PAGDIRIWANG NG ATI-ATIHAN

Ang pagdiriwang ng Ati-Atihan ay ipinangalan sa Ati, ang mga katutubo ng isla bago
dumating ang Malay noong ika-10 siglo at ang Espanyol noong ika-16 na siglo. Ang
pagdiriwang ay upang ipagsaya ang pagdating o regalo ng Santo Niñ o ni Magellan sa
katutubong Reyna ng Cebu noong 1521. Ang pagsasayaw sa ritmo ng mga tambol ay naging
katulad ng pagdiriwang ng Mardi Gras sa Rio sa Brazil. Ang Filipino Mardis Gras festival ay
nagaganap sa ika-3 katapusan ng linggo ng Enero bawat taon sa Kalibo, Aklan, Panay
Island. Ang pagiging impormal ng pagdiriwang ay kung bakit ito napakahusay at
nagpapahintulot sa lahat na makilahok, sumayaw, magpatugtog sa tambol o kumuha
lamang ng mga larawan habang nasa gitna ng mga grupo ng tribo. Ang ilan sa mga pinaka-
malikhaing kasuotan na naiiba sa mga tema ng tribo ay ipinapakita ng ilan sa mga lokal na
bakla. Ang mga dance troupes, ang ilan ay may bilang na 40 o 50 bata o teenager,
sumasayaw para sa lokal na prestihiyo at mga premyong salapi. Ang mga hotel at resort
nang milya-milya sa paligid ay inirereserba nang ilang buwan nang maaga, ngunit
maraming mga bahay na malapit sa festival ang may mga ekstrang silid na pinalalabas ng
mga pamilya. May kapansin-pansing presensya ng pulisya na naroroon upang pangalagaan
ang mga dayuhan at turista.

Noong ikalabintatlong siglo, bago pa man dumating ang mga Kastila sa Pilipinas,
dumating sa Panay ang mga matingkad na manirahan mula sa isla ng Borneo (Kalimantan)
sa Indonesia. Ang mga lokal na tao ng Panay, ang mga Ati (negrito), isang maliit at maitim
(itim) na kulot na buhok, ay nagbenta sa kanila ng isang maliit na lupain at pinahintulutan
silang manirahan sa mababang lupain. Isang tunay na pagkakaibigan ang nabuo at
sinimulan ng mga Maraynon na itim ang kanilang mga mukha bilang parangal sa mga Ati at
nakibahagi sa pista ng Atihan. Ang Aklan ay ang pinakamatandang lalawigan sa Pilipinas,
na binuo noong 1213 ng settler mula sa Borneo bilang Minuro it Akean upang isama na
ngayon ay Capiz. Ang pagdiriwang ay isang kasiyahan ng hari ng "Aetas", ang orihinal na
kasunduan ng katutubong naninirahan sa pinuno ng mga Malay na nagmula sa "banca"
mula sa sultanato ng Sabah 800 taon na ang nakalilipas. Madaling umarkila ng jeepney
kasama ang drayber ala-sais ng umaga hanggang paglubog ng araw sa halagang $40
(madaling ibahagi ng isang grupo ng mga tao) o isang Toyota van na may aircondition
kasama ang driver sa halagang $60 na may silid para sa anim na tao. Kung sakaling
makaligtaan mo ito, mayroong isang maliit na bersyon ng pagdiriwang na tinatawag na
"orihinal na Ati Ati Han" na ginanap makalipas ang isang linggo sa Ibajay. Ang pagliliwaliw,
mga templo, mga makasaysayang landmark, magagandang kagandahan at mga
intelektuwal na institusyon tulad ng mga museo ay nagpapayaman sa aming karanasan sa
paglalakbay ngunit ang mga taong nakilala nila sa kanilang mga pakikipasalambay na
paglalakbay ay pananatili sa kanila ng habang buhay. Kapag nakainom ka na at nakasayaw
ka na hanggang sa handa ka nang mag-drop, bumalik ka sa Boracay sa oras para sa isang
magandang paglubog ng araw. Kapag ang ating mga alaala ay malabo ang ating mga alaala
ay maaaring makuha at iingatan ng litrato. Pagkatapos manirahan ng mga Kastila sa
Pilipinas, may ilang elementong Katoliko ang nakapasok sa fiesta, lalo na ang pagpupugay
kay Santo Niñ o. Isang kinatawan ng Kastila ang nakipagkasundo sa mga lokal na pinuno ng
mga Ati at pinuno ng mga imigrante mula sa Borneo. Sa panahon ngayon, pinaghalong
parada, prusisyon at sayaw na tao sa kumpas ng tambol o ang maindayog na tunog ng
metal at bato sa mga bote.

Sa buong linggo, dumarating ang mga nagdiriwang sa pamamagitan ng lupa, dagat,

at himpapawid. Ang mga turista ay dinadala sa mga palayan at taniman ng niyog patungo
sa mga hotel habang ang iba ay tinatanggap sa mga pribadong bahay at pampublikong
gusali. Mayroong musika sa lahat ng dako at ang malakas na pulutong ay madalas na nasa
loob ng mga ginawang bulwagan na nagsasayaw buong magdamag. Ang pagdating ng Santo
Niñ o sa fiesta ay nagsimula sa paglahok ng unang encomiendero ng Aklan. Hinangaan ni
Padre Loarca ang kanilang kontrol dahil bihira silang magalit kapag lasing. Isinalaysay ni
Alcina na ang mga Bisaya ay maaaring magpasya ng mga hindi pagkakaunawaan sa
"pinakamahusay, pinakamabilis at pinakapantay na paraan" kapag ang alak ay ginamit
upang pasiglahin ang talakayan. Sa kabila ng paghihiwalay ng ilang katutubong pamayanan,
ang fiesta ay nagbigay-daan sa mga relihiyosong orden na abutin ang kanilang nakakalat na
kawan. Ang mga klerong Espanyol ay hindi sumalungat sa katamtamang pag-inom ngunit
nagawa nilang salakayin ang labis na indulhensiya bilang banta sa moralidad ng publiko.
Ang mga fiesta ay nag-alay ng mga relihiyosong prusisyon, sayaw, musika, at mga
pagtatanghal sa teatro sa mga tao. Bagama't maaaring "highly doubtful na alam ng Filipino
ang elaborate liturgical symbolism ng seremonya, ngunit halatang nasiyahan sila sa
pageantry na kasali". Ang Ati-Atihan ng Kalibo ay labis na hinangaan kung kaya't ang mga
katulad na pagdiriwang ay lumitaw sa buong Kanlurang Visayas. Ang Antique ay mayroong
mga pagdiriwang ng Binirayan at Handugan habang ang Lungsod ng Iloilo ay may mas
marangya at koreograpo na tinatawag na Dinagyang. Sa Cebu, ito ay dumating bilang Pit
Senyor, isang hopping dance sa mga tambol, (Joaquin, 18) o Sinulog. Ang Ati-Atihan ay
isang panlabas na pagpapakita ng pagsasaya at pagsamba. Ang deboto ay naghahanap ng
isang bagay na nawawala sa loob. Ang mga nakasuot na nagsasaya ay lumuluhod sa tabi ng
riles ng komunyon upang ipahid ang kanilang mga ulo, balikat, at likod. Ang mga tanyag ng
kasaysayan, mga pop character, at mga pulitikal na personahe ay sumasayaw kasama ang
mga mandirigmang Congolese sa kunwaring pakikipaglaban sa mga caballero.