Bu zamir Dir Keno) ee SUTUbuny, bir on | imeye, ie cimleye bt tems feed! iginde bablyan Kelme, Oh bir tek baglama zamiri vardir : kim. Tek basina Soru zamiri olan b nee birbiri ile ilgili iki dil birligi arasinda baglama Zamiti olarak kop cling gortir. kim baglama zamiri olarak eskiden beri kullanilmis, mae Vasil manlarda yerini ki baglama edatina birakmustir. Tiitkgeye Faeeie K mis olan ki Osmanlicanin sonlarma kadar Tiirkce kim zamiri ile an kullanilmis, sonra bu sahaya tamamiyle hakim olmustur, Farscada tek sma da kullanilan, yani zamir olan bu ki Tiirkgede yalniz edat Olarak pa ifade etmez, Aneak a niir. Tiirkgede tek bagina kullanilmaz ve bir mana birlikleri arasinda baglama vazifesi gériir. Demek ki ki Tiirkgede bir b, lama edatidir. Baglama zamiri eskiden kullanilan kim ’dir, Zaten bay zamiri edat fonksiyonunda olan zamirdir. Bir temsil ifadesi tasimakla berg. ber bu temsil ifadesi belirli degildir. Baglama vazifesi gériirken asil kelime. manasini kaybederek tam bir edat durumuna girer. Onun icin ki edat kim zamirinin yerini tutabilmistir. Hiilasa, ki 'ye baglama zamiri deBil, badlame edatu demek 1azim geldigini unutmamaliyiz. FIILLER 434. Fiiller hareketleri karsilayan_ kelimelerdir. Hare as burada tabii, genig manasi ile aliyor ve nesnelerin zaman Ve a ki her tiirli’ yapma, olma ve durmalart igin kullamyoru2. es at ledigimiz gibi kainatta biri nesne, digeri hareket olmak Uzere 1M dur. Nesneler canh, cansiz, madi, manevi biitiin varliklar ¥° meet ise nesnelerin zaman ve mekan igindeki yet debisjahslart, duruslan; hiilasa her tirii 3) jle kaim olan cereal Sead i jim olan vnsurlardr. Klinata nareactler ise varhldan ancak iiideki karsiliklant olan isimler ve Re bu fark il birlikleri haline sokru Aen celbubiscinen ren ge eit karlayan isim Kok ve gOvdcer Be eee racer Afri. Harcklleri nesnesz, miceret ee a paler ise mana, fakat tek basina rte tr ners auboeare Ms fll sahasina cikabilmeleri icin aejlsti eee ¢ baglanmasi, bu baglanmayi ifade etm: aia ae ebet kaliplarina ddkiiimeleri, eects aeons Renee re girmeleri izimdir. Demek ki filler, Saar a de gérdigiimiz gibi, cilde daima gekiml eke cans alia filleri incelemek demek onlann gekini eka cae sekilleri iginde incelemek demektir. Iste rasa ea oe fllrin gekim sekilerini gézden gevreeeia Zaten fil tik ve nda, KOK ve givdcler incleken, yter ‘derecede bilgi ver- ise onlan Kullams sabasina cikaran gekimii sekiller Wzerin o tleridi etleridir. Nesneler v, arklant ve gekimin ifade ettigi seyler in cekimli sckilleri en a2 dort sey ili tegkil ‘eden tig unsur meydana getirir. Bu govdesidir. Fill kok veya govdesi miicerret hareket ifade ekidir. Bu unsur fil kok vey? govdesinin geklini, yani ne gekilde Kullams sahasina ifade eder. Bu dirt ge unsurlardan birin- sekil ve zaman ki ikinci un sey ifade eder- CeGegisli filler, gecissiz filler 436, Fil kok veya govdelerinin KargiladhBs hareketer iki esi, lardan bir kismunda hareketin yoni disanya dofrudur, ee ae ay bagh oldugu sahsin digindadir. Boyle hareketleri kargilayan filer tee fiiller diyoruz. Gecisli fiiller bir yapma ifade ederler. Fiilin aisterag ket yapana degil, yapanin diginda bir nesneye yénelir, tesir eder i sit hareketlerde ise hareketin yOnii ice dogrudur, tesir edecesi a Srauju gahistr. Boyle hareketleri kargulayan fillere de gecisic aL a ruz. Gecissiz filler bir olma ifade ederler. Fiilin gésterdigi hareket ro j yonelir, yapana tesir eder. Onun icin bu -fiillerde sahis yapan edi, lan. dir. iste fill kok ve gévdeleri yapma veya olma ifade etmelerine gire w cigli, gecissiz olmak tizere ikiye ayniirlar, Bu yapma veya olma, bu gecigi, gecissiz ana bdliimleri iginde filler, nesne faaliyetlerinin cinsine gore tabi gesit gesit hareketleri kargilarlar. Bu hareketler iginde ayni cinsten olan” vardir, Bunlara gére de filler bir takim egitlere ayrilirlar: déniili- déniigstiz, aktif - pasif,mechul, ortaklasmahi, faktitif gibi. Bunlar: govde bah- sinde de girmiistiik. Burada ayrica ele almayacagiz. Zaten diger kelimelet- le miinasebet bakimindan fiillerin bilhassa gecisli, gecissiz olmalan mithim- dir. Hleride kelime guruplari ve ciimleler bahsinde fiillerin gecisliklerine, ge cissizliklerine gore muameleye tabi tutulduklarum gorecegiz. Onun icin bu rada cekimli fiilin birinci unsuru olan fiil kék veya govdesi iizerinde oneal ken yalmz gecisli, gecigsiz farkina isaret etmekle yetiniyor ve gekimii silin diger unsurlar: olan gekim eklerine gecerek fiil gekimini incelemege yoruz. Fiil gekimi Salus ckleri 437. Salus ekderi gekiml fi 5 a de eden eAlrdi. Fil kOk ve gOvdelet gk hile greek na gikarken Gnce gekil ve zaman eklerini alirlar. Sekil v° yalniz bir gekimde, bir kipte ayni zamanda gahus da ifade of! eo nee biltin kiplerde ise gahst belirtmek isin #0!283 kalibina ddktilmils hareketin gahsa baglanmas: igin Kullanian ye Bi sckinde, bir kpte ayni zamanda jae fade eas eat anus ekleri sayarsak Tiirkcede fig tip gahis ekleri oldugunu gériiriiz, ci tipteki salus ekleri Birinci tipteki sahis ekleri sahis zamiri menseli olup bugiin, gé- gmig zaman, samt ve emir disindaki cekimlerde, yani simdiki za- zaman, gelecek zaman, grenilen gecmis zaman, istek, gereklik rinde kullanilan eklerdir. Bu ekler sunlardir : t -wn, -im, -um, -iim 2 sin, -sin, -sun, -slin i -1z, -iz, -uz, -liz -sumiz, -siniz, -sunuz, -siinilz : -lar, -ler irinci tipteki sahis eklerinin bugiinkii sekilleridir. Asil- ‘rlerinden bu sekillere gelinceye kadar bu eklerde siip- olmustur. Dedigimiz gibi, sabis zamiri asilidir- bu tip fiil cekimleri sais zamirleri ile yapihrdi. meselA genis zaman ¢ekimi séyle idi: sahis : biliir men (ben) 3 biliir sen284 iliir of yerine biliir gibi), cokluk ticiincti sahis eki yer im (ot ede iken lr, ler sekinde ekesme yoluna aS Sl yerine bilirler gibi). Iste Bat Tirkgesine geeerken durum beyie ~s yalnz gokluk iigiincii sahista eklesme olmus, teklik ticiincij an a ni hale gelmisti. Diger gahuslarda ekleyme ancak Bats Tirkcesi ising 4. sitli safhalar gecirerek ortaya gikmistir. a Eski Anadolu Tirkgesinde bu gahis eklerini su gekillerde gitiyong. Teklik 1. gahis: -van, -ven; -vanin, -venin; -vam, -vem . -am, -em, -in, -in, -n 2. sahis: -sin, -sin 3. sahis: — Gokluk 1. sahis: -vuz, -viiz uz, -iiz 2, sahis : -siz, ~siz 3. sahus: -lar, -ler Gériilliyor ki Eski Anadolu Tiirkcesi birinci tipteki sahus eklerinin ki ve yeni sekilleri arasinda tam bir képrii durumundadir, Bir yaadan kinin gahis zamirlerinin agik izlerini tasmakta, te yandan yeni sekilee den yolda siiratli bir ekleme iginde bulunmaktadir. Teklik birinci gahts eki -van, -ven ve onun genislemis sekli olan” ~venin’in Batt Tlirkcesindeki b - v deBisikli8i ile eski gekim ci sahsinda kullanilan .., ben ’den geldigi agikur. Eski : de baslangicta birinci gahis ekinin bdyle oldugu, Eski Turkseden Be Sesine ekin béyle gectifi anlagiiyor. Bu ek Eski Anadolu Tukseslis tikge devre = pee leat, sonunda biisbiitiin ortadan Eas285 , ancak Osmanticanin ilk devirlerinden sonra dar vokalli ol- Dar vokalli olduktan sonra da m tesiri ile bir miiddet -um, -lim Mende yalniz. yovarlak olarak kullanilmis, ancak Osmanlicanin sonlarin- yokal uyumuna baBlanarak bugiinkii sekilleri ortaya gikmstir, Azeri sa- anda ise eskiden. oldugu gibi bugiin de tamamiyle -am, -em gekli hakim- =n ekine gelince, bu ekin de -ven (ben) "in ve belki de -ayin, ‘nit exinin tesiri ile ortaya ciktiBt sdylenebilir. Bu ck Eski Anadolu de cok kullanilmamis, bdyle olmakla beraber daha sonraki devir- geserek Osmanhicada da uzun miiddet yasamistir. Telli ikinci sahis -sin, -sin cki eski ... sen in vokal degigmesi ve ek- fle ortaya cikmis seklidir. Eski Anadolu Turkgesinin bu -sin, -sin 4 ma baslarinda da biyle kalmis, sonradan n'si Alegerek -s%, gecmistir. Bu salir Kef li gekil ikinci tipteki gas eklerinin iki an esi ile ortaya cikmistir. Sonradan istanbul Turkcest saBir Ke Maca ek tekrar n'li olmug, vokal uyumuna da baglanmis oldugu igin g6rdiigiimiiz bugiinkti sekilleri meydana gelmistir. Eski Tiirkge devresinde iken kullantl- a baslamis ve Batt Turkgesine de bayle gecmistir. Bat Turkgesinde ns daima eksizdir. Ikinci tipte de durum béyledir. Béylece fill gckim- giincii gahrslarda sekil ve zaman ekleri emir ekleri gibi ayni za- da ifade etmis oluyorlar. figiincii sais eki daha, birinci gahsin -vuz, -viiz eki de b-v degisikligi wes Biz? ‘Vokali ise v tesiri ile yuvarlaklasmigtr. Batt Tiirkgesinde ‘sahis ekinin baglangicta bu ek oldugunu séyleyebiliriz. Fa- "Anadolu Tiirkcesinde genig bir sekilde kullanilmamus, yal- gekimlerinde Kendisini gistermistir. Eski Anadolu Tiirk- ‘ortadan kalkmustir. -1z, -iiz cki ise Batt Tiirkgesinin ha- this eki durumundadir. Eski Anadolu Tirksesinde is- ,, sonra ise bilttin gekimlerde bu ek ‘Anadolu Tiirkcesi ile Osmanlicanin ilk devirlerinde dai- ‘olmus, Osmanlica iginde vokal uyumuna baglanarak286 yandan vokal uyumuna da : Dugiakt sekller) ortaya gikmasn™® ONE ica, yy Gokluk figiincit sahis eki tar, ler igg es: hep béyle kalmistir. Bu ekin Bat Tike ae E287 uty Xu eka ski skies peli elerndentaksaie. Ya eine gabista asi iyelik eki ortada yoktur. Simdilik eS sahislarda iyelik ekinin daha Gnceki unsurun binyesine gir Gnebilirz. Ueride, girilen gecmis zaman eki iizerinde du- e daha yakindan bakacagz. Burada yalnz gunu ilive cekleri iyelik eklerinden geldiklerine, iyelik ekleri de isim gore grilen gegmip zaman geklinin asinda isim olmas ge- fakat Turkcenin basindan beri, gOrilen gecmip zamanda isim iy ifadesi; ona geticilen eklerde de iyelik eki degil, sahus eki ifadest ‘Onun igin bu eklere, nereden gelirlerse gelsinler, gahis ekleri diye- fipteki bu ekler Eski Tirkgede yalniz, gérilen gegmis zaman fe kullamilirds, Batt Tiirkcesinde ise goriilen gegmis zamandan baj- gekimi de bu eklerle yapila gelmistir. ik birinci gahis -m eki Tlirkede baslangictan beri hig deBigme- ikinci gahis eki baslangictan Osmankicanin sonlarina kadar -fi ade idi. Istanbul Tirkgesi saur kef ‘eri atinca ek -n sekline gegmistir. klik tigiincii sahus eki bu tipte de yoktur. Bu sahista sekil ve zaman fe de tasiyor demektir. birinci gahis cki Eski Tiirkcede -1mz, -miz seklinde idi. Bat ‘isipinin tesiri ile ortaya ek atilmss, yerine -duk, -diik parti i -k eki Eski Anadolu Tiirkcesinde sahis eki Eski Tirkgede -71z, afiiz, seklinde idi. Eski Ana- {ile Osmanlicanin ilk devirlerinde ise yalniz yuvatl 5‘ fan vokal uyumuna bagla- tur. Sonrad: bugiinkti sekilleri ortayaii. 288 Usiincii tipteki sahus ekleri 440. Tiirkgede gine tipteki sahis ekleti olarak dy gisterebiliric. Fakat tabif, emir ekleri aslinda gekil eklergin CT Stig de her gahsin ayn bir gekil eki oldugu isin 0 gekil ekler ayy i fin hus da ifade ederler. Bu bakimdan, burada sahis eklerinden Get emir eklevinin gahis fonksiyonuna da temas etmek zorundayn,g asic j de eden bu emir ekletine diger gekimlerin sahis. eki olm, ait, . e ‘ayan, fak; ifade eden iigiincil gahislarindaki sekil ve zaman eklerini de rata’ 441, Iyte Tirkeede fill gekiminde sahis kategorini kalaen, kimli fiilde hareketi yapan veya olan nesneleri sahuslar halinde ifade edeg ekler bunlardir. Sahis ekleti fill gekimine gekil ve zaman ekler ile tsi ve onlardan sonra katilan gckim unsurlandir. Onun icin cekimi filles kullanislarim: gekil ve zaman ekleri bahsinde girecek, ancak sekil ve 2» man eklerini de belirttikten sonra hepsinin fill cekimindeki yerlerni mil leti ile birlikte gézden gecireceziz. Sekil ve zaman ekleri 442. Sekil ve zaman ekleri fill kk veya govdesinin kargiladi hat keti sekle ve zamana baflayan eklerdir, Demek ki bu ekler bit ea de zaman ifade ederler. Sekil ifadesi hepsinde, zaman ifadesi ise anak BT kismmda vardir, Yani sekil ve zaman eklerinin bir kism: yalniz seh kusm1 ise hem gekil, hem zaman ifade ederler. Fill kk veya govdesinin kargiladifa hareketi nesneler bir hi ler iginde yaparlar. Miicerret hareket ancak bir takim een sekillere dokillerek nesnelere baglanir, Nesnelere bablantt exiles sina gikmak tizere miicerret hareketin girdigi bu kaliplart, exe vey silamak igin fill kk veya gévdesi gekil eklerini alarak fill er fia kipleri dedigimiz gramer sekillerine girer. Demek ki sekil Kilde yapildigini, yani kisacas: hareket sekillerini gbsteren Bildirme kipleri, tasarlama kipleri io 443, Nesnelerin yaptiklan hareketler iki gesitir: or?289 olan hareket, ortaya cikmasi tasarlanan hareket iki hareket geklini karsilamak icin fill kk veya govdest a girer. $0 halde bir kasim il geklleri ortaya gikan veye fen ti ‘bilditirler. Bu fill sekillerine bildirme kipleri sales veri- in diger bir kism: ise tasarlanan bir hareketi ifade eder- da tasarlama kipleri adim. veriyoruz, Cast ve agsa gi- kipleri, miisbet veya menfi olarak, yapilan veya yapi- hareketleri haber verdigine gére harcketin zamanim: da gist. tir. $u halde fiillerin zaman bildiren biittin cekimleri gekil baki- kipleri iginde toplanirlar, Yani, bildirme kiplerini yapan zamanda zaman ckleri durumundadirlar. Hatta, gekil fonk- ai oldugu, ancak zaman bakimindan birbirinden ayrildiklari icin fonksiyonlart ile anilirlar: genis zaman eki, gelecek zaman sckilde bildirme kipleri de zaman kipleri olarak zamanlarina lar. Fiil gekiminde ikisi geomis zaman olmak tizere bes za- zaman, simdiki zaman, len gecmis zaman, Ofrenilen zaman, iste bildirme kipleri fiillerin bu bey zamami- is zaman, simdiki zaman, gdriilen gecmis zaman, dfrenilen cek zaman sckilleridir. ise zaman ifadesi yoktur. Bu kipleri ya- ‘iller de tasar- bir takim gekiller ifade ederler. Bu sekiller de t eee geklinde ortaya ciktigint gosterir. su olup bunlar da fiillerin sart, istek, sgereklik, emir500. iste Tiirkcedeki sekil ve zaman ckleri ve bu ey kuz fiil kipi bunlardir. Tiirkcedeki biitiin fiil kék ve Bovdel fonksiyonlan igin bu ekleri alir, bu kiplere girerler. Yainy bu fiil bitin sekil ve zaman eklerini deBil, ancak bir kisim sekil vy, eklerini alabilir; bu fiilin biitiin kipleri deBil, ancak baz kipleri a fiil eskiden cevheri fiil, cevher fiili denilen, bugiin isim fiitj veya an it, By dimer fiil diyebilecegimiz i- fiilidir. Belirli gekim sekilleri ile vanife i bir yandan birlesik fiil gekimlerinin temelini kuran, éte yandan bitin af ve isim sekillerini fiil kalibina sokarak, onlari fiillestirerek isim cite ortaya cikaran bu fiilin Tiirkgede miihim bir yeri, gok husust bir durum vardir. Onun icin bu fiili burada ayrica ele alacak ve belirli cckim sekilleri ile oynadigi biiyiik rolleri yakindan gérecegiz. erle yap, eri ceili caus bir fii Vardir ig 501. Biitiin isim ve fiil sekillerinin sonuna gelerek onlardan birlesik filler yaptifi igin ana yardunct fiil, isimleri fiillestirdigi igin de isim fiili de digimiz i- fiilinin tek basa kék olarak kesin ve belirli bir mndst yoktur Onun igin imek seklinde fiil ismi de kullanilmaz. Ayni sekilde baska bir yapim ekini de almaz, hig bir isim veya fiil gévdesi meydana ge! Yalnz kék olarak belirli cekim sekilleri icinde ortaya cikar. Yalniz yt Seldigi isim veya fil sekli ile birlikte acik bir mand kazamr, belicli bir zife goriir. Bu durumdaki mana ve vazifesinden anlasiliyor ki ‘- filinin 7 fiiline gok yakin bir mands vardr. i- fillinin dért cekim sekli, dért kipi vardir. Bunlar simdiki a rillen gegmis zaman, dgrenilen gecmis zaman ve sart sekilleridir. ie simdiki zaman gekli kelimeler halinde ortaya gikan bir sekim seBi eklerden ibaret olan, béylece birlegtigiisimlerle Di bir gckimdir. Diger tigii ise kelimeler hflinde tani birin simdiki zamanina genis zaman da demck mimkiindir, zaman iizerinden olmus, bu ekler genis zaman ¢eki. Kalmistir. Fakat bugiin esas itibariyle simdiki zama- genig zaman ifadeleti simdiki zaman cekiminde bulunan iyonundan ibaret kalmaktadir. Bu ckler birlestikleri -olmakta bulundugunu bildirir, haber verirler. Onun | haber ekleri ( edat-t haber chaber edati>) denirdi, -adi verilmektedir. m1 karsilayan bu ekler bugtin s8yledir :Yalniz, teklik ve gokluk tigiineil sahuslar fil cei hus ekinin bulunmamasina paralel olarak bazen kullgom © tiging zel, cocuklar iizgiin misallerinde oldugu gibi. Fi. ce 22: hay, yalniz sahis eki oldugu, sekil ve zaman eki sahis da ifad MS ky cit gahislar daima eksizdir. Burada ise isim fillinin tictingy ei a bu ekler sahistan baska kok, gekil ve zaman eki yerini sy, SM oa Onun igin her zaman defil, bazen Kullaniimaztar. Coxig, ot bazen de yalniz gokluk eki kullanihr : cocuklar iizgi Uolinei sabe. misallerinde oldugu gibi. Bazen de cokluk eki asil delerdir misalinde oldugu gibi. 503. i- fiili Eski Tiirkgede er olan ve biitiin kipleri bulunan er- fi mis, e-i degismesi ile vokali de degigerek i- sekli ortaya cikmist oe . 5 stir. Ot dan fiilin gekim sahasi da datalmis ve i- fiili Batu Tiirkcesinin cae ri dort cekim gekli iginde kullanila gelmistir. er- Eski Tiirkcede ashnda, genig zamam ile yardimci fiil olarak, bildirici fiil olarak gdyle vazife Bo riirdii : il Gekimleringg "4 tie inter, anney a + annemler ekten énce eet re ler men eriir men «benim» sen eriir sen «sensin» ol eriir ol codur> biz eriir biz (miz) abizizs siz eriir siz esizsiniz> olar eriir-ler ( olar ) «onlardirlar> Fakat daha, Eski Tiirkcede iken eklesme olmus ve bazen eri dite rek men men ebenim», sen sen «sensin», of of codur> gibi seller nif nilmaga baslamistir. Batt Tiirkcesine gelince er- i- oldugu isin ortada gibi bir genig zaman gekli de kalmamus, béylece cklesme icesnleeaiy) miz eklegmis sekiller hakim olmus, sahis zamirleri de tamamiyle i a rine gevrilerek bildirme ekleri’ ortaya gikmustir. Yalnsz, bildime & birinci, ikinci sahislari er- fiilinin genig zamanimin eklegmesinh i tur. Ugiincii gahislar ise baska bir fiilden gelirler. Bu fil an > Eski Tiirkcede ana yardimei fiil 6nce yalmiz er- idi, igiine ur. iste er- kullanilrdi, Sonradan buna tur- yardimes fill de katlm'" Tiirkgede tigiincd gahislarin turur, tururlar yardimet fill OY ig: Bati Tiirkgesine de gegmig ve bildirme tigiaelL sabisleriil pia § ctmigtir. Tabit bu fill rd deBigmesi ile Batt Turkeesine Oo qu inde gegmistir. Uciincii sahuslarda da eklesme Ss fakat bu eklesme Osmanlicamin sonlarina \317 , dururlar fiilleri eklesmig sekillerinin yannda kanigik olarak jxinci saluslarda pildirme eklerinin Bati Tiirkcesindeki gelis- ise olan fais cklerindek gibi olmugtor. Y eae at reside DUdIme ekleri sdyle idi: > jk 1. sahs: van, -am, “em 2, sahus : -si7t, sin 3, ahs: dur, -diir (durur ) k 1. sahis: -vMz, -vilz ? ouz, ~iiz -ven; -vanin, -venin; -vam, -vern wsiz, “Siz : -durlar, diirler (dururlar ) Tiitkgesinde baslangrsta lictincil gaius bildirme ekleri i ‘i olmustur : aBag-dur, gice-diir misallerinde det devam etmig ve ancak mlarina baglanmustir. Bu- incii sahislarin eklesme- ‘Osmanlicada da uzun mil nda vokal ve konsonant yu! ‘Tiirkcesinde ve Osmanlicada iii -daima durur, dururlar seklinde kaldiklarint; diiritr, dii- sdiklerini; eski metinleri okurken bunlari vokal uyumu- mu olmadigint belirtmeliyiz. Birinci, jikinci sahislarin ge “ekleri ile bir olmus, béylece yukanya aldsgimiz bu- pildirme ekleri de vurgusuzdurlar ve varguye318 mig zamanindan farksi2dr. Burada dikkat edilecek sey yay Bu gekimde de digerterindeki gibi i- Kékii Bat Tucker diigme, biylece gckim de eklesme temayiilii gisteric, Eeki Anetta ; sinde normal olarak umumiyetle i- muhafaza edilmekteti ae Tg i a ilhassy durum vezin icab: olarak daha o devirde iken bu i- nin diisii Tuz; iginde-di, Cinde-diim, ik misallerinde oldy; Bimiz gibi, o devir igin i-‘nin digtirilmemesi normal lere cok dikkat etmek, vezin zarureti yoksa filli eklestinn ta imlanin sagirticr taraflarina kapilmamaga calgmak lense Ph iden bu gekimler gok defa i-'si igaretlenmeden ek imi ile yoo 88 igindecd gibi agin bile tam eklesme olmayan ve igindeyet ye kullanilan misaller Eski Anadolu Tiirkgesi igin normal olame, Rie Osmanlicada gitikge fazlalagmis, niayet butinki sellin bulma, we giin Konsonantla biten isimlerden sonra umumiyetle diisrilmektedic: rin di, kug-tt misallerinde oldugu gibi. Fakat giizel idi, ks ii, yok idik tue muislart da yadirganmaz. Vokallerden sonra ise eklegme hig bir zaman tsp olmamakta, ya fil KOkii oldugu gibi muhafaza edilmekte veya digen vote ortada bir y birakmaktadir: hasta idi, KOyld idi, hasta-y-di, kOyly.di mi sallerinde oldugu gibi. Agszlarda ise i- digiirilmedigi halde filin vokal yu muna uyduruldugu girilir: var it, cocug udu misallerinde oldugu git irlldigtinis de Bu gibi. Yan, ir. Onun igin’y OBrenilen gecmis zaman 506. sim fiilinin var olan bir kipi de budur. Cekimi tabii diger fk lerdeki gibidir. Bugiin bu cekim séyledir : i-migim ivmis-iz i-mis-sin i-mis-siniz i-mis i-mis-ler Bu cekimin de eklerle ilgili gelisme seyri diger sperieie bili dir. Kdk diismesi ise bugiin tamamiyle gériilen gecmis zaman faza ett ‘ e BE) i daha gok muha! Eskiden kék vokalini gériilen gecmis zamandan pe ss hig Eski Anadolu Tirkgesi ile Osmanlicamin baslarinda siirmemistir. Sart 507. Isim fiinin var olan ddrdiincd pi art seksi. C8" ier filllerden farksizdir. Bugiin bu gekim séyledir :319 jese-m inse-k inse-n itse-niz bse i-se-ler de cklerle ilgili geligmesi diger filllerdeki gibi, kok diig- 1a goriilen gegmis zamandaki gibidir. fiilinin var olan dért cekimi bunlardir. é- fiilinin ime- igin bu dért cekimin meafileri diger fiillerden bas- Bunun icin degil < degiil menfi edatindan faydalamt- ‘bu edat isim fiilinin takildyg ismin sonuna getirilir, inin miisbet sekilleri ilave edilir : giizel degildir, degil- isallerinde oldugu gibi. degi! edati Eski Anadolu Tiirk- idi. Menfi sekildeki kk diigmesi de tpkt miisbet se- -filinin diger kipleri gibi tabii, menfi gekimleri de maninin menfisi er-mez scklinde idi. Bu sekil son- ve isim fiilinin menfisinde degil yerine bir gok ini Kullana gelmistir. Batt Tirkgesi bu bakimdan Eski Anadolu Tiirkcesinde ve Osmanticanin bas- es) sekli ile de karsilasiriz. Fakat bu her halde alan sairlerin naklettikleri kelimelerden fiilleri destekleyen yardimet fill ola- ‘sekilleri de onun dniinde isimden fill sekilleri ‘sim fini