II/ ThiÕt kÕ bé truyÒn b¸nh r¨ng cÊp nhanh (bé truyÒn b¸nh r¨ng

nghiªng):

II-1/ Chän vËt liÖu chÕ t¹o b¸nh r¨ng : v× bé truyÒn b¸nh r¨ng cÊp nhanh ph©n
®«i nªn c«ng suÊt ë mçi b¸nh r¨ng sÏ b»ng mét nöa c«ng suÊt cña trôc.

V× bé truyÒn chÞu t¶i träng va ®Ëp nhÑ nªn ta chän vËt liÖu ®Ó chÕ t¹o b¸nh r¨ng
lµ thÐp th-êng hãa:
+/ B¸nh nhá : chän thÐp 45 th-êng hãa, ph«i rÌn (gi¶ thiÕt ®-êng kÝnh
ph«i < 100 mm):
b = 600 N/mm2
ch = 300 N/mm2
HB = 190

+/ B¸nh lín : chän thÐp 35 th-êng hãa, ph«i rÌn (gi¶ thiÕt ®-êng kÝnh
ph«i 300  500 mm)
b = 480 N/mm2
ch = 240 N/mm2
HB = 160

II-2/ §Þnh øng suÊt cho phÐp:

Sè chu kú lµm viÖc cña 1 b¸nh r¨ng ®-îc tÝnh theo c«ng thøc:
2
 Mi 
N td  60 . Σ  . n i . Ti
 MAX 
M

Trong ®ã:
Mi, ni, Ti : m«men xo¾n, sè vßng quay trong 1 phót vµ tæng sè giê b¸nh
r¨ng lµm viÖc ë chÕ ®é i.
MMAX : m«men xo¾n lín nhÊt t¸c dông lªn b¸nh r¨ng.
Ta coi MMAX = M = 480 Nm
Nt® : chu kú t-¬ng ®-¬ng

VËy sè chu kú lµm viÖc cña b¸nh lín lµ:


N 2  60 . 5 . 250 . 2 . 158 . 1 .8  0,6  .4  0,4  .4
2 2 2

 24.107

Sè chu kú lµm viÖc cña b¸nh nhá lµ:

N1 = ibn . N2 = 3,66 . 24.10 7 = 88.107

V× N1 vµ N2 ®Òu lín h¬n sè chu kú c¬ së cña ®-êng cong mái tiÕp xóc vµ ®-ßng
cong mái uèn (No = 107) nªn khi tÝnh øng suÊt cho phÐp cña b¸nh lín vµ b¸nh nhá ta
lÊy k 'N  k 'N'  1
4
 +/ C«ng thøc tÝnh øng suÊt tiÕp xóc cho phÐp:
σtx  σNotx . k'N
Víi σN o tx lµ øng suÊt tiÕp xóc cho phÐp (N/mm 2) khi b¸nh r¨ng lµm viÖc l©u
dµi, phô thuéc vµo ®é cøng HB.

 øng suÊt tiÕp xóc cña b¸nh lín víi σN o tx = 2,6 lµ:
[]tx2 = 2,6 . 160 = 416 (N/mm2)
øng suÊt tiÕp xóc cña b¸nh nhá:
[]tx1 = 2,6 . 190 = 494 (N/mm2)

+/ C«ng thøc tÝnh øng suÊt uèn cho phÐp:

σu  σo . k 'N'

1,4  1,6  . σ1 . k 'N'
n . Kσ n . Kσ
Trong ®ã:
o : giíi h¹n mái uèn trong chu kú m¹ch ®éng
-1 : giíi h¹n mái uèn trong chu kú ®èi xøng
n : hÖ sè an toµn
K : hÖ sè tËp trung øng suÊt ë ch©n r¨ng
k 'N' : hÖ sè chu kú øng suÊt uèn

V× vËt liÖu dïng ®Ó chÕ t¹o b¸nh r¨ng lµ thÐp th-êng hãa nªn ta chän:
-1 = 0,4 . b
n = 1,5
K = 1,8
 øng suÊt uèn cho phÐp cña b¸nh nhá lµ:
σu1  1,5 . 0,4 . 600 . 1  133 (N/mm2)
1,5 . 1,8
øng suÊt uèn cho phÐp cña b¸nh lín lµ:
σu1  1,5 . 0,4 . 480 . 1  107 (N/mm2)
1,5 . 1,8

II-3/ S¬ bé chän hÖ sè t¶i träng : K = 1,3

II-4/ Chän s¬ bé hÖ sè chiÒu réng b¸nh r¨ng  A:

b chiÒu réng b¸ nh r ¨ ng
ΨA  
A kho¶ ng c¸ ch 2 trôc b¸ nh r ¨ ng
V× bé truyÒn chÞu t¶i träng va ®Ëp nhÑ nªn ta chän hÖ sè chiÒu réng b¸nh r¨ng
b
Ψ A   0,3
A
5
 II-5/ TÝnh kho¶ng c¸ch trôc A:
§èi víi bé truyÒn b¸nh r¨ng trô r¨ng nghiªng th× ta cã:
2
 1,05.10 6  K . N trôc dÉn
A  i bn  1 .   .
 σtx 2 . i bn  2 . ψA . θ . n 2
3
'

2
 1,05.106 
A  3,66  1 . 
1,3 . 3,8
 3  .
 416 . 3,66  2 . 0,3 . 1,3 . 158
Víi ’ = 1,3 lµ hÖ sè ph¶n ¸nh sù t¨ng kh¶ n¨ng t¶i tÝnh theo søc bÒn tiÕp xóc
cña b¸nh r¨ng nghiªng so víi b¸nh r¨ng th¼ng.
 A  124 (mm)
Chän A = 130 mm

II-6/ TÝnh vËn tèc vßng v cña b¸nh r¨ng vµ cÊp chÝnh x¸c chÕ t¹o b¸nh r¨ng:
VËn tèc vßng cña b¸nh r¨ng trô ®-îc tÝnh theo c«ng thøc:
π. d 1 . n 1 2π. A . n 1
v 
60 . 1000 60 . 1000 . i bn  1
2 . 3,14 . 130 . 580
  1,7 (m / s)
60 . 1000 . 3,66  1
 Víi vËn tèc nµy cã thÓ chÕ t¹o b¸nh r¨ng theo cÊp chÝnh x¸c 9

II-7/ §Þnh chÝnh x¸c hÖ sè t¶i träng K vµ kho¶ng c¸ch gi÷a 2 trôc A:
HÖ sè t¶i träng K ®-îc tÝnh theo c«ng thøc:
K = Ktt . K®
Trong ®ã:
Ktt : hÖ sè tËp trung t¶i träng
K® : hÖ sè t¶i träng ®éng
V× bé truyÒn chÞu t¶i träng thay ®æi rÊt Ýt nªn ta lÊy K tt = 1
2,5 . m n
Gi¶ sö ta cã b 
Sinβ
Trong ®ã:
b : chiÒu réng b¸nh r¨ng
mn : m« ®un ph¸p tuyÕn
 : gãc nghiªng cña r¨ng

Tra b¶ng ta t×m ®-îc hÖ sè t¶i träng ®éng K ® dùa vµo cÊp chÝnh x¸c chÕ t¹o, ®é
r¾n mÆt r¨ng vµ vËn tèc vßng cña b¸nh r¨ng : K ® = 1,2
 K = Ktt . K® = 1 . 1,2 = 1,2

TrÞ sè nµy cña K kh«ng chªnh lÖch nhiÒu so víi trÞ sè K ®· chän s¬ bé = 1,3
nªn ta kh«ng cÇn ph¶i tÝnh l¹i kho¶ng c¸ch trôc A.

6
 II-8/ X¸c ®Þnh m« ®un ph¸p tuyÕn, sè r¨ng, chiÒu réng b¸nh r¨ng vµ gãc
nghiªng cña r¨ng:
M« ®un ph¸p tuyÕn ®-îc chän theo kho¶ng c¸ch trôc A:
mn = (0,010,02) . A = (0,010,02) . 130
 mn = 1,3  2,6
Ta chän mn = 2 (mm)

Chän s¬ bé gãc nghiªng cña r¨ng lµ  = 10

 Cos = 0,985

Tæng sè r¨ng cña 2 b¸nh lµ:

2 . A . Cosβ 2 . 130 . 0,985
z t  z1  z 2  
mn 2
 zt = 128 (r¨ng)
 Sè r¨ng cña b¸nh nhá lµ:
zt 128
z1    27 (r ¨ ng)
i bn  1 3,66  1
VËy sè r¨ng z1 cña b¸nh r¨ng nhá tho¶ m·n ®iÒu kiÖn lµ lín h¬n trÞ sè giíi h¹n
nhá nhÊt cña sè r¨ng nh»m tr¸nh hiÖn t-îng c¾t ch©n r¨ng hoÆc nhän r¨ng.
 Sè r¨ng cña b¸nh lín lµ:
z2 = ibn . z2 = 3,66 . 27 = 99 (r¨ng)

TÝnh chÝnh x¸c gãc nghiªng :

Cosβ  1
z  z 2  . m n  27  99 . 2
2.A 2 . 130
 Cos = 0,97
   144’

ChiÒu réng b¸nh r¨ng: b =  A . A = 0,3 . 130 = 39 mm

2,5 . m n 2,5 . 2
Ta cã :   21 mm
Sinβ Sin144'
2,5 . m n
 chiÒu réng b¸nh r¨ng tho¶ m·n ®iÒu kiÖn b 
Sinβ

II-9/ KiÓm nghiÖm søc bÒn uèn cña r¨ng:

C«ng thøc kiÓm nghiÖm øng suÊt uèn sinh ra trong ch©n r¨ng cña bé truyÒn
b¸nh r¨ng trô r¨ng nghiªng:
19,1.10 6 . K . N
σu   σu
2 . y . m 2n . z . n . b

7
Trong ®ã:
y : hÖ sè d¹ng r¨ng
u : øng suÊt uèn sinh ra t¹i ch©n r¨ng
’’ : hÖ sè ph¶n ¸nh sù t¨ng kh¶ n¨ng t¶i khi tÝnh theo søc bÒn uèn cña
b¸nh r¨ng nghiªng so víi b¸nh r¨ng th¼ng. Ta chän ’’ = 1,5

+/ Sè r¨ng t-¬ng ®-¬ng cña b¸nh nhá:

z1 27
z td1    29 (r ¨ ng)
Cos β 0,972
2

Tra b¶ng ta ®-îc hÖ sè d¹ng r¨ng cña b¸nh r¨ng nhá : y 1 = 0,45

+/ Sè r¨ng t-¬ng ®-¬ng cña b¸nh lín:

z 99
z td 2  22   105 (r ¨ ng)
Cos β 0,972
Tra b¶ng ta cã y 2 = 0,52

KiÓm nghiÖm øng suÊt uèn t¹i ch©n r¨ng:

+/ B¸nh nhá:
19,1.10 6 . 1,2 . 3,8
σ u1   40 (N/mm2)
2 . 0,45 . 2  . 27 . 580 . 39
2

 u1 < []u1 = 133 (N/mm2)

+/ B¸nh lín:
y1 0,45
σ u 2  σ u1 .  40 .  35 (N/mm2)
y2 0,52
 u2 < []u2 = 107 (N/mm2)

II-10/ KiÓm nghiÖm søc bÒn b¸nh r¨ng khi chÞu qu¸ t¶i ®ét ngét:
Khi më m¸y, b¸nh r¨ng chÞu qu¸ t¶i, ta tÝnh ®-îc hÖ sè qu¸ t¶i:
M qt 1,4 M
K qt    1,4
M M
C«ng thøc kiÓm nghiÖm øng suÊt tiÕp xóc lín nhÊt sinh ra khi qu¸ t¶i:
σtxqt  σtx . K qt  σ txqt 

Víi σtx 
1,05.10 6
.
i bn  13 . K . N
A . i bn 2 . θ' . b . n 2

σ tx 
1,05.10 6 3,66  13 . 1,2 . 3,8  375
 . (N/mm2)
130 . 3,66 2 . 1,3 . 39 . 158
 σ txqt  σ tx . K qt  375 . 1,4  444 (N/mm2)

8
øng suÊt tiÕp xóc cho phÐp khi qu¸ t¶i ®-îc tÝnh theo c«ng thøc:
σtxqt  2,5 . σNotx
+/ §èi víi b¸nh nhá:
σtxqt1  2,5 . σ'tx1  2,5 . 494  1235 (N/mm2)
kN
+/ §èi víi b¸nh lín:
σtxqt 2  2,5 . σ'tx 2  2,5 . 416  1040 (N/mm2)
kN

C«ng thøc kiÓm nghiÖm øng suÊt uèn lín nhÊt khi qu¸ t¶i:
uqt = u . Kqt  []uqt
øng suÊt uèn cho phÐp:
+/ §èi víi b¸nh nhá:
[]uqt1 = 0,8 . ch1 = 0,8 . 300 = 240 (N/mm2)
+/ §èi víi b¸nh lín:
[]uqt2 = 0,8 . ch2 = 0,8 . 240 = 192 (N/mm2)

KiÓm nghiÖm søc bÒn uèn:

+/ §èi víi b¸nh nhá:
uqt1 = u1 . Kqt = 40 . 1,4 = 56 (N/mm2) < []uqt1
+/ §èi víi b¸nh lín:
uqt2 = u2 . Kqt = 35 . 1,4 = 49 (N/mm2) < []uqt2

II-11/ §Þnh c¸c th«ng sè h×nh häc chñ yÕu cña bé truyÒn:
M« ®un ph¸p tuyÕn: mn = 2 mm
Sè r¨ng: z1 = 27 r¨ng
z2 = 99 r¨ng
Gãc ¨n khíp: n = 20
Gãc nghiªng:  = 144’
m .z
§-êng kÝnh vßng chia: dc  n
Cosβ
2 . 27
 d c1   56 (mm)
0,97
2 . 99
d c2   204 (mm)
0,97
Kho¶ng c¸ch trôc: A = 130 mm
ChiÒu réng b¸nh r¨ng: b = 39 mm
§-êng kÝnh vßng ®Ønh r¨ng: de = dc + 2mn
 de1 = 56 + 2.2 = 60 (mm)
de2 = 204 + 2.2 = 208 (mm)
9
 §-êng kÝnh vßng ch©n r¨ng: Di = dc – 2.(mn + c)
víi c = 0,25mn lµ ®é hë h-íng t©m
 Di1 = 56 – 2. (2 + 0,25. 2) = 51 (mm)
Di2 = 204 – 2. (2 + 0,25. 2) = 199 (mm)

II-12/ TÝnh lùc t¸c dông:

Lùc t¸c dông lªn bé truyÒn b¸nh r¨ng trô r¨ng nghiªng gåm 3 thµnh phÇn : Lùc
vßng P, lùc h-íng t©m Pr vµ lùc däc trôc Pa. (ta bá qua lùc ma s¸t)
C¸c lùc t¸c dông lªn trôc dÉn:
+/ Lùc vßng P1:
6
2 . M x1 2 . 9,55.10 . N trôc dÉn
P1  
2 . d c1 2 . d c1 . n trôc dÉn
2 . 9,55.10 6 . 3,8
 P1   1117 (N)
2 . 56 . 580

+/ Lùc h-íng t©m Pr1:

P . tgαn 1117 . tg20
Pr1  1   419 (N)
Cosβ 0,97

+/ Lùc däc trôc Pa1:

P©1 = P1 . tg = 1117 . 0,25 = 280 (N)

10