PHAÀN III: THIEÁT KEÁ QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ

Chöông 1: TÍNH TOAÙN CAÙC MOÁI LIEÂN KEÁT HAØN VAØ

BULOÂNG
1. Tính toaùn lieân keát buloâng .
Bulong ñeå lieân keát caùc thanh giaèng vôùi caùc thanh bieân phaûi choáng taùc duïng
cuûa cuûa löïc keùo neùn do caùc thanh naøy taùc duïng. Lieân keát bulong ñöôïc laép coù khe hôû.
Do vaën ecu neân bu loâng chòu keùo vaø caùc baûn theùp bò xieát chaët, giöùa maët tieáp xuùc
cuûa baûn theùp hình thaønh löïc ma saùt. Giöõa caùc beà maët tieáp xuùc cuûa caùc taám gheùp
sinh ra löïc ma saùt Fms giöõ caùc taám gheùp khoâng bò tröôït khi chòu taùc duïng cuûa ngoaïi
löïc.
Coâng thöùc tính beàn bulong chòu caét vaø eùp maët (3.18), [05]:

Trong ñoù:
N – löïc keùo neùn trong thanh lieân keát;
n – soá bulong;
 - heä soá laøm vieäc cuûa keát caáu;
[N]minbl – giaù trò nhoû nhaát trong hai giaù trò : [N]cbl – khaû naêng chòu löïc caét,
[N]embl – khaû naêng chòu tröôït cuûa baûn theùp;
1.1. Kieåm tra beàn bulong lieân keát thanh bieân vaø giaù ñôõ ñoäng cô, cô caáu di chuyeån.

Hình 1.1: Lieân keát buloâng thanh giaêng ngang vaø thanh bieân
1.1.1. Khaû naêng chòu löïc caét cuûa bu loâng xaùc ñònh theo coâng thöùc (3.10), [kct]:

Trong ñoù:
Rcbl = 4450 daN/cm2 – cöôøng ñoä tính toaùn chòu löïc caét cuûa bulong laáy theo
(baûng 3.6), [05];
bl = 0,9 – heä soá ñieàu kieän laøm vieäc cuûa lieân keát bulong;
Abl = 1.92 cm2 – dieän tích tieát dieän caét ngang cuûa thaân bulong laáy theo (baûng
3.8), [05];
nc = 2 soá maët chòu löïc lieân keát;

1.1.2. Khaû naêng chòu tröôït cuûa baûn theùp (3.12), [05]:
daN
Trong ñoù:
d = 1.8 cm – ñöôøng kính cuûa thaân bulong;
 - beà daøy cuûa baûn theùp.  = 0,9 cm;
Rembl – cöôøng ñoä eùp maët tính toaùn cuûa lieân keát bulong.Rembl = 4400 daN/cm2
daN
1.2.3. So saùnh khaû ngaêng chòu eùp beà maët vaø khaû naêng chòu caét:

78
 Döïa vaøo giaù trò vaø chon = 50000 N ñeå kieåm tra beàn cuûa
lieân keát.
+ Löïc keùo neùn taùc dung leân moät bu loâng
N.
Trong ñoù:
N = 4000 N – löïc keùo neùn trong thanh ñôõ ñoäng cô;
n = 4 – soá bulong lieân keát;
+ Khaû naêng chòu eùp beà maët cuûa bu loâng.

So saùnh thaáy bulong thoûa ñieàu kieän beàn.

1.2. Kieåm tra beàn bulong lieân keát thanh bieân vaø thanh ngang.

Hình 1.2. Lieân keát buloâng thanh ngang vaø thanh bieân
1.2.1. Khaû naêng chòu löïc caét cuûa bu loâng xaùc ñònh theo coâng thöùc (3.10), [05] :

Trong ñoù:
Rcbl = 5150 daN/cm2 – cöôøng ñoä tính toaùn chòu löïc caét cuûa bulong;
bl = 0,9 – heä soá ñieàu kieän laøm vieäc cuûa lieân keát bulong;
Abl = 1.92 cm2 – dieän tích tieát dieän caét ngang cuûa thaân bulong;
nc = 2 - Soá maët chòu löïc lieân keát;

1.2.2. Khaû naêng chòu tröôït cuûa baûn theùp (3.12), [05]:
daN

Trong ñoù:
d = 1.8 cm – ñöôøng kính cuûa thaân bulong;
 = 0,9 cm - beà daøy cuûa baûn theùp;
Rembl = 5150 daN/cm2 – cöôøng ñoä eùp maët tính toaùn cuûa lieân keát bulong;
daN
1.2.3. So saùnh khaû ngaêng chòu eùp beà maët vaø khaû naêng chòu caét:
Döïa vaøo giaù trò vaø chon = 5000 daN ñeå kieåm tra beàn
cuûa lieân keát.
Löïc keùo neùn taùc dung leân moät bu loâng.
N.
Trong ñoù:
N – löïc keùo neùn trong thanh giaêng ngang, N;
79
 n – soá bulong lieân keát;
Khaû naêng chòu eùp beà maët cuûa bu loâng.

So saùnh thaáy bulong thoûa ñieàu kieän beàn.

1.3. Kieåm tra beàn bulong lieân keát thanh bieân vôùi neàn beâ toâng.

Hình 1.3. Lieân keát bulong giöõa thanh bieân vôùi neàn beân toâng
1.3.1. Khaû naêng laøm vieäc cuûa bulong chòu keùo xaùc ñònh theo coâng thöùc (3.15), [05] :

Trong ñoù:
Rkbl = 4000 daN/cm2 – cöôøng ñoä tính toaùn cuûa vaät lieäu cheá taïo bulong khi
laøm vieäc chòu keùo, theo baûng (3.5), [kct];
Athbl = 2.45 cm2 – dieän tích tieát dieän caét ngang cuûa thaân bulong, theo baûng
(3.8), [05];

1.3.2. Khaû naêng chòu tröôït cuûa baûn theùp (3.12), [05]:
N
Trong ñoù:
d = 2 cm – ñöôøng kính cuûa thaân bulong;
 = 1.2 cm - beà daøy cuûa baûn theùp;
Rembl = 3700 daN/cm2 – cöôøng ñoä eùp maët tính toaùn cuûa lieân keát bulong;
daN
1.3.3. So saùnh khaû ngaêng chòu eùp beà maët vaø khaû naêng chòu caét:
Döïa vaøo giaù trò vaø chon = 5000 daN ñeå kieåm tra beàn
cuûa lieân keát.
Löïc keùo neùn taùc dung leân moät bu loâng .
N.
Trong ñoù:
N – löïc keùo neùn trong thanh giaêng ngang, N;
n – soá bulong lieân keát;
Khaû naêng chòu eùp beà maët cuûa bu loâng.

So saùnh thaáy bulong thoûa ñieàu kieän beàn.

2. Tính toaùn lieân keát haøn.

2.1. Kieåm tra moái haøn taïi vò trí kieân keát thanh ñôõ ñoäng cô:

80
 Tröôùc khi ñöôïc lieân keát vôùi thanh bieân baèng ñinh vít thì thanh theùp hình ñôõ ñoäng
cô chöõ I vaø baûn caùnh cuûa theùp chöõ H ñöôïc haøn vôùi moät mieáng theùp taám ñeå taïo beä
baét vít vôùi nhau.
Moái haøn ôû daây laø moái haøn choàng hay moái haøn goùc.

Hình 2.1. Leân keát haøn thanh ñôõ ñoäng cô.

2.1.1. Theùp cô baûn coù:
Kyù hieäu : CCT3, CCT38 theo TCVN
Giôùi haïn chaûy : c = 2400-2800 kG/cm2;
Giôùi haïn beàn : b = 3800-4200kG/cm2;
b = Rbc = cöôøng ñoä töùc thôøi tieâu chuaån.
2.1.2. Löïa choïn que haøn:
a, Theo TCVN 5575 : 1991:
Que haøn ñöôïc söû duïng coù cô tính vaø thaønh phaàn hoùa hoïc töông ñöông vôùi que
haøn Э60 (theo ΓΟСТ 9467 – 75 cuûa Lieân xoâ). Töông ñöông vôùi que haøn naøy coù que haøn
LB52 cuûa Nhaät Baûn hoaëc E7018 – G theo Tieâu chuaån cuûa Hieäp hoäi Haøn Hoa Kyø AWS
(American Welding Society).
– Cöôøng ñoä tieâu chuaån:
Rtc,g = 590 MPa = 6000 kG/cm2
– Cöôøng ñoä tính toaùn:
Rg = 240 MPa = 2450 kG/cm2
b, Theo AWS cô tính cuûa que haøn E7016 – G (töông ñöông vôùi que haøn LB52 cuûa Nhaät
Baûn):
– Cöôøng ñoä tieâu chuaån (giôùi haïn beàn keùo):
Rtc,g = 550 MPa = 5600 kG/cm2
– Cöôøng ñoä tieâu chuaån (giôùi haïn chaûy):
Rch = 460 MPa = 4690 kG/cm2
c, Löïa choïn que haøn LB52 cuûa Nhaät Baûn cho keát caáu naøy, que haøn coù chaát löôïng
toát vaø deã kieám treân thò tröôøng.
2.1.3. Kích thöôùc moái haøn:
– Chieàu daøy taám bieân: b = 10 mm;
– Chieàu daøy taám thaønh: t = 7 mm;
– Chieàu daøy cuûa theùp taám: t = 9 mm;
– Caùc kích thöôùc gia coâng meùp moái haøn tuaân theo hình veõ;
– Chieàu cao ñöôøng haøn hh = 5 mm;
Trong tröôøng hôïp phía trong khoù haøn, coù theå choïn ñöôøng haøn phía trong coù
chieàu cao hh = 4 mm, phía ngoaøi hh = 6 mm.
2.1.4. Kieåm tra beàn moái haøn.
Ñaây laø moái haøn chòu ñoàng thôøi momen vaø löïc caét. Ñoä beàn cuûa lieân keát ñöôïc
kieåm tra theo coâng thöùc,3.8[2]:
81
 Trong ñoù:
M – momen uoán taùc duïng leân lieân keát haøn;
hh – chieàu cao ñöôøng haøn;
lh – toång chieàu daøi ñöôøng haøn;
Q – löïc caét taùc duïng leân lieân keát haøn;
– ñoä beàn tính toaùn cuûa moái haøn;
[]td – öùng suaát töông ñöông;
 - heä soá chieàu saâu noùng chaûy cuûa moái haøn phuï thuoäc vaøo phöông
phaùp haøn vaø vò trí ñöôøng haøn trong khoâng gian;
Momen uoán taùc duïng leân lieân keát.
M = 27630 kG.cm
Löïc caét taùc duïng leân lieân keát.
Q = 400 kG
Heä soá chieàu saâu noùng chaûy khi haøn baèng tay ,  = 0,7;
Toång chieàu daøi ñöôøng haøn , lh = 45 cm;
Ñoä beàn tính toaùn cuûa moái haøn. =165 kG/cm2;
Kieåm tra ñoä beàn cuûa moái haøn:

kG/cm2

So saùnh thaáy lieân keát thoûa ñieàu kieän beàn.

2.2. Kieåm tra moái haøn lieân keát giöõa thanh ñôõ caêng baêng vaø thanh bieân.
Tröôùc khi ñöôïc lieân keát vôùi thanh bieân baèng ñinh vít thì thanh ngang hình oáng
vuoâng ñöôïc haøn vôùi moät mieáng theùp taám ñeå taïo beä baét vít vôùi thanh bieân.
Moái haøn ôû daây laø moái haøn choàng hay moái haøn goùc.

Hình 2.2. Lieân keát haøn baûng maõ vaø thanh bieân.
2.2.1. Theùp cô baûn coù:
– Kyù hieäu : CCT3
– Giôùi haïn chaûy : c = 2400-2800 kG/cm2;
– Giôùi haïn beàn : b = 3800-4200kG/cm2;
b = Rbc = cöôøng ñoä töùc thôøi tieâu chuaån.
2.2.2. Löïa choïn que haøn:
a – Theo TCVN 5575 : 1991:

82
 Que haøn ñöôïc söû duïng coù cô tính vaø thaønh phaàn hoùa hoïc töông ñöông vôùi que
haøn Э60 (theo ΓΟСТ 9467 – 75 cuûa Lieân xoâ). Töông ñöông vôùi que haøn naøy coù que haøn
LB52 cuûa Nhaät Baûn hoaëc E7018 – G theo Tieâu chuaån cuûa Hieäp hoäi Haøn Hoa Kyø AWS
(American Welding Society).
– Cöôøng ñoä tieâu chuaån:
Rtc,g = 590 MPa = 6000 kG/cm2
– Cöôøng ñoä tính toaùn:
Rg = 240 MPa = 2450 kG/cm2
b – Theo AWS cô tính cuûa que haøn E7016 – G (töông ñöông vôùi que haøn LB52 cuûa Nhaät
Baûn):
– Cöôøng ñoä tieâu chuaån (giôùi haïn beàn keùo):
Rtc,g = 550 MPa = 5600 kG/cm2
– Cöôøng ñoä tieâu chuaån (giôùi haïn chaûy):
Rch = 460 MPa = 4690 kG/cm2
c – Löïa choïn que haøn LB52 cuûa Nhaät Baûn cho keát caáu naøy, que haøn coù chaát löôïng
toát vaø deã kieám treân thò tröôøng.
2.2.3. Kích thöôùc moái haøn:
Chieàu daøy taám bieân: b = 10 mm;
Chieàu daøy taám thaønh: t = 7 mm;
Chieàu daøy theùp taám: tam = 9 mm;
Caùc kích thöôùc gia coâng meùp moái haøn tuaân theo hình veõ.
Chieàu cao ñöôøng haøn hh = 7 mm, theo (baûng 3.4), [05];
Trong tröôøng hôïp phía trong khoù haøn, coù theå choïn ñöôøng haøn phía trong coù
chieàu cao hh = 6 mm, phía ngoaøi hh = 8 mm.
2.2.4. Kieåm tra moái haøn.
Ñaây laø moái haøn chòu ñoàng thôøi momen vaø löïc caét. Ñoä beàn cuûa lieân keát ñöôïc
kieåm tra theo coâng thöùc,3.8[05]:

Trong ñoù:
M – momen uoán taùc duïng leân lieân keát haøn;
hh – chieàu cao ñöôøng haøn;
lh – toång chieàu daøi ñöôøng haøn;
Q – löïc caét taùc duïng leân lieân keát haøn;
– ñoä beàn tính toaùn cuûa moái haøn;
[]td – öùng suaát töông ñöông;
 - heä soá chieàu saâu noùng chaûy cuûa moái haøn phuï thuoäc vaøo phöông
phaùp haøn vaø vò trí ñöôøng haøn trong khoâng gian;

Hình 2.3: Löïc taùc duïng leân truïc caêng baêng.

Momen uoán taùc duïng leân lieân keát.
83
 M = P * l = 8000 * 267 = 2136000 Nmm = 2136 kG.cm
Löïc caét taùc duïng leân lieân keát.
Q = 800 kG
Heä soá chieàu saâu noùng chaûy khi haøn baèng tay,  = 0,7;
Toång chieàu daøi ñöôøng haøn, lh = 18 cm;
Ñoä beàn tính toaùn cuûa moái haøn: =165 kG/cm2;
Kieåm tra ñoä beàn cuûa moái haøn:

kG/cm2

So saùnh thaáy lieân keát thoûa ñieàu kieän beàn.

2.3. Kieåm moái haøn thanh lieân keát giaèng ngang cuûa caùc thanh bieân.
Thanh giaêng ngang laø caùc oáng theùp troøn noù chòu taùc duïng cuûa caùc löïc keùo neùn, lieân
keát caùc thanh bieân ñöôïc cöùng vöõng hôn. Moái haøn goùc lieân keát theùp oáng vôùi thanh
bieân, thanh giaêng chòu öùng suaát ñôn.

Hình 2.4. Moái haøn lieân keát thanh giaèng.

2.3.1. Theùp cô baûn coù:
– Kyù hieäu : CCT3
– Giôùi haïn chaûy : c = 2400-2800 kG/cm2;
– Giôùi haïn beàn : b = 3800-4200kG/cm2;
b = Rbc = cöôøng ñoä töùc thôøi tieâu chuaån.
2.3.2. Löïa choïn que haøn:
a – Theo TCVN 5575 : 1991:
Que haøn ñöôïc söû duïng coù cô tính vaø thaønh phaàn hoùa hoïc töông ñöông vôùi que
haøn Э60 (theo ΓΟСТ 9467 – 75 cuûa Lieân xoâ). Töông ñöông vôùi que haøn naøy coù que haøn
LB52 cuûa Nhaät Baûn hoaëc E7018 – G theo Tieâu chuaån cuûa Hieäp hoäi Haøn Hoa Kyø AWS
(American Welding Society).
– Cöôøng ñoä tieâu chuaån:
Rtc,g = 590 MPa = 6000 kG/cm2
– Cöôøng ñoä tính toaùn:
Rg = 240 MPa = 2450 kG/cm2
b – Theo AWS cô tính cuûa que haøn E7016 – G (töông ñöông vôùi que haøn LB52 cuûa Nhaät
Baûn):
– Cöôøng ñoä tieâu chuaån (giôùi haïn beàn keùo):
Rtc,g = 550 MPa = 5600 kG/cm2
– Cöôøng ñoä tieâu chuaån (giôùi haïn chaûy):
Rch = 460 MPa = 4690 kG/cm2
c – Löïa choïn que haøn LB52 cuûa Nhaät Baûn cho keát caáu naøy, que haøn coù chaát löôïng
toát vaø deã kieám treân thò tröôøng.
2.3.3. Kieåm tra beàn moái haøn:
84
Ñeå kieåm tra beàn moái haøn söû duïng coâng thöùc (baûng 3.1), [05]:
kG/cm2
Trong ñoù:
N – löïc keùo neùn taùc duïng thanh giaèng;
 - heä soá phuï thuoäc vaøo phöông phaùp haøn;
lh – toång chieàu daøi ñöôøng haøn;
– ñoä beàn tính toaùn cuûa moái haøn;
N1 - löïc keùo neùn trong thanh giaèng ngang, N1 = 10782 N;
Heä soá phuï thuoäc vaøo phöông phaùp haøn ñoái vôùi haøn baèng tay  = 0,7;
Chieàu daøi ñöôøng haøn, lh = 11.932 cm;
Ñoä beàn tính toaùn cuûa moái haøn =165 kG/cm2

kG/cm2
So saùnh thaáy moái haøn ñuû ñieàu kieän beàn.

85