2.

Błona komórkowa jest strukturą która otacza komórkę i zagęszczenie sarkoplazmu, przez które przechodzą fi lamenty
oddziela ją od środowiska zewnętrznego, umożliwia 8. Wyjaśni co oznacza potencjał spoczynkowy i w jaki sposób aktynowe. Obszary, sarkomeru, w których występuje tylko aktyna
kontaktowanie się z tym środowiskiem i pobieranie z niego jest generowany tworzą prążki jasne. Cześć centralna sarkom er to prążki ciemne –
różnych substancji niezbędnych do przebiegu procesów POTENCJAŁ SPOCZYNKOWY różnica potencjału pomiędzy tworzą go fi lamenty miozynowe, biegnące od jednego do
życiowych komórki. Dzięki białkom błona komórkowa stanowi wewnętrzną a zewnętrzną powierzchnią błony komórkowej. drugiego brzegu.
aktywną strukturę decydującą o tym co do komórki wchodzi i ci z Różnica mierzona za pomocą mikroelektrod wynosi około -70
niej się wydostaje. Niektóre białka umieszczone na powierzchni mV. Potencjał spoczynkowy występuje w komórkach o 16 Co nazywamy jednostką motoryczną.
bony komórkowej pełnią rolę receptorów. Białka przenikające spolaryzowanej błonie komórkowej (na zewnątrz zgromadzone Jednostka motoryczna Zwana też jednostką ruchową. Określamy
całą warstwę lipidową stanowią kanały przepuszczające ładunki dodatnie, a wewnątrz ładunki ujemne dzięki działaniu ją jako grupę komórek miocytów, czyli komórek mięśniowych,
selektywnie niektóre substancje rozpuszczalne w środowisku pompy jonowej). unerwionych przez odgałęzienia tego samego neuronu.
zewnętrznym bądź też pełnią rolę pompy, przenoszące substancje
z zewnątrz do wnętrza komórki lub na odwrót wbrew gradientowi 9.Wyjaśni pojęci potencjał czynnościowy i refrakcja. Potencjał 17 wyjaśnij pojęcia czucie i percepcja
stężeń. błona komórkowa odgrywa także decydującą rolę w czynnościowy (czyli iglicowy) - przejściowa zmiana potencjału Czucie-jest to proste wrażenie zmysłowe, polegające na
czynnym pochłanianiu substancji wnikających do komórki. błonowego komórki, związana z przekazywaniem informacji. subiektywnej ocenie bodźców pobudzających odpowiednie
(pinocytoza, fagocytoza) Bodźcem do powstania potencjału czynnościowego jest zmiana receptory tzn. możemy porównać jednego bodźca z drugim.
3. Opisz krótko procesy i napisz w jakim przedziale potencjału elektrycznego w środowisku zewnętrznym komórki. Percepcja-jest to złożone wrażenie zmysłowe. Obejmuje ono
komórkowym zachodzą: Transkrypcja: proces kopiowania Refrakcja- w okresie repolaryzacji i pewien czas po jej kilka rodzajów czucia i dzięki temu pozwala lepiej rozpoznać
informacji zawartej w dna na pojedynczy łańczuch RNA tzw. zakończeniu komórka mięśniowa jest niewrażliwa na nowe same bodźce jak ich źródło.
mRNA. Zachodzi w jądrze komórkowym.Translacja: proces bodźce. 18 Podział Bodźców za względu na pochodzenie
odczytywania sekwencji aminokwasów wytwarzanego białka. BODZIEC – zmiana środowiska, która musi odpowiadać pewnym
Zachodzi w cytoplazmie w rybosomach. 10.Opisz budowę synapsy i sposób przenoszenia informacji cechom. Wielkość potencjąłu czynnościowego zależ y od
między komórkami układu nerwowego polaryzacji wyjściowej. Komórka mocno spolaryzowana odpowie
4 Wymień organelle komórkowe i scharakteryzuj krótko ich Miejscem gdzie następuje przekazanie informacji z jednej dużym potencjałem. Przyczyną depolaryzacji jest napływ jonów
funkcje. komórki na drugą jest synapsa. Zbudowana jest ona z trzech sodowych do wnętrza komórki wtedy następuje odwrócenie
Mitochondria- miejsce syntezy ATP- tam odbywają się reakcje zasadniczych elementów: błony presynaptycznej, stanowiącej potencjałów
biochemiczne dostarczające większości energii niezbędnej do zakończenie aksonu przekazującego informację, szczeliny Podział Bodźców ze względu na pochodzenie
przebiegu czynności życiowych komórki. synaptycznej i błony postsynaptycznej, stanowiącej element homologiczne (fizjologiczne, np. światło dla kom. siatkówki)
Rybosomy- miejsca syntezy białek, szorstka siateczka odbioru.Pod względem czynnościowym wyróżniamy: heterologiczne (niefizjologiczne, np. prąd dla mięśnia, b.
endoplazmatyczna miejsce przyłączania cukrów do białek i Synapsę elektryczną błony pre – i postsynaptyczne tych synaps termiczne, chemiczne)
‘pakowanie’ białek dla transportu do aparatu Golgiego. prawie stykają się ze sobą, występują między nimi złącza nisko- 19 Podział Bodźców ze względu na rodzaj energii bodźca
Gładka siateczka endoplazmatyczna – miejsce syntezy lipidów i oporowe, przez które łatwo przenikają jony. wewnętrzne (wewnątrzustrojowe)
detoksykacji leków. Synapsę chemiczną: zewnętrzne (zewnątrzustrojowe )
Aparat Golgiego- w jego woreczkach membranowych są błona presynaptyczna – na końcu aksonu 20 Kliniczny podział bodźców
gromadzone, modyfikowane, pokowane, sortowane białka i lipidy błona postsynaptyczna – na początku dendrytu 21 Napisz jaka jest fizjologiczna rola bólu Czucie bólu
wytwarzane w siateczkach endoplazmatycznych. szczelina synaptyczna wywołane jest przez bodźce uszkadzające tkanki i stanowi główny
Lizosomy- miejsce śródkomórkowego trawienia; rozkładają w Przekazywanie sygnału: mechanizm obronny organizmu ponieważ aktywuje reakcje
komórce sfagocytowany materiał. fala depolaryzacji dociera do zakończenia aksonu odruchowe w celu uniknięcia lub usunięcia bodźca
Peroksysomy- struktury podobne do lizosomów ale od nich pobudzenie tej części neuronu powoduje uwolnienie zawartości uszkadzającego. Warunkiem czucia bólu jest przewodzenie
mniejsze; zawierają enzymy detoksyfikyjace substancje pęcherzyków do szczeliny synaptycznej wrażeń bólowych do kory mózgowej dwiema drogami
szkodliwe dla komórki oraz enzymy wykorzystujące molekularny uwolniony neuroprzekaźnik rozprzestrzenia się w szczelinie na wstępującymi: - swoistą i nieswoistą. Ból stanowi jeden z
tlen do utleniania różnych związków organicznych. zasadzie dyfuzji, aż dociera do błony postsynaptycznej. objawów podstawowych wielu chorób, jest niezwykle ważną
Struktury podporowe komórki- podtrzymujące cytoplazmę i jej W błonie postsynaptycznej neuroprzekaźnik wiąże się z reakcją alarmową.
organelle oraz uczestniczące w ruchach komórki; należą do nich odpowiednim receptorem, co powoduje otwarcie kanału 22 Opisz w jaki sposób fala dźwiękowa jest przetwarzana w
mikrokanaliki, mikrowłókienka pośrednie. jonowego, depolaryzacje błony i przekazywanie impulsu przez narządzie słuchu. Dźwięk wrażenie słuchowe spowodowane falą
Centriole-tworzące sieć mikrokanalików podczas mitozy. kolejny neuron. akustyczną, rozchodzi się w ośrodku sprężystym. Częstotliwość
Witki i rzęski- włosowate wypustki niektórych komórek. Wada: opóźnienie synaptyczne – w przekazywaniu sygnału fal, które są słyszalne dla człowieka to od 16 Hz do ok. 20 Hz .
Centrosom- pełni ważną funkcję procesie podziału Zalety: jednokierunkowość, bezkolizyjność - możliwość Istoty żywe przetwarzają dźwięk w określony sposób. Pierwszy
komórkowego. kontroli sygnałów docierających do OUN etap to rejestracja wartości ciśnienia w funkcji czasu, następnie
dźwięk jest analizowany wydzielony jest ton podstawowy i
wyższe składowe harmoniczne których amplitudy decydują o
5. Wyjaśni pojęcia związane z transportem przez błony 11 Napisz, co jaki proces nazywamy odruchem warunkowym i barwie dźwięku. Dźwięk składa się z wielu składowych i każdej
komórkowe bezwarunkowym składowej można przypisać określone parametry amplitudę, fazę
Fagocytoza to proces pochłaniania nierozpuszczalnych cząstek o warunkowe – reakcje nabyte przez człowieka z udziałem oraz częstotliwość. Następnie uzyskane wartości amplitudy są
średnicy większej od 0,5-1 um świadomości i bezwarunkowe – są dziedziczone wykonywane poddawane logarytmowaniu, w efekcie mózg uzyskuję strumień
Pinocytoza, pobieranie płynów i substancji odżywczych przez podświadomie. danych który reprezentuje najważniejsze cechy dźwięku głośność,
komórki. 12 Opisz funkcję układu współczulnego wysokość, barwę
Transport aktywny, przepływ cząsteczek przez błonę Funkcją układu współczulnego jest więc podnoszenie ogólnej
cytoplazmatyczną, odbywający się z udziałem energii aktywności organizmu. Odgrywa on pierwszoplanową rolę w 23 Co nazywamy jednostką czuciową Zespół receptorów
dostarczonej przez ATP. Biorą w nim udział nośniki białkowe, sytuacjach stresowych, w okolicznościach wywołujących napięcie mających zakończenie jednego protoneuronu czuciowego.
które przenoszą cząsteczki różnych substancji przez błony nawet emocjonalne, wymagających pełnej mobilizacji organizmu. 24 Zdefiniuj pojęcie hormon. Hormon jest to substancja
wbrew gradientowi różnicy stężeń - tzn. od stężenia mniejszego Uzyskuje wówczas przewagę nad antagonistycznym układem chemiczna wytwarzana i wydzielana przez wyspecjalizowane
do większego. przywspółczulnym, który zazwyczaj oddziałuje hamująco na komórki i gruczoły, wywierające wpływ na komórki docelowe
transport bierny, transport cząsteczek przez → błonę unerwiane narządy, pobudza jednak pracę przewodu posiadające receptory swoiste dla danego hormonu. Hormony są
plazmatyczną ze stężenia większego do mniejszego, nie pokarmowego i jego gruczołów i, przyspieszając procesy chemicznymi przekaźnikami w ustroju hormony nie są budulcem
wymagający energii metabolicznej; t. b. zachodzący na drodze trawienia, wywołuje równocześnie obniżanie się temperatury ani nie dostarczają energii.
prostej dyfuzji nie wymaga obecności błonowych białek ciała, zwalnianie akcji serca itp. 25 Opisz nerwową regulację układu hormonalnego.
przenoszących, a szybkość przemieszczania cząsteczek jest wprost 13 Opisz funkcję układu przywspółczulnego Prawidłowa regulacja i koordynacja procesów życiowych opiera
proporcjonalna do gradientu ich stężenia w poprzek błony; t. b. na Aktywność układu przywspółczulnego przeważa podczas snu, się na działaniu układu nerwowego i hormonalnego . Układ
drodze dyfuzji ułatwionej wymaga obecności przenoszących odpoczynku i psychicznego odprężenia, a zatem w nerwowy działa w sytuacjach wymagających szybkiej lecz
białek błonowych. okolicznościach sprzyjających nasileniu procesów krótkotrwałej reakcji organizmu na zmianę środowiska. Układ
wegetatywnych. hormonalny działa wolniej i steruję procesami długotrwałymi jak
6.Opisz krótko czym charakteryzuje się mitoza i mejoza wzrost lub stale zachodzącymi w organizmie np. przemiana
Mitoza jest procesem odpowiedzialnym za namnażanie się 14 przedstaw podział tkanki mięśniowej, krótko materii. Podwzgórze integruje prace układu nerwowego i
komórek, w konsekwencji czego powstają komórki potomne, scharakteryzuj jej poszczególne typy hormonalnego jest częścią mózgu i jednocześnie nadrzędnym
zupełnie podobne do komórki macierzystej, tyle że początkowo od Tkanka mięśniowa – składa się z zespołu komórek pobudliwych gruczołem dokrewnym.
niej mniejsze. Za przekazywanie cech komórkom potomnym zaopatrzonych w specjalne rodzaje białek (miozyna i aktyna), 26. Opisz metaboliczną regulację układu hormonalnego Bez
odpowiedzialne jest jądro, dlatego też jego podział musi odbywać tworzących w zależności od miocytu mniej lub bardziej udziału nadrzędnych gruczołów dokrewnych dzięki sprzężeniu w
się w taki sposób, aby jądra komórek potomnych miały dokładnie uporządkowane struktury kurczliwe, których działanie opiera się pary hormonów o przeciwstawnym działaniu.
taką samą zawartość, co jądro komórki macierzystej.W czasie na interakcji aktyny (A) z fragmentami miozyny (M) określonymi
trwania mitozy wyróżnia się dwa zasadnicze etapy: kariokinezę i jako jej mostki poprzeczne lub główki. Do interakcji A-M 27. Wyjaśni pojęcie sprzężenie zwrotne. Na czym polega
cytokinezę. Podczas kariokinezy następuje podział jądra, dochodzi dzięki wzrostowi stężenia jonów wapniowych w sprzężenie dodatnie i ujemne.
cytokineza z kolei polega na podziale i przeniesieniu cytoplazmy i cytoplazmie komórki. Interakcje te (A-M) wiążą się z Sprzężenie zwrotne oddziaływanie sygnałów stanu końcowego
zawartych w niej organelli do dwóch komórek potomnych. uwolnieniem i wykorzystaniem energii z ATP. procesu (systemu, układu), na jego sygnały referencyjne
Mejoza, kariokineza redukcyjna, podział redukcyjny jądra Białka mięśni dzielimy na: (wejściowe). Polega na otrzymywaniu przez układ (proces,
komórkowego zachodzący w procesie powstawania komórek Białka układu motorycznego A i M. Zawartość A i M w system) informacji o własnym działaniu.
rozrodczych (gamety, mejospory), prowadzący do redukcji liczby mięśniach jest zróżnicowana w zależności od funkcji. W mięśniu Ujemne sprzężenie zwrotne jest podstawą działania układów
chromosomów do połowy, co umożliwia odtworzenie pierwotnej poprz. prążkowanym zawartość A = 15% natomiast M = 35%. W automatycznej regulacji.● Jest to proces umożliwiający
liczby chromosomów w zygocie. Rozdział chromosomów mięśniach gładkich zawartość A i M wynosi razem 10% . zachowanie stałości parametrów wewnętrznych mimo
homologicznych (ojcowskich i matczynych) do dwóch jąder Białka regulacyjne – decydujące o możliwościach interakcji A zewnętrznych zakłóceń ● gdy jakiś czynnik przekracza
potomnych jest przypadkowy, wskutek czego następuje i M: prawidłową wartość na plus lub minus, wówczas system kontroli
wymieszanie cech rodzicielskich w komórkach rozrodczych tropomiozyna TRM i troponina TN (patrz niżej) inicjuje ujemne sprzężenie zwrotne. Dzięki niemu czynnik ten
potomka, a ponadto dzięki wymianie segmentów między lekkie łańcuchy meromiozyny ciężkiej LC1 i LC2, zespół wraca do normy.● Charakteryzuje się odwróceniem kierunku
chromosomami homologicznymi w procesie crossing-over białek występujący w główkach miozyny, modyfikują zmian w układzie.● Regulacja ciśnienia tętniczego przez
powstać mogą nowe kombinacje genów. generowanie siły podczas interakcji A i M. baroreceptory● regulacja CO2 w płynie zewnątrzkomórkowym●
Białka zrębu – białka stabilizujące położenie łańcuchó A i M. regulacja hormonalna
7. Co oznacza termin komórka pobudliwa Jest to np. titina. Dodatnie sprzężenie zwrotne • objawia się gdy odchylenie od
Pobudliwość jest zdolnością komórki do odpowiedzi na bodziec. Zwykłe białka komórkowe – takie, które występują w normy powoduje odpowiedź systemu, która jeszcze bardziej
Tkanki zbudowane z komórek pobudliwych, mające zdolność komórkach o dużym metabolizmie: bardzo dużo białek odchyla poziom od normy.• Rzadki u zdrowych osób ●
do szybkiej reakcji na bodźce, nazywamy tkankami pobudliwymi. enzymatycznych (odkryto ich ponad 50). rozciąganie szyjki macicy w czasie porodu
Zaliczamy do nich tkankę mózgową i nerwy zbudowane Poza białkami występują również peptydy. 28 Wymień gruczoły dokrewne w organizmie człowieka:
z komórek nerwowych, oraz tkankę mięśniową gładką, Szyszynka, podwzgórze,Przysadka mózgowa, przytarczyce,
poprzecznie prążkowaną oraz sercową zbudowaną z komórek 15 przedstaw budowę sarkomeru i krótko scharakteryzuj gruczoł tarczowy”tarczyca”, grasica, nadnercza, trzustka, jajniki,
mięśniowych. Bodźce np. w postaci krążących w przestrzeni rysunek+opis) jądra
zewnątrzkomórkowej substancji chemicznych mają zdolność Są to jednostki czynnościowe włókien i mięśnia szkieletowego.
wiązania się ze specyficznymi dla siebie receptorami. Sarkomer ograniczony jest liniami granicznymi Z. Linie Z to
29 Opisz wzajemne relację ośrodka głodu i sytości. W jaki procesie emulgowania tłuszczów, czyli rozbijania ich na naczyńka i wchodzi do kory nerki jako tętniczka doprowadzająca.
sposób regulowane jest przyjmowanie pokarmu. drobną zawiesinę umożliwiającą trawienie. Wydzielana przez Tętniczka doprowadzająca wnika do torebki Bowmana i tworzy
Ośrodek sytości Zlokalizowany jest w jądrach brzuszno wątrobę, a magazynowana w pęcherzyku żółciowym, z którego kłębuszek nerkowy. Pomiędzy kłębuszkiem nerkowym, a torebką
przyśrodkowych podwzgórza. Do krótko trwale działających spływa do dwunastnicy po zadziałaniu cholecystokininy, w czasie Bowmana dochodzi do filtracji kłębkowej, w wyniku którego
czynników pobudzających ośrodek sytości zaliczamy: trawienia pokarmów. Żółć wspomaga trawienie i wchłanianie powstaje mocz pierwotny.
 wzrost stężenia glukozy tłuszczów oraz witamin rozpuszczalnych w 44.Opisz proces formowania moczu ostatecznego. Mocz
 pobudzenie mechanoreceptorów żołądka tłuszczach: A, D, E, K i F. Razem z żółcią wydalany ostateczny - mocz powstający z moczu pierwotnego w wyniku
 wzrost ciśnienia osmotycznego osocza jest cholesterol, kwasy żółciowe, leki, toksyny, barwniki żółciowe zagęszczenia, zwrotnej resorpcji i sekrecji w kanalikach
 pobudzenie ośrodka termoregulacji i substancje nieorganiczne, takie jak związki miedzi, cynku i rtęci. nerkowych. Ma on o wiele mniejszą objętość i większe stężenie
 wzrost stężenia serotoniny substancji niż mocz pierwotny. Zawiera m.in. wodę, produkty
Ośrodek głodu znajdują się w jądrach bocznych podwzgórza. Do 36. Opisz w jaki sposób jest regulowana perystaltyka jelita przemiany materii, mocznik. Gromadzi się w miedniczkach
czynników pobudzających ośrodek głodu należą peptydy cienkiego: Aktywność motoryczna jelita jest regulowana na kilka nerkowych, skąd moczowodami spływa do pęcherza moczowego.
opioidowe, natomiast za hamowanie ośrodka głodu sposobów. Nerwowo: odruch żołądkowo-jelitowy (pobudza Mocz ostateczny ma około 200 razy większe stężenie od moczu
odpowiedzialny jest układ limbiczny. motorykę jelita, sygnalizuje o obecności pokarmu w żołądku); pierwotnego.
30. Opisz rolę greliny w regulacji przyjmowania pokarmu: odruch jelitowo-żołądkowy (hamuje motorykę żołądka, 45.Podaj definicje pojęć :ładunek przesączony ,kanalikowy
Grelina- hormon głodu, wydzielany przez komórki trzonu żołądka sygnalizuje żołądkowi nadmiar pokarmu w jelicie); odruch transport maksymalny,klinens,nerkowy przepływ krwi. :
podczas głodzenia. Na poziomie OUN pobudza pobieranie jelitowo-jelitowy (hamuje motorykę jelita, sygnalizuje nadmierne ładunek przesączony-jest to ilość danej substancji ,jaka dostaje
pokarmu. Należy do czynników najsilniej pobudzających i niebezpieczne rozciągnięcie jelita). Hormonalnie: zwiększają się do kanalika drogą przesączenia w jednostce czasu.
przysadkową sekrecję hormonu wzrostu, hamuje utylizację tkanki motorykę: gastryna, insulina; hamują motorykę: kanalikowy transport maksymalny T -jest to maksymalna ilość
3
tłuszczowej. sekretyna, glukagon.
danej substancji jaka może być przetransportowana
38. Opisz czynności zewnątrzwydzielniczą trzustki, jaki jest
(wydzielana)przez kanaliki nerkowe w jednostce czasu. Często
31. Opisz rolę cholecystokininy w regulacji przyjmowania wpływ soku trzustkowego na trawienie pokarmów:
jest on ograniczony,ponieważ białka membranowe,które
pokarmu: Pod względem funkcjonalnym trzustka składa się z części
przenoszą te substancje ,zostają wysycone.
Cholecystokinina- rodzina hormonów peptydowych, działających zewnątrzwydzielniczej (trawiennej, produkującej zawierający klirens - liczba określająca objętość osocza krwi (w ml), która
w obrębie układu pokarmowego oraz ośrodkowego układu enzymy trawienne sok trzustkowy. Każdego dnia trzustka
przepływając w ciągu 1 min przez nerki zostanie oczyszczona z
nerwowego. Wydzielany jest m.in. produkuje od 1,2 do 3 litrów soku trzustkowego, który zawiera
określonej ilości jakiejś substancji (w mg).
przez śluzówkę dwunastnicy i jelita czczego. Zadaniem płyn zasadowy oraz enzymy trawienne. Wśród nich trzeba
nerkowy przepływ krwi(RBF RENAL BLOOG FLOW)-krew
cholecystokininy jest stymulacja wydzielania żółci i soku wymienić trypsynę, jeden z enzymów trawiących białka,
dopływa do nerek przez tętnice nerkowe. Spoczynkowy przepływ
trzustkowego. Bodźcem do zwiększenia wydzielania rybonukleazę i deoksyrybonukleazę, rozkładające kwasy
krwi przez nerki dorosłego człowieka wynosi 120mn/min. co
cholecystokininy są głównie produkty częściowego nukleinowe (DNA i RNA, zawarte we wszystkich komórkach). Za
stanowi około 20% pojemności minutowej serca. Ponad 90% krwi
trawienia tłuszczów. Cholecystokinina ma również działanie trawienie tłuszczów odpowiada przede wszystkim lipaza
przepływa przez korę nerki ,pozostałe kilka procent przepływa
hamujące uczucie głodu. trzustkowa, fosfolipazy A i B oraz esterazy. Cukry trawią enzymy
przez rdzeń.
glikotyczne (alfa-amylaza).
32. Opisz rolę leptyny w regulacji przyjmowania pokarmów: 46.Opisz w jaki sposób regulowany jest przepływ krwi przez
Leptyna razem z insuliną należy do tzw. czynników 39. Opisz trawienie i wchłanianie białek: nerki(autoregulacja,regulacja nerwowa,i regulacja
hipostatycznych. Jest sygnałem do zaprzestania przyjmowania Trawinie białek rozpoczyna się w dopiero w żołądku, przy hormonalna. Jest to stały przepływ krwi przez naczynia
pokarmu. Jej stężenie jest proporcjonalne do ilości tkanki udziale pepsyny, która rozcinając wiązania peptydowe wewnątrz włosowate kłębuszków nerkowych. Decyduje on o wielkości
tłuszczowej organizmu. Brak leptyny w organizmie powoduje białek, rozkłada je na krótsze łańcuchy peptydowe. Pepsyna jest filtracji ,a więc skuteczności oczyszczania osocza.
przystosowanie organizmu do przetrwania głodu. formą czynną, która pod wpływem kwasy solnego powstaje Autoregulacja-jest to zdolność tkanek do samoregulacji
z pepsynogenu – nieaktywnego enzymu wydzielanego przez przepływu krwi.
33. Opisz rolę jamy ustnej i ślinianek w procesie trawienia
ściany żołądka. W żołądku człowieka w okresie niemowlęcym  Regulacja nerwowa-zachodzi przez zmiany oporu
pokarmów:
(później zanika) obok pepsyny występuje podpuszczka (renina), naczyniowego;
Małe i duże gruczoły ślinowe (zwane śliniankami) produkują
która ścina kazeinę – białko występujące w mleku matki. Dalszy -tętniczek doprowadzających (skurcz wywołuje noradrenalina)
ślinę, która przewodami tych gruczołów dostaje się do jamy
proces trawienia odbywa się w dwunastnicy, gdzie działają -tętniczek odprowadzających (skurcz wywołuje angitensyna II)
ustnej. Ślina zawiera enzym- amylazę ślinową, która
enzymy wydzielanie przez trzustkę – trypsyna i chymotrypsyna. Regulacja humoralna :
zapoczątkowuje rozkład wielocukru skrobi.
Początkowa są one w formie nieaktywnej, co zapobiega przed - czynniki wywołujące skurcz naczyń – adenozyna, renina,
samo strawieniem komórek je wydzielających. Dopiero w angiotensyna II, adrenalina, noradrenalina
34. Opisz regulację wydzielania soku żołądkowego: zasadowym pH dwunastnicy trypsynogen aktywowany jest przez - czynniki wywołujące rozkurcz naczyń – prostaglandyny,
Wydzielanie soku żołądkowego jest procesem złożonym i podlega enterokinazą do trypsyny, która z kolei przekształca prostacyklina
kontroli zarówno nerwowej, jak i humoralnej. Pobudzenie włókien chymotrypsynogen w chymotrypsynę. Aktywne enzymy trzustki
przywspółczulnych nerwu błędnego zmusza żołądek do rozkładają polipeptydy do trójpeptydów i dwupetydów. Te
wydzielania śluzu oraz znacznych ilości soku żołądkowego. natomiast, w dalszych odcinakach jelita cienkiego, rozkładane są 47.Jakie są etapy oddychania w organizmie?
Mechanizm wydzielania soku żołądkowego dzieli się na trzy fazy. do aminokwasów przy udziale karboksypeptydaz i Etapy oddychania: Oddychanie płucne ( zewnętrzne), oddychanie
W fazie głowowej, będącej fazą nerwową, wydzielanie soku aminopeptydaz wydzielanych przez  ściany jelita cienkiego. tkankowe (wewnętrzne).
żołądkowego odbywa się na drodze odruchów bezwarunkowych Aminokwasy, będące końcowym produktem trawienia białek 1.Wentylacja płucna- przechodzenie gazów przez drogi
lub odruchów warunkowych. Pierwsze z nich powstają wówczas, wchłaniane są do naczyń krwionośnych kosmków jelitowych, oddechowe do pęcherzów płucnych
kiedy pokarm znajduje się w jamie ustnej i drażni receptory w jej skąd żyłą wrotną transportowane są do wątroby. W większości 2. Dyfuzja zewnętrzna- polega na wymianie gazów pomiędzy
błonie śluzowej. Impuls nerwowy, przekazywany nerwem powstałe aminokwasy rozprowadzane są po całym organizmie, pęcherzykami płucnymi a krwią
błędnym do żołądka, powoduje uwolnienie z zakończeń gdzie na bieżącą są wykorzystywane (np. w celach budulcowych). 3.Transport gazów przez krew
nerwowych włókien przywspółczulnych acetylocholiny, która 40.Opisz trawienie cukrów.Są trawione przez enzymy 4.Dyfuzja wewnętrzna- wymiana gazów między krwią a
pobudza komórki główne błony śluzowej żołądka bezpośrednio i amylolityczne, które tną wiązanie O-glikozydowe w cukrach. tkankami.
pośrednio - poprzez gastrynę - do wydzielania pepsynogenu, a Zaczyna się już w jamie ustnej. Działa tam AMYLAZA 48.Opisz funkcjonalny podział dróg oddechowych?Podział
komórki okładzinowe - dodatkowo za pośrednictwem histaminy - ŚLINOWA, która rozkłada skrobie i glikogen poprzez dekstryny dróg oddechowych:
do wydzielania HCL. Wydzielanie soku żołądkowego w tej fazie do maltozy. W żołądku nie są trawione, ponieważ enzymy - strukturalne: górne drogi oddechowe (jama nosowa, gardło),
może wywołać sam widok lub zapach pożywienia, bądź amylolityczne są aktywne tylko w środowisku obojętnym lub Dolne drogi oddechowe krtań, tchawica, oskrzela), właściwy
wyobrażenie jedzenia. Wówczas wydzielanie odbywa się na lekko zasadowym, a w żołądku jest środowisko kwaśne. Dopiero narząd oddechowy(płuca)
drodze odruchu warunkowego, bez konieczności stykania się w dwunastnicy następuje kolejny etap trawienia. Przez trzustkę - czynnościowy: strefa przewodząca, strefa przejściowa, strefa
pokarmu z receptorami jamy ustnej. Brak wypełnienia żołądka wydzielana jest amylaza trzustkowa, a przez jelito – AMYLAZA dyfuzyjna
wywołuje skurcze głodowe, które wywołują impulsy JELITOWA, maltaza, sacharaza i laktaza. Amylaza jelitowa i 49.Jakie są funkcje strefy przewodzącej dróg oddechowych?
przekazywane do ośrodka pokarmowego i do kory mózgu. trzustkowa działają podobnie jak amylaza ślinowa - rozkład skrobi Oczyszczanie, wysycanie parą wodną, ogrzewanie lub ochładzanie
W fazie żołądkowej czynnikiem pobudzającym jest fizyczne i glikogenu na maltozę. maltaza rozkłada maltozę na 2 cząsteczki powietrza; stabilizowanie składu powietrza pęcherzykowego
(mechaniczny ucisk na ścianę żołądka) lub chemiczne (np. glukozy,sacharaza sacharozę na glukozę i fruktozę,a laktaza
roztwór kwasów, cukrów, soli kuchennej, a nawet woda) laktozę na glukozę i galaktozę. Cukry w takiej prostej postaci są 50.Opisz proces wentylacji płuc, jak jest rola mięśni
oddziaływanie pokarmu, który znalazł się w żołądku. Pod wchłaniane w dwunastnicy i jelicie czczym przez kosmki jelitowe oddechowych i opłucnej?Proces ten zachodzi na skutek
wpływem tych czynników komórki dokrewne ściany żołądka do naczyń krwionośnych. pojawiających się różnic ciśnień. Jeżeli ciśnienie w pęcherzyku
wydzielają do krwi hormon - gastrynę, który na drodze 41.Opisz trawienie i wchłanianie tłuszczy. W pierwszym etapie jest niższe niż atmosferyczne, powietrze przepływa przez drogi
humoralnej pobudza gruczoły żołądkowe do wydzielania soku trawienia 1tłuszczy (w DWUNASTNICY) krople tłuszczu są oddechowe do pęcherzyków następuje wdech. Jeżeli gradient
żołądkowego. W fazie jelitowej występuje pobudzenie lub emulgowane. Oznacza to, że zmniejsza się ich napięcie ciśnień ulegnie odwróceniu następuje wypływ powietrza na
hamowanie działalności wydzielniczej żołądka na drodze powierzchniowe, co później ułatwia dostęp enzymów trawiących zewnątrz jest to wydech .
nerwowej i humoralnej. Odbywa się pod wpływem miazgi tłuszcze (LIPAZY). Dzieje się tak dzięki żółci produkowanej Rola mięśni oddechowych: Mięśnie oddechowe to mięśnie
pokarmowej przechodzącej z żołądka do dwunastnicy przez wątrobę. Żółć zmniejsza napięcie powierzchniowe kropli wywołujące ruchy oddechowe klatki piersiowej, naprzemiennie
(pobudzenie trwa tak długo, aż ostatnia porcja treści pokarmowej tłuszczu. Przez trzustkę wydzielane są enzymy LIPOLITYCZNE powiększając i pomniejszające jej objętość
przejdzie do jelita). Wytwarzane przez komórki ściany – lipazy (trzustkowe), które są aktywne w środowisku Rola opłucnej: Opłucna płucna przylega ściśle do tkanki płuca i
dwunastnicy hormony: gastryna i cholecystokinina pobudzają zasadowym. Dzięki nich zostaje rozszczepione wiązanie estrowe wchodzi do szczelin międzypłatowych. W jamie opłucnej panuje
wydzielanie soku żołądkowego, a sekretyna hamuje tę czynność. w tłuszczach. Strawione tłuszcze są wchłaniane w jelitach przez ciśnienie ujemne (niższe od atmosferycznego), a ponieważ w
kosmki jelitowe do naczyń limfatycznych (niewielkie ilości płucach znajduje się powietrze pod ciśnieniem atmosferycznym,
35. Opisz rodzaje ruchów perystaltycznych jelita cienkiego i kwasów tłuszczowych do naczyń krwionośnych). płuca są rozdęte i przylegają do ścian klatki piersiowej.
grubego: W jelicie cienkim występują dwa rodzaje skurczy: 42.Jakie funkcje pełnia nerki w organizmie człowieka. Opisz Jednocześnie ze zmianami objętości klatki piersiowej zmienia się
odcinkowe (segmentowe) oraz perystaltyczne. Skurcze krótko te funkcje. Do podstawowych funkcji nerek należą: również ciśnienie w jamie opłucnej.
odcinkowe, które odpowiadają za przesuwanie pokarmu, zachodzą Funkcja homeostatyczna,czyli zachowanie :
z większą częstotliwością w proksymalnych niż w dystalnych -stałej objętości płynów ustrojowych(izowolemia)
51.Jakie opory oddechowe występują w drogach
częściach jelit. Poza charakterystycznymi dla jelita -stałego ciśnienia osmotycznego (izotonia)
oddechowych?
grubego skurczami odcinkowymi i perystaltycznymi, obecne są -stałego stężenia jonów wodorowych(izohydria) stałego składu 1. opory sprężyste- wynikają z obecności tkanki łącznej sprężystej
tutaj jeszcze skurcze propulsywne i masowe. Skurcze elektrolitów w płynach ustrojowych(izojonia)
w strukturach klatki piersiowej i miąższu płuca oraz
propulsywne rozpoczynają się w losowym miejscu i biegną w obu Funkcja wydalnicza , polegającą na usuwaniu z moczem występowanie sił napięcia powierzchniowego w pęcherzach
kierunkach. Najczęściej występują w jelicie ślepym oraz końcowych produktów przemiany materii: mocznika oraz kwasu płucnych
w okrężnicy wstępującej.Skurcze masowe odbywają się kilka razy moczowego,leków. Produktów nieprzyswajalnych i toksycznych. 2. opory niesprężyste- nalezą do nich:
dziennie. Tuż przed skurczem zanika pozostała aktywność Funkcja wewnątrzwydzielnicza czyli uwalnianie związków - opory przepływu:wynikają z tarcia powietrza o ściany dróg
motoryczna na całym obszarze jelita grubego. Masy kałowe są biologicznie czynnych: reniny, erytropoetyny, kinin, oddechowych
przesuwane do odbytnicy w ciągu 20-30 sekund. prostaglandyn, aktywnych postaci witamin D3. - opory tarcia narządów- śródpiersia o siebie
Funkcja metaboliczna czyli zachodząca w warunkach - opory wynikające z bezwładności powietrza
37. Opisz czynność zewnątrzwydzielniczą wątroby, jaki jest głodzenia ,kwasicy ,intensywna produkcja glukozy w procesie 52.Wyjaśnij pojęcia:
wpływ żółci na trawienie tłuszczów:Funkcja glukoneogenezy. Wentylacja-przechodzenie gazów przez drogi oddechowe do
zewnątrzwydzielnicza charakteryzuje się powstawaniem żółci i jej 43.Opisz tworzenie moczu pierwotnego. Krew wchodzi do nerki pęcherzyków płucnych i z powrotem
wydzielaniem do dwunastnicy.  Żółć jest niezbędna w przy pomocy tętnicy nerkowej, rozdziela się na drobniejsze Perfuzja-przepływ krwi przez narząd (płuco)
Wentylacja pęcherzykowa-ilość powietrza, jaka dociera do
pęcherzyków płucnych w ciągu minuty i tym samym ulega
wymianie gazowej
Wentylacja przestrzeni martwej-ilość powietrza przepływająca
przez drogi oddechowe ( przestrzeń martwą ) i tym samym nie  momencie otwarcia zastawek tętniczych. Zależne jest ono od
ulega wymianie gazowej.
53.Na jakich zasadach odbywa się wymiana gazowa w
płucach?
Na zasadzie kaskady. Ciśnienia parcjalne tlenu maleją od
najwyższych wartości ciśnienia atmosferycznego do najniższych
w komórkach, ciśnienia parcjalne CO2 zmniejszają się od
komórki do atmosfery.
Ciśnienie parcjalne-ciśnienie cząsteczkowe jednego gazu w
mieszaninie gazów .
54.Opisz nerwową regulacje oddychania?Oddychanie jest
zasadniczo kontrolowany automatycznie przez ośrodek
oddechowy, znajduje się on w rdzeniu przedłożonym. Tworzą go
dwie grupy neuronów należących do tworów siatkowego. Grupa
grzbietowa składa się z neuronów wdechowych, brzuszna z
wydechowych. Oba te ośrodki są ze sobą wzajemnie powiązane,
pobudzenie jednego powoduje zahamowanie drugiego.
55.Przedstaw podział anatomiczny i funkcjonalny układu
krążenia?Podział anatomiczny:
- Krążenie duże (systemowe)
- Krążenie małe (płucne)
Podział czynnościowy:
- zbiornik wysokociśnieniowy
- zbiornik odżywczy
- zbiornik niskociśnieniowy (pojemnościowy)
56.Przedstaw charakterystykę miocytów mięśnia sercowego?
Charakterystyczne tylko dla serca elementy strukturalne
komórki pobudliwe, bodziec działający na taka komórkę może
wywołać w niej potencjał czynnościowy
pobudzenie jednej komórki to pobudzenie ogarnie wszystkie
komórki i nastąpi jednoczesny skurcz.
57.Opisz układ bodźcoprzewodzący serca?
Układ bodźcoprzewodzący tworzą: węzeł zatokowo-
przedsionkowy, węzeł przedsionkowo- komorowy, pęczek Hisa
Pobudzenie powstaje w węźle zatokowo- przedsionkowym
rozprzestrzenia się na czynną skurczowo mięśniówkę przedsionek
i wywołuje ich skurcz i jednocześnie dociera do węzła
przedsionkowo- komorowego. Przewodzenie pobudzenia z węzła
zatokowo- przedsionkowego do węzła przedsionkowo-
komorowego ułatwione przez 3 szlaki: przedni, środkowy i tylny.
W węźle przedsionkowo- komorowym następuje zwolnienie
przewodzenia- zjawisko to zahamowanie węzłowego. Umożliwia
ono rozdzielenie czynności przedsionków i komór. Następnie
pobudzenie przesuwa się do pęczków Hisa, gdzie wzrasta jego
szybkość. Jest to istotne , ponieważ komory są wówczas
wypełnione krwią i skurcz będzie zachodził z największą
efektywnością.
58.Opisz cykl hemodynamiczny serca? Rozpoczyna się
skurczem przedsionków, pierwszy kurczy się przedsionek prawy.
Podczas skurczu ciśnienie w przedsionkach wzrasta i pojawia się
gradient ciśnień pomiędzy przedsionkami, a komorami, w wyniku
czego następuje przepływ krwi do komór. 70% krwi znajdującej
się w komorze przepływa biernie, skurcz przedsionków dopełnia
komory. Strukturami zdolnymi do wytworzenia odpowiedniego
gradientu ciśnień i warunkujący przepływ krwi są komory. Skurcz
komór zaczyna się zamknięciem zastawek przedsionkowo-
komorowych. Narastający skurcz powoduje wzrost ciśnienia w
komorze, zbyt wysoki ciśnienie w aorcie i pniu płucnym
uniemożliwia przepływ krwi do naczyń. W zawiązku z tym krew układu krążenia. Zbiornik niskociśnieniowy (pojemnościowy) w hemostazie. Białka osocza pełnią różne funkcje: odpowiadają za
próbuje się cofnąć do przedsionków, zamykając zastawki żylne. tworzą żyły. Żyły mają dwukrotnie większą średnice. Zbudowane równowagę kwasowo-zasadową, ciśnienie
Komora zostaje odizolowana od reszty uk. krążenia, skurcz trwa a są z śródbłonka, tkanki łącznej sprężystej i mięśniowej oraz tkanki onkotyczne, lepkość osocza, obronę organizmu, a w przypadku
ciśnienie w komorze rośnie ( faza izowulumetryczna). Trwa ona łącznej wiotkiej. Nie są one w stanie wywołać skurczu. Są słabsze głodu są źródłem aminokwasów dla komórek. Osocze ma na ogół
do momentu gdy ciśnienie w komorze przewyższy ciśnienie w
naczyniach. Otwarte wtedy zostają zastawki półksiężycowate
aorty i następuje wyrzut krwi do tętnic ( faza izotoniczna skurczu na cofanie
komór). Następnie rozpoczyna się rozkurcz komór. Początkowo 64. Jaka jest rola naczyń sprężystych w zachowaniu
jego faza jest okres przedrozkurczowy, w tym czasie maleje
ciśnienie zarówno w komorze i tętnicach, w komorze zachodzi
szybciej. W efekcie, pod koniec fazy przedrozkurczowej, gradient Odciążają serce od szybszej pracy. Ponieważ zamieniają
ciśnień odwraca się od naczynia do komory, krew próbuje się
cofnąć do komory i zamyka ujścia tętnicze. Rozpoczyna się faza do kończyn. Krew przepływa zgodnie z gradientem ciśnień.
rozkurczu izowolumetrzycznego. Komora ponownie zostaje
odizolowana od reszty uk. krążenia, ciśnienie wewnątrz
komorowe maleje gwałtownie aż pod koniec staje się niższe od śródbłonek ma powierzchnie 6.300m umożliwia on efektywną
panującego w przedsionkach. Gradient ciśnień odwraca się do
komór,zastawki żylne się otwierają, a krew gwałtownie przelewa - dyfuzji – transport bierny
się z przedsionków do komór( rozkurcz izotoniczny). W tym
czasie do komór przepływa biernie większość krwi -faza
szybkiego napełniania komór krwią- decyduje ona o tym ,że
komory pełnią główną role , ponieważ są napełniane bez udziału 66. W jaki sposób zachodzi wymiana substancji między krwią
przedsionków. Po rozkurczu izotonicznym komory następuje
okres pauzy. Jest to bardzo ważny okres, ponieważ podczas
rozkurczu, a głównie pauzy następuje przepływ wieńcowy. Po
pouzie następuje następne pobudzenie.
59.Wyjaśnij pojęcia:
objętość późnorozkurczowa-(pojemność całkowita komór) ilość przesączone jest 20l na dobe 18l wraca z powrotem a 2l wpływa morfologicznie, ale także funkcjonalnie, dlatego każda z
krwi w komorach po skurczu przedsionków
ciśnienie późnorozkurczowe- ciśnienie w komorach pod koniec przyjmowane tlen glukoza i inne.
rozkurczu komór, po skurczu przedsionków
skurcz izowolumetryczny- faza całkowicie zamkniętej komory, niskociśnieniowym układu krążenia.
wzrasta ciśnienie, objętość nie zmienia się
skurcz izotoniczny- faza wyrzutu, zmniejsza się objętość komór, - z boku – ucisk, ruch mięśni i narządów
stałe napięcie mięśnia
objętość wyrzutowa serca- ilość krwi wypychana z każdej
komory podczas jednego skurczu
objętość minutowa serca- ilość krwi pompowanej przez każdą z krwi po zadziałanej sile.
komóe w czasie jednej minuty
obciążenie wstępne- siła, z jaka krwe rozciąga ściany serca.
Zależy ono od ciś. Komorowego i objętości komory w momencie
maksymalnego rozkurczu
obciążenie następcze- siła, z jaką krew rozciąga ściany komór w
stopnia skurczu tętnić obwodowych oraz ilości i lepkości krwi
objętość późnoskurczowa-(objętość zalegająca) ilość krwi
pozostającej w komorze po skurczu
ciśnienie późnoskurczowe- ciśnienie w komorach pod koniec ich
mechanicznego skurczu
60. Opisz nerwową i humoralną regulację pracy serca?
Nerwowa:Do serca dochodzą włókna przywspółczulne z nerwu
błędnego – cholinergiczne i współczulne ze zwojów pnia
współczulnego – adrenergiczne. Włókna przywspółczulne z nerwu
błędnego docierają do węzła zatokowo-przedsionkowego i
przedsionkowo-komorowego. Na zakończeniach tych włókien
wydziela się mediator chemiczny w postaci
acetylocholiny.Włókna współczulne biegną ze zwoju
gwiaździstego, szyjnego górnego, szyjnego środkowego oraz IV i
V zwoju piersiowego, wchodząc w skład splotu sercowego.
Nerwy współczulne docierają do całego układu przewodzącego
przedsionków i komór (przywspółczulne tylko do przedsionków).
Na ich zakończeniach wydziela się noradrenalina. Pobudzenie
nerwów błędnych lub podanie acetylocholiny powoduje:
· Ujemny efekt chronotropowy – zwolnienie akcji serca do
zatrzymania włącznie, poprzez hamowanie depolaryzacji
spoczynkowej
· Ujemny efekt dromotropowy – zmniejszenie szybkości
przewodzenia w węźle przedsionkowo-komorowym aż do
całkowitego zablokowania
Pobudzenie układu współczulnego lub podanie amin
katecholowych powoduje:
· Dodatni wpływ chronotropowy – przyspieszenie akcji serca,
poprzez przyspieszenie narastania powolnej spoczynkowej
depolaryzacji
· Dodatni wpływ dromotropowy – zwiększenie szybkości
przewodnictwa w obrębie węzła przedsionkowo-komorowego
· Dodatni wpływ inotropowy – zwiększenie siły skurczu mięśnia elementów morfotycznych (mają budowę komórkową), do
sercowego
· Dodatni wpływ batmotropowy – zwiększenie pobudliwości
mięśnia sercowego, obniżając spoczynkowy próg pobudliwości - leukocyty (krwinki białe)
Hormonalna; noradrenalina, adrenalina- pobudzanie lub
spowolnienie pracy serca przez regulacje tych hormonów. np.
sytuacja zagrażająca życiu
61.Jakie funkcje pełni układ krążenia?
- Funkcja oddechowa- transport gazów oddechowych
- funkcja odżywcza- transport związków budulcowych
- regulacyjna- transport hormonów
- termoregulacyjna-transport krwi przez obszary skóry i tkanki
podskórnej
- obronna- transport przeciwciał
62. Przedstaw charakterystykę wysokociśnieniowego
zbiornika układu krążenia. Duże naczynia tętnicze, czyli
naczynia transportujące, stanowią zbiornik wysokociśnieniowy.
(15%) Ściany tych tętnic charakteryzują się dużą sprężystością,
dzięki czemu nieciągły, rytmiczny wyrzut krwi z lewej komory
przekształca się w ciągły prąd krwi w tętnicach, a duże wahania
skurczowo-rozkurczowe ciśnienie w lewej komorze i w dużych
tętnicach ulegających stłumieniu a arterio-lach.
63. Przedstaw charakterystykę niskociśnieniowego zbiornika powodu zdolności krzepnięcia odgrywa podstawową rolę
niż naczynia. Krew w zbiorniku napędzają trzy siły: z boku, z
tyłu, z przodu. Żyły posiadają także zastawki które nie pozwalają zależności od stanu fizjologicznego organizmu i spożytych
się krwi po zdziałanej sile.
przepływu krwi. Naczynia sprężyste mają więcej tkanki łącznej
sprężystej niż inne naczynia. Ulegają dzięki temu rozciągnięciu.
periodyczną prace serca na stała dzięki temu krew może docierać
65. Przedstaw charakterystykę odżywczego zbiornika układu
krążenia. Zbiornik odżywczy (6%) – naczynia włosowate,
2
wymianę między krwią a tkankami, wymiana możliwa jest dzięki:
- filtracji – różnica ciśnień
Występują tu również połączenia tętnicze i żylne.
i tkankami. Wymiana ta zachodzi dzięki:
- dyfuzji – transport bierny
- filtracji – różnica ciśnień (w tętnicy ciśnienie wiekrze (32mmHg) - neutrofile, czyli granulocyty obojętnochłonne
płyn tkanowy około 20mmHg a w żyłach 16mmHg)
- osmozy do płynu tkankowego
Wielkość naczynia włosowatego ok. kilku mm. Przez naczynia
do limfy. CO2 mocznik, produkty metaboliczne są wydalane a
67. Jakie siły napędzają krążenie krwi w zbiorniku
Krew w zbiorniku napędzają trzy siły:
- z tyłu – reszta ciśnienia tętniczego
- z przodu – siła zasysająca serca
Żyły posiadają także zastawki które nie pozwalają na cofanie się
68. Opisz nerwową regulacje przepływu krwi. Regulacja pracy
serca może odbywać się na drodze nerwowej poprzez ośrodek
przyspieszający pracę serca, który znajduje się w części piersiowej
rdzenia nerwowego. Działa poprzez włókna współczulne, które
pod wpływem impulsu nerwowego uwalniają noradrenalinę -
przekaźnik, który przyspiesz akcję serca. Ośrodek zwalniający
pracę serca znajduje się w rdzeniu przedłużonym, a działa poprzez
włókna przywspółczulne nerwu błędnego, które wydzielają
acetylocholinę.
69. Co to jest tętno? Od czego zależy prędkość z jaką się
rozchodzi.
Tętno – czyli puls, odwzorowanie w naczyniach częstości (liczby
skurczów) serca – jest efektem rytmicznego rozciągania ścian
naczyń krwionośnych na skutek zmian ciśnienia krwi. Puls jest też
zależny od elastyczności tętnic. Można go łatwo wyczuć w
tętnicach powierzchownych. Istnieje tętno tętnicze, spowodowane
falą ciśnienia powstającego w wyniku wyrzutu krwi z komór serca
do aorty i tętnicy płucnej, przesuwającą się w kierunku
drobniejszych tętniczek z szybkością ok. 5-9 m/s. Ma ono
największe znaczenie w diagnostyce. Jest też tętno żylne,
obserwowane na żyłach szyjnych przy cofaniu się pewnej ilości
krwi z prawego przedsionka w trakcie skurczu. Tętno tętnicze
przebiega w tętnicach w postaci fali od aorty i od tętnicy
płucnej do tętniczek (krążenie krwi: ogólne i płucne, układ
krwionośny).
70. Wyjaśnij w jaki sposób powstaje płyn tkankowy.
Powstanie limfy (płynu tkankowego) – pod wpływem wysokiego
ciśnienia włosowatych z osocza wydostaje się woda i inne
substancje drobnocząsteczkowe tj.: białka (małe), tlen,
aminokwasy. Układ limfatyczny jest powiązany z układem
krwionośnym. Zbiera z całego organizmu nadmiar płynu
tkankowego i odprowadza go do krwi. Płyn tkankowy po dostaniu
się do naczyń limfatycznych nosi nazwę limfy lub chłonki.
71. Podaj skład i funkcje krwi.
Krew jest rodzajem tkanki łącznej płynnej. Pełni funkcję
transportową oraz zapewnia komunikację pomiędzy
poszczególnymi układami organizmu. Składa się z osocza oraz
których należą :
- erytrocyty (krwinki czerwone)
- trombocyty (płytki krwi)
Elementy morfotyczne powstają w szpiku kostnym czerwonym.
Proces ten nazywa się homopoezą.
Osocze jest to substancja przeźroczysta o lekko żółtawym
zabarwieniu. Składa się z :
- 92% woda
- ok. 7% białka (albuminy, globuliny i fibrynogen)
- 1% inne związki organiczne (glukoza, sole pierwiastków)
72. Co to jest hematokryt. Hematokryt, liczba
hematokrytowa, wskaźnik hematokrytowy, (oznacza się
skrótem Ht lub Hct) – stosunek
objętości skoagulowanych erytrocytów do objętości całej krwi lub
stosunek wszystkich elementów morfotycznych krwi do całej
objętości. Wyrażany jest zwykle w procentach lub w postaci
ułamka (tzw. frakcji objętości). U kobiet jest mniejsza bo
posiadają mniej krwinek czerwonych i wynosi 42% u mężczyzn
46%.
73. Jaką rolę pełni osocze krwi. Osocze krwi jest płynem
składającym się przede wszystkim z wody, transportującym
cząsteczki niezbędne komórkom (elektrolity, białka, składniki
odżywcze), ale również produkty ich przemiany materii. Z
zabarwienie słomkowe, ale może przybierać także inne barwy w
pokarmów.
74. Opisz fizjologię krwinek czerwonych. Erytrocyt, krwinka
czerwona, czerwone ciałko krwi - morfotyczny składnik krwi,
którego głównym zadaniem jest transport krwi oraz dostarczenie
tlenu i składników odżywczych, nie posiadają jądra, okrągłe,
zawierające dużą ilość wcześniej zsyntezowanej hemoglobiny,
krwinki te mogą się zginać, wytwarzane w szpiku kostnym.
75. Jakie są podstawowe oznaczenia laboratoryjne
hemoglobiny i erytrocytów Hemoglobina – Hb, HGB Erytrocyty
– RBC
76. Scharakteryzuj rolę granulocytów (obojętno, kwaso i
zasadochłonne) w układzie odpornościowym.
Granulocyty – rodzaj leukocytów, które wcytoplazmie zawierają
liczne ziarnistości oraz posiadają podzielone na segmenty
(segmentowane) jądro komórkowe. W zależności od pochłaniania
określonych barwników wyróżnia się trzy rodzaje granulocytów:
- eozynofile, czyli granulocyty kwasochłonne
- bazofile, czyli granulocyty zasadochłonne
Pochłanianie barwników o określonej kwasowości lub
zasadowości jest cechą różnicującą te komórki nie tylko
subpopulacji granulocytów pełni także określone, odmienne od
pozostałych, funkcje w obronności organizmu. Granulocyty
zdolne do fagocytozy, czyli obojętnochłonne i w mniejszym
stopniu kwasochłonne, zwane są mikrofagami.
77. Rola limfocytów T B w ukl. Odpornościowym
Limfocyty są głównymi komórkami układu odpornościowego
ustroju i znajdują się we krwi i limfie we wszystkich tkankach
Limfocyty B są głównym elementem odporności antybakteryjnej
i antywirusowej odpowiedzialne są za humoralny typ odporności
Limfocyty T odpowiedzialne SA za odporność komórkową która
polega na syntezie substancji odpornościowych w stosunku do pozbawione tego elementu mają grupę krwi „Rh(-)” – około 15 odpowiedzialny jest lekarz. Aby bezpiecznie przet-mczyć
różnych komórek, biorą udział w procesach gojenia ran SA procent społeczeństwa. Wytwarzanie przeciwciał w stosunku do choremu krew, należy ściśle przestrzegać wszystkich wymogów
główną linią obrony przeciw wirusom, infekcją grzybiczym antygenu D zachodzi dopiero w momencie zmieszania się krwi z postę-
78. Rola monocytów i makrofagów dwóch odmiennych grup.Taka sytuacja ma miejsce na przykład w powania transfuzyjnego.
Monocyty powstają w szpiku następnie przedostają się do krwi razie konfliktu serologicznego, występującego u matki o grupie - Przetaczać można tylko krew zgodną w układzie AB0 z krwią
obwodowej po czym migrują do tkanek i stają się makrofagami. krwi Rh(-), której dziecko ma grupę krwi Rh(+), gdyż biorcy.Pacjent niemający w krwinkach antygenu D może otrzymać
Makrofagi są postaciami czynnościowymi monocytów odziedziczyło ją od ojca. Produkowane przeciwciała rozpoczynają wyłącznie krew Rh–. Obecność jakichkolwiek przeciwciał w
-funkcje obronne niszczenie erytrocytów dziecka – zawierających antygen D, co surowicy biorcy reagujących z krwinkami dawcy wyklucza
-usuwanie starych lub uszkodzonych komórek może spowodować poważną chorobę krwi płodu, a nawet możliwość transfuzji.
- udział w gojeniu i reperacji uszkodzeń tkankowych poronienie ciąży. Dzięki wdrożeniu odpowiednich metod - Należy przetaczać tylko taką krew i jej składniki, które są
-udział w procesie fagocytozy zapobiegających temu zjawisku, takie zdarzenia są obecnie pobrane odwyselekcjonowanych dawców, zbadanych na
- fagocytoza wirusów rzadkością. nosicielstwo zakażeń wirusowych przenoszonych drogą krwi, oraz
preparaty krwinek czerwonychmające wykonane próby zgodności.
- Przetaczana krew powinna mieć pełną dokumentację. Przed
79.antygen- substancja mająca zdolność wywołania odpowiedzi 84. Czym charakteryzują się przeciwciała kompletnie
przystąpieniem do zabiegu należy sprawdzić: dane personalne
swoistej przez wytworzenie specyficznych przeciwciał ma naturalne w układach grupowych krwi Głównym zadaniem
biorcy (imię, nazwisko, datę urodzenia),grupę krwi biorcy i
zdolność do reagowania z produktami tej odpowiedzi przeciwciał jest wiązanie antygenu, co umożliwia z kolei
czynnik Rh, wynik próby zgodności,
Przeciwciała immunoglobuliny charakteryzującą się określoną zachodzenie innych procesów: opsonizacji, w wyniku której
88 Opisz konflikt serologiczny w układzie Rh, na czym polega
znaną swoistością w stosunku do antygenów, syntetyzowane są patogen zostaje zneutralizowany i może być łatwiej usuwany na
jego diagnostyka
przez limfocyty B, każde przeciwciało ma zdolność swoistego drodze fagocytozy aktywowania dopełniacza, co skutkuje
konflikt serologiczny w układzie rh w układzie tym może dojść
wiązania z antygenem zniszczeniem niektórych typów patogenów oraz pobudzeniem
wtedy ,gdy istnieje niezgodność serologiczna pomiędzy matką a
81.W jaki sposób działają limfocyty Natural Killer odpowiedzi odpornościowej cytotoksyczności komórkowej
płodem w zakresie antygenów z układu rh. Najwięcej ciężkich
Limfocyty NKT (ang. Natural Killer T-cells) są komórkami zależnej od przeciwciał, neutralizowania toksyn, neutralizowania
przypadków ChHN powodują przeciwciała anty-D.
układu odpornościowego, zawdzięczającymi swoją nazwę wirusów, oddziaływania bakteriostatycznego, blokowania adhezyn
Do konfliktu serologicznego w układzie Rh może dojść jedynie w
obecności markerów powierzchniowych charakterystycznych bakteryjnych
sytuacji, kiedy fenotyp krwi matki jest Rh ujemny (krwinki
zarówno dla limfocytów T (kompleks TCR-CD3) jak i komórek Produkcja przeciwciał jest główną funkcją humoralnego układu
czerwone nie posiadają antygenu D), zaś fenotyp dziecka Rh
NK (CD56, CD161, CD94) Posiadają także na swojej powierzchni odpornościowego.
dodatni. Podczas kolejnego zetknięcia się krwi płodu z
CD57. Prawdopodobnie dojrzewają w grasicy, zaś szczególnie 85. Czym charakteryzują się przeciwciła niekompletne
krwioobiegiem matki dochodzi do wzmożonego wytwarzania
duża ich ilość znajduje się w wątrobie (mogą stanowić do 40% odpornościowe układach grupowych krwi
przeciwciał IgG przeciw antygenowi D, co skutkuje niszczeniem
limfocytów tego narządu). TCR tych komórek charakteryzują się PRZECIWCIAŁA NIEKOMPLETNE (jednowartościowe) - jedna
erytrocytów płodu. Dzieje się tak, ponieważ przeciwciał klasy
niewielką zmiennością i rozpoznają nieklasyczne cząsteczki MHC antydeterminanta jest czynnościowo sprawna (np. przeciwciała
IgG, w odróżnieniu od IgM są zdolne do przechodzenia przez
klasy I, przy czym nie posiadają zwykle ani CD4, ani odpornościowe układu Rh należące do IgG)
łożysko.
CD8.Odgrywają głównie rolę immunoregulacyjną, ale wydaje się
też, że dzięki właściwościom cytotoksycznym mogą eliminować
86 Opisz układ grupowy krwi AB0
niektóre patogeny, zwłaszcza pierwotniaki, wirusy i bakterie 89 Co to jest hemostaza
układ grupowy ABO, układ grupowy krwi ludzkiej związany z
wewnątrzkomórkowe. W wyniku aktywacji wydzielają duże ilości Hemostaza - to kompleks dynamicznych układów utrzymujących
klasyfikowaniem krwi człowieka na podstawie występowania w
Interleukiny 4 i IFN-?. Funkcja tych komórek jest jednak wciąż krążącą krew w stanie płynnym. Czynność tych układów prowadzi
błonie krwinek czerwonych antygenów tego układu, określanych
słabo poznana. Polaryzacja immunologiczna może dotyczyć także do hamowania krwawienia i naprawy ściany naczynia po
mianem antygenów (aglutynogenów) A i B, których obecność
tych komórek, nie tylko klasycznych limfocytów T. Komórki NK zranieniu. procesy hemostazy zachodzą z jednoczesnym udziałem:
determinują allele współdominujące oraz antygenu H,
(natural killer) są limfocytami mającymi właściwości ściany naczynia, krwinek płytkowych, białek osocza
determinowanego przez allel recesywny; krew każdego człowieka
spontanicznego (bez uprzedniej immunizacji) zabijania komórek 90 Co to jest hemostaza naczyniowa
można zaklasyfikować do jednej z czterech głównych grup układu
docelowych, obejmujących niektóre komórki nowotworowe oraz Wszystkie warstwy ściany naczynia uczestniczą w utrzymaniu
ABO: A (związanej z występowaniem w krwinkach antygenu A),
komórki zakażone wirusem. krażącej krwi w stanie płynnym i w hamowaniu krwawienia po
B (związanej z występowaniem antygenu B), AB (związanej z
uszkodzeniu naczynia. Najbardziej aktywny metabolicznie ze
jednoczesnym występowaniem antygenów A i B u osobników
wszystkich warstw ściany naczynia jest śródbłonek.
heterozygotycznych zawierających po jednym allelu dominującym
83.Napisz jakie są główne podziały krwi na grupy Układ AB0 każdego typu) oraz O (związanej z homozygotycznym brakiem
Podział na „główne” grupy krwi (A, B, AB i 0) ustala się na antygenów A i B); wyróżnianie dodatkowych podgrup krwi (A1, 91 Co to jest hemostaza płytkowa
podstawie rodzajów antygenów znajdujących się na większości A2, A1B, A2B) związane jest z ilościowo różnym występowaniem płytki krwi są bezjądrzastymi dyskowatymi komórkami
komórek ciała (w tym też na krwinkach czerwonych) oraz antygenu A; antygenom krwinkowym układu ABO towarzyszy produkowanymi w szpiku kostnym w procesach
przeciwciał, naturalnie występujących w osoczu krwi. Właściwa występowanie w osoczu krwi naturalnych przeciwciał, megakariocytopoezy i trombocytopoezy.Produkcja płytki krwi
grupa krwi powstaje dopiero około 18 miesięcy po urodzeniu skierowanych przeciwko obcym antygenom, tj. we krwi grupy A regulowana jest przy udziale trombopoetyny oraz Mk-CSF.
dziecka, dlatego badanie w tym zakresie może być miarodajne występują przeciwciała anty-B, we krwi grupy B – anty-A, we Krwinki płytkowe są jednym z podstawowych czynników
dopiero po ukończeniu przez dziecko drugiego roku życia. W krwi grupy AB przeciwciała nie występują, natomiast we krwi odpowiedzialnych za utrzymanie integralności ściany naczynia.
obrębie grupy krwi określonej jako „A” istnieje także inny grupy O występują oba typy przeciwciał, anty-A i anty-B. Uszkodzenie ściany naczynia udostępnia płytkom składniki ściany
podział, na grupę krwi A1 i A2, co związane jest z aktywnością Zmieszanie krwi różnoimiennej w u. g. ABO (pochodzącej od naczyniowej.
określonych enzymów, biorących udział w konkretnych reakcjach osobników o różnych grupach krwi) prowadzi do → konfliktu 92 Co to jest Hemostaza osoczowa
metabolicznych. serologicznego. Mechanizm osoczowej fazy krzepnięcia wymaga serii
Układ „Rh” W zakresie tego układu grupowego, krew bada się kaskadowych reakcji zachodzących pod wpływem proteazy
pod kątem obecności „antygenu D”, który może występować serynowej,polegających na proteolitycznym przekształceniu
87Jakie zasady obowiązują podczas przetaczania krwi
jedynie na erytrocytach danej osoby. Nazwa układu „Rh” nieaktywnych prekursorów białek osoczowych do białek
O przetoczeniu krwi decyduje lekarz prowadzący leczenie
pochodzi od nazwy gatunkowej małpy Maccacus Rhesus, u której aktywnych. Proteoliza cząsteczki prekursora bez zmiany jej masy
pacjenta po uprzednim uzyskaniu jego zgody na transfuzję. Zabieg
pierwszy raz wykazano obecność tych antygenów. Osoby, które z uwolnieniem peptydu aktywacyjnego bądź z odłączeniem
mogą wykonać osoby do niego uprawnione: pielęgniarka, położna
posiadają ów antygen, mają grupę krwi „Rh(+)” (jest to znaczna podjednostki, prowadzi do odsłonięcia centrum aktywnego
lub ratownik medyczny, jednak za całość interwencji
większość ludzi w populacji – około 85 procent), osoby enzymu.