ĐỀ ÔN LUYỆN

Môn : Ngữ văn

Thời gian : 120 phút

Phần I. (6,5 điểm) Dướ i đây là mộ t đoạ n trích trong tác phẩ m "Lặ ng lẽ Sa Pa” củ a nhà vă n Nguyễn
Thành Long:
Anh hạ giọng, nửa tâm sự, nửa đọc lại một điều rõ ràng đã ngẫm nghĩ nhiều:
- Hồi chưa vào nghề, những đêm bầu trời đen kịt, nhìn kĩ mới thấy một ngôi sao xa, cháu cũng nghĩ ngay
ngôi sao kia lẻ loi một mình. Bây giờ làm nghề này cháu không nghĩ như vậy nữa. Vả, khi ta làm việc, ta với
công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng
chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất. Còn người thì ai mà
chả "thèm” hở bác? Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai mà làm việc? Đấy, cháu tự nói với cháu thế
đấy....
(Ngữ văn 9, tậ p mộ t, NXB Giáo dụ c Việ t Nam , 2020)
Câu 1. Nhà vă n Nguyễn Thành Long đã sáng tác tác phẩ m "Lặ ng lẽ Sa Pa” trong hoàn cả nh nào?
Kể tên mộ t vă n bả n khác trong chương trình Ngữ vă n 9 cùng giai đoạ n sáng tác vớ i tác phẩ m “Lặ ng
lẽ Sa Pa”, ghi rõ tên tác giả . (1đ)
Câu 2. Đoạ n trích trên sử dụ ng hình thứ c ngôn ngữ đố i thoạ i, độ c thoạ i hay độ c thoạ i nộ i tâm?
Chỉ rõ nhữ ng dấ u hiệ u giúp em nhậ n ra hình thứ c ngôn ngữ đó.
Câu 3. Lờ i tâm sự “ Vả, khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được?
(...) Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất.” cho em biết anh
thanh niên làm công tác khí tượ ng trên đỉnh Yên Sơn là ngườ i như thế nào? ( 1,0 đ)
Câu 4. Dự a vào tác phẩ m “Lặ ng lẽ Sa Pa”, em hãy viết đoạ n vă n khoả ng 12 câu theo phép lậ p
luậ n tổ ng hợ p - phân tích - tổ ng hợ p làm rõ vẻ đẹp củ a nhân vậ t anh thanh niên trong mố i quan hệ vớ i
mọ i ngườ i. Đoạ n vă n có sử dụ ng phép thế để liên kết cấ u và mộ t câu chứ a thành phầ n biệ t lậ p phụ
chú (gạ ch dướ i, chú thích rõ từ ngữ dùng làm phép thế và thành phầ n biệ t lậ p phụ chú).( 3,5đ)

Phần II (3,5 điểm) Đọ c ngữ liệ u sau và trả lờ i câu hỏ i:

Đọc truyện sau và trả lời câu hỏi:
Một người ăn xin đã già. Đôi mắt ông đỏ hoe, nước mắt ông giàn giụa, đôi môi tái nhợt,
áo quần tả tơi. Ông chìa tay xin tôi.
Tôi lục hết túi nọ đến túi kia, không có lấy một xu, không có cả khăn tay, chẳng có gì hết. Ông
vẫn đợi tôi. Tôi chẳng biết làm thế nào. Bàn tay tôi run run nắm chặt lấy bàn tay run rẩy của
ông :
- Xin ông đừng giận cháu ! Cháu không có gì cho ông cả.
Ông nhìn tôi chăm chăm, đôi môi nở nụ cười :
-Cháu ơi, cẳm ơn cháu ! Như vậy là cháu đã cho lão rồi.
Khi ấy tôi chợt hiểu ra : cả tôi nữa , tôi cũng vừa nhận được một cái gì đó của ông.
(Theo Tuố c-ghê-nhép, Ngữ vă n 9, tậ p 1,trang 22 NXB Giáo dụ c, 2013)
Câu 1:Vă n bả n trên sử dụ ng phương thứ c biểu đạ t chính nào? Ngườ i ă n xin và cậ u bé trong
câu chuyện đã sử dụ ng phương châm hộ i thoạ i nào trong giao tiếp?
Câu 2: Chỉ ra sự giố ng và khác nhau về ý nghĩa củ a hai từ in đậ m trong câu chuyện trên?
Câu 3: Dự a vào câu chuyện “Người ăn xin” củ a Tuốc-ghê-nhép, em hãy viết mộ t đoạ n vă n
nghị luậ n (khoả ng 200 từ ) bàn về Lòng yêu thương.

HƯỚNG DẪN CHẤM

Phần/ Nội dung cần đạt Điểm

câu
Phần I: 6,5 điểm
*Truyệ n ngắ n "Lặ ng lẽ Sa Pa” đượ c sáng tác trong hoàn cả nh: 0,5
- Nă m 1970
- Là kết quả chuyế n đi lên Lào Cai vào mùa hè nă m ấ y củ a tác
giả .
- Miề n Bắ c bướ c vào xây dự ng CNXH.
Câu 1 ( Thiế u 1 ý trừ 0,25 đ. Thiếu 2 ý trở lên không cho điểm) 0,5
1,0 điểm * HS nêu đúng 1 trong các vă n bả n sau:
-Đoàn thuyề n đánh cá (Huy Cậ n)
- Bế p lử a (Bằ ng Việ t)
- Chiế c lượ c ngà (Nguyễn Quang Sáng)
- Nhữ ng ngôi sao xa xôi (Lê Minh Khuê)
- Bài thơ về tiể u độ i xe không kính (Phạ m Tiế n Duậ t)
-Đoạ n trích sử dụ ng hình thứ c ngôn ngữ đố i thoạ i. 0.5
- Dấ u hiệ u để nhậ n biế t: 0.5
Câu 2 + Đó là lờ i anh thanh niên đang nói vớ i ông họ a sĩ. (0,25 đ)
1.0 điểm + Về mặ t hình thứ c, lờ i thoạ i củ a anh thanh niên đượ c đặ t sau
dấ u gạ ch ngang đầ u dòng. (0,25 đ)
Lờ i tâm sự “ Vả, khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao
gọi là một mình được? (...) Công việc của cháu gian khổ thế
đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất cho biế t anh thanh
Câu 3 1.0 đ
niên làm công tác khí tượ ng trên đỉnh Yên Sơn là ngườ i: yêu
1.0 điểm
nghề, gắ n bó vớ i công việc, coi công việ c như cuộ c số ng.
( Lưu ý: HS có thể có nhữ ng cách diễ n đạ t khác nhác nhau,
miễn là hợ p lí . GV chấ m cho điểm linh hoạ t)
Câu 4 a. Yêu cầu về hình thức: 1,5
3.5 điểm - Đả m bả o hình thứ c đoạ n vă n, đủ dung lượ ng; có trình tự 0,5
mạ ch lạ c; viết đúng chính tả , đúng ngữ pháp; diễ n đạ t trong
sáng, giàu hình ả nh. 0,5
- Viết đúng kiể u đoạ n vă n T-P H. 0,5
- Hoàn thành yêu cầ u tiế ng Việ t : sử dụ ng đúng và hợ p lí phép
thế và thành phầ n phụ chú ( Có gạ ch chân và chú thích rõ). 2đ
b. Yêu cầu về nội dung: làm rõ vẻ đẹp của nhân vật “cháu”
0,25
(anh thanh niên trong mối quan hệ với mọi người )
* Đó là vẻ đẹp củ a sự gắ n bó vớ i đồ ng nghiệp trong công việ c:
Anh luôn nghĩ công việc củ a mình gắ n bó vớ i các “anh em
đồ ng chí”, đồ ng nghiệ p để không cả m thấ y cô đơn và có trách
1
nhiệm hơn.
* Đó là vẻ đẹp củ a sự cở i mở , chân thành, hiếu khách, quan
tâm, quý trọ ng tình cả m củ a mọ i ngườ i:
- Vớ i bác lái xe: anh rấ t thân thiết vớ i các lái xe, quan tâm gử i
biếu gói tam thấ t cho vợ bác vừ a ố m dậ y.
- Vớ i ông họ a sĩ và cô kĩ sư:
+ Anh vui mừ ng khi có khách đến thă m nhà.
+ Anh đón tiế p khách nồ ng nhiệ t, ân cầ n chu đáo: hái mộ t bó
hoa rự c rỡ sắ c màu tặ ng ngườ i con gái chưa hề quen biết, pha
nướ c chè mờ i ông họ a sĩ...
+ Anh trò chuyện cở i mở vớ i ông họ a sĩ và cô kĩ sư về công
việc, cuộ c số ng củ a mình, củ a bạ n bè nơi Sa Pa lặ ng lẽ .
+ Đế m từ ng phút vì sợ hế t mấ t ba mươi phút gặ p gỡ vô cùng
quý báu.
- Lưu luyế n vớ i khách khi chia tay, xúc độ ng đến nỗ i phả i
“quay mặ t đi” và ấ n vào tay ông hoa sĩ già cái làn trứ ng làm
quà, không dám tiễ n khách ra xe dù chưa đến giờ “ố p”. 0.5
=> Tấ t cả không chỉ chứ ng tỏ tấ m lòng hiế u khách củ a ngườ i
thanh niên mà còn thể hiệ n sự cở i mở , chân thành, nhiệt tình
đáng quý.
* Vẻ đẹ p củ a sự khiêm tố n, thành thự c, dành tình cả m trân
trọ ng, cả m phụ c vớ i mọ i ngườ i xung quanh:
- Anh luôn dành tình cả m yêu mến, quý trong và ngưỡ ng mộ
đố i vớ i anh bạ n đồ ng nghiệ p làm việc trên đỉnh Phan-xi-pă ng,
ông kĩ sư vườ n rau và anh cán bộ nghiên cứ u bả n đồ sét, anh 0,25
coi đóng góp củ a mình là nhỏ bé và đề cao đóng góp củ a
ngườ i khác.
- Kể về bố vớ i niềm tự hào, yêu mến: “Cháu có ông bố tuyệ t
lắ m!”
* Nghệ thuậ t xây dự ng nhân vậ t anh thanh niên trong mố i quan
hệ vớ i các nhân vậ t khác:
- Xây dự ng tình huố ng gặ p gỡ tình cờ trong 30 phút ngắ n ngủ i,
tạ o cơ hộ i cho nhân vậ t trò chuyệ n và bộ c lộ tình cả m tự nhiên,
chân thậ t.
- Ngôn ngữ kể chuyện tự nhiên, nhẹ nhàng.
* Đánh giá: Chân dung nhân vậ t chính đã hiện lên rõ nét vớ i nét
đẹp đáng quý trong mố i quan hệ vớ i mọ i ngườ i.
 Nếu đoạn văn quá dài ( hoặc quá ngắn) hoặc nhiều đoạn
(sai kiểu đoạn) trừ 0,5 điểm./ Nếu học sinh chỉ diễn xuôi, liệt kê
sự việc, không biết đưa ra dẫn chứng và dùng lí lẽ để phân
tích, chứng minh thì chỉ được tối đa nửa tổng số điểm.

Phần II: 3.5 điểm

- PTBĐ: nghị luậ n kết hợ p vớ i tự sự . 0.5
Câu 1
-Ngườ i ă n xin và cậ u bé trong câu chuyện đã sử dụ ng 0,5
1 điểm
phương châm hộ i thoạ i lịch sự .
* Giống nhau: về trạ ng thái cả m xúc, cả hai đều thấ y xúc 0,5 đ
độ ng, cả m độ ng về nhau.
*Khác nhau:
+ Bàn tay cậ u bé run run là trạ ng thái xúc độ ng, cả m 0,5 đ
Câu 2
1.5 điểm thương ông lão củ a cậ u bé.
+ Bàn tay run rẩy củ a ông già là sự cộ ng hưở ng củ a hai 0,5 đ
trạ ng thái: tuổ i già, sứ c yếu lạ i thêm nỗ i xúc độ ng trướ c
thái độ củ a cậ u bé.

Câu 3 Bài làm đả m bả o nhữ ng yêu cầ u về:

2.0 điểm a. Hình thức: 0,5
- Đúng kiể u vă n nghị luậ n, có sự kế t hợ p các phương thứ c
biểu đạ t.
- Không mắ c lỗ i về chính tả , ngữ pháp, diễn đạ t sinh độ ng, độ
dài theo quy định..
- Nếu bài làm quá dài ( trên 1 trang) hoặ c quá ngắ n ( nử a trang
trở xuố ng ) trừ 0,5 điểm
1,5
b. Nội dung:
* Câu chuyện ngắ n gọ n, giả n dị mà hấ p dẫ n nhưng chứ a
đự ng mộ t đạ o lí đẹp đó là tình yêu thương.
*Giải thích: Tình yêu thương là tình cảm giữa con người
với con người, là sự đồng cảm, thấu hiểu, sẻ chia, giúp đỡ
nhau trong cuộc sống.
*Bàn luậ n:
- Yêu thương, cả m thông, chia sẻ, quan tâm giúp đỡ lẫ n
nhau là đạ o lí tố t đẹp củ a xã hộ i.
+ Con ngườ i có tình yêu thương vớ i nhau sẽ giúp cho mố i
quan hệ gầ n gũ i, gắ n bó nhấ t là nhữ ng ngườ i gặ p cả nh éo
le, nghèo khổ như ông lão.
-Ngườ i có tấ m lòng yêu thương, san sẻ cũ ng phả i thậ t sự
chân thành. Tình thương ấ y phả i từ thiện tâm củ a mình,
không vụ lợ i.
+ Xã hộ i phát triển, tuy có ngườ i giàu, ngườ i nghèo nhưng
xã hộ i không thờ ơ trướ c nỗ i đau khổ củ a đồ ng loạ i mà
vẫ n luôn sẵ n sàng nhườ ng cơm, sẻ áo….(dẫn chứng ...)
- Bên cạ nh nhữ ng nghĩa cử cao đẹp ấ y vẫ n còn nhiều
ngườ i thờ ơ, ích kỷ, vô tâm…
* Nhậ n thứ c, hành độ ng
- Câu chuyện mang đến cho ta mộ t bài họ c về cách ứ ng xử
giữ a ngườ i vớ i ngườ i.
- Tuy nhiên lòng thương yêu phả i đượ c rèn luyện từ nhỏ .
*Liên hệ bản thân