Professional Documents
Culture Documents
खहथवनजातक।
भाषाटीकासहित । ८
शेश ५)
9
(4
४3
4
स
(क
५
9 ,
| ।*् =¬ =
<<
@ ॐ
&|;
ध (~ क. 1. )
|¢ भापादीकरासमेतम् । |
[क्प {~
4 गज्न[वच्णु ्ष्िव्णदसः
(1: | ५ मारिकि-“ लक्ष्मीवेङ्टेश्वर ! स्टीम-प्रेस,
१६/ || 48
ध 7 ॐ + € ।
॥ ६ कृ ट्याण~-ववई- & ॥३
र ८ संवत् १९.९२, शके १८९७.
सो
| | ((-0 91101 (९ 151118 (9 ९(1111.51/16118. 01411260 0 6810011 |
1 ।
[मा 1... 1.4... 01.410 0 ॥ ॥ 1.11. 3 +... ,॥ + न 4/1
49 अ{र् भर्व
शृङ्खु(र्विच्छु ~ क-मदक्ष
मारिकि-““ लक्ष्मीवेङ्टेश्वर् "' स्टीम्-गरेस, कस्याण ववै.
भ
। वा
कीः
क ^ काका ` अ क 1 इ 8
- "भ 0 ~~ 1
` अ्रस्तावना ॥: 7 ˆ: `
८२.)
छिखी प॑ं० नारायण दाससे प्राप्न दईं उसी प्रतिको यथासंभव श्चद्ध कर
शका निमीण किया है इतना में विश्वासके साथ कहता दह किं , जन्भ-
ङण्डठीका फठ् इ अन्थमें बहत; उत्तम प्रकारसे कथन किया है
( वषफल कथनकरे विषयमं मेरे दीका किये वषयोगसमूह मन्थसे वषै-
फका बहुत अच्छा फर विदित होत। है ) यह ग्रन्थ कष निर्मित
हआ इसका निणेय करना इरूह रै परन्त प्रन्थकी उत्तमतामं कोई
` सन्देह नही है । इस प्रन्थका सब प्रकार स्वत्व ओर अधिकार जग |
` त्परसिद् वेश्यवंश उजागर ^“ श्रीवेङ्कटेश्वर 2 यं्रालयाध्यक्ष
` सेटजी खेमराज श्रीकृ ष्णद्सजीको सम्षेण कर दिया है. अतम
` पाठकं महाशया प्राथना दै. किं ) यदि कहींभ द्रौ तो उसे
सधारटं कारण किं , सवेज्ञ परमेश्वरी दं
प१०ज्वाखप्रसाद् मिन्नः
( दीनदार् पुरा ) सुरादाबाद-
५,
तजुभावाविंचारः
ठम्रफम्
प्रहफटम्
तनुभवनेरफटम्
ट्टे परम्
तनोग्रहवषसंख्याफलम्
विचारः
(९ 4
द्वितीयं धनमवनम्
धनभावे रप्रफटम्
ग्रहफलम्
धनभवनेशफटयम्
धनभावे दृष्टफलम्
धनभावे अरहाणां वर्षसंख्या
विचारः
(३)
तृतीयभावं सहजम्
सहभावे छम्रफरम्
गरहफटप्
सहजभवनेशफलम्
दृष्टफलम्
सहजभाव ब्षसंखया
विचारः 901
~ ~ --=--- ~.
0.
॥ श्रीः ॥ |
बृहुद्यवननातकृ विषयानुक्रमणिका ।
ग्वा = मप › -----
ृष्ठांकाः | विषयाः
१६
११
१९
१९
२६३
५ ~
६
१७
२८
२०
२२
२५
२७
~ ३७
८
चतुथं सुखभवनम्
सुखभावे लप्नफछप्
ग्रहफछप्
सुखभवनेशफटम्
सुखभावे गरहटष्टिफटम्
ग्रहवषसंख्या
विचारः
(८५ )
सुतभवनं पञ्चमम्
ल्मम्
प्रहुफटम्
सुतभवनेराफरप्
दृष्टिम्
वषेसंख्या
विचारः
(६)
पष्ठ रिपुभवनप्
| ठभ्रफखम्
प्रहफरप्
रिपुभधनेराफरम्
मरहुरष्टिपछम्
ग्रहवषसंख्या
विचारः
पृष्ठांकाः
त 9.
४)
४२
५५
७
५९
( ६) विषथातक्रमणिक्षा ।
विषयाः प्रष्ाकाः विषयाः प्ष्ठाकाः
(५) (6
स्तम जायाभवनम् ७८५ | द्रामभाववि चारः ११०
छप्रफम् ७६ |र्रफलम् १११
ग्रहफखप् ७८ |अहफञ्पू ९११२
सप्तमभवनेराफलम् ८० | दशमभवनेशाफटम् ११६
दृष्टफलम् | | ८२ | दष्टिफछप् ११९
वृषसंख्या 1. (<~ | वर्षम् मो ८२१
।वचारः | ॐ [विचारः रि
(८) ( ११) तः
अष्टम सृ्युभवनम् ८८ |एकादसभावषल्प् ` ¦ ~ १२५
श्रम् ८९ | ठम्रफटम्
महफरम्_ १. ९१ |्रहफढप् १२८
अष्टमभवनेशफलम् ९३ | लाभभवनेश्यफलम् १३०
म्रहटष्टिफलम् ९६ | दष्टिफलम् १६३२
मरहव्षसंख्या ९८ |वषसतस्या १३४
-निचारः 14) ।विह्नारः १३५
(९) ( १२ )
भाग्यभावों नवमः ५९ | हादश्चमावफल्प् {३६
खमफलम् „> |छ्नफटप् ॐ
म्रहफञप् १०१ | श्रहफटडप् | १२९
नवमभवनेशफखम् १०४ | व्ययभावेरार्धं १४१
ट्ट फलम् १०६ दष्टिफङपू १४४ `
वषसख्या | १०८ | वषसंख्या १४५
विचारः › [विचारः १४५
इति विषयानुक्रमणिका ।
|)
श्रीगणेलाय नमः ॥
बुहुद्यवनजातकम् ।
भाषादीकाप्तमेतम्।
न~ न्ु---0-5---
दादशमावेषु ्रहभवनेशस्हितफलानि टिषख्यन्ते । तत्रादौ
तभवनम् । असुकाख्यमसुकदेवमसुकग्रहयुतमसखक- `
यहावलोकिति नवेति ।
दोहा-ङष्णचरणपंकज अमल, मरेमसहित हिय काय ।
~ यवनप्रोक्त सुभ प्रेथको, भाषा खित बनाय ॥
एव क क.
(२) बरहदयवनजातकम् ।
वृषोदये श्वेततलुमद॒ष्यः शष्माधिकः कोधपरः कु तघः ।
सुमन्दञ्वादिः स्थिरतासमेतः पराजितः श्ीभृतकः सदेव॥३॥
(इ
भाषाधीकासमेतम् । (३
कान्तिमान् छष्पाके विकारसे. पीडित; खीवियोगी, भीरुः मायागान्”
कामसे पीडित अगवा होताद् ॥&॥. . ` |
तुटखाविर्े च भवेन्मवुष्यः श्टेष्मान्वितः सत्यपरः सदेव ।
पुण्यग्ियः पार्थिवमानथुक्तः सुराचेने तत्पर एव कल्पः ॥ ७ ॥
> ऋ वम न म) 4
(४) वृहद्यवनजातकम् ।
~ द ।
अनुकर होता दे, श्रेष्ठ पंडित, स्थूर शरीर, अचण्ड स्वभाव, अधिकं
पित्तवाला, कीर्तियुक्त होता हे ॥ १२ ॥ इति तनुमावे र्षफरम् ॥
-बथ अ्रहष्लम् ।
| सूयफलम् ।
टथेऽके ऽल्पकचः क्रियाठसतलुः कोधी ्रचण्डोन्नतो
) मानी. छोचनरुक्सुककशतवः शरोऽक्षमी निषणः
फु ट्धाक्षः शरिमे क्रिये स्थितिहरः सिंहे निशान्धः पुमा
दारिथोपहतो विनष्टतनयो जातस्तुलायां भवेत ॥ १ ॥
ग्रमे सूयं हो तो थोडे के शवाला, कायं करनेमे आर्पी, क्रोधी
छ 1 --3* ॥ ।
दाक्षिण्यूपधनमोगयणेरैरण्यशन्दर कु षटारद्रुषभाजगत
पना
^ 2
भाषाटीकासमेतम् । ५ (५)
जो कके वृष ओर मेष रारिका चन्द्रमा रप्रमं ही तो बह मनुष्य
चतुर पवान् धन ओर भोग शुणोंसे ` मधान दोता है। यदि वह
चन्द्रमा उक्त रा्चियासे अन्य रारिका ही तो उन्मत्त नीच. विरा
विकर ओर गगा तथा हीनरारीर होता हं ॥ २॥
. भौमकरम्।
अतिमतिभेमतां च कठेष्रं क्षतयुतं बहुसाहससंगतेम् ।
तचभतां कु रते तवुस्थितोऽवनिषुतो गमनागमनानि च ॥ ३॥
जो ठम मंगरूदहो तो बुद्धिम महाभ्रम ह्यो तथा शरीरम क्षत दो
र वह् पुरुष बडा साहसी होता हे गमना गमनम सद्ा रत रहता हे ॥३॥
_बुधफलम् ।
शन्तो विनीतः सुतगमुदारो नरः सदाच^ररतोऽतिधीरः ।
वद्वान्कटखवानवधुरखात्मजश्च शतिशुस्ूना जनने ततस्य ॥४॥
जो ठ्य्े बुध दो तो शान्त) दिनीत,. उदार, सदाचारयुक्त, धेयं
वान्, विद्राच्, कठाथका जाननेदाखा, बहुतपुखयुक्त दोता हे ॥ ४ ॥
रूफलम्
(42।
( ६“) ` बुह॒द्यवनजातकम् ।
| ह शनिकलम्।
भ्रसूप्तक नलिनीशसूनों स्वांच्ातरका णक्षेगते विख्ये 1
कु यांन्नरं देशपुराधिनाथ शषक्षसंस्थे सरुजं दरिद्रम् ॥ ७ ॥
जो रनम उच या स्वमूरत्रिकोणका शनैश्चर हो तो वह पुरुषकों
के तुकफलम् ।
के तुयेदा टय्मगः के शक्रतां सरोगाद्विभोगादं व्ययरता च ।
कर छ क्न
भीत ओर व्यप्रता करता है, खी. आदिकी. चिन्ता, महा उद्वेग, शरी
रम बाधा, तथा मामाको पीडा दोती द ॥९॥ इति. तनुभावे ग्रहफखम् ।
-न-- ~
अथ तजलुभवनेशकलम् ।
तयुपतिस्तवंगो मदनावुगों गतरुज कु रूते बहजीवितम्। `
अतिबलो चृपतेः कु लमेन्त्रिणं सुखविछासय॒ते सधनं सदा ॥ ३॥
१३१
= न १ - = क म
करि कि ~ ण ब्णिण्िणिि
ग्यक
> ५९
९ 1 ४ भाषाटाकासमंतम् । (७).
तलुपतिषनभावगतो भवेद्नयुतं प्रथुदीषेशरीरिणमु ।
विलघुजीवितमन्न कटुम्बिनं विविधधमंयतं. कु रुते नरम् ॥ २ १
उसके होते है, जेसे ग्रहके साथं `हो वेसा फर कहना, अच्छा स्वरवारा
अच्छे कम ओर गानकरामे निरत होता हे॥९॥ ` र
0 प
-~----->. क च्छे ^
५
{< ८ ) त र बृहदवनजातकत् ।
~ ` (~ विविकविं
स फलम् ।
. रविदृशटिफं टम् । $ ऊ!
तवुगृहे यदि सूयनिरीक्षिते भ्रमति देशविदेशमसो सदा। `
हङतभाग्यफटं सुरुतक्षयं गृहुसुखं च करोति निपीडितम् ॥१॥
यदि तनुस्थानको सूयं देखता हौ तो मदुष्य देशा विदेरामें भ्रमण
करता रह्, सुक्र्त नग्य फडह; सुकरुतका क्षय ह ग्हसम्बन्धा
सुख हो षीडाभीदहो॥१॥ \ 2 |
` चन्द्रदश्टिफलम् ।
तलुगृहे यदि चन्दरनिरीक्षिते विकलतां च करोति नरस्य हि ।
तद मागेगते च जलं सदा सरता सुकलाक्रयशोमितः ॥२॥
तनुस्थानको यदि चन्द्रमा देखे तो मनुष्यके शरीरम विकर्ता
हतीहे ओर मागेगमन, सरर्ता, सुदरकला ओर कयवृत्ति होती ६॥२
भोमदशटिफं रम् । ॑
आव्यभावसदने कु नेक्षिते पित्तकोपयहणीरुजः सदा ।॥ ` ` `
भङ्घिनेत्रविकल कर नर जीवितोऽपि तनयादिनाशनम्॥ २ ॥
बुधदृष्टिफरम् । : ।
गरुटशिफरम् ।
~.
क ऊ ¢ च
` -शनिदृश्िफलटम् ।
कि @ वि
। ॥ अथ वचारः
विलोकिते स्ैखीीर्विंटभरे ठीलाविल सिः सहितो बटीयाच् ।
कु छ चषालो विपुखायरेवाभयेन यक्तोऽरिकु रस्य हन्ता ॥ ३४
जिसके जन्मकालमं र्म तीन शुभग्रह स्थित हाय वंह नच्रतासे ~}, +
युक्तं राजा होता हे ओर यदि छम तीन पापग्रह स्थित होवें तो इभ्व
दरिद्र शोकसे युक्त ओर निरन्तर बहत भोजन करनेवाला होता हें ॥ र¢
शा क = क कृ = व्क ,
न न चक - >
® (व
| शानः स्थानम दो
< १४ ) वुह्दवनजातक्तम् ।
जिसके ;जन्मकारमें अष्टमः मावमं ग्रह ~ स्थित हौ ओर यभ
क कि क
| ओर ये वोन एक स्थित हं ये दनां एकच स्थित हां तौ मनुष्यं अवदय 5 हो तो मनुष्य अवय क्मीसे शन होता १९
उ्ययेऽरिभावें निधने धने च निशाकराराकशनेश्वराः स्युः ।
भावाटीकासमेतम् । ( १५)
धनन्ययस्थानगताश्च शुक्रो वकोऽथवा कणरुजं करोति ।
नक्ष्रनाथो यदि तत्र संस्थो उ्दोषकारी कथितो खनीन्द्ेः॥ ३ ७॥
00
(-१६ >) बुह॒दयावनजातकम् ।
` ` अथ दितीयं धनभवनम्
अखकाख्यमसकं दैवत्यमयकथहयतमसकदश्या चात्र
विखोकित तथा स्वस्वामिना छं वा युतं नवेति ॥
(५ नामः, दैवता ्रहांका याग तथा र्ट ओर अपने स्वामीकीं
वा योग आदिसे भावफङ कहना चाहिये ॥
` तत्र विलोकनीयोानि।
स्वणादिधावुक्रयविक्रयश्व रत्नादिकोशेऽपि च संषद्व ।
एतत्समस्तं परेचितनीयं धनामिधाने भवने सुधीभिः ॥ १ ॥
सुवणादि धातु वेचना, सोना रत्नादिकाके खजनेमे संग्रह यह सब
वस्तु बुद्धिमानोंको धनस्थानम् देखना चादिये ॥ १॥
अथ धनभावे लस्रफलम् ।
मेषे धनस्थे कु स्ते मद्यं धने पूणे विविधैः प्रसूतेः ।
भाग्याधिकं भूरिङटुबयुकतं चतुष्पदाठचं बहूपडितज्ञम् ॥ १ ॥
यान म्ं मेष लग्र हो तो मनुष्य धनसे पूणं अनेकं सन्तान
वारे होते है भाग्य अधेक, अधिक कटुम्बवाङा, चोपायासे पूर्णं
तथा बहुत पण्डितज्न होता है ॥ १॥ |
वृषे धनस्थे लभते मवुष्यः रृषिप्रयासेन धनं सदैव । |
अनाभिघातश्च चठष्पदाढयं तथा हिरण्यं मणिषक्तकाथं्॥ २॥
धन॒मावम् इष् -लग् ट ट्प्र हो तो मनुष्योको कृ षिक प्रयाससे सदा धनकीं
प्रापि होती है, तथा आनाधात, चतुष्पदाकी प्रापि, हिरण्य मणि आरं
सुक्ताकी प्राप्ति होती द ॥२॥
तृतीयलगरे धनगे मवुष्यो धनं लभेत्घौजननश्च नित्यम् ।
हप्यं तथा काञ्चनजं भभूतं दाधिकं पु्टिभिरेव सख्यः ॥ ३॥
भाषादीकासमेतम् । ( १७ )
कन्या ठ्न यादे धनमं हो तो राजासे धनकी प्राप्ति होती है, हिरण्य,
होता हे, तथा पत्थर, गत्तिका भूमिसे उत्पन्न ओर अन्नसे प्राप्त धन्
=-=
4 ॥ ©{
(१८) ` बृहदयवनजातकम्।
` जिसके धनस्थानमं बृश्चिक ठम हो वह मनुष्य धमशा, 1 खयाम
आसक्त, \ वेचि वचन वोरनेवाखा, देव दिजाका भक्त हाता ह ॥८॥
न् न्
(1 4 |
॑ भाषाटीकासमेतम् । (१९)
अथ अहफलम् ।
धनसुतोत्तमवाहनवाजंतो हतमतिः सुजनोज्ज्ितसोहदः
प्रगृहापगतो हि वरो भवेहिनमणिद्रविणे यदि सस्थितः ॥१॥
रि > 3 8
„(1 ४ २
(२२) वुहश्चवनजान कम् ।
रुक्म ¢
सुदपविव्यायणकीर्वियुक्तः संत्यक्तवेरो नितरां गरोयाच् ।
त्यागी सुशीलो द्विणन पूर्णो गीवांणवन्ये द्रविणोषयात ॥५॥
जिसके धनस्थानमें बरस्पति हौ वहं मनुष्य श्रे शूप, विया यण
ओर यशायुक्त, वैरदीन, अत्यन्त मंमीर स्वभाव, त्यागी, सुरा, धनस्
चरणं दोत्ता है ॥ ५ 4 ॥ `
"राकरम् । ॑
सदज्पानाभिरतं नितान्तं सदखयषाधनवाहनाढयम् ।
विचित्रविव्यं मवज विदध्याद्धनेपपन्नौ भृरनन्दनोऽयम् ॥ ६ ॥
({जसक यनस्यानम शुक्र हा बह मङष्प उत्तम अन्न अर पन
कृ रनेमे अत्यन्त अनरक्त तथा अच्छे वख आभूषण धन सवारीसे
युक्त ओर विचित्र विद्यावान् होता ॥ ६ ॥
शनिकटम्
अन्याख्यस्थो व्यसनाभिभूतो जनोज्जितःस्यान्पचजश्च पश्वात् ।
देशान्तरे वाहनराजमान्यो नाभिधानं भवनेऽकं सून ॥ ७ ॥
| क्न =
= = | 7 ~
भाषाटीकासमतम् ।. ८/ ( २९)
के । अ
अथ धत्रभव्वश्फ्टलम्-॥
दव्याधिपे ञ्गते धनी स्याद्यापारब्र्तिः रुपणोऽतिभोगी ।
सुखान्वितो भूपतिसत्छतो भवेत्सुकमरत्सुन्दरनेत्रपनी ॥ १ ॥
जा द्रव्यदय ट्म प्रत्त ह्। ०१९ मदष्य षतेबाब्छव्यापारबरात्तवाला, `
कषण, अतिभोगी ओर सुखा ह) तथा राजास माननीय, सुकमं
करनेवाला हो, खक सुन्द्र नवदहा॥ १॥
दरव्याधिपे द्रव्यगते धनी स्यात्पुमान्भवेहामयुतोऽपि मची ।
कु टम्बयुक्तो मणिरत्नभोगी विशरूषितो भोगतो भितेन्दियः॥२
यदि धनेरा ध॒नस्थानम् हा ता षह मनुष्य धनी, राभवान्, मरी
कु टुम्बसे युक्त, मणि रलनभोगी, विभरूषित, भोगी ओरं जितेन्द्रिय
होता है ॥२॥
धनाधिपे भातृगते खलः स्यात्सोद्वेगथुग्नातृसुतेन हीनः
साद्व भातृगते विरोधी चौरः कु जे चार्क शुते विबन्धुः ॥३॥
जो धनेश्च तीसरे स्थानमं दों तो वह मनुष्य खर, उद्रेगयुक्त ओर
भाईयके सुखसे हीन हीता हे, जो सूयं हो तो भाव्यसे वैर करे, मंगर
होतोचोरदो भरनी शनिदहो तो ब॑धुसे दीन ही ॥३.॥ ::
धनाधिपे तुयेगते धनी स्यान्मातुयैरोरेग्धधनः सतेना ।
आयुष्यवान्सोम्यखगेः सदैव कररेदैरियो वहुरोगभाक्स्यात् ४४
गुरु जर्नासे द्रव्य मिरे, तेजस्वी, दीर्घायु ही, सौम्य ग्रहोसे युक्त द््ट
----- 7
^
न्न | =
र. य (द; (२३)
धमाधिते दव्यपतो स दाता भसिद्धभाग्यः सबलो वती स्यात् ।
पुण्ये रतिः सोम्ययुतः खलेन हीनो दरिद्रः क्पणः खलः स्यात् ९
जो धनस्थानका स्वामी नवम घरमे स्थित हों तो वह मवुष्यं
दाता, परसिद्ध भाग्यवान्, बरी, वरती होता है, पुण्यम भ्रीति करनेवाल(
रोता ह यह सोम्य ग्रहोते युक्तका फल ३ । छ्र प्रहसे युक्त दो तां
हीन, दण्ट; ओर कृ पण होता है ॥ ९ ॥
दव्याधिनाथो दशमे यदि स्यान्नरेन्द्रमान्यः सुभगो यशस्वी ।
मातुः पितुभ॑क्तियुतः सुभोगी खलेऽन्यथा स्यावितृमातृवेरी ३०
जो वया घरमं धनेश हो तो वह मनुष्य राजमान्य, सुरूपवाच्छ
ओर यशस्वी होता है, माता पिताकी भक्तिवाला, भोगी होता है। दुष्ट
ग्रहंसे माता पिताका द्रोही होता ह॥ १०॥ ६
छाभाभितो इ्यपतिः धियः. पतिमन्ी चपस्य व्यवहारदक्चः।
व्यापारयक्तः पुरुषो यशस्वी लामान्वितो भोग्यपरः सुखी च १३
जो धनेश ग्यारहवं हो तो वह पुरुष रक्ष्मीका पति, राजाका मन्वीं
हता हे, व्यवहारमें निपुण, व्यापारयुक्त, यरास्वी, ाभवान्, भोग्यपर
ओर सुखयुक्त होता ह ॥ ११॥ - .
विदेशगो द्टमना व्ययाभितो दव्याधिषः पापरतो जडता ।
कापाठिको म्डेच्छननाभेसक्तःऋू रोऽतिचोरोबल्वानरः स्यात् ॥
जो धनेश॒_वारहष हो तो वह मनुष्य विदेश जानेवाखा, इष्टमन,
अथ धनभावे दृष्टफलम् ।
किः
| 1 (4 14. 2
(२८४) लहदयंवनजातकं म् ।
घनस्यान्मे यदि सु्॑कीं दशि हो तो पिंताका धने त्रां ही ओर
पिताका नाशक डे, अपने पराक्रमसे जीविका करनेवारा, चीपायोसे
सुखी, यद्य स्थानमं पीडायुक्त होता है ॥ १.५
(^ चनद्रदटशिफलम् । | ।
कु टुम्बभावे यदि चन्द्रह्टिः कु टुम्बसोख्यं द्यतु करोति ।
स्वर्वशब्रद्धिं स्वशरीरषीडं नठाद्धयं लोहमयं समाक ॥ २॥
धनस्थानपर यदि चन्द्रमाकी दच्षटिदो तो ऊटम्बका महान् सुख
हो ताहे, अपने बंराकी वद्धि करनेवाखा, शरीरम पीडा दी, आय्वें वषमे
जक या रोहसे भय दहो ॥२॥
बुधदृष्िफलम् । ` |
गुरूटणिफरम् ।
धनगृेऽमरपूजितवीक्षिते धनचयं भकरोति नरः सदा । `
बहटभाग्ययुतः शुभङु द्धिमान्स्वजनप्रणेचुखं भरकरोति हि ॥५॥
भाषाटीकाखमेतम् । (२९ )
शनिदष्िषलम् ।
धनगे सुति मन्दनिरी किते धनविनाशकरस्वननो रिपुः
राइदृष्टिफलम्। |
५/7) [12
(२६ 8 ) वुहुदवनजातकम् ।
५ अथ विचारः |
भा्धभूतनयभादतनूजश्वद्धनस्य भवनं युतदष्टम् ।
जायते हि मजो धनहीनः किं एनः रशशशीक्षितयकतम्॥ १॥
डानि देखत
ए त ~= ^ ~ 9 कक
प्रकारका धन माप्त करतेहं ॥ ३ ॥ ~; |
गीवाणवन्यो दरविणोपयातः सम्पेक्षितः स्पद्रविणं करोति। `
सोम्येन दृष्टो धनभावर्ंस्थः सोमस्य सूदधहानिदः स्यात् ॥ ४॥
जो + धनस्थानमं हो ओर उसको सोम्य अद देखता हो
तौ धनकी प्रापि करता ह ओर जो धनभावमं पराप्त बुधको _शमग्रह `
भाषाटीकासमेत । ( २७ )
धनकी प्राप्रिनदही॥९॥
अथ ततीोयभावं सहजम् । 1.
अखकाख्यमसुकदेवत्यमयुक्थहयतं स्वस्वामिना चे `
वा न हष्टमन्येः शुभाशभेभेरेर्ं यतं न वेति ॥
` ` तत्र विलछोकनीयम्। `
| `
भाषालीकासमेतम् ( २९. )
हिंसक) पाषकथामं अतुरक्तः सदा स्वाथेमे तत्पर तथा मुष्योसे
निन्दित कु मित्र होतादहै॥ ^ ॥ |
तृतीयभावे किल कन्यकाख्ये शाघ्राचरक्तं मज सुशीलम् ॥
€ चर,
ये +. 5 छक अ 4 ष । न
°) - ब्हुद्यवनजातक्छम्।
जिस . मञुष्यके . तीसरे. स्थानमं मकर ट्र ही उसको निरन्तर
सुख दाता हं । वहं सदा मेत्र देव युरूमें प्रेमी, साधनी, पडत
अप्रमेय होता हे ॥ १० ॥
कु म्भेःतृतीये ठते मदष्यो भेजी बततैषेहुकीर्तियुकतैः ।
जथ महफलम् ।
सूयफलम् । ह
भियेवदः स्यादनवाहनाहयः सुकमंयुक्तोऽचचरान्वितश्च ।
ऋ न ~ ` 1४
भाषादीकासमेतम् 1: ८८८ (३१)
, कप किर क
छ (@ क
भृराफलस् ।
द [8 कङ् ~ । = €
सहनग सहजः परिवारितो भर्ते पुरुषापुरूषेनेतः ।`
स्वजनबंघुविबंधनतां गतः सततमाशुगतिगोतिविक्रमः ॥ & ॥
जो तीसरे स्थानम शुक्र हो तो ऊटम्बसे प्रीति करनेवाखा पुरुष -
पुरुषा ( खा एरूषा ) संनत अपने कदटुम्बी वन्धुआसे वि्वधताका
प्राप्त इ सदा शीघ्रगाति विक्रमवालखा तथा पराक्रमी हीताह्॥ & #॥
य ¬, {^ -- १.८ 2 _
(२३२) + बुटद्यवनजातक्छम् 1
शनिफच्छम् ।
राजमान्यशुभवाहनयुक्तो मामपो बहुपराक्रमशालीं । |
पाठको भवति भूरिंजनानां मानवो ` रविष्ठतेऽचजसंस्थे ॥ ७ ॥
जिसके तीसरे शानि दो वह मनुष्य. राजाका माननीय, श्चुम बाहनसे
युक्त, ब हूत ग्रामांका आपति, पराक्रमी, वहुतसे जनका पालक होताई॥
` ` रादुफलम् ।
सिंहो न नागो जाविक्रमेण भरतापीह् सिरहीसुते तत्समभत्वम् ।
तृतीये जगत्सोदरत्वं समेति प्रभावेऽपि भाग्य कु तो यत्र के तुः ॥
जिसके तीसरे राह दो उस मनष्यका बाहुपराक्रम सिह ओर
हाथीसे भी अधिकं होता हे ओर बह प्रतापी तथा जगतको अपना
बन्धु माननेवाखा दो, प्रतापसेभी भाग्य कहां १ जहां के तु दो ॥ < ॥
कतुफटम् ।
शिखी विक्रमे शत्र॒नाश च वाद धनस्यापि खाभं भयं भिज्रतोऽपि ।
करोतीह नाश सदा बाहूषीडां भयोददेगतां मानवोद्रेगतां च ॥९॥
जो तीसरे के त दही तो शद्चका नाश, विवाद, धनका काभ, मिक
पक्षसे भय, दानि, सजे पीडा, भयसे तथा मनुष्योसे उद्वेग ही ॥९॥
` इतिं ग्रहफङम् ।
अथ सहजभवने फलम् ।
रि =
छ वात त र रि पि
भाषाटीकाखमेतम् । ८
४ १ छ ५ ० क
(८२३२)
क, क,
।
|
(३८ ) ञहद्यवनेजातकम् ।
दश `, --=--->
॥ "र व
+ "ह ) व ह = अः
जके - -कष्न्क क +
€~ ५}
4 1
८
भाषादीक् ासमेतम् 1.----- -(३९)
अथ दृष्टफलम् ॥
` सूयंटष्टिकलम् ।
५ (व
भौमदषश्टिफलम् ।
तृतीयमावि यदि भौमदृष्टिः पराक्रमे सिदधिशपेति नूनम् ।
॥॥ ,
त | |
॥ क
(३६) वृहद्यवनजातकम् ।
` तीसरे घरमे यादे संगर्की दष्ट दो तो पराक्रमम अवश्य सिद्धि हो
देशान्तर तथा राजवरमं मान्य ओर सदोदरोंका विनाद्चदहो॥३॥
रिन् इधदृष्िकलम् । ॑
सहजगे द्विजरानसुतेक्षिते सहनसांख्युतश्च नरः सदा । `
वृणिजकमरतोऽ विचक्षणो नरवरः खट तीथंकरोयमी ॥ ४ ॥
जो तीसरे घरको बुध. देवे तो वद॒ मनुष्य भाईयोसे खख पावे,
वणिजकममं रत ओर चतुर, सीर्थकारी तथा उद्यमी होता है ॥ ४ ॥
गरुटष्टिफटम् ।
सुररुयदि विक्रममीक्षते सहजसोख्ययुतः पुरुषो भवेत् ।
पितृधनं पितुवभिंतगवितः स्वजनबन्धुरतोऽथ च कीर्तिमान्॥५\॥
तीसरे रको बरदस्पातिं देखता हो तो वह पुरुष सहजभावके सुखसे
युक्तं ठ।ता ह, पिताका धन पानेवाखा, पितासे हीन, गर्वित, स्वजन
बन्धुओमें रत यशस्वी रोत्ता ३ ॥.५\ ॥
त ` | भृरदष्टिफलम् ।
४०९ (9 ९ ©. © ® ०
सहजगे सति भागेववीक्षिते सहनसोख्ययुतश्च भरः सदा ।
तदचु पुष्टियुतः किट कन्यकाजनिविदेशगतो चृपपूजितः ॥६॥
सहज स्थानको यदि शुक्र देखता हो तो मन॒ष्यका सहज भावका
सुख हाता द आर वह् पुष्ट शशेरवाका, कन्याको उतपन्न करनेवाला
तथा विदेश जानम रा्जासे पूजित होता हे ॥ ९॥
शनिदृष्टिफटम् ।
यदि पराक्रमगं शनिवीक्षिते बहूपराक्रमवान्बखवान्भवेत् ।
द [> न म [ख
सहजपक्षुसोख्यविनाशकः फटविपाकदशासु फं नहि ॥ ७॥
यदि तीसरे स्थानमें शानिकी दृष्ट हो तो वह मत॒ष्य वडा पराक्रमी बडी
डता हे तथा सहजपक्षसं सुख न हो, परिपाकं अवस्थामं फर न दो॥७॥
((-0 91101 (९ 4151118 ॥\4456(4111, ॥<(1॥<511611/8. 1411260 0 €8010011
॥ +
माषादीकाखमेतम्। ८८ (३७ }
राहुदष्टिफलरम् ।
कि @ न
अथ धिचारः।
० = म ज जर, = $ क = १३
५.
तामे सुखकी प्राप्ति ही ॥२॥
(३८ ) वुट्द्यंवनंजतकब् ४
गड देले दि ह अतनेदी, से मां कहल इ चा देखते हां तो जितने ग्रह दों उतनेदी सगे भाई बहन हां वा
जितने ग्रह देखते हौ उतने जानना ।॥ ३ ॥
कु जेन ष्टे रविजे तनूजा नश्यन्ति जाताः सहजा हि तस्य ।
दषे च तसिमिन्णरुभागवाण्यां शश्वच्छु भं स्यादनुजेु चूनम्॥४॥
क
दिवामणों युण्यगृहे स्वगेहे संदेह एवादजजीवितस्य ।
एकः कदाचिचिरजीवितश्व भाता भवेद्धुपतिना समानः ॥ ६ ॥
जो. सूये पुण्यस्थानम वा अपने घरमं स्थित हो यस्थानमं वा_अपने घरमे स्थित हो तो उसक्घ
~~~
उसके संहारं आर बाधव न् हवं तथा बहुत प्रकारसे बडे भाड्योके
(4.
भाषाटीकासमेतम् । (३९)
शुभाकै जेशय॒तेक्षितमभिभं भवति ज्येष्टसहोद्रसीख्यभा क ।
स्वपतिना न युते शुभनेक्षितं न सुखमन्यसहोदरनं तदा ॥ ९ ४
: सहादरका खखमीमी हता ३ र चो अक्त स्वामीति धुः
+~ ^ नि
१.८.
४ बहुद्यवनजातकम् ॥
अथ चलथ खलभवनम् चतुथं सखभवनम् ।
, अखकाख्यमसकदवत्यमसकथहय॒तं स्वस्वाभेना ष्टं वा
9 चट (अ © = क
| तत्र विखोकनीयानि ।
सुहदरहं भामचतुष्पदं वा क्षे्रोद्यमालोकनके चतुर्थ ।
टे शुमानां शुमयोगतो वा भवेलद्दिनिंयमेन तेषाम् ॥ १ ॥
मु २१ क नर (४ स्वैभों
भोगेविंवितैः भरचरालपानेः प्राक्रमोपानितसबेभोगेः ॥ १ ॥
५ सुखस्थानम मेष लप्र दो तो चोपारयोसे ओर खियोसे सुख हो,
वैचित्र भोगः वहुतसे अन्नपान तथा पराक्रमसे उपाजित सै भोगोंसे
सुख प्राप्त होता है ॥ १॥
इषे सुखस्थे लभते सुखानि नरोऽतिमान्यो विवियैशव मान्यैः ।
शोर्थेण मूपालनिषेवणेन विपभरोपचारीरनियमे्वतेश्व ॥ २॥ `
< "० `)
„ ~ (किरी 9 क्ये क ~ ~ क
£
भाषाटीकासखमेतम् 1 (४१)
` जो मिथुन ख्य चौथे घरमं हो तो पुरूष स्ियोसे सुखको प्राप्त होता हे,
जलका अवगाहन, वनसेवा, बहुतसे पुष्प अम्बर ओर सेवकको पाता हे ३
कु टीरराशो हि यदा सुखस्थे नरं सुरूपं सुभगं सुशीटम् ।
@ + © =, 9 क @ॐ _ @ 9 %
क, क,
(+
भाषाटीकासमेतम् ।: (६२);
अध अ्रहकठ्म्। ` `
सूयेफलम् ।
सोख्येन यानेन हिते रतस्य नितांतसत्मेमय॒तधव्त्तिः
चलचिवासं रुते मवष्यः पाताङशाटी नदिनीविरसी॥१॥
न
ता
1 ण ~~ -
-{ ४४ ) वुहुद्चवनजतकम् 1
५५ त 3
मिचक्षेे थामसद्वाहनानां नाना सख्यं वदनं देवतानाम् ।
नित्यानन्दं मानवानां भरकु यदित्याचायेस्तुयैमावस्थितशेत्॥६॥
शुनिफलम् । |
® (0
कतुफटटम् ।
9 ^
भाषाटीकासमेतम् \ (४९ ).
॑ अथ स्ुखभवने फलम् ।
सुखपतो सखवाहनभोगवांस्तदगते तते धवं यशः ।
जनकमातृसुखोषकरं परं सुभगखाभयुतं निरुजं वपुः ॥ ११
यादे सुखेडा शरीरके स्थान.( प्रथम घर) मं प्राप्तो तो सुखं
~ भ + >= क | ~ + ति कअ 5 च क
ऋ = जुं ॐ = क न्व
1 + व
भाषाटीकासमेत । (९७.
गगनगे सुखपे गृहिणीसुखं जनकमातृकरो धनथुक्क्षमी ।
सुनयनः परतो दृपसम्मतः खरखगेविपरीतफलं वदेत् ॥१०॥
जो सुखेश दशम घरमे हो तीं खीका सुख ही, माता पितासे भाग्य
अथ
| ` सूयट्टिफलम् ।
विलोकित चापि चतुथगेहे सूयैः करोत्येव हि मातृपीडाम् ।
बन्धुक्षय चेव यशः सुखं च कामाथ पुण्ययशः सदैव ॥ ३ ॥
जो चोथे धरम सूयेकी दष्टे हो तो माताको पीडाकरता हे, वंुक्षय
यश सुख मिरे, राभप्राप्रि ओर सदा पुण्य ओर यश्च मिरे ॥ ९ ॥
चन्द्ररष्टिफलम् ।
तुरीयगे शीतकरे च टे बन्धुक्षये चेव यशः सुखं च ।
खाभाथैदं प्ण्ययशः सवायः पिचरादिटोकान करोति सोख्यम्॥ २
(४८. ) वृहुयवनजातकम् ।
यदि चोथे घरक मंगर देखता ही तों चोथे वषं माताकों कष्ट `
हो, उ मबुष्यको राजाके दास भूमिसे सुख हो ओर उसे देखनेसे
ञ्जनाद् दो ॥३॥
बुधदृशिफलम् ।
चुवाक्षत यदथ कु यभाव मातुश्च साख्य प्रचुर् करात् ।
राज्यादेसांख्य धनवधेन च पिवुधेनं चेव हि कामदलन्धः ॥ ४॥
पुरूष रोता 2 }1
गुख्टष्टिफलम् ।
(त
भाषाटीकासमेतम् । ८: )
. -शनिदृषटिकलम् । |
य।द् चे।थं घरम हनिङी दृष्टि दषे तो माता पिताका अनिष्ट करता
है, जन्पसे चौथे ओर सोहं वे रोगे महाभय होता है ॥ ७ ॥
राहदषिफलम्। ` `
क (क
अथ विचारः ।
असाः सुखभावमता यदा जननीसोख्पकय भवन्ति ते ।
शुभविोकनतः सट पीडनं जठरवातगदं रविजोऽवीत् ॥१॥
1
-0 91111 (९ 1151108 41561111, (९(1111<5116118. 10411260 0/ 6870011
1
{ ५९० ) ब्ुहदचदकबनजालतक्छम् ॥
हिडकगाः खट सोम्यखगा यदा हृदयरोगकराः परतापदाः ।
चपतिभीतिकरा अतिदुःखदाः पवनराल्मकराश्च जखातिंदाः॥२॥
जो सोम्यग्रह चतुथ॑भावमं हो तो दृदयके .रोग॒करनेवाठे , दूसांको
( ५२). बृदह्यवनजातकम् ।
करकः सुतस्थो जनयेन्भवुष्यं शीतस्वभावं जलके !टरकष् ।
युजान्वितं परातियशोधिकं च खोवदभं कामरवेन युकम ॥४॥
जा पचक घरम ककं लख्य वा मनष्य रतरः स्वभ, जर वहः
रमं अनुरक्त हो, पवसे युक्त, प्रापि ओर यमे उत्तम, खीका प्यारा,
कामम रतदहोतादै ॥%॥
{संहः सुतस्था जनयन्मजुष्वान्कू रस्वमाव्रान्यनातहयनाच् ॥
(1 -
८
| मादाटा दास्मतम् । 4 ३ )
०, ज अ,
नसे रीन, अनेक अगात युक्त एच होते दै कपुब्ोसे कष्ट होता है ९२॥
~ -----------
अथ ग्रहफलम् ।
सू्यफलम्।
स्वल्पापत्थं शेटदु॑शमाकते सीस्थेन युक्तं विविधाथैयुक्तम् ।
७०१ अ,
+.
भृराफटम् । [स
सुकृ टकाव्यकलाभिरर्ङतस्तनयवाहनवराः यस्म न्तृत्ः ।
भाषाटीकासमेतम् । (५९५ )
शनिफलम् 1
जिसके पचम शानि हो उसका अति जजर क्षीण् शरीर हो, धनसे
हीन कामहीन हो ओर पुत्ंको भी भय करनेवाखा ३ ॥ ७ ॥
| 4: 2
सुते स्ननि स्यायदा सोहके यः सुतेच्छा चिरं वित्त-
संतापनीया । मवेत्कु क्षिपीडा मृतिः अ्स्मवोधायदि
स्थादयं स्वीयवगेण दष्टः ॥ < ॥
जो राह पंचम हो तो बहुत कारुतक पुत्रकी मरापिमं चिन्ता रहे?
कोखमं पीडा होवे ओर वह यदि राह अपने वगेसेदेखा गयादही तों
्षधासे उस पुरुषकी गत्य ही ॥ ८ ॥
के तफलम्
यद् पञ्चमे जन्मतो यस्य के तुः स्वकीयोदरे बातवातादिकष्टम् ।
स्ववुद्धिव्यथा सन्तातिस्वत्पपएुत्रः सदाधेठखाभादेयुक्तो भवेच ९॥
अथ सुतभवनेङकलम् ।
ठगने गते सन्ततिपे सुतानां सुखं सुविवारतिमन्वसिद्धिः ।
शाज्ञाणि जानाति सुकमेकारी रागाङ्ग क्तः खट विष्णभक्तः $
भाषाटीकासमेत (५७)
प॑चमेश ॐ ही तो मनुष्य शाञ्च ओसि भिनेवाखा, दशरीर, अनेक
दोषोंसे युक्तं रोवे, इट अरहसि युक्त दो तो धन पु रहित ह्येता ह ॥६॥
मदनगस्तनयस्थलनायकः सुभगणुत्रवती दयिता सदा ॥; :
रवजनभक्ते रता प्रियवादिनी हुजनशीर्वती तद्धमध्यमा ॥ ७ ॥
जो प॑चमेदा सप्तम हो तो उतकी खी सन्दर पुरारी होती ह
(दषु क [ख ~ ल ल ^~ [१
अपन जनाक्। भाोक्तप तत्पर प्रसवदना खजना शदखवता पतह
कमराखी हादी हे ॥ ७ ॥
सतपतों निधनस्थट्ये नरः कवचनाभिरतो विगताङ्गकः ।
भवेति चण्डरुचिश्वपलो नरो गतधनो विकटः शठतस्करः ॥<॥ `
जो सुके श अष्टम हो तो मनुष्य वचन बोनेवाला विक अंग
होता ह, तथा चण्डरुचि चपर धनरीन विक शठ ओर तस्कर होता है ८
सुकतभावगतस्तनयाधिपः समवितकै विभाजनवहभः । |
स॒कलशाश्कराङ्शलो मवेनुपतिदत्तरथाश्वयुतो नरः ॥ ९ ॥
जो सुतेश नब हो तो मुष्य वितके वाला, मनुर्योक भिय, सम्प्रणं
शाखकी कामे ङश, राजाके दिये रथादिसे युक्त होता ॥ ९ ॥
दशमगः कु रते सुतनायको चपतिकमंकरं सुखस॑य॒तमू ।
विविधलाभयुतं प्रवर नरं भवरकमेकरं वनितारतम् ॥ १०.॥
पुश ददाम घरमे हो तो राजोके कमं करनेवाखा, सुखसदित अनेक
लाभसे युक्त, प्रचट श्रेष्ट कमकत, वनितापरिय होता हे ॥ १०॥
सुतपतिभेवगः सुखभयतं भङरते सुतमिनय॒त नरम् ।
+ (= (1 ९ = ( ~
भ्रवरगानकछाप्रवरं वि तरृपाततुल्यङ्कल च सव्व 1 हे॥ ११ ॥
जो पंचमेश गागं हो तो सुखते युक्त पुत्र ओर मिनाति युक्तः
गानवियान शल ओर सदा राजो की तुल्य कऊख्वाखा मनुष्य हौ ताह ११॥
४ ्
(९८ ) व्रुह्दयवन जातकम् ॥
यगतो व्ययङस्सुतनायको विगतयुजसुखं ख चरेः खलः ।
सुतयतं च शुभेः कु रुते नरं स्वपरदेशगमागमनोत्सुकम् ॥१२॥
ति
अथ दखष्िफलम् ।
रविदृष्टिफलम् ।
चन्द्रटशटिफलम् । |
सुतस्थानगा चंद्रदष्ियेदा स्पालसूते सुखं मित्रजन्यं सदैव ।
= क 9 न्ट ०
भौमदष्टिफलम् । |
क ® ऋ
~ ८
माषाटीकासमेतम् । ( ५९. )`
यदि पचवं घरम बुधकी प्रण दृष्टि हो तो कन्या ही उत्पन्न हौ चारं
कन्या होनेपर पुज्र हो यश ओर णेश्यवाच् मनुष्य होता रै ॥ ४ ॥
गरुटशिफलम् ।
सन्तानभोवें यरुपूणेद्टिः सन्तानसोख्यं प्रचुरं करोति।
शाष्चेषु नपुण्यमथो च टक्ष्मा विया धर व चरजावित च ॥५॥
जो पचम घरमे शुकी प्रणेषटि हो तो वह् सन्तानका सुख
टषश्टिफरम् ।
सुतगृहं यदि काव्यनिरीक्षितं तनयजन्म पुनश्व सुता भवेव् । `
द्विणवान्खद्ध धान्युसं चयीपठतिशाश्चमथापि च सोख्यभाकद्
जो पुज्घरपर शयुक्रकी दष्ट हो तो पहर पुञ्र फिर पुत्रीदो ओरं
शनिदृष्टिफलम् । |
सुतगरह् याद मन्द्मर्नरान्लत् छु तदख न करात् नरस्य ह् ।
स्थिरमना यशञामयनब्रद्धभक्स्ङ्र वमर्तश्व चर् भवत् ॥७ ५
राहुरष्टिफरम् ।
सुतगृहं यदि राहूनिरीक्षतं सुतसुखं न करोति नरस्य हहे ।
नु भाग्ययुतो नपतेजयः भरमकृ ता विफलापि हि भारती॥<॥
-
८
< ६० ) बुहुद्यवनजातकम् 1
` १ 5 क 1 अथ वषसंख्या ।
रेविभेयं पितृभृतिनवमे च चन्दः षष्ठेऽथिभीधर।गिजो- `
ऽव॒जहा शराब्दे । मातुः क्षयं रप्तपमेषि च . रिष्टमादु
खगे मातुखारतिंखुशना शरवषटक्ष्मीम् ॥ ३॥ `
अथ बिचारः। |
भीदहोवे॥ ९॥
कै
| डा ता वपरात फर हो ॥ ३॥
रचय वित्त तताय वा लभशः प्रश्यतायदि।
उयटम पञमस्थः पुरः पुत्रस्य जन्मच॥ ¢ ॥
+.
भावाटी काखमेतस्-+ : ( ९१ )
जो द्वादश दृखरे तीसरे ओरं चोय ख््रको पचम स्थानमें स्थितः |
टगरेश देखे तोः परे पुत्रका जन्म टोतादे ॥ ४ ॥
दविदेहसंस्था भरयमोमचन्द्राः सन्तानमादो जनयन्ति सूनम् ।
एते युनधेन्विगता न कयैः पश्वात्तथादं गदितं महद्धिः ॥ «५ ॥:
जां शुक्र मंगल चन्द्रमा दिस्वभाव ठग्रम स्थत हां तो पे निश्च- ९
यते संतान होती है ओर यदि धन ठय्रमें स्थित होवें तो आदि अन्तं
सन्तान नही होती ॥ < ॥
सन्तानभावे गगनेचराणां यावन्मितानाभिह दृष्टिर स्ति
स्यात्सन्ततिविं तमथो वदन्ति नीचोचभित्रारिगरहे स्थितानाब् ६
सन्तान भावकां नीच उच्च मिच्र शाञ्च ग्रहमं स्थित जितने अह
देखते हां उतनी सन्तति हां तथा धनं हवे । यहां किं सीका मत रसाः
हं कि-“ नीचोचमित्रारिग्रहस्थितानां दशः दयभानां ञयभमर्मकाणाम् *' इकति
22) बुहद्वनजातक्म् ।
छ छ
® क क
चक क
)
~. त न, ® ७ _@ @ ` › न ¢ ¢ ® 0 ©
जय(ऽस्यालजा ताचरजावेताश्चम् वत्र बाल्ञनाताद्रतायं °
वीस
क
॥ =
पै |
॥
|१.५
॥
{ऋ
५. ^ ५
॥}
|
|
--------
॥./.
भावाटीकाखमेतम् । ( ६९५ )
अथ ष्ठु रिपुभवनम् ।
असुकाख्यमसकदेवत्यमसुकथहयुतं स्वस्वामिना
न १, >~ ^ ५ = `
तत्र चिखोकनीयानि ।
८ चिन्तशङ्खामातुलानां विचारः ।
होशपारावारषार भयतिरेतत्सवं शदुभावे विचिन्त्यम् ॥ ३ ॥
~ ® ५ = 0 ०९ । " . ("भ
, छडे घरम मथन राशि दी तो उसं मव॒ष्यका खीसे वरैर रहे, षापग्रह
( ६६ ) बुहटुद्यवनजातकम् ।
॥
ष
उृ्िक प्र खटे घरमं हौ तो सपं ओरं सरीखप टेडे चर्नेवाङे जर्बिसि
। |
| ‡
१ ५
[त .
१ ४
१
भाषारीकासमेतम्। .---- (६७ )
अथ अहफलम् ।
<स्यसकस्)
चन्दरफल्म् । ॑
मन्दाः स्यानिदैयः कोषयुक्तो लोल्योपेतो निष्टरो दृ्टचित्तः ।
शरूफरम् ।
सु्रीतनृत्याह्तचितव्रात्तिः कीर्तिभियोथो निजशञ्चहन्ता ।
आरम्भकारोव्यमरुचरः स्यास्सुरेन्द्रमन्तरी यदि शचचसंस्थः ॥५॥
~
„ भाषाटकास्षमैतम् । ८ _ (६९)
-शरफलम् ।
अमिमतो न भवेखमदाजने नद्ध मनोभवहीनतरो नरः ।
क क
के ठफलम् 18
शिखी यस्य षषे स्थितो वैरिनाशो भवेन्मातृपक्षाच तन्मानभङ्गः॥
चतुष्पात्सुखं सवेदा तुच्छमेव निरोगो रदे छोचने रोगय॒क्तः ॥९
जो के त छ्डे घरमे हो तो शश्रुनाश्च हो, माप्रा पक्षसे मानभग,
(७० ) बह यवनजातकम् । +
अथ रिषुभवनेशाफलम् ।
रिषुपतो रिपुहा तग यद्य विगतवेरमयः संवरः सदा । |
स्वजनकष्टमदश्व पुमान्सदा बहुचतुष्पदवाहनभोगवान् ॥ १ ॥
जो छ्टे घ॒रका स्वामी शरीरस्थानमं प्राप्त हो तो वह मनुष्य चाञ्जु-
आका नाशा करनेवाकही, वैर ओर भयते हीन वट्वाच् दहो अपने
जनोंको कष्ट देनेवाङा, चोपाये बाहनोंका भोगनेबाखा होता रै ॥ १॥
रिपुपतीौ द्रविणे चतरो नरः कठिनताधनसंधहणे क्षमः ।
निजपदश्रवरो विदितश्वलो गदतः कू शगाच्रगुतो नरः ॥ २ ॥
यदि ( धनस्थानमं- हो तो वह मवुष्यं चतुर, कठिनता
धनसंग्रह करने समर्थं ही, अपने पद्मे शर प्रसिद्ध चरायमान रोगी
ओर शरसे करा दोता दे ॥२॥
सहजगे रिपुभावपतो क्षमो खटरतः कु रते बहुकर्मकः । `
पितृखजाप्तधनव्ययकारको बहुककोपभरः सहजो ज्जितः ॥ ३॥
_ जो शपति तीसरे स्थानम हो तो वह पुरुष क्षवावान, द्म
गरीतिवाला, बहुत कमोका करनेवाङा, पिताक उत्पन्न किये धनको खस
कनेवाा, महाक्रोधी :माइययोसे यक्त दहीतादै ॥ ३ ॥ |
सुखगतेरिपतो पितृपक्षः कलदवान्वषुषा च रुनान्वितः ।
१। (८८
भाषारीकासखमेतम् --(१)
^ ग्र ४
3 { 9
कहीं जानकी सद् इच्छा रहे रात दिन धन निमित्त उद्यम ॐरे॥१२॥
इति रिपुभवनेशफरम् ।
अथ अरहदृष्िफरम् ।
सय दृष्टफलम् ।
' ०९ ^~ त ( 4 ९
सुखनदही॥ १॥ े
1
अरिगृहे सति चन्द्रानिरीक्षते रिपुविश्ृद्धिकरः सतत चृणामू ।
क्षयकफार्तिरुजो मदनक्षयं यरुयतो बहूरोगथुतो भवेत् ॥ २॥
यादि छठे घरको चन्द्रमा देखता हो तो उस पुरुषके शञ् बहुत हो
स्य ओर कफ़का रोग हो, कामका क्षय हो, यरुके साथ हो तो बहुत
बुधदृष्टिफलम् ।
षे गृहे चन्द्रसुतेन वीक्षिते विशेषतो मातल च सोख्यम् 1,
पृरापवादी परकमेकारी `नानारिपुदधेषकरश्व सः स्यात् ॥४ ॥
गरुटृष्टिफलम् ।
कि क छ क
. _णष्टिफलम् ।
(७ ) बृहदययवनजातकम् ।
शनिदृष्टिकलम् .
रिपुगरहे सति मन्दनिरोक्षिते रिएुविनाशकरः स च मातुलः ।
चरणनेत्रखखे बणपीडितः परूषवाग्ज्वरमेहानेषीडितः ॥ ७ ॥
शञ्च घरको यदि शने दखता हौ तो शृञजआंका तथा मामाका भीं
नादा करता है चरण नेत्र ओर सुखम व्रणोसे पीडा दौ कठोर वचन
बोरनेवाखा ही, ज्वर ओर प्रमेदसे पीडित रद ॥ ७ ॥
ड्दषिफखम्
आरेगृहे सति राहुनिरीक्षिते रिपुविनाशकरो मनुजो भवेद् ।
खलवशाद्धनक् ानिकरो नरः सकटसद्रणवानजिनयान्वितः ॥ <॥
. दाञ्च घरपर यदि रहुकी दष्टिदो तो मनुष्य राच्चओंका नाञ्च
कएनेवाला हो, खल ग्रह साथ हो तो धनकीं हानि करे सम्पूर्णं उत्तम
९ >
अथ मरह बषसंख्या ।
ू्ीणि च वत्सशणि हि सुखं प वै हिमाशमरतिं
भामो वें जिनषमिते परददते पुत्रं च सप्ततरिके |
सोम्यः शत्रुभयं मतिं सुरय॒रुः खान्धो च शोभं
शुक्रो भूयगधत्सरे रिपुरतिं सोरिः सुतं वै जिने ॥ ३॥
सयेके वष ३ सुख प्राति, चन्रमा ६ गत्यु, मगर २४ वषे एज
शत व १७ युः हूति ०३ ऽतमय क, ड ५१ शु
ग्रति, शानि राहु कं तु र्थ्वषे पुप्रप्निहो॥१॥ ` ` _
| | अथ विचारः । |
हाश्तिभेत्वलसेचरःणामरातिमवे रिपुनाशनं स्याच् !
शुमयहाणां ्रतिदष्टितोऽत्र शुदमोप्यामयसंभवः स्पात् ॥ १ ॥
~ ---
अथ सत्तम जायाभवनम् ।
असुकाख्यमसुकदेवत्यमसुकप्रहयतं स्वस्वामिना इश
€ ~. £
तत्र विलोकनीयानि ।
रणाङ्गणश्वापि वणिकू करिया च जायाविचारं गमनप्रमाणप् ।
शासभरवीणिं विचारणीयं कलत्भवि फिठ समेतत ॥ १ ॥
( ७ 8 ६ ) बृहुयवनजातकम् ।
भेषेऽस्तसस्थे हि मवेत्कटत्र कू रं नराणां चपटस्वभावम् ।
पापाठरक्तं कु जनप्रशंस वित्तभियं स्वाथेपरं सदेव ॥ १ ॥
जिसके स्म धरमं मेष-रप्न हो तो उस मलुष्यकी खी कू र ओर
चपर स्वभावबाी ही . तथा पापातुरक्त कु जनांमं रदौसावाटी
धनप्रिय ओर सदेव स्वाथमही तत्पर रहती हे ॥ १॥
इुषेस्तसेस्थे च भवेत्कटतरं सुरूपदन्तं भणतं भरशान्तम् ।
पतिवतं चारुणणेन उक्तं लक्ष्याधिकं नाह्मणेदेवभक्तम् ॥ २ ॥
जिसके सातवे दृष लप्र हो उसकी खी सुन्दर दांतोंवाढी न्न शान्त
ओर पतिव्रता सुन्दरं यणेसि युक्त लक्ष्मी करके अधिक तथा बाह्मण
ओर देवमं भक्ति करनेवाी हदो ॥ २॥ | |
तृतीयराशो सति वे कटने कलत्ररलनं सधनं सुव्रतम् ।
रूपान्वितं सर्वंखणोपपननं विनीतवेषं स्वार्जेतं च ॥ ३ ॥
जिसके मिथुन ट्र ५५५ भम हो उसकी खी धनसे युक्त सुन्दर
चरिरपाटी रूपवती सव णाति, युक्त विनीतपेष ओर रुते रहित हो
कके ऽस्तसंस्थे च मनोहराणि सोभाग्ययुक्तानि यणान्वितानि ।
० ट, [ + % [९ [1 2 ~
भर्व॑ति सौम्यानि कटत्रकाणि कठंकहीनानि च संमतानि॥ ४॥
{ ७८ ) बुहुदवनजातकम् ।
कु भेस्तरसंस्थे च भवेत्कटतरं स्थरस्वभावं पतिकमरकभ् ।
देवद्धिनपरीतियतं भरं धमेध्वजं सर्वसुखेः समेतम् ॥ १३ ॥
जा सप्तम कुं भय्ग्रहो तो खी स्थिरस्वभाव पतिनिर्दिषट कमं करने
वाटी देवता बाह्यणांकीं निरन्तर सेवा करनेवाटी धमेष्वजा ओरं
सवेसुखासे युक्त होती ह ॥ १९१ ॥
मीनेस्तसंस्थे च विकार्य॒क्तं भवेत्कछतरं कु तं कु बदि ।
अधमंशीरं प्रणयेन हीनं सदा नराणां कटहपि्य च ॥ ३२ ॥
जिसके सप्तम घरमं मीन् हो उसकी खी विकारवारी ऊमत्ति आर
ऊपु्रवाटीं हो तथा अधमं करनेवाटी प्रणयसे हीन ओर सदा कर्ह्
कानेवारी होती ह ॥ १२ ॥ इति कखेत्रे लग्रफलम् ।
अथ अरहुफलम् ।
सूयेफलम्।
शिया वियुक्तो इतका्यकीर्तिभेयामयाण्यां सहितः कु शीखः |
चपप्रकोपातिंरुशो मदष्यः सीमन्तिनीसक्ननि पर्निनीशे ॥ १ ॥
[जत्तर्क सतम् स्नानम् सः र्वान्म स्यद् वह् पर्व खमसंदहन हतकाये आर
कतवा भय अर रममस त्त ऊर हा, राजना न्धसं जा
डःख हं उससं दुब दारीर हवे ॥ १॥
चन्द्रकम् ।
मृहामिमानी मदनातुरः स्पानरो भवेतक्षीणकटेवरश्व |
धनेन हीनो विनयेन चन्द्रे चन्द्राननास्थानविराजमाने ॥ २ ॥
जा ७. चदा हाता वह् सनुव्यमहा जाभमानीं कामसे ठयाङ्कढ
श्रीणशर धन ओर विनयसे हीन होता है ॥ २॥
भौमकलम् ।
ष भोर, ^
नानानर्थव्यथवित्तोपसगवेरिवातेमांनव हीनदेहम् ।
दारापत्यानन्तदुःखपतप्त शरागारेङ्गारकोऽयं करोति ॥ ३ ॥
4
8
के
#
।
भाषाटीकाखमेतम् । (७९ )
जो सप्॒म मेगछ, हा ता अनेकं धरकारके अनथ रूप जा व्यथ [चत्तक
उपसगं हँ उनसे तथा राङप्तमृहसे उसका देह इन रोजाय आर्
वह मजुभ्य ख तथा सन्तानक अनन्त इःखक्षे प्रतप्त रहं ॥ ३ ॥
बुधटष्टिफलम् ।
चारुशी ठविभ्ैरटंकतः सत्यवाकस्ुनिरतो नरो भवेत् ।
कामिनीकनकसूवसखतः कामिनीभवनगामिनीन्दुजे ॥ ४ ॥ `
जो सप्तम बुध हो तो वह मङु ष्य सुन्द्र शक तथा एश्वयंस अर्क
हो सत्यवादी दो तथा सुन्दर खी ओर सुबण। रसे युक्त हतार ॥४॥
गृरुफलम् ।
शा श्चगिषासे सक् ाचत्ता वनातः कान्तापत्रात्यतस्जातस्ख्यः।
मन्जी मत्येःकायेकतता प्रहता जायाभाव स्वपूज्या बद स्यात्॥#
जो सुपतम शरु हो तो उस. पुरुषका चित्त राखके अभ्यासम
रहे ओर विनीत हो तथा ससुरेसं अत्यन्त सुखकी प्रापि ही आर
क(यंकता मन्ीदहो।॥ ५॥
शरफलम् ।
१६ ङ् ्ला ज् ठक{ढडरदतवावरास्षकवानावच्षमः
धर्ता तु नटा बहू सन्यते हुनयनाभवने शृखनन्दनं ॥ & ॥
यदि सप 9 शुक्र हो तो वह मवुष्य अनेक भ्रकारकणे कराआमं
शर, जरुविहार् करनेवाला, रतिविकासके विधानं चठु र नदीम आति
चाय खुद््दता करनेवाला होता द \॥\& ॥
शनिषलम् ।
आमयन वखहीनतां गतो हीनवृत्तिजनवित्तस्षस्थितः।
ज 9 क~ ~ _ € ~ र
क [(मवीभवनधान्यद खतः कामनामवनय श्ना चरः ॥ ७ ॥
जी सप्तमदचानि हौ तो वह पुरुषं रोगस दीनवलर्वाखा तथा
ही नवृत्तिके कारण सलष्योंके चित्तम स्थिति करनेवाङा धान्यादिसे
डली रहै ॥ ७॥
(८० ) वुहदयवमनजातकम् ।
राइफलम् ।
जो सप्तम राहु होतो विनाश करे, नित्य खी आदिका नाश करे, जेस
= (न ©,
~ ५९
<न
ज, भ द् ज,
ओर जोःकके का होतो सदा छखाभ करतादहे॥ ९ ॥
इति सप्तमभावे प्रहफलम् ॥
अथ सत्तमभवनेदाफलम् ।
भाषाटीकासमेतम् ( ८१)
( ६२) बृहदयवनजातकम् ।
"जो सप्तमेश अपने ही स्थानम हौ तो बह मनुष्य रोगरदित परमायु-
#ः छ
भाषाटीकास्तमेतम् । (८३)
मदपतिव्धेयमस्तवुते व्ययं स्वदपितागृहबन्धुविवजितः 4
भवति छोल्यवती खलवाक्यदा व्ययपर गृहतस्करयक्तता ॥१२
अथ दशिफलम् ।
सूयदृष्टिफलम् । {1
सैपरूणेदृ्टिं यदि कामभावे सुयश कु यौन्मदनक्षयं च ।
नायाकिाशं खद शचुपीडां नरो भवेसाण्डु रदेहवर्णः ॥ १ ¶
` यदि सतव वरम सुथैकी सम्प्रण दृष्टि ह येकी सम्पूण दृष्टि हो तो बह कामक्षयं करतार
खीविनाश्च राञ्चषीडा करते, बह मदुष्य पाण्डु वणेवाखा होता है ॥९॥
सन
जायागृहे शीतकरेण डे सोदथभायो खणशालिनी च ।
चापल्ययुक्ता गजगामिनी च परापवाद निपुणा कु शीला ॥२॥
दान हो! चापर्ययुक्त ही, चापल्येयुक्तं गनगामिनी पराये अपषादम चतुरं कशी
वाटी होती हं ॥२॥
भोमदष्टिफलम् । |
(अ काः
(८ 9) बृहद्यवनजातकःम् ।
जो =
चिरजीवी अत ररखाखा-कराओंसे शोभित धनधान्य भोगी वह्
पुरुष होता रे ॥ -* ॥
गुरुटष्टिफलटम् ।
हे, व्यापारमं काभ बहत प्रातिष्ठा धमं ओर धनकी पापि उप्त पुरूषकों
दोतीहे\५ ॥
भरगटश्िफलरम् ।
क छ सनव क
कि कि कः क
भाषाठीकासमेतम् । ( ८९.)
चीनाशकदयुगयणे रविरिन्दुरेव मत्युं च तिथ्यस्गथाभि- :
भयं सुनन्दो । शशिजः कट्तरे इयातिं शर्येमयमे- `
मेठके । सितः स्रं राहृशनिके तवः सरीकष्टकराः ॥ १ ॥
रविकी दश्चा ३४ वषं खीनाश करे, चन््रधा १५ वषं म्रत्यु तंल्य
करे, मंगल आश्निभय दृशा वधे १७ रै, ठुधकी दशा ७ वषे खीकी
|
|
|
]
॥
(८६) वृद्वनजालक्भं ।
= ज ~
|
|
|
भावाटीकामेतम् 1 ( ८७ )
।
|
।
सप्तम भावका स्वामी जितनी संख्याके नवाम ह, वा जतन जितनी संख्याक नवांडमे हो, वा जितने
ग्रसे दष्ट दो उतनी . ही सयां उतत मनुष्यके होती है, य॒दि मगर
ओर सूयेका नाश हो तथा ध ओर सूर्ये सप्तम भावम स्थित हो `
तो पक दी ली इत ॥ 11. "४ 05 कर्क त्
न~
( ८८ ) बहद्यवनजातकम् ।
4 जो सप्तम भावमे राह हो ओर दो पापग्रहोकी दृष्टि हो तो स्रीयोग
८ नहीं हे ओर यदि प्राप्ति भी हो तो शीघरही मरजाती है॥ १३
षष्ठे च भवने भौमः सप्तमे राहुसंभवः। - ४
। अष्टमे च यदा सौरिस्तदा भाया न जीवति ॥ १४॥
| ` छठे मंगर सात्वं राहु अष्टम शनि हो तो उसकी खी नही जीवे १८॥
| ` संप्रदशमावस्यैकयं कु ता संस्याऽसि या ख ! ` `
॥॥ } तत्सख्याकै शतेवेषर्विवाहो भवति भुवम् ॥ १५ ॥
(1 ।
# दोनेपर विवाह ही इतमं सन्द॑ह नदं विवाह हों स्समं सन्देह नहा ॥ १९ ॥
` अथवा यत्र वषं तु युरुिस्तरोदहः ।
जरितुः यद्व तत्र कष्टं विनिदिशेत् ॥ १६ ॥
अथषा जेस वषम रुकी टट हो उस वर्षमे विवाह हो ओर जिस
वषमे मंगल्की दृष्टि हो उस वषम कष्टे कहना ॥ १६ ॥ =.
कलनभावाधिपतेहिं वाच्या मूर्तिः कलत्रस्य वयःपरमाणम् ।
विलघ्ननाथेन सखित्वमसिति पतिता भक्तिय॒ता सदा सा ॥१७॥
{ , _कं लञ्र भावके अधिपतिवत् खीकी अवस्था तथा सूतिं जाननी
यदि टेर समेका मित्र हो तो वह पतिवता भक्तियुक्तं दो ॥ १७१
सन्याधिक्ये स्रीसुखं कू राधिक्ये ्रीमरणंने्टच॥ `
_ सोम्य अह अधिकां तो खीको सुख हो, कू र प्रह अधिकहांतों
छ्लीका मरण ही वा नेष्ट जानना ॥ईइ ति जायामावविवरणं संप्म् ॥
| अथाषटम मृत्युभवनम्।
=; ५
अयुकाख्यमसुकद्वत्यमसुकय्रहयुते स्वस्वामिना
९ = 9 क
(९०) बृहद्यवनजातकम् !
सिहेऽटमस्थे च सरीमृपाद भवेद्धिनाथो मवुजस्य सम्यङ् । _ .
बाढोच्वो वापि वनाधितो वा चोशेद्वो वाथ चतुष्पदोत्थः॥५
जो सिद थ्न अष्टम स्थानम्रं हो तो उस मनुष्यका सपे आदि जीवसे
नाश दोःबाङकसे वा बनके आश्रयसे चोरसे वा चतुष्पदे विनाश ही॥९
.. कन्या यदा चाष्टमगा विलासात्सदा स्ववि्तान्मलुजस्ष
धातः स्रीणां हि हन्ता विषमासनस्थः स्रीभिः रुतो वा
स्वगृहाभिताभिः ॥ & ॥ | 0
जो अष्टम कन्या ठम्न हो तो उस मनुष्यका विराससे वा निज धनसै
मरण न, खी जनका हन्ता हो, विषम आसनम स्थित रहे वा अफे
धरमं स्थित खीजनसि निधन दो ॥ ६॥ `` ।
तुलाधर चाष्टमे च युल्युभवेननराणां विषदौषधद्रि ।
निशागमे चाथ चद॒ष्यदाद्रा कतोपवासादथ वा भरलापात् ॥७॥
जो अष्टम तटा ठ्म्रही तो उस मनुष्या मरण बिषद् ओषधिसै
अथवा राज्निम चतुष्पदं उपवाससे प्रखापसे निधन हौ ॥ ७॥ `
स्थानेऽ्टमे चाट्मराशिसगाच्रुणां विनाशोवनौ वेन ।
रोगेण वा कीटससुच्येन स्वस्थानर्॑स्थेन कु लोच्येन व ॥ < ॥
जो अष्टम चृश्िक व लग्र हो तो उस मयुष्यका विनाशा सुखरोग वां
कीटसे उत्यज रोगसे अपने स्थानमं स्थित मनुष्ये व वंशोद्धव
मनुष्यसे होता हे ॥ ८ ॥ | | |
पापष्टमस्थे च मेन्नराणां मृतयिंजस्थाननिवापिना धुष् 1
खद्योच्ेनोपरदोद्धवेन रोगेण वा कीटचपुष्पेण ॥ ९ ॥
जो अष्टम बनुषलघ्र हो तो उप्त मनुष्यकी -ृत्यु निज स्थाने
स्थित मृष्यसे वा गह्यरोगसे वा दाक पास हनेवाङे रोगसे अथव
कीट ओर चोपा्यासे होती हे ॥ ९ ॥ स
भावाटीकासमेतम् । (९१)
मृगोष्टमस्थश्च नरस्य यस्थ विदयान्वितो मानर्णेरपेतः । ~
कमी च शूरोऽथ विशाखवक्षाःशाच्चाथेवित्सवेकलाञ्च दक्चः॥ > |
जिस मनुष्यके अष्टम मकर रप्र ही तो बह मयुष्य :वि्यासे युक्तः |
प्रान्णोसे युक्तः कामी, शूर, विशार छातीवारा,साखाथन्नाता, सबं |
करामि चतर. होता ₹ ॥ १९॥ .
घटेऽष्टमस्थे त॒ भवेद्िनाशो वेश्वानरास्संगमजौच रोगात् ।
नानावणेवा जरजेर्विंकारेः भमः कतवा ऽपरसे्रयाद्वा ॥ ११ ॥
जो अष्टम म हो तो अभिसेवा संगमसे उत्पन्न इए रोगसे अनेक |
प्रकारके व्रण, जिकर, श्रम, वा दूसरकं आश्नयसं मृत्यु हो ५११॥ |
मनिऽमस्थे त॒ जनस्य मृत्युभवेदतीसारकताच कशव् ।
पित्तञ्वरादाथ मरुच्वरदं पित्तपकोपादथवा च शात् ॥१२॥
अथ म्रहुफलम् ।
सूयषलम् ।
ने्ाल्पल्वं शवुव्गाभिब्रचिडेदिभंशः पूरुषस्यातिरोषः।
अ्थाल्पतवं काश्यैमङ्के विशेषादायःस्थाने पञ्ननीभाणनाये ॥१॥
जो अष्टम सथ हो तो उस पुरुषका छादी आंख हो, शञ्जवगंकी इद्धि
चन््रफरम् ।
नानारोगेः क्षीणदेहोतिनिखश्वोरारातिक्षोणिपाखाभिततः । _ `
वितेदगेव्यीलो मानवः स्यादायुःस्थाने वतेमाने दिमाशो॥२
गुर्फ लम् ।
पष्य मलुष्यो मठिनोऽतिदीनो विवेकदीनो विनयोभ्ज्ितथ ।
नित्या क्षीणकटेवरश्वेदायुनिशेषे वरचसतामधांशः. ॥ ५ ॥
#:
भावाटीकासमेतम् । ८ 00
| -शनिकफलम् । ` 1 र
कृ शतलनल दद्वविचर्चिको विभवतोच्वदोषविवनितंः। . “
अलसतासहितो हि नरो भवेन्निधनवेश्मनि भावशुते स्थिते॥ ७४
जो अष्टम नि हो तो बह कृ शशरीर दाद ओर पामासे युक्तः `
विभवताके दोषसे रदित तथा आलस्यसे युक्त होता है ॥ ७ ॥
राहुफलम् । १
नृपैः पण्डितेरवदितोऽनिंदितश्व सकृ द्धाग्यलाभः सरररेश एव ।
धनं जातकं तजननाश्व त्यजन्ति भमथथिरुयेभगश्यद्धि राहुः ॥८ ॥
जो अष्टम राहु हौ तो वह मनुष्य राजाओं ओर पाडतसे वदित तथा `
अनिदित हो एक साथ उसको काभ एकसाथ ही अरष्टता हो, जातकं `
धन मनुष्य उसको त्याग करे श्रमसे युक्त हो ्रन्थिरोगदहो॥ ८१.
?.॥ छ के तुफखम् । ऊ
यदं पीडयते वा जनेदरव्यरोधो यदा कटके कन्यके युग्मके कवा ।
भवेवा्टमे राहृछायात्मजेऽपि वृषे चामियाति सुताथैस्य कामः.
जो अष्टम के र ह तो यदूमं पीडा हो ओर् जो इश्चिक कन्या का.
मिथुन रारिका हो तो मवुष्याते द्रव्यका अवरोध हो ओर जो मेष का _
वृष रारिका हां तो पुत्र ओर धनकालाभ करता है ॥ ९ ॥
| इत्यष्टमं प्रह फरम् ।
अथाष्टमभवनेश्चफलम् । ं
मृतिपतिस्तवगो बहूदुःखरूद्वति वा बहुरुष्टविवादरुत् । † `
यदि नरो त्रपतेटेभते धनं गदशुतो बहुदुःखसमन्वितः ॥ १ ॥
जो अष्टमेश जन्मलग्रभे ह तो बहुत दुःखका करनेवारा, बहत
श्ट तथा विवादं कु त होता रे तथा राजासे धनकी प्राति अष्ट.
रोग तथा इःखसे युक्त हीता है॥ १॥
॥ ५
ज,
करता हं तथा रोगी रहै ओर पिता पुत्रम परस्पर सद् ञ्श होता रहे॥४।
न ओ ¢ +त ऋ ऋ कः अ
। ॥।
भाषाटीकासखमेतम् । ( ९५ )
मदनगेऽष्टमपेऽपि च युद्यर्छपणदुश्कशीलजनग्रियः।
कि क क
=> ~ ९
युक्तं सुखी होता हे । शुभ -ग्रहासे युक्त हो तो चिरजीवी हो, इष्ट म्रहोसे
युक्तं हौ तो वह मनुष्य नीच पुरुषोंकी संगति करति ॥ ११ ॥
५ (त
(९६) ब्रहद्यवनजातकम् । |
व्ययगते मृतिपे च कटोरवाग्भवति तस्करकमेकरः शदः । ` `
विकटकमैकरो निपुणः खलो मृतिमितश्च मृगाङ्घुभक्षणात् १२
इत्यष्टमभवनङफरम् ।
अथ अदृष्टफलम् 1 `
सयदृष्टिफलम्। `
शरौमदृष्िफलस् ।
रन्ध गृहं भामनिरोक्षिति च हषस्तथा वस्तिविशेषपीडा |
टोहाद्धयं वा धनधान्यनाशो माम भयं तस्करतो धनव्ययः ॥ ३॥
याद् अष्टम स्थानम मंगटका दृष्टि हो तो हषं हो वस्तिमरं विरोष पीडा
ोहसे भय, धनधान्यका नाञ्च मागमं भय तस्करसे धन नष्ट हो ॥ ३ ॥
॥ ¢
॥ ॐ = न्येन - ज कनि र ज + गिक ॥ क ॥ अ | > कको अ-कनकक = -=+ ष
| कि णमया क ककन
भावाटीकालमेतम् ॥ ( ९७ )
उधदष्टिफलम् । `
2 ® क
राजवत्तिकषिकमंजीवितश्वान्यदेशगमनं चं तस्थ हि ॥ ४ ॥
जो बुधकी दृष्टि अष्टम स्थानम हो तो बह मनुष्य मरत्युका नार `
करनेवाखा हो, वह॒ राजघृत्ति तथा कृ षिकरमंसे जीषिका करे तथा
उसका अन्य देशम गमन ही ॥ ४॥ ६
। -गख्टष्टिफलम् । ।
रन्धवेश्म सुरपूजितेक्षितं मृत्यतुल्यरुक्छरदि चाष्टमे ।
भृगादश्िफल्स् 1
_शनिदष्टिकलम् ।
मृत्युभावगतमन्ददशेनं वारितो भवति लोहतो भयम् ।
जन्मतो हि नखवत्सरे भवेन्मृत्युतुल्यमथवा रुजो भयम् ॥ ७॥
जो अष्टम शनिकी दृष्टि हौ तो जल ओर रोहैसे उस परुषकों भय
हो, अथवा जन्मसे वीसवें वषं रत्यु तुल्य रोग भय होता है ॥ ७ ॥
१ सम दृष्टफलम् ।
निधनवेश्मनि राहूनिरीक्षिते वंशहा निबहूदुःखितो नरः ।
व्याधिदुःखपरिपीडितोऽथवा नीचकमं ऊुरुतेऽत जीवितः ॥ < ॥
{ ९८ ) बुहुदयवनजातकम् ।
ईय अह्ववषसखख्या।
छिद्रे भयो मृतिमितो हिमयः षडे नाशं कु ञस्त॒ पिपदा-
क्षियमेऽथ सोम्यः । मन्वब्यके हि धनधान्यविनाशकारी
शुरुरिन्दुरामंः रोगं सितो दशागमे स्वपराक्रमं च ॥१॥
५ अष्टम सूर्यकी दंशा ३ वषं बृत्युभय, चन्द्रमाकी छः वर्ष मृत्यु
भय, मगर्की ` २२ वृषे विपत्ति, उुध १४ वषं धन धान्थनांश्, जरु
भाषारीकासमेतस् । (९९)
थ भाग्यभका नवबमई।
असकाख्यमधुकदेवतमरखक्रहयुतं चं स्वस्वामिना टं
युतं वान्यः शमाशुमगरहन वेति ।
असुक् नाम, अयुक देवता, असक म्रहका योग स्वामीकी रशि तथा
० 9
पुरुषकं हाते ह ॥ ९ ॥
बुषे च धम तु गते मवुष्यो धनी च कु योद्रचनं प्रभूतम् ।
विचित्रशनेवहुरपदानेविभूषणाच्छादनमोजनेश्व ॥ २ ॥
जो धर्मस्थानम घ्रष ठर हो तो वह मनुष्य धनी, बडे वचन बोल्ने-
वाटा, परिचि दान भूषणं वख भोजन प्रदान करनेवाला होता हे॥२॥
तृतायराश जकराति वम वर्ज नात तस्य नरस्य चव्।
अभ्यागत दविजभोजनाच् दीनां भपणाच नित्यम् ३
जो मिथुन राशि नवम हो वो उस मबुष्यगी बुद्धि अभ्यागतसेवा
तत्पर हीताहे॥ ३ ॥
~ +म्
८ (्
८९०० ) बृहद्यवनजातकम् ।
वतोपवारैर्विषमेविंचिनेधंमं नरः स्कु रुते सदव ।
धमोध्ति चव चत॒थराशो तोथान्नयाद्वा वनक्षवया च ॥४॥
जिसके धर्ैस्थानमे कक रप्र हो तो वह मनुष्य सद् विचिच्च वरत
उपवासे धरम करे तथा तीथं आश्रय वा वनकीं सवा कर् ॥ ४॥
आसंस्थितिऽङ खट सिंहसयशो धमं परेषां प्रकरोति म्यः ।
[९ ® ___ =, (0 ^
स्वधमहानश्व क्रयामिरव खुताथसपाहनयवहार्वः ॥ ५ ॥
निसके नवम सिह राशि दो वह् मनुष्य दूसरेका धमोनुष्ठान करे,
स्वयं धर्म क्रियासे हन ही ओर तीथं सम्पत् विनय इनसे विहीन
होता हे ॥ ५ ॥
धमस्थितः स्यायदि षटराशैः स्वीधमंसेवी मजो भवेद ।
विहीनभक्तिबेहजिष्णतां च पाखण्डमाभित्य तथान्यपक्षम्॥६॥
जिसके नवम कन्या ठ्हो वह मनुष्य स्री ध्मसेवी होता दै
तथा भक्तिसे टन, जधिक जयी हो, पाखण्डके आधित होकर
दूसरेका प्च स्वीकार करे ॥ ६ ॥
ठलाधरे धर्मगते महष्यो धर्मं करोत्येवं सदा प्रिद्धः ।
दूवद्विजानां परितोषणाच जनावुरागेण तथाद्धतः सः ॥५७॥
जो नवम तखा र्प्रहो तो वह मनुष्य सदा धर्मेते प्रसिद्ध दहो,
दवता ब्राह्मणोका सदा सन्तोष करे, मनुष्यासं मरम करे, अद्भूत ही ॥७
धमोधितोऽटिश्व भवेद्यदा वे पाखण्डधमं कु रुते मयष्यः
पीडाकरश्येव तथा जनानां भक्त्या विनीतः परितोषणेन ॥ ८ ॥
जी धुमस्थानमं दृशिः शक राशि हो तो वह.मनुष्य पाखण्ड धम करे,
मनुष्याकौ पीडाकारक हो, भाक्तसं ओर पारेताषसे न्न हाता ह॥८॥
@ ~ ब कका काकाततकनानााक्कः
भाषारसीकाखमेतम् । ( १०१ )
=, (^
अथ महफल्छम् ।
सर्य॑फडम्।
धर्मेकर्भनिरतश्च सन्मतिः पुत्रमिजजसुखान्वितः सदा ।
कोर प
चके
चन्द्रकम् ।
कृ टच्रपुत्रद्रविणोपपषन्नः पुराणवाताभ्रवणा्ुरक्तः ।
बुधफलम्
बुध उपकतिधाता चारुजातादरो यो-
ऽवचरधनयुपुत्रैहेषंयु रो विशेषात् ।
विकू तियुतमनस्को धमेपुण्येकानिषो
` ह्यमृतकिरणजन्मा पुण्यभावे यदा स्यात् ॥ ४॥
“ जो नवम बुध हो तो वह मनुष्य ज्ञानी उपकारी आदर करनेदाला,
सेवक.धन ओर पुति सक्त, विष दषेवारा, कमी उन्माद् युक्त
होता है तथा उसकी बुद्धि पुण्य ओर धमेमं तत्पर होती है ॥ ४॥
शरुफलम्। _
नरपतेः सचिवः सुरुती पुमान्सकलशाख्कटाकटनादरः ।
चतकरो हि नरो द्विनतत्रः सुरएरोधसि वै नवमस्थिते॥५॥
जो नवम गुरु ही तो बह पुरुष राजाका मनीःश्रष्ठ कम॑ करनेवाला,
सम्बूण शाख कमे प्रमी तथा श्रत करनेवाला द्विनोमे तत्पर होता३॥९
श्रगुफटम् ।
अतिधेद्यरुुराचातीथंयाजोत्सवेष
पितृकु तधनर्षवात्यन्तसंजाततोषः ।
जिसके नवम शने हीं वह मबुष्य धमे कमसे रहित, विकल अंग,
दुभति, विमन+ओर स्थिरचित्त होता है ॥ ७ ॥
_ सहुफटेम्।
तमोङ्गाकृ तं न त्यजद्रा वतानि त्यजेतसोदरानेव चाति
भरियत्वातर् । रतिः केोतुके यस्य तस्यास्ति भाग्य
शयाने सुखं वन्दिनो बोधयन्ति ॥ < ॥
जगाते दै ॥ ८ ॥
कु
( १०४) वुहुदयवनजातकम् ।
अथ नवमभ वने शफलम् ।
तद्गत नवमाधेपतो यरो खुरविनायकप्रूननततरः ।
सुरूतवान्कृ पणो चपकमेरुस्स्मृतियतो भितञक्स नरः शुचिः
जा च स्थानक आवपति तच स्थानम् 1 स्थत् ह। तां बह मनुष्य
भाषादीकासमेतम् । ( १०९ )
षै
|
|
अथ दश्टिफलम् ।
सुवंदृिफलम्
नषमभाव इहैव निरीक्षिते दिनकरेण दुखं न भवेल्वियाः।
तदच पापरतो न तपो यदा तड इद्धतन। सकटं सुखम् ॥ १ ॥
जो नम भावको चयं दखता यं देखता हो तो बह परुष सीख
राहित हो, युवावस्थामं छ पाप्रत हो ओर तप न करे पीछे बुद्ध `
शरीर होनेपर सम्पण सुख होते ६ ॥ १ ॥ „8
५ चन्द्र ट्टम् ।
भाषाटीकासमेतम् । ( १०७ }
भोमदृशटिफलम् ।
भग्यिनामभवने कु जेक्षिते भाग्यद्रद्िरपि वै नरस्य हि ।
गुरुटष्टिफरम् ।
भाग्ये यथा देवपुरोहितक्षिते धमेभद्रदिः सुखराज्यकामः ।
शाचेषटनैपुण्यमथो सदा भवेत्स निगो राजधनान्वितः सदा५
जो श्राग्यस्थानको देवजर देखता दो तो उस पुरुषकी धमंवृद्धिः
सुख राज्यकी प्रापि हो, सम्प्रणे शाखं निपुणता, निेणता, सदए
राजावा पिताक धनसे युक्त दता रै ॥९॥ |
भृगदष्टिटलम् । प
भाग्यसन्न यदि भागेवेक्षितं भाग्यदृद्धिमथवा करोति दि । `
अन्यदेशगतजीविकायुतश्वान्यदेशनृपतेजेयः सद ॥ ६ ॥
जो भ्ग्यस्थानको शुक्र देखे तो उस मवुष्यके भाग्यकी इद्धि
करनेवाखा होता है, दृसरे देशम जानेस उस मष्थको जीका पराप्त
ही, दूसरे राजासे सदा जय मेरे ॥ £ ॥
क 0 क
अथ वषेसंख्या ।
तीथे धमंरूदिनो नवमेथ चन्दरस्तीथं नखेसृगिह
वतभ च शक्र । गक्ष्यः दमाव्रशातमन्इहताऽथ
- जीवास्तथ्यब्दके पितृमृतिं च सितोऽ् लक्ष्मीम् ।
-शनिराहुके ठमिवेषतातभयम् ॥ १ ॥
अथ विचारः।
। न ० प गे
` -मूत्तश्वापि निशापतेश्च नवमो भाग्याल्यः कीर्तितः
तत्स्वस्वाियुतेक्षितः प्रकु रुते भाग्यं स्वदेशोदधवम् । - `
@9 0)
[के कि
अथ दरमभावविचारः।
अथ दशमे कमेभवनमणुकाल्यमखुकदैवतमसुकवहयुतं
स्वस्वामिना युतं इं च वालन्येः शुमाशुतैरैरटं यतं
ने वेति ॥ १॥
देखना चाहिये ॥ १॥ | |
तत्र विलोकनीयानि ।
कमस्थानम् दष र्म
साधुजनोर्म दया करे, जाद्यण, देवता, अतिथियोका प्रेमी, ज्ञानात्मकं
सत्परुषति प्रीति करनेवाला होता है ॥ २ ॥
शु
{११२ ) बृहद्यवनजातकम् |
कमेस्थानमे सिंह लग्र ख्य्रही तो वह मनुष्य रोद्र तथा पापयुक्त
विक्रु त कमं करे ओर पुरुषासे परासि करे तथा वध बन्धनके निन्दितः
कृ मे नित्य करे ॥ « ॥ |
नभःस्थटस्थस्तवथ षष्टराशेः करोति कमेज्ञमितो मदष्यम् ।
ख्ीराजभारो जववानेरुकच सुरूपयोषिननितरां धनी च ॥६ ॥
` जो.कर्ममे कन्या राशि हो तो वह मनुष्य कर्मौका करनेवाखा हो,
स्री राजका भार माननेवारा, वेगवान् रीगराहित ही, सखी उसकी सुन्दर
दो ओर वह अत्यन्त धनवान् दोता है ॥ & ॥
तुलाधरे व्योमगते भदष्यो वाणिज्यकभभचरं करोति ।
धमोत्मकं चापि नयेन यक्तं सताममीष्टं प्रमं पदं च ॥ ७॥
जो दला खम्र दुश॒म धरः घरमं ही तो वह मनुष्य अनेक वाणिज्य कर्म
करता हे ओं धमात्मके नीतिते युक्त, सत्पुर्पोसे अभीष्टकी धासि
तथा परम पदकी मापि होती हे ॥ ७॥ ॑
कीटेऽम्बरस्थे भकरोति कमं पुमान्सुदुेः पुरूपैः समानम् ।
पीडाकरं देवरुद्धिनानां शनिदयं नीतिविवार्भतं च॥ ८ ॥
जो दशाम भवनम इृच्चिंक लप्र होतो वह पुरुष इष्ट प्रुपोकी
समान कमे करे तथा देव यरु ओर जह्मणोको पीडा देनेवाे दया
ओर नीविसै रहित कमांको करे ॥ ८ ॥
नीवं १२
जाषाटीकासखमेतम् । ( ११३)
मृगेऽम्बरस्थे पच॒ रपतापं कमभधानं कु रुते भवष्यम् ।
सुनिदैयं बन्धुव वैः समेतं धर्मण हीनं खलसषम्मतं च ॥ ३० ॥
जां दश्चम स्थानम मकर लग्र हा तो वह पुरुष आधेक प्रतापी, कम~
--न-----्भ---उ-----
प्रवानं हता हं आर वह दयाहीन बन्धुओआकं वधस युक्त"धमशेन, खड
पुरुषोके सम्मत कमं करता हे ॥ १०॥
अथ अहफलम् ।
सहुद्धिवाहनधनागमनानि नूनं भूपपभसादसुतसोख्यसम-
न्वितानि । साधुपकारकरणं मणिभूषणानि . मेषूरणे
( ११४ ) जहदयवनजातकम् ।
चन्द्रम् । | श |
क्षोणीपाटादथटब्धिविशाला कीतिमूतिः सत्वसन्तोषयुक्ता ।
चञ्चदक्ष्मीः शीटसशादिनी स्यान्पानस्थाने यामिनीनायक्वे त्॥
भोमकटम्।
+“ ४ ~ “ल्--र- ५ ५९
विश्व॑मरप्रापिमथो धनितवं सत्साहस परजनोषरूतों
भयलत्नम् । चथ्चदिभूषणमणिद्रविणागमांश्च मेपूरणे
बुधफःलम् ।
ज्ञाताऽत्यन्तशरे्टकमां मठष्यो नानासंपत्संयतो रजमान्यः।
चश्ट्टीटावागििखासाधिशाडी मानस्थाने बोधने वत्तेमाने॥ ४ ॥
जो दङ्ञामभावम बुधा तां दष मनुष्य ज्ञाता, अत्यन्त श्रेष्ठ कमं
करनेवाखा, अनेक सम्पत्तिसे युक्त, राजमान्य सुन्दर खीरे युक्त,
बाणीके विंङासम चतुरं होत हे ॥ ४॥ |
गर्फ टम् ।
सद्राजाचज्लोत्तमवाहनानि भिजात्मजश्रीरमणीखखानि ।
यशोविवद्धिबंहुधा जगत्यां राज्ये सुरेज्ये विनयं नराणाम् ५
हि तरणेस्तञचजः करोति ॥ ७॥
राहफरम् ।
4 कत र । 1 ४ ऋ `
रो च न क
अथा 7 दामभवनेरफलम् ।
दशमपे त्वमे जननीयं पितरि भक्तिपरः इखसंखतः ।
खलखगेवेहुदुःखपरः खलो जनक्वश्चनरुच सुखान्वितः ॥१॥
जो द्शमपति तस्थानम तनस्थानम् हो तो उस पुरुषकी मातासे खख हो
पिताकीक्तिमं तत्पर ओंर सुखे युक्त होता है ओर र ्रह होतो
वहत इःख युक्त, इष्ट तथा मनुष्योका वंचक ओर सुखी होता ॥१॥
भवति वित्तगते गगनाधिपे जनकमातृुखं शुभवेचरैः ।
किनदुष्टवचस्तचसुङ्नरः सुतठक्मकरो धनवान्भवेत् ॥ २ ॥
जो कमेदा धनस्थानमं हौ ओर वह शभ अरहसि युक्त हो तो वृह
~ ॥ कीत न,
जाषाशीकास्मेतम्। (११७ )
दशमपेऽमडगते नितरां सुखी पितरि मातरि पोषणतलरः ।
सकररोकदशामपि तापछच्चपतिसंमवटठाभविभूषितः ॥ ४ ॥
जो दशमपति चत्थेस्थानमं दो तों वह पुरूष अत्यन्त सुखी;
पिता माताका पोषण करनेवाला होता है, सब ोककीं दशासे वप्त
होनेबाङा, राजक पक्षसे छाभ प्राप्त करनेवाडा होता टं ॥ ४ ॥
भवति सुन्द्रकमकरो नरो दृपविलाभय॒तोऽप्यतिभोगवान् ।
विमट्गानकरखाङ्शछः स्मृतो गगनपे सुतगेऽत्पसुखी नरः ॥५॥
जो करमेश पचप्र होतो वह मदुष्य खुन्दर कमे करनेवाखा, `
राजासे छाभ प्राप्त करनेदाखा, अति भोगवान्, श्रेष्ठ गीतगानकी कराम
ऊुशरु ओर थोडे सुखसे युक्त होता दे ॥ « ॥
रिषुगरहे दशमाधिपतो मदी नृपतिवेरकरश्व विवादङत् ।
प्रबटकामपरो.<प्पथ माग्यतो रिएुगणायडि जीवति जीवति॥ ६॥
जो कृ् म॑दछटेहौतौ वह पुरुषं रोगी, राजते वेर तथा विवाद्
कृ रनेवाखा हा ओर वह अयन्त कामासक्त होकर भी देवव यदि
राञ्चसम्रहसे नष्ट जीवन न हो तो जीवित रहे ॥ £ ॥
सुतवती बहृहपस्षमन्विता रमणमातरि भक्तिसमन्विता 1
भवाति तस्य जनस्य निरंतरं भियतमा<म्बरे दयितां गवे ॥ ७ ॥
जो कं च इरापपति सप्रप स्थाने दहो तो उस पुरूषकी खी
रूपवती, पु्रवती होती है तथा पति ओरं सासमं यक्ति करनेवारी,
अत्यन्त भिय होती दै ॥७॥
अतिखटो वृतवाष्टपदी नरस्तदचु चोरक ङकशलः सदा ।
जननिपीडनतपकरः सदा दशमे निधने तचुजीषितः ॥ < ॥
जा कमओ अष्पदहा कवा वह् एर्व अल्वन्त डश, ज्जटठा, कपट, चरर
कखामं कु राक, माताङ रमं इःख करनेवाला ओर घु जीवी होता ह ८
# 11.41 र
|
| ॥
|
( ११८ ) बृह्द्यवनजातकम्
युक्त पराक्रमी होता रै) वह निरंतर सत्य वचन बोलनेषारा तथा धनसं
युक्त होता ह ॥ ९ ॥
ग्राप्िवाङा होता हे ॥ १० ॥
नरेपतिकमेकरो निजवीर्ययुग्जननिसोख्यविवर्जिंतवक्रधीः।
इति ददमाधिपपञम् ।
भ शि तयद स
क मि
[यानः दः `
कू
दे
11.04;
भाषाटीकाखमेतम् \ (११९ }
अथ इष्टिफत्म् । |
सयंदष्टिफल्टम् ।
कमेसञ्ननि रवेयदि दिः कमेसिद्धिसहितः स नरः स्यात् ।
आव्य एव वयसि प्रियतेऽम्बिका स्वीयस्ननि तथोचगते सुखम् ९
जो कम स्थानम सु्थकी दष्टो तो वह मनुष्य सदा कर्मोक्नी
, सिद्धिसे युक्त होता है आदे अवस्थामं माताका मरण हो) यदि अपनी
चन्द्रटशटिफरटम् 1
कर्मसन्नानि सतीन्दुवीकषिते स्थाचतष्पदकु लोप जीवकः
भौम्धिफलम् ।
कमेभावभवनेक्षके कु जे सवेभिदधिसखपस्थितिः सखम् । `
आत्मविक्रमदशागमे चणां जायते खं महोदयो नरः ॥ ३ ॥
॥
।
। 1
।
॥
॥
कि क क
उत्तमाङ्गपारपाडता जनः पुत्रबन्घुदुखमद्ुत सदा ॥ ६ ॥
(^>
राइुदषश्टिफलम् ।
सिंहीचुतः कमगृहं च पश्यति कमेसिद्धिमतलखा करोति च।
बाल्यभावसषमये पितुमृतिमतृसोख्यमपि चाल्पमेव हि ॥ ८ ॥
| #
इति टृ ष्िफ़लम् ।
[५ . पे
)-[ ८ ` ९ 0 ॑
भाषाटीकासमेतम् । 1 ( १२१ )
अथ वषफलम् ।
|
एकोनविंशति विपषोगभिनोऽम्बरस्थश्वन्द्रस्ििदधनङ्त् . |
क कि क |
अथ विचारः।
तनोः सकाशादशमे शशाङक बृत्तिभवेत्तस्य नरस्य नित्यम् ।
नानाकखकशिल्बालतः सवयः साहसकमामन्र ॥ १॥
९ रकम, निषादा कीसी इत्ति करे तथा विषययोमं आसक्त ओंर दूर
निवास करनेवारा ही ताहे ॥ ४ ॥
ठभेन्दुतः क्मेगो रौहिणेयः कयाहष्यं वायकतवं बहूनाम् ।
शिल्पेऽयासः साहसं सवका विद्रदत्या जीवनं मानवानाम्॥ ५
खम्वाचनद्रमाते कमस्थानमं बुष स्थित हो तो उस मनुष्यक।द्रव्यकी
` ॥ यक्षि ओर् बहत पुरुषौका स्वामी हो, शिल्पविदयामे अभ्यास करनेवाछा,
सव कायामं साहसी, विद्वानोकी इत्तिसे जीका करनेवाखा होता ३।५॥
विठ्षतः शीतमयूखतो वा माने मधोनः सावो यदा स्यात् ।
= नानाधनाण्यागमनानि युतां विचित्द्ररा नृपगोरवं च ॥ ६ ॥ `
५.
न् क,
भावाटयाकासमतेम् । ( १२५)
अथकाद्शभावफलम् ।
अथकादश काभभवनमशकाख्यमसके देवत्यमसकथ्रहयतं न वा ४
स्वामिना चं युतं न वा<न्येश्ुमाशुमभेषरैद्ं नवेति ॥ `
ग्यारहवे छामस्थान है उसमें भी देवता ग्रह स्वामीकी दशि अदि
तथा शुभाम ्रहका योग पवेवत् देखे ॥
तच विखोकनीयानि।
गजाश्वहैमाम्बररलजातमान्दोटिकामङ्गरमण्डलानि ।
लाभः किलास्मिन्नखिेषि चार्यमेतत्त॒ लाभस्य गहे ग्रहन्नेः॥ १॥.
हाथी घोडा सुवण वख रत्न सवारी मंगर मण्डल ओर छाम यह
सब ऊुछ विद्रानाको ग्यारहषे घरसे विचारना चादिये ॥ १ ॥
तत्रादौ छग्रफलम् ।
लाभाथिते सत्यथ मेषराशौ चतुष्पदोत्थं भकरोति छाभम् ।
तथा नराणां सृपसेवया च देशांतरारापितससभुतवम् ॥ ३ ॥
7 र "ऋह्वङ्ष्ै र इ - र
धम करनेवाखा होता ह ॥ २॥
{ १२६ ) बुहद्यवनजातकम् ।
स्
छाभका प्राप्न करे, छट पाप सुभाषण वा परस्पर शून्य विकारासे
धन संचथं करे ॥ ६ ॥
भावाटीकासमेतम् । (१२७)
जो छाभमे उशिक राड हो सतो वह मनुष्य स॒ख्य राभको पराप्र
होता हे, वेदशशाच्च विनय तथा नित्यज्ञानसे भी धन पराप्त करता ₹॥८॥
ठलाभाभिते चेवं धञद्धरे च वपाद्धि मानं भजते मलष्वः । `
\
(१२८. ) वुहद्यवनजातकम् ।
अथ म्रहफलम् ।
वतै | |
गीतिरीतिं चारुकमेप्रव्रत्तिं शश्वत्काति वित्तपूतिं नितान्तम् ।
न्चन्द्रपटखम् ।
भौमफलम् ।
ताब्रपवाटविटसक्कठधोतरक्तवचागमं सुलेखतानि च
भवने हि सदाऽवनेयः ॥ ३॥
डु वचफलम् ।
नन्दने शौीतभानोः ॥ ४ ॥
गरूफलम् ।
£ (बे * म | । ॥
सामध्यंमथांगमनं च नूनं सद्रलवश्चोत्तमवाहनानि । ।
भूपप्रसादं कु रते नराणां गीवांणवन्यो यदि छाभसंस्थः॥५॥
जी ब्रहस्पति ग्यारहवे स्थानम ही तो उम पुरुषको वरु अर्थकी
प्रापि, सद्रत्न वख उत्तम वाहनकी प्राप्न ओर राजाकी प्रसन्नता
युक्तं होता हे॥ ५॥ (7 1, |
भृशफढम् ।
सद्रीतनृत्यादिरती नितान्तं नित्य च वित्तागमनानि नूनम् ।
कमेधमोगमचित्तवत्तिभेगोः सुतो खाभगतो यदि स्थात् ॥६॥
जो म्थारहवं शुक्र हो तो बह पुरुष श्रेष्ठ गीत ओर चरत्यमें अत्यन्त
प्रीति करनेवाङा हो, धनकी प्रापि हो तथा सत्कमं ओर धर्ममे चित्तकी
वृत्ति हाती हे॥ ६॥
शनिफलम् |
कृ ष्णाभानामिन्दरनीरादिकानां नानाचशचद्रस्त॒दन्तावछानाम् ।
परा्िं कु योन्मानवानां प्रकष्ं भािस्थाने वत्त॑मानोऽकसूुः॥ ७
राहफलम्।
षि
भाषाटीकास्चमेतम् 1 ( १३१)
अनितजीवनयुक् पितृपक्तिथुक्तनयकमरतः सुभगः शुभः 1:
सुरुतकभेवशादतिङाभवान्शुखमगते भवभावयती भवेत ॥ ४ ॥
( १३२) बुहदयवनजातकम् ।
थोडे दरव्यवाल् हता है, मानते युक्त, बहुत कष्ट देनेवाला, धनवान्,
दुष्टमति होता ह ॥ १२ ॥ इति काममवनेशफलम् ।
` अथ दष्टिफलम् ।
॑ स यंदश्िफ्टसम् ।
डाभरञचनि रवीक्षिते सति प्राप्यते सकटवस्तु निश्वितम् ।
आधिद्युक्च सुतनाशङत्सदा कमेजीवकसुबुलिमान्सदा ॥ १ ॥
ष्वन्द्रटश्िपरूम् ।
लछाभाल्ये स्यायदि चन्दहिखोभाथदो व्याधिविनाशनं च ।.
चतुष्पदानां कनकस्य ब्रद्धिः सवेत लाभश्च न संशयोऽत्र ॥ २॥
जो ग्यारह स्थानम चन्द्रमाकी दा हो तो उस पुरूषङो धनकीं
प्रात्र आर रागका नाश हइ; चापायका आर वणका बद तथा
सत्र छाम होता हे इसमें सन्देह नरी हे ॥ २॥
-भोमदृिफल्म् ।
सत्यायभावे कु जवीक्षिते च आयुर्विदृदिः खिथा सभेनाशः ॥
बदधिकायस्मये तृतीयके युच्रसोख्पमपि चतुष्पदात्सुखम् ॥३॥
जो श्यावं मंगल्की द्ष्टिहोती उस पुरुष्की आयुकी ब्द्धि
ओर सीका ग्भनाजञ हो तथा शरीरकी इद्धि पुत्र ओर चौपायसि
सुख हाताह्॥३॥
॑ डधदष्टिफट्धम ।
खाभाट्ये चन्द्रनवीक्षिते सति भाग्यवां् सकरा्थसोख्यभाङ्घ।
उद्धिशाश्चनिपुणोऽतिविश्रुवः एु्रिका भवन्ति तस्य पुष्कलाः॥४
जो ग्यारहवं चन्द्रमाकी दृष्टि हो तो वहं पुरूष भाग्यवान् सम्पूणं
अथं ओर खखका भोगी होता है, बुद्धिमान्, शाखमं पण्डित ओर्
असिद्ध हो तथा अनेक पुत्रियोसे युक्त होता दै ॥ ४ ५
गृखटष्िफलम् ।
खरोरैषटिः प्रणतरायभावे आयुश् प्रणश्च नरः सदा स्यात् ।
युत्रदारधनसौख्यतः सुखं व्पाधिहीनमपि कान्तिमाञ्जयी ॥ ५॥
जो रु पूणं दृष्टिसे ग्यारहवे स्थानकं देखता हो तो वह मवुष्य
पूणो आयुवाटा हो, पुज खीधनसे सुख हो, व्यापिरीन, कान्तिमान्.
जयशीर होता रै ॥ ५ ॥
| भगुदृष्टिफलम्। _ टश्टिफलम् ।
लाभसमनि च शुक्रवीक् िते खाभवृद्धिश्वि्संयतः ।
आमणीर्निंजजनादिपाखकः पू्ैब्त्तिपरिषालने रतः ॥ ६ ॥
( ९३.४ ) उहदय्यवनजातक्स् ।
अथ वषेखंख्या |
भाषाटीकासमेतम् । ( १३९ )
अथ भावावेचारः ।
सरथण युक्तोऽथ विलोकिं तो वा खाभाटयस्तस्य गणोऽर
चत्स्पाकव । अपाठतश्वरकरद्या वा चदुषदादह्वया `
वहुधा धनाप्तिः ॥ १ ॥
जो ग्यारहवां घर स्यसे युक्त ही षा सयक दष्टि हौ अथवा सूयक!
( १३६द्) ञुट्यवनजातकम् ।
जौ ग्यारहवे भावरमं कका, वगे हो अथवा श॒कका योग्_वा दृष्टि भाषमं शुक्रका वे हो अथवा शुक्रकायोग. वा द
< तों उस मनुष्यको वेर्याजनोसे बा गमनागमनसे उत्तम चांदी ओर
® अ, क ज
अथ द्ादुद्याभावफल्म् ।
व्रादश भावन्ययमवनमखूकास्वमदकव्वत्यमसकथ्हय॒तं
स्वस्वामहृष् न वाऽन्यः सर्ववहश्युभाशुभ ईह य॒त व वेति ॥
बरहवं घरके विचारमं ब्रहुमरातति स्वामीकी दष्ट ञयभाञ्यभ प्रहकी
दा ह वा नहा प्रवत विचार कर ॥
ततर विदोकनीयानि ।
हानेदानं ग्ययश्वापिं दण्डो बन्धनमेव च ।
समेतद्ययस्थाने चिन्तनीयं प्रयनतः ॥ ३ ॥
भाषाटीकासमेतम् । ( १३७):
| दानि दान् व्यय दण्ड धन् निदान व्यय दण्ड बधन यह सम वारहवं स्थानसे विचारना
चाहिये ॥ १॥
खघ्रफर्म् ।
हो, शरीरम पीडा हो, स्वम्र बहुत देखे ओंर यदि खभ ग्रहसे युक्त |
होतो खम दहोताहे॥ ९॥
( १३८ ) बुहद्यवनजातकम् ।
| 70
भाषाटीकासमेतम् । (१३९ )
जो बारह लश्च हो तौ वह पुरुष पान, आहव अर् - अच्नमें
अथ १ | 8.
नर २ | ।
( १४० ) वुह्दयवनजातक्छपर ।
क्र टे, ¢ [३ < भोमफलम् | ® क ४२
स्वामत्रवर् नयनातबापधा न वाम् विकछत्वमङ्ग |
शरनव्ययं बन्धनमलत्पतेजो व्ययस्थमोमो विदधाति नूनम् ॥-२ ॥
जो बृ मङ्गल हो तो वह मनुष्य अपने मिस वैर करे, नेषमिं
चाथा, कचे युक्त, अगमं विकर्ता धनङा व्यम बंधन ओर
-अल्पतेजसे युक्त हता ह ॥ ३ ॥
+ ऋ ®. -, ८ डच सु ॥ (81.41 ।
दयावहीनः स्वजनेविभक्तः सत्कायेदक्चो विजितारिपक्षः ।
रतो नितान्तं मलिनो नरः स्याव्ययोपयनने द्विनराजस्रनौ ॥॥
_ जो बूरवं बुध । बुध हो तो पह पुरुष दयसे हीन, अपने जनो
वभक्त शम. कायम चतुर) शञ्चअ।का जीतनेवाला, अत्यन्त धूते ओर
-मटीन होता हे ॥ ४॥
६५५६. व
कनि चत्दत्तजातकाप पषणल्मान साठस त्यक्तटजम्र् ।
इद्धया हान मानवं मानहीने वागीशोऽयं दादशस्थः करोति॥५
ि. जिसके आहवं शुक्र कर हो तो वह पुरुष् अनेक प्रकारके चित्तके उ-
| €. ^~ (~¢ ~
सन्त्यक्तसत्कमविधिरविरोी मनोभवाराधूनमानस्व ।
दयाटतास्त्यविवजिंतः स्यात्कव्ये भरसूतो व्ययभावयाति ॥६॥
जिसके बारहवं युक हतो वर मनुष्य ञ्ुभ कमंढि विधानका त्यागने
जाला तथा मनुष्यासं विरोध रखनेवाछा) मनोभवके आराधनमें दत्त-
चित्त, दयाडता ओर सत्यसे रहित होता र ॥ ६॥
५ श ।
न वो न क न 9. ~ + ^= 4 4. + + नो र)
भाषाटीकाखमेतम् । ( १४१)
जिसे जन्मकाटमं वारहवं शनि हौ तो बह पुरुष दयाहीनः घन
दीन्, खच॑से डःखी हो, सदा आसी, नीच मवुष्योमे अनुरागी तथा
अंगोके भंग होनेके कारण सवे सोख्यसे रहित होता हे ॥ ७ ॥
। फलम् ।
तमो दादे विप्रे संप्रहमि प्रपातासपातोऽय सञ्ञायतेहि।
+. [4 वी अ क ® छ १०९ 1 ० ^>,
नरो जास्यतीतस्ततो नाथसिद्दिविरामे मनोवाञ्छितस्य प्रवृद्धिः
जो बारह राह दो तो वह पुरुष् सेग्रहमं विग्रह करने रत प्रपातः
( गिरनेके स्थान ) पवेतादिसे गिरनेवाखा तथा इर् उधर मणः
करनेपर भी अथं सिद्धिसे रहित होता ह ओर विरामे मनोांछितकी
बुद्धि दती है॥ ८ ॥
ना
शिखी रिष्फगश्वाुनेचः सुशिक्षः स्वयं राजतुल्यो व्ययं
सत्करोति । रिपोरनाशनं मातलानेव शमे रुज! पीडयते
वस्तिरुद्यं सदव ॥ ९ ॥ ५५
जो के त वारहवं हो तो वह् पुरुष खुन्दर नेत्र, शिक्षावान् राजा
तुर्य श्रेष्ठ व्यय करनेवाटा ही, शका नाश हो मामकि पक्से खख.
न हो ओर उसकी वसिति शह्यस्थान रोगसे सदा पीडित रहे ॥ ९ ॥
इति ययभाव हलम् ।
अथ व्ययभ वेशाफलम्
+ ~ ९ + 4 न
{ १४२ ) ञ्ह्द्चवनजातद्धु ।
„ =" "~~
भ त 4
| (1 ॥
ईष्टमत् आर् अपन सहम् प्रधान हां तथा कं पटीं दुह आर इरा-
चारी ह! यादे खरु ग्रह होतो वेदयसे धन भिरे ओर क्र बुरद्धं
युक्त दता ह ॥ ७ ॥
© (= क
( ९१४४ ) बुहुद्यवनजातकम् ।
इति व्ययमावेदफलम् |
अथ इष्टिफलम् ।
छ क (= न छ सूयदटिफलम् । ः
द्वादशे दिनकृ ता निरीसिते स्थानमङ्गमपि चान्यवाहनम् ।
वाहनाच खट शङ्कितो भ्यं दादशान्दमथ कष्टजीवितम् ॥१॥
¶ चन्दरदृटिफरम् ६, १
६ भोमदृष्िप फलम्। `
_ क [+ ~ ^ ,उुधृदिफरलम् | [७
व्ययगे शशिपुत्रनिरीक्षिते व्ययके रश् सदेव विवाहतः ।
क (छ (0 ¢^
र. [+ ०५, (९
उत्पन्न हृदयम दुष्ट पीडा हातीहे ॥ ४ ॥
((-0 91101 (4151118 14456411, ॥<(1॥<511611/8. 1411260 0 €8010011
कौ
भाषादीकासमेतम्। ( १४९ )
शरूदष्टिफलम्।
व्ययगृहे सुरराजनिरीक्षिषे व्ययकरः सुरभूषुरकायंङ्त् ।
पुषीडिते
च
\
॥ ॥
|
|
\/
( १४६ ) हद्यवनज्ातंकम् ।
| अथ ज्ययभावविचारः । ८९
व्ययाखये क्षीणबलः कडङावान्सूर्योऽथवा दावपि ततर संस्थो
द्रव्यं हरेद्रमिपतिस्त वस्य व्यथाल्ये वा कु जश््युक्तं ॥ 3 ॥
जो वारहवे भाषमं श्चीण चन्द्रमा वा सूयं अथवा दोनाही स्थित
ह। वा मगरक्ष च््वा चुक्तदा ता उसका धन राजा हरण कर ॥९१॥
पूणन्दुसोम्येज्यामिता व्ययस्थाः कवेन्ति संस्था धनसचयस्य ।
द # 4 चभ
१: यः
॥
[
0 + {२१
बै
" "क ५४ 1
<, १, २९ | । |
# =* 1
क. "48!
४ दतै ॐ
क \ ॥ ३.
1; 1 -# प ४, * $,
¢ 7)
"` २. १९ ¢ पः (#
1 } + "क -# (दकव) (1 र
| 9.१ च ३ ्
त ६. 4 अः नन "कच `
ष ६४ ++ # १ तै । १ र. ॥।
१; द र | [ह : 2. ह । 1) † । ‰९ कौ ४, (चर ~ "14. ¢
। १ कि) 1/1 # 1 +
4 १. १ १ = ध ; # ‰ ः , । १. 14 च् फ (4
"ल 1 + 1 { 1 रः 09 ५१ 1.1 भम । # । 1... ॥ ०१} १५), गि 1111. ॥
भ्) “4 ५- ०१५ ५ ै १ १५ (1 ५ ,* {4 पै ^ 4 ४। ~: ¢ क १ ।
# + 4: 1 > 7. १५ , कक. (४ । क 23 ११ . 1 ++, । , ॥ ॥ है ११४ (के क, ~+“. भक ५२ 4 # 2
५ ०१.०१२ ५*> 2 १ १५ + {१ | ^ ५५१. ४ 1 नग 4 ५ । त ४ "१ ध 1 + १ १.८ १४ १; ५ 4
-* 4 ।
॥ । भ । १३; 1.1. ^ ^
१
॥ 140 ~ (141.
# 119 २
ह; ^ [१ च. त भन ^ जी ५५ ' (4 ^+ न 144 ६ + च ॥, ^ 4 ५
१ + 1 + - : 4. ॥. ~ 10 1 (10 "1.
क, + १५.४४ कै " छ | ॥ = 2: 1 ,: 4.40 । 1 ।
| # ^ क + %७१\ > त ः
१ र
^ , १ -१# १९ #,.
¢ 00 प
१४ , {११ ॥ त, 1 ग $ शु ५१ ।1 । 11,
` न 34 ५ १५ ६) # $. त 0 कं । | ५ । । ५ 4 ८ ४६ » $ # ^ त ¢ $
४ + > “4. ॥ + ५ ९ 09 २ 1 ११. ४ 4 ८ 0 ध +~) # ५ # १.५. :4 # 1 1 ©| #
4. [ऋ 8 ,1.2313.. 4 ^ # । च> ६. 4 ६.५१ प 4 १५१५ + ## ‡ छि“ 3 + ॥ 4
+ 1 9 १. (091 .8." १. त
^» ॐ, ^ ब, (1 + 111 ९५९११०८ ~ (४ । 4 11; ५६ #0 । ५) । 4 त
¢ नि ५ 4) ०० 499 र । 1, व. ५ # ¬> ; + ^^ कौ + 3 += 12) * १# {2 # ॥ ॥ : + # ‡ १ \
॥ । [ ++ ॥ 1111 न › ~,
१.14 त. । ४१ ४.५ "१३ 1 ५ | ४
1.0
॥) + न -- र +)
। च ८ १ 1
५.१ \ 1.4 [0
॥ 11.1.11.
# 41 #4 १ ॥
|६ 5 1: 0\/ ©©810011