Professional Documents
Culture Documents
§Ò c¬ng «n tËp
M«n: VËt lÝ 9
……………………………………………………………………………………………………
I(A)
0.2 B
0.1 A
O 3 6 U(V)
3. §iÖn trë cña d©y dÉn lµ ®¹i lîng ®Æc trng cho møc ®é c¶n trë dßng ®iÖn cña d©y dÉn nhiÒu
hay Ýt.
R=
4. §Þnh luËt «m.
Cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn tØ lÖ thuËn víi hiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo hai ®Çu d©y
dÉn vµ tØ lÖ nghÞch víi ®iÖn trë cña d©y dÉn.
I=
5. §Þnh luËt «m cho ®o¹n m¹ch m¾c nèi tiÕp.
I = I1 = I2 =...= In R1 R2 Rn
U = U1 + U2 +...+ Un
R = R1 + R2 +...+ Rn
vµ: =
* NÕu cã n ®iÖn trë gièng nhau cã gi¸ trÞ R0 m¾c nèi tiÕp th×:
R = nR0 R1
5. §Þnh luËt «m cho ®o¹n m¹ch m¾c song song.
U = U1 = U2 =...= Un R2
I = I1 + I2 +...+ In
= + +...+ Rn
vµ: =
* NÕu cã n ®iÖn trë b»ng nhau cã gi¸ trÞ R0 m¾c song song víi nhau th×:
R=
6. §iÖn trë cña d©y dÉn tØ lÖ thuËn víi chiÒu dµi d©y dÉn, víi ®iÖn trë suÊt cña vËt liÖu lµm
d©y dÉn, tØ lÖ nghÞch víi tiÕt diÖn cña d©y dÉn.
R=
7. BiÕn trë lµ lµ ®iÖn trë cã thÓ thay ®æi ®îc trÞ sè vµ sö dông ®Ó ®iÒu chØnh cêng ®é dßng
®iÖn.
8. Sè o¸t (W) ghi trªn mçi dông cô ®iÖn cho biÕt c«ng suÊt ®Þnh møc cña mçi dông cô ®ã. Khi ë hai
®Çu mét dông cô ®iÖn cã hiÖu ®iÖn thÕ b»ng hiÖu ®iÖn thÕ ®Þnh møc th× nã ho¹t ®éng
b×nh thêng vµ c«ng suÊt tiªu thô b»ng c«ng suÊt ®Þnh møc.
9. C«ng thøc tÝnh c«ng suÊt ®iÖn.
P = UI = I R =
2
II. Bµi tËp ¸p dông ®Þnh luËt «m cho ®o¹n m¹ch m¾c nèi tiÕp, song song vµ hçn hîp.
VÝ dô 1. Khi ®Æt vµo hai ®Çu d©y dÉn mét hiÖu ®iÖn thÕ lµ 18V th× cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua
nã lµ 0.9A. NÕu hiÖu ®iÖn thÕ t¨ng thªm 6V th× cêng ®é dßng ®iÖn cã gi¸ trÞ bao nhiªu?
VÝ dô 2. Cã 3 ®iÖn trë nh nhau ®îc m¾c víi nhau, mçi c¸i cã ®iÖn trë R. Cã thÓ m¾c chóng theo bao
nhiªu c¸ch kh¸c nhau ®Ó t¹o thµnh mét ®o¹n m¹ch ? TÝnh ®iÖn trë cña tõng ®o¹n m¹ch ®ã?
VÝ dô 6. Cã ba ®iÖn trë R1 = 4 ; R2 = 8 ; R3 = 24 ®îc m¾c vµo hai ®iÓm A, B cã hiÖu ®iÖn thÕ
12V.
a) TÝnh ®iÖn trë t¬ng ®¬ng cña ®o¹n m¹ch? R1 r2
b) TÝnh cêng ®é dßng ®iÖn qua mçi ®iÖn trë ? A
B
c) TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®iÖn R3
trë R1 vµ R2?
Bµi tËp.
Bµi 1. Khi ®Æt vµo hai ®Çu d©y dÉn mét hiÖu ®iÖn thÕ 18V th× cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y
dÉn lµ 0.6A. NÕu hiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo hai ®Çu d©y t¨ng lªn ®Õn 54V th× cêng ®é dßng
®iÖn ch¹y qua nã lµ bao nhiªu ?
A. 1.8A B. 3.6A C.1.2A D. 2.4A
Bµi 2. Cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua mét d©y dÉn lµ 2A khi nã ®îc m¾c vµo hiÖu ®iÖn thÕ 12V.
Muèn dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn ®ã t¨ng thªm 0.5A th× hiÖu ®iÖn thÕ ph¶i lµ bao nhiªu ?
A- 15V B- 18V C- 12.5V D- 150V
Bµi 3. Mét d©y dÉn ®îc m¾c vµo hiÖu ®iÖn thÕ 9V th× cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn lµ
0.3A. NÕu gi¶m hiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo hai ®Çu d©y dÉn ®i 3V th× khi ®ã cêng ®é dßng
®iÖn qua nã cã gi¸ trÞ bao nhiªu ?
A.T¨ng lªn 3 lÇn B. Gi¶m ®i 3 lÇn C. Gi¶m ®i 2A D. B»ng 2A
Bµi 4. Dßng ®iÖn ch¹y qua mét d©y dÉn cã cêng ®é 2.5A khi nã ®îc m¾c vµo hiÖu ®iÖn thÕ 50V.
Muèn dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn gi¶m xuèng cßn 1A th× hiÖu ®iÖn thÕ ph¶i b»ng bao nhiªu?
A. 10V B. 20V C. 30V D. 40V
Bµi 5. Cã 4 ®iÖn trë cã gi¸ trÞ R. Nªu c¸c c¸ch m¾c c¸c ®iÖn trë ®ã thµnh mét m¹ch ®iÖn ? TÝnh ®iÖn
trë t¬ng ®¬ng cña mçi ®o¹n m¹ch ®ã ?
Bµi 6. Cho m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ. Trong ®ã: R2 R3
R1 = R2 = 4 ; R3 = 6 ; R1
R4 = 5 ; r5 = R6 = 10 ;
R4 R5
TÝnh ®iÖn trë t¬ng ®¬ng toµn m¹ch ?
R6
Bµi 7. Cho m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ. Trong ®ã R1 = 45 R1
Ampe kÕ A1 chØ 1.2A, Ampe kÕ a chØ 2.8A A1
a) TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ UAB cña ®o¹n m¹ch? R2
b) TÝnh ®iÖn trë R2?
( 54V; 33.75 ) A
Bµi 8. Cho m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ.
BiÕt R1 = 20 , sè chØ cña c¸c Ampe kÕ A vµ A2
lÇn lît lµ 4A vµ 2,2A. R1
a) X¸c ®Þnh hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch
vµ gi¸ trÞ ®iÖn trë R2 ? R2
b) Gi÷ nguyªn hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch, A2
thay R1 b»ng ®iÖn trë R3 th× thÊy ampe kÕ A
chØ 5,2A. Sè chØ cña ampe kÕ A2 khi ®ã lµ bao nhiªu ? A
TÝnh ®iÖn trë R3.
( 36V; 16.36 ; 2.2A ; 12 )
Bµi 16*. Trªn h×nh vÏ lµ mét m¹ch ®iÖn cã hai c«ng t¾c R1 R4 K2
K1 vµ K2. P
C¸c ®iÖn trë R1 = 12,5 , R2 = 4 , R3 = 6 . K1
HiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu ®o¹n m¹ch UMN = 48,5V.
a) K1 ®ãng, K2 ng¾t. T×m cêng ®é dßng ®iÖn qua c¸c ®iÖn trë. R2
R3
b) K1 ng¾t, K2 ®ãng. Cêng ®é dßng ®iÖn qua R4 lµ 1A.
TÝnh R4. M N
c) K1 vµ K2 cïng ®ãng, tÝnh ®iÖn trë t¬ng ®¬ng cña
c¶ m¹ch, tõ ®ã suy ra cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch chÝnh ?
( 2.94A; 30; 3A)
III. Sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo chiÒu dµi, tiÕt diÖn
vµ vËt liÖu lµm d©y dÉn - BiÕn trë.
VÝ dô 1. Trªn mét biÕn trë cã ghi 25 - 1A.
a) Con sè 25 - 1A cho biÕt ®iÒu g× ? HiÖu ®iÖn thÕ lín nhÊt ®îc phÐp ®Æt vµo hai ®Çu
biÕn trë lµ bao nhiªu ?
b) BiÕn trë lµm b»ng nicom cã ®iÖn trë suÊt 1.1.10-6m, cã chiÒu dµi 24m . TÝnh tiÕt diÖn
cña d©y dÉn dïng lµm biÕn trë ?
VÝ dô 2. Mét d©y dÉn lµm b»ng Constantan cã ®iÖn trë suÊt = 0.5.10-6 m, cã chiÒu dµi l = 20m vµ
cã tiÕt diÖn ®Òu S = 0.4mm2.
a) Con sè = 0.5.10-6 m cho biÕt ®iÒu g× ?
b) TÝnh ®iÖn trë cña d©y dÉn ®ã.
VÝ dô 3. §Æt vµo hai ®Çu mét cuén d©y dÉn lµm b»ng ®ång mét hiÖu ®iÖn thÕ U = 17V th× cêng ®é
dßng ®iÖn qua d©y dÉn lµ I = 5A. BiÕt tiÕt diÖn cña d©y dÉn lµ 1.5 mm, ®iÖn trë suÊt lµ
1.7.1-8 m . TÝnh chiÒu dµi cña d©y dÉn.
VÝ dô 4. Mét d©y dÉn lµm b»ng ®ång dµi 30m, cã tiÕt diÖn 1.5mm2 ®îc m¾c vµo hiÖu ®iÖn thÕ
30.8V. TÝnh cêng ®é dßng ®iÖn qua d©y dÉn nµy, biÕt = 1.7.10-8m
VÝ dô 5. Mét bãng ®Ìn cã ghi 18V - 1A m¾c nèi tiÕp víi mét biÕn trë con ch¹y ®Ó sö dông víi hiÖu
®iÖn thÕ kh«ng ®æi 24V.
a) §iÒu chØnh ®Ó biÕn trë cã gi¸ trÞ Rb = 12. TÝnh to¸n vµ nªu nhËn xÐt vÒ ®é s¸ng cña bãng
®Ìn.
b) Hái ph¶i ®iÒu chØnh biÕn trë cã gi¸ trÞ bao nhiªu ®Ó ®Ìn s¸ng b×nh thêng ?
VÝ dô 6. Hai bãng ®Ìn cã cïng hiÖu ®iÖn thÕ ®Þnh møc lµ U1 = U2 =6V, khi s¸ng b×nh thêng c¸c bãng
®Ìn cã ®iÖn trë t¬ng øng lµ R1 = 6 vµ R2= 12 . CÇn m¾c hai bãng nµy víi mét biÕn trë vµo
III. Bµi tËp Sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo chiÒu dµi, tiÕt diÖn
vµ vËt liÖu lµm d©y dÉn - BiÕn trë.
Bµi 1. Mét biÕn trë con ch¹y cã ®iÖn trë lín nhÊt lµ 50. D©y ®iÖn trë cña biÕn trë lµ mét hîp kim
nicr«m
cã tiÕt diÖn 0,11mm2 vµ ®îc cuèn ®Òu xung quanh mét lâi sø trßn cã ®êng kÝnh 2,5cm.
a) TÝnh sè vßng d©y cña biÕn trë nµy.
b) BiÕt cêng ®é dßng ®iÖn lín nhÊt mµ day nµy cã thÓ chÞu ®îc lµ 1,8A. Hái cã thÓ ®Æt vµo
hai ®Çu d©y cè ®Þnh cña biÕn trë mét hiÖu ®iÖn thÕ lín nhÊt lµ bao nhiªu ®Ó biÕn trë
kh«ng bÞ háng.
Bµi 2. Mét bãng ®Ìn cã ghi 18V - 1A m¾c nèi tiÕp víi mét biÕn trë con ch¹y ®Ó sö dông víi nguån
®iÖn cã hiÖu ®iÖn thÕ kkh«ng ®æi 24V.
a) §iÒu chØnh biÕn trë ®Õn gi¸ trÞ Rb = 12. H·y tÝnh to¸n vµ nªu nhËn xÐt vÒ ®é s¸ng cña
bãng ®Ìn.
b) Hái ph¶i ®iÒu chØnh biÕn trë cã gi¸ trÞ ®iÖn trë bao nhiªu ®Ó ®Ìn cã thÓ s¸ng b×nh thêng. Bá
qua ®iÖn trë c¸c d©y nèi.
Bµi 3. Cã hai bãng ®Ìn mµ khi s¸ng b×nh thêng cã ®iÖn trë t¬ng øng lµ R1= 16 vµ R2 = 12 . Dßng
®iÖn ch¹y qua hai ®Ìn ®Òu cã cêng ®é ®Þnh møc lµ I = 0,8A . Hai ®Ìn nµy ®îc m¾c nèi tiÕp víi
nhau vµ víi mét biÕn trë vµo hai ®Çu ®o¹n m¹ch cã hiÖu ®iÖn thÕ U = 28,4V.
a) TÝnh ®iÖn trë cña biÕn trë ®Ó hai ®Ìn s¸ng b×nh thêng.
b) Khi ®Ìn s¸ng b×nh thêng, sè vßng d©y cña biÕn trë cã dßng ®iÖn ch¹y qua chØ b»ng 75% so víi
tæng sè vßng d©y cña biÕn trë. TÝnh ®iÖn trë cña biÕn trë ?
Bµi 4. Cho m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ. AB lµ mét biÕn trë cã con ch¹y C.
Lóc ®Çu ®Èy con ch¹y C vÒ ®iÓm A ®Ó biÕn trë cã ®iÖn trë lín nhÊt.
B A
a) Khi dÞch chuyÓn con ch¹y C vÒ phÝa B th× ®é
s¸ng cña bãng ®Ìn thay ®æi nh thÕ nµo? Gi¶i thÝch?
b) BiÕt ®iÖn trë cña bãng ®Ìn lµ R§ = 18 . §iÖn trë
toµn phÇn cña biÕn trë lµ 42 vµ con ch¹y C ë ®iÓm
chÝnh gi÷a AB. HiÖu ®iÖn thÕ do nguån cung cÊp
lµ 46,8V. TÝnh cêng ®é dßng ®iÖn qua ®Ìn khi ®ã?
a) §Ó ®Ìn s¸ng b×nh thêng th× ph¶i ®iÒu chØnh biÕn trë
§Ò c¬ng «n thi vµo líp 10 - PhÇn §iÖn - Quang
Phan Trung Kiªn THCS S¬n T©y
cã ®iÖn trë lµ bao nhiªu? Bá qua ®iÖn trë ë d©y nèi.
b) NÕu biÕn trë cã ®iÖn trë lín nhÊt lµ 40 th× khi ®Ìn
s¸ng b×nh thêng dßng ®iÖn ch¹y qua bao nhiªu phÇn tr¨m ( %) tæng sè vßng d©y cña biÕn trë?
Bµi 7. Hai bãng ®Ìn cã hiÖu ®iÖn thÕ ®Þnh møc lµ U1= 12V, U2 = 24V, khi s¸ng b×nh thêng cã ®iÖn
trë t¬ng øng lµ R1 = 6 vµ R2 = 4 . CÇn m¾c hai ®Ìn nµy víi mét biÕn trë vµo hiÖu ®iÖn thÕ U
= 36V ®Ó hai ®Ìn s¸ng b×nh thêng.
a) VÏ s¬ ®å cña m¹ch ®iÖn .
b) TÝnh ®iÖn trë cña biÕn trë khi ®ã.
IV. §iÖn n¨ng, c«ng vµ c«ng suÊt, §Þnh luËt Ju8po; 90n - Len- X¬
VÝ dô 1. Trªn mét bãng ®Ìn cã ghi 6V - 3W.
a) Cho biÕt ý nghÜa c¸c con sè nµy ?
b) TÝnh cêng ®é dßng ®iÖn ®Þnh møc qua bãng ®Ìn ?
c) TÝnh ®iÖn trë cña bãng ®Ìn khi nã s¸ng b×nh thêng ?
VÝ dô 2. Khi m¾c mét bãng ®Ìn vµo hiÖu ®iÖn thÕ 30V th× dßng ®iÖn ch¹y qua nã cã cêng ®é 0,75A.
a) TÝnh ®iÖn trë vµ c«ng suÊt ®iÖn cña bãng ®Ìn khi ®ã.
b) TÝnh nhiÖt lîng táa ra ë d©y tãc bãng ®Ìn trong thêi gian 30 phót ?
c) NÕu dïng bãng ®Ìn nµy víi hiÖu ®iÖn thÕ 36V th× c«ng suÊt tiªu thô cña bãng ®Ìn lµ bao
nhiªu?
VÝ dô 3. Mét bãng ®Ìn d©y tãc cã ghi 220V- 100W vµ mét bµn lµ cã ghi 220V - 400W cïng ®îc m¾c
vµo æ lÊy ®iÖn 220V ë gia ®×nh.
a) TÝnh ®iÖn trë t¬ng ®¬ng cña ®o¹n m¹ch nµy.
b) TÝnh cêng ®é dßng ®iÖn ®Þnh møc cña mçi bãng ®Ìn
b) H·y chøng tá r»ng c«ng suÊt cña ®o¹n m¹ch b»ng tæng c«ng suÊt cña ®Ìn vµ cña bµn lµ.
c) TÝnh ®iÖn n¨ng tiªu thô cña hai thiÕt bÞ trªn trong thêi gian 45 phót?
VÝ dô 4. Cho 2 bãng ®Ìn lÇn lît cã nghi : 120V - 40W vµ 120V - 60W. Trong hai trêng hîp sau, tÝnh c-
êng ®é dßng ®iÖn qua mçi ®Ìn vµ cho biÕt ®Ìn nµo s¸ng h¬n?
a) Hai ®Ìn m¾c song song vµo m¹ch ®iÖn 120V.
b) Hai ®Ìn m¾c nèi tiÕp vµo m¹ch ®iÖn 240V.
Bµi 2. Trªn hai bãng ®Ìn cã ghi 110V- 60W vµ 110V- 75W.
a) BiÕt t»ng d©y tãc cña hai bãng ®Ìn nµy ®Òu b»ng v«nfam vµ cã tiÕt diÖn b»ng nhau. Hái
d©y
§Ò c¬ng «n thi vµo líp 10 - PhÇn §iÖn - Quang
Phan Trung Kiªn THCS S¬n T©y
tãc cña ®Ìn nµo cã ®é dµi lín h¬n vµ lín h¬n bao nhiªu lÇn?
b) Cã thÓ m¾c hai bãng ®Ìn nµy nèi tiÕp víi nhau vµo hiÖu ®iÖn thÕ 220V ®îc kh«ng? T¹i sao?
Bµi 3. Trªn nh·n cña mét ®éng c¬ ®iÖn cã ghi 220V - 850W.
a) TÝnh c«ng cña dßng ®iÖn thùc hiÖn trong 45 phót nÕu ®éng c¬ ®îc dïng ë hiÖu ®iÖn thÕ
220V.
b) NÕu hiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo ®éng c¬ chØ lµ 195V th× ®iÖn n¨ng tiªu thô trong 45 phót lµ
bao nhiªu?
Bµi 4. Trªn mét bãng ®Ìn d©y tãc cã ghi 220V - 100W.
a) TÝnh ®iÖn n¨ng sö dông trong 30 ngµy khi th¾p s¸ng b×nh thêng bãng ®Ìn nµy mçi ngµy 6
giê.
b) M¾c nèi tiÕp bãng trªn ®©y víi mét bãng ®Ìn d©y tãc kh¸c cã ghhi 220V - 75W vµ hiÖu
®iÖn thÕ 220V. TÝnh c«ng suÊt tiªu thô cña mçi ®Ìn vµ cña c¶ m¹ch. Coi ®iÖn trë cña c¸c
bãng ®Ìn lµ kh«ng ®æi.
Bµi 5. Mét d©y dÉn lµm b»ng v«nfam cã p = 5,5. 10-8 .m, ®êng kÝnh tiÕt diÖn d = 1mm vµ chiÒu
dµi
lµ l = 40m, ®Æt díi hiÖu ®iÖn thÕ U = 24V.
a) TÝnh ®iÖn trë cña d©y.
b) TÝnh nhiÖt lîng to¶ ra trªn d©y trong thêi gian 40 phót theo ®¬n vÞ jun vµ calo.
Bµi 6. D©y xo¾n cña mét bÕp ®iÖn dµi 12m , tiÕt diÖn 0,2mm2 vµ ®iÖn trë suÊt p = 1,1.10-6 .m.
a) TÝnh ®iÖn trë cña d©y xo¾n.
b) TÝnh nhiÖt lîng to¶ ra trong 10 phót khi m¾c bÕp ®iÖn vµo hiÖu ®iÖn thÕ 220V.
c) Trong thêi gian 10 phót, bÕp nµy cã thÓ ®un s«i bao nhiªu lÝt níc tõ nhiÖt ®é 25oC. Cho
nhiÖt dung riªng cña níc 4200J / Kg.K. Bá qua mäi sù mÊt mÊt nhiÖt.
Bµi 7. Mét Êm ®iÖn cã ghi 220V - 600W ®îc sö dông víi hiÖu ®iÖn thÕ ®óng 220V ®Ó ®un s«i
2,2lÝt níc
Tõ nhiÖt ®é ban ®Çu lµ 27oC. Bá qua nhiÖt lîng lµm nãng vá Êm vµ nhiÖt lîng to¶ vµo m«i tr-
êng.
TÝnh thêi gian ®un s«i níc.
Bµi 8. Mét bÕp ®iÖn ho¹t ®éng liªn tôc trong 1 giê 30 phót ë hiÖu ®iÖn thÕ 220V. Khi ®ã sè chØ cña
c«ng t¬ ®iÖn t¨ng thªm 2 sè. TÝnh ®iÖn n¨ng mµ bÕp ®iÖn sö dông, c«ng suÊt cña bÕp ®iÖn
vµ cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua bÕp trong thêi gian trªn ?
Bµi 9. Trªn mét bãng ®Ìn d©y tãc cã ghi 220V - 100W.
a) TÝnh ®iÖn n¨ng bãng ®Ìn sö dông trong 30 ngµy, mçi ngµy 4 tiÕng.
b) M¾c nèi tiÕp bãng ®Ìn trªn víi mét bãng ®Ìn kh¸c cã ghi 220V - 75W vµo hiÖu ®iÖn thÕ
220V. TÝnh c«ng suÊt tiªu thô cña mçi bãng vµ cña c¶ m¹ch. Coi ®iÖn trë cña c¸c bãng ®Ìn lµ
kh«ng ®æi.
2. Tõ trêng lµ kh«ng gian nam ch©m hoÆc xung quanh dßng ®iÖn cã kh¶ n¨ng t¸c dông lùc tõ lªn
kim nam ch©m.
3. Tõ phæ cho ta h×nh ¶nh trùc quan vÒ tõ trêng. Thu ®îc tõ phæ b»ng c¸ch r¾c m¹t s¾t lªn tÊm b×a
råi gâ nhÑ cho c¸c m¹t s¾t tù s¾p xÕp trªn tÊm b×a.
4. §êng søc tõ chÝnh lµ h×nh ¶nh cô thÓ cña tõ trêng. C¸c ®êng søc tõ cã chiÒu x¸c ®Þnh.
5. Quy t¾c n¾m tay ph¶i ( ¸p dông t×m chiÒu dßng ®iÖn, chiÒu ®êng søc tõ)
N¾m bµn tay ph¶i, råi ®Æt sao cho bèn ngãn tay híng theo chiÒu dßng ®iÖn ch¹y qua c¸c vßng
d©y th× ngãn tay c¸i cho·i ra chØ chiÒu cña ®êng søc tõ trong lßng èng d©y
8. Quy t¾c bµn tay tr¸i ( ¸p dông t×m chiÒu dßng ®iÖn, chiÒu cña lùc ®iÖn tõ, chiÒu ®êng søc tõ)
§Æt bµn tay tr¸i sao cho c¸c ®êng søc tõ híng vµo lßng bµn tay, chiÒu tõ cæ tay ®Õn ngãn tay
gi÷a híng theo chiÒu dßng ®iÖn th× ngãn tay c¸i cho·i ra 900 chØ chiÒu cña lùc ®iÖn tõ.
9 C«ng suÊt hao phÝ do to¶ nhiÖt trªn ®êng d©y t¶i ®iÖn.
P=
§Ó gi¶m hao phÝ ®iÖn n¨ng trªn ®êng d©y t¶i ®iÖn th× tèt nhÊt lµ t¨ng hiÖu ®iÖn thÕ ®Æt
vµo hai ®Çu ®êng d©y nµy.
10.M¸y biÕn thÕ
Gåm hai cuén d©y s¬ cÊp n1 vµ thø cÊp n2 ®Æt c¸ch ®iÖn víi nhau trong cïng mét lâi thÐp kÜ
thuËt.
NÕu ®Æt vµo hai ®Çu cuén s¬ cÊp mét hiÖu ®iÖn thÕ xoay chiÒu th× ë cuén thø cÊp xuÊt
hiÖn dßng ®iÖn xoay chiÒu.
=
NÕu n1 < n2 th× m¸y cã t¸c dông t¨ng thÕ.
NÕu n1 > n2 th× m¸y cã t¸c dông h¹ thÕ.
Bµi tËp ®iÖn tõ häc
Bµi 1. T×m chiÒu dßng ®iÖn, chiÒu lùc tõ, cùc tõ cña nam ch©m trong c¸c trêng hîp sau:
N S
F
F I I
I
S N
Bµi 1. Cuén s¬ cÊp cña mét m¸y biÕn thÕ cã 4000 vßng, cuén thø cÊp cã 250 vßng.
a) M¸y biÕn thÕ nµy cã t¸c dông t¨ng thÕ hay h¹ thÕ ?
F' O F F' O F F' O F
VÝ dô1. Trªn h×nh vÏ chØ c¸c tia tíi thÊu kÝnh vµ c¸c tia lã ra khái thÊu kÝnh.
H·y vÏ thªm cho ®ñ c¸c tia tíi vµ c¸c tia lã.
F O F'
VÝ dô 2. §Æt ®iÓm s¸ng S tríc mét thÊu kÝnh héi tô nh h×nh vÏ.
H·y vÏ ¶nh S' cña S qua thÊu kÝnh.
S
VÝ dô 3. §Æt vËt s¸ng AB tríc thÊu kÝnh héi tô nh h×nh vÏ. F O F
H·y vÏ ¶nh cña AB qua thÊu kÝnh . ¶nh thu ®îc lµ
¶nh thËt hay ¶nh ¶o ?
F A O F'
VÝ dô 4. §Æt vËt AB vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô f = 18cm, c¸ch thÊu kÝnh mét
kho¶ng d = 36cm.
a) X¸c ®Þnh vÞ trÝ vµ tÝnh chÊt cña ¶nh. ( ¶nh thËt hay ¶nh ¶o ? cïng chiÒu hay ngîc chiÒu ? lín
h¬n hay nhá h¬n vËt?)
b) Chøng tá r»ng chiÒu cao cña ¶nh vµ cña vËt b»ng nhau.
VÝ dô 5. §Æt vËt AB vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña thÊu kÝnh héi tôcã tiªu cù f = 20cm, sao cho ®iÓm
A n»m trªn trôc chÝnh vµ c¸ch thÊu kÝnh mét kho¶ng d. H·y x¸c ®Þnh tÝnh chÊt (thËt hay ¶o)
cña ¶nh trong c¸c trêng hîp :
a) d = 30cm. b) d = 10 cm.
bµi tËp vÒ thÊu kÝnh
Bµi 1. §Æt vËt AB vu«ng gãc víi thÊu kÝnh héi tu cã tiªu cù f = 17cm, th× thÊy ¶nh A'B' cña AB lµ ¶nh
thËt
vµ cao b»ng vËt. H·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh so víi thÊu kÝnh.
Bµi 2. §Æt vËt AB vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù f = 30cm, th× thÊy ¶nh A'B'
cña
AB lµ ¶nh thËt vµ cao gÊp 2 lÇn vËt. H·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh so víi thÊu kÝnh
Bµi 3. §Æt vËt AB vu«ng gãc víi thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù f vµ c¸ch thÊu kÝnh 28cm th× thÊy ¶nh lµ
thËt
vµ cao b»ng nöa vËt. H·y x¸c ®Þnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Bµi 4. §Æt vËt AB vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù f = 40cm. Nh×n qua
thÊu
kÝnh ta thÊy ¶nh A'B' cao gÊp 2 lÇn AB.
Bµi 5. VËt AB ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô cho ¶nh thËt A'B' cao b»ng vËt
vµ
c¸ch vËt 64cm. H·y x¸c ®Þnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Bµi 6. §Æt vËt AB tríc mét thÊu kÝnh vµ c¸ch thÊu kÝnh mét kho¶ng 30cm th× ¶nh A'B' cña AB chØ
cao
b»ng nöa vËt. H·y tÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Bµi 7. Qua thÊu kÝnh héi tô, vËt AB cho ¶nh A'B' = 2AB.
a) ¶nh A'B' lµ ¶nh thËt hay ¶nh ¶o?
b) BiÕt tiªu cù cña thÊu kÝnh lµ 24cm. h·y x¸c ®Þnh c¸c vÞ trÝ cã thÓ cã cña vËt AB.
Bµi 8. §Æt vËt AB vu«ng gãc víi thÊu kÝnh ph©n k× sao cho A n»m trªn trôc chÝnh vµ c¸ch thÊu
kÝnh 30cm th× ¶nh c¸ch thÊu kÝnh 18cm.
a) TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
b) BiÕt AB = 4,5cm. T×m chiÒu cao cña ¶nh.
Bµi 9. §Æt vËt AB tríc thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù f = 25cm, Cho ¶nh A'B'. BiÕt r»ng khi dÞch chuyÓn
vËt
l¹i gÇn thÊu kÝnh mét kho¶ng 5cm th× ¶nh A'B' cã ®é cao b»ng vËt. X¸c ®Þnh vÞ trØ ¶nh ban
®Çu cña
vËt.
Bµi 10. §Æt vËt AB tríc mét thÊu kÝnh ph©n k× cã tiªu cù 36cm cho ¶nh A'B' c¸ch AB mét kho¶ng
48cm.
H·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh.
Bµi 11. H×nh bªn cho biÕt: lµ trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh, S
S lµ ®iÓm s¸ng, S' lµ ¶nh cña ®iÓm s¸ng S t¹o bëi thÊu
kÝnh ®ã. B»ng c¸ch vÏ, h·y x¸c ®Þnh quang t©m O,
hai tiªu ®iÓm F vµ F' cña thÊu kÝnh. §ã lµ thÊu kÝnh g× ? S'
S
Bµi 13. C©u hái nh bµi 11.
S'
Bµi 13. H×nh bªn cho biÕt: AB lµ vËt, A'B' lµ ¶nh cña AB,
lµ trôc chÝnh cña thÊu kÝnh. B»ng phÐp vÏ, h·y B
x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®Æt thÊu kÝnh vµ c¸c tiªu ®iÓm cña
thÊu kÝnh ?
A'
A
B'
Bµi 16. §Æt vËt AB vu«ng gãc víi thÊu kÝnh ph©n k× vµ c¸ch thÊu kÝnh 60cm th× ¶nh A'B' chØ cao
b»ng 1/ 3
vËt. TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Bµi17. VËt AB vu«ng gãc víi trôc chÝnh, A n»m trªn trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh ph©n k× cã tiªu cù
f = 16cm . BiÕt ¶nh A'B' chØ cao b»ng 1/ 3 vËt AB. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ cña ¶nh.
Bµi 18. VËt AB cao 8cm ®Æt tríc thÊu kÝnh ph©n k× vµ c¸ch thÊu kÝnh 16cm cho ¶nh A'B' = 2cm.
a) TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
b) Muèn ¶nh A'B' cao 6cm th× ph¶i dÞch chuyÓn vËt theo chiÒu nµo vµ dÞch ®i bao nhiªu cm?
Bµi 19. Mét ngêi ®îc chôp ¶nh ®øng c¸ch m¸y ¶nh 6cm. Ngêi Êy cao 1,72m. Phim c¸ch vËt
kÝnh 6,4cm. Hái ¶nh cña ngêi Êy trªn phim cao bao nhiªucm?
Bµi 20. Dïng m¸y ¶nh ®Ó chôp ¶nh cña vËt cao 140, ®Æt c¸ch m¸y 2,1m. Sau khi tr¸ng phim th× thÊy
¶nh
cao 2,8cm.
a) TÝnh kho¶ng c¸ch tõ phim ®Õn vËt kÝnh lóc chôp ¶nh.
b) TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh ®· dïng lµm vËt kÝnh cña m¸y ¶nh.