23 Dk da

AYT BİYOLOJİ
SİNİR SİSTEMİ Sinir hücrelerinin sentrozomları yoktur.
Sinir sisteminin görev Bundan dolayı da bölünemezler
birimi nöronlardır.
1. Dentrit
Nörofibriller Nörotransmiter
madde salgılar
Miyelin Ranvier Akson Uçları
Kılıf boğum

3. Akson Schwan Glia hücreleri

hücresi
Sinir hücreleri arasında
bulunan glia hücreleri
Nissl tanecikleri Beslenme
(G.E.R) Onarım
Koruma
keser
görevikeseryapar. mehmet
keser
hocam hocam hocam keser
Görevlerine Göre Sinir Hücreleri Uyartıları iç organ ve duyu
organlarından beyne ve omuriliğe
(Mekezi sinir sistemi) ulaştırırlar.
1

Merkesi sinir sisteminde bulunur.

2 Duyu nöronunun beyne getirdiği
bilgiyi işler, anlamlandırır,
oluşturduğu yanıtı motor nörona
iletir.

Mesajları beyin ve omurilikten kaslara ve

diğer organlara ulaştırırlar.
3
keser keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
Uyarı Nöronlarda İmpuls Oluşumu ve İletimi
Reseptör Sinir hücresi uyarıldığında sinir hücresinde
Dentrit
meydana gelen değişimlere impuls denir.
Hücre gövdesi
İmpuls nörondan geçerken elektriksel ve
kimyasal değişim gerçekleşir
Akson Bir nöronda impulsun yönü, genellikle dendrit
ten akson ucuna doğrudur.
Atlamalı iletim Nöronlar arasında impulsun yönü ise bir
nöronun akson ucundan diğer nöronun
dendritine doğrudur.

Mesaj iletimi sırasında 1. Akson çapının artması

1. İmpuls hızı 2. Miyelin kılıf
2. İmpuls şiddeti sinirlerde mesaj iletim hızını arttırır.
değişmez
keser keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
Bir nöronda impuls oluşturan en küçük uyarı
şiddetine eşik değer (eşik şiddeti) denir. Ya hep ya hiç kuralı;
1. Tek sinir teli
Nöron, eşik değerden küçük şiddetteki
2. Tek kas teli
uyarılara cevap vermez ve impuls oluşmaz.
3. Kalp kası için geçerlidir.
Eşik değer ve daha büyük şiddetteki uyarılara Kas demeti veya sinir kordonu buna uymaz.
ise aynı şiddette cevap verir ve impuls oluşur.
Mesaj iletimi sırasında kimyasal ve elektriksel
Buna ya hep ya hiç prensibi denir değişimler olur.
O2
Harcananlar ATP

Kimyasal
Olaylar
Glikoz
CO2
Üretilenler Isı
H2O

(Elektriksel)
Fiziksel

Olaylar
İyon değişimi
(Na- K pompası)
keser keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
 Sinirlerde mesaj iletim sırası
Uyarı
Duyu Almacı(Reseptör)
İmpuls
Duyu Nöronu
İmpuls sayısının artması uyarı şiddetini Merkezi Sinir Sistemi
arttırır. Sıcak nesneye dokunulduğunda ılık
nesneye göre daha sıcak algılanması beyne Motor Nöron
daha sık ve daha fazla sayıda impulsun Tepki Organı (Efektör)
oluşmasındandır.

 Uyarı iletilirken meydana gelen Uyarı sayısı

Uyarı şiddeti Tepki
değişiklikler bütün sinir hücreleri ve duyu İmpuls sayısı
Uyarı süresi derecesi
organları için ortaktır. Uyartı iletimi aynı
şeklide olur. Uyarı sıklığı
keser keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
Sinaps Akson ucundan salgılanan nörotransmitter
Aksonların sinaptik ucu (sinaptik yumru), maddeler, impulsun diğer nörona geçişini
başka bir nöronun hücre gövdesine, salgı bezine engelliyor ise durdurucu sinaps; iletilmesini
ya da kasa yaptığı bağlantı noktalarına denir. sağlıyor ise kolaylaştırıcı sinaps denir.
Sinapslarda impulsun geçişi kimyasaldır.
Mesaj iletimini nörotransmiter maddeler
sağlar.
Nörotarnsmiter maddeler akson uçlarında
bulunur. Nörotransmitter
Nörotransmiter maddeler ekzositoz ile sinaps madde
boşluğuna verilir ve orada difüzyonla karşı
sinire geçerler.
Sinapslarda mesaj geçişi yavaş olur.
Sinapsa gelen her impuls, sinapstan geçemez. Sinaptik
Bu olaya seçici direnç denir. kesecik
Seçici direnç sayesinde sadece hedef organlar
Sinaptik
uyarılır.
keser
boşluk keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
 Ekzositoz

1. Uyarı akson ucuna gelir.

2. Nörotransmiter madde salınır(Ekzositozla)
3. Nörotransmiter madde difüzyonla giderek karşı
sinirin dentritindeki reseptöre tutunur.
4. Diğer sinirde mesaj iletimi başlar
5. Nörotransmiter madde enzimlerle yerinden sökülür.
keser keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
 Merkezi Sinir Sistemi

Çevresel Sinir Sistemi

keser keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
1. Ön beyin
Uç beyin

Ara beyin
Talamus
Epitalamus
Hipotalamus

Hipofiz bezi 3. Arka beyin

Pons
2. Orta beyin
Beyincik
Omurilik Omurilik soğanı

keser keser keser mehmet

hocam hocam hocam keser
Merkezî Sinir Sistemi BOS: Beyin ve omurilik sıvısıdır.
Görevi ise bu organlarda
1. Koruma
2. İyon dengesi sağlama
3. Madde alış verişi yapma

Beyin

keser keser keser mehmet

hocam hocam hocam keser
1. Ön Beyin
1a Uç Beyin(Beyin kabuğu)

Rolando yarığı

 Bilinç
 Duyular
 Hareket Nasırlı Cisim
 Öğrenme Beyin Üçgeni
 Düşünme,
 Hayal kurma
 Hafıza
 Zeka vb yönetir.
Beynin üst kısmıdır.
keser keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
1b. Ara Beyin Talamus
• Duyuların(koku hariç) toplanma
ve dağılma merkezidir
• Duyuları ve uyanıklığı kontrol
Hipotalamus eder.

 Vücut sıcaklığı Uyurken beyin kabuğu ve

 Kan basıncı talamus aktif değildir.
 Su ve iyon dengesi
 Karbonhidrat ve yağ metabolizması
 Uyku- iştah-heyecan-stres-sevgi-nefret Epitalamaus
kontrolü
• Epifiz bezi buradadır.
2. Orta Beyin • Biyolojik saati düzenler
 Görme ve işitme refleksleri • Melatonin hormonuyla uyku
 Kas tonusu düzenini sağlar
 Vücut duruşunu düzenler
keser keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
3. Arka Beyin Beyincik
• İstemli kas hareketlerini kontrol eder.
•Dengeyi kontrol eder.
• Kulaktaki yarım daire kanalları ve gözle
koordineli çalışır.

Pons
 Beyincik yarım kürelerini bağlar
Omurilik soğanı  Omurilik soğanındaki solunum merkezini
 Kan şekerinin düzenlenmesi denetler.
 Solunum, dolaşım, boşaltım, sindirimi kontrol eder.  Bilinçaltı faaliyetlerini düzenler.
 Hapşırma, öksürme, çiğneme, yutma, kusma, kan  Omurilik soğanıyla birlikte yutma, kusma,
damarlarının büzülmesi gibi reflekslerini kontrol eder. sindirim etkinliklerini denetler.
keser keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
Omurilik Reflek Yayı
Birçok refleksin merkezidir. O murilikte refleks oluşurken impulsun izlediği
yola refleks yayı denir
İstemsiz ve ani tepkilere refleks denir.
Arka kök Ara nöron Ak madde
Kalıtsal refleks ve şartlı refleks
olarak iki çeşit refleks vardır Duyu nöronları
Kalıtsal refleks giriş yapar.
 Herkeste olan reflekslerdir
Sağ Sol
 Dize vurulunca tepki verme
 Göz kırpma Motor nöronları
 Süt emme çıkış yapar.
Ön kök Boz madde
Şartlı refleks Omuriliğin enine kesiti
Herkeste olmayan reflekslerdir. REseptör Duyu nöronu Arka kök Ara nöron
 Limon görünce ağzın sulanması
 Tik Efektör Motor nöron Ön kök
keser keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
 Diz kapağı refleks yayı
keser keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
keser
Diz kapağı refleks yayı keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
Vücut sıcaklığı normalin altına düştüğünde;
1.Hipotalamustaki ısı merkezi uyarılır. Talamus, epitalamus ve hipotalamus uyku
2.Deride yüzeye yakın kan damarları daralır. ve uyanıklık üzerinde etkilidir.
(Deri yüzeyinde ısı kaybı azalır.)
3.İskelet kasları kasılır. Titremeyle ısı artar
4.Vücut ısısı artar. Normal değere ulaşır
Refleksler;
1.Orta beyin
2.Omurilik
3.Omurilik Soğanı
Tarafından kontrol edilir.

Bisiklet sürme, Örgü örmek, yazı yazmak, Beyin Dışta boz içte ak madde var
tören yürüyüşü, yüzmek, Beyincik
araba kullanmak, müzikle dans etmek, gibi
olaylar başta beynin sonra Omurilik Dışta ak içte boz madde var
omuriliğin kontrolüne geçer. Omurilik soğanı
keser keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
 Beyin Ölümü
Ön beyin, beyincik ve hayati merkezlerin yer
aldığı beyin sapı denilen bölgesinin fonksiyon-
larının geri dönülmez şekilde kaybolduğu ve
mutlak ölümle sonuçlanan bir süreçtir.
Beyin ölümü gerçekleşen kişinin sadece kalbi
atmaktadır.
Diğer yaşamsal fonksiyonları tıbbi destek ve
solunum cihazıyla sağlanmaktadır.
Bu hastaların kendiliğinden solunumları da
olmadığı için yaşam destekleri kesilir kesilmez
kaybedilir.

keser keser keser mehmet

hocam hocam hocam keser
Beyne mesaj iletimi Beyne giden sinirler omurilikte çapraz yapar.
Beyin Kabuğu Beyinden dönen sinirler omurilik soğanında
çapraz yapar.

 Vücudumuzun sol kısmını beynimizin sağ

yarım küresi, vücudumuzun sağ kısmını ise
Omurilik beynimizin sol yarım küresi kontrol eder.
Doku Soğanı
Ara Nöron
Duyu Arka kök
Nöronu  Önce Omurilikte
Sağ taraf
Sonra Soğanda
Sol taraf
Ön kök çaprazlama olur.
Beyne giden sinirlerin izlediği yol
keser keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
Çevresel Sinir sistemi
Duyu Bölümü
Vücuttan beyin ve omuriliğe Somatik Sinirler
Çevresel Sinir Sistemi giden sinirlerdir.
İstemli olarak çalışır.
Sinirleri miyelinlidir
Motor Bölümü

Beyin ve omurilikten vücuda

giden sinirlerdir.
Otonom Sinirler
Somatik ve otonom olarak ayrılır

İsteğimiz dışında çalışır.

Sempatik Sinirler Parasempatik Sinirler
Sinirleri miyelinsizdir.
İç organlarda İç organlarda Bütün iç organlara sinirler gönderir
hızlandırıcı etki yapar yavaşlatıcı etki yapar Sempatik ve parasempatik olarak
Sindirim sisteminde Sindirim sisteminde ayrılır.
yavaşlatıcıdır. hızlandırıcıdır.
keser keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
Beyin kabuğu(BYK=Uç beyin) tahrip olan bir
insanda
1. Kalbin çalışması
2. Solunum yapması
3. Kan akışının devam etmesi
4. Hormon salgılaması
5. Reflek hareketleri yapmak gibi uç beynin
kontrolünde olmayan otonom sinir sisteminin
kontrolünde olan olaylar devam eder.
(yapabilir)

1. Besinlerini almak
2. Öğrenmek
3. Düşünmek gibi bilinçli olayları
gerçekleştiremez.
keser keser
hocam
keser
hocam
mehmet
keser
hocam
Glia hücreleri ve görevleri Mikroglia
Sinir sisteminde
Schwann hücreleri
fagositoz yaparak
Astrositler Çevresel sinir
savunmayı sağlar.
Madde alışverişini sistemi nöronlarında
düzenler, kan-beyin bariyeri miyelin kılıfı
oluşturarak zararlı oluşturur.
maddelerin girişini engeller.

Ependim hücreleri Oligodendrositler

BOS Merkezî sinir sistemi
sıvısı üretimini ve nöronlarında miyelin
akışını düzenler. kılıfı oluşturur.
keser keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser
Beyin yarım küreleri(Uç Beyin) lobları Yan (Parietal) Lob
 Konuşmayı algılama
 Dokunma, tat ve koku alma
Ön (Frontal) lob  Matematiksel işlemler
•İstemli hareket  Okuma, yazma becerisi
•Dikkat  Boyut, şekil, renk ayırt etme
•Kısa süreli hafıza
•Motivasyon
•Planlama

Şakak (Temporal) Lob

 Dili anlama ve düzenleme Arka (Oksipital) Lob
 İşitme  Görsel işleme merkezi
 Hafıza ve duyguların denetimi
 Öğrenme
keser keser keser mehmet
hocam hocam hocam keser