See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/292552298

Kesici Takım Malzemesi Seçiminin Kesici Takım Kaynaklı Hatalar Üzerindeki

Etkisinin İncelenmesi

Article · July 2012

CITATIONS READS

2 8,043

1 author:

İdris Karagöz
Yalova Üniversitesi
30 PUBLICATIONS   20 CITATIONS   

SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

Biopolymer Production View project

Composite View project

All content following this page was uploaded by İdris Karagöz on 01 February 2016.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 teknik makale
technical article

Kesici Takım Malzemesi Seçiminin

Kesici Takım Kaynaklı Hatalar
Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi
The Effects of The Material Choice and The Tools Error on The Workpiece
Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Metal Eğitimi Göztepe
İdris KARAGÖZ – idris_karagoz@hotmail.com

Özet

B
u çalışmada takımlarda oluşan hatalar ve takım minimuma indirmek için derlenen literatür bilgilerine yer
malzemesi seçiminin iş parçası üzerindeki etkisi verilmiştir.
incelenmiştir. Doğru seçilmiş bir takım ile üretimi
gerçekleştirmenin firmalar açısından günümüz Anahtar Kelimeler: Kesici Takım, Kesici Takım Malze-
endüstrisindeki önemi belirlenmeye çalışılmıştır. Oluşan me Seçimi, Kesici Takım Hataları, Kesici Takım Ömrü
hatalar ve bunların iş parçası üzerindeki olumsuz etkisini

Abstract

I
n this study I have checked the effects of the material
choice and the tools error on the workpiece. I have
tried to specify the importance of choosing the right
tool for the companies nowadays industry. Information
complied from the literature are given about the the errors
that occur and the negative impact of these errors on the
workpiece.
Keywords: Cutting Tools, Choice For Cutting Tools
Material, Cutting Tools Error, Life of Cutting Tools

1-Giriş
Günümüz endüstrisinde çelik parça-
lara istenilen son biçimlerin verilip
kullanılabilir hale gelmeleri için uy-
gulanan mekanik işlemlerin tamamı
talaş kaldırmayı gerektirmektedir. Son
yıllarda kesici takım malzemeleri ve
takım tezgâhları geliştirilmiş, daha
yüksek kesme hızları sağlanmış, kesici
takımlar vasıtası ile tezgâhtaki ope-
rasyon süreleri kısaltılmış ve bunların
neticesinde üretim artışı meydana
gelmiştir. Meydana gelen bu artış ta-
laş kaldırmayı daha önemli kılmış ve
bunun neticesinde talaş kaldırmada
kullanılan kesici takımlar önem ka-
zanmıştır.
Küreselleşen dünyada firmalar arası
rekabet her geçen gün artmakta ve
buna paralel olarak rekabet edebil-
mek gittikçe zorlaşmaktadır. Firmala-
rın, faaliyet gösterdikleri sektörlerde
rekabet edebilmeleri ve sektörlerinde-
ki konumlarını koruyarak güçlenme-
leri için ise en büyük engel, firmaların
mali güçleridir. Hemen hemen bütün
sektörlerde kullanılan "kesici takımlar"
firma giderlerinin büyük bir bölümü-
nü oluşturmakla kalmayıp, daimi bir
gider kalemidir. Özellikle metal kes-
me ve şekillendirmede kesici takımda
meydana gelen kırılma, aşınma, yan-
lış kullanım ve benzeri gibi durumlar-
da kesici takımların yenisi ile değiştiril-
mesi gerekmekte ve yapılan her kesici
takım değişimi, direkt olarak maliyet-
lere etki etmektedir[1].
Talaş kaldırma işlemlerinde temel
amaç, kesici takımın yüksek perfor-
mansla istenilen özelliklerde, maksi-
mum takım ömründe talaş kaldırabil-
mesidir[2].Takımın belirli bir aşınma
miktarına veya tam aşınarak kesme-
mesine kadar geçen talaşlı işlem süre-
si takımın ömrü olarak tanımlanır. Ça-
lışma sırasında çeşitli sebeplerle kesici
takımlarda aşınmalar meydana geldi-
ğinden, takım kesicilik özelliğini kay-
beder[3]. Takım aşınması doğrudan
işlenen parçanın kalitesini etkilediğin-

118 Kalıp Dünyası Yıl: 12 Sayı: 76 Temmuz - Ağustos 2012


den dolayı, doğru parçayı üretmek kadar yapılacak iş için
doğru takımı da seçmekte takım ömrü açısından önemli-
dir[1]. Kesici takım ömrü esas olarak iki kritere dayanır:
1. İş parçasının istenen tolerans sınırları içerisinde üretilme-
si
2. İş parçası yüzey kalitesinin istenen sınırlar içerisinde tu-
tulması
Bir kesici takımın bu kriterleri sağlayamadığı andan iti-
baren kullanılabilirliği bitmiş olur. Yani kesici takım aşın-
ma sonucu kullanım ömrünü tamamlamış olur. Takımda
meydana gelen aşınma belirli bir zaman sonra kırılmaya
sebep olmaktadır. Kesici takımın kırılması kendi maliyetin-
den çok ekonomik zararlar getirmektedir[1]. Uygulama-
larda ve yapılan deneylerde kesici takımlarda kırılmanın
iki şekilde meydana geldiği görülmüştür:
1. Takım ömrü serbest yüzey aşınması veya krater aşınma-
sına bağlı olarak yavaş yavaş sona ermektedir.
2. Aşınma belirli bir değere ulaştığında bir-iki saniye içeri-
sinde serbest yüzey aşınması hızlı bir artış göstermekte,
kesici kenar plastik deformasyona neden olmakta ve ta-
kım kırılmaktadır[4].
2-Kesici Takım Malzemesinin Seçimi
Kesici takımın malzemesinin doğru seçilmesi, kesici takım
yüzeyine ihtiyaç duyuluyorsa yüzeylere kaplama yapılması
kesici takımın ömrünü uzatacaktır. Çünkü iş parçası mal-
zemeleri yumuşak, sert, sünek, gevrek, lif lif veya ufala-
nabilen cinsten olabilir[4]. Örneğin kaplamasız sementit
karbür kesici takıma göre daha düşük tokluğa sahip kap-
lamalı sementit karbür takımların ömür olarak kaplama-
sız sementit karbür takımlara göre daha düşük olduğu ve
kaplamalı kesici takım üzerinde aşırı yan kenar aşınması
oluştuğu bilinmektedir[5,6]. Kesici uç malzemeleri aşağı-
daki özelliklere sahip olmalıdır:
1. Basma ve eğilme mukavemeti ile yüksek sertlik değerle-
rine sahip olmalıdır.
2. Yüksek sıcaklıklara kadar kesici kenar mukavemeti ve
dayanıklılığı
3. Kabuklanma ve difüzyona karşı az yatkınlık
4. Isı birikiminin önlenebilmesi için yüksek ısı iletim yeteneği
5. Takım üzerinde parçacık yapışmasını (kaynaklanma) ön-
lemek için alçak ısı iletimi
6. Isıl genleşmenin kesici uç taşıyıcısıyla yaklaşık eşit olması
ve bağlantıda (örneğin lehimde) gerilimlerin oluşmaması
7. Kolay işlenebilme
8. Düşük fiyat
Açıkçası yukarıda sayılan gereksinmeler zaman zaman
birbirleriyle ters düşmektedir ve bu yüzden takım seçimi her
zaman duruma göre değerlendirme yapmayı gerektirmek-
teknik makale
technical article
tedir. Bu nedenle kesici malzemeye olan istekler sınırlan-
dırılmalıdır. Kesici takımlar belirli periyotlarda değiştirildiği
için bu malzemelerin doğal olarak kolay üretilebilmeleri,
bulunabilir olmaları ve pahalı olmamaları gerekir. Hemen
hemen bütün talaşlı işlem operasyonlarında kesme hızı ve
besleme miktarı takım malzemesinin kapasitesi tarafın-
dan belirlenmektedir. Kabul edilebilir bir takım ömrünün
sağlanabilmesi için hız ve besleme değerlerinin yeterince
düşük seviyelerde tutulması gerekir. Eğer buna uyulmaz
ise değiştirme esnasında kaybedilen zaman yüksek kesme
hızlarının kullanımı ile sağlanan verimliliği ortadan kaldı-
rabilmektedir. Kesici bir takım metali o metalden daha sert
olduğu için keser. Bir işlem için kesici takım seçimi takım
malzemesi ve takım geometrisinin yanı sıra aşağıdaki fak-
törlerden de etkilenir.
• İşlemin tipi (kaba, ince, sürekli, darbeli vs.)
• İş parçasının şekli ve malzemesi (sertliği, mukavemeti,
yüzeyi vs.)
• Takım tezgâhı (güç, rijitlik, mekanizmalar, kesme hızı,
ilerleme, bağlama sistemi vs.)
• Kesme verileri (sıcaklık, kesici kenar gerilmeleri vs.)
• Arzu edilen yüzey kalitesi
• Genel rijitlik (kesici kenarın kesme kuvvetine dayanabil-
mesi için mukavemeti)
• İşleme maliyetleri (takım ömrü, envanter, takım değiştir-
me sıklığı)
Kesici takım malzemelerinin daha yüksek ilerleme ve kes-
me hızlarında talaş kaldırmaları için önem taşıyan üç ana
özelik vardır.
(WR) Aşınma direnci: Aşınmaya karşı direnme ka-
biliyeti.
(T) Tokluk: Kırılmaya karşı mukavemet.
(HH) Kızıl sertlik: yüksek sıcaklıklarda sertliği ve kim-
yasal kararlılığı koruma
Günümüz endüstrisinde çok çeşitli türde takım malzemele-
ri kullanılmaktadır. Bunlar özellikleri ve tarihsel gelişimleri
göz önünde bulundurularak şu şekilde sınıflandırılabilir:
1. Takım Çelikleri
• Karbonlu Takım Çelikleri
• Alaşımlı Takım Çelikleri
• Yağ Çelikleri
• Hava Çelikleri
• Hız Çelikleri
2. Stellitler
3. Sinterlenmiş Karbürler
4. Seramik Kesici Uçlar
5. Elmas ve Diğer Doğal ve Yapay Taşlar
6. Zımpara Taşları
Kalıp Dünyası Yıl: 12 Sayı: 76 Temmuz - Ağustos 2012 119
 teknik makale
technical article

3- Kesici Takımda Oluşan Hata Türleri
Kesici takımların talaşlı imalat sırasındaki aşınmasında,
birçok aşınma mekanizması etkili olmaktadır. Şekil-1’ de
kesici takımda meydana gelen hasar türleri, Şekil-2’de
ise kesme bölgesinde hâkim olan aşınma mekanizmaları
gösterilmiştir.
Serbest yüzey aşınması; Kesici takımın hem asıl kesme
kenarında, hem de yardımcı kesme kenarında meydana
gelir. Talaş kaldırma sırasında asıl kesme işlemi asıl kesme
kenarında meydana gelir. Yardımcı kesme ucu bir nevi tı-
raşlama yaparak, iş parçasının boyut toleransını ve bitmiş
yüzey kalitesini tayin eder. Şekil 4’te görülen asıl kesme
kenarı aşınması büyük kesme kuvveti ve yüksek sıcaklık ile
metalin kesilmesinden oluşur[3]. Kesme esnasında artan
kesme hızı ile sıcaklık artar. Sıcaklığın artması; kesici uçtaki
yığıntı talaşın sertliğini ve dayanımını düşürür ve devam
eden kesme sürecinde talaş üzerine gelen gerilmelere
dayanamayarak kesici uçtan uzaklaştırılır. Yüksek kesme
hızlarında yüzey pürüzlülüğünün artması; yüksek kesme
hızlarında kesici takım ucunda meydana gelen küçük kırıl-
malarla (chipping) açıklanabilir[8].

Şekil-1: Kesici takımda meydana gelen hasar türleri

Şekil-3:Serbest yüzey ve krater aşınmasının şematik gösterimi[3]

Şekil-2: Kesme bölgesinde hâkim olan aşınma mekanizmaları[7]

Başlıca üç tip takım aşınması vardır: 1-Serbest yüzey aşın-

ması, 2-Krater aşınması, 3-Çentik aşınması. Bu aşınma
tipleri içerisinde en önemlisi, serbest yüzey aşınmasıdır.
İkinci önemli aşınma türü ise krater aşınmasıdır. Şekil-3’ te
tipik krater ve serbest yüzey aşınmaları şematik olarak gös-
terilmiştir. Şekilde kesikli çizgiler aşınmaya uğramış kesici
ucun orijinal profilini vermektedir. Dolu çizgiler ise aşınma- Şekil-4 :Takım ucunda görülen yüzey aşınmasının şematik gösterimi[3]
dan sonraki kesici uç profilini göstermektedir.

120 Kalıp Dünyası Yıl: 12 Sayı: 76 Temmuz - Ağustos 2012


Şekil-3’ te görülen asıl kesme kenarı aşınması büyük kes-
me kuvveti ve yüksek sıcaklık ile metal kesilmesinden olu-
şur. Şekil-4’ te ise; serbest yüzey aşınması, serbest yüzey ve
asıl kesme köşesi görülmektedir. Sürtünme gerilmesi-
nin yüksek olduğu, yapışma bölgesinde abrazif aşınma
meydana gelerek kesici ucun talaş ile ilk temas noktasının
biraz ötesinde kesici yüzeyde lokalize olarak dairesel ark
şeklinde oyulmalar meydana gelir. Oluşan bu oyuklara
krater (Şekil-5) adı verilir.
Şekil-5 : Takım ucunda oluşan krater aşınmasının şematik gösterimi [3]
Şekil-6 : Kesme ucunda oluşan çentik aşınması[3]
Kesici ucun bir nevi ekstrüzyona uğrayan, kesilmiş parça
yüzeyi ile temas eden serbest yüzeyinde sürtünme neti-
teknik makale
technical article
cesinde aşınmalar meydana gelir. Talaş yüzeyinde defor-
masyon sertleşmesi veya oksit tabakası oluştuğu zaman
sertlik artmaktadır. Bu sert kısım ile temas halinde yüksek
sıcaklıklardaki kesme kenarında çentik adı verilen lokalize
aşınmalar meydana gelir (Şekil-6). Çentik aşınmalarının
talaş kaldırma özelliklerine etkisi azdır. Ancak oluşan çen-
tik genellikle derin olduğundan bu noktada gerilme yığıl-
ması meydana gelir ve talaş kaldırmaya devam edersek
takım ani kırılmaya uğrar.
Aşırı sıcaklık artışı ve kesme gerilmeleri talaş yüzeyinde
zamanla bir kraterin oluşumuna sebep olur. Aşınma ge-
nellikle KT derinliğinin ölçümü veya kesme kenarına dik
olarak kraterin kesit alanının ölçümü ile kantitatif bir şe-
kilde değerlendirilebilir (Şekil-7). Krater aşınması, aşınma,
adhezyon ve takiben takım malzemesinin frenlenmesi di-
füzyon veya ısı yumuşama ve plastik deformasyonun etkisi
altında sürekli bir şekilde artarak devam eder.
Kesici takımda meydana gelen hasarlardan; kesme iş-
lemi sırasında etkin olan aşınma mekanizmalarını dört
ana grupta toplayabiliriz(Şekil-2)[7].1- Adhezif aşınma,
2- Abrazif aşınma, 3- Tabakalaşma aşınması, 4- Kimyasal
aşınma (Difüzyon, elektrokimyasal ve kimyasal çözünme).
Adhezif aşınma, takım yüzeyindeki malzeme ile işlenen
parça sıcaklık ve yüklerin etkisi ile birbirine kaynar (soğuk
kaynak). İlerlemenin devam etmesi nedeni ile de birbirle-
rinden koparak ayrılırlar. Bu sırada, takım yüzeyinden bir
miktar malzemede koparak uzaklaşır. Bu tip aşınma, kes-
me bölgelerindeki sıcaklığın yüksek olmadığı düşük kesme
hızlarında ve daha çok kesici ucun serbest yüzeyinde görü-
lür [7](Şekil-2,4,6 ve 7).
Şekil-7: a) Kesici takımlarda görülen karakteristik aşınma hasarları, b)
Bu hasarların boyutlandırılmasında kullanılan ölçümler[7].
Kalıp Dünyası Yıl: 12 Sayı: 76 Temmuz - Ağustos 2012 121
 teknik makale
technical article

Abrazif aşınma durumunda, işlenen malzemede takım 4-Kesici Takım Ömrü

malzemesinden daha sert malzemeler bulunabilir. Bu sert
partiküllerin takım yüzeyi ile teması sonucu, takım yüze-
yinde aşınma söz konusu olacaktır. Takımın sertliği, bu
aşınmanın hızına önemli derecede etki etmektedir. Bu tip
aşınmanın en çok görüldüğü bölge, takım ile işlenen par-
ça arasındaki ilk temasın olduğu en uç noktadır (Şekil-2 ve
Şekil-7)[7]. Bu olay çok yumuşak malzemelerin kesilmesi
sırasında dahi görülür.[3]
Tabakalaşma aşınması halinde ise kesme sırasında takım-
da oluşan plastik deformasyon, takım yüzeyinde küçük
çatlakların başlamasına ve büyümesine neden olur. Bü-
yüyen bu çatlaklar sonucunda, takım yüzeyinden ince bir
tabaka koparak yüzeyden ayrılır. Bu aşınma mekanizması,
takım ile işlenen parça arasında ilk temasın olduğu uç kı-
sımda yaygın olarak görülür.
Kimyasal aşınma, kesme işlemi sırasında takım yüzeyinde
meydana gelen çok yüksek sıcaklıklar nedeniyle meyda-
na gelir. Yüksek sıcaklıklarda gerek difüzyon mekanizması
ve iyon transferi ile gerekse de bölgesel ergimeler sonu-
cu meydana gelen aşınma ile takım yüzeyinden malzeme
kaybı söz konusu olacaktır. Bu aşınma tipi daha çok talaş
yüzeyinde görülmektedir ve bu yüzeyde krater oluşumuna
neden olmaktadır. Kraterin büyümesi ise takımın bu böl-
geden kırılmasına ve ucun da kırılmasına yol açmaktadır.
Talaşlı imalat sırasında oluşan bu aşınma mekanizmaları-
nın etkinliği, kesme hızına ve kesme işleminin sürekliliğine
bağlıdır.
Yukarıda anlatılanlara göre takım hasarlarını meydana
geliş şekline göre; 1- Dereceli olarak yavaş yavaş ta-
kımda oluşan hasarlar, 2- Ani kırılmalar şeklinde oluşan
hasarlar olarak iki ana grupta sınıflandırabiliriz. Dereceli
olarak yavaş yavaş takımda oluşan hasarlar Şekil-7’b de
görüldüğü gibi iş parçası ile taban yüzeyi arasında mey-
dana gelen taban yüzeyi aşınması (VB), Şekil-3 ve Şekil-4’
te görüldüğü gibi KT derinliğinde bir oyuk veya çentik ço-
ğunlukla iş parçasının yüzeyine karşı sürtünme neticesinde
takım burnunun parçaya dalan kısmında oluşan burun
aşınması, adhezyon, aşırı sıcaklık artışı ve kesme gerilme-
leri ile talaş yüzeyinde zamanla oluşan krater aşınması,
aşınma sonucu kesici kenarların yuvarlak hale gelmesiyle
oluşan kenarların yuvarlaklaştırılması, kesme bölgesinde
oluşan ısıl yorulma kırılgan takımlarda kesici kenara para-
lel ve dik kenar çatlaklarına yol açmaktadır.
Ani kırılma ile oluşan takım hatalarında genelde kırılgan
malzemelerden imal edilen takımlar ani kırılma riski taşır-
lar. Bu olaya özellikle seramik ve sinter karbür gibi kırılgan
malzemelerden imal edilen kesici takımlarla gerçekleştiri-
len süreksiz kesme tipi operasyonlarda sıkça rastlanır.
Bir kesici takımın ömrünü iş parçasının istenen tolerans
sınırları içinde üretilmesi ve iş parçasının yüzey kalitesinin
istenen sınırlar içinde tutulması belirlemektedir. Bir kesici
takım bu iki kriteri sağlayamadığı zaman kullanım ömrünü
tamamlamış olur.
Kesici takımlar talaş kaldırma esnasında sürekli olarak
aşınmaya uğrarlar. Kesici takımın ömrü biterken, takımın
aşınma hızı da artar. Bu safhada kesme kuvveti hızla artar,
kesme bölgesinden çıkan seste ani artış olur ve iş parça-
sının yüzeyinde parlak halkalar oluşmaya başlar. Serbest
yüzey aşınması en önemli aşınma türü olduğu için takım
ömrü tespitinde en önemli kriteri oluşturmaktadır.
Bir kesici takımda serbest yüzey aşınmasının kesme süresi
ile değişimi Şekil-8’ de şematik olarak gösterilmiştir. Aşın-
ma hızının değişimine bağlı olarak üç safha tanımlanmıştır.
Birincil aşınma, ikincil aşınma ve üçüncül aşınma safhası.
Yeni bir kesici uç ile talaş kaldırmaya başlandığında kesici
ucun serbest yüzeyinde hızlı bir aşınma meydana gelir. Bu
safhaya birincil aşınma bölgesi denir. Bu safhada aşınma
hızı kesme şartlarına ve iş parçasının sertliğine bağlıdır.
Kesme hızı arttıkça aşınma hızı azalır ve iş parçasının sert-
liği arttıkça aşınma hızı azalır.
Şekil 8 : Kesme süresi ile serbest yüzey aşınması arasındaki ilişki [3]
İkincil aşınma safhasında, aşınma hızı sabit kalır. Aşınma
hızı birincil bölgeye göre daha yavaştır. Birçok endüstriyel
uygulamalarda serbest yüzey aşınması 0,8 mm’ye ulaştı-
ğında kesici takım değiştirilir. Bu aşınma miktarı kesici ucun
pratik ömrünün sonu olarak kabul edilmektedir. Çıkartılan
kesici takım taşlanarak yeniden kullanılabilir. Üçüncül aşın-
ma safhası olarak adlandırılan aşınmanın son safhasında
ise aşınma hızı çok yüksektir. Kesici takımda fazla miktarda
serbest yüzey aşınma sınırı 0,3 – 1,0 mm arasında değişir.
Genellikle 1 mm aşınmadan sonra tornalamaya devam
edilirse üçüncül aşınma safhasına girilir.

122 Kalıp Dünyası Yıl: 12 Sayı: 76 Temmuz - Ağustos 2012


Bütün şartlar sabit tutulurken sadece kesme hızı değiştiri-
lerek takım ömrünün ölçümüne ait torna tezgâhında yapı-
lan bir deneyde Şekil-9’ da da görüldüğü gibi kesici takım
120 m/dak kesme hızında 8 dakikalık kullanım ömrüne
sahipken, 70 m/dak kesme hızında 53 dakikalık bir ömür
ölçülmüştür[3].
Şekil 9: Tornalama da, kesme hızına bağlı olarak aşınma miktarının
değişimi [3]
Genel olarak kesme hızı ile takım ömrü arasında Taylor
bağıntısı adı verilen aşağıdaki formül geçerlidir.
V. Tk = C
Bu formülde; V kesme hızını, T kesici takım ömrünü, C ve
k ise iş parçası ve kesici takıma bağlı sabitleri göstermekte-
dir. Bu formül çok düşük ve çok yüksek kesme hızları hariç
geçerli bir formüldür.
5- Sonuçlar
Takım ömrünün tespiti amacıyla çelikler üzerinde çok sayı-
daki deneysel çalışmada elde edilen sonuçlar takım mal-
zemesi ve prosese bakılmaksızın takım ömrü dağılımının
genellikle normal logaritmik karakterde ve büyük standart
sapmalara sahip olduğunu göstermektedir[1,2,9].
Birçok endüstriyel uygulamada takımın ömrü, asıl kesme
kenarının aşınması ile biter. Bu sırada yardımcı kesme
kenarındaki serbest yüzey aşınması imalat toleranslarının
sınırlarını aşacak boyuta henüz gelmemiştir[3].
İş parçası malzemesinin sertliğinin parça içinde bir nokta-
dan diğer noktaya değişmesi, kesici takım malzemesindeki
değişkenlik, geometri ve hazırlama şekli, takım tutucusu ve
iş parçası bağlantısı ve diğer faktörlerden kaynaklanan tit-
reşimler, iş parçası yüzey karakteristiklerinin değişimi, kul-
lanılan soğutma sıvısının kimyasal etkisi, kesici takım hızı
takım ömrünü doğrudan etkilemektedir.
Plastik deformasyon, gevrek kırılma ve kenar yontulma-
sı kesici takım aşınmasına katkıda bulunur. Kesici takım
geometrisinin aşınma üzerinde etkin olduğu söylenebilir
bu nedenle kesici takım geometrisinin değişimi aşınmayı
arttırır. Gevrek kırılma, kesici takımın çalışması sırasında
View publication stats
teknik makale
technical article
aniden kendini gösterir. Kesme hızı, takım tezgâhının dev-
ri, talaş kalınlığı takım ömrü üzerinde etkilidir, eğer kesme
hızı düzgün ayarlanmamış, yüksek veya düşük devirde
orantısız olarak talaş kaldırılıyorsa, oluşan aşırı kuvvetler-
den dolayı kesici takım kırılır.
Süresiz kesme işlemlerinde karşılaşılan ani ısınma ve so-
ğuma söz konusu olduğundan takım malzemelerinin ısıl
şok direnci yüksek olmalıdır. Bölgesel kaynaklanmaların
önlenebilmesi için takımın iş parçasına yapışma eğilimi
düşük olmalıdır. Bu gereksinimin aksine kararlı bir ikinci
kesme zonu oluşturabilmek için yüksek yapışma karakte-
ristiğine ihtiyaç vardır. Takım malzemesindeki bileşenlerin
iş parçasına difüzyonu hızlı aşınmaya yol açar. Bu neden-
le takım malzemesinin iş parçasında çözünürlüğü düşük
olmalıdır.
KAYNAKLAR
[1] Sönmez Murat, Ertunç H.Metin, Karakuzu Cihan, “Ke-
sici Takım Aşınma Durumunun Yapay Sinir Ağı
Kullanılarak Belirlenmesi”, Kocaeli Üniversitesi Mühendis-
lik Fakültesi, Kocaeli(2006)
[2] Işık Yahya, “Talaşlı İmalatta On-Line Takım Durumu
İzleme Yöntemleri”, Uludağ Üniversitesi Mühendislik –
Mimarlık Fakültesi Dergisi, Citt 9- Sayı 1/2004, Bursa
(2004)
[3] Arıduru Ali, “Küresel Grafitli Dökme Demirlerde Talaş
Kaldırma Kabiliyeti “ Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri
Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul (1995)
[4] Çeviri; Dinçmen Murat, “ Takımlar ve Takım Tezgâhları”,
Karadeniz Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fa-
kültesi, Karadeniz Üniversitesi Basımevi, Tr a b z o n
(1984)
[5] Nalbant Muammer, Altın Abdullah, Gökkaya Ha-
san, “İşleme Parametrelerinden Kesme Hızının Inconel
718 Super Alaşımının İşlenebilirliğine Etkisi”, Gazi Üni-
versitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi Cilt 21,
No:3/2006, Ankara (2006)
[6] Salman Serdar, Gündüz Oğuzhan, Oktar Faik, “ Ka-
todik Vakum Ark Yöntemi İle Kaplanan ZrN Kaplamalara
Pulse Bias Voltajının Etkisi”, Mühendislik ve Fen
Bilimleri Dergisi, Sigma 2005/3, İstanbul (2005)
[7] Kayalı E.Sabri, Eruslu Niyazi, Urgen M., Taptik Y., Çi-
menoğlu H., “Hasar Analizi Seminer Notları”, TMMOB
Metalurji Mühendisleri Odası, İstanbul ( 07-11 Nisan
1997)
[8] Çiftçi İbrahim, “Östenitik Paslanmaz Çeliklerin İşlenme-
sinde Kesici Takım Kaplamasının ve Kesme Hızının Kesme
Kuvvetleri ve Yüzey Pürüzlüğüne Etkisi” , Gazi Üniversitesi
Müh. Mim. Fakültesi Dergisi, Cilt 20, No:2, Ankara(2005)
[9] Ateş S., Er A.O., Aslan E., Camuşçu N., “Sertleştiril-
miş P20 Kalıp Çeliğinin Kübik Bor Nitrür Kesici Takım-
larla Yüksek Hızlarda Frezelenmesi”, 12. Uluslar arası
Makine Tasarım ve İmalat Kongresi 05-08 Eylül 2006,
Kuşadası (2006)
Kalıp Dünyası Yıl: 12 Sayı: 76 Temmuz - Ağustos 2012 123