Универзитет Св.

Климент Охридски-Битола
Економски факултет Прилеп

Тема на магистерски труд:

„Влијанието на валутниот ризик во финансиските извештаи на

деловните субјекти и стратегија за управување со него “

Изработил: Ангелеска Емилија 63/12

 Концепти на магисерскиот труд
1дел: КАРАКТЕРИСТИКИ НА ВАЛУТЕН РИЗИК
-Специфичности на валутен ризик
-Фактори кои влијаат на врамнотежниот девизен курс
-Влијание на девизниот курс врз конкурентноста на компаниите

2дел: ВЛИЈАНИЕ НА ПРОМЕНИТЕ НА ДЕВИЗНИОТ КУРС ВРЗ ФИНАНСИСКАТА СОСТОЈБА НА

КОМПАНИИТЕ
-Изложеност на валутен ризик
-Методи на трансформација на вредности во странска валута

3дел: ЕФЕКТИ ОД ПРОМЕНИТЕ НА ДЕВИЗНИТЕ КУРСЕВИ И СТРАТЕГИЈА НА УПРАВУВАЊЕ СО

ВАЛУТЕН РИЗИК
-Прилагодување на фондовите накомпаниите
-Употреба на термински договори
-Пребивање на изложеноста на валутен ризик
-Управување во услови на депресијација на домашната валута

4дел:ВЛИЈАНИЕТО НА ПРОМЕНИТЕ НА ВАЛУТНИОТ КУРС ВРЗ ФИНАНСИСКИТЕ ИЗВЕШТАИ НА

ДЕЛОВНИТЕ СУБЈЕКТИ ВО РМ
 ДЕЛ 1 Карактеристики на валутен ризик
• Специфичности на валутен ризик
– Конвертибилност на валути
– Финансиски инструменти (готовински депозит, обврзници, заеми)
• Дериватни (термински договори, финансиски гаранции)
• Комбинирани (конвертибилен долг, двојно-валутна обврзница)
– Временски фактор
– Апресијација/депресијација на домашната валута

 Фактори кои влијаат на врамнотежен девизен курс

 Релативни стапки на инфлација

 Релативни каматни стапки
 Релативни стапки на економски раст
 Царини и квоти
 Политичка и економска состојба на земјата
 Влијание на девизниот курс врз
конкурентноста на компаниите
• Позитивни импликации на преценета
домашна валута:
– Пониски цени на суровини,
материјали и услги за домашните
стопанственици
– Подобар животен стандард-
поефтини производи
– Намален износ на камати и др.
побарувања од странство
– Зголемена конкурентност
– Намалување на каматните стапки,
зголемување на инвестициите
– Привлекување странски
инвеститори икапитал
– Подобра економска слика на земјата
– Во екпанзивни услови се
намалуваат инфлаторните
притисоци.
• Негативни импликации на
преценета домашна валута:
– Домашните производи
стануваат поскапи на
странскиот пазар
– Цените на увезените добра
вршат притисок врз
цените на домашните
производи
– Поскап извоз
– Поефтин увоз
– Негативни импликации на
тековната сметка
– Зголемен дефицит
– Можен пад на агрегатна
побарувачка, а со тоа и
зголемена невработеност
Дел 2:Влијание на промените на девизниот курс врз
финансиската состојба на компаниите

• Изложеност на валутен ризик

– Сметководствена-ризик од намалување на
вредноста на средствата, приходите и
капиталот при претворање во валута на
матичната компанија.
– Трансакциска-ризик од намалување на
вредноста при остварување трансакции или
парични текови во странска валута
– Оперативна,економска-долгорочното
влијание на променетата парична вредност
на приливите на компанијата врз нејзината
пазарна вредност.
 Мерки за
избегнување
на изложеноста

Сметководствена Оперативно
Трансакциска
изложеност економска
изложеност
изложеност

-анализа на чувствителност, Економски стратегии

Симулирање на девизен курс
-статистичка дистрибуција
-разновидни производни
-Прилагодување на фондовите на девизните курсеви капацитети
-термински договори -регресиона равенка -пазар на пласман на краен
-пребивање на изложеност PCFt = a0 + a1et + µt производ
-диверзифицирани извори
на финансирање

Валутни стратегии
-термински договори
-проценка на валутни текови
-хеџирање
-диверзификација на ризикот
(вкрстено,на пазарот на пари)
преку термински договори
-валутна размена
 Методи на трансформација на вредностите
изразени во странска валута

-тековен/ нетековен метод

-паричен/ непаричен метод
-привремен метод
-метод на сегашна стапка на девизен курс
 ДЕЛ 3 Ефекти од промените на девизните
курсеви и стратегија за управување со валутен
ризик
1.) Прилагодување на фондовите на компаниите
– Спречување на потенцијални загуби и злоупотреба на парични
средства
– Оптимално ниво на готовина
– Побрза наплата на побарувања во домашна валута
– Зголемено ниво на залихи за одржување на инфлаторен резултат
• Ревалоризација на сопствените фондови
– Стапка на краткорочни кредити < стапка на инфлација
Во услови на девалвација:
-извозните добра и услуги да се изразени во цврста странска валута
- увозните добра и услуги да се изразени во домашна валута
- Инвестирање во хв да биде востабилна странска валута
- Позајмувањето да се врши исклучиво во домашна валута
- Прилагодување на трансферни цени во мултинационалната компанија
- Забрзана исплата на дивиденда
2.) Термински договори

-Форварди (Forward contracts)

-Опции (Options)
-Фјучерси (Futures)
- Свопови (Swaps)

3.)Пребивање на изложеноста на валутен ризик

-Спогодбено пребивање
-Крупно пребивање
-Билатерално
-Мултилатерално

Предности на пребивањето:

a.)замена на долга со кратка позиција во една иста валута;

b.)замена на долга позиција во една валута со кратка позиција во друга
валута, којашто е во позитивен сооднос со првата валута;
c.)замена на долгите, односно кратките позиции на две валути коишто се во
негативен меѓусебен сооднос.

4.) Управување со ризикот во услови на депрецијација на домашната валута

 Анализа на случај- Влијанието на промените на
валутниот курс врз финансиските извештаи на
деловните субјекти во Република Македонија

 Метод на истражување- Компаративна анализа (компании од различна

стопанска дејност, односно градежна, прехранбена, индустрија за
пијалаци и лекови. )
-предмет на компаративна анализа- консолидирани финансиски
извештаи
-Индикатори на различни периоди- движењата на денарот во однос на
еврото, доларот, франгот...
-Алатки на компаративна анализа-
-приходите од продажба на странски пазар,
-задолжувањата во странска валута,
-побарувања од купувачите на странски пазар,
-курсни разлики по девизни обврски и побарувања,
-вложувања во странство,
-пласмани во банкарски институции,
-финансиски средства кои се наменети за продажба на странски пазар,
-обврски кон странски добавувачи,
-краткорочни и долгорочни кредити со девизна клаузула,
-трошоци за маркетинг (промоција на компанијата во друга земја)
-временска рамка- периодот од 2011-2013 година
 Услови во кои стопанисуваат македонските
компании и влијание врз нивниот излез на
странските пазари
 Мала и високо отворена економија
 увозот 70% од БДП
 Висок преносен ефект од курсот врз инфлацијата
 Висока евроизација ( учество на девизни депозити во М4-околу45% )
 Нестабилна и тешка побарувачка на пари
 Извозен сектор е увозно зависен
 централна крстосница на регионот на Југо-источна Европа
 извозно-увовните трансакции има вградена инфлација во цените на
производите што се увозуваат од странство
 Нajголем бр. трансакции се одвиваат со Германија, Италија, Грција,
В.Британија, Србија.
 Денарот апрецирал во однос на: американски долар, британска фунта
и српски динар
 Денарот депресирал во однос на еврото
 Г.Д.Гранит АД-Скопје
-Извршување продажба и набавки на
странските пазари во согласност со
своите градежни активности

-Најизложена е на евро, американски

долар, хрватска куна, британска фунта,
полска злота.
-Нема развиено конкретна стратегија
за зашита од валутен ризик
- Врши пребивање на девизни

позиции со
своите подружници

- Користи краткорочни и
долгорочни
кредити и кредитни
линии со девизна клаузула
-Поголеми расходи од
финансирање од приходи од
финансирање по основ на
курсни разлики
-Вкупна кредитна изложеност
37,3 милиони €
 АД Витаминка Прилеп
 Врши продажба на Балканот, Европа,
Канада, САД, Австралија и на Блискиот Исток
 Најизложена е на еврото и американски долар

-Одржува соодветна
нето-позиција за
секоја валута поединечно
,но и вкупно за сите
валути,

За монетарните ставки на

крајот од секоја фискална
година врши корекција на
нивната
вредност при процентуален
износ промена на вредноста
на одредена валута кон
денарот
 АД Алкалоид Скопје
-своите трансакции ги извршува
најчесто во евра, американски долари
и швајцарски франци

-обезбедување доволни количини

готовина во странски валути на
банкарските сметки.

-зголемувањето на вредноста на
еврото за 0,01 вредноста на
обврските се зголемува за 2.167 €, а
на средствата 6533,3€

-при ЕУРИБОР што се движи во

интервалот од +3,75 до 4% во евра, а
процент на денарските каматните
стапки е најголем во 2011 година, а
најмал во 2013 година, значи дека
повисокиот девизен курс ги
зголемува негативните курсни
разлики и при променливи каматни
стапки.
 ВИНАРСКА ВИЗБА ТИКВЕШ АД-СКОПЈЕ

-изложеност на евро поради значителен обем на обврски

-иако промените на девизниот курс влијаат на обврските кон добавувачите,

неговото влијание не е значително во вкупните обврски на Друштвото кон добавувачите
-поголеми расходи од приходи од курсни разлики (негативни нето расходи од финансирање)

-покрај големиот износ на

позајмени средства во девизна
клаузула и големиот број обврски
во странска валута,
процентуалниот износ на
негативните курсни разлики во
анализираниот период во однос
на нето расходите од
финансирање е прилично низок.
 Имплементација на инструменти за управување со
валутниот ризик

 Не постојат конкретни финансиски инструменти во Р.М. за заштита

од валутниот ризик:

 Одржување соодветна нето позиција за секоја валута одделно, но и вкупно за сите валути.
 Пребивање (сметководствено) на меѓусебните трансакции со своите подружници во
странство

 Според Закон за ХВ во Р.М. најзастапена употреба имаат валутните и

каматните термински договори и девизните своп договори.

 Вршење промптни и термински трансакции се најадекватен начин за

хеџирање на валутниот ризик
Мерки и предлози за управување со валутниот ризик
кај деловните компании

 Склучување валутни термински договори (Стопанска Банка АД

Скопје,Комерцијална банка АД Скопје, Шпаркасе Банка
Македониија АД Скопје и НЛБ Тутунска Банка)
 Вложување во хартии од вредност
 Емитување на хартии од вредност
 Поголема доверба во финансиските и банкарските институции
 Осигурување на извозот (Македонска Банка за поддршка и
развој)