ÖNSÖZ

Son yıllarda, hızla artan nüfus artışı ve buna bağlı olarak oluşan kentleşme baskısı
toplumların rekreasyonel taleplerini önemli ölçüde artırmaktadır. Bu taleplere yönelik
olarak, kent sakinleri için, başta sosyal ve psikolojik yönden olmak üzere bir çok işlev
üstlenmiş olan kentsel parkların, açık ve yeşil alanların önemi her geçen gün daha da
anlaşılmaktadır.

Kentsel açık ve yeşil alanların kullanımı ülkeden ülkeye olduğu kadar kentler
arasında da değişiklik göstermektedir. Ancak Türkiye’de açık ve yeşil alan
kullanımında bu farklılıklar dikkate alınmamakta, ilgili kentin yapısı, kültürü ve
toplumsal alışkanlıklar ile bağdaşmayan standart tasarımlar uygulanmaya
konulmaktadır.

Bu çalışma, kentsel park ve yeşil alanlara yönelik kent halkının algı ve tutumunun
İstanbul, Tekirdağ ve Kırklareli örneklerinde araştırılmasına yöneliktir.

Bu çalışmanın gerçekleşmesinde katkı sağlayan Namık Kemal Üniversitesi Bilimsel

Araştırma Projeleri Başkanlığı’na teşekkürü borç biliyorum.

Nisan 2015

Prof. Dr. Aslı KORKUT

Proje Yürütücüsü

1
ÖNSÖZ ................................................................................................................. 1
İÇİNDEKİLER ....................................................................................................... 2
ŞEKİL DİZİNİ ........................................................................................................ 3
TABLO DİZİNİ ..................................................................................................... 5
ÖZET .................................................................................................................... 6
ABSTRACT .......................................................................................................... 7
1.GİRİŞ ................................................................................................................. 8
2.KURAMSAL TEMELLER ................................................................................... 10
2.1. Açık ve Yeşil Alanlar ............................................................................. 10
2.1.1. Açık ve yeşil alanların tanımı ..................................................... 10
2.1.2. Açık ve yeşil alanların sınıflandırılması ...................................... 11
2.1.3. Açık ve yeşil alanların işlevleri ................................................... 15
2.1.3.1. Sosyal .......................................................................... 16
2.1.3.2. Rekreasyonel ............................................................... 18
2.1.3.3. Ekolojik ......................................................................... 18
2.1.3.4. Havanın serinletilmesi .................................................. 19
2.1.3.5. Temiz hava temini ........................................................ 20
2.1.3.6. Havanın filtrelenmesi .................................................... 20
2.1.3.7. Gürültünün absorbsiyonu ............................................. 21
2.1.3.8. Oksijen üretimi ............................................................. 22
2.1.3.9. Sera etkisinin azaltılması.............................................. 22
2.1.3.10. Enerji tasarrufu ........................................................... 23
3.KAYNAK ÖZETLERİ ......................................................................................... 24
4.MATERYAL VE YÖNTEM ................................................................................. 27
4.1. Materyal ................................................................................................ 27
4.2. Yöntem .................................................................................................. 27
5.ARAŞTIRMA BULGULARI ve TARTIŞMA......................................................... 29
5.1. İstanbul İli Anket Sonuçları .................................................................... 29
5.2. Tekirdağ İli Anket Sonuçları .................................................................. 38
5.3 Kırklareli İli Anket Sonuçları .................................................................. 46
6. SONUÇ............................................................................................................. 55
KAYNAKLAR ........................................................................................................ 57

2
 ŞEKİL DİZİNİ
Şekil 5.1.1. Ankete katılanların yaşam alanları ..................................................... 22
Şekil 5.1.2. Kentsel park ve yeşil alanlar deyince anlaşılan kavramlar ................. 23
Şekil 5.1.3. Kentsel park ve yeşil alanların kente sağladığı katkılar ...................... 23
Şekil 5.1.4. Kentsel park ve yeşil alanlara gitme nedenleri ................................... 24
Şekil 5.1.5. Kentsel park ve yeşil alanların kullanım sıklığı ................................... 25
Şekil 5.1.6. Tercih edilen park ve yeşil alanların uzaklığı ................................... 25
Şekil 5.1.7. Kentsel park ve yeşil alanlara giderken tercih edilen zaman .............. 26
Şekil 5.1.8. Kentsel park ve yeşil alanlara giderken kullanılan vasıta ................... 26
Şekil 5.1.9. Bahçeleri olan kullanıcıların bu bahçelerinin ne amaçla kullandıkları 27
Şekil 5.1.10. Kentsel park ve yeşil alanlarda mutlaka olmasını istediğiniz özellik . 28
Şekil 5.1.11. Kentsel park ve yeşil alanlarda hoşunuza gitmeyen özellik ............. 28
Şekil 5.1.12. Kentsel park ve yeşil alanda hissedilenler ................................... 29
Şekil 5.1.13. Kentsel park ve yeşil alanalrı güvenli bulma nedenleri ..................... 30
Şekil 5.1.14. Kentsel park ve yeşil alanları güvenli bulmama nedenleri ................ 30
Şekil 5.2.1. Ankete katılanların yaşam alanları ............................................... 31
Şekil 5.2.2. Kentsel park ve yeşil alanlar deyince anlaşılan kavramlar ................. 32
Şekil 5.2.3. Kentsel park ve yeşil alanların kente sağladığı katkılar ...................... 32
Şekil 5.2.4. Kentsel park ve yeşil alanlara gitme nedenleri ................................... 33
Şekil 5.2.5. Kentsel park ve yeşil alanların kullanım sıklığı ................................... 34
Şekil 5.2.6. Tercih edilen park ve yeşil alanların uzaklığı ................................... 34
Şekil 5.2.7. Kentsel park ve yeşil alanlara giderken tercih edilen zaman .............. 35
Şekil 5.2.8. Kentsel park ve yeşil alanlara giderken kullanılan vasıta ................... 35
Şekil 5.2.9. Bahçeleri olan kullanıcıların bu bahçelerinin ne amaçla kullandıkları 36
Şekil 5.2.10. Kentsel park ve yeşil alanlarda mutlaka olmasını istediğiniz özellik . 36
Şekil 5.2.11. Kentsel park ve yeşil alanlarda hoşunuza gitmeyen özellik ............. 37
Şekil 5.2.12. Kentsel park ve yeşil alanda hissedilenler ................................... 37
Şekil 5.2.13. Kentsel park ve yeşil alanalrı güvenli bulma nedenleri ..................... 38
Şekil 5.2.14. Kentsel park ve yeşil alanları güvenli bulmama nedenleri ................ 39
Şekil 5.3.1. Ankete katılanların yaşam alanları ..................................................... 39
Şekil 5.3.2. Kentsel park ve yeşil alanlar deyince anlaşılan kavramlar ................. 40
Şekil 5.3.3. Kentsel park ve yeşil alanların kente sağladığı katkılar ...................... 41
Şekil 5.3.4. Kentsel park ve yeşil alanlara gitme nedenleri ................................... 41
3
Şekil 5.3.5. Kentsel park ve yeşil alanların kullanım sıklığı ................................... 42
Şekil 5.3.6. Tercih edilen park ve yeşil alanların uzaklığı ................................... 42
Şekil 5.3.7. Kentsel park ve yeşil alanlara giderken tercih edilen zaman .............. 43
Şekil 5.3.8. Kentsel park ve yeşil alanlara giderken kullanılan vasıta ................... 43
Şekil 5.3.9. Bahçeleri olan kullanıcıların bu bahçelerinin ne amaçla kullandıkları 44
Şekil 5.3.10. Kentsel park ve yeşil alanlarda mutlaka olmasını istediğiniz özellik . 44
Şekil 5.3.11. Kentsel park ve yeşil alanlarda hoşunuza gitmeyen özellik ............. 45
Şekil 5.3.12. Kentsel park ve yeşil alanda hissedilenler ................................... 46
Şekil 5.3.13. Kentsel park ve yeşil alanalrı güvenli bulma nedenleri..................... 46
Şekil 5.3.14. Kentsel park ve yeşil alanları güvenli bulmama nedenleri ................ 47

4
 TABLO DİZİNİ

Tablo 1.1. Yerleşim yerleri ve yapılan anket sayıları ................................................ 21

5
ÖZET
Ülkemizde, kentsel açık ve yeşil alanların yeterliliği, kent içindeki dağılımları, ihtiva
ettiği donatı elemanları, kullanıcı talepleri vb. konularında çok sayıda araştırma
yapılmış, kullanıcı talepleri doğrultusunda alınması gereken önlemler belirlenmiştir.
Ancak kentsel yeşil alan kavramının kentlilerce nasıl algılandığını, ne anlam ifade
ettiğini ve buna bağlı olarak halkın tutumunu ve kullanım biçimini ortaya koyan yeterli
sayıda araştırma yapılmamıştır.

Bu çalışmada, kültürel çeşitliliği nedeniyle Türkiye’nin mozaik yapısını yansıtan

İstanbul metropolü ile Tekirdağ ve Kırklareli örneklerinde, kent halkının kentsel yeşil
alan algısı ve bu parkların kullanımına yönelik tutumunu ve rekreasyonel eğilimlerini
belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma bulguları, üç farklı yapıdaki kent örneğinden
yola çıkılarak, toplumsal yeşil alan kültürümüzün belirlenmesine de katkı
sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: Yeşil alan, kentsel yeşil alan kültürü, İstanbul, Tekirdağ,
Kırklareli.

6
ABSTRACT

In our country it was made a lot of research as to adequacy of urban open and
green spaces, its distributions in the city, equipment elements that they contain, use
of public demands etc and it was determined some precautions to be considered
in accordance with user demand. But, there are not adequate research related to
perception of the urban green space concept and that what you mean, consequently
revealed that the attitude of the people and demands the use of public.

In this study it was aimed to determine the urban green area perception of the city
people, their attitude towards the use of them and recreational trends in the case of
İstanbul metropolis reflected the mosaic structure of Turkey due to cultural diversity
with Tekirdağ and Kırklareli. The research findings it contributes also to determine of
our culture community green space starting examples of three different structures of
the city.

Key words: green space, culture of urban green space, İstanbul, Tekirdağ, Kırklareli

7
1.GİRİŞ
Kentler, kırsal alanlardan farklı olarak sürekli değişim içerisinde yer alan ve kendine
özgü ekolojik yapıya sahip birimlerdir. Bu ekolojik yapıların oluşmasında ve devam
etmesindeki en önemli birimler kentsel açık ve yeşil alanlardır. Ancak kentlerin bu
ekolojik yapıları, 19. yüzyılda gerçekleştirilen, sosyal, ekonomik ve teknik bakımdan
bir dönüm noktası sayılan endüstri devrimi ile birlikte kırsal alanlardan kentlere
göçlerin başlaması ile bozulmaya başlamıştır.

Endüstrileşmenin ve kentleşmenin uzantısı olarak oluşturulan kentsel çevrede, aşırı

nüfus artışına bağlı olarak yaşanan hava kirliliği, gürültü ve yorgunluk insanlarda
psiko fizyolojik dengesizliklere yol açmaktadır. Bu nedenle, yoğun kent yaşamı
içerisinde bunalan kent insanı kent içi ve dışındaki açık hava rekreasyonel
kaynaklarına yönelmektedir.Farklı işlev ve özelliklere sahip bu alanların, kentsel
konforu yanı sıra biyoiklimsel vb. gibi birçok ekolojik işlevi vardır. Özellikle bu
yapıların içerisinde yer alan rekreasyon alanları özellikle kentsel konforun
oluşmasında ve enerji etkin peyzaj çalışmalarında önemli etkilere sahiptir.

Kent içi ve yakın çevresinde yer alan rekreasyon alanlarının toplumun her bireyine
eğitimsel, psikolojik, sosyal ve fiziksel açıdan önemli katkıları olduğu bilinmektedir.
Ayrıca bu alanlar, kent içi yeşil alan oluşturma özelliği ile yapılı çevre ile açık-yeşil
alan arasında dengeli arazi kullanımının sağlanması açısından toplumsal rolü yüksek
ortak kullanım mekanlarıdır. Ayrıca bu alanlar, farklı kültür ve yapıdaki insanların
karşılaşması, tanışması, konuşması ve sosyo-kültürel süreklilik ve gelişmenin
sağlanması açısından, toplumsal iletişimin gerçekleştiği kültürel odak noktaları olarak
da nitelendirilmektedir. Özellikle açık ve yeşil alanlar, kentlerin sağlıklı gelişmesi
açısından büyük önem taşımaktadırlar. Bu alanlar kentler için rekreasyon işlevi
yanında, ekoloji ve arazi organizasyonuna yönelik pek çok farklı fonksiyona sahiptir.
Rekreasyon fonksiyonu ile aktif ve pasif rekreasyon imkanı sağlayarak kent içinde ve
dışında sportif donatımların tesisine ve eğlence ile ilgili donatımlara da olanak
verirler. Özellikle son yıllarda, küresel iklim değişikliğinin etkilerinin giderek
artmasıyla bu değişikliğin etkileri özellikle kentlerde olumsuz şekilde kendini
göstermektedir. Kentlerdeki yeşilin yerini alan beton yapı ve yüzeyler kentsel ısı
adalarının oluşumunu tetiklemekte, bu da kent iklimini olumsuz etkilemektedir. Oysa
8
yeşil alanlar ekolojik fonksiyonu ile kent içerisinde hava akımlarına imkan tanımakta,
suyun toprakla buluşmasını sağlayarak su döngüsünü düzenlemektedir. Kentin
içinde ve çevresinde artmakta olan endüstriyel tesisler, konutlar ile motorlu
taşıtlardan çıkan gazlardan kirlenen kentin havası içinde bulunan toz ve zararlı
gazları temizleyerek, kente ışık ve hava sağlamaktadır.

Kent içinde yaşayan farklı kültüre sahip kent halkının çevreye bakışları ve değer
yargıları yeşil alanların kullanımı büyük ölçüde etkilemektedir. Özellikle çağdaş
toplumlarda, kentsel kültürde yaşanan değişimler ve kentlerin yeniden şekillenmesi,
açık-yeşil alanların algılanma ve kullanım biçimlerini etkilemektedir. Örneğin, soğuk
iklim bölgelerinde yer alan ülkelerde güneşten yararlanabilmek için ayrılan geniş
gölgesiz çim alanlar, sıcak iklime sahip bölgelerde yerini geniş gölge alanlara
bırakmaktadır Bu tip iklimsel, doğal ve kültürel çeşitlilik açık ve yeşil alanların
kullanımlarını ve bu mekanlara kentlinin bakış açısını değiştirmektedir.

Bu çalışma, İstanbul, Tekirdağ ve Kırklareli illerinde yaşayan kent halkının, genel

olarak yeşil alanlara bakış açısını ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Bu
kapsamda, bu illerde yaşayan kent halkı ile birebir anket çalışması yapılmış, sonuçlar
karşılaştırmalı olarak değerlendirilerek, farklı yaşam ortamlarındaki halkın yeşil alan
algısı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu çalışma ile, aynı zamanda, toplumsal yeşil
alan kültürümüzün belirlenmesine katkı sağlamaktadır.

9
2. KURAMSAL TEMELLER

2.1. Açık ve Yeşil Alanlar

Bir kentin genel karakterini, mimari yapılar, açık-yeşil alanlar ve bunlarınbirbirleriyle
olan ilişkileri ve bütünlüğü tayin eder. Açık-yeşil alanlar, insan iledoğa arasında
bozulan ilişkiyi dengelemede ve kentsel yaşam koşullarının iyileştirilmesindeönemli
bir konuma sahiptir. Bu nedenle gelişmiş ülkelerde açık-yeşilalanların nitelik ve
nicelikleri, medeniyetin ve yaşam kalitesinin bir göstergesiolarak kabul edilmektedir.
Bu kapsamda pek çok gelişmiş ülke, insanların zihinselve fiziksel ihtiyaçlarını göz
önünde bulundurarak insan yaşamı için uygun kent mekanı veya ekolojisini planlama
ve oluşturma çabasına yönelmektedir(Gül ve Küçük, 2001).

Kentsel yeşil alanlar, kente çok yönlü katkı sağlayan önemli mekanlardır. Kentsel
yeşil alanlar, tesis edildiği andan itibaren değişen/gelişen, bu değişim/gelişime paralel
olarak da ekolojik, rekreasyonel ve estetik etkileri ile farklılaşan alanlardır.

Kentlerin düzenli ve sağlıklı bir çevreye kavuşabilmesi, açık-yeşil alanların kent

içindeki dağılımları, büyüklükleri, işlevsel ve estetik niteliklerinin sistemli bir planlama
ve kentsel tasarım anlayışı içinde ele alınması ile mümkün olmaktadır (Yavuz ve
Eminagaoglu 2007).

2.1.1. Açık ve yeşil alanların tanımı

Açık ve yeşil alan kavramı, temelde yapı kitlelerinin dışında kalan, kısmen ya da
tamamen insan kullanımına açık rekreasyonel potansiyeli bulunan alanlar olarak ele
alınmasına karşın, açık ve yeşil alan kavramları farklı yapısal ve işlevsel özelliklere
sahiptir.

Açık alan teriminin çok geniş bir anlamı vardır. Bununla beraber, genel olarak, doğal
yapısı ve doğal formu ile korunan, yerleşme gereksinimi olmayan bölgeler açık alan
olarak adlandırılır. Açık alan kavramı, aynı zamanda, parklar, oyun alanları gibi
yerleşim alanları içinde yer alan ya dahalkın kullanabildiği işlenmemiş boş alanları
ifade etmektedir (Öztan, 1968).
10
Açık ve yeşil alan tanımları değişik anlam ve tiplere, hatta işlevlerine göre çeşitlilik
göstermesine karşın, genelde açık alanlar arasında meydanlar, kavşaklar, çocuk
bahçeleri, oyun ve spor alanları, parklar, botanik ve hayvanat bahçeleri, eğlence
merkezleri yer almaktadır (Uzun, 1990).

Açık alan kavramı, Öztan (1968), Akdogan (1987) ve Özbilen (1991)’e göre, kent
dokusunun önemli temel elemanlarından birisi olup, mimari yapı ve ulaşım alanları
dışında kalan açıklıklar veya boş alanlar olarak tanımlanmaktadır. Diğer bir deyişle,
dış mekan üzerinde herhangi bir amaca göre yapılaşmanın olmadığı ve herhangi bir
rekreasyonel kullanım için uygun potansiyel alanlar olarak algılanmaktadır. Örneğin
su yüzeyleri, üzerinde bitkisel eleman bulunmayan veya çok sınırlı sayıda bulunan
meydanlar ve ulaşım alanları açık alan olarak tanımlanmaktadır (Gül ve Küçük 2001).

Yeşil alan kavramı ise, Akdogan (1987) tarafından, mevcut açıkalanların bitkisel
elemanlar (odunsu ve otsu bitkiler) ile kaplı veya kombine edilmiş, yüzey alanları
olarak tanımlanmaktadır. Bu tanıma göre her yeşil alan bir açık alan niteliğindedir.
Ancak her açık alan yeşil alan olmayabilmektedir (Gül ve Küçük 2001).

2.1.2. Açık ve yeşil alanların sınıflandırılması

Kent içi ve çevresinde yer alan açık alanlar genel olarak aşağıdaki gibi
sınıflandırılmaktadır (Bayraktar,1973):

A.İşlenmiş açık alanlar

A.1. Kentin fiziksel yapısında mutlak bir fonksiyon gereği ayrılmış açık alanlar:
Yollar, otoparklar, mezarlıklar, hava alanları, tarım alanları
A.2.Estetik ve rekreasyonelamaçlar için yer verilen yeşil alanlar (Sosyal ve Özel yeşil
alanlar)
A.2.1.Sosyal yeşil alanlar (Topluma açık ve yarı açık alanlar)
A.2.1.1.Topluma açık alanlar (Pasif ve Aktif alanlar)
-Pasif Alanlar: parklar, bakış noktaları, vizüel yeşiller (meydanlar, refüjler, bulvarlar,
dekoratif yeşillikler)
-Aktif Alanlar: Spor sahaları, yüzme tesisleri, oyun sahaları, çocuk bahçeleri
11
 A.2.1.2.Topluma yarı açık alanlar: Resmi daireler, iş yerleri ve çevreleri, tarihi
binalar, mabetler ve çevreleri, hastaneler, kür yerleri, okul bahçeleri, özel spor
kulüplerine ait sahalar
A.2.2.Özel yeşil alanlar(Ev bahçeleri, Golf sahaları vb.)

B.İşlenmemiş açık alanlar: Doğal yeşiller, tabiatı koruma alanları , arazi, su

vejetasyon, şehir ormanları.

Türel (1988)’e göre kent içi ve bölge yeşil alanları şu şekilde sınıflandırılabilir;
 Konut yakın çevresi; cep parkları, mini parklar, çocuk bahçeleri
 Komşuluk ünitesi parkları
 Kent metropoliten parkları
 Özel aktivite alanları
 Yol kenarı parkları
 Yeşil bantlar
 Görsel yeşil alanlar
 Botanik bahçeleri
 Kent içi yollar, refüjler, yaya bölgeleri

Richter [1982]’e göre, kent açık ve yeşil mekanları;

 Trafik ve ulaşım için düşünülen alanlar [örneğin yaya zonları, otopark
yerleri, bağlantı yerleri vb.],
 Atık su ve çöpler için ayrılmış olan alanlar,
 Kamusal ve özel yeşil alanlar [örneğin ev bahçeleri, çatı bahçeleri, toplu
konut bahçeleri parklar, küçük hobi bahçeleri, su yüzeyleri, spor ve
yüzme tesisleri, botanik ve hayvanat bahçeleri, oyun yerleri, çadır ve
kamp alanları, meydanlar, gezinti ve yürüyüş yerleri, mezarlıklar,
 Tarım ve ormancılık için uygun alanlar,
 Mekansal olarak belli bir ortak kullanım için düşünülmüş alanlar
[örneğin çocuk oyun yerleri, spor alanları, kamp alanları, botanik ve
hayvan bahçesi vb.]

12
  Peyzajın korunması, bakımı ve gelişmesi için öngörülen alanlar [doğa
koruma alanları]
 Emisyonlara karşı korunma amacıyla yapılaşmanın müsaade
edilmediği koruma alanları,
 Ormanlık alanlar ya da ağaçlandırma ve bitkilendirme amacıyla ayrılmış
alanlar olarak ayrılmaktadır [Ayaşlıgil, 1996].

Yeşil alan tipleri, etki alanlarına, işlevlerine göre, bina düzeyinde, ilköğretim ünitesi
düzeyinde, mahalle ünitesi düzeyinde, kent ünitesi düzeyinde ve bölge düzeyinde
olmak üzere beş grupta incelenmektedir (Demir 2004).

Bina Düzeyinde Yeşil: Yeşil alanların temel birimi bina düzeyinde ele
alınmaktadır.Bina düzeyinde yeşil, binanın ön, arka ve yan bahçelerindeki yeşil
alanlar olarak tanımlanmaktadır. Bina düzeyinde yeşil, binaya çevresi ile birlikte bir
bütünlük kazandırmaktadır.

İlköğretim Ünitesi Düzeyinde Yeşil: İlköğretim ünitesinin alansal büyüklüğü

minimum15 hektar, yoğunluğu ise maksimum 350 kişi/ha’dır.Bu alanların 700-1000
konutu ve bir ilköğretim binası bulunur. Alan hesabında, planlamaya esas olan
projeksiyon nüfusu dikkate alınır.

Çocuk Oyun Alanları: Çocuk oyun alanları, çocukların yaş gruplarına göre belirlenen
oyun oynama isteklerine ve yeteneklerine cevap verebilecek nitelikte oyun
elemanlarıyla donatılmış, motorlu taşıt trafiğinden tamamen arındırılmış bir bölgede,
güvenli bir şekilde oyun oynayabilmeleri için tasarlanmış ve düzenlenmiş alanlardır.

Mahalle Ünitesi Düzeyinde Yeşil: Mahalle ünitesinin nüfusu genel anlamı ile
minimum 15 000 kişi, alanı 45 hektar, yoğunluğu ise maksimum 350 kişi/ha olarak
kabul edilmektedir. Mahalle ünitesi düzeyinde donatı elemanlarının çeşitliliği olarak 2
m2oyun ve spor alanı; 2 m2ise mahalle parkı önerilmektedir.

Mahalle Parkları: Halka açık kentsel açık alanların en küçük elemanlarından birisi
olan mahalle parkları, daha çok bir geçiş yeri olarak düzenlenen yeşil alanlardır.
13
Minimum 8 dekar olması gereken mahalle parklarının etki alanı 800 m’yi
geçmemektedir.

Spor Alanları: Spor alanları insan sağlığı, zihinsel ve bedensel gelişme ve bireyin boş
zamanını değerlendirmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Spor alanları, halka
açık spor alanları ve spor tesis alanları olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Halka açık
spor alanları belediyelerin sorumluluğundadır. Hiçbir kayıt ve koşula bağlı olmaksızın,
tüm toplumun istediği zaman yararlanabileceği alanlardır. Bu alanlar voleybol,
basketbol, tenis, masa tenisi, mini satranç, mini futbol ve futbolgibi yaygın ama fazla
malzeme gerektirmeyen spor türlerinden oluşmaktadır.

Kent Ünitesi Düzeyinde Yeşil: Yerleşmeler nüfusça büyüdükçe ve yapı yoğunluğu

arttıkça, yeşil alan gereksinimi de artmaya başlamaktadır. Kent düzeyindeki yeşil
alanlar, etki alanı itibariyle bütün bir kent halkına hizmet edecek büyüklük ve işlevlere
sahiptir. Kent düzeyindeki yeşil alanlarıkent parkları, hayvanat bahçeleri, botanik
bahçeleri, refüjler, ağaçlandırılmış yaya yolları ve mezarlıklar oluşturmaktadır.

Kent Parkları: Mahalle parklarından daha büyük bir çerçevede, kent halkına fiziksel,
psikolojik ve sağlık yönünden önemli olan, bazı grup elemanlarıyla donatılmış büyük
yeşil alanlardır. Kent parkları görsel olarak kentin bir parçası olan ve bölge parkına
göre daha küçük ölçülü alanlardır. Kent halkının günlük kullanımı için rahatlıkla
ulaşabilecekleri yerlerde planlanan ve yürüyüş, koşu, dış mekanda oturma, piknik
yapma, oyun,vb. gibi bireysel ya da grup eylemlerine olanak sağlayan alanlardır.

Kent İçi Yollar ve Refüjler: Nüfusun çoğunluğunun kentlerde yaşadığı ülkemizde,

kentlerin kolayca doğaya ulaşabildikleri ekolojik, rekreasyonel, kültürel ve tarihi
kullanımlar için planlanarak, bu amaçlar doğrultusunda korunan ve yönetilen
şebekeleşmiş çizgisel açık alanlar bütünlüğüdür. Kent içerisinde yer alan bazı
yeşilalanlar birbirlerine yaya yolları ya da yürüyüş bantları ile bağlanarak yeşil zinciri
oluşturmaktadır. Rekreasyon ve doğa korumanın birlikteliğiyle, açık ve yeşil alan
sisteminin bütünlüğü açısından önemlidir. Yeşil zincir, konut ya da diğer yapı alanları
arasından geçerek, yeşillendirme çalışmaları ile yayalar ve araçlar için erişimi ve

14
çevresel kaliteyi geliştirmektedir. Yeşil zincir, yeşil koridorla aynı anlam
taşımamaktadır. Kent bütününde planlanan yürüyüş alanları ile bir ağ oluşturularak,
açık alanlarla kırsal alanların birbirine bağlandığı, kent halkına kırsal alanları
kullanma olanaklarının sunulabileceği, işe, okula, alışverişe, otobüs duraklarına, vb.
noktalara yürüyüş gibi yeni olanaklar sunulabilmektedir. Böylelikle araçla ulaşım,
yerini yaya ulaşımına bırakacak ve kent içerisindeki araç trafiği yoğunluğu
azalacaktır.

Mezarlıklar: Kent halkının ortak kullanım alanlarından olan mezarlıklar kentlerde

meydana gelen değişikliklerden en az etkilenen açık ve yeşil alanlardandır. Bu
nedenle uzun yıllar halkın kullanımına açık olacak mezarlıkların planlanmasında
sadece ölülerin defnedildiği bir yer değil aynı zamanda üzerinde rekreatif faaliyetlerin
gerçekleştirildiği park özelliğine sahip alanlar olarak düşünülmelidir.

Bölge Parkları: Kent içerisinde birkaç yüz hektar park kurmak oldukça zordur. Bu
durumda kentin periferisinde yer alan geniş kırsal alanlarda ve ormanlarda, koruma
amacı ağır basmakla birlikte değişik eğlence alanları, oyun alanları, spor alanları,
sergi bahçeleri, doğal bitki köşeleri, vb. fonksiyonları da içeren parklar tesis etmek
mümkündür. Bölge parklarının tesis edildiği alan kendine özgü olan doğal karakterini
korumalı, kent halkının hafta sonları ve tatillerde tam gün ya da yarım günlük
ziyaretleri için planlanmalıdır. Kullanıcılar parka özel otomobil, toplu taşıma araçları,
bisiklet ya da yaya olarak ulaşabilmeli, ortalama ulaşım süresi ise 30 dakika ile 1 saat
arasında olmalıdır. Park, kent parkındaki fonksiyonların yanında kitlesel giriş, geçiş,
otopark, doğa yürüyüşü, kamping, su sporları, piknik, vb. gibi taleplere yanıt
verebilecek şekilde planlanmalıdır. Milli parklar ve tabiat parkları da bölgesel
düzeydeki yeşil alanlar içerisinde değerlendirilmektedir. Bölge ölçeğinde yer alan
bölge parkları, genellikle hafta sonları veya tatillerde tam gün ya da yarım gün için ve
genellikle kent dışında planlanmaktadır.

2.1.3. Açık ve Yeşil Alanların İşlevleri

Açık ve yeşil alanlar kentsel mekanlarda farklı işlevleri doğrultusunda farklı
büyüklükte ve standartlarda tesis edilmektedir.

15
Yeşil alanlar, kentlinin ruhsal ve fiziksel gereksinimlerinin karşılanması, doğal
zenginliklerin korunması, turizmin geliştirilmesi, konut alanlarıyla ticaret ve sanayi
alanları arasında tampon bölgelerin oluşturması, yaya ve taşıt dolaşımının
kolaylaştırması gibi birçok fiziksel işlevlere sahiptir (Demir 2004). Yeşil alanlar
özellikle kentleşmiş alanlarda solunum organı görevi yapmakta, rekreatif ve sportif
etkinliklerin yapılması yoluyla kişilerin bedensel ve psikolojik olarak sağlıklı
gelişmelerine olanak vermektedirler. Ayrıca insanların bir araya gelerek birlikte
eğlenmesine ve dinlenmesine olanak sağlayarak sosyal ilişkilerin kurulmasına,
sürdürülmesine ve toplumsal dayanışmanın gelişmesine katkı sağlamaktadır
(Aksoylu vd. 2005). Yeşil alanlar başlıca ekolojik ve rekreasyonel işlevlere sahiptir.
Bu işlevlerin sürekli ve etkin bir şekilde yerine getirmeleri için, onlara doğru ve uygun
bir yer saptanması gerekmektedir (Demir 2004).

Şahin ve Barış (1998), yeşil alanların işlevlerini rekreasyon, ekolojik ve arazi

organizasyonu olmak üzere üç başlık altında toplamıştır.

Pauleit ve Duhme (2000), yeşil alanların işlevlerini; rekreasyonel, estetik, çevresel

koruma ve doğa koruma olarak ele almıştır.

Barış (1995) ve Barış vd. (2004) çalışmalarında yeşil alanların işlevlerini; Havanın
serinletilmesi, Bağıl hava neminin artısı, temiz hava temini, havanın filtrelenmesi,
gürültünün absorbsiyonu, oksijen üretimi, sera etkisinin azaltılması ve enerji tasarrufu
olarak belirtmişlerdir.Levent and Nijkamp (2005) yeşil alanların işlevlerini ekolojik,
ekonomik, sosyal ve planlama olarak 4 grupta toplamıştır.

Açık ve yeşil alanların işlevleri çeşitli araştırıcılardan derlenerek aşağıdaki başlıklar

altında toplanabilir:

2.1.3.1 Sosyal
Yeşil alanlar, kent ormanları ve ağaçlık alanlar kent sakinlerinin psikolojik sağlığının
gelişmesine katkıda bulunmakta ve sosyal ihtiyaçları için önemli ortamlar
sağlamaktadırlar (Sanisaet al. 2006). Bu alanlar kentlerin neden olduğu nüfus
yoğunluğu ve stres gibi birçok sorununu azaltmada önemli etkilere sahiptir. Özellikle
16
kent içi ve çevresinde doğru alan kullanım planları ile yerleştirilmiş yeşil alanlar
kentlerin nüfus yoğunluğunu azaltma ve toplumsal sosyal faaliyetler için önemli
imkanlar sağlamaktadır. Yeşil alanlar kent içinde bulunan farklı sosyal sınıflara sahip
insanların beraber rekreasyonel aktivitelerde bulunduğu alanlardır. Bu alanlar farklı
sosyal sınıfların bir arada bulunması ve etkileşimlerinin kurulmasını sağlamaktadır.
Kentlerin vertikal yapısı ile insanların çevresini algılamasını engelleyen yapılar ile
ölçü bakımından denge kuran yeşil alanlar, bu kitlelerle sağlıklı bir psikolojik yapı
kurulmasını sağlarlar.

Park alanları, “kent içi yeşil alan oluşturma niteliği ile yeşil alan ve yapılı çevre
arasında dengeli arazi kullanımının sağlanması açısından kentsel bir öneme sahip
olmasının yanı sıra aynı zamanda toplumsal rolü yüksek olan ortak kullanım
mekanlarıdır. Farklı insanların karşılaşması, tanışması, konuşması, kentsel yaşamı
paylaşması gibi sosyal ihtiyaçların karşılanması ve sosyo-kültürel süreklilik ve
gelişmenin sağlanması açısından, toplumsal iletişimin gerçekleştiği kültürel odak
noktaları olarak da nitelendirilebilirler. Toplumsal boyuttaki bu ilişkiler, konut dokusu
içerisinde etkin ortak kullanım mekanları oluşturulması, kentsel mekanın sosyal ve
mekansal boyutlarda daha etkili kullanılması ve mekanı oluşturan işlevlerin
olabildiğince canlı tutulması amacında; anlam ve aktivite çeşitliliği açısından
ayrıcalıklı bir öneme sahiptir ve konut alanlarında da aynı etkinliği göstermektedir.
Park alanları, kentte canlı bir çevre yaratılmasında, yoğun kent merkezinde
insan/çevre ilişkisinin kurulmasında ve kentsel dolaşım ve aktivite alanlarının
oluşturulmasında etkin bir öğe” olarak açık ve yeşil alan varlığı anlamında kentsel
yaşam kalitesinin sosyal açıdan da mekana indirgenmesi sebebiyle, önemli
bileşenlerinden biri olarak nitelendirilebilir (Onsekiz, 2003).

Kentsel parklar, insanları bir araya getiren yerler ve simgeler olmaları nedeniyle
birey ile toplum arasında iletişimin sağlanmasına yardımcı olurlar. Birden fazla
insanın aynı mekanda bir araya gelmesi her an bir sosyal aktivite oluşturmaktadır. Bu
kapsamda, insanların kentsel açık mekanda geçirdikleri süre ne kadar çok olursa,
diğer kentlilerle karşılaşma olasılığı o kadar artacaktır. Bu karşılaşmalar, kutlamalar,
eylemler, konserler, gösteriler ve pasif iletişim olarak niteleyebileceğimiz hareketlerle
gerçekleşebilmektedir. Diğer insanlarla bir arada bulunmak, onları izlemek ve
17
onlardan etkilenmek yalnız kalmaya oranla daha olumlu etkiler ve deneyimler
sağlamakta ve arzu edilen kentli kimliğinin oluşmasına neden olabilmektedir. Bu
açıdan parklar, salt yeşilin bulunduğu alanlar olmanın ötesinde sosyal yaşamın
güçlenmesine ve yüz yüze iletişimin gerçekleşmesine olanak tanır(Özdemir, 2007).

2.1.3.2. Rekreasyonel
Açık ve yeşil alanlar, genellikle toplum fertlerinin boş zamanlarını değerlendirmeleri
için oluşturulan rekreasyonel alanlardır. Açık ve yeşil alanlar rekreasyon
gereksinimlere hizmet verecek mekanları oluşturarak, toplumun her yaş statüsündeki
bireyleri için eğlence, dinlenme, oyun, spor faaliyetlerine olanak vermektedir. Ayrıca
insanları araya getirerek onların doğayla ilişki kurmalarına aracı olmaktadır. Açık ve
yeşil alanlar sadece rekreasyon etkinlikleri için mekan sağlamakla kalmamakta, aynı
zamanda donatı elemanlarının (banklar, bilgilendirme panoları, otobüs durakları,
sokak aydınlatmaları, flamalar, fıskiyeler ve heykeller)kullanımı ile rekreasyonel
kullanımı daha güçlü hale getirmektedirler (Demir 2004).

Yeşil alanlar birçok rekreasyonel aktivite için olanak sağlayan sosyal cazibe
alanlarıdır. Kentsel yeşil alanların rekreasyonel değeri, yer verilen etkinlikler ve
doğrudan kullanım değerinden oluşmaktadır. Kullanım açısından yeşil alanların
ulaşılabilirliği,kullanılabilirliği ve çok fonksiyonlu oluşu önemlidir. Bu bağlamda yeşil
alanların rekreasyonel değerinin belirlenmesinde sosyal istekler göz önüne
alınmaktadır (Levent and Nijkamp 2005).

2.1.3.3 Ekolojik
Ekoloji, çevre sorunlarının ortaya çıkışı ile birlikte son 40-50 yıl içinde, üzerinde çok
durulan bir konu haline gelmiştir. Bunun başlıca nedeni, son yüzyıldaki teknolojik ve
sosyal gelişmelere paralel olarak oluşan yaşam konforunun değişimi ve
bozulmasıdır. Bu olayların başlıcaları; sera gazlarına neden olan endüstri kirliğinin ve
buna bağlı olarak CO2 gazının değişimi ve artışıdır. Bu değişim canlıların yaşam
dengesini bozarak, kentsel ve kırsal yaşam alanlarını olumsuz yönde etkilemektedir.
Ayrıca dünya nüfusu ve insanların gereksiniminin artması, doğanın baskı altında
kalmasına sebep olarak, yaşam dengesini insanlar lehine bozmaktadır.

18
Yeşil alanlar, kentsel mekanda doğal habitatlar yaratmaları ve sağlıklı çevreler
oluşturmaları açısından kent makroformu ve yaşamı için önemli alanlardır. Ayrıca bu
alanlar, çevre kalitesini hem ekolojik hem de ekonomik anlamda artırmaktadır
(Özdemir, 2007).

Parklar; oyun mekanları ve spor alanlarını da bünyesinde barındırması, kentte daha

geniş alan kaplaması ve yapay ve/veya doğal bitki örtüsüyle kent içerisinde ekolojik
çeşitliliği desteklemesi nedeniyle kentsel açık alan planlamasının temel öğelerinden
biri olarak tanımlamaktadır (Thompson 2002).

Başlangıçta insan müdahalesiyle kısmen değiştirilmiş ve içerisinde doğal koşulların

bulunduğu yeni çevreye kent ekosistemi denilmektedir (Alptekin 1992). Kent
ekosistemini, tek bir ekosistem olarak veya park ve göl gibi birkaç ekosistemin
birleşimi olarak tanımlamak mümkündür (Bolund et al. 1999).

Kent dokusu içerisinde yer alan açık ve yeşil alanlar kent ekolojisi açısından büyük
öneme sahiptir. Açık ve yeşil alanlar kentin mikroklimasını etkileyerek kentin ekolojik
yönden olumlu etkisini arttırmaktadır. Bununla beraber, iklimsel konforu bozan, toz,
gürültü ve zararlı gazları absorbe ederek etkisini azaltmak, kontrolsüz büyümeyi
engelleyici tampon etki yaratmaktadır (Korkut ve ark. 2010).

2.1.3.4 Havanın serinletilmesi

Ağaçların ve yeşil alanların havayı serinletme etkisinin varlığı yapılan çalışmalarla
çok net ortaya konmuştur. Bu, ağaçların gölgeleme etkilerinin bir sonucu olmaktan
çok bitkilerin evaporasyon ve diğer fizyolojik işlemler için enerji tüketimlerinin bir
sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Bitki örtüsü, ısıyı kısa süre içinde bitkiyle kaplı
alanların sıcaklık derecesinin yükselmesine neden olacak biçimde küçük hücrelerinin
içerisinde depolamamaktadır. Güneş enerjisinin ortalama olarak % 60-75'i fizyolojik
işlemler için kullanmaktadır. Vejetasyon örtüsüne sahip olmayan kentlerde bunun
tersine güneşten alınan enerji havanın ve bina kütlelerinin ısıtılmasında
kullanılmaktadır (Barış vd.2004).

19
2.1.3.5 Temiz hava temini
Bernatzky (1982), kentlerde temiz hava sağlamada iki farklı yöntemin olduğunu
bildirmiştir:

• Kent merkezlerinde oluşan meteorolojik depresyon alanları nedeniyle ortaya çıkan

rüzgarlar,

• Alçak alanlara doğru hareket eden serin hava,

Bu etkiler sürekli olarak artan bir ivme göstermekte, kente merkezinde depresyon
alanları sonucundan hareket eden hava yeşil alanlar içerisinden geçerse hava
filtrelenerek serinlemektedir. Bunun sonucunda da hava temizlenmiş ve aynı
zamanda da serinlemiş olacaktır.

Bu işlemde her bir ağaçayrı bir soğutucu gibi hareket etmektedir. Çünkü toplam
yaprak alanı miktarı, taç kısmının kapladığı alandan 10 kat daha fazladır ve
dolayısıyla serinletme etkisi çim yüzeylerle karşılaştırıldığında daha etkindir. Yeşil
alanların serinletme, filtreleme etkileri boyutlarından çok yaprak miktarlarına bağlıdır.
Bu nedenle konifer dediğimiz yaprak dökmeyen herdem yeşil türler, yaprak
alanlarının fazlalığından dolayı yaprak döken ağaçlara göre havayı daha fazla
temizleme kapasitesine sahiptirler. Buna karşın koniferler hava kirliliğine daha
duyarlıdır ancak yaprak döken türler gazları absorbe etmede daha iyi sonuç
vermektedir. Sonuç olarak bu tip alanlarda karışık türler kullanmak daha etkin
sonuçlar vermektedir.

2.1.3.6 Havanın filtrelenmesi

Yeşil alanların en önemli etkilerinden birisi çevre zararlılarını azaltmasıdır. Bu
sebeple özellikle hava kirliliğini azaltmada önemli rol oynarlar. Bu işlemi havadaki
partikül maddeleri absorbe ederek gerçekleştirir. Yaprak yüzeyindeki mum tabakası
ve yaprak tüyleri havadaki tozları absorbe etmektedir (Sahin 1989).

20
Yapılan çalışmalar, ağaçların ve yeşil alanların havayı filtrelemede önemli rol
oynadığı, yeşil alanların olduğu bölgelerde polen dışında toz oluşumlarının
görülmediği belirlenmiştir.

Ağaçlar öncelikle partikül maddelerin depolanmasını sağlayacak biçimde havanın

taşıma kapasitesini arttırır. Parklardaki ağaçlar partikül maddelerin %85’ini,
caddedeki ağaçlar ise yaklaşık %70 ‘ini bir rüzgar perdesi ya da bitkisel duvar
oluşturarak filtrelemektedir. Bitkilerin yapraksız olduğu kış aylarında bile ağaçlar %
60 oranında etkinliklerini devam ettirmektedirler (Şahin 1989, Barışvd.2004). Bu
kirletici partiküllerin bir kısmı bitkinin yapraklarında absorbe edilirken, bir kısmı da
yaprak yüzeyinde tutulmaktadır. Bu nedenle bitkilerdeki bozunumları engellemek için
bu partiküllere dayanıklı bitki türlerinin seçilmesi önem arz etmektedir.

Yabancı partiküllerin filtrelenmesinde en önemli kriter yaprak alanlardır. Bu nedenle

ağaçlarda filtreleme etkisi çalı ve çim alanlara göre daha fazladır.

Partikül maddelerin çoğunluğu ağaçların değişik organları tarafından tutulurken bir

kısmı da emilmektedir. Tutulan partiküller maddeler genellikle yağmurla yıkanarak
veya yaprakların sonbaharda dökülmesi sonucunda yeniden toprağa karışmaktadır.
Sonuç olarak, vejetasyon birçok kirletici maddenin sadece geçici olarak
uzaklaştırılmasına yardımcı olmaktadır (Barıs vd. 2004).

2.1.3.7 Gürültünün absorbsiyonu

Kentsel alanlarda insanların yaşam konforunu olumsuz olarak etkileyen önemli
etmenlerden birisi de gürültüdür. Aşırı gürültü, insan vücudunda fizyolojik ve
psikolojik olumsuz etkiler yaratabilmektedir. Gürültü yoğunluğunun artışı ve sürekliliği
önemli ve kalıcı rahatsızlıklara neden olabilmektedir.

Gürültü önlemede yapay malzemeler daha etkin olmasına rağmen, estetik ve

maliyetlerin yüksek olması nedeniyle bitkisel malzemeler tercih edilmektedir.

Bitkiler gürültüyü yaklaşık 7 dB kadar azaltmaktadır. Ayrıca bitkiler yaprakları ve

dalları ile beyaz gürültü sağlarken, insan kaynaklı gürültüyü de azaltmaktadır.
21
Özellikle şehirler arası yolların yerleşim alanlarına yakın geçtiği yerlerde bitkilerle
gürültü perdeleri tesisi günümüzde önem kazanmaktadır. Ancak yeşil alanların
gürültü önlemede belirgin bir şekilde etkili olabilmeleri için en az 10 m. genişliğinde
olmaları gerekmektedir (Şahin 1989).

2.1.3.8 Oksijen üretimi

Ağaçların bir yıl boyunca ürettikleri net oksijenin miktarı, ağaç biokütlesinin karbonu
tutmasına ve bitkinin fotosentez aktivitesine bağlıdır (Nowaket al. 2007).

Oksijen üretimine yönelik bütün ifadeler çok değişik hesaplamalara dayanmakta ve

ortaya çıkan sonuçlar birbirinden oldukça farklı olmaktadır. Oksijen esas olarak bitki
metabolizmasının ve az miktarda atmosferik su buharının ayrışmasının bir ürünü
olarak ortaya çıkmaktadır. Atmosferik oksijen 1.18 x 1015 t olarak hesaplanmaktadır.
Dünyadaki tüm bitkilerin yıllık net oksijen üretimi 70 x 109 t’dir ve her 17000 yılda
atmosferik oksijen yenilenmektedir. Üretim miktarı çok az olmakla birlikte, biyolojik
işlemlerde kullanılan ve atmosfere verilen oksijen miktarı hemen hemen aynı
kalmaktadır. Bununla birlikte fosil yakıtların yanması ve bitki örtüsünün yok edilmesi
sonucu çok büyük oranda potansiyel oksijen yok olmaktadır (Bernatzky 1982, Barış
vd. 2004).

2.1.3.9 Sera etkisinin azaltılması

Sera etkisi, güneşten gelen ışınların atmosfere girdikten sonra hava kirletici gazlar
tarafından tekrar uzaya yansıtılmasının engellenmesi sonucu oluşmaktadır. Bu
kirletici gazlar özellikle insan yaşamının sürdüğü kentsel alanlara oldukça fazladır.
İnsan aktiviteleri sonucu atmosfere gönderilen ve ısıyı emme özelliğine sahip
yaklaşık 40 farklı gaz türünün bulunduğu yapılan çalışmalarla saptanmıştır. Sera
etkisinin yarısına yakınını CO2 gazları oluşturmaktadır. Ağaçlar bu CO2 gazı
içerisindeki karbonu alarak odun dokularında selüloz olarak depolarlar ve oksijeni
tekrar atmosfere bırakmaktadır.

Sağlıklı bir ağaç yılda yaklaşık 6 kg ya da l acre (4047 m2) alanda 2.6 ton karbon
depolayabilmektedir. Ağaçlar, gölgeleme etkileri nedeniyle de sera etkisini
azaltmaktadır. Bu etkisiyle serinlemeye yönelik gereksinimleri %30 oranında
22
azaltmakta ve dolayısıyla bu işlemler için gerekli olan elektrik enerjisinin üretiminde
daha az fosil yakıtların kullanılmasını sağlamaktadır. CO2’in atmosferden
uzaklaştırılması, odun dokularında karbonu depolaması ve serinletme etkileri
nedeniyle ağaçlar sera etkisine karsı mücadelede etkin bir araçtır (Barış vd. 2004).

2.1.3.10 Enerji tasarrufu

Ağaçlar yaz aylarında serinletme etkileri, kıs aylarında rüzgarı perdeleme etkileri ile
binalarda kullanılan enerji miktarını azaltmaktadır (Dwyer et al. 1992). Ağaçların
dikimi sırasında hatalı yer seçimi kıs aylarında binalar üzerinde gölge oluşturmaları,
yaz aylarında da esintilerin önünü kesmeleri nedeniyle kullanılan enerji miktarının
artısı yönünde de etkili olabilmektedir. Bu nedenle özellikle binaların yakın
çevrelerinde bitkilerin uygun biçimde konumlandırılmaları maksimum enerji
tasarrufun sağlanabilmesi açısından önem taşımaktadır. Binalarda kullanılan enerji
miktarındaki düşüş enerji santrallerinde enerji üretimi sonucu atmosfere verilen
kirletici maddelerin miktarındaki azalmayı da beraberinde getirmektedir (Barış vd.
2004).

23
3. KAYNAK ÖZETLERİ
Barış ve ark.’nın (2004)“Açık Yeşil Alanların Ankara Kentinde Kent İklimi ve Hava
Kalitesi Üzerine Etkileri” başlıklı çalışmalarında; yeşil alanların kent iklimine katkısını
“iklimsel parametrelere” dayalı olarak saptanması ve iklim duyarlı kentsel yeşil alan
planlaması için, optimum yeşil alan hesaplamalarında kullanılabilecek bilimsel bir
yöntemin ortaya konulması amaçlanmıştır. Böylece kentlerde kişi yeşil alan
standartlarının saptanmasında kullanılan geleneksel yönteme karşıt ekolojik bir
yaklaşım önerilmektedir.

Bu amaçla, üç farklı tipte yeşil alan seçilmiş ve bu alanlar ile yakın çevresindeki
yapısal alanlarda gün içinde belirli bir zaman aralığında (eş zamanlı olamayan)
Ağustos-Eylül aylarında sıcaklık ve nem ölçümleri yapılmıştır. Araştırma, otomatik
iklim istasyonlarından “eş zamanlı” alınan “altı” iklim verisinin dört mevsim ölçümüne
dayandırılmıştır. Araştırma sonucunda küçük ölçekte de olsa yerleşim alanlarının
arasında yer alan yeşil alanların kent iklimini değiştirdiği ve mikroklimalar yarattığı
vurgulamıştır.

Wong ve Yu ’nun (2004) “Tropik şehirde yeşil alan ve ısı adası araştırması (Study of
green areas and urban heat island in a tropical city)” başlıklı çalışmalarında,
Singapur’ da kentsel ısı adalarının yoğun etkisi ve yeşil alanların makro seviyedeki
soğutucu katkıları mobil ölçüm aletleri ile araştırılmıştır. Ada genişliğinin sıcaklık
dağılımı mobil ölçüm istasyonlarından alınan verilere göre haritalanmıştır. Bu çalışma
ile, geniş yeşil alanların varlığı ile sıcaklığın azalışı arasında önemli bir korelasyonun
olduğu ortaya çıkarılmıştır.

Emür ve Onsekiz (2007)’in yapmış olduğu “Kentsel Yaşam Kalitesi Bileşenleri

Arasında Açık ve Yeşil Alanların Önemi – Kayseri/Kocasinan İlçesi Park Alanları
Analizi” isimli çalışmada kentsel çevre kalitesi bileşenlerinden açık ve yeşil alanlar
sınıfında giren parkların alan değerlerinden öte, donatı, fonksiyon ve ekolojik
değerleri ile değerlendirilmesi ve kentsel yaşam kalitesinin yükseltilmesine olan
etkisinin ortaya konulmasına yönelik olarak gerçekleştirilmiştir.

24
Bilgili (2009)“Ankara Kenti Yeşil Alanlarının Kent Ekosistemine Olan Etkilerinin Bazi
Ekolojik Göstergeler Çerçevesinde Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma” isimli
doktora çalışmasında yeşil alanların çevrelerinde meydana getirdiği serinletici etkinin
bitki materyaline bağlı olarak değiştiğini belirlemiştir.Yeşil alanların serinletici etkisinin
kentsel ısı adası oluşumunu engelleyici bir faktör olduğunu vurgulamıştır.

Özdemir (2009), yapmış olduğu “Katılımcı Kentli Kimliğinin Oluşumunda Kamusal

Yeşil Alanların Rolü: Ankara Kent Parkları Örneği” isimli çalışmada, kentleşme
sürecinde ve katılımcı kentli kimliği oluşumunda kamusal yeşil alanların işlevi ve
önemine değmiştir. Bu çerçevede, kamusal alanlar olarak kent parklarının bireyler
tarafından nasıl algılandığı ve bu alanların kentleşme ve kentli olma süreçlerine
katkıları ele alınmıştır. Makalede kentsel yeşil alanların tarihi süreçte gelişimlerinden
ve ülkemiz kent parklarının durumu üzerine politik düşüncelerden yola çıkarak
cinsiyete dayalı dış mekan kullanımları örneklenmiştir.

Talay ve ark. (2010)’un yapmış olduğu “Sosyo-Ekonomik Yapının Rekreasyonel

Eğilim ve Talepler Üzerine Etkisi” isimli çalışmada halkın sosyo-ekonomik
özelliklerinin rekreasyonel eğilim ve taleplerine etkisi araştırılmış, kentsel rekreasyon
alanlarının kalitesinin artırılması ve kent halkının rekreasyonel eğilim ve taleplerinin
belirlenerek, taleplerinin karşılanmasına yönelik önerilerin sunulması amaçlanmıştır.
Talay, Kaya ve Belkayalı (2010) tarafından yapılmış olan “Sosyo-Ekonomik Yapının
Rekreasyonel Eğilim ve Talepler Üzerine Etkisi: Bartın Kenti Örneği” başlıklı çalışma;
halkın sosyo-ekonomik özelliklerin rekreasyonel eğilim ve taleplerine etkisinin
araştırılması, kentsel rekreasyon alanlarının kalitesinin artırılması ve kent halkının
rekreasyonel eğilim ve taleplerinin belirlenerek, taleplerinin karşılanmasına yönelik
önerilerin sunulması amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla,kent halkına yönelik anket
uygulaması gerçekleştirilmiştir. Anket bulguları, gözlemler ve istatistiki analizler ile
kent halkının rekreasyonel aktivitelere katılımı, rekreasyon türü ve alan tercihi, bu
alanlarla ilişkileri, alanlardan memnuniyet durumları ve talepleri ortaya konmuş,
halkın sosyo-ekonomik yapısı, rekreasyon alanlarının özellikleri ilerekreasyonel
eğilim ve talepler arasındaki ilişki örneklenmiştir.

25
Aksoy ve Akpınar(2011)’ın yapmış olduğu “Yeşil Alan Kullanımı ve Yeşil Alan
Gereksinimi Üzerine Bir Araştırma İstanbul İli Fatih İlçesi Örneği” isimli çalışmada
İstanbul İli Fatih İlçesi’nde halkın yeşil alan kullanımı ve ve yeşil alan gereksinimi
üzerine bir anket çalışması yapılmış, kullanıcı ihtiyaçlarına göre mevcut yeşil
alanların durumu değerlendirilmiştir. Araştırmada aktif yeşil alanlar çocuk oyun
alanları, park alanları ve spor alanları olarak ele alınmış ve donatı elemanlarının
yeterliliği, bakım ve kalitesi sübjektif gözlemler sonucu iyi, orta ve kötü kalite olarak
belirlenmiştir.

Polat ve ark. (2012)’nın yapmış olduğu “Konya Kenti Yakın Çevresindeki Kentsel
Rekreasyon Alanlarının Görsel Kalitesi ile Kullanıcıların Demografik Özellikleri
Arasındaki İlişkiler” isimli çalışmasında “Görsel Kalite Değerlendirme” yöntemi ile
foto-anket çalışması yapılmıştır. Anket görsel kaliteyi ölçmek için Likert ölçeği
temelinde kullanıcılara uygulanmıştır.

Özgüner (2011), “Cultural Differences in Attitudes Towards Urban Parks and Green
Spaces” başlıklı çalışmasında, kültürel farklılıkların kentsel park ve yeşil alanlara
yönelik tutumunu İsparta’da iki popüler kent parkı örneğinde 300 kullancıya yönelik
anket yöntemiyle saptamıştır. Araştırma sonucunda, batı kültürü ile kıyaslandığında
kentsel parklara yönelik davranışlarda bazı ayırt edici farklılıklar olmasına karşın bazı
evrensel benzerlikler de ortaya çıkmıştır. Türkiye’deki insanlar kentsel parkları
genellikle yürüyüş, köpek gezdirme, sportif aktivite ve egzersiz yapma amaçlı
kullanan Batı ülkelerine karşılık, çoğunlukla piknik, dinlenme, rahatlama gibi pasif
rekreasyonel aktiviteler için kullanırlar. Kentsel parklarda kişisel güvenlikle ilgili
endişelere karşılık bu çalışma Türk halkı arasında pozitif bir güvenlik algısı
belirlemiştir. Doğal özellikler, deneyimli faydalar, rekreasyonel imkanlar için ihtiyaçlar
ve genel temizlik ve bakım endişelerinin değerlendirilmesi kentsel parklarda benzer
tutumlar olarak bulunmuştur .

26
4. MATERYAL VE YÖNTEM
4.1. Materyal
Çalışmanın ana materyalini Tekirdağ, Kırklareli ve İstanbul’un bazı ilçelerinde
yaşayan halk oluşturmaktadır. Bu kapsamda Tekirdağ Merkez ve Çorlu İlçesi,
Kırklareli Merkez ve İstanbul’un Bahçelievler, Avcılar, Bayrampaşa, Küçükçekme,
Beylikdüzü, Maltepe, Üsküdar, Pendik İlçelerinde oturan halk ile anket yapılmıştır.
Ayrıca çalışma kapsamında yardımcı materyal olarak bu çalışma ile ilgili olarak
yapılan tez, araştırma çalışmaları vb. dokümanlar kullanılmıştır.

4.2. Yöntem
Çalışmada yöntem olarak kullanıcılara anket yapılmıştır. Çalışma kapsamında
yapılan anket sayılarını belirlenmesinde aşağıdaki yöntem uygulanmıştır;

Görüşülecek denek sayısının belirlenmesinde, oransal örnek hacmi formülü

kullanılmıştır (Miran 2002).

Np(1  p)
n
( N  1) p2ˆ x  p(1  p)

Yukarıdaki formülde; n= Örnek hacmi; N= Araştırma kapsamına giren bölgedeki

nüfus sayısı  p2ˆ x

= Varyans; araştırmada maksimum örnek hacmine ulaşılmak

istenmesinden dolayı örnek büyüklüğünün mümkün olduğu kadar büyük olmasını

sağlayan, p(1-p) çarpımında en büyük değeri verecek olan p=0.50 değeri kabul
edilmiştir.

TUİK verilerine göre nüfus sırasıyla; Tekirdağ 874.000, Kırklareli 340.000,

İstanbul’un ilçelerinden Avcılar 407.240, Bahçelievler 602.931,
Bayrampaşa 269.677, Beylikdüzü 244.760, Küçükçekmece 740.090,
Maltepe 471.059, Üsküdar 534.566, Pendik 646.375’dür. N değeri için, her ilçedeki
nufus ele alınıp, %90 güven aralığı, %5 hata payı için örnek hacmi her bir il ve ilçe
için 68 olarak bulunmuştur. Bu bağlamda, yerleşim yerleri ve yapılan anket sayıları
aşağıdaki tabloda verilmiştir.

27
Tablo 1. Yerleşim yerleri ve yapılan anket sayıları
Yerleşim yeri Nüfus Anket Sayısı
Tekirdağ 874.000 68
Kırklareli 340.000 68
İstanbul (Avcılar) 407.240 68
İstanbul (Bahçelievler) 602.931 68
İstanbul (Bayrampaşa) 269.677 68
İstanbul (Beylikdüzü) 244.760 68
İstanbul (Küçükçekmece) 740.090 68
İstanbul (Maltepe) 471.059 68
İstanbul (Üsküdar) 534.566 68
İstanbul (Pendik) 646.375 68

Bu hesaplama sonucunda, kullanıcılar ile toplam 680 adet anket yapılmıştır.

Anketlerin değerlendirmesinde yüzde değerlendirmesi yapılmıştır.Bu amaçla öncelikli
olarak İstanbul’un ilçelerindeki kullanıcıların birbirleri ile olan ilişkileri ortaya
konmuştur. Daha sonra Tekirdağ, Kırklareli ve İstanbul’daki tüm kullanıcı talepleri
birbirleri ile karşılaştırılmıştır.

28
5. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA

5.1. İstanbul İli Anket Sonuçları

İstanbul İli ve ilçeleri toplamında 544 anket yapılmıştır. Ankete katılanların
demografik profili şu şekilde özetlenebilir: 275’i erkek 269’u kadındır. Ayrıca büyük
çoğunluğu lise ve/veya üniversite mezunudur. Yaş durumları ise çoğunluğu 20-39
yaşları arasında değişmektedir. Gelir durumları ise çoğunluk olarak 1.000-3.000 TL.
arasında değişmektedir. Yapılan anket çalışmalarının bazı grafiksel anlatımları
aşağıda verilmiştir.

İstanbul’da ankete katılanların çoğunluğunun kentsel alanda yaşadığı Şekil 5.1.1.’de

görülmektedir.

Şekil 5.1.1.Ankete katılanların yaşam alanları

İstanbul’da ankete katılanlarca, kentsel park ve yeşil alan denildiğinde öncelikle

park ve bahçeler, daha sonra piknik alanları vb. anlaşılmaktadır. “Hepsi”
seçeneğinin İstanbullu kullanıcılar için 4. sırada yer alması, kentsel park ve yeşil
alan bilincinin Tekirdağlı kullanıcılara göre daha fazla yerleşmiş olduğunu
göstermektedir (Şekil 5.1.2).

29
 Şekil 5.1.2. Kentsel park ve yeşil alanlar deyince anlaşılan kavramlar

Kentsel park ve yeşil alanların kente sağladığı katkılar bakımından, İstanbullu

kullanıcılar “temiz hava, ışık girişi” seçeneği ile “hepsi” seçeneğine 1. sırada yer
vermişlerdir. Bu da, İstanbul ve Kırklarelili kullanıcıların yeşil alanların kente
sağladığı katkılar açısından Tekirdağlılara göre daha fazla bilince sahip olduğunu
göstermektedir (Şekil 5.1.3).

Şekil 5.1.3. Kentsel park ve yeşil alanların kente sağladığı katkılar

30
Kullanıcıların İstanbul’da kentsel park ve yeşil alanlara öncelikle gitme nedenleri
Tekirdağ ve Kırklarelili kullanıcılarla paralellik göstermiştir: En çok tercih edilenlerin ilk
ikisi sırasıyla; dinlenme, rahatlama vb. ve yürüyüş seçenekleri olmuştur. Piknik
seçeneği Kırklareli’nde 2. sırada yürüyüş ile birlikte yer alırken, İstanbul’da 3.,
Tekirdağ’da 4. sırada yer almıştır (Şekil 5.1.4).

Şekil 5.1.4. Kentsel park ve yeşil alanlara gitme nedenleri

İstanbul’da ankete katılanların, kentsel park ve yeşil alanları kullanım sıklığı

bakımından ilk üç seçenek, Tekirdağlı kullanıcılarla aynı olmuştur. Bu da sırasıyla;
haftada 1-2 kere, ayda 1-2 kere ve serbest zamandır. Kırklareli’nde ise ilk seçenek
diğerleriyle aynı iken, 2. seçenek serbest zaman olmuştur (Şekil 5.1.5).

31
 Şekil 5.1.5. Kentsel park ve yeşil alanların kullanım sıklığı

Tercih edilen park ve yeşil alanların uzaklığı bakımından, İstanbullu kullanıcılar en

çok yürüme mesafesini tercih etmişlerdir. Diğer seçeneklerin oranı mesafeyle doğru
orantılı olarak düşme göstermiştir (Şekil 5.1.6). Tekirdağ ve Kırklareli’ndeki
kullanıcıların ise,15-45 dakika mesafeleri öncelikle tercih etmeleri, her iki ilde de
kent içinde, yürüme mesafesi içinde yeterli düzeyde park ve yeşil alanların
bulunmadığını düşündürmektedir.

Şekil 5.1.6. Tercih edilen park ve yeşil alanların uzaklığı

Kentsel park ve yeşil alanlara giderken tercih edilen zaman bakımından, İstanbullu
ve Kırklarelili kullanıcıların öncelikli tercihleri aynı olmuştur. Bunlar da sırasıyla;

32
hafta sonu ve boş zaman’dır. Tekirdağ’da hafta sonu ve boş zamanöncelikle aynı
oranda tercih edilmiştir (Şekil 5.1.7).

Şekil 5.1.7. Kentsel park ve yeşil alanlara giderken tercih edilen zaman

Şekil 5.1.8’de görüldüğü gibi; İstanbul’dan ankete katılanlar, Tekirdağ ve Kırklarelili

kullanıcılar gibi, parklara öncelikle yürüyerek, daha sonra arabayla gitmeyi tercih
etmektedirler. Üçüncü tercih olarak Tekirdağ’da olduğu gibi otobüs gelmektedir.
Bisiklet, sadece Kırklareli kullanıcılar tarafından 3. sırada yer almıştır.

Şekil 5.1.8. Kentsel park ve yeşil alanlara giderken kullanılan vasıta

İstanbul’da ankete katılanlardan bahçeleri olanlar, Tekirdağ ve Kırklareli’nde

olduğu gibi, bahçeleri öncelikle ağaç, çiçek vb. yetiştirmek, ve de oturma ve

33
 dinlenme amacıyla kullanmaktadır. Kırklareli’nde 3. tercih olarak “görsel zevk” yer
alırken, İstanbul’da, “otopark” tercihinin yer alması, burada otopark sorununun
boyutlarını ortaya koyması açısından önemlidir (Şekil 5.1.9).

Şekil 5.1.9. Bahçeleri olan kullanıcıların bu bahçelerini ne amaçla kullandıkları

İstanbullu kullanıcılar, Şekil 5.1.10’a göre; kentsel park ve yeşil alanlarda, mutlaka
olmasını istedikleri özellik olarak, Tekirdağ ve Kırklareli’nde olduğu gibi, öncelikle
doğallık, temiz hava, su ve dinlenme oturma alanlarını tercih etmişlerdir. “Sessizlik”
seçeneği, Tekirdağ ve Kırklareli’nde 4. sırada iken, burada 3. sırada yer alması,
İstanbulluların eğlence, sosyal tesis, çocuk oyun alanı ve piknik alanından önce
sessizliğe daha fazla ihtiyaç duyduklarını açıklamaktadır.

34
 Şekil 5.1.10. Tercih ettiğiniz kentsel park ve yeşil alanlarda mutlaka olmasını
istediğiniz özellik

Şekil 5.1.11, İstanbul’da kullanıcıların kentsel park ve yeşil alanlarda hoşuna

gitmeyen özelliklerin başında Tekirdağ ve Kırklareli kullanıcıları gibi genel temizlik
ve düzen sorunu olduğunu göstermektedir. İkinci sırada, “kullanıcı yoğunluğu” ve
üçüncü sırada Kırklareli gibi “tuvalet” sorunu gelmektedir. Bu sorun Tekirdağ için
ikinci sıradadır.

Şekil 5.1.11. Kentsel park ve yeşil alanda hoşunuza gitmeyen özellikler

35
İstanbul’dan ankete katılanların, kentsel park ve yeşil alanlarda, diğer iki
kentimizde olduğu gibi öncelikle “rahatlama” ile “sakinlik ve huzur” hissettikleri
Şekil 5.1.12’de görülmektedir. “Sosyal çevreyle iletişim kurma” seçeneğinin bu
kentimizde de diğer kentlerimiz gibi son sıralarda yer aldığı görülmektedir.

Şekil 5.1.12. Kentsel park ve yeşil alanda hissedilenler

İstanbul’da ankete katılanlar, kentsel park ve yeşil alanları, birbirine yakın

oranlarda “aile ile gidilebilirlik” ve “herkes tarafından tercih edilmesi” nedeniyle
güvenli bulmaktadır (Şekil 5.1.13). Bununla birlikte “güvenlik olması” ve “trafik
olmadığı için “ seçenekleri üçüncü sırada, aynı oranda yer almıştır. “Güvenlik
olması”, anketin yapıldığı diğer kentlerde de, park ve yeşil alanın güvenli
bulunması nedenleri arasında son sırada yer almaktadır. Kullanıcılar,
kentlerimizde sosyal çevreyle iletişim kurmasa da herkes tarafından tercih edilen
park ve yeşil alanları güvenli bulmaktadır.

36
 Şekil 5.1.13. Kentsel park ve yeşil alanları güvenli bulma nedenleri

İstanbul’da kullanıcılar, aynı Tekirdağlı kullanıcılar gibi büyük oranda “sokak

hayvanları ve bazı insanlar” daha sonra “güvenlik görevlisi olmaması”, ve üçüncü
olarak da “aile için uygun olmaması” nedenleriyle kentsel park ve yeşil alanları
güvenli bulmamaktadır (Şekil 5.1.14). Kırklareli’nde, güvenli bulmama nedenleri
olarak ilk iki seçenek aynı olmakla birlikte üçüncü seçenek “uzaklık” olarak
belirtilmiştir.

Şekil 5.1.14. Kentsel park ve yeşil alanları güvenli bulmama nedenleri

37
5.2. Tekirdağ İli Anket Sonuçları
Tekirdağ İl Merkezi ve Çorlu İlçesi toplamında 68 anket yapılmıştır. Ankete
katılanların demografik profili şu şekilde özetlenebilir: 35’i erkek 33’ü kadındır. Ayrıca
büyük çoğunluğu lise ve/veya üniversite mezunudur. Yaş durumları ise çoğunluğu
20-39 yaşları arasında değişmektedir. Gelir durumları ise çoğunlukla 1.000-3.000 Tl.
arasında değişmektedir. Yapılan anket çalışmalarının bazı grafiksel anlatımları
aşağıda verilmiştir.

Şekil 5.2.1’e göre; ankete katılanların büyük çoğunluğunun yaşamlarının önemli

kısmını kentsel alanda geçirdikleri görülmektedir.

Şekil 5.2.1.Ankete katılanların yaşam alanları

Şekil 5.2.2’de, Tekirdağ İlinde yapılan anketlerde, kent ve yeşil alan anlayışının
değişiklik gösterdiği görülmektedir. Birden çok seçimli cevaplarda, genellikle halkın
park ve yeşil alan deyince park, bahçe, piknik alanları, kent ormanları, mesire yerleri,
spor ve çocuk oyun alanlarını algıladığı görülmektedir. Tekirdağ’ın deniz kıyısında
yer almasından dolayı yine bu kavramdan kıyı şeridi anlaşıldığı da görülmektedir.
Seçeneklerin içinde “hepsi” diyen kullanıcıların % 8 olduğu, mezarlıklar seçeneğinin
ise % 3 olduğu görülmektedir. Bu durum, “yeşil alan” kavramının hangi alanları
kapsadığı konusunda Tekirdağ halkının yeterli bilgiye sahip olmadığını
göstermektedir.

38
 Şekil 5.2.2. Kentsel park ve yeşil alanlar deyince anlaşılan kavramlar

Anket sonuçlarında kentsel park ve yeşil alanların kente sağladığı katkılar, özellikle
temiz hava, ışık girişi olarak göze çarpmaktadır. Ancak yeşil alanların mikroklimatik
etki yapma özelliklerinin pek fazla bilinmediği görülmektedir (Şekil 5.2.3).

Şekil 5.2.3. Kentsel park ve yeşil alanların kente sağladığı katkılar

39
Şekil 5.2.4, ankete katılan halkın büyük bir çoğunluğunun kentsel park ve yeşil
alanları dinleme, rahatlama, temiz hava ve yürüyüş için tercih ettiklerini
göstermektedir. Hayvan gezdirmenin pek geçerli olmadığı anlaşılmaktadır.

Şekil 5.2.4. Kentsel park ve yeşil alanlara gitme nedenleri

Ankete katılanlardan park ve yeşil alanları her gün kullananların yüzdesinin haftada
birkaç kez kullananlara göre daha düşük olduğu görülmektedir (Şekil 5.2.5). Bu da
Tekirdağ’ın konumu nedeniyle, kullanıcıların park ve yeşil alan kullanım ihtiyacının
düşük olduğunu düşündürmektedir.

40
 Şekil 5.2.5. Kentsel park ve yeşil alanların kullanım sıklığı

Şekil 5.2.6’da, ankete katılanların çoğunluğunun 15-45 dakika ile yürüme

mesafesinde olan park ve yeşil alanları daha uzak olanlara tercih ettikleri
görülmektedir.

Şekil 5.2.6. Tercih edilen park ve yeşil alanların uzaklığı

Park ve bahçelerin, çoğunlukla hafta sonu ve boş zamanlarda tercih edildiği Şekil
5.2.7’de görülmektedir. Bu sonuç, kullanım sıklığı ile az çok paralel bir durum
göstermektedir.

41
 Şekil 5.2.7. Kentsel park ve yeşil alanlara giderken tercih edilen zaman

Şekil 5.2.8’de, vasıta olarak birinci sırada yürüyerek, ikinci sırada araba tercih
edilmesi yeşil alan uzaklığı sorusuna verilen yanıtla az çok paralellik göstermektedir.

Şekil 5.2.8. Kentsel park ve yeşil alanlara giderken kullanılan vasıta

Bahçeleri olan kullanıcıların bahçelerini daha çok ağaç, çiçek vb. daha sonra sebze,
meyve yetiştirmek ve dinlenme amacıyla kullandıkları görülmektedir. Hayvan
seçeneğindeki en düşük yüzde, park ve yeşil alanların hayvan gezdirme amacıyla
pek kullanılmadığını gösteren sonuç ile paralellik göstermektedir (Şekil 5.2.9).

42
 Şekil 5.2.9. Bahçeleri olan kullanıcıların bu bahçelerini ne amaçla kullandıkları

Şekil 5.2.10’a göre; kullanıcılar, kentsel park ve yeşil alanlarda, özellikle doğallık,
temiz hava ve su ile dinlenme ve oturma mekanları olmasını tercih etmektedirler. Bu
durum, Tekirdağ halkının, kentsel park ve yeşil alanları, kullanım işlevi doğrultusunda
tercih ettiklerini göstermektedir. Dini tesis alanının bulunup bulunmasının bir tercih
nedeni olmadığı görülmektedir.

Şekil 5.2.10. Kentsel park ve yeşil alanlarda mutlaka olmasını istediğiniz özellik

43
Kullanıcıların park ve yeşil alanlarda, genel olarak temizlik, düzen, tuvalet, oturma ve
donatı elemanlarından şikayetçi olduğu görülmektedir (Şekil 5.2.11). Bu durum,
Tekirdağ belediye hizmetlerinin yeşil alanlarda yeterli olmadığını göstermektedir.

Şekil 5.2.11. Kentsel park ve yeşil alanlara hoşunuza gitmeyen özellikler

Şekil 5.2.12’ye göre, ankete katılanların, park ve yeşil alanlarda en çok rahatlama,
sakinlik ve huzur hissettikleri görülmektedir. Bu durum, Şekil 5.2.10’da verilen yeşil
alanlarda tercih ettikleri özellikler ile paralellik göstermektedir. Ancak yeşil alanların
önemli işlevlerinden bir diğeri olan sosyal çevreyle iletişim kurma oranının düşük
olması, Tekirdağ halkının sosyalleşmeye fazla vakit ayıramadığını düşündürmektedir.

Şekil 5.2.12. Kentsel park ve yeşil alanda hissedilenler

44
Kullanıcıların, park ve yeşil alanları daha çok herkes tarafından tercih edilen
mekanlar olması nedeniyle tercih ettikleri anlaşılmaktadır (Şekil 5.2.13). Ancak buna
karşın, Tekirdağlı kullanıcılar, herkesin tercih ettiği mekanları kullanırken, Şekil
5.2.12’ye göre, sosyal çevreyle iletişim kurma ihtiyacı duymamaktadır. Bu durum,
ankete katılanların oldukça genç bir yaş grubunu (20-39) temsil etmeleri nedeniyle,
parklar yerine sanal ortamda sosyal çevreyle iletişim kurduklarını düşündürmektedir.

Şekil 5.2.13. Kentsel park ve yeşil alanları güvenli bulma nedenleri

Şekil 5.2.14’de kullanıcılar, büyük oranda park ve yeşil alanları sokak hayvanları ve
bazı insanlar nedeniyle güvenli bulmadıklarını belirtmişlerdir. Güvenlik görevlisi
olmaması da ikinci sırada yer almıştır. Ancak bu sonuç, paralel bir soru olan, Şekil
5.2.12’de verilen, kullanıcıların park ve yeşil alanları güvenli bulma nedenleri
arasında en düşük yüzdeyi gösteren “güvenlik elemanı olması” seçeneği ile çelişki
yaratmaktadır. Bu da, insanların, güvenlik elemanı olmasa da herkesin tercih ettiği,
ancak sokak hayvanlarının olmadığı alanları güvenli bulduğunu göstermektedir.

45
 Şekil 5.2.14. Kentsel park ve yeşil alanları güvenli bulmama nedenleri

5.3.Kırklareli İli Anket Sonuçları

Kırklareli İl merkezi toplamında 68 anket yapılmıştır. Demografik profile göre; ankete
katılanların 35’i erkek 33’ü kadındır. Ayrıca büyük çoğunluğu lise ve/veya üniversite
mezunudur. Yaş durumları ise çoğunluğu 20-39 yaşları arasında değişmektedir. Gelir
durumları çoğunlukla 1.000-3.000 TL. arasında değişmektedir. Yapılan anket
çalışmalarının bazı grafiksel anlatımları aşağıda verilmiştir.
Şekil 5.3.1’e göre; ankete katılanların büyük çoğunluğunun, Tekirdağlı kullanıcılar
gibi, yaşamlarının önemli kısmını kentsel alanda geçirdikleri görülmektedir.

Şekil 5.3.1.Ankete katılanların yaşam alanları

46
Şekil 5.3.2’ye göre; Kırklareli’nde ankete katılanlar, kentsel park ve yeşil alan
denildiğinde, Tekirdağlı kullanıcılara benzer cevaplar vermiş olmakla birlikte, kentsel
alanda yer almayan kıyı şeridi ve tarımsal alan seçeneklerinin oranı daha düşük
çıkmıştır. Ancak, “hepsi” seçeneğinin yüksek çıkması, Kırklareli kullanıcılarının,
“kentsel park ve yeşil alan” kavramının hangi alanları kapsadığı konusunda
Tekirdağlı kullanıcılara göre daha yüksek bir bilince sahip olduğunu göstermektedir.

Şekil 5.3.2. Kentsel park ve yeşil alanlar deyince anlaşılan kavramlar

Şekil 5.3.3’e göre, “hepsi” seçeneğinin yüksek çıkması, Kırklareli kullanıcılarının,

kentsel park ve yeşil alanların kente sağladığı katkılar konusunda, yaş sınırı aynı
olmakla birlikte, Tekirdağlı kullanıcılara göre daha yüksek bir bilince sahip olduğunu
göstermektedir.

47
 Şekil 5.3.3. Kentsel park ve yeşil alanların kente sağladığı katkılar

Kırklareli kullanıcıları, kentsel park ve yeşil alanlara hemen hemen Tekirdağlı

kullanıcılarla benzer nedenlerle gittikleri Şekil 5.3.4’den anlaşılmaktadır.

Şekil 5.3.4. Kentsel park ve yeşil alanlara gitme nedenleri

Kırklareli’nde ankete katılanların, kentsel park ve yeşil alanlara Tekirdağlı kullanıcılar

gibi, büyük oranda haftada birkaç kez gittikleri Şekil 5.3.5’den anlaşılmaktadır.

48
 Şekil 5.3.5. Kentsel park ve yeşil alanların kullanım sıklığı

Tercih edilen uzaklık olarak, Tekirdağlı kullanıcılarla benzer sonuç ortaya çıkmıştır.
Bu sonuç, kullanıcıların yürüme mesafesinden ziyade, 15-45 dakika uzaklıktaki yeşil
alanları tercih etmeleri, kentten fazla uzaklaşmadan mekan değiştirme ihtiyacını
göstermektedir (Şekil 5.3.6).

Şekil 5.3.6. Tercih edilen park ve yeşil alanların uzaklığı

Park ve yeşil alanları kullanım için, Kırklareli ve Tekirdağlı kullanıcıların çoğunlukla

hafta sonlarını tercih etmeleri (Şekil 5.3.7), ankete katılanların büyük kısmının 20-39

49
yaş grubunda, dolayısıyla çalışan grupta olması şeklinde açıklanabilir.

Şekil 5.3.7. Kentsel park ve yeşil alanlara giderken tercih edilen zaman

Şekil 5.3.8’e göre; Kırklarelili kullanıcılar, Tekirdağlılar gibi, 15-45 dakika uzaklıktaki
parkları tercih etmekte (Şekil 5.3.6), buralara da yürüyerek ulaşmak istemektedir.

Şekil 5.3.8. Kentsel park ve yeşil alanlara giderken kullanılan vasıta

Bahçeleri olan kullanıcıların, bu bahçeleri Tekirdağlı kullanıcılar ile aynı amaçlarla

kullandıkları görülmektedir (Şekil 5.3.9). Ağaç, çiçek yetiştirme, oturma, dinlenme

50
aktiviteleri, kullanıcıların çoğunluğunun kentlerde yaşamasının ve yaş sınırının 20-39
arasında çalışan grupta olmasının doğal sonucu olarak düşünülebilir.

Şekil 5.3.9. Bahçeleri olan kullanıcıların bu bahçelerini ne amaçla kullandıkları

Şekil 5.3.10, Kırklareli’ndeki kullanıcıların kentsel park ve yeşil alanlarda mutlak

aradıkları özelliklerin başında Tekirdağlı kullanıcılar gibi doğallık, temiz hava, su ve
dinlenme, oturma mekanları gelirken, eğlence, sosyal tesis ve piknik alanları gibi
özellikler bakımından birbirinden ayrıldığını göstermektedir.

Şekil 5.3.10. Kentsel park ve yeşil alanlarda mutlaka olmasını istediğiniz özellik
51
Kırklareli’ndeki kullanıcıların park ve yeşil alanlarda en çok hoşlanmadıkları
özellikler, Tekirdağlı kullanıcılarla benzer durum göstermiştir (Şekil 5.3.11). Bu da
genel temizlik, düzen sorunu, oturma ve donatı elemanları ile WC sorunu olarak
karşımıza çıkmaktadır. Bu durum, burada da belediye hizmetlerinin yeşil alanlarda
yetersiz olduğunu göstermektedir.

Şekil 5.3.11. Kentsel park ve yeşil alanda hoşunuza gitmeyen özellikler

Şekil 5.3.12’ye göre, Kırklareli’nde ankete katılanlar da, aynı Tekirdağlı kullanıcılar
gibi, kentsel park ve yeşil alanlarda en çok rahatlama, sakinlik ve huzur
hissetmektedir. Yine Tekirdağlılar gibi, yeşil alanların önemli diğer işlevlerinden olan,
sosyal çevreyle iletişim ihtiyacını hissetmedikleri anlaşılmaktadır.

52
 Şekil 5.3.12. Kentsel park ve yeşil alanda hissedilenler

Kırklareli’nde kullanıcıların, kentsel park ve yeşil alanları en çok trafik olmadığı ve aile
ile gidilebildiği için tercih ettikleri, güvenlik elemanı olması seçeneğinin de en düşük
oranda seçildiği Şekil 5.3.13’de görülmektedir. Bu durum, Kırklareli’nde kullanıcıların,
güvenlik elemanı olmasa da trafiğin olmadığı ve aile ile gidilebilen mekanları tercih
ettiklerini göstermektedir.

Şekil 5.3.13. Kentsel park ve yeşil alanları güvenli bulma nedenleri

Şekil 5.3.14’e göre; Kırklareli’nde ankete katılanların, kentsel park ve yeşil alanları

53
güvenli bulmama nedenlerinin başında aynı Tekirdağ’da olduğu gibi, sokak
hayvanları ve bazı insanlar gelmektedir. İkinci sırada ise yine aynı şekilde güvenlik
elemanının olmaması yer almaktadır.

Şekil 5.3.14. Kentsel park ve yeşil alanları güvenli bulmama nedenleri

54
6. SONUÇ
Ülkemizde, kentsel açık ve yeşil alanların yeterliliği, kent içindeki dağılımları, ihtiva
ettiği donatı elemanları, kullanıcı talepleri vb. konularında çok sayıda araştırma
yapılmış, kullanıcı talepleri doğrultusunda alınması gereken önlemler belirlenmiştir.
Ancak kentsel yeşil alan kavramının kentlilerce nasıl algılandığını, ne anlam ifade
ettiğini ve buna bağlı olarak halkın tutumunu ve kullanım biçimini ortaya koyan yeterli
sayıda araştırma yapılmamıştır.

Bu çalışmada, kültürel çeşitliliği nedeniyle Türkiye’nin mozaik yapısını en güzel

yansıtan İstanbul metropolü ile Tekirdağ ve Kırklareli örneklerinde, kent halkının
kentsel yeşil alan algısı ve bu parkların kullanımına yönelik tutumunu belirlemek
amaçlanmıştır.

Bu kapsamda, bu illerimizde yaşayan kent halkı ile birebir anket çalışması yapılmış,
sonuçlar karşılaştırmalı olarak değerlendirilerek, farklı yaşam ortamlarındaki halkın
yeşil alan algısı ve rekreasyonel eğilimleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Değerlendirme sonuçlarına göre; örnek seçilen üç kentimizde yaşayan halk için,

kentsel park ve yeşil alan denildiğinde öncelikle park ve bahçeler ile piknik alanları,
kent ormanları, mesire yerleri akla gelmektedir. Kentsel park ve yeşil alanların bu
alanlar ile birlikte, kıyı şeridi, tarımsal alanlar, spor alanları, meydan ve refüjler,
mezarlıklar, dekoratif yeşillikler vb. tüm alanları kapsadığına ilişkin kent halkının
yeterli olmasa da bir bilince sahip olduğu anlaşılmaktadır. Kentsel park ve yeşil
alanların; fiziksel denge, temiz hava ve ışık girişi, mikroklima, rekreasyon, görsel etki,
beton etkisini yumuşatma vb kente sağladığı bir çok katkı konusunda ankete
katılanların oldukça bilinçli oldukları belirlenmiştir. Halkın kentsel park ve yeşil
alanlara gitmelerindeki en önemli neden olarak; dinlenme, rahatlama, eğlenme, hava
alma ile yürüyüş başta gelmektedir. Piknik seçeneği diğerlerine göre daha düşük bir
oran göstermiştir. Kent halkı, bu alanları çoğunlukla haftada birkaç kez kullanmakta,
ve daha çok yürüme mesafesi ile 15-45 dakika mesafedeki, herkesin tercih ettiği, aile
ile gidilebilir nitelikteki park ve yeşil alanları öncelikle tercih etmekte ve bu alanlara
giderken öncelikle yürümeyi, daha sonra otomobili benimsemektedir. Kent halkının,
park ve yeşil alanlarda mutlaka olmasını istedikleri özelliklerin başında doğallık,
55
temiz hava, su ile dinlenme, oturma mekanları gelmektedir. Kent halkı bu alanlarda
en çok rahatlama, sakinlik ve huzur duygularını hissetmektedir. En çok şikayet
ettikleri konuların başında genel temizlik ve düzen sorunu ile tuvalet sorunu ve
kullanıcı yoğunluğu, donatı elemanları eksikliği gelmektedir. Park ve yeşil alanları
güvenli bulmama nedenlerinin başında da sokak hayvanları olduğu anlaşılmaktadır.

Araştırma sonuçları ile, üç farklı yapıdaki kent örneğinden yola çıkılarak, toplumsal
yeşil alan kültürümüzün belirlenmesine katkı sağlanmaya çalışılmıştır.

56
KAYNAKLAR

Altaban, Ö. 1996. Toplu konut alanlarında örgütlenme ve işletme, Konut Araştırmalar

dizisi 13, 24-67.

Akdoğan, G. 1987. Doğa Düzenleme, Yıldız Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi Şehir ve

Bölge Planlama Bölümü Baskı İşliği, SBP:311/312.02.84, İstanbul.

Aksoy, Y. ve Akpınar, A. 2011. Yeşil Alan Kullanımı ve Yeşil Alan Gereksinimi

Üzerine Bir Araştırma İstanbul İli Fatih İlçesi Örneği, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen
Bilimleri Dergisi, Yıl: 10, Sayı: 20(81-96).

Aksoylu, S. Çabuk, A. ve Uz, Ö. 2005. Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama

Yardımıyla Yeşil Alanların Yeterliliğinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma:Eskişehir
Örneği. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 10.Türkiye Harita Bilimsel
ve Teknik Kurultayı, Ankara.

Alptekin, A. V. 1992. Kentsel Çevre ve Ekoloji I. Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık

Fakültesi Yayın No:13, İstanbul.

Anonim, 2004. Tekirdağ Tarım Master Planı, Tarım ve Köy işleri Bakanlığı, Tekirdağ
Tarım İl Müdürlüğü, Tekirdağ.

Anonim, 2008. Tekirdağ Tarım Raporu, Tarım ve Köy işleri Bakanlığı, Tekirdağ Tarım
İl Müdürlüğü, Tekirdağ.

Arslan, M., Perçin, H., Barış, E., Uslu, A., 1996. “İç Anadolu Bölgesi İklim Koşullarına
Uygun Yeni Bazı Herdemyeşil Bitki Çeşitlerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma”
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1470, Bilimsel Araştırmalar ve
İncelemeler: 810, Ankara.

Ayaşlıgil, T. 1996. “Çanakkale Kentinin Yeşil Alan Sistemi”, Yerleşim ve Çevre

Sorunları: Çanakkale İli Bildirileri, 9-13 Eylül 1996, Dokuz Eylül Üniversitesi
57
Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Çanakkale
Belediyesi, Çanakkale.

Barış, E. M., Yazgan, E. M. ve Şahin, Ş. 2004. Açık Alanların Ankara Kentinde Kent
İklimi ve Hava Kalitesi Üzerine Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi
Bilimsel Araştırma Projesi Kesin Raporu, s, Ankara.

Barış, E. M. 1995. Ankara Kentinde Hava Kirliliği Sorununun Çözümünde Peyzaj

Mimarlığı Açısından Alınması Gerekli Önlemler. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü Doktora Tezi, 144s, Ankara.

Bayraktar, A., 1973. İzmir Şehrinin İmarında Peyzaj Mimarlığı ile İlgili Problemler ve
Prensiplerinin Tespiti. Yalova Bahçe Kültürleri Araştırma ve Eğitim Merkezi, Yayın
No:33, Bornova, İzmir.

Bilgili, C. 2009. Ankara Kenti Yeşil Alanlarının Kent Ekosistemine Olan Etkilerinin
Bazı Ekolojik Göstergeler Çerçevesinde Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma,
Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara.

Bernatzky, A. 1982. The Contribution of Tree and Green Spaces to a TownClimate.

The impact of Climate on Planning and Bulding, s. 301-311.

Bolund, P. and Hunhammar, S. 1999. Ecosystem services in urban areas. Ecological

Economics , 29 (2); 293-301.

Demir, Z. 2004. Düzce'nin Yeni Kentleşme Sürecinde Açık ve Yeşil Alanlara Yeni
Fonksiyonlar Kazandırılması. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora
Tezi, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, 304s, İstanbul.

Dwyer, J.F.,Mc Pherson, E.G., Schroeder, H. W. And Rowntree, R.A. 1992.

Assessing the benefits and costs of the urban forest. Journal of Arboriculture, 18 (5);
227- 234.

58
Emür, H.S. ve Onsekiz, D. 2007. Kentsel Yaşam Kalitesi Bileşenleri Arasında Açık
Ve Yeşil Alanların Önemi – Kayseri/Kocasinan İlçesi Park Alanları Analizi, Erciyes
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (22)1: 367-396.

Gomez, F.,Gaja E. And Reig A. 1998. Vegetation and climatic changes in a

city.Ecological Engineering, 10; 355–360.

Gomez, F.,Gil, L., and Jabaloyes, J. 2004. Experimentalin vestigation on the thermal
comfort in thecity: relationship with the gren areas, interaction with the urban
microclimate. Building and Environment, 39;1077–1086.

Gül, A. ve Küçük, V. 2001. Kentsel Açık - Yeşil Alanlar ve Isparta Kenti Örneğinde
İrdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2; 27-48,
Isparta.

Jonsson, P. 2004. Vegetation as an urban climate control in the subtropical city of

Gaborone, Botswana. International journal of climatology, 24; 1307-1322.

Korkut, A., Şişman, E., Özyavuz, M. Peyzaj Mimarlığı. Verda Yayıncılık ve Danışm.
Hizm. 419 s, Ada Ofset Matbaacılık, İstanbul.

Levent, T. B. And Nijkamp, P. 2005. Evaluation of Urban GreenSpaces. Beyond

Benefit Cost Analysis: Accounting for Non-market Values in Planning Evaluation, 63-
87s.

Miran, B. 2002. Temel İstatistik, Ege Üniversitesi Matbaası, İzmir, 2002.

Onsekiz, D. 2003. Kentsel Ölçekte Eğlence Mekanları ile Konut Alanları İlişkisi-
Ankara Kenti Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen
Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Özbilen, A. 1991. Kent İçi Açık Alanlar ve Dağılımı,Tarihi Eserler ve Gelişen Yeni
Yapılaşma. Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi, Genel Yayın 14,Trabzon.
59
Özdemir, A. 2007. Katılımcı Kent Kimliğinin Oluşumunda Kamusal Yeşil Alanların
Rolü, Planlama 2007/1 s: 37-43.

Özdemir, A. 2009. Katılımcı Kent Kimliğinin Oluşumunda Kamusal Yeşil Alanların

Rolü: Ankara Kent Parkları Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi
Dergisi, A (1): 144-153.

Özgüner, H. 2011. Cultural Differences in AttitudesTowards Urban Parks and Green

Spaces, Landscape Research, Vol. 36, No. 5, 599–620, Oct. 2011

Öztan, Y. 1968. Ankara Şehri ve Yakın Çevresi Yeşil Saha Sisteminin Peyzaj
Mimarisi Prensipleri Yönünden Etüd ve Tayini. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.

Pauleit, S. and Duhme, R, 2000. CIS assessment of Munich's urban forest structure
for Urban Planning. J. Arbor, 26; 133-141.

Polat, A.T., Güngör, S., Adıyaman, S. 2012. Konya Kenti Yakın Çevresindeki Kentsel
Rekreasyon Alanlarının Görsel Kalitesi İle Kullanıcıların Demografik Özellikleri
Arasındaki İlişkiler, KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi Özel Sayı, Kahramanmaraş.

Sanisa, G.,Lafortezza, R., Bonnes, M. andCarrus, G. 2006. Comparison of two

different approaches for assessing the psychological and social dimensions of gren
spaces. Urban Forestry& Urban Greening , 5; 121–129.

Sahin, S. 1989. Ankara kenti yol ağaçlarının sorunları ve peyzaj mimarlığı açısından
alınması gerekli önlemler. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans
Tezi, 372s, Ankara.

Şahin, S.ve Barış, M.E. 1998. Kentsel Doku _çerisinde Açık ve Yeşil Alan
Standartlarını Belirleyen Etmenler. Peyzaj Mimarlığı,6;10-14.

60
Spronken-Smıth, R. A. and OKE, T. R. 1998. The thermal regime of urban parks in
two cities with different summerclimates.International Journal of Remote
Sensing,19(11); 2085-2104.

Talay, İ., Kaya., F. Belkayalı, N. 2010. Sosyo-Ekonomik Yapının Rekreasyonel Eğilim

ve Talepler Üzerine Etkisi: Bartın Kenti Örneği, Coğrafi bilimler Dergisi 8(2): 147-156.

Thompson, C.Urban Open Space in the 21st Century, Landscape and Urban
Planning, s:59-72, 2002.

Türel, G.D. 1988 Ankara Kenti Yeşil Alanlarının Kullanım Etkinliklerinin Bugünkü
Durumu ve Yeterliliği İçin Alınması Gereken Önlemler. Doktora tezi (yayınlanmamış).
A.Ü. Z.F. Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Ankara.

Upmanis, H.,Eliasson, I. andLindqvist, S. 1998. The _nfluence of Green Areas on

Nocturnal Temperatures in a High Latitude City (Göteborg, Sweden). International
Journal of Climatology, 18; 681–700.

Uyar, H. 2005. Jeovar3: jeoistatistiksel variogram analizleri ve Kriging teknikleri

bilgisayar yazılımı, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği
Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Uzun, G. 1990.Kentsel Rekreasyon Alan Planlaması, Çukurova ÜniversitesiZiraat

Fakültesi Ders Kitabı No: 48, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Ofset ve Teksir Atölyesi,Adana.

Wong, N. H. And Yu, C. 2005. Study of greenareasand urban heatisland in a

tropicalcity. Habitat International, 29; 547–558.

Yavuz, A. Eminağaoğlu, Z. 2007. Artvin Kentinde Yeşil Alanların Yeterlilik

Bakımından İrdelenmesi, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Ulusal
Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, 30 Ekim –02 Kasım 2007, Trabzon

61
Yıldızcı, A.C. 1982. Kentsel Yeşil Alan Planlaması ve İstanbul Örneği, İ.T.Ü.Mimarlık
Bölümü, Basılmamış Doçentlik Tezi, İstanbul.

62