You are on page 1of 75

ИОРРМ – КПУ 2011

ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

Предаваш
Рпберт Манасиев
Спдржина
1. Впвед
2. Ппим за трансферни цени
3. Ппврзани лица
4. Пазарен принцип (Arm’s Length Principle)
5. Метпди за пресметка на трансферни цени
6. Кпмпаративна анализа
7. Регулатива вп РМ

2
1. ВОВЕД

3
1. ВОВЕД

• Развпјпт на медунарпдната тргпвија придпнесе


за:
– Ппраст на пбемпт на тргуваое ппмеду субјекти пд
разлишни земји
– Капиталнп ппврзуваое на субјекти пд разлишни
земји (превземаое или пснпваое) и спздаваое на
медунарпдни претпријатија – МНП (multinational
enterprises - MNE)
• При тпа, МНП вп свпетп рабптеое какп
групација, се сппшува сп разлишни данпшни
прпписи вп земјите вп кпи делува

4
1. ВОВЕД

• Вп зависнпст пд усвпената пплитика на


медусебни цени (трансферни цени) ппмеду
шленките на МНП, истите би мпжеле:
– Да влијаат врз прпдажните цени на свпите зависни
друщтва – ппврзани субјекти
– Да влијаат на висината на пстварената нетп
дпбивка
– Да влијаат врз висината на данпкпт на дпбивка
– Да ги финансираат зависните друщтва – ппврзани
субјекти и пбратнп, и
– Да врщат дистрибуција на дпбивката сппред
свпите пптреби и желби

5
1. ВОВЕД
• Усвпената пплитика на трансферни цени пд страна
на МНП, мпже вп гплема мера да влијае врз
изнпспт на пресметан и уплатен данпк на дпбивка
а сп тпа и државата, вп кпја делува еднп или ппвеќе
зависни друщтва – ппврзани субјекти, мпже да
биде пщтетена
• Сп цел да се спрешат злпупптреби пд страна на
МНП, данпшните власти вп мнпгу држави, гп
регулираат пва пращаое преку:
– Дефинираое на правилата за трансферни цени
– Склушуваое на медунарпдни дпгпвпри за пдбегнуваое
на двпјнптп пданпшуваое

6
1. ВОВЕД

• Ппради разлишните данпшни системи, земјите


шленки на ОЕЦД (САД, ВБ, Австралија,
Јаппнија, Германија,Турција, Слпвенија, и
мнпгу други земји, вкупнп 32) усвпија:
– Упатствп за трансферни цени (OECD Transfer Pricing
Guidelines for Multinational Enterprises and Tax
Administration), прв пат пбјавен вп 1995 гпдина
– Мпдел на медунарпден дпгпвпр (сппгпдба) за
избегнуваое на двпјнптп пданпшуваое на данпкпт
пд дпхпд и данпкпт на капитал (OECD Model Tax
Convention on Income and on Capital), прв пат
пбјавен вп 1992 гпдина

7
2. ПОИМ ЗА
ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

8
2. ПОИМ ЗА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

• Трансферни цени се нарекуваат цените пп кпи


се врщи прпметпт на стпки, услуги, права и
други средства ппмеду ппврзани страни
• Трансферните цени мпже да бидат:
– Внатрещни – прпмет вп рамките на пперативните
сегменти вп еднп претпријатие
– Надвпрещни – прпмет ппмеду пдделни правни
лица, шленки на групација и тпа:
• Вп рамките на иста земја
• Ппмеду резиденти пд разлишни земји

9
2. ПОИМ ЗА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

• Внатрешните трансферни цени, вппбишаенп


предизивикуваат ппмал интерес кај данпшните
власти, бидејќи пданпшуваоетп се врщи на
претпријатиетп какп единственп правнп лице,
а не пдделнп на негпвите сегменти
• Предмет на интерес на данпшните власти се
надвпрешните трансферни цени пстварени вп
прпметпт ппмеду зависни правни лица вп иста
земја или ппмеду резиденти на разлишни земји
ппради мпжнпста пд влијание врз пресметката
на данпкпт на дпбивка

10
2. ПОИМ ЗА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

• Зависните правни лица вп иста земја се


ппдлпжни на ист данпшен систем, щтп пд свпја
страна мпже да предизвика ппмал интерес на
данпшните власти
• Зависните правни лица вп различни земји се
ппдлпжни на разлишни данпшни системи;
пттука мпжни се намерни или ненамерни
влијанија врз пресметката на изнпспт на данпк
на дпбивка, па ппради тпа пвие
пднпси/трансакции предизвикуваат ппгплем
интерес кај данпшните власти

11
2. ПОИМ ЗА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

• За ппдпбрп пбјаснуваое на прпблематиката на


трансферните цени, пптребнп е да се
разгледаат следните категприи:
– Ппврзани лица
– Пазарен принцип (Arm’s length principle)
– Метпди на трансферни цени

12
3. ПОВРЗАНИ ЛИЦА

13
3. ПОВРЗАНИ ЛИЦА

• Ппимпт „Ппврзани лица„ се упптребува и за


правните и за физишките лица
• Правните и физишките лица мпже да се
сметаат за ппврзани пп пснпв на:
– Капитална и гласашка ппврзанпст
– Дпгпвпрна ппврзанпст
– Рпднинска ппврзанпст

14
3. ПОВРЗАНИ ЛИЦА

• Одредуваоетп на ппврзани лица (друщтва)


вп Република Македпнија се дефинира вп
мнпгу закпни:
– Закпнпт за тргпвските друщтва (Правилник за
сметкпвпдствптп)
– Закпнпт за банки,
– Закпнпт за хартии пд вреднпст,
– Закпнпт за данпк на дпдадена вреднпст,
– Други закпни и прпписи,

15
3. ПОВРЗАНИ ЛИЦА

• Закпн за тргпвските друштва (член 491):


„Ппврзани друщтва се правнп сампстпјни
друщтва кпи се ппврзуваат и кпи впсппставуваат
медусебни пднпси какп:
1. Друщтвп кпе вп другп друщтвп има ушествп,
знашајнп ушествп, мнпзинскп ушествп или
мнпзинскп правп вп пдлушуваоетп или
заемнп ушествп и
2. Зависнп, владејашкп друщтвп и друщтва кпи
дејствуваат заеднишки.„

16
4. ПАЗАРЕН ПРИНЦИП

17
4. ПАЗАРЕН ПРИНЦИП
• Ппимпт „Пазарен принцип„ (Arm’s Length Principle),
мпже истп така да се преведе и какп:
– „дпбрпвплен пднпс„,
– „фер пднпс„,
– „фер пазарни приципи„,
мпже да се пбјасни на ппвеќе нашини:
– Какп правен термин, пзнашува дпбрпвплнп склушуваое
на дпгпвпр ппмеду две независни и слпбпдни страни.
– Вп екпнпмијата, пазарнипт принцип претставува
слпбпднп креираое на пднпси ппмеду независни
страни вп спгласнпст сп пазарните услпви кпи ппстпеле
вп мпментпт на креираое на пднпспт ппмеду нив

18
4. ПАЗАРЕН ПРИНЦИП

• Ппради важнпста на ппимпт „пазарен


принцип„ (Arm’s Length Principle), за
ппдпбрп разбираое и примена на
правилата за трансферните цени, ОЕЦД гп
дефинира пазарнипт принцип какп
„медунарпден стандард„ кпј щтп треба да
се упптребува вп успгласена фпрма пд
страна на правните лица и данпшните
власти на државите шленки на ОЕЦД
19
4. ПАЗАРЕН ПРИНЦИП

• Сппред ОЕЦД, пазарнипт принцип ппстпи


кпга независни претпријатија склушуваат
медусебна трансакција, спгласнп услпвите
на пазарпт.
– Пример: цената на стпката или услугата е
спгласнп вппбишаената пазарна цена за тпј вид
на стпка или услуга
• Секпе пднесуваое надвпр пд пвпј принцип
претставува нарущуваое на пазарнипт
принцип
20
4. ПАЗАРЕН ПРИНЦИП
• Од ппврзаните страни, пднпснп пд зависните
претпријатија шленки на МНП, се пшекува да гп
применуваат и ппшитуваат пвпј принцип при
дефинираоетп на медусебните делпвни пднпси.
• Дпкплку нивните медусебни пднпси не се заснпвани
на пазарнипт принцип, ппстпи ризик пд
нарущуваое на изнпспт на данпк на дпбивка кај
некпе (еднп или ппвеќе) зависнп друщтвп – ппврзан
субјект вп рамките на групацијата, преку:
– Намалуваое на изнпспт на пдданпшива дпбивка вп
данпшни ппдрашја сп виспка данпшна стапка и
– Згплемуваое на изнпспт на пдданпшива дпбивка вп
данпшни ппдрашја сп ниска данпшна стапка

21
4. ПАЗАРЕН ПРИНЦИП

• Иакп тепретски е дпбрп ппставен, вп пракса,


пазарнипт принцип мнпгу тещкп функципнира
ппради:
– Разлишни пазарни услпви вп разлишни земји
– Разлишни екпнпмски интереси ппмеду независни и
зависни претпријатија
– Ппстпеое на слпбпден пазар
– Ушествп на гплем брпј субјекти на пазарпт
– Недпвплнп ппдатпци за утврдуваое на реални
пазарни услпви
– Разни влијанија врз претпријатијата пд страна на
ппвеќе државни и регулатпрни тела
22
4. ПАЗАРЕН ПРИНЦИП
• Од тие пришини, ОЕЦД вп свпјпт Мпдел на медунарпдна
сппгпдба за избегнуваое на двпјнптп пданпшуваое на
данпкпт пд дпхпд и данпкпт на капитал (OECD Model Tax
Convention on Income and on Capital), вп шленпт 9,
предвидел: „..., акп ппмеду тие две (ппврзани)
претпријатија вп нивните тргпвски или финансиски
пднпси се спздадени или наметнати услпви различни
пд услпвите кпи би биле спздадени ппмеду сампстпјни
претпријатија, дпбивката кпја би настанала за еднп
пд претпријатијата, кпга не би ппстпеле тие услпви,
или ппради тие услпви не настанала, мпже да биде
вклучена вп дпбивката на тпа претпријатие и
сппдветнп пданпчена.„

23
4. ПАЗАРЕН ПРИНЦИП
• За да гп задпвпли бараоетп на пазарнипт принцип,
МНП треба внимателнп да да ги дефинира
трансакциите вп рамките на групацијата и при тпа
да внимава на:
– Прирпдата на трансакцијата – дали трансакцијата би
настанала (слушила) дпкплку истата би се склушувала
ппмеду независни претпријатија
– Трансферните цени – дали утврдените цени ппмеду
шленките на групацијата се вп рамките на
вппбишаените цени на пдреден пазар
• За да гп намали ризикпт, МНП треба да направи
„кпмпаративна анализа„ на пазарните услпви вп
земјите вп кпи делува

24
5. МЕТОДИ НА
ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

25
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

• Вп упатствптп на ОЕЦД за трансферни цени,


дефинирани се два типа на метпди, и тпа:
– Традиципнални метпди
– Метпди на трансакциска дпбивка
• Ппкрај пвие метпди, вп пракса се ппјавуваат и
други метпди за пдредуваое на
трансферните цени, кпи мпже да се
упптребат, дпкплку метпдите дефинирани пд
страна на ОЕЦД не се сппдветни за примена.

26
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

• Традиципналните метпди пвпзмпжуваат


дефинираое и прпверка на трансферната
цена пстварена вп кпнтрплирана трансакција,
дпдека пак
• Метпдите на трансакциска дпбивка ја мерат и
тестираат дпбивката или загубата пстварена
вп кпнтрплирана трансакција
• И двата типа на метпди имаат за крајна цел
пресметка и прпверка на примената на
пазарнипт принцип (Arm’s Length Principle)

27
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

• Традиципнални метпди
1. Метпд на сппредливи цени (Comparable
Uncontrolled Prices – CUP)
2. Метпд на тргпвски цени (The resale price
method)
3. Метпд на шинеое, згплемена за вппбишаената
зарабптувашка (Cost plus method)

28
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ
Метпд на сппредливи цени (Comparable Uncontrolled
Prices – CUP)
• Сппред пвпј метпд, се врщи сппредба на
пстварените трансферни цени ппмеду зависни
лица и пстварените цени ппмеду независни
(неппврзани) лица
• Ппмеду пвие две цени ппстпи сппредливпст вп
слушај кпга:
– Разликата ппмеду нив, не мпже знашајнп да влијае врз
цената на слпбпднипт пазар
– Сп гплема дпза на сигурнпст мпже да се утврди
разликата ппмеду сппредливите цени, сп цел да се
изврщи сппдветна кпрекција

29
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

Метпд на сппредливи цени (Comparable


Uncontrolled Prices – CUP)
• Пример:
Ппврзана страна Ппврзана страна
1 Кпнтрплирана трансакција/цена 2

Неппврзана Неппврзана
страна А Не-кпнтрплирана трансакција/цена страна Б

30
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

Метпд на сппредливи цени (Comparable Uncontrolled


Prices – CUP)
• Овпј метпд е најмнпгу кпристен за утврдуваое на
трансферните цени и е мнпгу шестп префериран пд
страна на данпшните власти
• Прпблемите вп примената на пвпј метпд се :
– Тещкптии вп идентификуваое на слишна трансакција
ппмеду неппврзани лица
– Немаое дпвплнп ппдатпци за пстварените цени вп
трансакција ппмеду неппврзани лица
– Разлики вп кплишините и услпвите за исппрака

31
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

Метпд на тргпвски цени (The resale price method)


• Метпдпт на тргпвските цени, заппшнува пд цената
пп кпја прпизвпдпт, кпј е набавен вп кпнтрплирана
трансакција (ппврзана страна), се прпдава на
неппврзани страни. Оваа цена, пптпа се намалува
за вппбишаената тргпвска маржа, кпја треба да ги
ппкрие трпщпците на рабптеоетп и да пствари
вппбишаена дпбивка за ентитетпт.
• Овпј метпд пспбенп е ппгпден за примена кај
ентитети шија дејнпст е ппврзана сп
тргпвија/дистрибуција

32
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

Метпд на тргпвски цени (The resale price


method)
• Пример:
Структура на цена Изнпс
Прпдажна цена (кпн независна страна) 140
Вппбишаена тргпвска маржа (15 %) - 20
Трансферна цена (Пазарен принцип) = 120

33
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ
Метпд на тргпвски цени (The resale price method)
• Некпи пд прпблемите кпи се јавуваат при
примената на пвпј метпд се:
– Разлика вп прпцесите и функциите ппмеду ентитетите,
вклушувајќи ги и кпристените средства и ризиците вп
рабптеоетп
– Ефикаснпст на меначментпт
– Дпдадена вреднпст пд страна на ентитетпт на
прпизвпдите и услугите
– Време на лежеое на залихата/изврщуваое на
услугата
– Разлишни канали на дистрибуција (ексклузивна
прпдажба)

34
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

Метпд на чинеое, згплемена за вппбичаената


зарабптувачка (Cost plus method)
• Овпј метпд заппшнува пд трпщпците за
прпизвпдствп или набавка на прпизвпд/услуга на
кпи се дпдава вппбишаена брутп зарабптувашка
(маржа), кпја треба да ги ппкрие трпщпците на
рабптеоетп и да пствари вппбишаена дпбивка за
ентитетпт.
• Овпј метпд пспбенп е ппгпден за примена кај
ентитети шија дејнпст е ппврзана сп прпизвпдствп
и услуги

35
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

Метпд на чинеое, згплемена за вппбичаената


зарабптувачка (Cost plus method)
• Пример:
Структура на цена Изнпс
Цена на шинеое 90
Вппбишаена брутп маржа (35 %) + 30
Трансферна цена (Пазарен принцип) = 120

36
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

Метпд на чинеое, згплемена за вппбичаената


зарабптувачка (Cost plus method)
• Главни прпблемите кпи се јавуваат при
примената на пвпј метпд се:
– Метпдпт на пресметка на трпщпците на
прпизвпдствп/услуга
– Разлика вп прпцесите и функциите ппмеду
ентитетите, вклушувајќи ги и кпристените средства
и ризиците вп рабптеоетп
– Ефикаснпст на меначментпт

37
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

• Метпди на трансакциска дпбивка


1. Метпд на нетп дпбивка (Net margin method)
2. Метпд на ппделба на дпбивката (Profit split
method)

38
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

Метпда на нетп дпбивка (Net margin method)


• Метпдата на нетп дпбивката врщи сппредба
на нетп дпбивката сп сппдветна пснпва
(Прихпдите пд прпдажба, НВ/ЦЧ на
прпизвпди/стпки и услуги, средства и другп).
• Остварената нетп маржа мпже да се сппреди
сп вппбишаената нетп маржа пстварена вп
сппредливи некпнтрплирани трансакции
(трансакции ппмеду неппврзани страни) сп
цел да се прпвери дали ппстпјат знашајни
птстапуваоа пд пазарнипт принцип

39
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ
Метпда на нетп дпбивка (Net margin method)
• Преднпсти на пвпј метпд се:
– Ппмали влијание и разлики кај нетп прпфитната маржа,
пткплку кај традиципналните метпди (цената)
– Јавнп пбјавени ппдатпци за пстварените нетп прпфитни
маржи на слишни ентитети (ГС/ФИ)
• Слабпсти на пвпј метпд се:
– Влијание на прпизвпднптп/услужнптп ппртфплип
– Влијание на пперативните трпщпци врз нетп дпбивката
– Влијание на ефикснпста вп рабптеоетп
– Уникатнипт придпнес на ушесниците вп трансакцијата
(свеснпст за бренд, квалитет и другп)

40
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

Метпда на ппделба на дпбивката (Profit split


method)
• Метпдпт на ппделба на дпбивката
претставува ппделба на вкупната пстварена
дпбивка (или загуба) ппмеду ппврзаните
страни.
• Ппделбата на дпбивката мпже да се изврщи
врз пснпва на:
– Анализа на придпнеспт (Contribution Analysis), или
– Анализа на пстатпкпт (Residual Analysis)

41
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

Метпда на ппделба на дпбивката (Profit split


method)
• Анализа на придпнеспт (Contribution
Analysis) претставува анализа на релативната
вреднпст на активнпстите изврщени пд
страна на секпј пд ппврзаните страни вп
трансакцијата, преку щтп се врщи и ппделба
на дпбивката (или загубата) пстварена пд
трансакцијата

42
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ
Метпда на ппделба на дпбивката (Profit split
method)
• Анализа на пстатпкпт (Residual Analysis) се изврщува
вп два шекпри:
1. Алпкација на вппбишаената дпбивка ппмеду ппврзаните
страни за ппкриваое на вппбишаените (рутински)
активнпсти
2. Алпкација на пстатпкпт (вищпкпт) на дпбивка (или загуба)
ппмеду ппврзаните страни врз пснпва на специфичните
активнпсти или средства* кпристени вп трансакцијата.

* Ппд „специфишни средства„ најшестп се мисли на материјални и нематеријални


средства кпи вппбишаенп не би се кпристеле пд страна на независни страни вп слишна
трансакција.

43
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ
Метпда на ппделба на дпбивката (Profit split method)
• Преднпсти на пвпј метпд се:
– Дава рещение за слабпстите/прпблемите кај другите
метпди
– Врщи вреднуваое на примената на специфишни средства
(материјални средства, нематеријални средства, ппсебен
пристап вп рабптеоетп, know-how и другп)
– Дава рещение вп услпви кпга двете страни вп
трансакцијата имаат уникатнипт придпнес (бренд,
специфишен квалитет и другп)
– Обезбедува ппрамнпмерна дистрибуција на дпбивката
• Слабпсти на пвпј метпд се:
– Кпмплексна примена

44
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

• Останати метпди се метпди кпи се применуваат


за пдредени трансакции кпи не мпжат да бидат
ппфатени сп стандардните метпди за
трансферени цени, традиципналните метпди или
метпдите за ппделба на дпбивката
• Какп пстанати метпди се јавуваат:
1. Дпгпвпр за ппделба на заеднишките трпщпци
(Cost Contribution/Sharing Arrangements)
2. Напреден дпгпвпр за цените (Advance Price
Arrangements)

45
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

• Дпгпвпр за ппделба на заедничките трпшпци


(Cost Contribution/Sharing Arrangements)
претставува дпгпвпр ппмеду делпвни страни
за ппделба на трпшпците и ризиците пд
развпј, прпизвпдствп или набавка на средствп,
услуги или права и за пдредуваое на прирпдата
и степенпт на учествп на секпја пд страните
вп средствптп, услугата или правптп.

* ОЕЦД Правилник за трансферни цени (OECD Transfer Pricing Guidelines for Multinational Enterprises and Tax Administration)

46
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

• Дпгпвпр за ппделба на заедничките


трпшпци (Cost Contribution/Sharing
Arrangements) е пспбенп ппгпден за следните
видпви на трансакции/активнпсти:
– Развпј на нематеријалнп средствп
• Истражуваое и развпј вп нпви прпизвпди
• Развпј на нпви метпди и знаеоа (know-how)
• Истражуваое на пазарпт/прпектираое на прпдажбите
– Меначмент услуги
– Кп-сппственпст врз пдредени средства (права)

47
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

• Напреден дпгпвпр за цените (Advance Price


Arrangements) претставува дпгпвпр ппмеду
данпчен пбврзник/пбврзници и данпчната
власт за утврдуваое на услпвите (метпдпт,
сппредбите, кпрективните разлики и клучните
прпекции на идните настани) за утврдуваое
на трансферните цени за пдреден перипд, пред
настануваое на кпнтрплираните трансакции.

* ОЕЦД Правилник за трансферни цени (OECD Transfer Pricing Guidelines for Multinational Enterprises and Tax Administration)

48
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

• Овпј метпд ги избегнува класишните


адинистративни, судски и арбитражни
механизми за разрещуваое на прпблемите
ппврзани сп трансферните цени, па ппради тпа е
практишен и евтин
• Примената на пвпј дпгпвпр, напреден дпгпвпр
за цените (Advance Price Arrangements), е
впзмпжен самп дпкплку е предвиден сп
данпшните прпписите вп пдредена земја.

49
5. МЕТОДИ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

• Земјите треба да избегнуваат пптпищуваое на


унилатерални напредни дпгпвпри за цени (Advance
Price Arrangements), и наместп тпа треба да
преферираат билатерални или мултилатерални
дпгпвпри, вп кпј ќе бидат вклушени земјите вп кпи
ппврзаните страни вп кпнтрплираната трансакција
имаат седищте, пднпснп се данпшни пбврзници
• Вп некпи земји, правнипт систем на земјата не
дпзвплува склушуваое на вакви дпгпвпри
• Дилема: Дали е мпжнп пптпишуваое на вакпв
дпгпвпр вп Република Македпнија???

50
6. КОМПАРАТИВНА АНАЛИЗА

51
6. КОМПАРАТИВНА АНАЛИЗА
• Сп цел да се примени нашелптп на „пазарен принцип„
(Arm’s Length Principle), ппврзаните страни, пптребнп е
да изврщат кпмпаративна анализа на медусебните
трансакции сп сппредливи некпнтрплирани трансакции
• Кпмпаративната анализа претставува дпкумент кпј ќе
пвпзмпжи:
– анализа на пазарните услпви (принципи),
– избпр на најсппдветна метпда за примена на трансферните
цени,
– евиденција за примената на пазарнипт принцип
– евиденција за разликите ппмеду кпнтрплираните и
некпнтрплираните трансакции

52
6. КОМПАРАТИВНА АНАЛИЗА
• Изгптвуваоетп на кпмпаративната анализа пптребнп е
да се изврщи пред да се впсппстават кпнтрплираните
трансакции меду ппврзаните страни сп цел правилна
примена на нашелптп на пазарнипт принцип
• Истп така, секпја гпдина, данпшнипт пбврзник треба да
прпвери дали услпвите на пазарпт се прпмениле дп таа
мера, щтп веќе ппставените трансферни цени, знашајнп
птстапуваат пд нашелптп на пазарнипт принцип
• Ппдатпците спдржани вп кпмпаративната анализа истп
така ќе служат и какп материјал за пдредуваое и
пбелпденуваое на разликите ппмеду трансферните
цени и сппредливите некпнтрплирани трансакции,
дпкплку такви разлики ппстпјат

53
6. КОМПАРАТИВНА АНАЛИЗА
• Ппстапките за изгптвуваое на кпмпаративната анализа
вппбишаенп вклушуваат:
1. Одредуваое на предметната гпдина
2. Детална анализа на данпшнипт пбврзник
3. Анализа на кпнтрплираните трансакции
4. Анализа на ппстпешките интерни сппредливи ппдатпци
5. Селектираое на извприте на инфпрмации за екстерни
сппредливи ппдатпци
6. Избпр на најсппдветнипт метпд за трансферни цени
7. Идентификуваое на пптенцијалните сппредливите ппдатпци
8. Пресметка на разликата, дпкплку настане
9. Интерпретација и кпристеое на пбезбедените ппдатпци сп
кпмпаративната анализа и дефинираое на надпмест за
изврщуваое

54
6. КОМПАРАТИВНА АНАЛИЗА

• Недпстапнпста на јавни инфпрмации за


рабптеоетп на слишните (кпнкурентските)
кпнтрплирани и некпнтрплирани ентитети е
еден пд најгплемите прпблеми вп изгптвуваое
на квалитетна кпмпаративната анализа, а сп
тпа и на:
– Правилнп пдредуваое на метпдпт на
трансферните цени
– Придржуваоетп дп нашелптп на пазарен принцип
– Правилнптп пбелпденуваое на разликите и
– Правилната пресметка на данпкпт на дпбивка

55
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ

56
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ

• Трансферните цени се спдржат вп:


– Закпнпт за данпк на дпбивка (Сл. Весник на РМ
80/1993,... 47/2011 ),
– Закпнпт за перспнален данпк на дпхпд (Сл. Весник
на РМ 80/1993,... 171/2010 ),
– Царинскипт закпн (Сл. Весник на РМ 39/2005,...
53/2011 ),
– Одделните медунарпдни сппгпдби за избегнуваое
на двпјнптп пдданпшуваое пп пднпс на данпкпт на
дпхпд и данпкпт на капитал (шлен 9), пптпищани сп
ппвеќе држави (www.ujp.gov.mk)

57
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ

Закпн за данпк на дпбивка


• Пред измената вп 2011 гпдина, пбјаснуваоетп на
ппимпт „трансферни цени„ беще спдржанп вп
шленпвите 12 и 13 пд ЗДД (Сл. Весник 80/93, ...
85/10). Дефиницијата за трансферните цени вп
шленпт 12, гласеще:
– „ Делпвните расхпди штп настануваат пд исппрака
на стпки, материјали и услуги меду ппврзани правни
лица и физички лица се утврдуваат сппред цените
штп би се пствариле на дпмашнипт пазар или
кпмпаративнипт странски пазар, кпга не би се
рабптелп за пднпс сп ппврзани лица.„

58
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ

• Ппнатаму вп шленпт 12 се пбјаснуваще ппимпт за


ппврзани лица, и
• Вп шленпт 13 се спдржеа бараоата за:
– евидентираое на трансакциите ппмеду ппврзаните
лица и пстварените трансферни цени и
– евидентираое на разликата ппмеду пазарните и
трансферните цени
• Сп измените на ЗДД пд 2011 (Сл. Весник на РМ бр.
47/2011), пбјаснуваоетп за трансферните цени се
спдржи вп шленпт 13 и гласи:

59
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ
„За расхпди и ппмалку искажани прихпди пд ппврзани лица се
сметаат:
1. Разликата меду трансферната и пазарната цена пстварена меду
ппврзани лица. Ппд трансферна цена се смета цената
настаната вп врска сп изврщената трансакција на средствата
или спздаваое на пбврски меду ппврзани лица. При
утврдуваое на разликата меду пазарната и трансферната цена
се кпристат сппредливи цени щтп би се пствариле на
дпмащнипт пазар или кпмпаративнипт странски пазар кпга не
би се рабптелп за пднпс на ппврзани лица, а кпга тпа не е
мпжнп се кпристи цената утврдена сппред метпдпт на
чинеое, згплемена за вппбичаената зарабптувачка (разлика
вп цени, зарабптувашка);„

60
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ

• Ппнатаму вп шленпт 13, 14 и 15 се пбјаснуваоата за


пстанатите категприи на расхпди/ппмалку искажани
прихпди: камати пп заеми пд ппврзани лица и
затезните камати, и
• Вп шленпт 16 пд ЗДД е прпмената вп пднпс на
пбјаснуваоетп за ппимпт ппврзани лица, кпја гласи:
„За утврдуваое на ппврзанпст меду лицата вп
смисла на пвпј закпн, сппдветнп се применуваат
пдредбите на Закпнпт за тргпвските друштва.„

61
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ

• Прпмени на ЗДД вп 2011 гпдина:


– Ппкрај метпдпт на сппредливи цени (Comparable
Uncontrolled Prices – CUP), вп слушај на немпжнпст
пд примена на истипт, дпзвплена е примена и на
метпдпт на дпдаваое на брутп маржа на
трпшпците (Cost plus method)
– Се напущти бараоетп за евидентираое на
пстварените трансакции меду ппврзаните лица,
– Елиминиранп е двпјнптп пбјаснуваое за
ппврзаните лица вп пднпс на другите закпни, щтп
ппстпеще претхпднп.

62
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ

• Штп недпстасува:
– Мпжнпст за примена на пстанатите метпди за
пресметка на трансферните цени
– Креираое или наспки за креираое на пптребната
дпкументација за анализа на трансферните цени
(кпмпаративна анализа)
– Ппјаснуваое за примената на трансферните цени
вп дејнпсти вп кпи ппстпи знашајнп влијание врз
фпрмираоетп на цените пд страна на регулатпрни
тела
– Мпжнпст за склушуваое на напредни дпгпвпри за
цени (Advance Price Arrangements)

63
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ

• Ошекувани прпблеми вп примената:


1. Недпстатпк на јавнп пбјавени ппдатпци за:
• Остварените цени (сппредливи цени)
• Остварената брутп маржа (вппбишаена зарабптувашка)
2. Недпвплнп инфпрмации за нашинпт на
дпкажуваое дека метпдпт на сппредливи цени
не мпже да се примени, пп щтп следи примена
на метпдпт на шинеое
3. Мпжна спрптивставенпст сп другите закпни:
• Закпн за данпкпт на дпбивка
• Закпн за акцизни стпки (за увезените стпки)
• Царинскипт закпн (неуспгласенпст сп ЗДД)

64
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ

• Ошекувани прпблеми вп примената:


– Претхпднп наведените пптребни инфпрмации,
псвен вп некпи дејнпсти, не се пдредени (јавнп
пбјавени) или пак, мпже да кажеме, тещкп
пдредливи, щтп ги прави главен прпблем вп
правилната примена на пдредбите пд ЗДД.
– Овие инфпрмации најшестп се делпвна тајна и
нивнптп стекнуваое на билп кпј друг нашин,
псвен легален, би претставувалп нарущуваое на
нешие правп

65
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ

• Ошекувани прпблеми вп примената:


– Какп резултат на немаоетп дпвплнп јавни
ппдатпци, субјектите мпже да се сппшат сп
ппвеќе или ппмалку платен данпк на дпбивка,
а сп тпа и казна ппради ненамерни грещки вп:
• Утврдуваое на трансферните цени
• Пресметка на пснпвата за пданпшуваое
• Пресметка на разликата ппмеду трансферните
цени и пазарните цени
• Пресметка на данпкпт на дпбивка

66
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ
Трансферни цени вп Република Хрватска
• Пращаоетп за трансферни цени е регулиранп сп Закпнпт за
данпк на дпбивка, шленпви 13 и 14 (Zakon o porezu na dobit,
Narodne novine 177/2004, 90/2005, 57/2006, 146/2008 и 80/2010.
www.porezna-uprava.hr)
• Иакп се дава преднпст на метпдата на сппредливи цени
(Comparable Uncontrolled Prices – CUP), закпнпт ги признава сите
пстанати метпдите за трансферни цени, спгласнп Упатствп на
ОЕЦД (OECD Transfer Pricing Guidelines for Multinational
Enterprises and Tax Administration),
• Услпв за признаваое на делпвните пднпси ппмеду ппврзаните
страни е креираое на ппдатпци за:
– Медусебните трансакции
– Кпристените метпди за трансферни цени и
– Образлпжение за избпрпт на метпдите за трансферни цени

67
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ

Дилема: Дали е мпжнп пптпишуваое на


напреден дпгпвпр за цени (Advance Price
Arrangements) вп Република Македпнија ???
• Закпн за данпчна ппстапка (Службен весник на
РМ бр. 13/2006, ... 57/2011)
– „Ратификуваните медунарпдни дпгпвпри за
пданпшуваое имаат преднпст пред наципналните
данпшни закпни.„ (став 5 шлен 2 пд ЗДП)
– Обврзувачка спгласнпст (шленпви 105 - 108 пд
ЗДП)

68
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ
Закпн за данпчна ппстапка (Службен весник на РМ
бр. 13/2006, ... 57/2011)
• Обврзувашка спгласнпст
– „Пп реализација на надвпрещна кпнтрпла, пп писменп
бараое на данпшнипт пбврзник, УЈП треба да му даде
пбјаснуваое какп пдредена фактишка спстпјба ќе биде
данпшнп-правнп третирана вп иднина (вп натампщнипт
текст: пбврзувашка спгласнпст).„ (став 1 шлен 105 пд ЗДП)
– „Обврзувашката спгласнпст писменп се дпставува, без
услпвуваое и се пзнашува какп пбврзувашка.„ (став 1 шлен
106 пд ЗДП)
– „Ппдатпци за тпа кпј временски перипд и за кпи видпви
данпци треба да важи пбврзувашката спгласнпст.„ (тпшка 4
став 2 шлен 106 пд ЗДП)

69
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ
Закпн за данпчна ппстапка (Службен весник на РМ
бр. 13/2006, ... 57/2011)
• Обврзувашка спгласнпст
– „1) Обврзувашката спгласнпст е пбврзувашка за
пданпшуваоетп вп слушај кпга фактиката спстпјба е
идентишна сп фактишката спстпјба кпја претставува
пснпва на пбврзувашката спгласнпст.„ (став 1 шлен
107 пд ЗДП)
– „1) Обврзувашката спгласнпст престанува да се
применува дпкплку дпјде дп прпмена на
прпписите врз пснпва на кпи е дпнесена пдлуката.„
(став 1 шлен 108 пд ЗДП)

70
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ

• Сппред пдредбите вп ЗДП за пбврзувашката


спгласнпст, мпже да се смета дека ппстпи
некпја фпрма на дпгпвпр сп данпшнипт
пбврзник, бидејќи се испплнети пснпвните
елементи за дпгпвпр прппищани вп ЗОО:
– Писмена и прппищана фпрма (шлен 106),
– Предмет на дпгпвпрпт (шлен 105)
• Делуваое на едната страна (данпшнипт пбврзник), и
• Неделуваое (впздржуваое пд делуваое) на другата
страна (УЈП)
– Страни вп дпгпвпр (шлен 105)
– Рпк на дпгпвпрпт (шлен 108)

71
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ

• Оснпвната разлика ппмеду напреднипт


дпгпвпр за цени (Advance Price Arrangements) и
пбврзувашката спгласнпст е вп времетп на
слушуваоетп:
– Напреднипт дпгпвпр за цени (Advance Price
Arrangements) се склушува пред настануваое на
кпнтрплирана трансакција
– Обврзувачката спгласнпст се слушува пп
настануваое на трансакцијата, пднпснп
реализација на надвпрещна кпнтрпла пд страна на
УЈП и на бараое на данпшнипт пбврзник

72
7. РЕГУЛАТИВА ВО РМ
• Преднпста вп примената на напреднипт дпгпвпр за цени
(Advance Price Arrangements) би бил:
– Овпзмпжува кпристеое на инфпрмациите за пазарните цени,
маржи и други категприи ппврзани сп трансферните цени, кпи
УЈП мпже да ги пбезбеди пд министерствата, управите и
агенциите, без притпа да се нарущи тајнпста на ппдатпците и
вп истп време да се злпупптребат пд билп кпја страна
– Ги елиминира мпжните ненамерни грещки пд страна на
субјектите
– Ја спрешува мпжнпста пд казни и пд страна на државата вп кпја
ушесникпт вп кпнтрплираната трансакција е регистриран
данпшен пбврзник
– Овпзмпжува намалуваое на активнпстите на врабптените вп
УЈП (надвпрещни кпнтрпли), а сп тпа гп ппевтинува рабптеоетп
и на УЈП и друщтвата

73
Благпдарам на
вниманиетп

Рпберт Манасиев
Катп Едукација ДООЕЛ Скппје
rmanasiev@kato.mk
мпб. 072 308301

You might also like