T.C.

NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
ULAŞTIRMA VE LOJİSTİK YÖNETİMİ ANABİLİM DALI
ULUSLARARASI PAZARLAMA VE LOJİSTİK BİLİM DALI

COVİD-19 PANDEMİ DÖNEMİNDE DİJİTAL

PAZARLAMA VE E-LOJİSTİK FAALİYETLERİNİN
LOJİSTİK SEKTÖRÜ ÜZERİNDE ETKİSİ: KOCAELİ
İLİNDE BİR ARAŞTIRMA

Sena OKTAYKAAN

Yüksek Lisans Tezi

Danışman
Prof. Dr. Selda Başaran Alagöz

Konya – 2022
Giriş
Çin’in Vuhan kentinde Aralık 2019 tarihinde ortaya çıkan Covid-19 virüsü 11
Mart 2020 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından pandemi olarak
ilan edilmiş ve tüm dünyayı ele geçirmiştir. Tüm dünyayı etkiledikten sonra
ülkeler tarafından sırayla kısıtlamalar ve kapanmalar ortaya çıkmıştır. Bu
kısıtlama ve kapanmalar başta ekonomi olmak üzere hayatın birçok alanında
piyasalar ve sektörleri etkilemiştir. Pandemi döneminin en çok etkilenen
sektörlerinden biri lojistik sektörü olmuştur.

Pandemi döneminden olumlu yönden etkilenenler de vardır; dijitalleşme

bunlardan biridir. Dijitalleşme pandemi döneminde meydana gelen
kısıtlamalar ve kapanmalar ile beraber farklılaşmış ve hızlanmıştır. Lojistik
sektörü dijitalleşme ile birleşerek hem e-ticaretin etkilerinden hem de lojistik
4.0 etkilerinden de faydalanarak dijital pazarlama ve e-lojistik gelişmiştir.

E-lojistik kısaca geleneksel lojistiğin gelişmiş halidir, yani lojistik süreçlerinde

internet teknolojilerinin temel alındığı sistemdir (KARAGÖZ, 2007). Ayrıca
bilişim teknolojilerini kullanılarak müşterinin istek, beklenti ve ihtiyaçlarını
karşılamak üzere lojistik süreçlerinin tasarlanmasıdır (TEKİN, ETLİOĞLU, &
TEKİN, 2017).

Dijital pazarlama ise geleneksel pazarlamadan farklı olarak markaların ve

yapılan işlerin tanımını yaparak tüm pazarlama elemanlarına aynı zamanda
destek vererek internetten, mobil ve interaktif platformlardan faydalanarak
yapılan pazarlama faaliyetlerinin tümünü kapsar (ALAN, KABADAYI, &
ERİŞKE, 2018).

Bu çalışmada pandeminin etkisiyle beraber gelişen teknoloji ile beraber e-

lojistik ve dijital pazarlama faaliyetlerinin lojistik sektöründeki etkileri
incelenecektir. Çalışmanın ilk aşamasında e-lojistik tanımı, faaliyetleri,
kanalları, uygulaması ve faydaları anlatılacak olup; ikinci bölümde dijital
pazarlama tanımı, kanalları, uygulamaları ve faydaları anlatılacaktır; üçüncü
ve son bölümde ise pandemi döneminin lojistik sektörü üzerindeki etkisi
incelenecek olup literatürdeki çalışmalardan, Kocaeli ili lojistik sektör
raporundan bahsedilip, pandemi döneminde dijital pazarlama ve e-lojistiğin
lojistik sektörü üzerindeki etkisi incelenecektir.

Araştırma Konusu ve Problemi

Araştırma konusu Covid-19 Pandemi döneminde dijital pazarlama ve e-lojistik

faaliyetlerinin lojistik sektörü üzerindeki etkisini belirlemektir.

Araştırma Konusuyla İlgili Kuramsal Çerçeve ve Konuyla İlgili Belli Başlı

Çalışmalar

Covid-19 pandemisiyle ilgili direk dijital pazarlama veya e-lojistik üzerinde

yapılan çalışma yoktur. Dijital pazarlama ve e-lojistiğe yakınlığı olan kargo
sektörü, lojistik, e-ticaret çalışma konularına öncelikli olarak bakılacak daha
sonra dijital pazarlama ve e-lojistik üzerinde olan literatürdeki çalışmalar
incelenecektir.

Topçuoğlu ve Genç 2021 yılında ‘COVID-19 Pandemi Sürecinin Kargo

Sektörü Çalışanlarının İşe Yönelik Tutumlarına Etkisi: PTT Örneği’ adlı
çalışmalarında pandeminin başlaması ile beraber e-ticarete olan ilginin
artmasıyla lojistik sektörünün bir alt grubu olarak yer alan kargo sektörünün
nasıl etkilendiğini incelemek istemişlerdir. Çalışmalarında hem nitel hem de
nicel araştırma yöntemlerini kullanmışlardır. PTT kargo üzerinde yaptıkları bu
çalışmada önce teslimat sayıları ile lojistik faaliyetlerine etkisini
karşılaştırmışlar ardından Bartın ilindeki PTT kargo dağıtıcılarıyla yarı
yapılandırılmış mülakat tekniğini kullanarak görüşmüşlerdir. Araştırma
sonuçlarına göre pandemi öncesine oranla kargo teslimatında artış olduğunu ve
bu artışla iş yükünün arttığını gözlemlemişlerdir. Buradan yola çıkarak
çalışanların bu artan iş yükünden olumsuz yönde etkilendikleri sonucuna
varmışlardır.

Akçacı ve Çınaroğlu 2020 yılında ‘Yeni Koronavirüs (COVID-19) Salgınının

Lojistik ve Ticarete Etkisi’ adlı çalışmalarında küresel ekonomi üzerindeki
etkilerini incelemeyi amaçlamışlardır. 2018-2020 yılları arasındaki havayolu
ve yük trafiğini analiz etmişler ve buradan yola çıkarak taşımacılık türlerine
etkisini incelemişlerdir. Araştırmaları sonucunda tüm dünyada gerçekleşen
kısıtlamalar ve kapanmalar doğrultusunda tüm taşımacılık yöntemlerinin
olumsuz yönde etkilendiği sonucuna varmışlardır. En çok sekteye uğrayan
taşımacılık türünü havayolu olarak değerlendirmişlerdir. Yapılan çalışmalarda
ayrıca kısıtlamalar ve kapanmalar ile beraber e-ticaret ve e-ihracatın artış
gösterdiğini gözlemlemişlerdir.

Alankuş 2021 yılında ‘Covid-19’un Gölgesinde Dijital Pazarlama ve Yeni

Yaklaşımlar’ adlı çalışmasında pandemi dönemi ile beraber dijital
pazarlamanın nasıl geliştiği ve yeni yaklaşımları incelemiştir. Derleme
makalesi olarak sunduğu bu çalışmada pandemi dönemi ile beraber dijital
pazarlamanın sunduğu avantajları değerlendiren firmaların daha başarılı
olacağını savunmuş ve küçüğünden büyüğüne firmaların pandemi sonrası
dönemde pazarla ve dijital pazarlamasının seyrinin nasıl gelişeceğine dair bir
SWOT çalışması yapmıştır.

Zengin ve Turan ise 2021 yılında ‘COVID-19 Sürecinde Konaklama

İşletmeleri İçin Dijital Pazarlamanın Önemi Üzerine Bir Araştırma: Kocaeli
Örneği’ adlı çalışma yapmışlardır. Bu çalışmada dijital pazarlamanın
konaklama işletmeleri üzerindeki önemi ve turizm üzerindeki etkisi
araştırılmıştır. 9 yönetici ile betimsel analiz tekniği kullanılarak görüşülmüştür.
Yapılan araştırma sonuçlarına göre turizm sektörünün pandemi döneminde
olumsuz yönde etkilendiği gözlemlenmiştir. Müşteri beklentilerinin değiştiği
ve farklı müşteri portföyü ile karşılaştıkları gözlemlenmiştir. Dijital pazarlama
araçlarının kullanımını arttırdıklarını ve bunun olumlu sonuçlarını
gözlemlemişlerdir. Ayrıca en çok kullanılan dijital pazarlama araçları olarak
da sosyal medya ve daha sonrasında web sitelerinin geldiğini incelemişlerdir.

Liu ve diğerleri 2020 yılında ‘China's logistics development trends in the post

COVID-19 era’ adlı çalışmalarında Çin’deki salgının ve salgın sonrasının

lojistik sektörünü nasıl etkilediği üzerine bir çalışma yapmışlardır. Bu
çalışmaya göre lojistik talebinde kesin düşüş, taşıma kapasitesi sıkıntısı, lojistik
ağının bozulması, hizmet modunun değişmesi ve zarar eden işletme sayısında
artış olmak üzere beş etki gözlemlemişlerdir. Yazı yazılırken salgının kontrol
altına alınma durumu gerçekleşmiş ve pazar, teknoloji ve politika üç itici güç
olarak Çin endüstrisinde salgın sonrası dönem için gündeme gelmiştir. Ayrıca
beş önemli değişikliklere yol açacağı gözlemlenmiştir. Bunlar; lojistik talep,
lojistik arz, lojistik altyapı, lojistik bilişim , ve lojistik endüstrisinin gelişimidir.

Araştırmanın Amacı

Dünyada salgınların sonuçları unutulmuşken ortaya çıkan Covid-19

pandemisiyle beraber yeniden ekonomik çöküntü gündeme gelmiştir.
Kısıtlamalar ve kapanmalar ile en çok etkilenen sektörlerden biri lojistik
sektörüdür. Salgın döneminde dikkat çeken en büyük değişimi dijitalleşmeye
bağlı olarak gerçekleşen dijital pazarlama ve e-lojistik göstermiş ve göstermeye
devam etmektedir. Bu çalışmada her ne kadar iki farklı nokta gibi görünseler
de birbirlerini tetiklediklerini gördüğümüz e-lojistik ve dijital pazarlamanın
pandemi döneminde lojistik sektörü üzerindeki etkileri incelenecektir.
Araştırma alanı olarak lojistik merkezi diye adlandırılan Kocaeli bölgesi
üzerinde değerlendirme yapılacaktır.

Araştırmanın Önemi

İncelenen literatürde e-lojistik ve dijital pazarlamanın birbirlerini lojistik

sektöründe nasıl etkilediğinin araştırılmadığı görülmüştür. Buna bağlı olarak
lojistik sektöründen nasıl etkiledikleri ve literatürdeki yeri bulunmaya
çalışılacaktır.

Yöntem

Çalışmanın birinci bölümünde e-lojistik tanımı, faaliyetleri, kanalları,

uygulamaları ve faydalarından; ikinci bölümde dijital pazarlama tanımı,
kanalları, uygulamaları ve faydalarından, üçüncü bölümde ise pandemi
döneminin lojistik sektörüne etkisinden, literatürdeki çalışmalardan, Kocaeli ili
lojistik sektör raporundan bahsedilip, pandemi döneminde dijital pazarlama ve
e-lojistiğin lojistik sektörü üzerindeki etkisi incelenecektir. Anket ile veri
toplama yöntemi kullanılarak elde edilen veriler SPSS istatistik programı ile
analiz edilip sonuçlandırılacaktır.
Araştırma Yöntemi (Modeli)

Bu çalışmada nicel araştırma yöntemi kullanılacaktır. Anket ile veri toplama

yöntemi kullanılarak değerlendirilecektir. Nicel araştırma; olgu ve olayları
nesneleştirerek gözlemlenebilir, ölçülebilir ve sayısal olarak ifade edilebilir.

Evren ve Örneklem

Araştırma evreni Kocaeli ilinde faaliyet gösteren lojistik firmaları; araştırma

örneklemi ise Covid-19 pandemisinde dijital pazarlama ve e-lojistik

faaliyetlerinin lojistik sektörü üzerine Kocaeli ilinde incelenmesidir.

Veri Toplama Araçları

Araştırmada veri toplama aracı olarak anket yöntemi kullanılacaktır. Sosyal

bilimlerde çoğunlukla kullanılan ‘Likert Ölçeği’ kullanılması planlanmaktadır.
Çalışmaya katılanlara çeşitli sorular sorularak katılıp katılmama dereceleri
konusunda görüşleri istenecektir.

Veri Analizi

Belirlenene örneklemden anket toplama yöntemi ile elde edilen verilerin

analizi SPSS(Sosyal Bilimler için İstatistik Programı/Statistical Programme for
Social Sciences) ile yapılması planlanmaktadır.

Çalışma Takvimi

Literatür taraması ve derlemenin geliştirmesi aşaması, veri toplama araçlarının

geliştirilmesi aşamasının birinci dönemde, verilerin analizi ve yorumlanması
ve tez metninin yapılması aşaması ise ikinci dönemde yapılması
planlanmaktadır

Dönemler
1.Dönem 2.Dönem
(İlk beş ay) (üç ay)
Yapılacak işler
Literatür taramasının ve derlemenin geliştirilmesi X
Veri toplama araçlarının geliştirilmesi X
Uygulamanın yapılması X
Verilerin analiz edilmesi ve yorumlanması X
Tez metninin yazılması X
Taslak Çalışma Planı

BİRİNCİ BÖLÜM

E-LOJİSTİK

1.1. E-Lojistik Tanımı

1.1.1. E-Lojistik ve Geleneksel Lojistik Karşılaştırması

1.2. E-Lojistik Faaliyetleri

1.2.1. Sanal Depolama

1.2.2. Yükleme ve Taşıma Yönetimi

1.2.3. Müşteri Hizmetleri

1.2.4. Sipariş Süreci

1.2.5. Bilgi Paylaşımı ve Teknoloji

1.3. E-Lojistik Kanalları

1.3.1. Barkod

1.3.2. RFID

1.3.3. Intranet

1.3.4. Extranet

1.4. E-Lojistiğin Uygulamaları ve Faydaları

İKİNCİ BÖLÜM

DİJİTAL PAZARLAMA

2.1. Dijital Pazarlama Kavramı

2.1.1. Pazarlama ve Dijital Pazarlama Karşılaştırılması

2.2. Dijital Pazarlama Kanalları

2.2.1. SEO

2.2.2. E-Posta Pazarlaması

2.2.3. SEM
 2.2.4. İçerik Pazarlaması

2.2.5. Satış Ortaklığı Pazarlaması

2.2.6. Sosyal Medya Pazarlaması

2.2.7. Tıklama Başına Ödeme

2.2.8. Görüntülü Reklamcılık

2.2.9. Web Analitiği

2.2.10. Çevrimiçi Halkla İlişkiler

2.2.11. Viral Pazarlama

2.2.12. Genel ve Mobil Pazarlama

2.4. Dijital Pazarlama Uygulamaları ve Faydaları

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

COVİD-19 PANDEMİ DÖNEMİNDE DİJİTAL PAZARLAMA VE E-

LOJİSTİK FAALİYETLERİNİN LOJİSTİK SEKTÖRÜ ÜZERİNDE
ETKİSİ: KOCAELİ İLİNDE BİR ARAŞTIRMA

3.1. Covid-19 Pandemi Döneminin Lojistik Sektörüne Etkisi

3.1.1. Covid-19 Pandemi Döneminin Dijital Pazarlama ve E-Lojistik

Üzerine Etkisi

3.2. Kocaeli İli Lojistik Sektörü

3.3. Araştırma Yöntemi

3.4. Araştırma Modeli

3.5. Veri Toplama

Kaynakça
AKÇACI, T., & ÇINAROĞLU, M. S. (2020). Yeni Koronavirüs (COVID-19) Salgınının Lojistik ve
Ticarete Etkisi. GAZİANTEP UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES, 19(COVID-19
Special Issue), 447-456.

ALAN, A., KABADAYI, E., & ERİŞKE, T. (2018). İLETİŞİMİN YENİ YÜZÜ:DİJİTAL PAZARLAMA VE
SOSYAL MEDYA PAZARLAMASI. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(66), 493-504.

ALANKUŞ, Z. (2021). COVID-19’UN GÖLGESİNDE DİJİTAL PAZARLAMA VE YENİ

YAKLAŞIMLAR. Uluslararası Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları Dergisi, 4(1), 94-
125.

Gunasekaran, A., Ngai, E., & Cheng, T. (2007). Developing an e-logistics system: a case
study. International Journal of Logistics, 10(4), 333–349.

Kadłubek, M. (2015). The Selected Areas of E-logistics in Polish E-commerce. Procedia

Computer Science, 5(65), 1059 – 1065.

KARAGÖZ, İ. B. (2007, TEMMUZ 4). E-LOJİSTİK UYGULAYAN İŞLETMELERİN İNCELENMESİ.

YÜKSEK LİSANS TEZİ. KOCAELİ, KOCAELİ, TÜRKİYE: KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ / SOSYAL
BİLİMLER ENSTİTÜSÜ.

Liu, W., Liang, Y., Bao, X., Qin, J., & Lim, M. K. (2020). China’s logistics development trends
in the post COVID-19 era. INTERNATIONAL JOURNAL OF LOGISTICS: RESEARCH AND
APPLICATIONS, 4(24), 1-11.

TEKİN, M., ETLİOĞLU, M., & TEKİN, E. (2017). ELEKTRONİK LOJİSTİK VE ÖĞRENME. The
International New Issues In SOcial Sciences, 1(5), 361-383.

TOPÇUOĞLU, D. D., & GENÇ, E. (2021). COVID-19 Pandemi Sürecinin Kargo Sektörü
Çalışanlarının İşe Yönelik Tutumlarına Etkisi: PTT Örneği. Optimum Ekonomi ve
Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(2), 373-396.

ZENGİN, P., & TURAN, O. (2021). COVID-19 Sürecinde Konaklama İşletmeleri İçin Dijital
Pazarlamanın Önemi Üzerine Bir Araştırma: Kocaeli Örneği. Journal of New Tourism
Trends, 2(1), 17-34.