భారత రాష్ట్ర పార్ మమంంటకు ్రిశలికు ్ంపే అధిిారం ఉంది .

ిాన పార్ మమంంట ఆమదించి

 ఈ ్దవి అలకరించినారర మి గణతంత్ దేశాిిక నాయకుడిగా , ిార్ిరిరణ ‘ ఆదాయ తరా్నాలు ‘ ్్ే్ంిే అధిిారం రాష్ట్రిక లేద్ .

వభాగాిిక నామమాత్్ప యాజమాిగా అలాగే దేశ్ప ర్వద సైనిక దళాలకు  ఒకనేళ రాష్ట్ర ్్స్ ్తం అమలులో ిాన ్్రపాదించబడిి తరా్ిం రాజ్్ంగ

ఏిైకక , ్్రమ సరి సైననా్ర్యడిగా వ్వరరిస్ స దేశాిిక పా్రిర్ం ఉల్ ంంికు పాల్డుతీంది ఆయి భావసే్ దాిి న్ిికక రపి్ంచదాిిక

వహిస్ ్ంంారర . పార్ మమంంటలో బలు్ి్ ్్నేశపైం్డాిిక తగిి అధిిారాలు ఉంంాచ .

 రాష్ట్ర ిారా్లయం దేశంలో రాజ్్ంగ అమలు ఆచరణలోిక తెచ్ి రోజ అిగా  ఒక తరా్ిం మదం పార్ మమంంటకు ిాకుండా నేరరగా రాష్ట్రిక సమరి్ంచి

‘ 26 జివరి 1950 ‘ అిగా గణతంత్ దినోత్వం నాడు ఏర్డింది . చెడల దాిపైన అంగీకరాి్ ిలపే అధిిారం రాష్ట్రిక మంర్ మండల సలహల

 రాష్ట్ర తి అధిిారాలి్ నేరరగా లేదా తి సహయక అధిిారరలు అిగా మేరకు ‘ పోిైట వంట ‘ అధిిారం దాిరా సంక్రస్్ంది మరియు రాజ్్ంగ ఉల్ ంంి

్్ధాిమంర్ మరియు ిేంద్ మంర్ మండల దాిరా వినగించవచ్్ అలాగే ిరాదరణ ఉి్తవరిే ఇది ్రిరతం .

సహయక అధిిారరల చర్లు అిగా చంా్లు లేదా ిరర యాలు రాజ్్ంగ ఉల్ ంంి  ఒక వషయం యకక రాజ్్ంగబదద త మరియు చం్ అి్సరణపైన దేశ అతీ్ి్త

జర్కుండాఉి్ంతవరకు ఆయి నారి సలహల మేరకు ్్వరి్ంచవచ్్ . నా్యసాసిం [ స్ప్్ం ిోరర్ ] ససచి , సలహలి్ అడిగే అధిిారం రాష్ట్రిక

 రాష్ట్ర ్దవ ఆవరా్వం : ఉంది . ‘ రాజ్్ంగ సవరణ తరా్నాలు ‘ ఆమదంపైన సమ్ర ిలపినేత

 15 ఆగస్్ 1947 ి భారతదేశం బ్ంిషీ ్్రుతిం ి్ంచ సాితంత్్ం పొందిి అధిిారాలకు అతతంగా నాంిి ఆమదింిే అధిిారం రాష్ట్రిక ఉంంటంది .

తరరనాత కూడా భారతదేశం ఇంిా ఒక రాజ్ం వలే ‘ ిామన్ిె్ దేశాలు ‘ లో  పార్ మమంంట ఉరయ సరలు ికయ
్ ాశలకంగా లేి్ప్డు అత్వసర ిరర యాలు లేదా

భాగంగా ఉంంూ ‘ ఆరవ జ్ర్ ‘ రాజగా , గవర్ర జిరె పా్రిర్ంలో వర్లు చం్ ం ిేయాల్ి అవసరం ఉంది ్్రుతిం భావంచి సమయంలో పార్ మమంంట

ిరిహిస్ ్ండగా ‘ భారత రాజ్్ంగ వధాి సర ‘ దేశాిిక స్ియ రాజ్్ంగ ిరా్ణ ఆమదించి తరా్ిిక ఉండే అదే వరమమైి అధిిారాలు , ్రిధి ఉండే సమాి

బార్తి్ స్ికరించ ‘ 26 జివరి 1950 ‘ దాిి అమలులోిిక తస్ికచ్ చంా్లి్ ిేసే అధిిారం రాష్ట్రిక ఉంంటంది . ిాన ఈ తరహ చంా్లకు

సితంత్ రాజ్్ప రోదాి్ గణతంత్్ దేశంగా మారా్రర . ఆ తరాిత ్ూరి శాశితతిం ఉండద్ మరియు పార్ మమంంట సమానేశమమైి రోజ ి్ంచ ఖచ్తంగా

రాజ్్ప ియంత , గవర్ర జిరె ిారా్లయాలు రాష్ట్రిక సంక్రంిాచ . ‘ 6 నారాలు ‘ సమయం రంచకుండా పార్ మమంంట ఆమదం పొంది సందర్ంలో

 రాష్ట్ర పైన దేశంలో రాజ్్ంగ ఉల్ ంంిి్ ్్రంంి మరియు రకణ బార్తలు సంబంధిత అత్వసర చంా్లు రద్ద అవపతాచ .

మ్బడా్చ మరియు రాష్ట్ర అి్మర లేకుండా ిార్ిరిరణ లేదా శాసి  రాజ్్ంగబదద తి్ ిశ్చసస
్ దేశంలో అత్వసర అధిిారాలి్ అమలులోిక

వభాగాల ిరర యాలు లేదా తరా్నాలు ‘ చం్ ం ‘ ిాలేవప . రాజ్్ంగ వలువల తస్రావల్ి అవసరం ఉంది భావంచి్ప్డు , జరగబటచో పార్ మమంంట

్రిరకణలో రాష్ట్ర ్్్్రమ , అత్ంత అధిిారం అపాదించబడిి వ్ిక్ . సమానేశంలో ్్రుతిం అత్వసర అధిిారాల ్్కంిి్ సమరిదంచగలగే ఆధిక్త

 రాజ్్ంగంలోి ్దజ్లం ్్ిారం దేశ్ప రాజకు ఉండే రోదా , అధిిారాలు చం్ సరలో రాబం్ గలదనే వశాిసం ఉి్్ప్డు , పార్ మమంంటి్ సార్మమైింత

మాత్మే రాజ్్ంగం రాష్ట్రిక కల్ంచంది . ఆయి దేశాిిక నాయకుడే ిాన తిరితగరి సమానేశం ిేయగల అవిాశాలు ఉనా్యి అిపించి్ప్డు ,

ిార్ిరిరణ వభాగాిిక నాయకుడు ిాద్ . రాష్ట్ర ిేవలం దేశాిిక ‘ చర్ం రాష్ట్ర తి అధిిారిక ్్కంిలి్ ‘ చం్ ం ‘ గా జ్రీ ిేయవచ్్ . ిాన

‘ గా వ్వరరిస్ ారే త్్ పాలి ్రిధిలో నారి పాత్ ిేవలం దేశ్ప ిరర యాలి్ ్రిసస త
ి ీలు అద్్పలోిక వచ్ి న్ంంనే ఈ అత్వసర చంా్లి్ న్ిికక

బహిర్తం ిేయడాిిే ఉ్నగింిే అధిిారిక వస్్వపలోి ‘ ముద్ ‘ వంంిది . తస్ిోనాల్ి బార్త రాష్ట్ర మద ఉంంటంది .

 రాష్ట్ర వర్లు :  అత్వసర అధిిార ్్కంిలు సియంగా గరంచి్ప్డు లేదా పార్ మమంంటలో

 రాష్ట్ర యకక ్్రమ , అర ముఖ్మమైి వధి దేశంలో ‘ చం్ బదద పాలి ‘ , తగిింత ఆమదాి్ పొంది్ప్డు , రాజ్్ంగ వరరదద సిభానాి్ కలగి

‘ రాజ్్ంగ వలువల ‘ ్రిరకణ , రకణ మరియు అవసర సమయంలో సరైకి ఉనా్యి రరజవప ిేయబడిి్ప్డు రాష్ట్ర న్నరక బార్త తస్కుి

్్రంంి . రాష్ట్ర దేశంలోి అి్ సితంత్ రాజ్్ంగబదద వ్వసస లకు అధి్ర అవసరమమైి మారర్లు ిేరర్లు ిేయాల .

మరియు ఆయి చర్లు , ససచిలు మరియు ్ర్నేకణ అధిిారాలి్ తగు శాసి్రంగా రాష్ట్ర అధిిార ్రిరతీలు

సమయంలో రాజ్్ంగ వలువల ్రిరకణ ికరకు ఉ్నగింిాల .  పార్ మమంంట ఆమదం పొంది చం్ రూ్ సమ్రిక తి వదద కు వచ్ి తరా్నాి్

 ిార్ిరిరణ మరియు శాసి ్రిపాలి వభాగాల చర్లపైన నా్య్రమమైి , ఒకసారి మరలా ్రిశలికు ్ంపిి తరరనాత విే్ ్ూరి తరా్ింపైన అంగీిారం

చం్ బదద త పా్ర్దికలపైన నా్యసాసింలో సనాలు ిేయడం ి్ంచ రాష్ట్రి ఏ ిలపినేత అధిిారం రాష్ట్రిక ఉండద్ . అంద్వల్ సమ్ర ఖచ్తంగా ఇనాిల .

చం్ ం ిలువరించలేద్ .  పార్ మమంంటలో రూపొందించి తరా్ిం ిాన అ్్ంిిే అమలులో ఉి్ ఏదెననా చం్ ం

 రాష్ట్ర అధిిారాలు : రాజ్్ంగ ఉల్ ంంికు పాల్డుతీంది రరజవప ిేయబడితే అంటవంంి చంా్లపైన

శాసి్రమమైి అధిిారాలు సమ్ర ిలనేత లేదా న్ిికక పిలపింిే అధిిారాి్ కల్ంిే ‘ పాిైట వంట ‘ రకుక

 శాసి ిరా్ణ అధిిారాలు ‘ పార్ మమంంట ‘ ిేరలో ఉి్్ంిిక రాష్ట్ర దాిిక ిేవలం ్్ధాిమంర్ లేదా ిేంద్ మంర్మండల సలహల మేరకు మాత్మే రాష్ట్ర

అధి్రగా ఉంంూ రాజ్్ంగబదద తి్ ్్ియ

క్ లో ిశ్య్రరసస ఉంంారర . వినగించగలరర త్్ ఆయి వ్ిక్గత ిరాదరణకు వలువ ఉండద్ .
్
రాష్ట్ర పార్ మమంంట ఉరయ సరల సమానేశాిిక అలాగే ముగిం్ప ఆదేశాలి్  చం్ ిరా్ణ ్్ియ
క్ లో రాజ్్ంగబదద తి్ ికిసాగించింత వరకు రాష్ట్ర

జ్రీిేస్ ారర . లోక సరి్ ిరీిర్ం ిేసే అధిిారం రాష్ట్రిక ఉంంటంది . అధిిారిక ్రిధి దాదా్ప శి్ం ఎంద్కిగా ఆయి కంట్బడి ఉండే రాజ్్ంగం

 ్్ర సాధారణ ఎి్కల అింతరం జరిగే మదంి పార్ మమంంట సమానేశం మరియు యకక సవరణ కూడా చం్ సరల అధిిార ్రిధిలోనే ఉంంటంది . ిావపి రాష్ట్ర

్్ర ఏడాదిలో మదంి సమానేశంలో రాష్ట్ర పార్ మమంంటి్ ఉదేదేంచ ్దవ దాదా్ప అలంకరణ , ఉత్వ - సిభావ్ూరిత అంశమే అి ిె్్వచ్్ .

్్సంగిస్ ారర . సరిసారరణంగా ఈ సమానేశ ిరిరణా ఉదేదశం ్్రుతిం ిార్ిరిరణ అధిిారాలు

్్నేశపైం్బటచో ిసతి వధానాల గురించ లంు వవరణ ఇవిడాిిే .  రాజ్్ంగం దాిరా సంక్రంచి ిార్ిరిరణ అధిిారాలి్ రాష్ట్ర నేరరగా లేదా

 పార్ మమంంటలో ఆమదించబడిి ఏ తరా్ిం లేదా బలు్ ిేవలం రాష్ట్ర ఆమదం సహయక అధిిారరలు [ ్్ధాిమంర్ మరియు ిేంద్ మంర్మండల ] దాిరా

పొందిి పిద్ మాత్మే ‘ చం్ ం ‘ గా రూపాంతరం ిెంద్తాచ . ఈ క్మంలో రాజ్్ంగ వలువల ్రిధిలో ఆచరణలోిక తస్కురావచ్్ అలాగే ఒకనేళ

రాష్ట్ర సంబంధిత తరా్ింపైన అంగీిారం , ధిిాకరం లేదా దాిి మరలా పార్ మమంంట సబబుగా భావసే్ రాష్ట్రిక అది్ప అధిిారాలి్ కూడా మంజరర
ిేయవచ్్ మరియు ఆయి నాంిి రాష్ట గవర్రర్ కు కూడా వస్ రించవచ్్ .
 దేశంలోి అతీ్ి్త నా్యసాసిం [ స్ప్్ం ిోరర్ ] న్లువడించి తరర్లి్
న్ంంనే అమలులోిక తస్కురానాల్ి బార్త రాష్ట్ర మద ఉంంటంది .
ిార్ిరిరణలో రాష్ట్ర అధిిార ్రిరతీలు :
 రాష్ట్ర సం్ూరర ంగా ిేంద్ మంర్మండల సలహలు , ససచిల మేరకు
్్వరి్ంిాల త్్ వ్ిక్గత లేదా సాసనాగత అధిిారాలు వినగించలేరర . కి్క
మంర్మండల సలహలకు వ్రరేకంగా రాష్ట్ర తి అధిిారాలి్ వసరి్ంచలేరర .
 దేశంలోి ఎంటవంంి ిార్ిరిరక లేదా ఇతర సచనాలయాి్ తొలగింిే
అధిిారం ిేవలం పార్ మమంంట ఆధిక్త బల్రచి పిద్ మాత్మే రాష్ట్రిక
వరి్స్ ్ంది లేి చెడల ఆయి / ఆమమ కు ఆ అధిిారం ఉండద్ .
 ్్ధాిమంర్ లేదా ిేంద్ మంర్మండల ఇచ్ి సలహల వలి విే్
్రిణామాలకు నారిిక ఎంటవంంి సంబంరం ఉండద్ ిావపి అంటవంంి సలహల
రాజ్్ంగబదద తి్ ్రిశలంిాల్ి బార్త రాష్ట్రదే . విలమమైి్ప్డు , దాిిక
్ూరి్ బార్త రాష్ట్ర తస్ిోనాల్ ఉంంటంది .
 రాష్ట్ర మరియు సహయక ్్రుతి అధిిారరలు రాజ్్ంగవలువలకు లోబడుతూ
సమిాలింగా మంర్మండల సలహలి్ కూడా వస్రించకుండా వర్లి్ ,
అధిిారాలి్ అమలు ిేయాల ిాబంి్ ఇకకడ కూడా రాష్ట్ర యకక ్లుకుబడి
అధిిారాల వసర్ ిలో ్ిిేయద్ [ ఉనా్ ికయ
్ ారహితం ిాబంి్ ] .
నా్య్రమమైి అధిిారాలు
 దేశంలో చం్ బదద పాలి మరియు పాలి అంశాలో్ రాజ్్ంగబదద తి్ సజవంగా
ఉంచడమే రాష్ట్ర యకక ్్రమ వధి . అంద్ిే ఆయిి్ ‘ రాజ్్ంగ ్రిరకణ
మదంి తరహ రకణ వ్వసస ‘ అి వరిరస్ ారర . దేశ్ప అతీ్ి్త నా్యసాసిం
అనేది ‘ రైండవ తరహ రకణ వ్వసస ‘ .
 ఏదెననా ్్జ్ సంబంధిత అంశంలో ిాన చం్ ంలో ిాన సందేహలు , అి్మానాలు
ఉద్వంచి తరరణంలో రాష్ట్ర అతీ్ి్త నా్యసాసిం వదద ి్ంచ సంబంధిత
అంశంపైన ‘ సలహలు ‘ తస్కునే అధిిారం ఉంంటంది .
 దేశ్ప ఉి్త నా్య సలహదారర ‘ ఆంారీ్ జిరె ‘ ి్ పార్ మమంంట
సమానేశాలకు హజరర అచ్ ఉి్ లోపాలి్ తెలయజేయమనే అధిిారం కూడా
రాష్ట్రిక ఉంంటంది .
రాష్ట్ర ియామక అధిిారాలు
 ్్ధాిమంర్ [ సారరణంగా పార్ మమంంటలో సంఖా్కత పొందగలగే వ్ిక్ ] మరియు
అతి ససచిల మేరకు ిేంద్ మంతీ్లు ియామకం , వవర మంర్తి శాఖల
్ంపిణీ మరియు ్్ధాిమంర్ ససచిల మేరకు మంతీ్ల తొలగిం్ప లేదా
వ్ిక్గత అభష్ం మేరకు మంతీ్లి్ అధిిారంలో ఉంచడం , తొలగింిే అధిిారం .
 కళలు , నా్కరణం , వజ్్ిం మరియు సమాజసేవ వంంి రంగాలో్ ిిారతీలుని
నారిలో ‘ 12 ‘ మంది వ్కు్లి్ రాజ్సర సరు్లుగా ియరంిే అధిిారం
రాష్ట్రిక ఉంంటంది [ ిేవలం మంర్మండల సమకూరి్ి జ్బతాలోి నారే ] .
్ూరిం ‘ ఆంగో్-ఇండియన ‘ వర్ ం ి్ంచ ‘ 2 ‘ వ్కు్లి్ లోక సర సరు్లుగా
ియరంిే అధిిారం రాష్ట్రిక ఉండేది ిాన తరాిత అది రద్ద ిేయబడింది .
 దేశంలోి రాిా్టలకు ‘ గవర్ర ‘ ియామకం మరియు రాజ్్ంగ ఉల్ ంంికు నారర
పాల్డా్రి్ తరరణంలో నారి తొలగిం్ప అధిిారాలు
 భారతదేశ అతీ్ి్త నా్యసాసి ్్ధాి నా్యమమరి్ ియామకం మరియు
ఇతర జడి్ల ియామకం , అలాగే వవర రాిా్టలు మరియు ిేంద్పాలత పా్ంతాల
హైకిోరర్ల ్్ధాి నా్యమమరర్లు మరియు ఇతర జడి్ల ియామకం .
 ఢిల్ లోి ‘ జ్తయ రాజధాి పా్ంతం ‘ యకక ముఖ్మంర్ ియామకం మరియు
భారతదేశ ‘ ిాంపో్టలర జిరె ‘ ియామకం .
 దేశ మరియు వవర రాిా్టల ‘ ్్ధాి ఎి్కల అధిిారరలు ‘ ియామకం మరియు
‘ ిేంద్ ్్జ్ సేవ సంంం ‘ యకక ఛెనర్న మరియు ఇతర సరు్ల ియామకం .
 జ్తయ ్్ధాి నా్య సలహదారర ‘ అంారీ్ జిరె ‘ ియామకం .
 వవర దేశాలకు ‘ రాయబారరలు ‘ మరియు ‘ హైకకమషిరర్ ‘ మరియు సంబంధిత
సరు్ల ియామకం [ ్్ధాిమంర్ ఆమదించి జ్బతాలోి నారిలో ి్ంిే ] .
 ‘ అఖల భారత సరీిస్లు ‘ అధిిారరలు మరియు ‘ గమ
్ ూ-ఎ జ్బతా ‘ లో
పొంద్్రిచి ఇతర ‘ ిేంద్ సరీిస్లు ‘ అధిిారరల ియామకం .
 పైని వవరించి అధిిారరల తొలగిం్ప ్్ియ
క్ ికయ
్ ాశలకంలో కూడా రాష్ట్ర
అంరమం .
ఆరిదక్రమమైి అధిిారాలు
 పార్ మమంంటలో ‘ ఆరిదక తరా్ిం ‘ ్్నేశపైం్డాిిక రాష్ట్ర సమ్ర త్్ిసరి
మరియు ‘ నారిషక ఆరిదక ినేదిక [ ిేంద్ బడె్ట ] ‘ ి్ పార్ మమంంటలో ముంద్గా
్్రపాదింిేది రాష్ట్ర .
 ఊహించి సంంంిల నే్ర్ంలో ‘ భారత ఆకసి్క ిధి ‘ ి్ంచ ముందస్్
వరాళాలు తస్కుి , ఖరర్ ిేసే అధిిారం రాష్ట్రిక ఉంంటంది .
 ్్ర ‘ 5 సంవత్రాల ‘ ిాలవ్వధిిక ఒకసారి ‘ ఆరిదక సంంం ‘ ియరంిే బార్త ,
సంబంధిత అధిిారాలు రాష్ట్రిక ఉంంాచ . సారరణంగా ఆరిదక సంంం ిేంద్ ,
రాిా్టల మర్ ‘ ్ి్్ల వరజి , ్ంపిణీ ‘ పైన తగు ససచిలు ిేస్ ్ంది .
దౌత్్రమమైి అధిిారాలు
 అి్ రిాల ‘ అంతరా్తయ ఒ్్ందాలు ‘ మరియు ‘ ఒడంబడికలు ‘ రాష్ట్ర పేరర
మద్గానే చరి్ంచబడి , ిరర చంచబడతాచ . నాస్ నాిిక , అి్ తరహల
ఒ్్ందాలు , ఒడంబడికలు ్్ధాిమంర్ మరియు సరచర మంతీ్ల ిేత
ిరర చంచబడతాచ [ రాష్ట్ర ఆమదం త్్క ఇనాిల ] మరియు వంి
ికయ
్ ాశలకం [ అమలు ] ికరకు పార్ మమంంట [ చం్ సర ] ఆమదం త్్ిసరి .
 అంతరా్తయ నేదికలు మరియు ిార్కలాపాల సందర్ంలో రాష్ట్ర దేశాిిక
‘ పా్రిర్ం ‘ వహిస్ ారర ఎంద్కిగా నాంిలో దాగిఉి్ ‘ ఉత్వ సిభావం ‘ ,
మరియు రాష్ట్ర దేశ్ప ‘ ఉత్వ-సందర్ అధి్ర ‘ కి్క .
 రాష్ట్ర వవర దేశాలకు ‘ దౌత్ నేత్లి్ ‘ ్ం్డం మరియు సే్ర దేశాల
దౌత్నేత్లి్ సాిగరంిే అధిిారం , బార్త రాష్ట్రిక ఉంంటంది ఎంద్కంంే
రాష్ట్ర ‘ దేశ్ప ్్రమ పౌరరడు ‘ ిాబంి్ .
సైనిక్రమమైి అధిిారాలు
 దేశంలోి ‘ ర్వర సైనిక దళాలకు ‘ రాష్ట్ర ‘ ఉి్త , ్్ధాి కమాండర ‘ .
ఆయి ఒక దేశంపైన యుదద ం ్్కంించవచ్్ లేదా ఒక దేశంతో సంధి ిేస్ిోవచ్్
[ పైన రైండు ిరర యాలు ్్ధాిమంర్ నేతృతింలో ఉి్ మంర్మండల సలహల
మేరకు మాత్మే జరగాల ] . అి్ రిాల ముఖ్మమైి ఒ్్ందాలు మరియు
లానాదేవలు రాష్ట్ర పేరర మద ిరర చంచబడతాచ .
కమా్ణ అధిిారాలు
రాష్ట్రిక వవర సందరా్లలో కమామక అందింిే అధిిారం ఉంంటంది . అవ ఏమిగా :
 ిేంద్ చంా్ిిక వ్రరేకంగా ిార్కలాపాలు జరిపారి అమనగం ఉి్్ప్డు
 సైనిక నా్యసాసిం ేకల సందర్ంలో
 ఉరి ేక వధించి సందర్ంలో
పైని ఇచ్ి అి్ సందరా్లలో రాష్ట్ర ్్ధాిమంర్ నేతృతి మంర్మండల లేదా
పార్ మమంంట లోక సర సమ్రిక అతతంగా కమామక అధిిారాి్ వినగించవచ్్ .
ిాన ిాలావరకు నాస్ వక సి్నేశంలో ్్ధాిమంర్ , ిేంద్ ిాబన్ట సలహల మేరకు
మాత్మే రాష్ట్ర ఆయి ిార్ిరిరణ అధిిారాలు వినగిస్ ాడు .
అత్వసర సమయ అధిిారాలు
రాష్ట్ర సారరణంగా ‘ 3 ‘ రిాల ‘ అత్వసర ్రిసస త
ి ీలి్ ‘ ్్కంించవచ్్ . అవ :
1 . జ్తయ అత్వసర ్రిసస ర
ి
2 . రాష్ట అత్వసర ్రిసస ర
ి
3 . ఆరిదక అత్వసర ్రిసస ర
ి
జ్తయ అత్వసర ్రిసస ర
ి :
 దేశం యుదద ంలో పాల్్ి్ సమయంలో లేదా పొరరగు దేశాల ి్ంచ రరరగుబాంట
సమయంలో ఈ సిసరి దేశమంతంా లేదా ిరీరత భాగంలో వధించవచ్్ . ఇంటవంంి
సిసరి అమలు ిేయడాిిక ్్ధాిమంర్ నేతృతింలోి ిేంద్ మంర్మండల
రాష్ట్రిక ‘ నా్త ్ూరిక సమ్ర ్త్ం ‘ ఇవిడమే ఈ సిసరి అమలు్రిిే
్్రపాది పార్ మమంంటలో కనసం ‘ ఒక న్ల ‘ ముందే ఆమదం పొందాల .
 ్్రపాది ఆమద సమయంలో కనసం ‘ మమడింం రైండువంతీల ‘ చం్ సర
సరు్ల అంగీకరాి్ [ మదద తీ ] ి్ పొందాల్ ఉంంటంది . ఇంటవంంి సిసరి
గరిష్ంగా ‘ 6 న్లలు ‘ వధించవచ్్ . ఒకనేళ పొడిగిం్ప ిేయాలి్కుంంే మరలా
‘ పార్ మమంంట ఆమదం ‘ త్్ిసరి . ఈ సిసర వధిం్పకు ‘ గరిష్ ిాల ్రిరర ‘ ,
అనేది నాస్ నాిిక ఎకకడ పొంద్్రచలేద్ .
 అంటవంంి ‘ అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ లో పౌరరలకు రాజ్్ంగం దాిరా సంక్రంచి
వవర రిాల ‘ పా్రరక రకుకలు ‘ రద్ద ిేయబడతాచ మరియు రాజ్్ంగం
పౌరరలకు రృవకరించి ‘ 6 రిాల సేిిా్ రకుకలు ‘ కూడా రరించబడతాచ .
అచతే ‘ వ్ిక్గత సేిచ్ , జవంిే రకుక ‘ మాత్ం ికయ
్ ాశలకంగానే ఉంంటంది
మరియు దాిి రద్ద ిేసే అధిిారం ఎంటవంంి చంా్ిిక లేద్ .
 ‘ రాష్ట జ్బతా ‘ లో ఉండే ‘ 66 అంశాల ‘ పైన రాష్ట్ర తగు ిరర యాలు , చంా్లు
ిేయవచ్్ అలాగే అి్ రిాల ‘ ఆదాయ [ వత్ ] తరా్నాలు ‘ రాష్ట్ర
ఆమదంతో అమలులోిక తస్కురావచ్్ . ఈ సమయంలో అ్్ంిిే అధిిారంలో
ఉి్ ‘ చం్ సర యకక గడువప ‘ [ ్రోకంగా సరు్ల ్దవ ిాల పైం్ప ] ి్
‘ ఒక ఏడాది ‘ పైంిే అధిిారం రాష్ట్రిక ఉంంటంది . ిాన అత్వసర సిసరి
ిిేధించి తరాిత లేదా ఎర్ నేసిి పిద్ ‘ 6 న్లలు ‘ రంచ పార్ మమంంట ిాల
వ్వధిి పైంచడం అనేది రాష్ట్ర అధిిార ్రిధిలోిక రాద్ .
ఇ్్ంివరకు ‘ జ్తయ అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ వధించి సందరా్లు మరియు వవరాలు :
1. 1962 వ సంవత్రం ‘ సింరస - భారత యుదద ం ‘ సందర్ంలో మం్ మదంిసారిగా
భారతదేశంలో ‘ జ్తయ అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ వధించబడింది . ఆ సమయంలో
పాలనా రాష్ట్ర ‘ సరేి్ల్ రాధాకృషరన ‘ . ఈ సిసర 1965 వ సంవత్రంలో జరిగిి
‘ భారత - పాికసస ాన యుదద ం ‘ ముగిం్ప వరకు [ అిగా 1968 ] ికిసాగించబడి ,
మరలా 1968 వ సంవత్రంలో ఈ సిసరి అధిిారికంగా రద్ద ిేసారర .
2. భారతదేశంలో ‘ రైండవ జ్తయ అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ 1971 వ సంవత్రంలో
జరిగిి ‘ రైండవ భారత - పాికసస ాన యుదద ం ‘ సమయంలో వధింిారర . ఆనాంి
రాష్ట్ర ‘ వ.వ.గిరి ‘ .
3. మదంి రైండు జ్తయ అత్వసర ్రిసస త
ి ీలు ‘ బార్ రరరగుబాంట ‘ వలి
సంరవంిాచ . అచతే రైండవ జ్తయ అత్వసర సిసర అమలులో ఉి్
సమయంలోనే దేశంలో అంతర్ తంగా ‘ మమడవ జ్తయ అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ ి
అ్్ంి రాష్ట్ర అచి ‘ ికు్దిదన అల అర్మ ‘ ్్కంిస్ స ‘ ఇందిరాగాంధీ ‘ ి
తాతాకలక ికయ
్ ాశలక ్్ధాిమంర్గా ిరర చసస
్ 1975 వ సంవత్రంలో
ఆదేశాలి్ జ్రీ ిేశారర . ఆ తరాిత 1977 వ సంవత్రంలో ఒిేసారి రైండవ
ి ీలి్ అధిిారికంగా రద్ద ిేశారర .
మరియు మమడవ జ్తయ అత్వసర ్రిసస త
రాష్ట అత్వసర ్రిసస ర
ి :
 దేశంలోి ఏదెననా రాష్టంలో ్రిపాలి అచి రాజ్్ంగ వలువలకు వ్రరేకంగా
లేదా రాజ్్ంగ ్రిధిలో ్్రుతిం ్రిపాలి ికిసాగించలేి సందర్ంలో
సంబంధిత రాష్ట గవర్ర లేదా ఇతర విరరల ినేదిక మేరకు రాష్ట్ర ఆ రాష్టంలో
‘ అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ ి వధించవచ్్ . దీి అమలు ికరకు ఈ ్్రపాదిపైన
పార్ మమంంటలో ‘ 2 న్లల ‘ ికందంే ‘ మమడింం రైండు వంతీల ‘ సరు్ల మదద తీ
అనేది అవసరం . భారత రాజ్్ంగంలో పొంద్్రచి విరరల ్్ిారం , ఒక
రాష్టంలో ‘ అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ ి కనసం ‘ 2 న్లల ‘ ిాల వ్వధి ి్ంచ గరిష్ంగా
‘ 3 సంవత్రాల ‘ ిాల ్రిరర వరకు పొడిగించవచ్్ అచతే ్్ర ‘ 6 న్లల ‘ కు
పార్ మమంంట ఆమదం అనేది పొడిగిం్పకు త్్ిసరి .
 రాష్ట అత్వసర ్రిసస ర
ి యకక ‘ గరిష్ ిాల ్రిరర ‘ ి 3 సంవత్రాల కంంే
ఎకుకవ పొడిగించవచ్్ ిాన దాిిక ‘ రాజ్్ంగ సవరణ ‘ అవసరం . ఇ్్ంిిే
దేశంలోి ‘ ్ంజ్బ & జమమ్ ిాశ్ర ‘ పా్ంతాలో్ దీిి అమలు ిేశారర . ఈ
సమయంలో రాష్టం యకక ిార్ిరిరణ అధిిారాలి్ రాష్ట్ర ిరిహిస్ స ,
రాష్ట గవర్ర రాష్ట్ర పేరిం ్రిపాలి ిేస్ ్ంంారర .
 ఈ సమయంలో ‘ రాష్ట శాసి సర ‘ ి్ ిరీిర్ం ిేయడం లేదా ిిేరం వధింిే
అధిిారం రాష్ట్రిక ఉంంటంది మరియు రాిా్టిిక సంబంధించి ‘ 66 అంశాలు ‘ ,
అిగా ‘ రాష్ట జ్బతా ‘ లోి నాంిపైన రాష్ట్ర చంా్లు ిేయవచ్్ .
 ఒక రాష్టంలో ‘ అత్వసర ్రిసస ర
ి ి ‘ ికం్ ది సందరా్లో్ వధించవచ్్ :
1. రాష్టంలో ్రిపాలి అనేది రాజ్్ంగబదద ంగా జరగి్ప్డు , రాజ్్ంగ ఆపాదిత
అధిిారాల మేరకు ‘ అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ ్్కంించ ‘ రాష్ట్ర పాలి ‘ అమలులోిక
తస్కురాబడుతీంది . ఈ సమయంలో రాష్ట గవర్ర ్రిపాలి అధి్ర .
2. రాష్టం రాజ్్ంగం ిేంద్ ్్రుతాిిిక ఇచ్ి అధిిారాల మేరకు ిరీరత దిశలో
్ిిేయి తరరణంలో కూడా అత్వసర సిసరి వధించవచ్్ .
అచతే , ఒక సంవత్ర ిాలం తరరనాత రాష్టంలో ‘ అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ మరింత
పొడిగిం్పికు ్్రపాదించి తరా్ిం ికం్ ది ్్మాణాలి్ సంతృపి్ ్రిాల్ ఉంంటంది :
1. దేశంలో ిాన ఏదోక పా్ంతంలో ‘ జ్తయ అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ ్్కంించ ఉండాల .
2. ‘ భారత ఎి్కల సంంం ‘ ఆ రాష్టంలో ఎి్కల ిరిరణ కష్తరం అి భావంచి
సందర్ంలో .
ఇ్్ంివరకు ‘ రాష్ట అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ వధించి సందరా్లు మరియు వవరాలు :
1. 2005 వ సంవత్రం ‘ బహర రాష్టం ‘ లో వధించబడింది .
2. ‘ 1 మారి్ 2014 ‘ ి ఆంర్్్దేద రాష్టంలో ‘ రాష్ట్ర పాలి ‘ వధించబడింది .
2014 సాధారణ ఎి్కల తరాిత ‘ మే ‘ మాసాంతంలో పార్ మమంంట సమానేశం
సార్మవపతీంది భావంిే ఈ అత్వసర ్రిసస ర
ి ి ్్కంింిారర .
‘ రాష్ట అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ మద ఉి్ంటవంంి వమరరలు మరియు నాదిలు :
 2005 వ సంవత్రంలో ‘ బహర రాష్టం ‘ లో వధించి అత్వసర ్రిసస ర
ి
రాజ్్ంగవరరదద ంగా ఆ రాష్టంలో ఎి్్ిోబడిి వ్కు్లిే ్్రుతిం
ఏరా్ంటిేయకుండా ఉండేంద్కు అన్నరకంగా వధింిారర .
 ి ‘ ి రద్ద ిేసిి తరాిత మరలా
నాస్ నాిిక ఒకసారి రాష్టంలో ‘ అత్వసర ్రిసస ర
వధింిేంద్కు ‘ 2 న్లల ‘ ముందే ‘ పార్ మమంంట ఆమదం పొందాల్ి వషయం
తెలసిందే ిాన ఈ మర్లో వధించడం లేదా ఆమదం లేకుండా అమలు ిేయడం
అనేది రాజ్్ంగ ఉల్ ంంి అవపతీంది . ఇదే సి్నేశం 2014 వ సంవత్రం
ఆంర్్్దేద రాష్టంలో జరిగింది . 2014 వ సంవత్రం ‘ ఏపి్ె 28 ‘ ి మరలా
రాష్టంలో ‘ అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ వధింిారర . రాజ్్ంగ ిబంరిల ్్ిారం వధించి
ి ‘ ఏపి్ె 30 ‘ ి అధిిారికంగా రద్ద ిేయబడాల అలాగే మరలా
అత్వసర ్రిసస ర
వధింిాలనే లేదా పొడిగిం్పకు తరా్ిం కనసం ‘ 2 న్లల ‘ ముందే పార్ మమంంటలో
్్నేశపైం్బడి ఆమదం పొందాల . ిాన ఇనేం లేకుండా మరలా వధించబడింది .
 పైని ఉి్ నా్ఖ్లనే ్్రుతిం ియరంచి ‘ సరాకరియా కమషన ‘ కూడా
న్ల్డించంది . ్లుమారర్ ిేంద్ ్్రుతిం రాిా్టల మద ఆధి్త్ం ికరకు
ి ‘ ి రాిా్టలో్ పాలి అంశాలు అి్ సరిగ్ ా
రాజ్్ంగంలోి ‘ అత్వసర ్రిసస ర
ఉి్్్ంిిి రాజ్్ంగ వలువలకు ఉల్ ంంిస్ స వధించంది పేర్కంది .
ఆరిదక అత్వసర ్రిసస ర
ి :
 రాజ్్ంగంలో పొంద్్రిచి ిబంరిల ్్ిారం రాష్టంలో అంద్బాంటలో ఉి్
విరరల మద , లర్ంలో ఉి్ ఆదాయ విరరల మద సం్ూరర గుతా్ధి్త్ం
రాిా్టిిక ఉంంటంది అలాగే దేశంలోి ఏ పా్ంతం ి్ంిెననా తి సామరద ్ం ్రిధిలో
అ్రరతమమైి అ్ప్ ిేసే అధిిారం కూడా రాిా్టలకు ఉంంటంది . వంిిక ిేంద్
్్రుతి అంగీిారం [ సమ్ర ] అనేది రాిా్టలకు అవసరం లేద్ .
 ిాన ఒకనేళ ఏదెననా రాష్టం ‘ భారత ఏిికరణ [ సంంంిత ] ిధి ‘ ి్ంచ ఎకుకవ
మత్ ంలో అ్ప్ి్ తస్కునా్ లేదా ఏదెననా బహిర్తంగా రాష్టం తస్కుి్
అ్ప్కు ‘ భారత ఏిికరణ ిధి ‘ ి దృిి్లో ఉంచ్కుి భారత ్్రుతిం అనేది
తాి్ ‘ హమ ‘ గా ఉి్్ప్డు , సంబంధిత లేదా ిారక రాష్టం తి యకక అ్ప్
ిబంరిలి్ అి్సరింిేలా ్ర్నేేింిే అధిిారం [ అవసరమమైతే ఒర్ డి ]
రాజ్్ంగం ిేంద్ ్్రుతాిిిక ఇచ్ంది .
 దేశం యకక ‘ ఆరిదక సిసరత ‘ లేదా ‘ జ్తయ అ్ప్ ‘ లేదా ఏదెననా పా్ంతంలో ఈ
్రిణామాలు సంరవంచి్ప్డు రాష్ట్ర ‘ ఆరిదక అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ ి ిారక
పా్ంతంలో వధించవచ్్ . అచతే ఇంటవంంి ్రిసస ర
ి వధిం్ప తరా్ిం అనేది
కనసం ‘ 2 న్లల ‘ ముందే పార్ మమంంటలో ‘ మమడింం రైండు వంతీల ‘ సరు్ల
‘ సాధారణ సంఖా్కత ‘ [ ఆ సమయంలో ఉి్ సరు్ల సంఖ్లో 2 / 3 వంతీ ] ‘ ,
పొందిి చెడల అధిిారికంగా వధించవచ్్ .
 ిాన ఈనాంి వరకు దేశంలో ిాన , దేశంలోి ఏ రాష్టం , ిేంద్పాలత పా్ంతం ,
్ంిాయత , ్పరపాలక ిగరం , ిారో్రేషన లో ిాన ‘ ఆరిదక అత్వసర సిసర ‘ ి
్్కంించలేద్ . అలాగే ిేంద్ ్్రుతిం ిాన ఆరిదక సంంం ిాన ఏదెననా రాష్టంలో
ఇంటవంంి ్రిసస ర
ి ి వధింిాలనే ్రిణామాలి్ కూడా ఇ్్ంివరకు చసడలేద్ .
 ‘ ఆరిదక అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ ి రాష్ట్ర రద్ద ిేయవచ్్ అి భావంిే రోజ వరకు
[ ్రోకంగా పార్ మమంంట మరలా ఆరిదక రద్త సాసపితం యకక ిశ్యం పొందాక ]
దీిి అమలులో ఉంచవచ్్ . ఈ సమయంలో రాష్ట్ర అవసరం అి్కుంంే అి్
సాసచల ్్రుతి ఉదో్గుల నేతనాలు [ రాష్ట , జ్తయ ఉి్త నా్యసాసనాల
్్ధాి నా్యమమరర్లు మరియు సహయక నా్యమమరర్లతో సహ ]
తగి్ంచవచ్్ . అి్ రాిా్టల ‘ ఆదాయ [ వత్ ] తరా్నాలు ‘ రాష్ట్ర ఆమదం
ఖచ్తంగా పొందాల్ ఉంంటంది మరియు అవసరమమైి ‘ ఆరిదక మారా్లి్ ‘ రాష్ం
అి్సరింిాలి ఒర్ డి పైం్్ అధిిారం కూడా ిేంద్ ్్రుతాిిిక ఉంంటంది .
రాష్ట్ర ఎి్క వధాిం
అర్రిదిక ఉండవలసిి అర్తలు :
 భారతదేశ పౌరరడెన ఉండాల .
 కనసం ‘ 35 ‘ ఏళ్ వయస్్ ఉండాల .
 వంితోపాంట ‘ లోక సర సరు్డు ‘ గా పోంిిేయడాిిక ఉండాల్ి అి్ అర్తలు .
 పోంిిేసే అర్రిద నారనేషన సమయంలో ఎంటవంంి ‘ లారదాయకమమైి ‘ సిభావం
కలగిి ిారా్లయాిిక అధి్రగా ఉండకూడద్ . అది అి్ రిాల ్్రుతి
అధీింలో ఉి్ ిారా్లయాలకు వరి్స్ ్ంది [ ిేంద్ , రాష్ట , ్పరపాలక , పా్ంత ] .
అచతే ికి్ ్్తే్క సాసచలో్ ఉి్ అధిిారరలకు మాత్ం రాష్ట్ర ఎి్కలో పోంిిేసే
అధిిారం ఉంంటంది . నారర :
1. ్్స్ ్త ్దవలో ఉి్ ‘ ఉ్రాష్ట్ర ‘ .
2. అి్ రాిా్టల గవర్రర్ .
3. ిేంద్సస ాచ లేదా రాష్టసస ాచ మంతీ్లు [ ్్ధాిమంర్ , ముఖ్మంతీ్లు సహ ] .
4. పార్ మమంంట మరియు రాష్ట శాసిసర సరు్లు .
పైని పేర్కి్ ఏ తరహ అధిిారరలు అచి ఒకనేళ ‘ రాష్ట్ర ‘ గా ఎి్్ిోబడితే , నారర
అధిిారికంగా ‘ ్గా్లు ‘ ిే్ంి్ ిరోజ నారి ్ూరి ్దవిక రాజనామా ిేయాల్ ఉంంటంది .
 ్్స్ ్తం ఎి్్ిోబడిి వ్ిక్ లేదా గతంలో ్డవలో ఉి్ వ్ిక్ అచనా సరే
మరలా రాష్ట్ర ్దవిక పోంి ిేయవచ్్ .
 ‘ రాష్ట్ర మరియు ఉ్రాష్ట్ర ఎి్కల చం్ ం , 1952 ‘ ిబంరిల ్్ిారం
ఎవరైకనా ఒక అర్రిద రాష్ట్ర ఎి్కలో పోంిిేయాలంంే అతి పేరరి్ ‘ 50 ‘ మంది
్్రపాదింిాల అలాగే మర్క ‘ 50 ‘ మంది దాిిక మదద తీ ఇనాిల . లేి చెడల
ఎి్కలో పోంి అర్త లేింట్గా ్రిగణించబడుతీంది .
రాష్ట్ర ఎి్క ిరిహింిేంద్కు ిానాల్ి సందరా్లు :
సారరణంగా రాజ్్ంగంలోి ిబంరిల ్్ిారం రాష్ట్ర ్దవిాలం’ 5 ఏళ్్ ‘ . అచతే
ఒకనేళ ఆకసి్క రరీ్ [ ఊహించి ఖాళ ఏర్డితే ] అవసరమమైి తరరణంలో అిగా :
1. ్్స్ ్త వ్ిక్ ్దవిాల ముగిం్ప దగ్ ర ్డుతీి్్పడు .
2. ్దవలో ఉి్ వ్ిక్ిక మరణం , రాజనామా లేదా తొలగిం్ప సంరవంచి్ప్డు .
 అచతే , పైని పేర్కి్ సందరా్లలో ఎి్క అనేది ఖాళ ఏర్డిి ‘ 6 ‘ న్లల
వ్వధిలోగా జరగాల . ఒకనేళ ఎి్క అనేది ఏమమైి ిారణాల వల్ నాచదా
నేయనాల్వసే్ మర్క వ్ిక్ రాష్ట్రగా ఎి్కచో్వరకు ‘ గత రాష్ట్ర ‘ వర్లు
ిరిహింిాల్ ఉంంటంది . ఒకనేళ గత రాష్ట్ర మరణించిం్ చతే , అంటవంంి
తరరణంలో ‘ ఉ్రాష్ట్ర ‘ తరరనార ఎి్క వరకు ‘ ిార్దాయక రాష్ట్ర ‘ గా
వ్వరరింిే అధిిారం ఆయిిక ఉంంటంది .
రాష్ట్ర ఎి్క ్్ియ
క్ :
రాష్ట్ర ిారా్లయం ఖాళ అచి్ప్డు ిసతి వ్ిక్ి ‘ ఎి్కదారరల సమమరం ‘ ,
అిగా ‘ ిరీరత వ్కు్లు లేదా సరు్లు ‘ ఎి్్కుంంారర . రాష్ట్ర ఎి్కలో అి్సరింిే
‘ ఎి్కదారరల సమమరం ‘ లో ికం్ దినారిి అరర్లుగా ్రిగణిస్ ారర . నారర :
1. పార్ మమంంట , రాష్ట వధాిసరల సరు్లు .
2. శాసిసర కలగిఉి్ ిేంద్పాలతపా్ంతాల సరు్లు కూడా .
 పోంిదారర అర్తి్ సమరిదస్ స కనసం ‘ 50 ‘ మంది పేరరి్ ్్రపాదింిాల మరియు
మర్క ‘ 50 ‘ మంది దాిిక మదద తీ ఇనాిల . ఆ తరాిత పోంిదారరడు తి
సరచరరలతో ‘ రిజరి బా్ంకు ‘ లో ‘ 15,000 రూపాయల ‘ మతా్ి్
జమిేయాల . దీి న్ి్క ిారణం ఏరంంంే ఒకనేళ అర్రిదిక మత్ ం
వినగించ్ిోబడిి ఓం్ సంఖ్లో ‘ 6 వ వంతీ ‘ మదద తీ రాి చెడల అతి
అర్తి్ రద్ద ిేస్ స నేయబడే ‘ జరిమానా ‘ ికరకు అి్మాం ఆ మత్ ం .
 రాష్ట్ర ఎి్కలో ‘ రరస్ ఓంట వధాిం ‘ ఉ్నగిస్ ారర అిగా పోంిదారరలందరి
పేర్ ర ఒక ఓంట ిాగితం మద ముది్ంచబడి ఉంంాచ . ఎి్కదారరలు నారి
అమరరచ్ల మేరకు అర్రరదలందరిిక ‘ సంఖా్ి్గుణంగా ‘ [ రా్ంికంం ]
క్మబదీదకరణ ఇసా్రర . ఆ ిాగితంపైన ఎంటవంంి పేరర ఉండద్ ిాబంి్ ఎి్కదారరి
సమాిారం నేర్క వ్ిక్ిక తెలసే అవిాశం ఉండద్ . తరాిత ఎి్కదారరడు ఆ
ఓంట ిాగితాి్ సగాిిక మడిచ ‘ ఓం్ సంగ్రణ డబాబ ‘ లో నేస్ ాడు .
 భారతదేశ రాష్ట్ర ఎి్కలో ‘ దామాిా పా్రిర్ం ‘ ్్ియ
క్ ి్ అి్సరించ
ఎి్క వధాింగా ‘ కణి-గరక ఓంట ్్ియ
క్ ‘ ి్ ఉ్నగిస్ ారర .
కణి-గరక ఎి్క ్దద ర :
 దీినే పా్చ్ర్ంలో ‘ పా్ధాి్త ఎి్క వధాిం లేదా క్మబదీదకరణ వధాిం ‘ అి
అంంారర . ‘ ఏక-వజేత ఎి్క ‘ లో ఇదద రర లేదా ఎకుకవ మంది అర్రరదలు
ఉి్్్డు ఇది ‘ సంఖా్కత మదద తీ ‘ పా్ర్దిక మద ్ిిేస్ ్ంది . అంంే ఈ
ఎి్క వధాింలో ‘ వజేత ఆధిక్త ‘ అనేది కిపిస్ ్ంది .
 ఈ వధాింలో సాధారణంగా అర్రరదలి్ ఎి్కదారరలు నారి ‘ పా్ధాి్తల ‘ కు
అి్గుణంగా ఒక క్మంలో ‘ సంఖ్ల ‘ ఆధారంగా క్మబదీదకరణ ిేస్ ారర . ఏ అర్రిద
అచతే ఎకుకవ మంది ‘ మదంి పా్ధాి్త ‘ పొందగలుగుతాడో అతినే ఎి్కలో
‘ వజేత ‘ గా ్రిగణిస్ ారర .
భారతదేశ రాజ్్ంగంలో పొంద్్రిచి ిబంరిల ్్ిారం రాష్ట్ర ఎి్కలో
ఉ్నగింిాల్ిది ‘ దామాిా పా్రిర్ంలో ఏకమారర బదిల-సహిత ఓంట వధాిం ‘ .
క్ లో ఒక అర్రిద యకక పోంి అర్తి్ ిరర చంచడాిిక లేదా రరజవప
ఈ ్్ియ
ిేస్ిోవడాిిక అతిిక కనస ఓంట మదద తీ అనేది రానాల్ ఉంంటంది దాినే అధిిారిక
్దజ్లంలో ‘ ిోంా ‘ అంంారర .
‘ ఎి్క ిోంా ‘ యకక గణిత ససత్ం ఈవరంగా ఉంంటంది :
= { [ మత్ ం సవ్మమైి ఓంట
్ ] / [ మత్ ం ్దవ ఖాళల సంఖ్ ] + 1 } + 1
పైని చసపిి ససత్ం అనేది ్ూరించవలసిి ఖాళలు ‘ ఒకంి కంంే ఎకుకవ ‘ ఉంంే
ఉ్నగిస్ ారర . ిాన భారతదేశంలో రాష్ట్ర ిేవలం ‘ ఒకంి ‘ మాత్మే ిాబంి్ , మి
దేశ్ప రాష్ట్ర ఎి్కలో పోంిిేసే అర్రిదిక ఎవరిిైకనా మత్ ం వినగించ్ిోబడిి ఓం్ లో
‘ 50% కంంే ఒకక ఓంట ‘ ఎకుకవగా వచ్నా అతినే వజేతగా ్్కంిస్ ారర .
ఎి్క ిోంా = { [ 100 ఓంట
్ ఉదారరణిక ] / [ 1 + 1 ] } + 1 = [ 100 / 2 ] + 1 = 51
 ఇంతకు ముందే మిం తెలుస్కుి్ వరంగా రాష్ట్రి మి దేశంలో ్్జలు
నేరరగా ిాకుండా ్రోకంగా రాజ్్ంగం ిరర చంచి ‘ ఎి్కదారరల సమమరం ‘ ఈ
వధిి ్ూరి్ ిేస్ ్ంది . ఈ ఎి్కదారరల సమమరంలో భాగంగా ఉండేనారర :
1. దేశంలోి అి్ రాిా్టల మరియు శాసి సర కలగిి ిేంద్పాలత పా్ంతాల
శాసిసర సరు్లు .
2. పార్ మమంంట ఉరయ సరల సరు్లు . అచతే ఈ సరలిక రాష్ట్ర ిేత వవర
రంగాలలో పా్వణ్ం పా్ర్దిక మద ఎి్్ిోబడిి సరు్లకు మాత్ం ఎి్కలో
పాల్్ిడాిిక అర్త ఉండద్ .
 ఎి్కదారరలుగా వ్వరరింిే ‘ శాసి సరు్ల ‘ & ‘ పార్ మమంంట సరు్ల ‘ యకక
‘ ఓంట వలువలు ‘ గణి అనేది జరరగుతీంది . నాంిిక సంబంధించి ససతా్లు
ఇలా ఉనా్చ :
రాష్ట శాసిసర సరు్ి ఓంట వలువ యకక గణిత ససత్ం
= { [ రాష్టం యకక మత్ ం జనాభా ] / [ మత్ ం శాసిసర సాసనాలు ] } * [ 1 / 1000 ]
 రాష్ట్ర సిదేశ ్్యాణాలకు భారత న్నమాిక దళాిిక ిెందిి వమాిం
పార్ మమంంట సరు్ి ఓంట వలువ యకక గణిత ససత్ం
ఉ్నగింిే అధిిారిక నాయు వమాిం అచి ‘ బబజై - 737 ‘ . దీిిక ఉిా్రణ
= { [ రాష్ట శాసి సరు్ల మత్ ం ఓం్ వలువ ] / [ పార్ మమంంట సరు్ల సంఖ్ ] }
నామం ‘ ఎచర ఇండియా వన ‘ .
 పైని ఓంట వలువ గణిలో వినగింిే రాష్ట జనాభా లుకక అనేది ‘ 1971 ‘ వ రాష్ట్ర వదేశ ్్యాణాలకు ఉ్నగింిే ‘ విపి బ - 777 ‘ వమాిం . దీిిక కూడా
జనాభా లుకకల ఆధారంగా తస్కుంంారర మరియు ఈ లుకకలి్ మిం రాబటచో అధిిారిక నాయు వమాిం ఉిా్రణ నామం ‘ ఎచర ఇండియా వన ‘
‘ 2026 ‘ సంవత్రం వరకు ఉ్నగించబటతీనా్ం . ఇలా గతంలోి జనాభా భారత న్నమాిక దళంలో ్్తే్కంగా విపి ఫ్్ ట ిో్ర
లుకకలు తస్ిోవడాిిక ిారణం ఆ సమయంలో దేశంలో జిభా వృదిద అనేది ఒక రాష్ట్రి రనాణా ిేయడాిిక
క్మ్దద రలో ఉంది మరియు ఇలా ఉి్్ప్డు అి్ రాిా్టలకు ఎి్కలో సమాి ఉ్నగింిే నాయు వమాిం
రకుక కల్ంచడం అనేది సార్మవపతీంది . రాష్ట్ర అమశంసి / ్దవర్ష్ / తొలగిం్ప ్్ియ
క్ :
 ఎి్క ్్ియ
క్ లో ్్ర ఒకక ఎి్కదారరడు ‘ వమి్ ఓంట వలువి్ ‘ కలగి  రాజ్్ంగంలోి ిబంరిల ్్ిారం రాష్ట్ర ఎి్క ్్ియ
క్ లో ఉద్వంిే
ఉంంాడు . దేశంలోి పార్ మమంంట సరు్ల మత్ ం ఓంట
్ అనేవ అి్ రాిా్టల సమస్లి్ / వనాదాలి్ ‘ స్ప్్ం ిోరర్ ‘ ్రిషకరిస్ ్ంది అలాగే స్ప్్ం ిోరర్
శాసిసర సరు్ల ఓం్ కు సమాింగా ఉండాలనేది అంతరీ్ి ఉదేదశం . ఒక రాష్టంలో ఎవరైకనా అర్రిద ఎి్కలో త్ప్లకు పాల్డినా లేక అతిిక సరైకి అర్తలు లేవి
తకుకవ మంది ్్రిర్లు ఉంంే అ్ప్డు ఎి్కదారరడిిక [ శాసిసరు్డు ] ిరూపించబడినా అతిి ఎి్కల ి్ంచ తొలగించవచ్్ .
యకక ఓంట వలువ ఎకుకవగా , ఒకనేళ ఎకుకవమంది ్్జ్్్రిర్లు ఉంంే  రాష్ట్ర ఎి్క వధాింలో అర్రిదిక ిాలవసిి అర్తల గురించ , తలుతే్ సమస్ల
ఎి్కదారరడి ఓంట వలువ ‘ తకుకవగా ‘ ఉంంటంది . సారరణంగా మి దేశంలోి ్రిిాకరణ గురించి ిబంరిలు పార్ మమంంట మరియు రాజ్్ంగం
్్జ్్్రిర్లు [ శాసిసర లేదా చం్ సర ] నారి పారీ్లు ్్రపాదించి రూపొందింిాచ ిాన ్దవగ్స్ ్లచి పిద్ నారి రాజ్్ంగ ఉల్ ంంి ిార్లకు
అర్రరదలనే రాష్ట్ర ఎి్కలో బల్రరస్్ంంారర . వరరగుడు ిబంరిలు లేవప .
మిదేశంలో పార్ మమంంటలో మత్ ంగా ‘ 543 ‘ మంది లోక సర సరు్లు , ‘ 233 ‘ మంది  అచతే , పార్ మమంంట రాష్ట్రి ‘ అమశంసి వధాిం ‘ దాిరా రాజ్్ంగ వలువల
రాజ్ సర సరు్లు , అిగా మత్ ంగా ‘ 776 మంది ‘ పార్ మమంంట సరు్లు రాష్ట్ర ఉల్ ంంి పా్ర్దికి ్దవ ి్ంచ తొలగించవచ్్ .
ఎి్కలో పాల్్ంంారర . అలాగే మి దేశంలో అి్ రాిా్టలు మరియు శాసిసర కలగిి అమశంసి వధాిం :
ిేంద్పాలత పా్ంతాలో్ కలపి మత్ ంగా ‘ 4128 మంది ‘ శాసిసర సరు్లు ఎి్కలో  ఈ తొలగిం్ప తరా్ిం అనేది పార్ మమంంట ఉరయ సరలో్ ‘ ఏ సరలో ‘ అచి
పాల్్ంంారర మరియు మత్ ం ఓంట వలువలో ‘ 50% ‘ కంంే ఎకుకవ ఓంట మదద తీ పొందిి పా్రంమంచవచ్్ . అమనగాలన్ సంంంించ ఒక ినేదిక వలు తయారరరిేసి
వ్ిక్ వజేతగా ్్కంించబడతాడు . దాిపైన అది పా్రంమంచబడిి సరలోి ‘ నాలుగింం ఒక వంతీ ‘ ఆమదం తెలపి ,
రాష్ట్ర ్దవ ్్మాణ స్ిిారం : సంతిాలు ిేసి దాిి రాష్ట్రిక సమరి్ంిాల .
 దేశ అతీ్ి్త నా్యసాసి ‘ ్్ధాి నా్యమమరి్ ‘ , ఒకనేళ ఆయి  ‘ 14 రోజల ‘ వ్వధి తరాిత ఆ ినేదికపైన ఎంటవంంి స్ంది రాి చెడల
అంద్బాంటలో లేి సమయంలో అతీ్ి్త నా్యసాసింలో అ్్ంిిక వర్లో్ అమనగాలి ్రిగణలోిక తస్ిోవచ్్ . తరరనాత ఆ తరా్ిం అనేది జి్ంచి
ఉి్ ‘ అత్ంత అి్రవజ్ నా్యమమరి్ ‘ రాష్ట్ర ఎి్కలో గైలచి వ్ిక్తో సరలో ‘ మమడింం రైండు వంతీల ‘ మదద తీ పొంది , నేర్క సరకు తరా్ిం
్్మాణస్ిిారం ిేచసా్రర . ్ం్బడుతీంది .
రాష్ట్ర జతరతా్లు మరియు ఇతర వసతీలు :  నేర్క సర కూడా అమనగాల మద విారణ జరిపించ ఒక ిరాదరణకు వస్్ంది .
రాజ్్ంగంలోి ిబంరిల ్్ిారం ‘ రాష్ట్ర జతరతా్లు ‘ అనేది ఇలా ఉనా్చ : ఒకనేళ నేర్క సర కూడా అమనగాలి్ బల్రరసస
్ ‘ ్్తే్క సంఖా్కత ‘ అనేది
1950 వ సంవత్రం 10,000 రూపాయలు తరా్ింపైన సాధించి చెడల ఆ తరా్ిం ఆమదించబడిి రోజ అమనగాలి్
1998 వ సంవత్రం ి్ంచ 50,000 రూపాయలు ఎద్ర్కంంటి్ రాష్ట్ర తి ్దవిక ‘ రాజనామా ‘ ిేయాల్ ఉంంటంది .
11 సైప్ ంై బర 2008 ి్ంచ 1.5 లకల రూపాయలు  ఈ మత్ ం ్్ియ
క్ లో తి ‘ ిబదద తి్ ‘ నాదించడాిిక / ిరూపించడాిిక రాష్ట్ర
1 ఫిబ్వరి 2018 ి్ంచ 5 లకల రూపాయలు ‘ అధిిారిక ిౌి్ె ‘ ి్ ియరంచ దాి సేవలి్ ఉ్నగించ్ిోవచ్్ .
 ిజ్ిిక , రాష్ట్ర అవసరాలు మరియు ిేయాలి్కుి్ ్ి్లు అి్ంంిిక ఇ్్ంివరకూ , మి దేశంలో ఏ రాష్ట్ర ఇలా మర్ంతరంగా తొలగించబడలేద్ .
అవసరమచో్ ఖరర్ల ిోసం ిేంద్ ్్రుతిం ్్ర ఏడాదిలో వడుదల ిేసే  రాజ్్ంగంలోి ిబంరిల ్్ిారం , రాష్ట్ర ్దవలో ఉి్ వ్ిక్ిక నా్యసాసిం
అధిిారిక ‘ నారిషక ఆదాయ ినేదిక [ బడె్ట ] ‘ లో ‘ 22.5 ిోం్ ‘ ిధిి పైడుతీంది . ‘ అధిిారిక విారణ పిలు్ప ‘ అనేది ఇవిడం ిిేరం అచి్్ంిిి , రాష్ట్ర
 ‘ రాష్ట్ర రవన ‘ అనేది రాష్ట్ర యకక అధిిారిక ినాసం మరియు ఇది ఆమదింిే ‘ రాజ్్ంగ వరరదద ిారా్లి్ ‘ రద్ద ిేసే అధిిారం స్ప్్ం ిోరర్కు
్్్ంచంలోనే ‘ అర పైదద అర్క రవిం ‘ కూడా . రాష్ట్రిక సాధారణంగా మి ఉంంటంది . అచతే రాష్ట్ర ఒకనేళ తి చర్లో్ రాజ్్ంగ ఉల్ ంంికు పాల్డితే
దేశంలో ‘ 3 ‘ అధిిారిక ినాసాలు ఉంంాచ . అవ : ఆయి ్దవిాలం ముగిసిి తరరనాత తగు చర్లు తస్కునే క్మంలో

రాష్ట్ర రవన ిస్ఢిల్ నా్యసాసింలో ్్నేశపైంే్ అధిిారం స్ప్్ం ిోరర్కు ఉంంటంది [ 24 జివరి , 2006

రాష్ట్ర ిలయం బొలరాం , సిికందా్బామ , హైకదరాబామ సంవత్రంలో న్లువడిి రామేశిర మరియు ిేంద్ ్్రుతిం తరర్ ్్ిారం ] .

రాష్ట్ర ఉ్సంరరణ ినాసం ిారాబా్ , సిమ్ ా , హిమాచె ్్దేద  ఈనాంి వరకు మాజ రాష్ట్తీలపైన రాజ్్ంగ ఉల్ ంంి సంబంధించ ఎంటవంంి

 రాష్ట్ర యకక వవర అధిిారిక ్్తే్క వసతీలు ఇలా ఉనా్చ : నేరాలు ిమద్ ిేయబడలేద్ ిాన ్ూరి రాష్ట్తీల ికి్ ిరర యాలు మాత్ం

అధిిారిక నారిం మమరీ్డడీ బెంజ యీ-600 ్పలా్న గార్ ‘ రాజ్్ంగ వరరదద మి ‘ స్ప్్ం ిోరర్ రద్ద ిేసిి దాఖలాలు అచతే ఉనా్చ .

అధిిారిక ిలయం / ిలయాలు 1. రాష్ట్ర రవన [ ిస్ఢిల్ ] రాష్ట్ర ్దవ ్ూరణ ్్ియ
క్ :

2. రాష్ట్ర ిలయం [ సిికందా్బామ ] సాధారణంగా , రాష్ట్ర ్దవ అనేది ికం్ ద పేర్కిబడిి ్రిసస త
ి ీలో్ ఖాళ అవపతీంది .

3. ఉ్సంరరణ ిలయం [ సిమ్ ా ] అవ ఏమిగా :

అధిిారిక రద్తా సిబబంది ‘ అర్క అశిక దళ సైనికులు ‘ . వరర 1. ్్స్ ్త రాష్ట్ర ్దవిాలం ముగిసిి్ప్డు .

భారతసైని్ంలోి రాచరిక వభాగం మరియు 2. ్్స్ ్త రాష్ట్ర ఆకసి్క మరణం జరిగిి్ప్డు .

వరర రాష్ట్ర ్్తే్క రకణా సిబబంది . 3. ్్స్ ్త రాష్ట్ర రాజనామా ిేసిి్ప్డు .

4. స్ప్్ం ిోరర్ిే రాష్ట్ర ్దవ ి్ంచ తొలగించబడిి్ప్డు .
5. ‘ అమశంసి వధాిం ‘ దాిరా రాష్ట్ర తొలగించబడిి్ప్డు .
 పైని పేర్కిబడిి సందరా్లలో ఒకనేళ అధిిారిక ్దవిాలాిిక ముందే రాష్ట్ర
్దవ ఖాళ అచతే , ిసతి రాష్ట్ర ఎి్కచో్ వరకు రాష్ట్ర యకక
బార్తలు ‘ ఉ్ రాష్ట్ర ‘ ిే్ంా్ల మరియు ిసతి రాష్ట్ర ్గా్లు ిే్ంా్క
మరలా ఉ్రాష్ట్ర తి ్ూరి ్దవి ిే్ంా్ల .
 ఒకనేళ ఏదెననా వ్ిక్గత అనారోగ్ సమస్తో రాష్ట్ర బార్డుతీంంే , రాష్ట్ర
వర్లి్ ‘ ఉ్ రాష్ట్ర ‘ ిే్ంా్ల . ఉ్ రాష్ట్ర ‘ రాష్ట్ర ‘ గా వ్వరరిస్ ్ి్
సమయంలో ్దవిక ఉండే అి్రిాల వసతీలు , అధిిారాలు సంక్రసా్చ
అలాగే ఆ వ్వధిలో ఉ్ రాష్ట్ర ‘ రాజ్ సర అర్యడిగా ‘ ఉండలేరర .
 పార్ మమంంట ిరి్ంచి ‘ రాష్ట్ర వర్ల ిరిరణ చం్ ం , 1969 ‘ ్్ిారం
ఊహించి / అనాంఛనయ సంంంిల వలి రాష్ట్ర ్దవలో ఖాళ
ఏర్డిి్ప్డు ‘ స్ప్్ం ిోరర్ ్్ధాి నా్యమమరి్ ‘ లేదా ఆ సమయాిిక స్ప్్ం
ిోరర్లో వర్లు ిరిహిస్ ్ి్ ‘ అత్ంత అి్రవజ్ నా్యమమరి్ ‘ మర్క ిసతి
రాష్ట్ర ఎి్కచో్ వరకు లేదా ఉ్రాష్ట్ర ఎి్కచో్ వరకూ ఆ ్దవి
ిే్ం్ వచ్్ . ఇంటవంంి సంంంి ‘ 1969 వ సంవత్రం ‘ లో ిోంటిేస్కుంది .
అ్్ంి రాష్ట్ర ‘ జ్ిిర రుసే్న ‘ ్దవిాలంలో మరణించగా , ఆనాంి
ఉ్రాష్ట్ర అచి ‘ వ.వ.గిరి ‘ రాష్ట్రగా ్దవ ిే్ంా్రర . అచతే ఆయి
తరరనార రాష్ట్ర ఎి్కలో అర్రిదగా ఆయిి్ ్్రపాదించగా ఆయి రాష్ట్ర
మరియు ఉ్రాష్ట్ర ్దవపల ి్ంచ ఒిేసారి రాజనామా ిేసారర . అ్ప్డు
స్ప్్ం ిోరర్ ్్ధాి నా్యమమరి్ అచి ‘ మరమ్మ హిదయాతీలా్ ‘ ,
తాతాకలక రాష్ట్రగా బార్తలు స్ికరింిారర .
గతంలో రాష్ట్తీలు జోక్ం ిేస్కుి్ ముఖ్మమైి సంంంిలు :
సరజంగా రాష్ట్ర యకక ్్రమ కర్ వ్ం ‘ రాజ్్ంగ వలువల ్రిరకకుడి ‘ గా
ఉండంం . ిాలక్మేణా , రాష్ట్రిక అపాదించి ‘ ిార్ిరిరణ అధిిారాలు ‘ , ముఖ్ంగా
్్ధాిమంర్ సమ్రతో జరిగే నాంి ్రిధి , ్్భావం గణనయంగా మారర్ ిెందింది .
చరిత్లో ికి్మారర్ ్్రుతి ిార్కలాపాలు , చంా్లలో రాష్ట్ర జోక్ం అనేది
ిోంటిేస్కుంది మరియు ఆ జోక్ం వలి ికి్ ముఖ్మమైి ిబంరిల సాస్ి జరిగింది .
ిాలచక్ంలో రాష్ట్ర జోక్ం వలి వచ్ి మారర్లు [ ిబంరిలు ]
1. 1979 వ సంవత్రంలో ్్ధాిమంర్గా ఉి్ ‘ చరణ సింం ‘ పార్ మమంంటలో
స్ష్మమైి సంఖా్కత మదద తీ అనేది పొందలేకపోయారర . దీిిక ్్తా్మా్యంగా
ఆయి రాష్ట్రి పార్ మమంంట సమానేశాిిక ‘ అధిిారిక పిలు్ప ‘ ఇన్ిదద ి
ఆయిిక ససచంిారర . అ్్ంిి్ంచ , రాష్ట్తీలు ిసతింగా ఎి్కిాబడిి
్్ధాిమంతీ్లి్ నారి యకక ‘ సంఖా్కత మదద తీ ‘అనేది 2 -3 నారాల లో్ప
ిరూపించ్ిోవడం అనేది అినార్ం ిేసారర . అచతే తాతాకలక ్దవిాలంలో
ఉి్ంటవంంి ్్రదిమంర్ిక ‘ చం్ ిరా్ణ అధిిారాలు ‘ ఉండవప .
2. 1990 వ సంవత్రం ి్ంచ జరిగిి లోక సర ఎి్కలో్ ఒక రాజిియ పారీ్ లేదా
వవర రాజిియ పారీ్ల కూంర అనేది ‘ స్ష్మమైి సంఖా్కత ‘ కి్ర్డం అనేది
జరగలేద్ . 2014 లోక సర ఎి్కలో్ ‘’ భారతయ జితా పారీ్ ‘ స్ష్మమైి
సంఖా్కత ిమద్ిేసి ఆ నాి్డిిక చరమగీతం పాడింది . ఇంటవంంి ్రిసస త
ి ీలో్ ,
్్రుతిం ఏరా్ంటిేసే ‘ ్్ధాిమంర్ ‘ ్దవిక పోంి్డే అర్రరదలు తమతమ
‘ సంఖా్కత మదద తీ యకక ఆధారం ‘ రాష్ట్రిక సమరి్ంచడం త్్ిసరి . ఈ
క్ లో ఒకనేళ కూంర వజయం సాధించిం్ చతే , వవర రాజిియ పారీ్ల
్్ియ
అర్యలు మరియు సంబంధిత ‘ లోక సర సరు్ల ‘ సంతిాలు ిేయబడిి
రాత్ూరిక ినేదిక అనేది సమరి్ంచ అర్రిద ్్ధాిమంర్ ్దవిక తి యకక
అర్తి్ ిరూపించ్ిోనాల్ ఉంంటంది .
3. భారతదేశ రాజ్్ంగంలో పార్ మమంంట ి్ంచ ఆమదం ికరకు వచ్ి తరా్ింపైన
రాష్ట్ర ఎంత వ్వధిలో స్ందింిాలి్ అంశాిిక సంబంధించి ిబంరిలు
లేవప . రాష్ట్రిక ఉండే ‘ పాిైట వంట అధిిారం ‘ దాిరా పార్ మమంంట తరా్ింపైన
స్ందించడాిిక ‘ అ్రరత ిాలం ‘ తస్ిోవచ్్ లేదా ఆమదం
ిలపినేయవచ్్ కూడా . ఇ్్ంివరకు , రాష్ట్ర ‘ పాిైట వంట అధిిారం ‘ అనేది
ిేవలం ఒకకసారి మాత్మే ఉ్నగించబడింది . 1986 వ సంవత్రంలో
రాష్ట్రగా ఉి్ ‘ జైనె సింం ‘ పార్ మమంంట ఆమదించి ‘ తపాలా తరా్ిం ‘ పైన
ఆమదం ిలనేశారర ిారణం దాి అమలు వలి తపాలా సమాిార వ్వహరాలి్
్్భావతంిేసే ఏక్క అధిిారాలు ్్రుతాిిిక వసా్యి ఆయి భావంచడం .
4. 1990 వ దశాబద ంలో రాష్ట్రగా ఉి్ ‘ ిై.ఆర.నారాయణన ‘ దేశ ్్జ్నిాిిక
రాష్్ర వర్లు , ిార్కలాపాల గురించి సమాిారం తెలయజేయడాిిక వలుగా
‘ పారదరరక మరియు బాహం నేదిక ‘ ఒకంి ఏరా్ంట ిేసారర . దీిలో రాష్ట్ర
యకక వవర వచకణా అధిిారాల వవరణ తదాిరా ్్జలో్ ఆలోచి రేిైర్ంిే
ఉదేదశంతో ఇది ్ిిేస్ స ఉండేది .
5. పార్ మమంంట ి్ంచ ఆమదం ికరకు తి వదద కు వచ్ి తరా్నాి్ న్ిికక ్ంపే
అధిిారం రాష్ట్రిక ఉంంటంది ిాన ిేవలం ‘ ఒకకసారి ‘ మాత్మే . ఒకనేళ న్ిికక
్ంపిి తరా్ిం ఎంటవంంి మారర్లు ిేయబడకుండా రైండవసారి ఆమదం
ికరకు వసే్ రాష్ట్ర ఖచ్తంగా ఆమదం ఇనాిల . 2006 వ సంవత్రంలో
అ్ప్డు రాష్ట్రగా వర్లో్ ఉి్ ‘ అబుదె కలాం ‘ వదద కు ికి్ ిారా్లయాలి్
‘ లారదాయక తరహ జ్బతా ‘ ి్ంచ తొలగింిాలనే తరా్ిం ఆమదం ికరకు
వచ్ంది . అలాంంి ిారా్లయాలి్ ిడిపిి చెడల ‘ లోక సర ‘ కు పోంిిేసే
అర్త ఉండద్ . ఈ ్రిరరి అధిగరంచడాిిక తరా్ిం పార్ మమంంటలో
్్నేశపైం్బడి ఆమదించబడగా చం్ ంగా రూ్పదిదద ్కునే క్మంలో రాష్ట్ర దగ్ రిక
రాగా అబుదె కలాం న్ిికక ్ంపారర . ిాన మరలా ఎంటవంంి మారర్లు లేకుండా
ఆ తరా్ిం ఆమదం ికరకు రావడంతో సమ్రి ఇిా్రర .
6. దేశంలోి రాిా్టల ‘ గవర్రర్ ‘ రాజ్్ంగ ఉల్ ంంి చర్లకు పాల్డా్రి
ిరూపించబడిి తరరణంలో రాష్ట్ర నారిి ్దవ ి్ంచ తొలగించవచ్్ .
ఇంటవంంి సంంంి ‘ ్్ణబ ముఖరీ్ ‘ రాష్ట్రగా ఉి్్ప్డు ిోంటిేస్కుంది .
అరరణాచె ్్దేద రాష్ట గవర్ర రాజ్్ంగ ఉల్ ంంికు పాల్డా్రి స్ప్్ం ిోరర్
తరర్ ఇవిడంతో ఆయిి్ వర్ల ి్ంచ తొలగింిారర .
రాష్ట్ర ్దవిక సంబంధించి ముఖ్మమైి చంా్లు :
1. రాష్ట్ర , ఉ్రాష్ట్ర ఎి్కల చం్ ం , 1952 .
2. ్్జ్ పా్రిర్ చం్ ం , 1951 .
3. రాష్ట్ర వర్ల ిరిరణ చం్ ం , 1969 .
రాష్ట్ర ్దవిక సంబంధించి ముఖ్మమైి రాజ్్ంగ ిబంరిలు :
ఆరి్కె - 52 భారతదేశాిిక ‘ రాష్ట్ర ‘ ఖచ్తంగా ఉండాల
ఆరి్కె - 53 రాష్ట్ర తికు రాజ్్ంగం దాిరా సంక్రంచి
‘ ిార్ిరిరక అధిిారాలి్ ‘ ్్ధాిమంర్ మరియు ఆయి
నేతృతి మంర్మండల దాిరా అమలు ిేయవచ్్
ఆరి్కె - 60 రాష్ట్ర దేశంలో రాజ్్ంగం యకక ‘ ్్రమ ్రిరకకుడు
‘ మరియు ిార్ిరాిరక , శాసి వభాగాల ిరర యాలో్
రాజ్్ంగబదద తి్ ిశ్చంచడం ఆయి బార్త .
ఆరి్కె - 111 పార్ మమంంటలో ఆమదం పొందిి ‘ తరా్ిం ‘ చం్ ంగా మరే
క్మంలో అంరమ ంం్ ంగా రాష్ట్ర ఆమదం పొందాల .
ఆమదాిిక వచ్ి తరా్ింపైన సమ్ర ఇవిడం ,
ఇవికపోవడం , మరలా పార్ మమంంటకు ్రిశలికు ్ంపే
అధిిారం రాష్ట్రిక ఉంంటంది . ిాన ఒకసారి ్రిశలి
ిేయబడి రైండవసారి ఆమదం ికరకు వచ్ి తరా్ింపైన
ఆమదం ిలపినేసే అధిిారం రాష్ట్రిక లేద్ .
ఆరి్కె - 274 రాిా్టల ఆసిక్ ఉి్ ‘ ్ి్్ తరా్నాల ‘ సవరణకు ముంద్గా
రాష్ట్ర ఆమదం అనేది త్్ిసరి .
ఆరి్కె - 74 ( 2 ) రాష్ట్రిక ‘ ిేంద్ మంర్మండల ‘ ఇచ్ి సలహల ిబదద తి్
నా్యసాసింలో ్్ే్ంిే అధిిారం లేద్ .
ఆరి్కె - 78 ( సి ) రాష్ట్ర ిోరితే మంర్మండలలో ఒక మంర్ తస్కుి్
ిరర యంపైన మండల అంగీిారం ఇిే్లా ిేసే బార్త
్్ధాిమంర్ిక ఉంంటంది .
ఆరి్కె - 108 పార్ మమంంట ఉరయ సరలి్ ‘ జత ిేరిక సమానేశాిిక ఆరి్కె - 239 ఎఎ ( 5 ) జ్తయ రాజధాి పా్ంత్ప యకక ముఖ్మంర్ి
‘ పిలిే అధిిారం రాష్ట్రిక ఉంంటంది . ియరంిే అధిిారం రాష్ట్రిక ఉంంటంది .
ఆరి్కె - 78 రాష్ట్ర ిోరిి సమాిారాి్ అందింిాల్ి బార్త ఆరి్కె - 124 స్ప్్ం ిోరర్ ్్ధాి నా్యమమరి్ మరియు సహయక
్్ధాిమంర్ మద ఉంంటంది . నా్యమమరర్ల ియామకం , తొలగిం్ప అధిిారాలు
ఆరి్కె - 86 పార్ మమంంట ఉరయ సరలకు ‘ ససచిలు ‘ మరియు రాష్ట్రిక ఉంంాచ .
‘ సమానేశ్రిిే ‘ రకుక రాష్ట్రిక ఉంంటంది . ఆరి్కె - 217 అి్ రాిా్టల , ిేంద్పాలత పా్ంతాల హైకిోరర్ ్్ధాి
ఆరి్కె - 87 ( 1 ) ్్ర సాధారణ ఎి్క తరాిత జరిగే మదంి పార్ మమంంట నా్యమమరర్లు మరియు సహయక నా్యమమరర్ల
సమానేశంలో లేదా ఏడాదిలో మదంి సమానేశంలో రాష్ట్ర ియామకం , తొలగిం్ప అధిిారాలు రాష్ట్రిక ఉంంాచ .
ఉరయ సరలి్ ఉదేదేంచ ‘ జత ిేరిక సమానేశం ‘ లో ఆరి్కె - 148 ‘ ిాంపో్టలర మరియు ఆడింర జిరె ‘ ియామకం అనేది
్్సంగిస్ ారర మరియు దీిిక సంబంధించి ‘ అధిిారిక పిలు్ప రాష్ట్ర అధిిారాలో్ భాగంగా ఉంంటంది .
‘ ిేసే అధిిారం రాష్ట్రిక ఉంంటంది . ఆరి్కె - 324 ( 2 ) రాష్ట్రిే ‘ జ్తయ ్్ధాి ఎి్ిాధిిారి ‘ ియామకం .
ఆరి్కె - 368 ( 2 ) పార్ మమంంటకు ఉి్ ‘ రాజ్్ంగ సవరణ రకుక ‘ మేరకు ఆరి్కె - 316 ( 1 ) ‘ జ్తయ ్్జ్ సేవ సంంం ‘ యకక అర్కుడు మరియు
ఏదెననా సవరణ ిేయాలి్కుంంే దాి అధిిారిక అమలుకు ఇతర సరు్ల ియామక అధిిారాలు రాష్ట్రిక ఉంంాచ .
అంంే చం్ ం అవిడాిిక రాష్ట్ర అంగీిారం త్్ిసరి . ్్ధాిమంర్ ఇతర దేశాలలో మి దేశ ‘ రాయబారరలి్ ‘ అలాగే ఆయా
ఆరి్కె - 74 ిేంద్ మంత్మండల ఇచ్ి సలహలో్ రాజ్్ంగబదద త లేి ఆమదించి దేశాలలో ‘ హైకకమషిర్ ‘ ి్ ియరంిే అధిిారం రాష్ట్రిక
చెడల మరలా ్రిశలంచమి ఆదేేంిే అధిిారం రాష్ట్రిక జ్బతాలోి వ్కు్ల ఉంంటంది .
ఉంంటంది మరియు ఒకనేళ తగిి మారర్లు కిపించి ి్ంచ
చెడల రాష్ట్ర రాజ్్ంగ వలువ ఆధారంగా ్్వరి్ంచవచ్్ జ్తయ సేవ సంంం ‘ అఖల భారత సేవలు ‘ మరియు ఇతర ‘ ిేంద్ సేవలలో ‘ ,
[ వంట అధిిారం ] . ిరిహించి ్రీకలో్ నారిి ియరంిే అధిిారం రాష్ట్రిక ఉంంటంది .
ఆరి్కె - 123 పార్ మమంంట ఉరయ సరలు సమానేశంలో లేి సమయంలో ఉత్ రరరలుని నారిి
అత్వసర సమయమి ిరాదరణ ిేయడాిిక అి్ ఆరి్కె - 72 మరణ దండి , దేశాిిక వ్రరేకంగా , సైనిక నా్యసాసిం
్రిసస త
ి ీలు అి్కూలంగా ఉంంే రాష్ట్ర సొంతంగా ‘ చంా్లు ిేత ేక వధించబడితే నాంిి తగి్ంిే , మారే్ , రద్ద ిేసే
‘ ిేయవచ్్ . కమామక అధిిారాలు రాష్ట్రిక ఉంంాచ .
ఆరి్కె - 70 రాష్ట్ర వర్ల ిరిరణ అంశంలో అవకశాలు లేి ఆరి్కె - 352 దేశంలో ఏదెననా ఒక భాగంలో ిాన దేశమంతంా అధిిారికంగా
సమయంలో రవష్త ిారా్చరణ గమరి్ ిరర చంిే అధిిారం ‘ జ్తయ అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ ్్కంింిే అధిిారం రాష్ట్రిక
పార్ మమంంటకు ఉంంటంది . ఉంంటంది .
ఆరి్కె - 160 రాష్ట గవర్ర వర్ల ిరిరణ అంశంలో ికి్ ఆకసి్క ఆరి్కె - 356 దేశంలోి ఏదెననా రాష్టంలో రాజ్్ంగబదద పాలి అనేది
్రిసస త
ి ీలో్ అవసరమమైి ిబంరిలు ిేసే అధిిారం రాష్ట్రిక ఆచరణలో లేకపోతే అకకడ ‘ అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ ి వవధింిే
ఉంంటంది . అధిిారం రాష్ట్రిక ఉంంటంది .
ఆరి్కె - 142 స్ప్్ం ిోరర్ ఒక సంంంిలో సం్ూరర నా్యం ఆరి్కె - 360 దేశంలోి ఒక పా్ంతంలో ిాన దేశమంతంా ‘ ఆరిదక సిసరత ‘ అనే
సమకూరా్లి ిేసే ్్ియ
క్ లో న్ల్డింిే తరర్ి్ అంశం లోపిసే్ అకకడ ‘ ఆరిదక అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ వధింిే
దేశమంతంా న్ంంనే అమలులోిక తస్కురానాల్ి బార్త అధిిారాలు రాష్ట్రిక ఉంంాచ .
రాష్ట్ర మద ఉంంటంది . ఆరి్కె - 365 దేశంలోి ఏదెననా రాష్టం రాజ్్ంగం ిేంద్ ్్రుతాిిిక
ఆరి్కె - 76 ( 1 ) స్ప్్ం ిోరర్ నా్యమమరి్ ిాగలగే / ్్స్ ్తం వర్లో్ ఉి్ ఆపాదించి అధిిారాల మేరకు ిరీరత దిశలో
వ్ిక్ి ‘ జ్తయ అంారీ్ జిరె ‘ గా ియరంిే అధిిారం ్రిపాలంచకపోతే , అకకడ ‘ అత్వసర ్రిసస ర
ి ‘ వధింిే
రాష్ట్రిక ఉంంటంది . అధిిారం రాష్ట్రిక ఉంంటంది .
ఆరి్కె - 143 ఏదెననా ్్జ్ సంబంధిత చం్ వషయంలో ిాన లేదా ఏదెననా ఆరి్కె - 58 రాష్ట్ర ఎి్కలో పోంిిేసే వ్ిక్ిక ఉండవలసిి అర్తల
వషయం యకక నా్యబదద త మద స్ప్్ం ిోరర్ అమపా్యం గురించి వవరణ .
తస్కునే అధిిారం రాష్ట్రిక ఉంంటంది . ఆరి్కె - 59 ( 1 ) రాష్ట్ర ఎి్కలో పోంిిేసే అర్రిద ఉరయ చం్ సరలో్ ిాన ,
ఆరి్కె - 88 రాష్ట్ర ఆదేేసే్ ‘ అంారీ్ జిరె ‘ పార్ మమంంట ఏదెననా రాష్ట వధాి సరలో ిాన సరు్డిగా ఉండరాద్ .
సమానేశాలకు హజరర ిావడం , ఏదెననా పార్ మమంంట కరంిలో ఒకనేళ సరు్డు అచతే రాష్ట్రగా ఎి్కచి తరరణంలో
సరు్డిగా ఉండంం , ఆయికు పా్రిర్ం ఇసస
్ చర్లు ఆయా సాసనాలకు రాజనామా ిేయాల .
జర్డం లాంంివ ిెయా్ల . ఆరి్కె - 57 ్్స్ ్తం ్దవలో ఉి్ , ్ూరిం ్దవి ిే్ంి్ ి వ్ిక్
ఆరి్కె - 331 ఒకనేళ ‘ లోక సర ‘ లో ‘ ఆంగో్-ఇండియన ‘ సమమర మరలా రాష్ట్ర ఎి్కలో అర్రిదగా ిలబడవచ్్ .
పా్రిర్ం అనేది తగిింత లేది రాష్ట్ర భావసే్ , ‘ 2 ఆరి్కె - 56 ( 1 ) రాష్ట్ర తి్ ్్మాణస్ిిారం ిేసిి తేదీ ి్ంచ ‘ 5 ఏళ్్ ‘ ,
‘ వ్కు్లకు లోక సర సర్తిం ఇిే్ అధిిారం రాష్ట్రిక రాష్ట్రగా ్ిిేయాల .
ఉంంటంది . ఆరి్కె - 56 ( 1 ) ( సి ) ఒకనేళ రాష్ట్ర ్దవిాలం ్ూర్ చి్్ంిిక నేర్క వ్ిక్
[ 2019 వ సంవత్రంలో ఈ ఆరి్కె రద్ద ిేయబడింది ] ్్మాణస్ిిారం ిేసి ఖాళి రరీ్ ిేసేవరకు రాష్ట్రగానే
ఆరి్కె - 156 ( 2 ) రాష్ట గవర్ర్ ి్ తగిి అమనగాల పా్ర్దికి ్దవ ి్ంచ వర్లు ిరిహింిాల మరియు ఈ సమయంలో ఆయిిక
తొలగింిే అధిిారాలు రాష్ట్రిక ఉంంాచ . ్దవ దాిరా సంక్రంిే అి్రిాల వసతీలు ఇనాిల .
ఆరి్కె - 62 రాష్ట్ర ్దవ ఖాళ ఏర్డిి రోజ ి్ంచ ‘ 6 న్లల ‘ లోగా
ఎి్కలు ిరిహింిాల మరియు ఈ ఎి్క అనేది రాష్ట్ర
యకక ్దవిాలం ్ూర్ చో్లో్లే ిరిహింిాల .
ఆరి్కె - 59 ( 2 ) రాష్ట్ర నేర్క ‘ లారదాయక - సిభావ ‘ ిారా్లయం
ిడ్కూడద్ .
ఆరి్కె - 59 ( 3 ) రాష్ట్ర యకక అధిిారిక ినాసాిిక ఎంటవంంి సొము్
అనేది ిెల్ంిాల్ి అవసరం లేద్ అలాగే ్దవ దాిరా విే్
అి్రిాల జతరతా్లు , వసతీలి్ పార్ మమంంట చం్ ం
దాిరా మారర్లు ిేయవచ్్ లేి చెడల రాజ్్ంగంలోి
‘ రైండవ ిైడస్ె ‘ ిబంరిల ్్ిారం ఇవిబడతాచ .
ఆరి్కె - 59 ( 4 ) రాష్ట్ర ్దవిాలంలో ఆయి జతారతా్లి్ తగి్ంచడం
అనేది ిిేరం .
ఆరి్కె - 71 ( 1 ) రాష్ట్ర , ఉ్రాష్ట్ర ఎి్కల సమయంలో విే్
అి్రిాల వనాదాలి్ ‘ స్ప్్ం ిోరర్ ‘ ్రిషకరిస్ ్ంది
మరియు తరర్ అంరమం .
ఆరి్కె - 71 ( 2 ) ఒకనేళ రాష్ట్ర లేదా ఉ్రాష్ట్ర ఎి్క మస్ూరితం లేదా
రాజ్్ంగవరరదద ం అి స్ప్్ం ిోరర్లో రరజవప ిాబడితే దాిి
వస్రించడం ిిేరం .
ఆరి్కె - 71 ( 3 ) రాష్ట్ర లేదా ఉ్రాష్ట్రిక సంబంధించి ఏ అంశం మద
అచనా చం్ ం ిేసే అధిిారం పార్ మమంంటకు ఉంంటంది .
ఆరి్కె - 361 ( 1 ) ్దవిాలంలో రాష్ట్రిక ఏ నా్యసాసిం ‘ అధిిారిక విారణ
పిలు్ప ‘ ఇవికూడద్ మరియు ్్నేశపైం్కూడద్ అచతే
ఆయి చర్లో్ ఉి్ రాజ్్ంగవరరదద తి మాత్ం రద్ద
ిేయవచ్్ ిాన లోక సర ిేత ియరంచబడిి ‘ ిోరర్ ‘ కు
మాత్ం రాష్ట్ర జనాబుదారీగా ఉండాల .
ఆరి్కె - 361 ( 2 ) ్దవిాలంలో రాష్ట్రపైన ఎంటవంంి నేరారో్ణలు లేదా నేర
విారణ ్్ియ
క్ లో భాగంగా ిేయరాద్ .
ఆరి్కె - 361 ( 3 ) ్దవిాలంలో రాష్ట్రి బంధించకూడద్ .