RTD Maran Jilid II

RANCANGAN TEMPATAN
DAERAH MARAN
JILID II
RANCANGAN TEMPATAN
DAERAH MARAN 2020
Rancangan Tempatan Daerah Maran Yang Disediakan Ini

Adalah Selaras Dengan Peruntukan Di Bawah Akta
Perancangan Bandar Dan Desa 1976
Disediakan Oleh : Dengan Kerjasama :
MAJLIS DAERAH MARAN JPBD SEMENANJUNG MALAYSIA

(URP Kuantan)
DISEMBER 2010
RANCANGAN TEMPATAN
DAERAH MARAN 2020
Rancangan Tempatan Ini Telah Disediakan Seperti Yang Diperuntukkan

Di Bawah Seksyen 12, Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172)
Dan Telah di Wartakan Oleh Kerajaan Negeri Pahang
Data Pengkatalogan-dalam-Penerbitan
Perpustakaan Negara Malaysia

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Rancangan Tempatan Daerah Maran. Jilid II
ISBN 978-967-5673-03-0 (Jilid II)
PRAKATA
Syukur Alhamdulillah, berkat kerjasama semua pihak di peringkat persekutuan, negeri dan
khususnya tempatan, maka Rancangan Tempatan Daerah (RTD) Maran ini akhirnya dapat
disiapkan sebagai makluman dan panduan pengguna.
Rancangan Tempatan Daerah (RTD) Maran ini mempunyai 3 Jilid Laporan iaitu Jilid I
(Peta Cadangan dan Pernyataan Bertulis), Jilid II (Garis Panduan Pembangunan) dan
Sistem Maklumat Eksekutif yang mengandungi beberapa komponen seperti berikut :
• Peta Cadangan Dan Pernyataan Bertulis yang menunjukkan cadangan guna

tanah secara terperinci.
• Pernyataan Bertulis yang menyatakan semua cadangan pembangunan guna tanah

keseluruhan Daerah Maran bagi tujuan menjelaskan cadangan-cadangan yang
terdapat di dalam Peta Cadangan Guna Tanah.
• Pelan Subjek dan Pelan Sisipan yang memperincikan beberapa cadangan terpilih
yang tidak dapat ditunjukkan di dalam Peta Cadangan Guna Tanah.
• Jadual Kelas Kegunaan Tanah yang menjelaskan lagi jenis aktiviti pembangunan
yang dibenarkan, yang dibenarkan dengan syarat dan yang tidak dibenarkan.
• Garis Panduan Pembangunan mengandungi piawaian pembangunan dan

keperluan spesifikasi untuk tujuan kawalan perancangan dan pembangunan.
• Pengurusan Dan Pelaksanaan yang menjelaskan aspek pelaksanaan projek dari

segi kos, agensi pelaksana, fasa dan lain-lain.
• Sistem Maklumat Eksekutif dijadikan rujukan Manual Penggunaan Maklumat

Guna Tanah sebagai rujukan tambahan.
Dalam usaha untuk menggalakkan penggunaan laporan ini, Peta-Peta Cadangan telah
disediakan dalam bentuk ‘soft copy’ (PDF). Ini akan membolehkan pengunjung merujuk
kepada Peta Cadangan bagi mengenal pasti perancangan yang dibuat berkaitan dengan
tanah mereka secara spesifik. Usaha ini juga diharapkan akan dapat membantu setiap
jabatan dan agensi untuk merujuk kepada Laporan ini semasa membuat perancangan projek
masing-masing, khususnya diperingkat penyediaan pelan pelaburan sektor awam berkaitan
dengan cadangan projek yang akan menyumbang kepada pencapaian ‘outcome’ sebagai
kesinambungan usaha untuk merealisasikan konsep ‘1 Malaysia : Rakyat Didahulukan,
Pencapaian Diutamakan’.
Selaras dengan pengembelingan tenaga pelbagai jabatan dan agensi untuk menghasilkan
Laporan ini, Majlis Daerah Maran akan mengambil langkah berterusan untuk mempromosi
penggunaan Laporan ini serta mengadakan perundingan dengan pelbagai pihak bagi
merealisasikan pelaksanaan projek untuk kepentingan rakyat.
PENGHARGAAN
MAJLIS DAERAH MARAN

mengucapkan terima kasih kepada,
Kementerian Perumahan Dan Kerajaan Tempatan

Kementerian Pertanian Dan Industri Asas Tani
Kerajaan Negeri Pahang Darul Makmur
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Bahagian Perancang Ekonomi Negeri Pahang
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Negeri Pahang
Pejabat Daerah dan Tanah Maran
Jabatan Kerja Raya
Jabatan Bekalan Air
Jabatan Perhutanan
Jabatan Pertanian
Jabatan Perikanan
Jabatan Perhilitan
Jabatan Alam Sekitar
Jabatan Kesihatan Daerah
Pejabat Pendidikan Daerah
Jabatan Ukur dan Pemetaan
Jabatan Mineral dan Geosains
Jabatan Pengairan dan Saliran
Ibu Pejabat Polis Daerah Maran
Jabatan Bomba dan Penyelamat
Jabatan Perkhidmatan Veterinar
Pengurusan Tenaga Nasional Berhad
Pengurusan FELDA Wilayah Jengka
Perbadanan Kemajuan Negeri Pahang
Kementerian Pelancongan Malaysia Negeri Pahang
Jabatan Perkhidmatan Pembetungan Cawangan Timur
Lembaga Kemajuan Perusahaan Pertanian Negeri Pahang dan
Semua Jabatan/Agensi lain yang menyumbang masa dan tenaga dalam kajian ini.
ISI KANDUNGAN
ISI KANDUNGAN
ISI KANDUNGAN MUKA SURAT
ISI KANDUNGAN i
SENARAI JADUAL v
SENARAI RAJAH viii
1.0 PENDAHULUAN 1.0-1
1.1 PENGENALAN 1.0-1

1.2 TUJUAN PENYEDIAAAN GARIS PANDUAN PEMBANGUNAN 1.0-2
1.3 KELAS KEGUNAAN GUNA TANAH 1.0-6
2.0 GARIS PANDUAN PELAKSANAAN 2.0-1
2.1 GARIS PANDUAN PERUMAHAN 2.0-1

2.2 GARIS PANDUAN PERINDUSTRIAN 2.0-12
2.3 GARIS PANDUAN PERNIAGAAN 2.0-15
2.4 GARIS PANDUAN PERTANIAN 2.0-18
3.0 GARIS PANDUAN PEMBANGUNAN UMUM 3.0-1
3.1 KEMUDAHAN MASYARAKAT 3.0-1

3.2 PENGANGKUTAN DAN PENGURUSAN LALULINTAS 3.0-10
3.2.1 Garis Panduan Umum 3.0-10
3.2.2 Garis Panduan Pembangunan Jalan di Kawasan
3.0-10
Perumahan
3.0-11
Perniagaan
3.0-11
Institusi
3.2.5 Garis Panduan Umum Perindustrian 3.0-12
3.2.6 Garis Panduan Pembinaan Lintasan Pejalan Kaki 3.0-13
R A N C A N G A N T E M P A T A N D A E R A H M A R A N 2 0 2 0
i
ISI KANDUNGAN
3.3 SEKTOR REKREASI DAN LANDSKAP 3.0-13

3.3.1 Cadangan Landskap di Pintu Masuk dan Bahu Jalan
3.0-13
Utama
3.3.2 Cadangan Kemudahan Rekreasi dan Kawasan
3.0-18
Lapang
3.3.3 Ciri-Ciri Landskap di Kawasan Komersial 3.0-21
3.3.4 Ciri-Ciri Landskap di Kawasan Industri 3.0-23
3.3.5 Ciri-Ciri Landskap di Kawasan Institusi 3.0-24
3.3.6 Ciri-Ciri Landskap di Kawasan Perumahan/Desa 3.0-25
3.3.7 Ciri-Ciri Landskap di Kawasan Perkuburan 3.0-26
3.4 SEKTOR ALAM SEKITAR 3.0-27

3.4.1 Kawasan Sensitif Alam Sekitar 3.0-27
3.4.2 Pengekalan Kawasan Hijau/Pertanian Sediada 3.0-28
3.4.3 Pembangunan di Sekitar Badan Air dan Rizab Jalan 3.0-28
3.4.4 Pemeliharaan Topografi 3.0-28
3.4.5 Kawalan Pencemaran 3.0-28
3.5 SEKTOR INFRASTRUKTUR 3.0-29

3.5.1 Sistem Saliran dan Perparitan 3.0-29
3.5.2 Sistem Pembetungan 3.0-32
3.5.3 Sistem Pengurusan Sisa Pepejal 3.0-33
3.6 SEKTOR UTILITI 3.0-34

3.6.1 Garis Panduan Bekalan Elektrik 3.0-34
3.6.2 Garis Panduan Telekomunikasi 3.0-39
3.6.2.1 Kehendak-Kehendak Pembinaan
3.0-40
Menara Telekomunikasi
3.6.2.2 Kehendak-kehendak Struktur Sistem 3.0-41
Pemancar Telekomunikasi
3.6.3 Garis Panduan Bekalan Air 3.0-42
ii
ISI KANDUNGAN
3.6.3.2 Keperluan Saiz Tangki Simpanan

Dalaman Bagi Setiap Jenis 3.0-44
Bangunan/Pembangunan
3.6.3.3 Tekanan Baki Minimum 3.0-44
3.6.3.4 Reka Bentuk Aliran 3.0-45
3.6.4 Garis Panduan Sistem Bekalan Gas Asli Cecair 3.0-45
(LPG)
4.0 PENGURUSAN DAN PELAKSANAAN 4.0-1

4.2 TEMPOH PELAKSANAAN PROJEK 4.0-1
4.3 CADANGAN PROJEK-PROJEK PEMBANGUNAN 4.0-2
4.3.1 Projek-Projek Majlis Daerah Maran Sehingga 4.0-3
Tahun 2020
4.3.2 Implikasi Pelaksanaan Projek Terhadap 4.0-21
Kewangan Majlis Daerah Maran
4.3.3 Cadangan Pengukuhan Jentera Pelaksanaan 4.0-29
Majlis Daerah Maran
5.0 PENILAIAN KEMAMPANAN 5.0-1

5.2 OBJEKTIF KAJIAN 5.0-2
5.3 SKOP KAJIAN 5.0-2
5.4 PENDEKATAN PENILAIAN KEMAMPANAN 5.0-3
5.5 DASAR-DASAR RUJUKAN OBJEKTIF KEMAMPANAN 5.0-8
5.5.1 Wawasan 2020 5.0-8
5.5.2 Dasar Wawasan Negara Dan Rangka Rancangan
5.0-9
Jangka Panjang Ketiga 2001-2010 (DWN & RRJP 3)
5.5.3 Dasar Alam Sekitar Negara (DASN) 5.0-10
5.5.4 Dasar Sosial Negara (DSN) 5.0-10
5.5.5 Dasar Kepelbagaian Biologi Negara (1998) 5.0-11
5.5.6 Dasar Perbandaran Negara (DPN) 5.0-11
iii
ISI KANDUNGAN
5.5.7 Dasar Perhutanan Negara (1978/1992) 5.0-12

5.5.8 Dasar Pertanian Negara Ke Tiga (DPN3) 5.0-12
5.5.9 Rancangan Malaysia Ke Sembilan 2006-2010 (RMKe 9) 5.0-13
5.5.10 Rancangan Fizikal Negara (RFN) 5.0-14
5.5.11 Rancangan Struktur Negeri (RSN) Pahang 2002-2020 5.0-14
5.6 RUMUSAN ISU-ISU AWAL KEMAMPANAN 5.0-19
5.7 OBJEKTIF KEMAMPANAN 5.0-19
5.8 ASAS-ASAS PENILAIAN DAN INDIKATOR KEMAMPANAN 5.0-23
5.8.1 Indikator Asas dan Sasaran Pencapaian
5.0-23
Kemampanan
5.9 PENILAIAN YANG TELAH DI JALANKAN DALAM PROSES SA 5.0-26
5.10 PENILAIAN KESERASIAN 5.0-26
5.10.1 Penilaian Keserasian Objektif Pembangunan RT 5.0-26
Daerah Maran 2020
5.10.2 Penilaian Keserasian Objektif Pembangunan RT
Daerah Maran Dengan Objektif RSN Pahang 2002- 5.0-30
2020
5.10.3 Penilaian Impak Konsep dan Strategi Pembangunan RT 5.0-33
Daerah Maran, 2020
5.10.4 Penilaian Impak Cadangan-Cadangan RT Daerah 5.0-36
Maran Dengan Objektif Kemampanan 2020
5.10.5 Penilaian Liputan Skop Cadangan RT Daerah Maran
Dengan Objektif Pembangunan 5.0-36
LAMPIRAN A INDIKATOR DAN SASARAN KEMAMPANAN DAERAH

MARAN
LAMPIRAN B PENILAIAN IMPAK CADANGAN-CADANGAN RT

DAERAH MARAN DENGAN OBJEKTIF KEMAMPANAN
DAERAH MARAN
LAMPIRAN C PENILAIAN LIPUTAN SKOP OBJEKTIF

PEMBANGUNAN
iv
ISI KANDUNGAN
SENARAI JADUAL MUKA SURAT
BAB 3.0 GARIS PANDUAN PEMBANGUNAN UMUM 3.0-1
Jadual 3.2.1 Garis Panduan Pembangunan Jalan Di Kawasan Perumahan 3.0-10

Jadual 3.2.2 Garis Panduan Pembangunan Jalan Di Kawasan Perniagaan 3.0-11
Jadual 3.2.3 Garis Panduan Pembangunan Jalan Di Kawasan Institusi 3.0-11
Jadual 3.2.4 Garis Panduan Umum Perindustrian 3.0-12
Jadual 3.2.5 Garis Panduan Pembinaan Lintasan Pejalan Kaki 3.0-13
Jadual 3.3.1 Tanaman Yang Sesuai Dicadangkan Di Pintu Masuk Dan Bahu
3.0-18
Jalan Utama
Jadual 3.3.2 Senarai Tanaman Yang Dicadangkan Di Kawasan Rekreasi 3.0-20
Jadual 3.3.3 Senarai Tanaman Cadangan Di Kawasan Taman Rekreasi Air 3.0-20
Jadual 3.3.4 Senarai Tanaman Yang Dicadangkan Di Kawasan Komersial 3.0-22
Jadual 3.3.5 Senarai Tanaman Yang Dicadangkan Di Kawasan Industri 3.0-23
Jadual 3.3.6 Senarai Tanaman Yang Dicadangkan Di Kawasan Institusi 3.0-24
Jadual 3.3.7 Senarai Pokok Yang Sesuai Dicadangkan Di kawasan Perumahan/ 3.0-25
Desa
Jadual 3.3.8 Senarai Pokok Yang Sesuai Dicadangkan Di Kawasan Perkuburan 3.0-27
Jadual 3.6.1 Kaedah Penghantaran Bekalan Elektrik Bagi Setiap Tahap Beban 3.0-36
Maksimum (MD) Yang Berbeza Diguna Pakai Di Seluruh Malaysia
Jadual: 3.6.2 Keperluan Bekalan Elektrik 3.0-37
Jadual: 3.6.3 Keperluan Keluasan Tanah Dan Bangunan Untuk Pembinaan
3.0-38
Pencawang Elektrik
Jadual 3.6.4 Jarak Minimum Bagi Setiap Pembinaan Menara Telekomunikasi 3.0-40
Jadual 3.6.5 Keperluan Air Purata Bagi Setiap Jenis Bangunan/Pembangunan 3.0-43
Jadual 3.6.6 Keperluan Saiz Tangki Simpanan Dalaman Bagi Setiap Jenis
3.0-44
Jadual 3.6.7 Tekanan Baki Minimum di Saluran Rangkaian paip 3.0-44
BAB 4.0 PENGURUSAN DAN PELAKSANAAN 4.0-1
Jadual 4.1 Jangka masa Pembangunan Rancangan Tempatan Daerah Maran 4.0-1
Jadual 4.2 Ringkasan Senarai Cadangan Projek-Projek, 2020 4.0-2
Jadual 4.3 Cadangan Projek-Projek Pembangunan Mengikut Sektor, RT 4.0-6
Daerah Maran
v
ISI KANDUNGAN
Jadual 4.4 Cadangan Projek-Projek Yang Akan Dilaksanakan oleh MDM 4.0-4
Jadual 4.5 Kadar Semasa Fee Permohonan Kebenaran Merancang 4.0-22
Jadual 4.6 Anggaran Bayaran Fee Permohonan Untuk Perumahan 4.0-22
Jadual 4.7 Anggaran Bayaran Fee Permohonan Untuk Perdagangan 4.0-23
Jadual 4.8 Anggaran Bayaran Fee Permohonan Untuk Perindustrian 4.0-23
Jadual 4.9 Keperluan Perumahan Mengikut Kategori Sehingga 2020 4.0-24
Jadual 4.10 Anggaran Hasil Cukai Taksiran Perumahan & Kadar

4.0-25
Peningkatan, 2020 (Berasaskan Kadar Semasa 6%)
Jadual 4.11 Anggaran Hasil Cukai Taksiran Perdagangan & Kadar
Peningkatan (Berasaskan Kadar Semasa 7.5%) 4.0-26
Jadual 4.12 Anggaran Hasil Cukai Taksiran Perindustrian & Kadar
4.0-27
Peningkatan Sehingga 2020 Berdasarkan Kadar Semasa (8.5%)
Jadual 4.13 Anggaran Bayaran Fee Permohonan Untuk Perumahan,
Perdagangan & Perindustrian, 2020 (Berasaskan Kadar 4.0-27
Semasa)
Jadual 4.14 Anggaran Jumlah Pendapatan Dari Cukai Taksiran Perumahan,
Perdagangan & Perindustrian, 2020 (Berasaskan Kadar 4.0-28
Semasa)
Jadual 4.15 Anggaran Jumlah Pendapatan Keseluruhan Bayaran Pemajuan,
Fee Permohonan & Cukai Taksiran, 2020 (Berasaskan Kadar 4.0-28
Semasa)
Jadual 4.16 Cadangan Pertambahan Kakitangan MDM Mengikut Jabatan,
2020 4.0-30
Jadual 4.17 Implikasi Penubuhan Semula LKWJ 4.0-39
BAB 5.0 PENILAIAN KEMAMPANAN 5.0-1
Jadual 5.1 Peringkat Penilaian Kemampanan Projek Dalam RT Daerah

5.0-5
Maran
Jadual 5.2 Rumusan Analisis Objektif Kemampanan dari Dasar Negara 5.0-18
Jadual 5.3 Rumusan Isu-Isu Awal Kemampanan 5.0-19
Jadual 5.4 Rumusan Objektif Pembangunan Mampan 5.0-20
Jadual 5.5 Pembentukan Objektif Kemampanan Bagi Daerah Maran
Berdasarkan Dasar dan Isu Kemampanan 5.0-21
Jadual 5.6 Kriteria Umum dan Indikator Pembangunan Mampan yang
5.0-24
Bersesuaian
vi
ISI KANDUNGAN
Jadual 5.7 Rumusan Objektif Pembangunan RT Daerah Maran, 2020 5.0-26

Jadual 5.8 Matriks Penilaian Keserasian Objektif Pembangunan RT Daerah 5.0-28
Maran 2020 Dengan Objektif Kemampanan Daerah Maran
Jadual 5.9 Rumusan Objektif Pembangunan RSN Pahang 2002 – 2020 5.0-30
Jadual 5.10 Penilaian Keserasian Objektif RT Daerah Maran Dengan Objektif
RSN Pahang 5.0-32
Jadual 5.11 Penilaian Impak Konsep dan Strategi Pembangunan RT Daerah
Maran Dengan Objektif Kemampanan 5.0-34
Jadual 5.12 Rumusan Penilaian Liputan Skop Cadangan RT Daerah Maran
Dengan Objektif Pembangunan 5.0-37
vii
ISI KANDUNGAN
SENARAI RAJAH MUKA SURAT
BAB 4.0 PENGURUSAN DAN PELAKSANAAN 4.0-1
Rajah 4.1 Ringkasan Kos Cadangan Projek Mengikut Sektor 4.0-3

Rajah 4.2 Peratusan Kos Cadangan Projek Yang Akan Dilaksanakan Oleh 4.0-5
MDM
Rajah 4.3 Cadangan Carta Organisasi Majlis Daerah Maran 4.0-20
Rajah 4.4 Peratusan Pendapatan Keseluruhan MDM Bagi Tempoh 2009- 4.0-29
2020 (Berasaskan Kadar Semasa)
Rajah 4.5 Struktur Jawatankuasa Penyelaras Dan Pelaksanaan RT Daerah 4.0-38
Maran
BAB 5.0 PENILAIAN KEMAMPANAN 5.0-1
Rajah 5.1 Pendekatan Kajian Penilaian Kemampanan RT Daerah Maran 5.0-7

– Peringkat Laporan Kajian
viii
SINGKATAN KATA
SINGKATAN KATA
SINGKATAN KATA
BK Bina-Kendali
BKP Bina-Kendali-Pindah
BP Blok Perancangan
BPEN Bahagian Perancang Ekonomi Negeri
BPK Blok Perancangan Kecil
DASN Dasar Alam Sekitar Negara
DEB Dasar Ekonomi Baru
DHN Dasar Perhutanan Negara
DKBN Dasar Kepelbagaian Biologi Negara
DPN Dasar Perbandaran Negara
DSN Dasar Sosial Negara
DWN Dasar Wawasan Negara
ECER East Coast Economic Region
EIA Environment Impact Assessment
FELDA Federal Land Authority Development
FGD Focus Group Discussion
FTTH Fibre To The House
GIS Geographic Information System
HSBB High Speed Broadband
IAT Industri Asas Tani
IT Information Technology
IWK Indah Water Konsortium
JAS Jabatan Alam Sekitar
JBA Jabatan Bekalan Air
JKKK Jawatankuasa Keselamatan Kemajuan Kampung
JKR Jabatan Kerja Raya
JMG Jabatan Mineral dan Geosains
JPBD Jabatan Perancangan Bandar dan Desa
JPP Jabatan Perkhidmatan Pembetungan
JPS Jabatan Pengairan dan Saliran
JUPEM Jabatan Ukur dan Pemetaan Malaysia
i
SINGKATAN KATA
SINGKATAN KATA
KDNK Keluaran Dalam Negara Kasar

KPM Kementerian Pelajaran Malaysia
KPNITA Kumpulan Peladang Nita
KSAS Kawasan Sensitif Alam Sekitar
KTKM Kementerian Tenaga, Komunikasi dan Multimedia
LAN Local Area Networking
LKWJ Lembaga Kemajuan Wilayah Jengka
LLM Lembaga Lebuhraya Malaysia
LPG Liquefied Petroleum Gases
LPT Lebuh Raya Pantai Timur
MDM Majlis Daerah Maran
OSC One Stop Centre
PBN Pihak Berkuasa Negeri
PBPT Pihak Berkuasa Perancang Tempatan
PBT Pihak Berkuasa Tempatan
PDRM Polis Diraja Malaysia
PMU Pencawang Masuk Utama
POIC Palm Oil Industrial Cluster
PPPHP Pusat Pengumpulan dan Pemasaran Hasil Pertanian
PPU Pencawang Pembahagi Utama
PKNP Perbadanan Kemajuan Negeri Pahang
RFN Rancangan Fizikal Negara
RRJP3 Rangka Rancangan Jangka Panjang Ketiga
RSN Rancangan Struktur Negeri
RT Rancangan Tempatan
RTD Rancangan Tempatan Daerah
SA Sustainability Assessment
SDSI Satu Daerah Satu Industri
SKMM Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia
SOM Skim Organik Malaysia
TAR Tun Abdul Razak
ii
SINGKATAN KATA
SINGKATAN KATA
TKPM Taman Kekal Pengeluaran Makanan

TLK Tempat Letak Kereta
TLM Tempat Letak Motor
TNB Tenaga Nasional Berhad
TOR Term Of Reference
YDP Yang DiPertua
iii
PENDAHULUAN
BAB 1.0
PENDAHULUAN
1.0 PENDAHULUAN
1.1 PENGENALAN
Laporan Garis Panduan Pelaksanaan ini merupakan Jilid II kepada Laporan

Rancangan Tempatan Daerah Maran 2020 (RT Daerah Maran). Laporan ini
memperincikan garis panduan bagi kawalan pembangunan yang akan dilaksanakan
bagi kawasan Rancangan Tempatan serta cara pelaksanaan dan mekanisma yang
boleh digunakan di dalam melaksanakan cadangan-cadangan yang telah dirangka.
Garis Panduan Pelaksanaan ini terdiri daripada dua aspek kawalan berikut :
i. Garis Panduan Pembangunan (umum)

ii. Program Pelaksanaan
Garis Panduan Pembangunan (umum) akan menjadi panduan dan piawaian yang
akan digunakan bagi setiap jenis pembangunan. Ianya meliputi aspek-aspek fizikal
dan perancangan tapak seperti kawalan ketinggian, kepadatan dan sebagainya.
Garis Panduan Pembangunan ini termasuk garis panduan rekabentuk yang meliputi
aspek ciri-ciri rupa bentuk dan seni reka pembangunan serta bangunan-bangunan
yang menjadi komponennya. Sementara garis panduan kelas kegunaan tanah pula
menerangkan jenis pembangunan yang boleh dan tidak boleh dilaksanakan bagi
setiap Blok Perancangan Kecil (BPK).
Manakala Program Pelaksanaan meliputi cadangan projek pembangunan sehingga

tahun 2020, fasa pelaksanaan projek, agensi pelaksana, pembiayaan projek dan
pengurusan pelaksanaan Rancangan Tempatan Daerah Maran.
Garis panduan-garis panduan ini merupakan asas rujukan yang akan digunakan oleh
Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) Majlis Daerah Maran dan Pihak Berkuasa
Perancangan Tempatan (PBPT) di bawah Pengarah Perancangan Bandar dan Desa
Negeri Pahang (JPBDNP) dalam memproses dan membuat pertimbangan terhadap
setiap permohonan perancangan. Ianya juga merupakan panduan kepada para
pemaju serta orang awam bagi mengetahui kehendak perancangan bandar di
kawasan Daerah Maran.
RANCANGAN TEMPATAN DAERAH MARAN 2020
1.0-1
PENDAHULUAN
1.2 TUJUAN PENYEDIAAN GARIS PANDUAN PEMBANGUNAN
Laporan ini disediakan berdasarkan keperluan penyediaan Rancangan Tempatan

bertujuan berikut :
i. Menyediakan garis panduan kawalan pembangunan yang boleh digunapakai

oleh Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) Majlis Daerah Maran dan Pihak
Berkuasa Perancangan Tempatan (PBPT) di bawah Pengarah Perancangan
Bandar dan Desa Negeri Pahang (JPBDNP).
ii. Sebagai panduan kepada PBT dan PBPT dalam memproses permohonan-
permohonan kebenaran merancang yang dikemukakan oleh pihak awam dan
swasta.
iii. Memberi panduan terhadap bentuk-bentuk kawalan yang dikenakan ke atas
setiap Blok Perancangan Kecil.
iv. Memberi panduan kepada para pemaju serta orang awam bagi mengetahui
kehendak perancangan bandar di kawasan Daerah Maran.
Garis panduan perancangan yang dilaksanakan oleh PBT dan PBPT perlu
mengambil kira perkara-perkara yang dinyatakan dalam garis panduan yang
disediakan oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa, Semenanjung Malaysia
dan telah diterima pakai di peringkat negeri iaitu Garis Panduan Perancangan dan
Pembangunan Sejagat serta Akta Perancangan Bandar Dan Desa 1976, (Akta 172).
Aspek-aspek kawalan pembangunan yang diberi penekanan utama di dalam

menyediakan garis panduan ini adalah berikut :
i. Nisbah Plot
ii. Anjakan Bangunan
iii. Ketinggian Bangunan
iv. Kawasan Liputan Tapak
v. Rekabentuk Bangunan
vi. Kawalan Kepadatan Kediaman
vii. Penyediaan Tempat Letak Kereta
viii. Piawaian Kemudahan Awam
1.0-2
PENDAHULUAN
Bentuk-bentuk lain kawalan pembangunan yang tidak dinyatakan adalah tertakluk

kepada piawaian dan amalan semasa Majlis yang diguna pakai pada masa kini. Di
antara piawaian dan garis panduan umum yang di gunapakai dalam laporan ini
adalah :
i. Kawasan Lapang
• Keperluan kawasan lapang adalah 10 peratus dari jumlah kadar keluasan
kawasan pembangunan.
• Pemaju akan bekerjasama dengan PBT dalam menyediakan kemudahan-
kemudahan rekreasi seperti taman permainan kanak-kanak.
• Kedudukan tapak kawasan lapang haruslah di pertengahan kawasan
perumahan.
ii. Nisbah Perumahan Kos Rendah

• Bagi tanah-tanah milik kerajaan dan swasta yang dibangunkan,
peruntukan nisbah perumahan kos rendah adalah tertakluk kepada
keputusan Kerajaan Negeri dari semasa ke semasa.
• Baki dari peruntukan untuk perumahan kos rendah adalah untuk rumah
kepadatan sederhana rendah, sederhana dan tinggi.
iii. Penyediaan Laporan Penilaian Kesan Alam Sekitar (EIA) adalah tertakluk
kepada saiz dan aktiviti merujuk kepada Akta Kualiti Alam Sekeliling, 1987.
iv. Tempoh luput kepada kelulusan dan kebenaran merancang yang dibenarkan
adalah 1 tahun.
v. Kawasan Liputan Tapak (Plinth Area)

• Bagi plot tanah yang mempunyai keluasan 0.4 hektar hingga 1.2 hektar,
maksimum kawasan liputan tapak adalah 70 peratus.
• Bagi plot tanah yang mempunyai keluasan melebihi 1.2 hektar,
maksimum kawasan liputan tapak adalah 65 peratus.
1.0-3
PENDAHULUAN
TAFSIRAN :
i. Nisbah Plot
Merupakan nisbah ruang lantai kasar bangunan berbanding dengan keluasan
kawasan pembangunan yang dikira dari sempadan lot.
ii. Kawasan Liputan Tapak

Merupakan peratusan liputan untuk kegunaan bangunan berbanding
keluasan plot tanah.
iii. Anjakan Bangunan

Merupakan garis anjakan minimum bagi menempatkan sesebuah bangunan
ke dalam suatu plot tanah. Anjakan minimum bangunan tertakluk kepada
keperluan Undang-undang Kecil Bangunan Seragam atau piawaian
perancangan semasa yang diguna pakai oleh pihak perancangan tempatan.
iv. Guna tanah

Bagi maksud perancangan fizikal, ertinya bentuk dan cara sesebuah bidang
tanah itu dipergunakan.
v. Kawasan Kajian
Melainkan disebut bermakna kawasan Kajian Rancangan Tempatan Daerah
Maran.
vi. Kawasan Lapang/Taman Rekreasi

Mana-mana tanah/ruang yang diperuntukkan sebagai taman awam atau
digunakan untuk maksud riadah atau lipur diri awam.
vii. Kegunaan Perdagangan

Penggunaan mana-mana tanah atau bangunan sebahagian darinya untuk
tujuan perdagangan.
viii. Kepadatan
Keamatan menggunakan tanah yang dihitung atau dikira mengikut bilangan
orang atau unit kediaman bagi satu unit keluasan tanah.
ix. Kawalan Pembangunan

Proses dan kaedah-kaedah berhubung dengan kawalan pembangunan tanah
dan bangunan, disebut sebagai Kawalan Perancangan di bawah Bahagian IV
Akta.
1.0-4
PENDAHULUAN
x. Kegunaan Kediaman
Sesuatu binaan ataupun bangunan yang lazimnya digunakan untuk kediaman
manusia. Ini tidak termasuk rumah tumpangan, hotel, motel, rumah rehat,
pondok jaga dan rumah kongsi pekerja-pekerja.
xi. Majlis
Majlis Daerah Maran seperti yang termaktub di bawah Akta Kerajaan
Tempatan 1976.
xii. Blok Perancangan

Merupakan empat kawasan utama dalam kawasan Rancangan Tempatan
yang dibentuk berdasarkan ciri-ciri keseragaman guna tanah dan mempunyai
persempadanan fizikal yang jelas bagi tujuan penganalisisan dan
pembentukan peta cadangan.
xiii. Blok Perancangan Kecil

Ertinya pecahan kawasan-kawasan Blok Perancangan.
1.0-5
PENDAHULUAN
1.3 KELAS KEGUNAAN GUNA TANAH
Berikut adalah kelas kegunaan guna tanah mengikut kategori kawasan seperti perumahan,
perdagangan, perindustrian, pertanian dan sebagainya.
23. Barang-barang kemas; menjual.

KAWASAN PERUMAHAN 24. Barang-barang logam; menjual dan membekal.
25. Barang-barang makanan; menjual.
26. Barang-barang plastik; menjual.
1. Rumah Sesebuah
27. Barang-barang pewter; menjual.
2. Rumah Berkembar
28. Barang-barang stor, menyimpan (secara kecil-
3. Rumah Teres
kecilan, tidak melebihi 610.0 meter persegi luas
4. Rumah Kampung
lantai).
5. Zero Lot
29. Barang-barang untuk kegunaan rambut; menjual.
6. Apartment/Pangsa
30. Basikal; menjual dan membaiki.
31. Bateri; menjual dan mencas.
32. Bengkel kereta, motosikal dan jentera-jentera;
KAWASAN PERDAGANGAN membaiki dan seumpamanya yang tidak melebihi 2
gandar.
33. Bingkai gambar; membuat.
1. Agensi (perkapalan, berita, pelancongan, iklan, 34. Bilik pameran.
seranta, perkhidmatan rumah tangga, 35. Bilik seminar.
pemasangan dan lain-lain). 36. Binatang jinak; menjual.
2. Agensi penyewa kereta dan teksi. 37. Broker saham.
3. Akuarium. 38. Buah-buahan; menjual.
4. Alat-alat binaan; menjual dan membekal 39. Buku dan alat-alat pendidikan; menjual.
(secara kecil-kecilan, tidak melebihi 610.0 40. Buku; menjilid (secara kecil-kecilan, tidak melebihi
meter persegi luas lantai). 610.0 meter persegi luas lantai).
5. Alat-alat elektrik; menjual. 41. Bunga dan pokok-pokok berpasu; menjual.
6. Alat kelengkapan menangkap ikan; menjual. 42. Butik.
7. Alat-alat kelengkapan motokar; menjual dan 43. ‘Caravan park’.
memasang. 44. Chalet (sesebuah, berkembar dan teres).
8. Alat-alat melukis; menjual. 45. Colok dan kertas colok; menjual.
9. Alat kelengkapan sains; menjual dan 46. Daging panggang; menyedia dan menjual.
memperbaiki. 47. Daging; stor menyimpan.
10. Alat-alat perkakas sains; menjual dan 48. Dewan pameran.
memperbaiki. 49. Dewan persidangan.
11. Alat-alat sukan; menjual dan membaiki. 50. Dobi (termasuk mencelup, mengering dan dobi
12. Alat permainan kanak-kanak; menjual. wap).
13. Alat solek dan haruman; menjual. 51. Emporium.
14. Alat tulis; menjual. 52. Farmasi.
15. Arang kayu; menyimpan dan membahagi 53. Gedung serbanika.
secara kecil-kecilan, tidak melebihi 610.0 meter 54. Gudang.
persegi luas lantai. 55. Gula-gula; menjual.
16. Arked berasingan. 56. Hotel (termasuk rumah tumpangan).
17. Auditorium. 57. Ikan masin dan kering, sotong dan belacan; menjual
18. Balai pameran. (secara kecil-kecilan) tidak melebihi 610 meter
19. Balai senilukis. persegi luas lantai.
20. Bank.
21. Barang-barang antik; menjual.
22. Barang-barang dan kelengkapan tandas;
menjual.
1.0-6
PENDAHULUAN
58. Institusi perdagangan, sekreteriat, teknik, 109. Resort.

vokasional dan lain-lain. 110. Rokok dan tembakau; menjual.
59. Jam dinding, jam tangan dan pen; menjual dan 111. Rumah urut (termasuk tempat mandi
membaiki. wap, mengurut muka, membentuk tubuh
60. Jentera-jentera kecil; menjual dan membaiki. dan sauna).
61. Kasut; membaiki. 112. Sajian (makanan dan rumah kedai).
62. Kedai barang (termasuk jualan barangan runcit 113. Senjata dan peluru; menjual.
dan keperluan harian). 114. ‘Service apartment’.
63. Kedai gunting, kerinting rambut. 115. Setem; menjual.
64. Kelab (persendirian). 116. Stesen minyak dan membaiki kereta
65. Kulit dan belulang; menjual. (tidak melibatkan penggunaan sebarang
66. Keranda; tempat membuat. jenis minyak).
67. Kisi-kisi dan barang-barang seumpamanya; 117. Studio gambar, alat kelengkapan
membuat (secara kecil-kecilan, tidak melebihi 610 fotografi, projector bunyi; menjual.
meter persegi luas lantai) <60dba. 118. Sudu, garpu, pinggan mangkuk, barang
68. Klinik dan dispensari. enamel, barang-barang aluminium,
69. Klinik haiwan. barang-barang kaca; menjual.
70. Kulit dan barang-barang kulit; menjual. 119. Taman tema/’theme park’.
71. Kulit dan belulang; menjual. 120. Taman hiburan/ ‘amusement park’.
72. Mentega dan barangan keluaran tenusu; 121. Tapak perkhemahan.
membuat (secara kecil-kecilan tidak melebihi 610 122. Tayar; menjual dan memasang.
meter persegi luas lantai). 123. Teh; membungkus (secara kecil-kecilan
73. Mengurup (tukar wang); perkhidmatan. tidak melebihi 610 meter persegi luas
74. Mesin jahit; menjual. lantai).
75. Minuman; membuat dan membancuh (secara 124. Tekstil; menjual.
kecil-kecilan tidak melebihi 610 meter persegi luas 125. Tempat bermain bowling.
lantai. 126. Tempat bermain billiard/ snooker.
76. Motokar dan kenderaan berjentera; menjual. 127. Tempat pemeliharaan burung.
77. Pajak gadai. 128. Tukang emas dan perak.
78. Panggung wayang. 129. Tukang jahit dan membuat pakaian.
79. Papan tanda, iklan dan lain-lain seumpamanya; 130. Wakil akhbar(vendor).
membuat dan menjual (secara kecil-kecilan tidak 131. Warung ‘steak’.
melebihi 610 meter persegi luas lantai. 132. Pusat perubatan swasta.
80. Pasar. 133. ‘Cyber café’.
81. Pasaraya. 134. Hypermarket
82. Pasar mini.
83. Percetakan (secara kecil-kecilan tidak melebihi
610 meter persegi luas lantai).
84. Pejabat.
85. Pembahagi filem.
86. Pembunuh serangga; menjual.
87. Perabot; membuat dan menjual (secara kecil-
kecilan tidak melebihi 610 meter persegi luas
lantai)
88. Perhiasan dalam bangunan (pejabat dan bilik
peraga).
89. Perkakas cermin mata; menjual.
90. Perkhidmatan sewa.
91. Permaidani dan hamparan; menjual.
92. Perubatan tradisional; perkhidmatan.
93. Roti; kilang membuat dan menjual.
94. Rekod dan alat-alat muzik; menjual.
95. Restoran.
1.0-7
PENDAHULUAN
KAWASAN PERINDUSTRIAN KAWASAN PERINDUSTRIAN
(INDUSTRI RINGAN) (INDUSTRI SEDERHANA)
1. Alat kelengkapan, perkakas dan bahagian- 1. Alat-alat muzik; kilang membuat.

bahagian elektronik dan kilang memasang. 2. Alat mengukur saintifik dan profesional; kilang
2. Barang-barang kertas dan seumpamanya; membuat.
membuat. 3. Alat pengawalan selain dari yang telah
3. Barang-barang kemas dan seumpamanya; dikelaskan; kilang membuat.
membuat. 4. Barang-barang untuk kereta, barang-barang
4. Barang-barang plastik (selain dari yang kayu selain dari yang telah dikelaskan; kilang
telah dikelaskan); membuat. membuat.
5. Berus; membuat. 5. Barang-barang plastik selain dari yang telah
6. Jam; memasang komponen yang telah dikelaskan; kilang membuat.
diluluskan. 6. Barang-barang sukan dan olahraga; kilang
7. Kain pencuci; membuat. membuat.
8. Kasut selain kasut yang dibuat dari getah 7. Barang-barang tembaga; kilang membuat.
‘vulcanise’ atau getah penuang dan dari 8. Kasut pertukangan, terompah kayu, selipar dan
plastik kilang; membuat. barang-barang kelengkapan kasut; kilang
9. Kilang menenun yang kecil. membuat.
10. Kraftangan; menenun dan menjahit kulit 9. Kerja-kerja seni dan ukiran mahir di dalam
dari bahan-bahan kulit kecuali kasut dan industri percetakan.
pakaian tenunan; kilang membuat. 10. Kilang menenun yang besar, termasuk kerja-
11. Mesin pengira dan mesin komputer; kilang kerja memutih, mencelup dan mengemasiap
membuat. hasil-hasil tenunan.
12. Penyapu ; kilang membuat. 11. Kontena dan kotak dan kertas dan kadbod;
13. Pakaian tenunan kecuali kasut; kilang kilang membuat.
membuat. 12. Perabot perkakas rumah kecuali yang dibuat
14. Peralatan fotografi; kilang membuat. seluruhnya dari logam; kilang membuat.
15. Peralatan optik/ cermin mata; kilang 13. Rotan, termasuk kerja-kerja membelahnya;
membuat. kilang memproses.
16. Peralatan pejabat; kilang memasang. 14. Tilam tidak termasuk yang dibuat dan getah;
17. Percetakan; penerbitan dan industri kilang membuat.
seumpamanya.
18. Permaidani; kilang membuat.
19. Petroleum mentah dan gas asli;
mengetong dan mengedar.
20. Radio; kilang memasang.
21. Tekstil; kilang membuat.
22. Televisyen; kilang membuat.
23. Bengkel kereta, motosikal dan jentera-
jentera membaiki dan seumpayanya yang
melebihi 2 gandar.
1.0-8
PENDAHULUAN
KAWASAN PERINDUSTRIAN KAWASAN PERINDUSTRIAN
(INDUSTRI BERAT) (INDUSTRI KHAS)
1. Ais; kilang membuat. 1. Alat kelengkapan landasan kereta api; kilang

2. Alat dapur, alat pertukangan tangan dan lain- membuat.
lain seumpamanya; kilang membuat. 2. Antimoni; perlombongan.
3. Bahan-bahan membuat roti; kilang membuat. 3. Bahan-bahan dari hasil tenusu; kilang membuat
4. Barang-barang dari struktur besi; kilang 4. Baja dan racun serangga; kilang membuat.
membuatnya. 5. Barang-barang dari bahan-bahan galian bukan
5. Barang-barang logam pasang siap kecuali logam; kilang membuat.
mesin dan peralatan selain dari yang telah 6. Barang-barang dari bahan kimia selain dari yang
dikelaskan; kilang membuat. telah dikelaskan termasuk racun serangga,
6. Barang-barang makanan selain dari yang telah karbon hitam dan negatif filem; kilang membuat.
dikelaskan; kilang membuat. 7. Barang-barang dari bijirin; kilang membuat.
7. Basikal, basikal roda tiga dan beca; kilang 8. Barang-barang dari getah, selain dari yang telah
membuat dan memasang. dikelaskan; kilang membuat.
8. Batik; kilang membuat. 9. Barang-barang dari petroleum dan arang batu;
9. Kabel dan wayar; kilang membuat. kilang membuat.
10. Biskut; kilang memproses. 10. Barang-barang dari serabut asli; kilang
11. Bijirin; kilang memproses. membuat.
12. Kerja-kerja memotong dan mengukir batu. 11. Barang-barang dari tanah liat; kilang membuat.
13. Kilang padi yang kecil. 12. Bateri kering dan simpanan; kilang membuat.
14. Kopi; kilang membuat. 13. Batu kapur; kuari.
15. Lilin, kemenyan dan colok; kilang membuat. 14. Bekalan air dan kerja-kerja berkaitan.
16. Manisan, koko, coklat dan gula-gula; kilang 15. Benang dan kain, kerja-kerja memutih,
membuat. mencelup, mencetak dan lain-lain
17. Mesin kegunaan pejabat, mesin komputer dan seumpamanya (selain membuat batik).
pengira; kilang membuat. 16. Besi dan keluli, kilang asas termasuk bengkel
18. Minuman ringan dan minuman bergas; kilang peleburan dandang.
membuat. 17. Bijih galian bukan besi, selain dan yang telah
19. Palpa, kertas dan kadbod; kilang membuat. dikelaskan; perlombongan.
20. Perabot dan perkakas rumah dari logam. 18. Bijih timah, perlombongan kapal korek.
21. Peralatan elektrik; membuat dan membekal. 19. Bauksit; perlombongan.
22. Peralatan dan pengangkutan, selain dari yang 20. Buah-buahan dan sayuran, mengetin dan
telah dikelaskan; kilang membuat. mengawet, termasuk mengetin nenas.
23. Roti; kilang membuat dan menjual. 21. Bulu binatang, merawat dan mencelup.
24. Serbuk kari dan rempah; kilang memproses. 22. Cat, varnish dan leka; kilang membuat.
25. Tali-temali; kilang memproses. 23. Daging, tempat penyembelihan, membekal dan
26. Teh; kilang memproses. mendingin beku.
27. Tekstil selain dari yang telah dikelaskan; kilang 24. Perlombongan.
memproses. 25. Enjin dan enjin turbin; kilang membuat.
28. Tukang ayan dan tukang besi. 26. Garam; perlombongan.
27. Gas; kilang memproses dan mengedar.
28. Getah; kilang memproses semula.
29. Gula; kilang memproses dan menapis.
30. Ikan; kering dan lain-lain seumpamanya
mengetin dan memproses.
31. Kaca dan barang-barang dari kaca; kilang
membuat.
32. Kapal; membina dan membaiki.
33. Kapal terbang; kilang membuat.
34. Kasut dari getah; kilang membuat.
1.0-9
PENDAHULUAN
35. Kenderaan bermotor; kilang membuat dan

memasang. KAWASAN PERTANIAN
36. Kelapa sawit; kilang memproses.
37. Kilang papan, papan lapis dan lain-lain kilang
kayu.
1. Akuakultur dan Hortikultur.
38. Kilang padi dan beras.
2. ‘Homestead’ (pelancongan pertanian yang tidak
39. Kulit; kerja-kerja menyamak dan membuat
barang-barang dari kulit. mencemar alam sekitar.
40. Lain-lain bahan galian kimia dan baja; 3. Kebun buah-buahan.
4. Kelapa.
perlombongan.
5. Kelapa sawit.
41. Lampu dan tiub-tiub lampu elektrik; kilang
membuat. 6. Koko.
42. Lemak/ minyak binatang dan sayuran; kilang 7. Kopi.
8. Industri berkaitan dengan ladang pertanian.
memproses.
9. Padang ragut.
43. Logam bukan besi; industri asas.
44. Makanan binatang; kilang membuat. 10. Padi.
45. Mancis api; kilang membuat. 11. Penternakan; berkaitan (lembu, ayam, itik dan
sebagainya).
46. Mesin dan peralatan elektrik, selain dari yang
12. Perumahan pekerja dan kemudahan sokongan.
telah dikelaskan; kilang membuat.
47. Mesin dan peralatan kecuali yang menggunakan 13. Pusat penyelidikan/ ‘R&D’.
elektrik, selain dari yang telah dikelaskan; kilang 14. Rumah sembelih.
15. Tanaman komersial (tembikai, sentang dan
membuat.
lainnya).
48. Mesin dan peralatan khas untuk kilang-kilang
kecuali mesin kerja bagi logam dan kayu; kilang 16. Tapak semaian.
membuat. 17. Dusun Buah-buahan
49. Mesin dan peralatan pertanian; kilang membuat. 18. Pusat Agropolitan
19. Taman Kekal Pengeluaran Makanan
50. Minyak isi kelapa sawit; kilang memproses.
51. Minyak mentah dan gas asli; pengeluaran.
52. Motosikal dan sekuter; kilang membuat dan
memasang.
53. Padi; kilang memproses.
54. Palpa, kertas dan kertas tebal; kilang membuat. KAWASAN KEGAMAAN
55. Pelekat tiruan, bahan-bahan plastik dan serabut
tiruan kecuali kaca; kilang membuat.
56. Perlombongan dan kuari selain dari yang telah
dikelaskan. 1. Masjid.
57. Petroleum; kilang penapis. 2. Surau/musalla.
58. Rumah asap getah. 3. Madrasah.
59. Sabun dan bahan-bahan pencuci; kilang 4. Pondok pengajian agama.
membuat. 5. Kuil/tokong
60. Sagu kanji dan barang-barang dari sagu; kilang 6. Kawasan perkuburan dan crematoria.
membuat. 7. Gereja
61. Simen, lepaan dan kapur untuk binaan; kilang 8. Rumah mayat dan menguruskan mayat.
membuat.
62. Spirit, kerja-kerja penyulingan, penyesuaian dan
pengadunan.
63. Susu getah; kilang memproses.
64. Tanah liat, pasir dan batu kelikir; kuari.
65. Tayar dan tiub; kilang membuat.
66. Tembaga; perlombongan.
67. Tembikar dan barang-barang dari tanah liat;
kilang membuat.
68. Ubat-ubatan dan ubat pelali; kilang membuat.
69. Wayar; kilang membuat.
1.0-10
PENDAHULUAN
KAWASAN INSTITUSI DAN KAWASAN REKREASI DAN

KEMUDAHAN MASYARAKAT KAWASAN LAPANG
1. Arked. 1. Gelanggang gelongsor/‘skating ring’/futsal.

2. Asrama. 2. Gymnasium/dewan sukan.
3. Balai bomba. 3. Kawasan lapang/Kompleks Sukan.
4. Balai polis. 4. Kawasan lumba lasak motor.
5. Balai seni lukis. 5. Kawasan perkhemahan.
6. Dewan bandaran. 6. Kolam renang.
7. Dewan konsert. 7. Lapang sasar.
8. Dewan serba guna. 8. Nurseri/‘par course’.
9. Dewan orang ramai/ balai raya. 9. Padang golf awam.
10. Dewan pameran. 10. Padang olahraga.
11. Hospital kerajaan; separa. 11. Padang permainan kanak-kanak.
12. Institut pendidikan. 12. Padang pertunjukan.
13. Institusi-institusi teknikal, vokasional, sekreteriat 13. Padang sukan.
dan lain-lain seumpamanya. 14. Taman bandaran.
14. Jabatan kebajikan masyarakat. 15. Taman rekreasi/kawasan lapang.
15. Jabatan haiwan. 16. Taman rekreasi awam/par course.
16. Jabatan pertanian. 17. Taman tempatan.
17. Kawasan penjara. 18. Taman wilayah.
18. Kelab buku. 19. Taman dan kebun bunga awam.
19. Kuaters kerajaan. 20. Zon penampan/‘buffer zone’.
20. Mahkamah.
21. Muzium.
22. Pejabat tanah dan daerah.
23. Perpustakaan awam.
24. Pertubuhan peladang.
25. Pusat Pertanian – MARDI.
26. Pondok pengajian agama. KAWASAN KEGUNAAN TANAH KHAS
27. Rumah kebajikan/Rumah Anak Yatim.
28. Rumah orang-orang cacat.
29. Rumah orang tua.
1. Kawasan pusat pelupusan sampah.
30. Rumah perawatan dan bersalin.
2. Kawasan pusat rawatan kumbahan dan sisa
31. Rumah pesakit otak.
toksid.
32. Rumah rehat pesakit.
3. Kawasan rentis/talian TNB.
33. Semua bangunan kerajaan/ separa kerajaan.
4. Rizab pencawang elektrik.
34. Sekolah-sekolah rendah dan menengah.
5. Rizab paip gas.
35. Semua yayasan pelajaran tinggi.
6. Rizab stesen pam.
36. Tempat penjagaan kanak-kanak, tadika/ tabika,
7. Rizab tangki air.
taski, taman asuhan kanak-kanak.
8. Pusat rawatan Petronas.
37. Pondok polis.
1.0-11
PENDAHULUAN
KAWASAN EKOLOGI SEMULAJADI
1. Hutan simpan.
2. Rizab sungai.
3. Tasik.
4. Terusan/tali air.
PEMBANGUNAN BERCAMPUR
1. Perumahan (berkepadatan sederhana dan

rendah)
2. Perdagangan
3. Institusi
4. Pertanian
KEGUNAAN GUNATANAH LAIN
1. Simpanan jalan raya.

2. Simpanan parit.
1.0-12
GARIS PANDUAN
PELAKSANAAN
BAB 2.0
GARIS PANDUAN PELAKSANAAN
2.0 GARIS PANDUAN PELAKSANAAN

2.1 GARIS PANDUAN PERUMAHAN
GARIS PANDUAN PERUMAHAN TERANCANG
Ketinggian
Jenis/Saiz Lot Jalan/Anjakan/Tempat Letak Rekabentuk
BPK Bangunan/Nisbah Plot/ Landskap dan Rekreasi Keperluan Lain
Minimum Kereta Bangunan
Kawasan Plinth
BP 1 Densiti Ketinggian Bangunan Jalan Rekabentuk Rekreasi Bekalan Air

BPK 1.1 • Tinggi • 1 hingga 2 tingkat • Hierarki Jalan Bangunan • Kawasan Lapang • Tatacara pemasangan paip :
BPK 1.2 -8 unit/ekar • Setiap skim perumahan - Jalan Pengagih Primer : • Elakkan - Menyediakan 10% i. Semua jenis paip harus mendapat kelulusan
BPK 1.3 • Sederhana perlu menyediakan 30% 30m-40m (100’-132’) rekabentuk yang daripada keluasan dan disambung sebagaimana yang diusulkan
BPK 1.4 - 20 unit/ekar. unit rumah satu tingkat - Jalan Pengagih Sekunder : homogenues keseluruhan skim oleh pengilang.
BPK 1.5 20m – 30m (66’ – 100’) perumahan sebagai ii. Paip A.C hendaklah dari Class 25 dan paip
BPK 1.6 • Sederhana rendah- - Jalan Tempatan : • Menerapkan kawasan lapang atau UPVC hendaklah daripada Class D.
BPK 1.7 - 15 unit/ekar. 12m-15m (40’ – 50’) konsep ‘garden taman. iii. Semua injap suis, injap angin, injap keruk, pili
BPK 1.8 - Jalan Perkhidmatan : city’ - Setiap pemajuan bomba dan alatan yang berkaitan perlu
BPK 1.9 • Rendah 12.192m (40’) 12m (40’) perumahan boleh mendapat kelulusan.
6.096m (20’)
• Sesuai
6.096m (20’)
- 10 unit/ekar dan - Lorong belakang/sisi : dengan mengambil kira 30% iv. Semua paip yang dipasang di bawah jalan
BP 2 kurang. 6.096m (20’) 6.0m (20’) ciri-ciri tempatan daripada jumlah raya haruslah dari jenis besi tuang, keluli atau
BPK 2.1 keluasan rizab sungai, besi mulur.
BPK 2.2 15.24m (50’) • Jalan `Cul-de-sac’ Bagi Rumah Kos zon penampan, rizab
BPK 2.4 • Permohonan - Tidak digalakkan `Cul-de- Rendah TNB dan kolam • Taksiran permintaan air haruslah menepati
BPK 2.5 perumahan bagi 6.096m (20’) sac’ di kawasan perumahan - Perlu 2 bilik air takungan sebagai 10% spesifikasi berikut :
setiap 1.21 hektar (3 kos rendah. dan 3 bilik tidur keperluan untuk i. Rumah Teres Kos Rendah/flat - 250 gpd
BP 3 ekar) atau 150 unit - Ukuran minimum `Cul-de- - Keluasan kawasan lapang. ii. Rumah Teres Satu Tingkat - 300 gpd
BPK 3.1 ke atas perlu Contoh Pelan Tatatur Rumah sac’: 15m x 15m (50’ x 50’). minimum 56mp iii. Rumah Teres Dua Tingkat - 350 gpd
menyediakan 30% Teres - (660 kp). • Ruang 3m (10’) lebar di iv. Rumah Berkembar - 400 gpd
BP 4 unit kos rendah. sepanjang tepi jalan v. Banglo - 500 gp
BPK 4.1 10’ • Tidak dibenarkan untuk tujuan
BPK 4.2 Komponen Kos tambahan tingkat penanaman dan siar • Tekanan air minimum bagi bangunan :
80’
Mampu Milik dibuat kaki. i. Satu Tingkat - 10.7 meter.
20’ ii. Dua Tingkat - 13.7 meter
• Harga ialah tidak 45’ • Tidak mengadap • Jaluran hijau (green iii. Tiga Tingkat - 18.3 meter
40’
lebih daripada RM bahagian belakang linkages) minimum iv. Empat Tingkat - 22.9 meter
35,000 Contoh Pelan Tatatur Rumah rumah 6m(20’) lebar
Berkembar berhampiran. menghubungkan • Saiz minimum bagi paip retikulasi utama ialah 150
• 3 bilik bagi setiap kawasan perumahan mm Pemasangan Booster :
unit • Rumah dibina dan kawasan awam.
10’
20’ dengan ciri-ciri i. Booster dipasang di kawasan perumahan yang
Jenis Bangunan 20’ senireka mengikut • Zon penampan mana tekanan air dari paip air utamanya tidak
• Rumah Sesebuah keadaan setempat minimum 20m (66’) berupaya untuk membekalkan air secara terus
40’
• Rumah Berkembar 40’ dan mengikut ciri bagi kawasan ke bangunan.
budaya tempatan. perumahan yang
• Rumah Teres Contoh Pelan Tatatur Rumah • Persimpangan menghadap rizab jalan ii.Tujuan pemasangan booster adalah untuk
• Rumah Kedai Sesebuah
- Jarak minimum antara dua utama 30m(100’) dan meningkatkan tekanan air pada paip agihan
• Tidak digalakkan persimpangan utama :91m ke atas. utama.
pembangunan (150’).
rumah pangsa,
townhouse dan
rumah cluster.

2.0-1
Saiz Lot Minimum - Potongan selekoh di • Digalakkan rumah • Kemudahan/perabot • Tangki Air diperlukan apabila permintaan air di
• Teres Kos Mampu persimpangan bertiang untuk jalan perlu disediakan sesebuah kawasan berada di dalam lingkungan
Milik : Antara rizab jalan 20m (66’) tujuan bagi kemudahan 100,000 gelen sehari atau lebih. Berikut adalah
- Lot tengah : dan 12m (40’) : 6m (20’) pengudaraan di pengguna. prosedur pemasangan tangki air :-
6.0m x 16.7m (20’ : Antara dua rizab jalan 12m bawah dan di
x 55’) (40’) : 4.5m (15’) sekeliling di • Penyediaan jaluran i. Tangki air berkapasiti 100,000 gelen atau lebih
- Lot tepi : samping hijau minimum 6.0m harus dibina menggunakan konkrit bertetulang
12.1m x 16.7m (40’ mengelakkan (20’) lebar bagi atau lain-lain bahan yang sama kekuatannya.
x 55’) banjir. menghubungkan
kawasan kediaman ii. Simpanan air di dalam tangki haruslah
• Teres Kos • Rumah perlu dengan kawasan mencukupi untuk tampungan 1 hari permintaan
Sederhana mempunyai aktiviti lain. air.
- Lot Tengah : banyak tingkap
6.0m x 21.3m bagi tujuan iii. Tangki air yang dibina di tanah rata haruslah
(20’ x 70’) Potongan selekoh antara jalan 20m pengudaraan. mempunyai rizab sekurang-kurangnya 3 meter
dan 12m Landskap Kediaman dari dinding tangki ke pagar sempadan.
- Lot Tepi : • Ampaian sebaik- • Kebanyakkan jenis
12.1m x 21.3m • Setiap rumah perlu mempunyai baiknya tanaman hiasan sesuai iv. Tangki air yang dibina di potongan cerun pula
(40’ x 70’) laluan masuk tersendiri : (lebar menggunakan ditanam kecuali jenis haruslah mempunyai rizab sekurang-kurangnya
minimum 3m (10’). bahan yang tidak yang beracun dan 8 meter dari dinding cerun ke dinding tangki.
• Rumah Berkembar mudah reput dan mempunyai ciri-ciri Kesemua cerun haruslah ditanam dengan
- Tidak kurang • Sekurang-kurangnya diturap terlindung fizikal yang berbahaya rumput atau yang setaraf dengannya. Tembok
daripada 2,800 dengan batu kelikir. daripada seperti dahan yang penahan haruslah dibina pada cerun-cerun yang
Kp (260 mp) pandangan umum. rapuh dan bersilara tidak stabil.
• Seboleh-bolehnya sama aras terlalu besar.
• Rumah Sesebuah dengan tapak rumah. • Kawasan v. Kesemua permukaan tanah di sekeliling tangki
- Tidak kurang sekeliling perlu • Jarak penanaman haruslah dipremix. Selebihnya haruslah ditanam
daripada 5,400 kp Anjakan dilandskap dan pokok pada rumah rumput atau landskap yang sempurna.
(502 mp) • Rumah teres kos sederhana / elakkan dari sesebuah atau
kos sederhana rendah / kos membina pagar berkembar atau vi. Tangga luar dan paip pendakap hendaklah dari
berkembar : tidak keluli tahan karat.
• Rumah Kedai rendah – dari dinding ke konkrit.
garisan sempadan rizab jalan kurang daripada 5m
- Bagi kawasan
– 6m (20’) • Digalakkan (16’) atau satu pokok vii.Bagi pembangunan baru, pemaju haruslah
pusat bandar
menggunakan bagi setiap 2 atau 1 membina paip utamanya sendiri jika paip air
: 20’ x 70’
bahan-bahan unit rumah. sedia ada tidak mampu untuk menampung
: 6 m x 21.3
tempatan seperti permintaan air di kawasan pembangunannya.
- Bagi kawasan kayu untuk dinding • Penanaman pokok
luar pusat bandar 20’ dan lantai. utama adalah pada • Paip servis ke kawasan perumahan haruslah dari
: 20’ x 65 jarak minimum 1.5m jenis paip keluli, paip dari besi mulur atau paip
40’ (5’) dari pagar rumah
: 6 m x 20 HDPE yang diluluskan SAJH.
40’ dan tidak ditanam di
bawah lampu jalan dan • Semua pemasangan paip mestilah mengikut seperti
tidak terlalu dekat tatacara pemasangan paip yang telah diterangkan
dengan parit. di atas.
• Pemilihan jenis paip dan bahan-bahan lain yang

berkaitan Haruslah mematuhi spesifikasi yang
digariskan di dalam `Guide To Materials Selection
For Water Supply Systems' yang dikeluarkan oleh
Malaysian Water Association (MWA).

2.0-2
• Rumah sesebuah dan kembar- • Satu jenis pokok Bekalan Elektrik

boleh berhadapan dengan ditanam pada setiap • Penyediaan pencawang elektrik di kawasan
jalan 20m (66’) kecuali jalan jalan daripada jenis pembangunan tertakluk kepada keperluan TNB.
30m (100’) memerlukan jalan kecil kepada
susur 12m (40’). sederhana bagi laluan • Tidak dibenarkan pencawang elektrik di atas
jalan, berdaun bersempadan kawasan lapang.
sederhana bagi lebar
dan rekabentuk yang • Keperluan anjakan dari pencawang elektrik ke
menarik. sempadan tapak rizabnya adalah sekurang-
Jalan Susur
100’ 66’
kurangnya 6.0m (20’)
• Percabangan pokok
kurang daripada 3m
(10’) daripada paras RUMAH
LORONG
TAPAK PENCAWANG JALAN
TEPI
tanah tidak dibenarkan.
• Rumah teres – Perlu jalan • Tanaman berpagar

susur 12m (40’) bagi jalan (hedges) menjadi
yang berhadapan dengan jalan alternatif menggantikan
6m(20') 6m(20') 6m(20') 12m(40')
20m (66’) ke atas. pagar besi.

Zon penampan bagi tapak pencawang elektrik
• Pokok cadangan di tepi
jalan kawasan
Jalan Susur
perumahan adalah
66’ 40’
• Tapak pencawang perlu diletakkan di tepi jalan
seperti;
utama,jauh dari kawasan tumpuan atau di
- Casuarinas Nobile
kawasan perumahan.
(Rhu Bukit)
- Cinnamomum Iners
(Kayu Manis) • Perlu mematuhi piawaian yang ditetapkan oleh
• Jarak minimum antara rumah - Filicium Decipens Tenaga Nasional Berhad (TNB)
samada dalam lot yang sama (Kiara Payung)
atau dalam lot berasingan - Gardenia Carinat • Bagi setiap 100 unit rumah teres perlu menyediakan
hendaklah 6m (20’) (Kedah gardenia) sebuah pencawang elektrik iaitu 2000-3000 kp.
- Hopea Odorata
• Anjakan yang mencukupi (Merawan Siput • Saiz minimum bagi tapak pencawang elektrik
minimum 6m (20’) dari rezab Jantan) adalah 230 mp.
parit, sungai dan jalan. - Lagersstromea
Speciosa • Bagi rumah pangsa, tapak pencawang harus
Tempat Letak Kenderaan (Bungor) berada di dalam bangunan.
• 1 petak kereta / 1 unit - Michelia Chempaka
kediaman. (Cempaka Kuning) • Pemaju perlu menyediakan lampu jalan di setiap
- Mimusops Elengi jenis dan hierarki jalan.
(Tanjung)
- Plumeria sp. • Kawasan pejalan kaki yang berasingan dengan
(Kemboja) jalan perlu disediakan lampu awam.
• Pokok tanaman-akar • Kabel-kabel elektrik hendaklah ditanam di bahu

tidak merosakkan bahu jalan.
jalan.

2.0-3
• Tanaman halaman • Kabel-kabel elektrik yang dipasang di bawah tanah

(pokok renek) yang hendaklah ditanam sekurang-kurangnya pada
dicadangan adalah kedalaman 750mm dan dilengkapi dengan
seperti; perlindungan dan penanda kabel yang sesuai.
- Acalypha Siamensis • Pemasangan kabel elektrik hendaklah mematuhi

- Allamanda akta serta kaedah yang ditetapkan oleh Tenaga
Carthartica (Golden Nasional Berhad.
Trumpet)
- Bougainvville Sp. Sistem Telekomunikasi
(Bunga Kertas) • Kemudahan telefon awam perlu dipasang di tempat
- Duranta Repens yang strategik (setiap 0.5km atau maksimum 1
(Duranta) pondok telefon untuk setiap kampung).
- Gardeni
Jasminoides (Bunga • Bagi setiap 500 penduduk sebuah pondok telefon
Cina) awam perlu disediakan.
- Hibicussp. (Bunga
Raya) • Saiz minimum tapak pondok telefon awam adalah
- Ixora Sunkis 0.929m2.
(Siantan)
- Pisonia Alba • Lokasi bagi telefon awam perlu mengambil kira
(Kemudu Siam) kedudukan lampu awam bagi kegunaan waktu
malam dan diletakkan di tengah-tengah laluan
Landskap orang ramai.
• Perlu mengutamakan • Rekabentuk pondok telefon dapat melindungi

ciri-ciri pemeliharaan, pengguna daripada panas terik dan hujan.
penyelenggaraan dan
peningkatan suasana • Kabel-kabel telefon hendaklah ditanam.
perkampungan/desa.
• Sebarang pembinaan / pemasangan menara perlu
• Menyediakan ruang dibina mengikut `Garis Panduan Pembinaan
penanaman mengikut Menara Telekomunikasi Dan Struktur Sistem
kawasan yang Pemancar di Kawasan Pihak Berkuasa Tempatan'
bersesuaian dengan yang berkehendakkan jarak minimum 150 meter
kegunaan ruang aktiviti dari bangunan sedia ada.
seperti jalan utama,
jalan masuk dan - Jarak Minimum Dari Bangunan (Perumahan)
kawasan kediaman. - Menara < 45 meter 20 meter
- Menara > 45 meter 13 meter
• Menentukan dan
menyusun ruang
halaman mengikut
aktiviti dan gaya hidup
desa.

2.0-4
• Jarak penanaman Alam Sekitar

bebas untuk • Perumahan yang mesra alam, teratur dan
mewujudkan keadaan terancang digalakkan.
semulajadi dan
memudahkan kerja • Aktiviti yang mencemarkan alam sekitar / sungai
penyelenggaraan. perlu dielakkan
• Tanaman komposisi • Effluen kumbahan perlu memenuhi Piawaian B

(rumpun) di kawasan peraturan Kualiti alam Sekitar, Kumbahan air dan
utama seperti halaman Industri).
dan jalan masuk utama.
• Penilaian alam sekitar (EIA) perlu disediakan untuk
• Jarak penanaman kawasan pembangunan berkeluasan 50 hektar dan
bergantung kepada ke atas.
fungsi dan ruang
penanaman berkonsep • Laporan pengurusan alam sekitar (EMP) perlu
bebas untuk disediakan bagi kawasan pembangunan yang
kesinambungan ekologi berkeluasan antara 10 hektar hingga bawah 50
dan estetika. hektar.
• Tanaman rapat dan • Pembangunaan baru perlulah berkonsepkan mesra

berkelompok untuk alam serta penjimatan air dan tenaga.
penampan pencemaran
dan pemandangan yang • Menyediakan zon penampan di antara perumahan
tidak menarik. dan jalan utama.
• Ditanam secara berbaris • Mengambilkira aspek bentuk bangunan dan

untuk mencengkam orientasi bangunan dalam mengurangkan paras
tanah dan mengelakkan bunyi di kawasan yang berhadapan dengan jalan
hakisan tanah. utama.
• Menggunakan • Menguatkuasa Peraturan Kualiti Alam Sekitar

kombinasi pelbagai (Kumbahan Air Sisa dan Industri, 1979)
jenis, saiz dan rupa
bentuk dan warna • Menguatkuasa Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974 &
tanaman. Peraturan-peraturan Kualiti Alam Sekeliling (Udara
Bersih), 1978 Peraturan (Bunyi Bising Kenderaan
• Menggalakkan tanaman Motor, 1980)
nadir (rare species).
Industri Desa
• Menggalakkan tanaman • Menggalakkan aktiviti industri desa dengan
buah-buahan, herba, menggunakan bahan mentah tempatan.
rempah ratus dan sayur-
sayuran. Kedai-Kedai Kampung
• Menggalakkan aktiviti perniagaan di salah satu
• Kawasan kampung, sudut rumah / bangsal.
penanaman sejenis
pokok utama digalakkan
sebagai satu identiti dan
sumber pengeluaran
hasil penduduk.

2.0-5
• Antara pokok utama Sistem Pelupusan Sisa Pepejal

ialah; • Kutipan sampah perlu dilakukan menggunakan lori
- Achras Sapota pemadat bagi memastikan kutipan sampah yang
- Annina Muricana lebih cekap.
(Durian Belanda)
- Artocarpus Cempeden • Tong sampah awam (communal bin) perlu
(Cempedak) disediakan.
- Artocarpus Communis
(Sukun) • Tangki septik individu perlu dinyahcemar mengikut
- Averrhoa Carambola jadual.
(Belimbing)
- Bacaurea Griffithii Sistem Saliran
(Tampoi) • Semua parit yang menghala keluar ke sungai
- Bouea Macrophylla perlulah dipasang dengan perangkap sampah.
(Kundang)
- Canarium Commune • Tebing yang menghadapi masalah hakisan perlu
(Kenari) dibaiki dan distabilkan.
- Castanopsis Inermis
(Berangan)
- Cynometra Cauliflora
(NamNam)
- Dialium Indum
(Keranji)
- Diospyros Discolor
(Mentega)
- Elateriospermum
Tapos (Perah)
- Garcinia Atrovindis
(Asam Gelugor)

2.0-6
GARIS PANDUAN PERUMAHAN KAMPUNG

Ketinggian
Jenis/Saiz Lot Bangunan/Nisbah Jalan/Anjakan/Tempat Letak
BPK Rekabentuk Bangunan Landskap dan Rekreasi Keperluan Lain
Minimum Plot/ Kawasan Kereta
Plinth/Lokasi
BP 1 Petempatan Ketinggian Jalan Jenis Landskap Industri Desa

BPK 1.1 - Perkampungan Bangunan • Setiap rumah perlu • Rumah kampung • Perlu mengutamakan ciri-ciri
• Menggalakkan aktiviti industri desa dengan
BPK 1.2 tradisional − 1 hingga 2 tingkat mempunyai laluan masuk -Lot rumah sesebuah pemeliharaan,
BPK 1.3 menggunakan bahan mentah tempatan.
tersendiri : (lebar minimum 3m -Berkembar penyelenggaraan dan
BPK 1.4 - Keluasan (10’). peningkatan suasana
BPK 1.5 berdasarkan lot perkampungan/desa. Kedai-Kedai Kampung
BPK 1.6 sedia ada • Sekurang-kurangnya diturap • Menggalakkan aktiviti perniagaan di salah
BPK 1.7 dengan batu kelikir. • Menyediakan ruang satu sudut rumah/bangsal.
BPK 1.8 Unit penanaman mengikut kawasan
BPK 1.9 10 per hektar dan • Seboleh-bolehnya sama aras yang bersesuaian dengan Bekalan Air
ke bawah (4 per dengan tapak rumah. kegunaan ruang aktiviti seperti
BP 2 ekar dan ke jalan utama, jalan masuk dan • Rekabentuk dan pembinaan kerja-kerja
BPK 2.1 bawah) Anjakan kawasan kediaman. bekalan air perlu sesuai dengan garis
BPK 2.2 • Anjakan rumah Contoh rumah kampung panduan JKR sementara rumah dibekalkan
BPK 2.4 Saiz Minimum - Hadapan dari jalan : 6m • Menentukan dan menyusun air mengikut piawaian JBA.
BPK 2.5 Lot (20’). Rekabentuk Bangunan ruang halaman mengikut aktiviti
- Rumah - Tepi dari tepi lot : 3m (10’). • Tidak menghadap bahagian dan gaya hidup desa. • Bekalan air disalurkan melalui laluan bawah
BP 3 sesebuah tidak - Belakang dari tepi lot : 3m belakang rumah rizab utiliti/jalan.
BPK 3.1 kurang daripada (10’). berhampiran.
502 mp (5,400 • Bagi kampung pedalaman yang sukar
BP 4 kp) Jarak minimum antara rumah • Rumah dibina dengan ciri- menerima bekalan air paip bagi setiap
BPK 4.1 sama ada dalam lot yang sama ciri seni reka mengikut rumah, paip awam perlu disediakan.
BPK 4.2 - Rumah atau dalam lot berasingan keadaan setempat dan - Satu paip awam untuk 10 buah rumah.
Berkembar tidak hendaklah 6m (20’). mengikut ciri budaya
kurang 260 mp tempatan. • Jika bekalan air paip perlu merintangi sungai
(2,800 kp) atau parit, paip perlulah diletakkan di
sebelah jambatan atau titi.
- Rumah Teres : Bilik Air /
Tandas
Jemuran
Jemuran Pertanian Landskap desa
20’ x 70’ Hasil
Pertanian • Setiap rumah hendaklah mempunyai tangki
(6.0 m x 21.3 m) • Jarak penanaman bebas untuk simpanan air untuk kegunaan domestik.
mewujudkan keadaan semula - Saiz minimum tangki simpanan air boleh
- 6m x 21m Rumah
Induk
jadi dan memudahkan kerja memuatkan 450 liter (100 gelen) air.
3m (10') penyelenggaraan. - Ketinggian 3m (10 kaki) dari paras lantai
- dapur.
6m Rekabentuk rumah tradisional Melayu
(20')
Laluan • Tanaman komposisi (rumpun)
di kawasan utama seperti • Pemasangan paip agih (distribution line)
Masuk
• Digalakkan rumah bertiang bekalan air oleh Pihak Berkuasa Air

untuk tujuan pengudaraan halaman dan jalan masuk
utama. hendaklah pada jarak yang sesuai daripada
di bawah dan di sekeliling di setiap rumah untuk memudahkan orang
samping mengelakkan ramai membuat penyambungan sendiri
banjir. • Pokok buah-buahan, digalak
• Anjakan yang mencukupi ditanam di sekeliling rumah. tanpa melibatkan kos yang tinggi.
minimum 6m (20’) dari jalan - Jarak pemasangan paip agih dengan
manakala anjakan yang • Rumah perlu mempunyai setiap rumah tidak melebihi 100m (300
mencukupi minimum 20m (60’) banyak tingkap untuk tujuan kaki)
dari rizab parit dan sungai. pengudaraan.

2.0-7
• Hadapan rumah menghadap • Digalak memasang jaring • Jarak penanaman bergantung • Jika perigi digunakan, ia perlu menggunakan
jalan dan sekiranya terdapat diruang ‘Ventilation’ untuk kepada fungsi dan ruang gelong konkrit dan dibina mengikut garis
sungai, jalan dibina di antara mengelak nyamuk penanaman berkonsep bebas panduan jabatan kesihatan.
sungai dan rumah dan rumah- untuk kesinambungan ekologi
rumah tersebut perlu • Ampaian sebaik-baiknya di dan estetika. • Perigi yang dibina di dalam/belakang rumah
menghadap ke jalan/sungai tepi rumah menggunakan perlu ditutup untuk mengelak kemalangan
berkenaan. bahan yang tidak mudah • Tanam rapat dan berkelompok dan menjaga kebersihan bekalan air.
reput dan terlindung untuk menampan pencemaran
• Anjakan yang mencukupi dari daripada pandangan umum. dan pemandangan yang tidak • Digalak membina perigi tiub/perigi gali
rizab jalan, sungai atau parit menarik. tertutup beserta pelantar kalis air di
bagi tujuan keselamatan. • Kawasan sekeliling perlu di permukaannya dan disediakan perparitan
landskap dan elakkan dari • Ditanam secara berbaris untuk kecil yang disalirkan ke lubang penyerapan.
• Anjakan antara bangunan membina pagar konkrit. mencengkam tanah dan - Perigi terbuka perlu mempunyai ketinggian
tidak menghadap bahagian mengelakkan hakisan tanah. lilitan dinding 1m (3 kaki) di atas paras
belakang rumah yang tanah.
berhampiran Orientasi • Menggunakan kombinasi
• Sebaik-baiknya rumah pelbagai jenis, saiz, rupa • Perparitan jalan atau betung awam perlu
• Anjakan antara setiap rumah menghadap /selari dengan bentuk dan warna tanaman. disediakan bagi menerima air turus (filtered
sama lot yang sama atau kiblat water) dari setiap rumah yang berada di
dalam lot yang berasingan - Arah kiblat pada sudut • ‘Kitchen garden’ digalak kawasan air telaga cetek dan mudah banjir.
hendaklah pada jarak yang 292°30’ diwujudkan di belakang atau
selamat sekiranya berlaku tepi rumah dengan tanaman Bekalan Elektrik
kebakaran. herba serta ulaman. • Dibekalkan ke setiap rumah kediaman
Susunan Ruang Dalaman berterusan 24 jam dan juga pada setiap
• Rumah hendaklah premis awam.
mempunyai sekurang- - Pemasangan lampu jalan di setiap 100m
kurangnya: (300’) atau di setiap persimpangan.
- Serambi/ibu rumah/ruang - Pencawang bagi 100 unit kediaman.
tamu
- 3 bilik tidur • Keperluan anjakan dari pencawang elektrik
- ruang dapur ke sempadan tapak rizabnya adalah
- bilik air yang dibina sekurang-kurangnya 6m (20’).
sebagai sebahagian dari
rumah • Kawasan kampung digalakkan dipasang
- tandas yang dibina lampu jalan. Keutamaan perlu diberikan
berasingan tetapi kepada jalan utama terutamanya di
bersebelahan bilik air simpang.
• Pintu masuk utama tidak • Penyediaan pencawang elektrik di kawasan

menampakkan terus ruang pembangunan tertakluk kepada keperluan
dapur. TNB.
• Susunan ruang tamu • Tiang lampu diperbuat dari konkrit mengikut

digalakkan berasingan dari piawaian TNB.
ruang keluarga/dapur.
• Bekalan elektrik disalur melalui kabel di
bawah rizab utiliti/jalan
• Rekabentuk pencawang berseseuaian

kawasan luar bandar seperti H-pole yang
idak memerlukan rizab khusus.

2.0-8
Bahan Binaan Sistem Telekomunikasi

• Pada rumah induk,digalak • Kemudahan telefon awam perlu dipasang di
menggunakan bahan-bahan tempat yang strategik (setiap 0.5 km atau
tempatan seperti kayu manima 1 pondok telefon untuk setiap
untuk dinding dan lantai kampung)
bagi mengurangkan panas
manakala atap genting • Perletakan tiang telefon di kawasan rizab
untuk bumbung. utiliti/jalan juga bersesuaian seperti
berdekatan balai raya atau perpustakaan
• Digalak menggunakan desa.
bumbung zinc/genting untuk
tadahan air hujan (rain • Rekabentuknya bersesuaian untuk
water harvesting) dipasang kemudahan orang-orang kurang upaya.
pada cucur atap dengan
talang (gutters) dan paip • Pondok telefon yang bertutup supaya boleh
terus ke takungan konkrit. digunakan dalam semua keadaan cuaca
- Takungan konkrit dibina
dengan kapasiti 450 liter • Pembinaan menara telekomunikasi dan
(100 gelen) air. struktur menara pemancar perlu mematuhi
garis panduan yang ditetapkan (Rujuk garis
• Penapis perlu disediakan panduan bagi pembinaan menara
sebelum takungan bagi telekomunikasi dan struktur sistem
menapis sampah. pemancar di dalam kawasan MDM).
• Untuk bahagian bilik air dan Pelupusan Najis dan air Buangan
tandas, bahan seperti • Setiap rumah perlu mempunyai sekurang-
simen dan konkrit boleh kurangnya sebuah tandas curah.
digunakan. - Dibina dengan isi padu minimum 1.8m
padu (65 kaki padu)
• Semua lubang/tangki najis dibina dengan

gelung/dinding dan lantai diperbuat dari
konkrit atau tanah liat yang telah
dimampatkan.
- Ukuran gelung/dinding dan lantai konkrit
15cm (6 inci) tebal
• Sekiranya tangki/lubang mempunyai paip

salir keluar, hendaklah disalirkan ke lubang
penyerapan atau betung awam/komunal
yang berdekatan.
• Diletak dibahagian belakang rumah dan

bahagian bawah aliran bekalan air telaga
dan jauh dari punca bekalan air bawah
tanah yang berhampiran.
- Jarak sekurang-kurangnya 50m (150 kaki)
dari punca bekalan air bawah tanah.

2.0-9
Sistem Pelupusan Sisa-sisa Pepejal

• Kadar pengeluaran sisa pepejal sebanyak
0.4 – 0.6kg./orang/hari (tidak mengambil kira
sisa laman) yang terdiri dari 35% sisa
orgahik, 27% plastik, 19% kertas, 7% kaca,
6% logam dan 1% tekstil
• Penduduk kampung menggunakan semula

bahan-bahan seperti tin dan karung plastik
manakala sisa dapur dijadikan makanan
ternakan.
• Perlu menyediakan bekas khas bagi

menyimpan sisa pepejal sebelum dihantar
ke lokasi lain.
- Isi padu sekurang-kurangnya dapat
mengisi sisa pepejal selama 2 hari iaitu
(30 liter atau 0.03 meter padu)
• Bekas penyimpanan perlu jenis tahan lasak,

ringan dan bertudung.
• Lokasi bekas sebaik-baiknya diletakan di

hadapan rumah ataupun di lokasi di mana
kedudukannya selesa bagi pengguna,
memudahkan kutipan dijalankan serta tidak
dikacau ganggu oleh haiwan.
• Penyimpanan sisa pepejal berpusat lebih

sesuai untuk keadaan seperti berikut:
- Susun atur rumah terlalu padat
- Kawasan halaman rumah yang sempit dan
tidak mengizinkan pelupusan sisa pepejal
dilakukan di dalam kawasan halaman.
- Rumah-rumah yang tidak memberi akses
untuk membolehkan kutipan dijalankan
dengan mudah.
• Sistem pelupusan secara kitar semula

dengan membawa sendiri sisa pepejal ke
tempat pelupusan/penyimpanan berpusat
adalah cara temurah dan sesuai di luar
bandar, jika jarak sesuai.
- Berdasarkan iklim panas dan sisa mudah
rosak, kekerapan kutipan hendaklah
sekurangnya 2 kali seminggu.
• Kutipan secara bergilir juga digalakkan

dikalangan penduduk kampung.

2.0-10
• Jika jarak hantaran tidak sesuai kerana jauh,

kutipan tidak menggunakan
peralatan/kenderaan diperkenalkan seperti
kereta tolak atau lori-lori kompektor.
• Sekiranya tong sampah berpusat/komunal

ditempatkan di pintu masuk utama
kampung, ia perlulah dilandskapkan dan
diselenggarakan dengan baik untuk
mengelak pencemaran.
• Sistem kutipan boleh dipraktis di kampung-

kampung yang mempunyai sistem
pentadbiran kampung iaitu JKKK yang
teratur dan kukuh.
• Di kawasan penduduk kurang padat serta

keadaan bumi tidak sesuai untuk ditanam
atau dikomposkan, sisa pepejal boleh
dirawat secara pembakaran bagi
mengurangkan isipadunya.
• Masa dan keadaan yang dibenarkan

membuat pembakaran perlu mengikut garis
panduan dari Jabatan Alam Sekitar.
• Simpanan dalam lubang lebih sesuai untuk

kegunaan rumah dikampung-kampung di
mana jumlah sisa adalah kecil.
• Abu dan peninggalan dari pembakaran

merupakan bahan tidak aktif oleh itu
pelupusannya boleh dibuat secara biasa
dengan memasukkannya ke dalam lubang di
mana saiz lubang bergantung pada kuantiti
abu dan jangkamasa ianya digunakan.
• Pelupusan di tapak pelupusan perbandaran

boleh dilaksanakan jika kawsan kediaman
berdekatan dengan tapak pelupusan.

2.0-11
2.2 GARIS PANDUAN PERINDUSTRIAN
GARIS PANDUAN PERINDUSTRIAN

Jenis/Saiz Lot Ketinggian Bangunan/Nisbah Jalan/Anjakan/Tempat Letak Rekabentuk
BPK Landskap dan Rekreasi Keperluan Lain
Minimum Plot/ Kawasan Plinth Kereta Bangunan
BP 1 i. Industri Ringan Rangkaian jalan untuk Jenis • Perancangan yang i. Cadangan Konsep i. Bekalan Air
BPK 1.1 dan Sederhana Sesebuah, Berkembar dan disesuaikan penanaman landskap
BPK 1.9 Teres : dengan keadaan yang diperlukan di • Perlu mencukupi bagi kegunaan industri.
topografi adalah kawasan ini adalah •
Sesebuah : • Jalan tempatan 20m (60’) Dihubungkan ke paip bekalan utama.
BP 2 Ketinggian Maksimum diutamakan tanpa untuk mengawal
21m x 30m (70’ x 2 tingkat • Jalan pemungut 30m (100’)
BPK 2.3 menjejaskan alam pencemaran udara dan ii. Bekalan Elektrik
100’) • Jalan `arterial’ 36m (120’)
semula jadi. bunyi, mengadang
70’ • Jalan susur 15m (50’), lorong pemandangan yang •
BP 4 Kebenaran menggunakan rentis talian elektrik
belakang & sisi 9m (30’) bagi
BPK 4.2 • Warna industri kurang menarik, perlu diperoleh daripada tuan punya tanah dan
100 semua jenis bangunan industri merendahkan suhu dan
digalakkan dari sebarang aktiviti yang melibatkan rentis perlu
jenis cerah, lembut memperindah kawasan dirujuk kepada TNB.
dan ceria. industri.
66’ Anjakan Bangunan Sesebuah
dan Berkembar : • Tiada bangunan atau struktur yang kekal
ii. Bagi menyediakan
• Hadapan 9m (30’), belakang mahupun sementara dibenarkan dalam rentis
ruang di kawasan ini di
(26’) & sisi (20’) TNB (di dalam lingkungan 30m (100’) dari kaki
Berkembar cadangkan supaya
Ketinggian Maksimum menara penghantaran -pylon).
- 18m x 30m (60’ x 2 tingkat keluasan kawasan
penampan yang
100’) Anjakan Bangunan Teres : • Pemasangan lampu jalan di setiap jenis dan
diperlukan adalah 50-
• Tiada had anjak undur hierarki jalan serta tiada persimpangan jalan
70’ 100m.
bangunan dibenarkan dalam rentis TNB.
• Industri perkhidmatan perlu iii. Jarak penanaman
anjakan bangunan. Elakkan adalah bergantung • Perletakkan pencawang di tengah kawasan
100’ meletak kenderaan di jalan kepada objektif perkhidmatan tidak menghalang penggunaan
utama. penanaman sama ada kawasan lapang.
66’ untuk adangan,
keseimbangan skala • Perusahaan ringan–1 pencawang (2000kp-
atau estetik. 3000kp) bagi setiap 30 unit perusahaan atau 15
Ruang Memunggah :
unit perusahaan berkembar.
• 9m x 7.8m (30’ x 26’) bagi
industri sesebuah dan iv. Aspek pemilihan
Teres Ketinggian Maksimum berkembar. tanaman perlulah dari iii. Sistem Telekomunikasi
- 9m x 24m (30’ x 2 tingkat • Bagi industri teres, spesies yang
80’) pemunggahan dilakukan di mempunyai tekstur yang • Kemudahan telefon awam perlu dipasang di
padat, permukaan daun tempat yang strategik dan senang dilihat dan
lorong belakang
yang berbulu dan berair taburan pondok telefon perlu seimbang.
untuk membantu
30’
TLK : memerangkap habuk • Penggunaan talian komunikasi fiber optik perlu
80’
dan bunyi. diutamakan. Manakala pemasangan menara
• 1 TLK : 93mp (1,000 kp),
telekomunikasi perlu dirujuk STMB dan Garis
• 1 TLM : 93mp (1,000 kp) Panduan Pembinaan Menara Telekomunikasi
66’
• 1 TLL : 504mp (5,000 kp) dan Struktur Sistem Pemancar.
bagi semua jenis bangunan
industri

2.0-12
ii. Industri Ketinggian Maksimum Zon Penampan: v. Pemilihan tanaman iv. Sistem Pembetungan
Perkhidmatan 2 tingkat • Zon Khas = 1500m – 3000m pelbagai jenis, saiz dan
• Kategori Am + B = 500m – rupa bentuk serta yang • Setiap jenis kemudahan pembetungan perlu
• Pusat servis Nisbah Plot 1000m mempunyai kadar menepati “Design Guideline for Developer on
kereta dan 1 : 1 untuk semua jenis • Ind. Ringan = 200m – 500m tumbesaran yang cepat Sewerage System Volume 1-5” dan MS 1228.
bengkel membaiki • Ind.Kecil/Sederhana = 50m – bagi menghasilkan
kenderaan Kawasan Plinth 100m kesan cadangan yang • Tangki septik komunal perlu dinyahcemar
• Kerja-kerja Sesebuah : 60 peratus • Perkhidmatan = 50m – 100m maksimum patut apabila hampir penuh.
kejuruteraan dan Berkembar : 60 peratus • Penampan berbentuk digalakkan.
yang berkaitan. Teres : 100 peratus tanaman pokok dengan lebar • Pihak pemaju juga perlu membina logi rawatan
yang secukupnya digalakkan vi. Tanaman adalah dari kumbahan mekanikal yang kecil jenis ‘extended
Teres sebagai pengadang bunyi jenis yang tahan aeration’ bagi kawasan pembangunan baru dan
6m x 21m (20’ x 70’) bising bagi industri pencemaran, boleh perlu mendapat kelulusan daripada pihak JPP.
perkhidmatan. bertindak sebagai
pemecah angin, jenis
seragam, menarik, vi. Sistem Pelupusan Sisa Industri
mudah dikenalpasti dan
mempunyai struktur • Pungutan sisa industri hendaklah dijalankan
akar yang kurang secara berjadual. Buangan sisa terjadual
merebak. hendaklah distor dalam bekas yang kukuh
supaya tidak tumpah atau bocor.
vii. Berikut adalah tanaman
yang disyorkan: • Buangan sisa terjadual hendaklah distor dalam
bekas yang kukuh supaya tidak tumpah dan
Pokok: bocor. Pembuangannya hendaklah mematuhi
• Alstonia angustiloba Peraturan Kualiti Alam Sekeliling (Buangan
(Pulai) Terjadual),1989.
• Borassus (Tar)
Cinnamomum iners • Pengasingan jenis sampah bagi tujuan kitaran
(Kayu Manis) semula digalakkan.
• Dyera costulata
(Jelutong)
• ELaeocarpus Auraceae vii. Sistem Saliran Kawalan Banjir & Hakisan
(Medang)
• Fagraea fragran • Kawasan yang terlibat dengan kerja-kerja tanah
(Tembusu) perlu mempunyai sistem perparitan sementara
• Shorea spp (Meranti) yang lengkap dengan kolam pemendapan
• Tectona grandis (Jati) kelodak dan perangkap kelodak bagi mengelak
berlakunya banjir kilat.
Tanaman Renek:
• Air daripada sistem perparitan sementara projek
• Ixora javanica Siantan
pembinaan perlu mematuhi piawaian yang
• Lagerstromia indica
ditetapkan oleh JAS sebelum dilepaskan ke
• Crepe Myrtle dalam sungai. Tebing-tebing sungai yang
• Cassia spectabilis menghadapi masalah hakisan perlu dibaiki dan
• Droopy Cassia distabilkan.

2.0-13
viii. Alam Sekitar
• Cadangan pembangunan baru perlu

ZON PENAMPAN BAGI INDUSTRI menjalankan kajian kesan alam sekitar (EIA)
mengikut Perintah Kualiti Alam Sekeliling.
KOLAM, TASIK, HUTAN, SEMAK, KAWASAN
LAPANG,
INDUSTRI PERKHIDMATAN, GUDANG PERTANIAN • Pembangunan yang tidak memerlukan EIA, perlu
DAN PUSAT PERDAGANGAN disediakan Laporan Penilaian Awal Tapak (PAT)
• Pencemaran air : semua effluen hendaklah

diolah ke Piawai A atau Piawai B di bawah
Peraturan-Peraturan Kualiti Alam Sekeliling
(Kumbahan & Effluen Perindustrian) 1979.
INDUSTRI 20m 20m KAWASAN PERUMAHAN
• Pencemaran udara : penguatkuasaan Peraturan-
JALAN JALAN
ZON PENAMPAN 200m Peraturan Kualiti Alam Sekeliling (Udara bersih)
1978.
ZON PENAMPAN BAGI INDUSTRI RINGAN JENIS A DAN B • Menyediakan zon penampan seperti yang telah
ditetapkan dalam Garis Panduan Pembangunan
(JPBD 1977) dan Garis Panduan Perletakkan
KOLAM, TASIK, HUTAN, SEMAK, KAWASAN LAPANG,
INDUSTRI PERKHIDMATAN, GUDANG PERTANIAN dan Pengezonan Industri (JAS).
DAN PUSAT PERDAGANGAN
• Pelupusan bahan buangan dan sisa berjadual :
pematuhan undang-undang dan garis panduan
(untuk penstoran, pengangkutan pelupusan) oleh
JAS (Peraturan Kualiti Alam Sekeliling –
Buangan Terjadual 1989).
INDUSTRI RINGAN A DAN B 10m 10m KAWASAN PERUMAHAN
• Tidak dibenarkan sebarang pembangunan baru
JALAN JALAN
ZON PENAMPAN 50m atau pembinaan infrastruktur yang berkaitan
dengan industri di kawasan 66’/1 rantai selepas
rizab sungai di kedua-dua tebing
ZON PENAMPAN BAGI INDUSTRI BERAT / KHAS
KOLAM, TASIK, HUTAN, SEMAK, KAWASAN LAPANG,

INDUSTRI PERKHIDMATAN, GUDANG PERTANIAN
DAN PUSAT PERDAGANGAN
INDUSTRI BERAT 30m 30m KAWASAN PERUMAHAN
JALAN JALAN
ZON PENAMPAN 500m

2.0-14
2.3 GARIS PANDUAN PERNIAGAAN
GARIS PANDUAN PERNIAGAAN

Jenis/Saiz Lot Ketinggian Bangunan/Nisbah Jalan/Anjakan/Tempat Letak
BPK Rekabentuk Bangunan Landskap dan Rekreasi Keperluan Lain
Minimum Plot/ Kawasan Plinth Kereta
BP 1 Kedai Pejabat Kawasan Plinth : Anjakan Bangunan : Jenis Bangunan i. Bagi kawasan Bekalan Air
BPK 1.1 6m x 21m 100 peratus • Anjakan depan & sisi 3m (10’) • Berteres komersial, keutamaan
BPK 1.3 (20’ x 70’) • Hanya perlukan verendah • Sesebuah (free akan diberikan dalam • Rekabentuk dan pembinaan kerja-kerja
BPK 1.4 Ketinggian Maksimum : way 2m (7’) standing) menyediakan rangkaian bekalan air perlu sesuai dengan garis
BPK 1.6 • 3 tingkat hijau yang menyeluruh panduan JKR.
BPK 1.7 • Aras tingkat dan ketinggian 66
Rumah Kedai dengan elemen-elemen
BPK 1.8 antara bangunan hendaklah Lorong Pejalan Kaki 7’ • Setiap deretan 15 landskap yang berkualiti • Paip utama yang melintasi jalan utama perlu
40
BPK 1.9 sama unit rumah kedai serta rekabentuk dipasang di dalam saluran pembetung
perlu disediakan landskap yang dapat (culvert).
BP 2 Nisbah Plot : ‘break’ (20’) sama berperanan secara
BPK 2.1 Nisbah plot 1:3 bagi pusat 26 Lorong Belakang ada dalam bentuk optimum. • Perlu mematuhi ‘Design Guidelines for Water
BPK 2.2 bandar tanah lapang, ‘court ii. Penekanan landskap Supply System’ oleh Pertubuhan Air, 1994.
yard’ jalan atau akan diberikan dalam
40’
BP 4 40’
penampan hijau. usaha pengindahan • Kesemua bahan yang digunakan dalam
BPK 4.1 50
Verandah Way
kawasan yang menjadi sistem bekalan air, hendaklah mendapat
BPK 4.2 • Pembangunan ‘infill’ mercu tanda pusat kelulusan dari PBAPP terlebih dahulu dan
perlu mempunyai komersial dengan perlu mematuhi piawaian SIRIM.
Jalan : ketinggian yang lebih menggiatkan
• Jalan susur (50’) kurang sama dengan penanaman pokok Bekalan Elektrik
• Lorong belakang (26’) & bangunan hiasan yang dapat
menonjolkan imej yang
sisi (20’) bersebelahan. • Penyediaan pencawang elektrik di kawasan
menarik.
• Lorong pejalan kaki 2m (7’) pembangunan tertakluk kepada keperluan
iii. Penyediaan ruang
landskap yang TNB.
TLK :
mencukupi perlu
• 1 TLK : 47m (500 kp)
2
disediakan di kawasan • Tidak dibenarkan pencawang elektrik di atas
• 1 TLM : 47m2 (500 kp) ini supaya dapat atau bersempadan kawasan lapang
Penanaman pokok yang sesuai memberi ruang yang
di tepi jalan dan antara deretan × ✔ selesa kepada • Keperluan anjakan dari pencawang elektrik ke
bangunan adalah digalakkan pengguna. sempadan tapak rizabnya adalah sekurang-
• Penggunaan warna iv. Susunatur landskap dan kurangnya 6m (20’).
perlu diseragamkan perabut landskap
Kedai Tempatan/ Anjakan Bangunan : untuk mewujudkan hendaklah teratur dan
Kawasan Plinth : LORONG
• Anjakan depan & sisi 3m (20’)
RUMAH TAPAK PENCAWANG JALAN
kesinambungan bersesuaian dengan TEPI
Rumah Kedai • 100%
Penyediaan ruang landskap dan • Hanya perlukan verendah
6m x 21m (20’ x serta dapat tujuan untuk memberi
70’) way 2m (7’) membentuk identiti teduhan kepada pejalan
`setback’ adalah digalakkan sesuatu kawasan kaki. 6m(20') 6m(20') 6m(20') 12m(40')
Jalan : pusat bandar. v. Persekitaran kawasan

Ketinggian Maksimum : Zon penampan bagi tapak pencawang elektrik
• 2 tingkat • Jalan susur 15m (50’) ini memerlukan
• Lorong belakang (26’) & landskap khusus bagi
sisi (20’) menghadang
Nisbah Plot : • Penyediaan pencawang elektrik berhadapan/
• Nisbah keperluan 1:40 unit • Lorong pejalan kaki 2m (7’) pemandangan yang
bersebelahan jalan utama dan tidak di
kediaman • Mengikut standard JKR tidak menarik,
merendahkan suhu dan kawasan ‘focal point’ / tumpuan.
memperindah kawasan.

2.0-15
Bangunan `Free Kawasan Plinth : TLK : • Pembangunan ‘infill’ vi. Penanaman pokok Sistem Telekomunikasi
Standing’ • 1 TLK : 47mp (500 kp)
• Tidak melebihi 60% dan baki yang mempunyai bunga di kaki lima • Kemudahan telefon awam perlu dipasang di
Sekurang- 40% untuk laluan dalaman, Ruang penanaman pokok perlu ketinggian yang rumah-rumah kedai dan tempat yang strategik dan senang dilihat dan
kurangnya 0.4 ha. tempat letak kereta, disediakan sama ada tepi jalan berbeza dengan bangunan ‘free taburan pondok telefon perlu seimbang.
(1 ekar) kawasan lapang & rekreasi atau kaki lima. bangunan dalam teres standing’ perlu
yang sama hanya disediakan bagi • Rujuk STMB untuk keperluan talian telefon
Ketinggian Maksimum : dibenarkan jika pembangunan yang kawasan pembangunan.
Tiada had bergantung kepada Anjakan Bangunan : melibatkan cantuman berbentuk ‘linear’ untuk
lokasi • Hanya perlukan verandah sekurang-kurangnya 3 mewujudkan suasana • Penggunaan talian komunikasi fiber optik
way 2m (7’) lot. persekitaran yang perlu diutamakan.
Nisbah Plot : • Anjakan depan 6m (20’) • Pembinaan baru selesa dan harmoni.
• Nisbah plot 1:3 • Anjakan sisi & belakang (20’) secara ‘infill’ perlu vii. Pokok-pokok dan akar- • Pembinaan menara telekomunikasi dan
mengambil kira garis akar yang tidak struktur menara pemancar perlu mematuhi
mendatar bangunan- merosakkan bahu jalan. garis panduan yang ditetapkan (Rujuk garis
66’
bangunan panduan bagi pembinaan menara
bersebelahan untuk
50’
telekomunikasi dan struktur sistem pemancar
20’
memastikan Senarai tanaman yang di dalam kawasan MDM).
20’
kesinambungan 20’
dicadangkan di kawasan
rekabentuk bangunan perdagangan
di sepanjang koridor
20’
visual. Nama Botani dan Nama
‘Plinth Area’ maksima 60%
Tempatan Pokok:
Bangunan • Delonix regia
Jalan : Perdagangan (Semarak Api)
• Berhadapan jalan 20m (66’) Sesebuah • Filicium decipiens (Fern
• Jalan susur 15m (50’) • Perlu menyediakan Tree)
• Lorong belakang (26’) & ruang pemunggahan • Mimusops elengi
sisi (20’) dengan keluasan (Tanjung)
• Lorong pejalan kaki di pusat minimum 9m x 8m • Michelia champaca
bandar 3m (10’) • Menggalakkan (Cempaka Kuning)
• Lorong pejalan kaki di pusat rekabentuk ‘façade’ • Terminalia ivoriensis
tempatan 2m (10’) yang pelbagai (Ketapang Daun Halus)
• Mengikut standard JKR
dengan mengambil • Melia indica (Mambu)
kira kriteria seperti • Messua ferrea (Penaga
melambangkan Lilin)
TLK :
identiti atau sosio • Callistemom viminallis
• 1 TLK : 47mp (500 kp) budaya tempatan
• 1 TLM : 47mp (500 kp) (Berus Botol)
dan bersesuaian
• Ruang punggah-memunggah dengan bangunan
minimum 9m x 8m (30’x26’) bersebelahan Palma:
• Ruang penanaman pokok di • menyediakan ruang
tepi jalan dan tempat letak • Roystonea oleaceae
beribadat di dalam (Palma Kubis)
kereta terbuka bangunan • Pritchardia
• menggalakkan gaudichaudia
Anjakan Bangunan : teduhan matahari
• Anjakan depan 6m (20’) (Pritchardia Palm)
dengan mewujudkan • Livistonia Rotundifolia
• Anjakan sisi & belakang 4.5m persekitaran
(20’) (Serdang Daun Bulat)
• Mengambil kira • Bismarckia Nobilis
penyediaan (Bismarchia Palms)
kemudahan untuk
orang kurang upaya.

2.0-16
Pasar Awam Kawasan Plinth : Pusat Penjaja Tanaman Renek:

Sekurang- • Tidak melebihi 70% dan baki 66’ • Kemudahan laluan • Ixora javanica
kurangnya 0.4 ha. 30% untuk laluan dalaman, pejalan kaki ‘deep orange’ (Siantan
50’
(1 ekar) ruang punggah-memunggah bersistematik, selesa oren)
& tempat letak kereta 20’ dan selamat
• Asplenium nidus (Bird
20’ 20’ menghubungkan
Ketinggian Maksimum : Pasar tempat-tempat nest)
20’ 20’
• 2 tingkat
Awam
tumpuan awam yang • Bougainvillea sakura
lain hendaklah (Bunga Kertas Sakura)
20’
Nisbah Plot : 20’
disediakan • Ervatamia Coronaria
• Nisbah keperluan 1: 2,000 (Bunga Susun Kelapa)
unit kediaman Pasar
• Philodendron xanandu
• Kawasan pasar
Jalan : (Philodendron)
hendaklah di landskap
• Jalan susur 15.2m (50’) • Pseudaranthemum
untuk kelihatan
• Lorong belakang (26’) & menarik, indah, selesa Reticulatum
sisi (20’) dan selamat untuk (Pseudaranthemum)
dikunjungi. • Sanchezia nobilis
TLK :
• 1 TLK : 24 mp (250 kp) Penyediaan Papan
(Sanchezia)
• 1 TLM : 93 mp (1,000 kp) Iklan • Eugenia oleina (Gelam
• Ruang punggah-memunggah • Papan iklan hendaklah paya)
minima 9m x 8m (30’x26’) seragam dan
mengikut saiz yang
Gerai-gerai Kawasan Plinth : dibenarkan.
• Saiz tapak • Tidak melebihi 70% TLK : • Ketinggian tidak
sekurang- • 1 TLK : 24 mp (250 kp) melebihi ketinggian
kurangnya 0.1 Ketinggian Maksimum : • 1 TLM : 24 mp (250 kp) bangunan.
ha. (0.25 ek.) • 1 tingkat Ruang penanaman pokok perlu • Warna yang tidak
• Saiz ruang disediakan khususnya berkilat.
lantai minimum menghadap jalan utama sama • Rekabentuk tidak
gerai terbuka ada di bahagian depan atau menutup fasad
9.3 mp (100 belakang bangunan gerai. bangunan.
kp) • Ukuran dan saiz mesti
• Saiz ruang Jalan sesuai dengan saiz
lantai minimum • Jalan susur 15m (50’) dan bentuk bangunan.
gerai tertutup • Jarak Minimum dari • Penggunaan Bahasa
12.6 mp (140 persimpangan 60m (200’) Melayu adalah
kp) • Jalan masuk 15m (50’) diwajibkan dan tulisan
jawi digalakkan.
• Bahasa pilihan kedua
Stesen Minyak • Keluasan minima untuk mestilah bersaiz lebih
stesen minyak 0.1 hektar kecil dari bahasa
(0.25 ekar) Melayu.
• Tidak boleh dibina di
sebelah kawasan
perumahan.
• Jika dibina di sebelah
kawasan perumahan
perlu bina dinding
setinggi 2.4m (8’).

2.0-17
2.4 GARIS PANDUAN PERTANIAN
GARIS PANDUAN PERTANIAN

BPK Jenis/Saiz Lot Ketinggian Bangunan/Nisbah Plot/ Jalan/Anjakan/Tempat Letak Kereta Rekabentuk Bangunan Keperluan Lain
Minimum Kawasan Plinth/Lokasi
BP 1 Petempatan Ketinggian Bangunan Jalan Penternakan ‘Poultry” – Ayam Sistem Telekomunikasi

BPK 1.1 - Perkampungan • Tidak melebihi 2 tingkat. • Penyediaan jalan keluar masuk Rekabentuk Bangunan • Pembinaan menara telekomunikasi dan struktur
BPK 1.2 tradisional untuk kegunaan aktiviti pertanian • Bahan yang sesuai untuk menara pemancar perlu mematuhi garis panduan
BPK 1.3 - Keluasan dengan rizab maksimum 6m (20’) bumbung ialah nipah/rumbia yang ditetapkan (Rujuk garis panduan bagi
BPK 1.4 berdasarkan lot Kepadatan atau aluminium. pembinaan menara telekomunikasi dan struktur
BPK 1.5 sediada • Berdasarkan ketetapan yang Anjakan sistem pemancar di dalam kawasan Majlis Daerah
BPK 1.6 termaktub dalam Kanun Tanah • Anjakan bangunan yang • Bahan yang sesuai untuk Maran).
BPK 1.7 Negara (1 unit/ekar) berhadapan dengan jalan utama dinding pula kayu beluti, jaring
BPK 1.8 6m (20’). matapunai, BRC, jaring plastik Sistem Saliran dan Pengairan
BPK 1.9 dan buluh digunakan. • Penyediaan sistem saliran dan pengairan yang
Penternakan ‘Poultry” – Ayam - Tinggi dinding diukur dari lantai sempurna dan mencegah berlakunya banjir di mana
BP 2 • Tapak ternakan ayam hendaklah ke atap ialah 2.4m-3m (8 kaki – perlunya penjagaan secara teratur dan berkesan.
BPK 2.1 terletak jauh dari kediaman 10 kaki).
Contoh rumah di
BPK 2.2 tanah pertanian kerana aktiviti boleh Sistem Pelupusan Sisa Pertanian
BPK 2.4 mnyebabkan pencemaran bau, • Bahan yang sesuai untuk dibuat • Perlu mematuhi keperluan JAS.
BPK 2.5 pencemaran pada tanah dan lantai ialah kayu beluti, buluh, • Kemudahan ini perlu disediakan serta diurus secara
sistem saliran di kawasan BRC dan simen. Sekiranya teratur dan berkesan.
BP 3 Tanaman perumahan. menggunakan simen sarap • Sistem pembuangan sisa adalah amat penting
BPK 3.1 - Digalakkan - Jarak yang sesuai adalah hendaklah digunakan iaitu disediakan dan pelupusannya perlu dibuat selaras
tanaman buah- dalam lingkungan 200m (600 habuk ketam papan (tatal kayu), dengan keperluan Jabatan Veterinar dan Jabatan
BP 4 buahan secara kaki) dari tempat kediaman. sekam padi dan jerami padi. Alam sekitar.
BPK 4.1 komersial. - Kiraan luas lantai reban: 1
BPK 4.2 - Tanaman getah ekor ayam.
• Perlu menghindarkan unsur- Bekalan Air
dan kelapa sawit - Luas reban – 3.7m ( 12 kaki • Bekalan air yang sempurna dan mencukupi
unsur yang mendatangkan
secara [P] x 3m [L] x 2.4m (8 kaki {T}
ancaman dari segi wabak menggunakan rangkaian yang tersendiri dan tidak
berkelompok
penyakit yang akan menjejaskan disambung terus ke sumber air semulajadi.
digalakkan.
keselamatan dan kesejahteraan • Air yang bersih hendaklah sentiasa mencukupi.
penduduk. • Air telaga yang bersih atau air dari bumi adalah lebih
Ternakan
menjimatkan daripada air paip.
- Penambahan
• Perlu mengambilkira arah tiupan
ternakan rusa dan
angin supaya pencemaran bau Bekalan Elektrik
lembu
- Lain-lain ternakan
tidak menghala ke kawasan • Sistem pendawaian elektrik yang sempurna,
kediaman. mencukupi dan selamat mengikut piawaian TNB.
yang mampu
menyumbang
kepada Landskap
peningkatan • Kawasan ternakan perlu dilandskap dengan pokok-
ekonomi penduduk pokok yang dapat berfungsi sebagai penghadang
dari pendangan luar, penyerap bau dan bunyi di
Perikanan samping mengindahkan kawasan ternakan.
− Digalakkan • Jenis pokok-pokok yang sesuai boleh dirujuk kepada
menternak ikan Garis Panduan Landskap Negara.
secara komersial

2.0-18
Penternakan ‘ Livestock’- Lembu Penternakan ‘Livestock’- Lembu Kemudahan Pengangkutan

• Terletak jauh dari tempat Rekabentuk Bangunan • Selain dari jalan yang baik, kawasan kemudahan
kediaman supaya bau kandang • Bentuk dan keluasan kandang untuk lori berpusing adalah penting, supaya tidak
tidak menganggu orang ramai. bergantung pada bilangan berlaku kemalangan dan kecederaan ketika
- Jarak sesuai dalam lingkungan ternakan yang dipelihara. memungah ternakan dan makanan.
200m ( 600 kaki) dari tempat - Luas ruang untuk seekor
kediaman. lembu di dalam kandang Alam Sekitar
- Kolam takungan air (lagun) konkrit ialah 2.8m persegi (30 • Kegiatan pertanian dengan teknik yang moden harus
yang kedalamannya disyorkan kaki persegi). diperkenalkan.
di antara 1.5m – 4m (5 kaki • Kandang yang panjang
hingga 12 kaki) hendaklah dibina arah utara- • Cara pertanian mesra alam harus diamalkan
selatan agar kawasan dalam contohnya pengurangan pestisid dan penggunaan
• Kandang hendaklah dibina di kandang mendapat lebih cahaya sistem pengairan yang lebih cekap.
kawasan tinggi atau di matahari pagi dan petang serta
kawasan tanah keras agar lantai dan di bawah kandang • Pencemaran air larian permukaan daripada kawasan
tidak banjir atau becak sentiasa kering. pertanian harus dicegah melalui sistem penampan
apabila hujan. • Kedudukannya perlu dibuat sungai.
dengan teliti supaya ia
• Elok dibina di kawasan mengurangkan keperluan • Hakisan tanah perlu diminimumkan melalui kaedah
kebun antara pokok getah pergerakan terutama dalam
pertanian yang baik.
dan sawit untuk memberi memberi makanan seperti
perlindungan dari cahaya kawasan padang ragut, stor
• Kualiti air larian permukaan (punca pencemaran
matahari di samping menjadi makanan, tempat bekalan air
bukan setempat) perlu dikawal sebelum memasuki
penghadang kepada dan seumpamanya.
sungai.
pemandangan kawasan • Lebih dari sebuah kandang
kandang yang tidak kedudukannya tidak boleh
menyenangkan. • Kandang ternakan perlu diselenggarakan dengn baik
terlalu rapat kerana ia
dan dicuci.
memudahkan jangkitan penyakit
• Terdapat jalan keluar masuk serta menyebabkan pengedaran
yang baik untuk • Pengurusan mestilah berjalan teratur bagi semua
udara terganggu. Jarak
pengangkutan ternakan juga peringkat berteraskan ciri-ciri kebersihan
sekurang-kurangnya sama lebar
makanan dengan lebar kandang yang
akan dibina. • Reban perlu berada di dalam keadaan yang bersih
• dari segi pandangan dan bau.
Mempunyai kemudahan • Sistem perparitan dan
saliran untuk mengalirkan kecerunan lantai adalah penting
najis dan air cucian kandang sama ada ia kandang konkrit • Taburan kedudukan reban ternakan mestilah
supaya tidak mencemar atau terbuka di atas tanah. bercirikan pengudaraan yang baik.
sumber air dan mengotorkan Palung makanan mestilah
persekitaran. terletak lebih tinggi arasnya dari • Aspek pencahayaan perlu diberi perhatian kerana
palung air. peranan cahaya bukan sahaja cepat mematangkan
• Ditempatkan di kawasan • Bagi ternakan bebiri kandang pembesaran ternakan malahan merangsang
yang mudah untuk boleh dibina di atas tanah pengeluaran telur bagi ternakan.
mendapatkan bekalan air ataupun di atas tiang.
bersih untuk minuman dan • Pembinaan kandang atas tiang
mencuci kandang. disyorkan kerana ia mempunyai
sistem peredaran udara yang
baik dan memudahkan kerja-
kerja pembersihan terutamanya
untuk membuang dan
mengumpul tinja.

2.0-19
• Bagi ternakan yang • Bawah kandang tidak perlu

bergantung kepada padang disimen keranan lantai simen
rumput, kawasan padang mengakibatkan keadaan bawah
ragut perlu disediakan kandang teralu lembap dan
hampir dengan kandang berbau busuk dan perlu dicuci
untuk mengelakan haiwan selalu yang mana memerlukan
ternakan berkeliaran dalam banyak tenaga kerja.
kawasan kampung. - Ketinggian tiang disyorkan
kira-kira 1.5m ( 5 kaki) dari
• Keterangan kawasan: paras tanah.
- Meliputi kawasan di daratan - Pangkal tiang dialas dengan
yang boleh mendapat simen setinggi 15cm ( 6 inci)
bekalan air untuk digunakan atau lebih bagi mengelakkan
bagi menjalankan projek dari cepat reput akibat
akuakultur. terkena kencing bebiri atau
dimakan anai-anai.
• Kawasan bebas daripada
pencemaran dan tidak Penternakan Akuakultur.
dipengaruhi oleh banjir. Sumber Darat
• Kawasan bekalan air yang • Antara aktiviti ternakan yang

mencukupi. boleh dijalankan di perairan ini
ialah :
• Struktur dan tekstur tanah - Ternakan ikan, udang dan
yang boleh menakung air. tumbuhan akuatik dalam kolam.
- Ternakan ikan, udang dan
• Keterangan kawasan: tumbuhan akuatik dalam tangki.
- Antara perairan-perairan - Asuhan penetasan ikan dan
yang termasuk di bawah udang air tawar
perairan ini ialah sungai,
empangan atau tasik, • Keperluan kualiti air seperti
bekas lombong, parit/tali berikut:
air. - Julat pH antara 6.5 - 8.5
- Julat suhu antara 25°C - 32°C
• Sumber yang bebas daripada - Oksigen terlarut melebihi 3
pencemaran. ppm.
- ‘Ammonical Nitrogen’ kurang
• Kedalaman air yang daripada 0.5 ppm.
minimum 3m (10 kaki) bagi - Kandungan besi kurang
ternakan sangkar. daripada 1.0 ppm.
- Akaliniti (kekelatan) melebihi
50 ppm CaC03
• Amalan ternakan yang
dibenarkan:
- Spesisi eksotik yang akan
diternak hendaklah
diperakukan oleh Jabatan
Perikanan.
- Penggunaan air dari punca
bawah tanah adalah tidak
digalakan.

2.0-20
• Zon penampan (buffer zone)

selebar 400m (1300 kaki) di
sepanjang persisiran pantai dari
sempadan tumbuhan ke
permukaan laut.
Sumber Perairan Air tawar

Terbuka
• Antara aktiviti penternakan yang
boleh dijalankan di perairan ini
ialah:
- Ternakan ikan dalam sangkar.
- Ternakan ikan dalam kandang
(pen-culture)
- Asuhan penetasan ikan dan
udang.
• Keperluan kualiti air seperti
berikut:
- Julat pH antara 6.5-8.5
- Julat suhu antara 25°C-32°C
- Oksigen terlarut melebihi 3 ppm.
-‘Ammonical Nitrogen’ kurang
daripada 0.5 ppm.
- Kandungan besi kurang daripada
1.0 ppm.
-Alkalinit (kekelatan) melebihi
50ppm CaC03.
• Antara ternakan yang
dibenarkan:
- Kawasan ternakan sebaik-
baiknya tidak menganggu laluan
bot dan kenderaan air.
- Penggunaan makanan rumusan
(pelet) adalah digalakan.
- Bagi bekas lombong, empangan,
dan tasik yang statik, kelulusan
pembangunan sangkar
digalakkan tidak melebihi 1%
daripada kawasannya.
• Susun atur sangkar sebaik-
baiknya tidak lebih dari dua (2)
baris bagi memudahkan
pengaliran air dalam sangkar.
• Jarak antara baris adalah lebih
kurang 10m (30 kaki).

2.0-21
GARIS PANDUAN
PEMBANGUNAN UMUM
BAB 3.0
GARIS PANDUAN PEMBANGUNAN UMUM
3.0 GARIS PANDUAN PEMBANGUNAN UMUM
3.1 KEMUDAHAN MASYARAKAT
GARIS PANDUAN PELAKSANAAN UMUM SEKTOR KEMUDAHAN MASYARAKAT

Keperluan Tempat Keperluan Yang
Jenis Kemudahan Piawaian Keperluan Keluasan / Saiz Lot
Letak Kereta Berkaitan
Pendidikan Tadika 1 : 2500 Penduduk 0.08 hektar • 1 TLK : 3 kakitangan • Lokasi Tadika
• 1 TLK : 10 pelajar dengan kawasan
kediaman adalah
dalam jarak berjalan
kaki 0.2 – 0.4 km
(⅛– ¼ batu) atau 5
minit perjalanan.
• Selain kawasan
perumahan tapak
tadika boleh
diintegrasikan
dengan balai raya
atau kemudahan
ibadat seperti masjid
atau surau serta
kompleks pejabat.
• Ruang beriadah atau
gelangang
permainan perlulah
disediakan.
• Jalan keluar masuk
ke kawasan tadika
hanya dari jalan
tempatan dan
mestilah diasingkan
dari lalulintas utama.

3.0-1

Jenis Kemudahan Piawaian Keperluan Keluasan / Saiz Lot Keperluan Tempat Keperluan Yang
Pendidikan • Sekolah Rendah 12 Bilik • 1 : 3000 Penduduk 2.0 – 4.0 hektar • 1 TLK : 2 kakitangan • Jarak sekolah
Darjah) (5.0 – 10.0 ekar) • 1 TLK : 20 rendah dengan
• Sekolah Rendah (24 Bilik • 1 : 6000 Penduduk • Tanah rata: 2.0 – 3.0 kakitangan kawasan
Darjah) hektar (5.0 – 8.0 ekar) penempatan
• Sekolah Rendah (30 Bilik • 1 : 7500 Penduduk • Berbukit dan bercerun hendaklah dalam
Darjah) landai: 3.0 – 4.0 hektar jarak berjalan kaki
(8.0 – 10.0 ekar) 0.4 – 0.8 km (¼ – ½
Sumber: Garis Panduan batu) atau 10 minit
Untuk Pemilihan Tapak- berjalan kaki.
Tapak Projek Pendidikan, • Sekolah menengah
Bahagian Pembangunan disediakan dalam
Penswastaan Dan Bekalan, jarak berjalan kaki
KPM, 9 Januari 1997) 0.8 – 1.6 km (½ – 1
• 1 : 9000 Penduduk batu) atau 10 minit
• Sekolah Menengah 3.0 – 6.0 hektar • 1 TLK : 2 kakitangan
berjalan kaki.
• Sekolah Menengah dan ke atas (5.0 – 10.0 ekar) • 1 TLK : 20 pelajar
• 1 : 2/3 unit kejiranan • 1 TLM : 10 pelajar • Lokasi sekolah perlu
Agama • Tanah rata: 3.0 – 4.8
• Sekolah Menengah diletakkan ditapak
hektar (8.0 – 12.0 ekar)
yang kurang lalu
Swasta • Berbukit dan bercerun lintas iaitu laluan
landai: 4.0 – 6.0 hektar terus (through
(10.0 – 16.0 ekar) access) atau jalan-
Sumber: Garis Panduan jalan collector kecil
Untuk Pemilihan Tapak- (minor roads).
Tapak Projek Pendidikan,
• Sekolah hendaklah
Bahagian Pembangunan
diletakkan
Penswastaan Dan Bekalan,
berhampiran dengan
KPM, 9 Januari 1997)
perkhidmatan
kemudahan awam
yang lain seperti
perkhidmatan bas
awam.

3.0-2

Pendidikan • Sekolah Menengah Peringkat Daerah / • 8.0 – 6.0 hektar • 1 TLK : 2 kakitangan • Laluan bas dan
Teknik Negeri (25 – 35 ekar) • 1 TLK : 20 pelajar kenderaan ibu bapa
• Sekolah Menengah • 14.0 – 18.0 hektar • 1 TLM : 10 pelajar dengan lalu lintas
Vokasional (35.0 – 45.0 ekar) utama mestilah
• Sekolah Menengah diasingkan melalui
Berasrama Penuh / menyediakan lorong
Sekolah Menengah khas bas sekolah
Kebangsaan Agama dan perhentian bas,
laluan sehala serta
• Tanah rata: 8.0 – 10.0
hektar (20.0 – 25.0 beberapa laluan
ekar) keluar.
• Berbukit dan bercerun • ‘Lay-by’ untuk bas di
landai: 10.0 – 14.0 luar kawasan
hektar (25.0 – 35.0 sekolah dan tempat
ekar) atau menunggu bas
• Tanah rata: 8.0 – 10.0 berbumbung perlu
hektar (20.0 – 25.0 disediakan.
ekar) Susunatur pelan
• Berbukit dan bercerun sekolah boleh
landai: 14.0 – 16.0 dibahagikan kepada
hektar (35.0 – 40.0 4 zon utama
ekar) mengikut fungsi
ruang seperti zon
Sumber: Garis Panduan
Untuk Pemilihan Tapak- pentadbiran, zon
Tapak Projek Pendidikan, akademik, zon
Bahagian Pembangunan kediaman dan zon
Penswastaan Dan Bekalan, rekreasi.
KPM, 9 Januari 1997)
• Kolej dan Institut Peringkat Wilayah 8.0 – 4.0 hektar • 1 TLK : 2 kakitangan
Pengajian Tinggi / (20.0 – 100.0 ekar) • 1 TLK : 20 pelajar
Politeknik • 1 TLM : 5 pelajar
dan 10% dari jumlah
untuk pelawat

3.0-3

Kemudahan • Hospital (Daerah) 1 : 38 000 – 375 000 • 12.0 hektar (untuk • 1 TLK : 3 kakitangan • Ianya merangkumi
Kesihatan penduduk hospital 76 katil) pentadbiran dan hospital besar, hospital
daerah dengan pakar
• 75.0 hektar (untuk teknikal; atau
dan hospital daerah
hospital 750 katil) • 1 TLK : 5 katil; atau tanpa pakar yang
• 1 TLK: 1 kakitangan disediakan di peringkat
profesional negeri dan daerah.
• Klinik kesihatan
Klinik Kesihatan 1 : 15 000 – 20 000 2.0 hektar • 1 TLK: 3 kakitangan disediakan di peringkat
• Jenis I untuk 800 – 1 000 pentadbiran dan tempatan.
pesakit sehari teknikal • Klinik pergigian
• Jenis II untuk 500 – 800 • 1 TLK: 1 kakitangan disediakan bersama
pesakit sehari profesional dengan setiap klinik
kesihatan.
• Jenis III untuk kurang dari • Disediakan di peringkat
500 pesakit sehari penempatan kecil iaitu
Klinik Desa 1 : 4 000 – 5 000 0.2 hektar • 1 TLK : 3 kakitangan kawasan luar bandar
penduduk pentadbiran dan • Tapak kemudahan
kesihatan mestilah
teknikal
dihubungi oleh
• 1 TLK : 1 kakitangan rangkaian jalan yang
profesional berdekatan dengan
pusat pengangkutan
awam.
• Sirkulasi hendaklah
lancar dan teratur serta
mempunyai lintasan
laluan pejalan kaki yang
selamat dan mengambi
kira keperluan golongan
kurang upaya, orang tua
dan kanak-kanak.
• Menyediakan ruang atau
taman untuk beriadah
berkonsepkan laman
bersiar-siar serta
selamat.

3.0-4

Kemudahan Ibu Pejabat Polis Kontijen Diperlukan bagi setiap 15.0 – 20.0 hektar
- • Lokasi kemudahan
Polis Ibu Negeri polis hendaklah
Ibu Pejabat Polis Daerah Diperlukan bagi setiap 4.0 – 6.0 hektar strategik dan mudah
-
daerah dihubungi iaitu oleh
Pondok Polis 1 : 5 000 – 10 000 0.8 hektar - jalan utama.
Balai Polis Bandar 1 : 10 000 – 15 000 2.0 – 4.0 hektar - • Laluan keluar masuk
tanpa halangan di
mana perkhidmatan
yang diberikan
adalah berkaitan
dengan
keselamatan.
• Jalan masuk dan
laluan berasingan
untuk orang awam
bagi tujuan rekod
dan kawalan
keselamatan.
• Rekabentuknya
haruslah mengambil
kira golongan kurang
upaya, orang tua dan
kanak-kanak.
TLK untuk pelawat
yang berasingan
dengan kakitangan
perlu disediakan
dalam kawasan balai
polis.

3.0-5

Kemudahan Satu Balai 3 Petak (Bay) 1 : 750 000 penduduk • Ditempatkan di
Bomba Dan atau lebih 2.0 – 4.0 hektar -
lokasi yang mudah
Penyelamat 1 : 200 000 penduduk ke dihubungi,
Dua Atau Lebih Balai 2 Petak 1.2 – 2.0 -
(Bay) bawah berdekatan dengan
kawasan
perindustrian atau
kawasan tepu bina
yang mempunyai
risiko kebakaran
yang tinggi.
Jalan keluar masuk
yang khas bagi
kenderaan bomba
yang tidak
mewujudkan bahaya
kepada pengguna
jalan raya seperti
kanak-kanak dan
murid sekolah.
Kemudahan Dewan Serba guna 1 : 2 000 – 20 000 0.1 – 0.8 hektar • 1 TLK : 46 mp (500 • Lokasi yang mudah
Dewan dan penduduk kp) dikunjungi oleh
Balai raya • 1 TLM : 47 mp (510 penduduk setempat
kp) • Kawasan mudah
Dewan Orang Ramai 1 : 3 000 – 10 000 • 1 TLK : 46 mp (500 dihubungi oleh
penduduk kp) pengangkutan awam
0.1 – 0.6 hektar • Ianya sesuai
• 1 TLM : 47 mp (510
kp) ditempatkan
berhampiran dengan
Balai Raya 1 : 10 000 ke atas 0.1 – 0.4 hektar • 1 TLK : 46 mp (500 kemudahan
kp) masyarakat yang
• 1 TLM : 47 mp (510 lain.
kp)

3.0-6

• TLK haruslah
mencukupi dan
landskap yang
memerlukan
penyelenggaraan
yang rendah.
• Balai raya didirikan
di kawasan kampung
dan kawasan bandar
contohnya dalam
kawasan perumahan
berskala kecil /
perumahan kos
rendah.
Rekabentuk
bangunan perlu
mengambil kira
keperluan golongan
kurang upaya.
Kemudahan Perpustakaan Cawangan A 1 : 50 000 – 100 000 0.3 hektar
Perpustakaan -
penduduk
Perpustakaan Cawangan B 1 : 10 000 – 50 000 0.3 hektar -
-
penduduk
Perpustakaan Pekan A 1 : 7 000 – 10 000
- -
penduduk
Perpustakaan Pekan B 1 : 5 000 – 7 000
- -
penduduk
Perpustakaan Desa A 1 : 2 500 – 5 000 0.1 hektar
-
penduduk
Perpustakaan Desa B 1 : 2 500 ke bawah 0.1 hektar -
Perpustakaan Desa C 1 : 2 500 ke bawah 0.1 hektar

3.0-7

Perkhidmatan Pejabat Pos Besar 1 : pejabat pos besar 1.0 hektar - • Lokasinya mudah
Pos bagi setiap negeri dihubungi dengan
Pejabat Pos 1 : lebih 15 000 0.3 hektar - pengangkutan awam
penduduk bagi setiap dan pejalan kaki serta
pusat pertumbuhan kawasan yang
menjadi tumpuan
ramai dan institusi.
• Sistem perhubungan
teratur iaitu jalan
keluar masuk dan
pejalan kaki yang
selamat.
• Rekabentuknya
haruslah mengambil
kira golongan kurang
upaya, orang tua dan
kanak-kanak.
TLK untuk pelawat
yang berasingan
dengan kakitangan
perlu disediakan
dalam kawasan
pejabat pos.
Tempat Masjid 1 : 2 600 penduduk 0.5 hektar 1 TLK : 69 mp (750 kp) • Perletakan
Ibadat Islam diintegrasikan dengan
Surau 1 : 800 penduduk Islam 0.2 hektar 1 TLK : 69 mp (750 kp) kawasan perumahan.
• Rekabentuk
bangunan perlu
mengambil kira
keperluan golongan
kurang upaya.
TLK bagi pengguna
perlu disediakan di
dalam kawasan.

3.0-8

Rumah Ibadat Bukan Islam 1 : 2 600 penduduk bukan 0.5 hektar 1 TLK : 69 mp (750 kp) • Penubuhan mengikut
Islam keperluan /
permintaan.
• Rekabentuk
bangunan perlu
mengambil kira
keperluan golongan
kurang upaya.
• TLK bagi pengguna
perlu disediakan di
dalam kawasan.
Perkuburan Islam • 1 : 1 unit kejiranan / 5 0.5 – 1.0 hektar 1 TLK : 69 mp (750 kp) • Menyediakan
000 – 10 000 1.0 – 3.0 hektar kemudahan utiliti
penduduk 7.5 hektar yang mencukupi.
• 1 : 2/3 unit kejiranan / 20.0 hektar • TLK bagi pelawat
10 000 – 30 000 perlu disediakan
penduduk Laluan pejalan kaki
• 1 : kurang 75 000 / selebar 0.3m perlu
bandar kecil atau disediakan di antara
pekan setiap barisan kubur
• 1 : 200 000 ke atas / bagi memudahkan
bandar besar penyelenggaraan
Bukan Islam • 1 : 1 unit kejiranan / 5 0.2 – 0.4 hektar 1 TLK : 69 mp (750 kp) dan pergerakan.
000 – 10 000 0.4 – 1.2 hektar
penduduk 3.0 hektar
• 1 : 2/3 unit kejiranan / 8.0 hektar
10 000 – 30 000
penduduk
• 1 : kurang 75 000 /
bandar kecil atau
pekan
• 1 : 200 000 ke atas /
bandar besar

3.0-9
3.2 PENGANGKUTAN DAN PENGURUSAN LALULINTAS
3.2.1 Garis Panduan Umum
Pembangunan sistem pengangkutan seperti pembinaan jalan-jalan baru dan

pembaikan jalan mestilah mengikut garis panduan yang ditetapkan di dalam Arahan
Teknik Jalan oleh Jabatan Kerja Raya (JKR). Berikut merupakan garis panduan
pengangkutan dan pengurusan lalulintas di kawasan-kawasan pembangunan yang
berkaitan :
3.2.2 Garis Panduan Pembangunan Jalan Di Kawasan Perumahan
Jadual 3.2.1 : Garis Panduan Pembangunan Jalan Di Kawasan Perumahan
AKTIVITI KEMUDAHAN AWAM, TEMPAT LETAK KERETA DAN

JALAN/LALUAN
• Rumah Sesebuah Tempat letak kereta (TLK):

• Rumah Berkembar • Rumah pangsa kos sederhana/pangsapuri/kondominium : 1
• Rumah Teres TLK/unit + 20% untuk pelawat.
• Rumah Kluster • Kos rendah : 1 TLK/4 unit + 20% untuk pelawat.
• Town House • TLK di jalan perkhidmatan.
• Pangsapuri
• Rumah Pangsa Sistem jalan :
• Zero Lot • Jalan-jalan di dalam kawasan perumahan perlu mengikut
hierarki yang berikut:
- Jalan utama : 30m-40m (100’-132’)
- Jalan sekunder : 25m-30m (80’-100’)
- Jalan perkhidmatan : 20m-25m (66’-80’)
- Jalan tempatan : 15m-20m (20’-66’)
• Rekabentuk jalan, simpang, papan tanda, tanda jalan perlu

mengikut piawaian JKR.
• Jalan susur bagi setiap pembangunan baru dari jalan utama.
• Lorong belakang rumah teres 6m (20’).
• Lorong sisi (side lane) 6m (20’).
• Jalan di hadapan kediaman : 50’ kecuali di kawasan rumah
pangsa/pangsapuri berdasarkan jalan berturap 20’-40’.
Cul-de-sac :
• Kepala (minimum)15m x 15m (50’ x 50’).
• Panjang-Rumah teres 90m (300’).
Laluan pejalan kaki :

• Di pinggir jalan : 1.2m
• Skim perumahan yang melebihi 5 hektar perlu menyediakan
laluan pejalan kaki dan basikal selebar 2.5m.

3.0-10
3.2.3 Garis Panduan Pembangunan Jalan Di Kawasan Perniagaan
Jadual 3.2.2 : Garis Panduan Pembangunan Jalan Di Kawasan Perniagaan

JALAN/LALUAN
• Kawasan Tempat letak kereta (TLK) :

• Kedai/pejabat/bank/pasar raya : 1 TLK/93m ruang lantai.
2
Perniagaan
• Kedai Pejabat • Dewan persidangan/bilik seminar : 1TLK/15 tempat duduk.
• Cineplex : 1 TLK/5 tempat duduk.
• Hotel : < 100 bilik : 1 TLK /4 bilik.
100-200 bilik : 1 TLK/6 bilik.
200 bilik : 1 TLK/8 bilik.
Sistem Jalan :
• Menyediakan jalan masuk utama dari jalan sekunder dengan rizab
sebanyak 30m (100’).
• Menyediakan jalan perkhidmatan di bahagian hadapan dengan rizab
15-20m.
Perabot jalan :
• Menyediakan lorong pejalan kaki, landskap, rizab (perparitan dan
utiliti) secukupnya.

• Di pinggir jalan : 1.2m
• Bersama laluan basikal : 2.5m
3.2.4 Garis panduan Pembangunan Jalan Di Kawasan Institusi
Jadual 3.2.3 : Garis Panduan Pembangunan Jalan Di Kawasan Institusi

JALAN/LALUAN
• Dewan/Pusat Tempat letak kereta (TLK) :

• Pengajian/Sekolah • Dewan persidangan/bilik seminar : 1 TLK/15 tempat duduk.
• Pengajian Tinggi : 1 TLK/2 pegawai + 1 TLK bagi 20 siswa.
• Sekolah menengah/rendah : 1 TLK/2 pegawai.
• Tadika : 1 TLK/4 pegawai.
Sistem Jalan :
• Menyediakan jalan masuk utama dari jalan sekunder dengan
rizab sebanyak 30m (100’).
• Menyediakan jalan perkhidmatan di bahagian hadapan
dengan rizab 15-20m.

3.0-11

JALAN/LALUAN
Perabot jalan :
• Menyediakan lorong pejalan kaki, landskap, rizab (perparitan
dan utiliti) secukupnya.

• Di pinggir jalan : 1.2m.
• Bersama laluan basikal : 2.5m.
3.2.5 Garis Panduan Umum Perindustrian
Jadual 3.2.4 : Garis Panduan Umum Perindustrian

AKTIVITI KEMUDAHAN AWAM, TLK & JALAN/LALUAN
Aktiviti Industri Tempat Letak Kereta:

• Menyediakan tempat letak kenderaan berpusat: 1 TLK/93m
2
Melibatkan:
• High tech/IT ruang lantai.
• Enterprise
• SMI/(IKS) Sistem Jalan:
• Gudang/Stor • Menyediakan jalan utama dengan rizab sebanyak 30m
(100kaki).
• Menyediakan jalan perkhidmatan di bahagian hadapan
Jenis Bangunan: dengan rizab 20m sebagai jalan keluar masuk ke lot-lot
• Industri sesebuah industri.
• Industri berkembar • Menyediakan zon penampan di antara jalan primer (40m) dan
• Industri teres kawasan industri (20m).
• Gudang/stor
Perabot Jalan:
• Menyediakan lorong pejalan kaki, landskap, rizab perparitan
dan utiliti secukupnya.
Jalan Industri:
• Jalan mati tidak digalakkan dalam kawasan industri.
Sekiranya dibenarkan atas sebab-sebab tertentu, panjang
hendaklah tidak melebihi 600 kaki. Bulatan pusingan minimum
jalan mati 30 kaki dari garis pusat.
• Potongan penjuru minimum pada persimpangan jalan ialah 40
kaki.
Ruang Untuk Punggah Memunggah:

• Perlu disediakan dengan ukuran minimum 9m x 8m di dalam
kawasan lot kecuali bagi lot industri teres.
• Jenis Teres-kerja punggah memunggah hendaklah dijalankan
di lorong belakang.
• Industri Bertingkat perlu disediakan ruang untuk sekurang-
kurang 30% daripada jumlah unit-unit industri dalam kompleks
yang sama.

3.0-12
3.2.6 Garis Panduan Pembinaan Lintasan Pejalan Kaki
i. Lintasan pejalan kaki disediakan apabila jumlah isipadu lalu lintas, pejalan
kaki dan kapasiti simpang adalah tinggi seperti berikut :
Jadual 3.2.5 : Garis Panduan Pembinaan Lintasan Pejalan Kaki
ISI PADU PEJALAN ISI PADU LALULINTAS

KAKI SEJAM (WAKTU WAKTU PUNCAK JENIS LINTASAN
PUNCAK) (SEHALA)
Lintasan belang (zebra
< 50 < 100
crossing)
50-100
100-2000 Lampu Isyarat
>100
>2000 Jejantas/terowong
ii. Bagi jalan berkembar 6 lorong jejantas pejalan kaki perlu dipertimbangkan.
iii. Jarak minimum di antara dua jejantas ialah 400m.
iv. Bagi mengelakkan pejalan kaki melintas di atas jalan, satu penghadang
(barrier) sejauh 75m di kedua-dua arah disediakan.
v. Rekabentuk jejantas mesti mengikut piawaian yang ditetapkan oleh JKR.
3.3 SEKTOR REKREASI DAN LANDSKAP
3.3.1 Cadangan Landskap di Pintu Masuk dan Bahu Jalan Utama
i. Cadangan landskap yang dicadangkan hendaklah disesuaikan dengan ciri-

ciri landskap sedia ada dan keadaan persekitaran yang terdiri daripada hutan
semulajadi dan bukit bukau.
ii. Rizab landskap perlu disediakan di kedua-dua bahu jalan mengikut kelebaran
jalan bagi memastikan pertumbuhan tanaman yang baik, rizab landskap bahu
jalan mestilah berukuran minimum 3m lebar dan pembahagi jalan mestilah
minimum 2m lebar. Keperluan ruang penanaman minimum di bahu jalan
adalah 1.5m.
iii. Ruang penanaman berukuran minimum 3m lebar perlu disediakan bagi
mengadang pemandangan yang kurang menarik seperti tempat membuang
sampah atau kawasan setinggan.

3.0-13
iv. Jalan utama yang menyediakan jambatan atau jejantas mestilah

menyediakan kotak tanaman berukuran minimum 500mm lebar dan 500mm
di sepanjangnya jambatan atau jejantas untuk penanaman pokok renek.
v. Ciri-ciri landskap di jalan utama juga perlu mengambil kira ciri-ciri landskap
sediada seperti bukit-bukau dan titik pemandangan jauh yang menarik untuk
dikekalkan.
vi. Penyediaan elemen-elemen landskap kejur seperti papan tanda, laluan
pejalan kaki dan perabot-perabot landskap akan dapat memperkukuhkan lagi
ciri-ciri landskap jalanan.
vii. Menanam pokok dengan jarak yang sama dan rapat di kedua-dua belah
jalan. Jarak penanaman bergantung kepada jenis dan saiz pokok tetapi tidak
kurang daripada ½ lebar silara tanaman matang supaya dapat dijarangkan
selepas 10 – 15 tahun.
vii. Di kawasan rizab landskap yang melebihi 6m, penanaman lebih daripada
satu barisan tanaman sesuai untuk diwujudkan. Corak penanaman adalah
secara tidak setentang.
ix. Menanam landskap di kawasan luar garisan elektrik dan telefon minimum 3m
bagi mengelakkan gangguan talian dan pemotongan dahan pokok.

3.0-14
x. Jarak penanaman pokok dari kerb di bahu jalan adalah minimum 1m.
xi. Menanam pokok berlainan ciri dan saiz di setiap persimpangan jalan untuk
bertindak sebagai penunjuk persimpangan.
xii. Penanaman hendaklah mengambil kira kedudukan utiliti lain seperti tiang
lampu, parit, papan tanda dan perangkap sampah (sumps). Rizab utiliti perlu
disediakan di kedua-dua belah jalan. Di cadangkan supaya talian elektrik dan
pembetungan dikhaskan di sebelah bahu jalan manakala telefon dan bekalan
air di sebelah bahu jalan yang lain. Talian-talian ini hendaklah ditanam
dengan sempurna.
xiii. Rekabentuk penanaman yang dibuat juga hendaklah mengambil kira aspek
jarak penglihatan pemandu dengan jelas.
xiv. Di kawasan bulatan jalan (traffic island) aspek penanaman juga perlu
mengambil kira sudut pemandangan dan keselamatan pemandu.
xv. Pemilihan pokok di kawasan ini perlulah daripada jenis batang yang
lurus/tegak dan cepat membesar. Percabangan bagi pokok ini yang kurang
3m dari paras tanah hendaklah dipotong untuk mengelakkan daripada
gangguan aspek penglihatan pemandu.
xvi. Digalakkan supaya menanam satu jenis pokok sahaja di satu-satu laluan di
kedua-dua belah bahu jalan. Walau bagaimana pun penanaman jenis
berlainan boleh dibuat bagi tujuan-tujuan tertentu seperti di persimpangan
dan hadangan.
xvii. Memilih pokok-pokok besar dan rendang bagi kawasan lebuh raya. Bagi jalan
sederhana lebar (20m – 30m) pokok saiz sederhana hendaklah dipilih dan
jalan kurang daripada 12m lebar pokok kecil diutamakan.

3.0-15
ix. Di kawasan pembahagi jalan yang melebihi 2m lebar pokok utama atau
palma dan renek boleh ditanam, namun pembahagi jalan yang kurang
daripada 2m lebar hanya renek dan penutup bumi.
x. Pokok yang dipilih hendaklah dari jenis yang tahan pencemaran, dahan tidak
rapuh dan kadar luruh yang rendah.
Rizab landskap jalan-jalan tempatan Rizab landskap jalan-jalan tempatan (20m).

3.0-16
Rizab landskap jalan-jalan ‘collector’ (30m).
Rizab landskap jalan lingkaran bandar (40m).
Rizab landskap jalan-jalan bandar (50m).
xi. Tanaman yang mempunyai tekstur padat, rupa bentuk mendatar dan
daripada pokok utama kategori sederhana adalah dicadangkan bagi
meredakan bunyi bising. Selain itu ia mempunyai akar tunjang untuk
menahan tiupan angin.
xii. Pokok-pokok renek akan ditanam untuk tujuan hadangan dan mengelakkan
silauan cahaya kenderaan daripada arah yang bertentangan. Tanaman yang
dipilih hendaklah mudah diselenggarakan.

3.0-17
Jadual 3.3.1 : Tanaman Yang Sesuai Dicadangkan Di Pintu Masuk Dan Bahu
Jalan Utama
NAMA BOTANI NAMA TEMPATAN
Pokok:
Swietenia mahogany Mahogany
Swietenia macrophylla Mahogany
Eugenia aquea Jambu Air
Cananga odorata Kenanga
Hopea odorata Merawan Siput Jantan
Eugenia grandis Jambu Laut
Filicium decipiens Fern Tree
Jacaranda filicifolia Jambul Merak
Palma:
Archontophoenix alexandre Alexandre palm
Archontophoenix cunninghamiana Alexandre palm
Roystonia regia Royal palm
Tanaman Renek:
Eugenia oleina Surinam
Duranta repens ‘gold’ Duranta Kuning
Ixora javanica ‘pink’ Siantan Merah Jambu
Cassia biflora Kasia biflora
Arachis pintoi Kacang Pintoi
3.3.2 Cadangan Kemudahan Rekreasi Dan Kawasan Lapang
i. Ciri-ciri landskap kejur yang di cadangkan kawasan rekreasi dan lapang perlu
diintegrasikan dengan ciri-ciri landskap kejur sediada bagi mewujudkan
persekitaran yang selesa. Penyediaan taman rekreasi dengan kemudahan
dan elemen landskap yang praktikal dapat menarik minat pengunjung dari
pelbagai peringkat masyarakat. Dalam penyediaan landskap kejur beberapa
elemen penting yang lazimnya disediakan meliputi perkara berikut :

3.0-18
− Laluan pejalan kaki yang khusus dan berturap

− Lampu-lampu untuk keselamatan dan hiasan
− Bangku sebagai tempat duduk dan beristirehat
− Intergrated play structure
− Pergola
− Gelongsor
− Buaian
− Jongkang Jongkit
− Bollard
− Bekas sampah
− Medan (plaza)
− Air pancutan
− Tempat teduhan
− Papan tanda arah dan informasi
− Pondok telefon awam
− Tandas awam
ii. Elemen landskap lembut perlu diberikan keutamaan daripada landskap kejur.
Minimum 70 peratus akan dikekalkan sebagai kawasan hijau dengan taman
bunga dan laman rumput. Di kawasan ini kemudahan-kemudahan seperti
akses masuk, tempat letak kereta, bangunan awam dan laluan pejalan kaki
perlu diambil kira.
iii. Jarak penanaman dalam kawasan rekreasi dan kawasan lapang adalah
bebas untuk mewujudkan keadaan semulajadi dan fungsi taman. Penanaman
hendaklah dalam jarak yang memudahkan kerja-kerja penyelenggaraan.
iv. Manakala jenis tanaman adalah yang boleh mewujudkan keteduhan,
keselesaan, bersesuaian dengan aktiviti yang dijalankan bagi mewujudkan
suasana semulajadi. Oleh itu memilih tanaman yang dapat menarik hidupan
seperti unggas dan serangga adalah digalakkan.
v. Jenis tanaman yang digalakkan adalah dari spesies tanaman nadir (rare
species). Juga digalakkan di tanam pokok-pokok buah-buahan di kawasan-
kawasan tertentu sebagai tarikan. Tanaman yang beracun, berduri dan
berbahaya kepada pengguna adalah perlu dielakkan.

3.0-19
Jadual 3.3.2 : Senarai Tanaman Yang Dicadangkan Di Kawasan Rekreasi

Pokok:
Tectona grandis Jati
Melia excelsa Sentang
Neobalanops heimii Cengal
Shorea sp. Meranti
Hopea odorata Merawan Siput jantan
Alstonia scholaris Pulai
Delonix regia Semarak Api
Ficus benjamina Ara Beringin
Palma:
Arenga pinnata Kabung
Oncosperma tigillarium Nibung
Tanaman Renek:
Ardisia elliptica Mata Pelanduk
Rhodomytus tomentosa Kemunting
Zingiber zerumbet ‘green’ Halia hutan
Costus speciosa Kostus Setawar
Ruellia tuberosa Will Blue Bell
Asystasia grandiflora Rumput Israel
Arundina graminifolia Wild Orchid
Jadual 3.3.3. : Senarai Tanaman Cadangan Di Kawasan Taman Rekreasi Air

Pokok:
Pometia pinnata Kasai
Melaleuca leucadendron Gelam Hutan
Sraca thaipengensis Saraka Kuning
Lagerstromia flos-reginae Bungur
Barringtonia asiatica Putat Laut
Alstonia spathulata Pulai Paya

3.0-20
Palma:
Caryota mitis Tukas
Oncosperma tigillarium Nibung
Metroxylon sagus Sago Palms
Elettaria longituba
Cyrtostachys lakka Pinang Merah
Tanaman Renek:
Rhodomytus tomentosa
Necolaia elatior Kantan
Ardisia elliptica Mata Pelanduk
Pandanus utilis Screw Pine
Alocassia sp. Keladi Gajah
Arundina graminifolia Wild Orchid
Tanaman Air:
Thypa latifolia Colok Cina
Thalia geniculata Water Canna
Hanguana malayana
3.3.3 Ciri-ciri Landskap di Kawasan Komersial
i. Bagi kawasan komersial, keutamaan akan diberikan dalam menyediakan

rangkaian hijau yang menyeluruh dengan elemen-elemen landskap yang
berkualiti serta rekabentuk landskap yang dapat berperanan secara
optimum.
ii. Penekanan landskap akan diberikan dalam usaha pengindahan kawasan
yang menjadi mercu tanda pusat komersial dengan menggiatkan penanaman
pokok hiasan yang dapat menonjolkan imej yang menarik.
iii. Penyediaan ruang landskap yang mencukupi perlu disediakan di kawasan ini
supaya dapat memberi ruang yang selesa kepada pengguna.
iv. Susunatur landskap dan perabut landskap hendaklah teratur dan bersesuaian
dengan tujuan untuk memberi teduhan kepada pejalan kaki.
v. Persekitaran kawasan ini memerlukan landskap khusus bagi menghadang
pemandangan yang tidak menarik, merendahkan suhu dan memperindahkan
kawasan terbabit.

3.0-21
vi. Penanaman pokok bunga di kaki lima rumah-rumah kedai dan bangunan free
standing perlu disediakan bagi pembangunan Daerah Maran yang berbentuk
linear untuk mewujudkan suasana persekitaran yang selesa dan harmoni.
Jadual 3.3.4 : Senarai Tanaman Yang Dicadangkan Di Kawasan Komersial

Pokok:
Delonix regia Semarak Api
Mimusops elengi Tanjung
Michelia champaca Cempaka Kuning
Terminalia ivoriensis Ketapang Daun Halus
Melia indica Mambu
Messua ferrea Penaga Lilin
Callistemom viminallis Berus Botol
Palma:
Roystonea oleaceae Palma Kubis
Pritchardia gaudichaudia Pritchardia Palm
Livistonia rotundifolia Serdang Daun Bulat
Bismarckia nobilis Bismarchia Palms
Tanaman Renek
Ixora javanica ‘deep orange’ Siantan oren
Asplenium nidus Bird nest
Bougainvillea sakura Bunga Kertas Sakura
Ervatamia coronaria Bunga Susun Kelapa
Philodendron xanandu Philodendron
Pseudaranthemum reticulatum Pseudaranthemum
Sanchezia nobilis Sanchezia
Eugenia oleina Gelam paya

3.0-22
3.3.4 Ciri-ciri Landskap di Kawasan Industri
i. Cadangan Konsep penanaman landskap yang diperlukan di kawasan ini

adalah untuk mengawal pencemaran udara dan bunyi, menghadang
pemandangan yang kurang menarik, merendahkan suhu dan
memperindahkan kawasan industri.
ii. Bagi menyediakan ruang di kawasan ini di cadangkan supaya keluasan
kawasan penampan yang diperlukan adalah 50-100m.
iii. Jarak penanaman adalah bergantung kepada objektif penanaman sama ada
untuk adangan, keseimbangan skala atau estetik.
iv. Aspek pemilihan tanaman perlulah dari spesies yang mempunyai tekstur
yang padat, permukaan daun yang berbulu dan berair untuk membantu
memerangkap habuk dan bunyi.
v. Pemilihan tanaman pelbagai jenis, saiz dan rupa bentuk serta yang
mempunyai kadar tumbesaran yang cepat bagi menghasilkan kesan adangan
yang maksimum patut digalakkan.
vi. Tanaman adalah dari jenis yang tahan pencemaran, boleh bertindak sebagai
pemecah angin, jenis seragam, menarik, mudah dikenalpasti dan mempunyai
struktur akar yang kurang merebak.
vii. Berikut adalah tanaman yang disyorkan :
Jadual 3.3.5 : Senarai Tanaman Yang Dicadangkan Di Kawasan Industri

Pokok:
Alstonia angustiloba Pulai
Borassus Tar
Cinnamomum iners Kayu Manis
Dyera costulata Jelutong
ELaeocarpus lauraceae Medang
Fagraea fragrans Tembusu
Shorea spp Meranti
Tectona grandis Jati

3.0-23
Tanaman Renek:
Ixora javanica Siantan
Lagerstromia indica Crepe Myrtle
Cassia spectabilis Droopy Cassia
3.3.5 Ciri-ciri Landskap di Kawasan Institusi
i. Usaha untuk mengindahkan persekitaran bangunan institusi seperti

bangunan kerajaan dan masjid berjaya menampilkan kualiti estetik yang
menarik. Ciri-ciri landskap hiasan yang menarik dan terjaga berupaya
meningkatkan imej dan identiti kawasan tertentu.
ii. Aspek penyelenggaraan di kawasan institusi perlulah dititikberatkan kerana
akan menjejaskan kualiti estetik kawasan malah imej institusi berkenaan.
iii. Pemilihan rekabentuk landskap di bangunan institusi perlu mengambil kira
aspek penyelenggaraan agar kualiti landskap sentiasa terjaga dan menarik.
Jadual 3.3.6 : Senarai Tanaman Yang Dicadangkan Di Kawasan Institusi

Pokok:
Hopea odorata Merawan siput jantan
Messua ferrea Penaga Lilin
Palma:
Roystonea oleaceae Palma Kubis
Archontophoenix alexandraea Princess Palm
Livistonia rotundifolia Serdang Daun Bulat
Bismarckia nobilis Bismarchia Palms

3.0-24
3.3.6 Ciri-ciri Landskap di Kawasan Perumahan / Desa
i. Ruang yang disediakan perlulah mengikut kesesuaian kegunaan sesuatu

aktiviti seperti kawasan jalan-jalan utama, jalan masuk utama dan kawasan
kediaman.
ii. Penggunaan elemen landskap kejur mestilah sesuai dengan keadaan
perumahan / desa dan ciri-ciri rekabentuk akan digabungkan dengan elemen
landskap lembut sebagai teduhan kepada pejalan kaki.
iii. Kemudahan laluan pejalan kaki bersepadu perlu disediakan untuk
meningkatkan tahap kemudahsampaian dan risiko keselamatan pejalan kaki.
iv. Ciri-ciri landskap atau penanaman pokok di kawasan perumahan tersusun
adalah di tahap minimum dan perlu dipertingkatkan. Justeru digalakkan
supaya penanaman pokok utama dengan jarak yang sama dari satu jenis di
pembahagi lot-lot kediaman.
v. Bagi kawasan perumahan bersempadan dengan kawasan komersial, zon
penampan perlu bagi mewujudkan suasana persekitaran yang lebih selesa
kepada penduduk kawasan perumahan.
Jadual 3.3.7 : Senarai Pokok Yang Sesuai Dicadangkan Di kawasan Perumahan/

Desa
Pokok:
Bauhinia blakeana Tapak Kuda
Erytrina glauca Dedap Ungu
Cassia javanica Apple Blossom Shower
Cocoloba uvifera Sea Grape
Cassia fistula Golden Shower
Lagerstromea flos-reginae Bungur
Callistemom viminalis Berus Botol
Palma:
Latania spp. ‘Yellow’ Latana Palm

3.0-25
Areca catechu Pinang

Cocos nucifera ‘yellow dwarf’ Kelapa Kuning Rendah
Chrysalidocarpus lutescens Pinang Kuning
Pritchardia gaudichaudia Pritchardia Palm
Livistonia speciosa Serdang
Tanaman Renek:
Jasminum sambac Melur / Jasmin
Crinum asiaticum Tembaga Suasa
Zephyranthes rosea Pink Rain Lily
Heliconia psittacorum Heliconia Kuning
Philodendron selloum Philodendron
Ervatamia coronaria Bunga Susun Kelapa
Hymenocallis speciosa ‘var’ Spider Lily
3.3.7 Ciri-ciri Landskap di Kawasan Perkuburan
i. Konsep penanaman di kawasan perkuburan adalah berbentuk tanaman

adangan bagi menyumbang kepada kualiti visual yang lebih menarik.
ii. Ruang yang diperlukan untuk penanaman minimum adalah 1.5m lebar di
sepanjang laluan siar kaki yang berukuran 2m lebar.
iii. Menyediakan kawasan penanaman di sempadan kawasan perkuburan
selebar minimum 3m sebagai adangan.
iv. Menanam pokok dengan jarak yang sama tetapi tidak setentang antara satu
sama lain di sepanjang laluan siar kaki. Jarak penanaman adalah mengikut
jenis pokok tetapi kurang daripada 6m.
v. Tanaman dari satu jenis pokok utama bersaiz sederhana / kecil dan bersilara
terbuka dan rendang untuk mendapatkan kesan keseragaman dan adangan.
vi. Di kawasan sempadan kawasan perkuburan tanaman pokok pelbagai jenis
saiz akan membantu mendapatkan kesan adangan yang baik.
vii. Menggalakkan tanaman pokok utama dan renek yang berbau harum atau
berbunga di kawasan jalan-jalan masuk dan elakkan daripada menanam
tanaman yang mempunyai struktur akar yang menjalar.

3.0-26
Jadual 3.3.8 : Senarai Pokok Yang Sesuai Dicadangkan Di Kawasan

Perkuburan
Pokok:
Andira surinamensis Cabbage Tree
Gardenia carinata Cempaka Hutan
Melia indica Mambu
Erytrina variegata Dedap Batik
Tanaman Renek
Adenium spp Adenium
Allamanda carthatica Allamanda
Cananga odorata dwarf Kenanga Renek
Codiaeum spp Puding
Cordyline spp Jejuang Merah
3.4 SEKTOR ALAM SEKITAR
3.4.1 Kawasan Sensitif Alam Sekitar
Kawasan sensitif alam sekitar terutamanya di kawasan hutan simpan, kawasan

tadahan air, kawasan yang berketinggian 100 meter dan mempunyai kecerunan 25o
dan kawasan rekreasi akan dipelihara dan dikawal dengan teliti. Ini adalah perlu bagi
memastikan tiada gangguan kepada keadaan semulajadi yang mempunyai pelbagai
fungsi dan mengelakkan dari sebarang risiko keselamatan dan hakisan.

3.0-27
3.4.2 Pengekalan Kawasan Hijau/ Pertanian Sediada
Kawasan hijau sediada di kawasan ini perlu dikekalkan. Pembangunan di kawasan

ini perlu diminimumkan supaya kawasan ini terpelihara. Kawasan hijau yang
dikelaskan sebagai dalam kawasan KSAS perlu dilindungi kerana selain pengekalan
kawasan hijau, kawasan ini mempunyai kepentingan kepelbagaian ekologi, risiko
keselamatan dan membantu dalam mengurangkan degradasi alam sekitar.
3.4.3 Pembangunan di Sekitar Badan Air dan Rizab Jalan
Pemeliharaan kawasan sekitar badan air dan rizab jalan perlu mengikut ketetapan
garis panduan yang sediada. Tiada bangunan kekal dibenarkan terutama di kawasan
badan air untuk mengawal pencemaran air. Kawasan rizab di sekitar badan air
diperlukan bagi mengawal banjir, pengindahan kawasan sekitar, rekreasi dan kerja
penglebaran sekiranya diperlukan pada masa hadapan.
3.4.4 Pemeliharaan Topografi
Kawasan berbukit yang berisiko dan mempunyai kepentingan sebagai tadahan air
perlu dipelihara tanpa sebarang pemajuan dan dikekalkan sebagaimana keadaan
asalnya. Pemotongan kawasan berbukit hendaklah diminimumkan dan hanya
dibenarkan untuk pembinaan infrastruktur seperti jalan raya. Landskap di kawasan
semulajadi hendaklah dirancang dengan teliti supaya tidak menimbulkan kesan
buruk kepada sistem ekologi.
3.4.5 Kawalan Pencemaran
i. Kawalan Pencemaran Air dan Udara
• Penguatkuasaan yang lebih ketat perlu dijalankan untuk mengurangkan

pembuangan sampah sarap ke dalam badan air.
• Menyediakan zon penampan yang mencukupi di antara kawasan-kawasan
awam seperti perumahan, sekolah, hospital dan sebagainya. Ia perlu
digunakan secara optima untuk kegunaan berfaedah seperti jalan susur,
tempat letak kereta, laluan utiliti, landskap dan sebagainya.

3.0-28
• Memastikan penyelenggaraan sistem perparitan, pembetungan dan keadaan

jalan dipelihara dengan sempurna bagi memastikan keadaan persekitaran
kawasan terpelihara.
ii. Kawalan Paras Hingar
Kawalan perlu dilakukan bagi mengawal paras hingar terutamanya di kawasan yang
bersempadanan dengan kawasan guna tanah sensitif seperti hospital, sekolah dan
kawasan kediaman yang sensitif dengan sebarang hingar.
3.5 SEKTOR INFRASTRUKTUR
3.5.1 Sistem Saliran dan Perparitan
Segala rekabentuk sistem perparitan dan pengawalan banjir hendaklah dibuat

mengikut kehendak-kehendak Jabatan Pengairan dan Saliran (JPS) serta garis
panduan yang ditetapkan oleh jabatan seperti berikut :
• Manual Saliran Mesra Alam Malaysia, 2000

• Hydrological Procedure No. 1 – Estimation of Design Rainstorm in Peninsular
Malaysia.
• Hydrological Procedure No. 16 – Flood Estimation for Urban Catchment in
Peninsular Malaysia.
i. Cadangan Pengurangan Banjir
Masalah air bertakung dan banjir kilat terutama di kawasan perkampungan

tradisional yang terletak di kawasan tanah rendah berhampiran tebing sungai
memerlukan penyelesaian menyeluruh dan perlu diberi perhatian. Kawasan yang
terlibat perlu dilaksanakan mengikut carta berikut :
a. Membina kolam tadahan di hulu sungai.

b. Mendalam dan meluruskan sungai di mana boleh dilaksanakan dengan
proses pengambilan balik tanah untuk tujuan rizab sungai.
c. Membina ban bagi kawasan kediaman yang terletak pada aras sungai.
d. Meroboh atau menaiktarafkan struktur-struktur yang menghalang aliran
sungai.

3.0-29
e. Kerja-kerja penyelenggaraan parit hendaklah dijalankan selalu.

f. Pembinaan struktur dalam rizab sungai hendaklah dielakkan dan dipantau.
g. Parit-parit tanah sediada hendaklah dinaiktarafkan kepada parit-parit konkrit.
h. Pemindahan penempatan bagi kawasan yang berisiko banjir.
Bagi mengatasi masalah banjir di Daerah Maran supaya tidak mengganggu proses
pembangunan, rancangan tebatan banjir yang telah dan sedang dirancang bagi
sungai-sungai berkaitan hendaklah dilaksanakan segera. Struktur alir keluar air yang
bersesuaian hendaklah dibina supaya tidak mengganggu aliran sungai dan hakisan
tebing dan dasar sungai. Mana-mana sungai/parit/saliran yang terjejas akibat
hakisan dan beban kelodak hendaklah di baik pulih dan diselenggara seperti yang
ditetapkan dan dipersetujui oleh JPS.
ii. Cadangan Pengurangan Kadar Alir Larian
Penempatan yang didirikan dalam kawasan lembangan sungai berisiko tinggi

mengalami banjir. Kadang-kala rancangan tebatan banjir seperti mendalam dan
meluruskan sungai hanya dapat mengurangkan kekerapan dan kedalaman air banjir.
Pengurangan air larian adalah kaedah yang berkesan dalam membantu mengawal
air dari memasuki parit dan sungai dan mengecilkan saiz perparitan. Bagi kawasan
pertanian atau hutan yang ditukar menjadi kawasan pembangunan bercampur yang
besar, maka kolam takungan hendaklah disediakan sebanyak 3%-5% dari jumlah
keseluruhan pembangunan baru tersebut. Kawasan kolam takungan ini boleh
dijadikan kawasan rekreasi pada hari-hari biasa.
Bagi tujuan menurap kawasan lapang dan taman permainan, interlocking pavers
boleh digunakan supaya air larian semasa hujan boleh mengalir ke dalam tanah
melalui celah-celah pavers tersebut. Menggalakkan pemilik-pemilik rumah supaya
tidak menurap kawasan rumah sepenuhnya, cara yang lebih tegas adalah
mengenakan bayaran sumbangan perparitan bagi sesiapa yang menurap lebih dari
75% dari luas kawasan mereka. Menggalakkan setiap rumah menyediakan tangki
bersaiz kira-kira 1000 liter untuk menyimpan air hujan yang mengalir dari bumbung
rumah; ini bukan sahaja dapat mengurangkan kadar alir keluar tetapi memberi
manfaat penjimatan penggunaan air kerana air hujan yang tersimpan boleh
digunakan untuk aktiviti mencuci pakaian, membasuh kereta, menyiram pokok dan
lain-lain.

3.0-30
iii. Cadangan Bagi Kawasan Pembangunan Baru
Setiap skim pembangunan baru hendaklah menyediakan aras platform yang lebih
tinggi dari paras banjir yang pernah direkodkan di kawasan berkenaan. Jika tiada
sebarang rekod dicatatkan, pengiraan pada discaj puncak 100 tahun hendaklah
diambil kira. Kolam tadahan hendaklah diwajibkan bergantung kepada skala
pembangunan untuk mengawal air larian yang berlebihan supaya tidak mengalir
terus ke dalam parit atau sungai. Cadangan pembangunan baru hendaklah
disediakan sistem jaringan perparitan yang teratur mengikut garis panduan yang
ditetapkan oleh JPS.
Pelan terperinci yang menunjukkan saluran keluar akhir hendaklah dikemukakan ke

JPS dan perlu disemak dan diluluskan sebelum pelan susunatur diluluskan oleh
pihak MDM. Saiz dan kedalaman longkang yang dibina perlu mengambilkira proses
penyelengaraan dan keselamatan. Dicadangkan saiz minimum longkang ialah
300mm lebar ke atas dan kedalaman maksimum ialah 1m. Jika kedalaman longkang
melebihi 1m maka penutup longkang perlu disediakan tetapi hendaklah mempunyai
kebuk pemeriksaan pada jarak selaan 6m. Manakala saiz minimum bagi pembetung
(culvert) ialah 600mm ke atas.
Pihak pemaju hendaklah memberi perhatian kepada aspek landskap dan

pengindahan sungai/rizab parit. Kerja-kerja tanah hendaklah disiapkan sebelum
musim hujan dan hendaklah dihentikan pada musim hujan. Mengadakan perangkap
sampah di setiap saluran keluar.
Pihak pemaju bertanggungjawab meningkatkan semua sistem sungai dan perparitan

termasuk struktur-struktur yang terletak dalam kawasan pembangunan mereka
supaya tidak mengakibatkan kawasan-kawasan banjir baru atau keadaan banjir
sedia ada menjadi lebih buruk. Pihak pemaju juga hendaklah mengambil langkah
yang perlu dalam pengawalan aliran air dalam kawasan yang dimajukan.

3.0-31
3.5.2 Sistem Pembetungan
Tanggungjawab pengurusan sistem pembetungan adalah di bawah Jabatan

Perkhidmatan Pembetungan (JPP) melalui pihak Indah Water Konsortium (IWK).
Pihak IWK bertanggungjawab dalam penyelenggaraan dan mengendali sistem
pembetungan awam, loji-loji rawatan kumbahan, menjadi perunding JPP dalam
penyemakan pelan, pengiraan dan laporan, pemeriksaan tapak dan pengujian dan
merancang kawasan tadahan sistem pembetungan serta lain-lain hal yang berkaitan
dengan pembetungan. Manakala pihak JPP adalah jabatan yang memberi kelulusan
mengikut undang-undang dan pendaftaran proses-proses baru.
Segala jenis rekabentuk sistem pembetungan di Daerah Maran hendaklah dibuat

mengikut kehendak-kehendak JPP serta garis panduan yang ditetapkan iaitu :
a. Guidelines For Developer on Sewerage System Volume 1-5.

b. Malaysian Standard MS1228 : 1991 – Code of Practice for Design and
Installation Sewerage Systems.
Bagi skim pembangunan individu yang mempunyai bilangan rumah kurang dari 30
unit atau penduduk setara kurang 150 PE, tangki septik individu boleh digunakan
dan hendaklah disediakan oleh pihak pemaju dengan mengikut kehendak dan
rekabentuk piawai yang diluluskan oleh JPP.
Pembangunan yang melebihi 150 penduduk setara dan purata kepadatan

perumahan melebihi 5 unit sehektar, paip retikulasi serta sistem rawatan kumbahan
berpusat hendaklah disediakan. Pembangunan yang melebihi 150 penduduk setara
tetapi purata kepadatan perumahan kurang 5 unit sehektar, paip retikulasi serta
sistem rawatan kumbahan berpusat diberi keutamaan dengan penggunaan tangki
septik dipertimbangkan, tertakluk kepada kebenaran JPP.
Daerah Maran tidak mempunyai sistem rawatan berpusat regional kerana kepadatan
penduduk dan kawasan pembangunan yang tidak sekata merumitkan lagi proses ke
arah tersebut. Namun begitu pada masa ini pihak IWK sedang dalam proses
merangka satu pelan induk (sewerage catchment strategy) yang menyeluruh serta
teliti untuk dijadikan asas sistem jaringan pembetungan yang sempurna, dengan
mengambilkira cadangan sistem pembetungan dari pembangunan baru.

3.0-32
Ini termasuk cadangan paip retikulasi, rumah-rumah pam dan loji-loji rawatan
kumbahan yang berskala besar serta tapak-tapak pembuangan enapcemar.
Sisa-sisa industri dan klinikal perlu diasingkan dan tidak dirawat bersama sisa
kumbahan domestik di loji-loji rawatan. Effluen yang dihasilkan hendaklah menepati
Standard A sebelum di alir keluar ke parit dan sungai. Loji-loji rawatan sediada serta
tangki-tangki septik individu dan komunal hendaklah sentiasa di selenggara dengan
baik dan dikosongkan mengikut jadual.
3.5.3 Sistem Pengurusan Sisa Pepejal
Sistem pungutan dan pelupusan sisa pepejal dijalankan oleh Pihak Berkuasa
Tempatan (PBT) iaitu Majlis Daerah Maran. Untuk meningkatkan perkhidmatan
pengurusan sisa pepejal di kawasan RT Daerah Maran, langkah-langkah berikut
adalah dicadangkan :
i. Peningkatan Perkhidmatan Pengutipan dan Pengangkutan Sampah
Sisa pepejal akan bertambah berikutan peningkatan penduduk dan pembangunan

bandar dan kawasan baru. Pemilihan laluan pemungutan dan peralatan yang cekap
dan berkesan diperlukan. Sampah-sarap terutama kawasan perumahan dan
perdagangan hendaklah dibuang dalam beg plastik sebelum dimasukkan dalam tong
sampah. Armroll bin (bekas sampah komunal yang bertutup, muatan 12m3)
hendaklah disediakan di kawasan kedai, pasar serta perkampungan tradisional.
Penyediaan tong-tong sampah di kawasan awam seperti taman-taman rekreasi dan
di tepi jalan hendaklah diperluaskan.
ii. Perluasan Perkhidmatan Pengutipan
Perkhidmatan pengutipan sampah domestik hendaklah diperluas bagi meliputi

kawasan pembangunan baru, kawasan pelancongan, penempatan orang asli yang
mempunyai jalan perhubungan yang baik dan kuarters kerajaan yang baru seperti
Kuarters Pendidikan di setiap sekolah.

3.0-33
iii. Mencegah Pembuangan Sampah Haram
Penyelesaian kepada masalah pembuangan sampah adalah dengan mendidik orang

ramai tentang keburukan membuang sampah merata-rata. Satu kempen jangka
panjang yang berterusan perlu dilancarkan. Kempen ini hendaklah dihebahkan
dengan meluas dalam media dan poster-poster besar. Penguatkuasaan undang-
undang hendaklah dibuat berterusan bagi mendisiplinkan orang ramai dalam
pembuangan sampah.
iv. Amalan Kitar Semula
Sisa pepejal yang dilupuskan ditapak pelupusan dikhaskan untuk sisa yang boleh
bertindak balas secara biologi sahaja. Sisa selain itu seperti gelas, kertas, aluminium
dan lain-lain patut diasingkan dan dihantar ke pusat kitar semula.
v. Pemilihan Tapak Pelupusan Baru
Tapak Pelupusan baru hendaklah dari jenis Sanitary Landfill. Satu kajian menyeluruh
yang berasingan perlu dibuat untuk tujuan pemilihan tapak yang baru di Daerah
Maran.
3.6 SEKTOR UTILITI
3.6.1 Garis Panduan Bekalan Elektrik
Garis panduan bekalan elektrik ini adalah untuk memastikan setiap perancangan
perlu mematuhi spesifikasi yang telah ditetapkan oleh agensi yang terlibat bagi
perkhidmatan ini seperti berikut :
i. Pencawang elektrik yang banyak di Kawasan RT Daerah Maran perlu

dioptimumkan dan diselaraskan oleh pihak pembekal untuk mencantikkan
pemandangan bandar-bandar di Daerah Maran terutamanya Bandar Tun
Abdul Razak Jengka dan Bandar Maran. Antara cadangan garis panduan
yang boleh diambil kira adalah seperti berikut :

3.0-34
a. Menyelaraskan setiap pembinaan pencawang elektrik di kawasan-

kawasan yang sesuai. (Contohnya, pencawang ini dibina di kawasan
belakang kawasan pembinaan).
b. Kadar faktor penggunaan bekalan elektrik yang lebih tinggi perlu
digunakan oleh pihak pembekal seperti dari 60% yang digunakan
sekarang kepada 80% diversity factor untuk mengelakkan pembinaan
pencawang elektrik yang berlebihan. Dengan itu, bekalan yang
disediakan pada sesuatu pencawang akan mencukupi dan boleh
membekalkan bekalan yang diperlukan tanpa membina pencawang
elektrik yang baru.
ii. Pembinaan jalan juga perlu menyediakan trench dan sesalur untuk
pemasangan kabel bawah tanah supaya lebih teratur dan sistematik. Ini
penting sebagai mencantikkan pemandangan kawasan bandar.
iii. Pemasangan lampu-lampu jalan perlu diselaraskan mengikut jenis lampu,
spesifikasi , jarak antara lampu-lampu dan lokasinya.
iv. Lampu-lampu tumpu di sepanjang sungai yang berdekatan kawasan
perdagangan dan pelancongan perlu diadakan oleh pihak pemaju dan
dikeluarkan mengikut spesifikasi tertentu. Antara aspek-aspek yang perlu
diambil kira adalah seperti berikut :
a. Lokasi pemasangan yang sesuai.

b. Kecerahan cahaya lampu (lux level).
c. Jarak antara lampu-lampu yang dipasang mengikut kecerahan cahaya
lampu (lux level).
d. Jenis lampu yang dipasang hendaklah mempunyai kelas
perlindungan tertentu (protection class IP55) seperti kalis air dan ciri
keselamatan teknikal yang baik.
e. Kadar jangka hayat lampu tersebut.
v. Pemasangan lampu-lampu di kawasan taman dan dataran juga perlu

diselaraskan mengikut jenis lampu, spesifikasi, jarak antara lampu-lampu dan
lokasinya.

3.0-35
vi. Penggunaan bekalan elektrik juga perlulah tertakluk kepada tahap beban
maksimum elektrik yang digunakan dan kaedah penghantaran bekalan
elektrik ke sesuatu kawasan. Bagi permintaan beban maksimum dari 5 MVA
ke 10 MVA, bekalan elektrik akan bekalkan melalui dua kaedah iaitu 11kV
atau 33 kV yang bergantung kepada jumlah permintaan bekalan elektrik yang
akan digunakan. Jadual 3.6.1 menunjukkan kaedah penghantaran bekalan
elektrik bagi setiap tahap beban maksimum (MD) yang berbeza yang diguna
pakai di seluruh Malaysia.
Jadual 3.6.1 : Kaedah Penghantaran Bekalan Elektrik Bagi Setiap Tahap Beban
Maksimum (MD) Yang Berbeza Diguna Pakai Di Seluruh Malaysia
BEBAN MAKSIMA (MD) BEKALAN

UNTUK PENGGUNAAN ELEKTRIK KAEDAH PENGHANTARAN ELEKTRIK
INDIVIDU. (VOLTAGE)
12 kVA Ke Bawah 240 V Perkhidmatan Talian Atas (Overhead Line)
daripada Voltan Rendah (LV).
12 kVA hingga 100 kVA 415 V Bekalan 3 Fasa talian atas atau talian
bawah tanah daripada bekalan Voltan
Rendah Utama yang sedia ada.
100 kVA hingga 1,000 kVA 415 V Disambung terus dari Sistem Voltan
Rendah Daripada Pencawang Elektrik.
1,000 kVA hingga 3,000 kVA 6.6 kV Disambung terus melalui 6.6 kV Stesen
Suis TNB.
1,000 kVA hingga 5,000 kVA 11 kV Disambung terus melalui 11 kV Stesen

Suis TNB.
1,000 kVA hingga 10,000 22 kV Disambung terus melalui 22 kV Stesen

kVA Suis TNB.
5,000 kVA hingga 25,000 33 kV Disambung terus melalui 33 kV Stesen

kVA Suis TNB.
25,000 kVA ke Atas 132 kV Disambung terus melalui 132 kV dan 275
275 kV kV Stesen Suis TNB masing-masing.
Sumber: Tenaga Nasional Berhad, Kuala Lumpur, 2002

3.0-36
vii. Jumlah keperluan bekalan elektrik adalah berdasarkan kepada pengiraan

beban aktiviti seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 3.6.2.
Jadual: 3.6.2 : Keperluan Bekalan Elektrik

KEPERLUAN BEKALAN
SEKTOR
ELEKTRIK (KW/UNIT)
A. Perumahan:
Banglo (1-2 tingkat) 12.0-15.0
Banglo berkembar (1-2 tingkat) 8.0-10.0
Teres kos rendah (1-2 tingkat) 3.0-5.0
Apartment/flat 2.5-4.0
Kondominium 5.0
Homestead 20.0
B. Perdagangan:
Rumah Kedai (1- tingkat):
Kawasan kepadatan rendah 10.0-30.0
Kawasan kepadatan sederhana 15.0-45.0
Kawasan kepadatan tinggi 20.0-60.0
Gerai 10.0
Stesen Minyak 80.0
kW/m2
Kompleks membeli belah 0.09
Kediaman 0.04
Blok Pejabat 0.09
Hotel (kW/bilik) 10.0
C. Infrastruktur: 50.0
Tangki/pam air 50.0-180.0
Loji rawatan kumbahan 0.15
Lampu jalan 30.0
Tangki sedut 100.0
Telekom
D. Sosial Dan Kemasyarakatan:
Surau 30.0
Masjid 100.0
Balai raya/dewan 50.0
Sekolah harian –setiap pelajar 50.0
Terminal pengangkutan 200.0
Klinik/hospital 50.0
Balai bomba/polis 100.0
E. Industri
Teres (1-2 tingkat) 30.0
Teres kos rendah 20.0
Industri ringan 50.0
Lot berkembar 80.0
Lot sesebuah (0.4 hektar ke bawah) 100.0
Lot sesebuah (0.4 – 1.2 hektar) 200.0
Lot sesebuah (1.2 hektar ke atas) 300.0

3.0-37
viii. Keluasan tanah dan bangunan yang diperlukan untuk pembinaan

Pencawang Elektrik. (Rujuk Jadual 3.6.3)
Jadual: 3.6.3 : Keperluan Keluasan Tanah Dan Bangunan Untuk Pembinaan

Pencawang Elektrik
KATEGORI JENIS STANDARD SAIZ BANGUNAN

PENCAWANG SAIZ TANAH PENCAWANG (UKURAN
(UKURAN PURATA)
PURATA)
Pencawang “Gas Insulated 60.0m x 80.0m Dibina mengikut
Masuk Utama Switchgear (GIS) kesesuaian saiz tanah
(PMU) without outdoor bangunan. (UBBL
132/33/11 kV Switchyard.” spesifikasi)
Pencawang “Air Insulated 130.0m x 130.0m Dibina mengikut

Masuk Utama Switchgear (AIS) kesesuaian saiz tanah
(PMU) with outdoor bangunan. (UBBL
132/33/11 kV Switchyard.” spesifikasi)
Pencawang “Gas Insulated 46.0m x 46.0m Dibina mengikut

Pembahagi Switchgear (GIS) kesesuaian saiz tanah
Utama (PPU) without outdoor bangunan. (UBBL
(a) 33/11kV Switchyard.” spesifikasi)
(b) 22/11kV
Pencawang “Air Insulated 130.0m x 130.0m Dibina mengikut
Pembahagi Switchgear (AIS) kesesuaian saiz tanah
Utama (PPU) with outdoor bangunan. (UBBL
(a) 33/11kV Switchyard.” spesifikasi)
(b) 22/11kV
Pencawang Suis Mengikut Standard 31.0m x 31.0m 24.0m x 9.1m
Utama (PPU) biasa
(a) 33 kV
(b) 22 kV
(c) 11 kV
Pencawang (a) Single Chamber 14.63m x 14.63m 7.67m x 5.72m

Elektrik (P/E)
(a) 11/415 kV (b) Double 17.68m x 14.63m 1.67m x 5.72m
Chamber
(b) 22/415 kV
(c) Compact 5.0m x 5.0m 2.5m x 2.0m
“Set-Back” Jalan-Jalan Persekutuan atau Negeri:
(a) JKR 20.1m (66 kaki) dari tengah jalan + 15.0m (50 kaki) untuk rizab
Pencawang Elektrik.
(b) Jabatan 6.1m (20 kaki) untuk bangunan + keperluan lain oleh Jabatan
Perancangan Perancangan Bandar.
Bandar
(c) Lembaga Mengikut Keperluan dan Spesifikasi LLM
Lebuhraya
Malaysia
(LLM)
Sumber: Tenaga Nasional Berhad, Kuala Lumpur, 2002

3.0-38
Garis panduan ini perlulah dikeluarkan oleh Pihak Kementerian Tenaga,

Telekomunikasi dan Multimedia kepada pihak pembekal perkhidmatan (TNB) dan
agensi yang terlibat supaya sesuatu pembangunan dapat dirancang dan
diselaraskan dengan sebaik-baiknya mengikut spesifikasinya.
3.6.2 Garis Panduan Telekomunikasi
Garis panduan telekomunikasi ini adalah untuk memastikan setiap perancangan

perlu mematuhi spesifikasi yang telah ditetapkan oleh agensi yang terlibat bagi
perkhidmatan ini seperti berikut :
i. Menara telekomunikasi yang banyak perlu dikurangkan dan selaraskan oleh

pihak pembekal perkhidmatan untuk mengindahkan pemandangan di
Kawasan RT Daerah Maran terutamanya di kawasan bandar-bandar utama
iaitu Bandar Maran dan Bandar TAR Jengka. Antara cadangan-cadangan
adalah seperti berikut :
a. Menara-menara telekomunikasi perlulah diselaraskan oleh pihak

syarikat yang dilantik oleh pihak Kementerian Tenaga, Komunikasi
dan Multimedia.
b. Menara-menara telekomunikasi perlu dikongsi kegunaannya di antara
syarikat-syarikat telekomunikasi yang sediada untuk mengelakkan
penambahan jumlah taburan menara telekomunikasi yang berlebihan.
c. Pihak Kementerian Tenaga, Komunikasi dan Multimedia perlu
menyemak dan mengkaji semula setiap pembinaan menara
telekomunikasi yang sediada terutamanya dari segi saiz, kedudukan
(lokasi), kapasiti dan juga ketinggian menara.
ii. Jumlah telefon awam juga perlu ditambah mengikut jumlah penduduk dan
keluasan sesuatu kawasan. Contohnya, kadar 100 orang penduduk dengan 2
unit telefon awam perlu disediakan. Oleh itu, kajian yang terperinci perlu
dilakukan untuk mengenalpasti kadar keperluan telefon awam ini sesuai
dengan kadar jumlah penduduk setempat.
iii. Lokasi Telefon awam perlu mengambilkira kedudukan lampu awam bagi
penggunaan di waktu malam dan diletakkan di tengah laluan orang ramai.
iv. Rekabentuk pondok telefon perlu dapat melindungi pengguna daripada panas
terik dan hujan.

3.0-39
v. Setiap pembinaan menara telekomunikasi dan struktur sistem pemancar

telekomunikasi perlulah mengikut spesifikasi yang telah ditetapkan oleh pihak
Kementerian Tenaga, Komunikasi dan Multimedia (KTKM). Antara
spesifikasi-spesifikasi adalah seperti berikut :
3.6.2.1 Kehendak-kehendak Pembinaan Menara Telekomunikasi
i. Jarak yang minimum seperti dalam Jadual 3.6.4 berikut :
Jadual 3.6.4 : Jarak Minimum Bagi Setiap Pembinaan Menara Telekomunikasi
JARAK MINIMUM MENARA DARI BANGUNAN TERDEKAT

JENIS (METER) – NEAREST EXISTING BUILDING
BANGUNAN Ketinggian Menara bawah Ketinggian Menara 45 meter
daripada 45 meter dan lebih
1. Kediaman 20 meter 30 meter
2. Komersial 10 meter 15 meter
3. Industri 5 meter 10 meter
Sumber: Kementerian Tenaga, Komunikasi dan Multimedia (KTKM), 2002
Nota :
• Ukuran-ukuran jarak dalam jadual ini ditetapkan bagi memastikan jarak

minimum bagi memenuhi keperluan estetika dan untuk keselamatan
fizikal para penghuni bangunan (misalnya daripada alat perkakas
terjatuh daripada menara–falling objects), bukan jarak bagi keselamatan
dari sinaran daripada menara, kerana tahap sinaran adalah rendah.
Ukuran ini memenuhi piawaian Regulation Framework On The Sharing
of Radiocomminications Infrastructire (REG–R002), Jabatan
Telekomunikasi Malaysia; 1 Ogos 1998;
• Ukuran-ukuran jarak dalam jadual 4.3.12 dikira antara tepi menara dan
tepi bangunan;
• Ukuran jarak dalam jadual 4.3.12 tidak meliputi jarak menara dengan
bangunan seperti kabin berdekatan menara yang merupakan
sebahagian daripada sistem pemancar telekomunikasi.

3.0-40
ii. Pembinaan menara telekomunikasi berdekatan bangunan institusi seperti

rumah ibadat, hospital, sekolah dan dewan orang ramai harus mengikut
jarak yang sama seperti jarak bagi bangunan jenis kediaman.
iii. Kawasan menara hendaklah di pagar sepenuhnya dengan menyediakan
pintu laluan masuk yang terkawal.
iv. Sekiranya didirikan di kawasan cerun, menara telekomunikasi hendaklah
dilengkapi dengan sistem perparitan serta diambil langkah-langkah
penstabilan cerun yang sewajarnya. Ini adalah kerana untuk menjamin
keselamatan dan kestabilan cerun serta menara.
v. Pemotongan tanah yang minimum dan setakat mencukupi dilaksanakan bagi
kerja-kerja di atas tapak tanah yang bercerun.
vi. Permukaan tanah yang terdedah disebabkan kerja pembinaan ini hendaklah
diambil langkah penstabilan segera untuk mengelakkan daripada berlakunya
hakisan.
3.6.2.2 Kehendak-kehendak Struktur Sistem Pemancar Telekomunikasi
i. Pembinaan struktur sistem pemancar boleh dipertimbangkan atas bumbung

bangunan atau bahagian-bahagian bangunan lain yang sesuai. Semua jenis
bangunan, termasuk jenis kediaman boleh dipertimbangkan sekiranya dapat
memenuhi semua syarat yang ditetapkan. Walau bagaimanapun hendaklah
dipastikan pembinaan semua struktur mengambil kira dan memelihara ciri
estetika bangunan atau keharmonian dengan tampak bangunan.
ii. Ketinggian struktur tidak boleh melebihi separuh ketinggian permukaan
tampak bangunan atau 12 meter, yang mana lebih rendah.
iii. Struktur tersebut hendaklah disusun dengan teratur dan kemas.
iv. Warna struktur tersebut hendaklah seragam atau selaras dengan warna atau
skim warna keseluruhan tampak bangunan terbabit.
v. Sebarang pembinaan kabin hendaklah diselaraskan dengan rekabentuk
keseluruhan bangunan atau ditempatkan di suatu lokasi yang terlindung dari
pandangan umum sekiranya melibatkan pembinaan tambahan di luar
bangunan.
vi. Sistem pemancar hendaklah dari jenis radas yang diperakui oleh pihak
Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia (SKMM) atau agensi
pemerakuan yang dilantik olah SKMM.

3.0-41
vii. Selain daripada kehendak-kehendak yang ditetapkan di atas, pemaju atau

pemberi kemudahan rangkaian hendaklah mengambil kira kehendak-
kehendak umum seperti berikut :
a. Mengadakan apa-apa papan tanda amaran yang berkenaan di

kawasan berkaitan.
b. Mengadakan papan tanda di tempat-tempat yang sesuai yang
mempamerkan butir-butir syarikat seperti nama, nombor telefon dan
alamat syarikat serta butiran juru perunding seperti nama, nombor
pendaftaran dan permit pemasangan oleh PBT.
c. Mendapatkan Insurans Perlindungan Awam (Public Liability
Insurance) untuk struktur dan alat komunikasi yang hendak dipasang
bagi tujuan jaminan tuntutan awam sekiranya berlaku sebarang
kejadian yang tidak diingini.
Cadangan garis panduan ini perlulah disediakan oleh Pihak Kementerian Tenaga,
Komunikasi dan Multimedia (KTKM) kepada pihak pembekal perkhidmatan
telekomunikasi dan agensi yang terlibat supaya sesuatu pembangunan dapat
dirancang dan diselaraskan dengan sebaik-baiknya mengikut spesifikasinya.
3.6.3 Garis Panduan Bekalan Air
Garis panduan bekalan air ini adalah untuk memastikan setiap perancangan perlu
mematuhi spesifikasi yang telah ditetapkan oleh agensi yang terlibat bagi
perkhidmatan ini.
3.6.3.1 Keperluan Air purata Bagi Setiap Jenis Bangunan/Pembangunan
Keperluan air purata harian bagi setiap bangunan bagi tujuan rekabentuk saiz
saluran paip adalah seperti berikut Jadual 3.6.5.

3.0-42
Jadual 3.6.5 : Keperluan Air Purata Bagi Setiap Jenis Bangunan/Pembangunan
JENIS BANGUNAN KEPERLUAN BEKALAN AIR (LPD)
RUMAH KEDIAMAN
Rumah teres kos rendah (khas) satu/dua tingkat 800
(<RM25,000.00)
Rumah teres kos rendah (biasa) satu/dua tingkat 910
(>RM25,000.00)
Rumah teres kos sederhana satu/dua tingkat 1360
(<RM50,000.00)
Rumah teres satu tingkat 1590
Rumah teres dua tingkat 1590
Rumah berkembar satu/dua tingkat 1820
Rumah banglo satu/dua tingkat 2270
Pangsapuri/kondominium 1360
Rumah pangsa kos rendah 910
Rumah pangsa biasa 1135
Rumah kediaman (Kampung Tersusun) 1360
BANGUNAN PERDAGANGAN
Rumah kedai satu tingkat 2270
Rumah kedai dua tingkat 2730
Rumah kedai tiga tingkat 4090
Rumah kedai empat tingkat 4540
Lot kedai dalam kompleks Keluasan < 40m 454
Lot kedai dalam kompleks Keluasan > 40m 1.35 (2.5GDP)/m persegi
Kompleks membeli belah/ pasar raya 4.5
BANGUNAN PERUSAHAAN
Bengkel perusahaan ringan satu/dua tingkat 1590
Kilang/bangunan perusahaan berasingan 4.5 lpd(1 gdp)/m persegi
(di mana air diperlukan hanya kegunaan domestik sahaja)
Kilang/bangunan perusahaan di mana proses/ Berasaskan keperluan air sebenar
pembuatannya berasaskan air
Tanah untuk kegunaan industri (jenis industri belum di 13640 (3000gdp/ekar
kenalpasti)
BANGUNAN PENGINAPAN / PELANCONGAN
Asrama 218
Hotel 680
Chalet 800
LAIN-LAIN JENIS BANGUNAN
Surau/ masjid/ rumah ibadat 10gpd/head
Gerai 800
Stesen petrol 9090
Tempat letak kereta bertingkat 4.5 (1gdp/m persegi)
Kolam renang Bekalan air harian = 1/7 isi padu kolam
air

3.0-43
3.6.3.2 Keperluan Saiz Tangki Simpanan Dalaman Bagi Setiap Jenis

Keperluan Saiz Tangki Simpanan Dalaman Bagi Setiap Jenis

Bangunan/Pembangunan seperti Jadual 3.6.6.
Jadual 3.6.6 : Keperluan Saiz Tangki Simpanan Dalaman Bagi Setiap Jenis
JENIS BANGUNAN SAIZ MINIMA TANGKI
SIMPANAN HARIAN
(LITER)
Rumah kediaman teres biasa (luar bandar) 450
Rumah kediaman teres biasa (bandar) 450
Rumah kediaman teres kos rendah biasa (semua kawasan) 450
Rumah kediaman teres kos rendah khas (semua kawasan) 275
Rumah pangsa kos rendah yang mempunyai tangki simpanan 140
utama
Rumah banglo dan rumah berkembar (luar bandar) 450
Rumah banglo dan rumah berkembar (bandar) 450
Asrama 225 (50 gelen setiap
penghuni)
Sekolah (tanpa asrama) 30 (6.5 gelen setiap
penuntut)
Bangunan lain Berdasarkan keperluan
harian
3.6.3.3 Tekanan Baki Minimum
Tekanan baki minimum yang dibenarkan dalam rekabentuk sistem rangkaian paip
utama bergantung kepada ketinggian bangunan/bekalan. Di dalam keadaan aliran
puncak, tekanan minimum di saluran rangkaian paip utama setiap nod mestilah tidak
kurang dari 7.5m dari paras bekalan tertinggi (HSL) atau seperti dalam Jadual 3.6.7.
Jadual 3.6.7 : Tekanan Baki Minimum di Saluran Rangkaian paip

BIL TINGKAT BANGUNAN BAKI TEKANAN MINIMUM DARI ARAS
PELANTAR BANGUNAN
Satu tingkat 10.5 meter
Dua tingkat 13.5 meter
Tiga tingkat 18.0 meter
Empat tingkat 13.0 meter

3.0-44
Ketinggian inlet tangki dalam dari lantai tingkat teratas sekali tidak melebihi 3 meter.
Kehilangan turus bagi paip dalaman tidak melebihi 4.5 meter dalam satu dan dua
tingkat, manakala bangunan yang mempunyai tiga dan empat tingkat tidak melebihi
6 meter.
3.6.3.4 Rekabentuk Aliran
Rekabentuk saluran paip mestilah memenuhi kriteria aliran puncak yang paling teruk.
Aliran di dalam saluran paip mestilah tidak melebihi 0.6 m/s dan kehilangan turus
pula dalam lingkungan 2m/km.
3.6.4 Garis Panduan Sistem Bekalan Gas Asli Cecair (LPG)
Garis panduan sistem bekalan gas asli cecair ini adalah untuk memastikan setiap
perancangan perlu mematuhi spesifikasi yang telah ditetapkan oleh agensi yang
terlibat bagi perkhidmatan ini. Segala sistem penyelenggaraan (maintenance) juga
perlu dititikberatkan mengikut kepada piawaian yang ditetapkan.
i. Sistem LPG perlu mengikut Malaysian Standard MS 830:1983(P) Code of

Practice For Storage, Handling And Transportation Of Liquefied Petroleum
Gases.
ii. Sistem ini memerlukan sistem pencegahan kebakaran (fire protection system)
yang efektif bagi menghadapi sebarang kejadian yang tidak diingini berlaku.
iii. Segala kaedah pemasangan, peralatan termasuk sistem perpaipan, injap,
pam, tangki gas perlu mengikut spesifikasi Malaysia Standard yang di bawah
piawaian SIRIM seperti MS 641 atau mengikut British Standard BS 5500
yang diluluskan oleh pihak berkuasa.
iv. Segala pemasangan yang siap sedia digunakan perlu diuji oleh perunding
disaksikan oleh pihak berkuasa bagi memastikan keselamatan
penggunaannya terjamin.

3.0-45
PENGURUSAN
DAN PELAKSANAAN
BAB 4.0
PENGURUSAN DAN PELAKSANAAN
4.0 PENGURUSAN DAN PELAKSANAAN
4.1 PENGENALAN
Bagi memastikan keberkesanan dasar dan program yang dirancang, sesebuah Pihak
Berkuasa Tempatan (PBT) perlu memiliki suatu struktur organisasi dan pengurusan yang
efisien, mantap, efektif dan berpengalaman serta disokong dengan kedudukan kewangan
yang utuh dan mencukupi. Namun, ciri-ciri ini masih tidak mencukupi untuk memastikan
kejayaan pelaksanaan sesebuah projek yang dirancang kerana ianya masih memerlukan
sokongan padu daripada pelbagai pihak yang terlibat dengan perancangan, pelaksanaan
dan kawalan pembangunan serta penglibatan aktif yang menyeluruh dari pihak swasta dan
orang ramai iaitu penduduk setempat.
Pelaksanaan Rancangan Tempatan akan lebih berjaya sekiranya pengurusan organisasi

adalah kukuh dan mempunyai sumber kewangan yang mencukupi. Peranan Majlis Daerah
Maran (MDM) sebagai Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) dilihat sebagai peneraju utama
dalam memastikan keberkesanan dasar dan program yang telah dirancang. Pelaksanaan
Rancangan Tempatan ini perlu kepada penglibatan agensi dan jabatan kerajaan sama ada
di peringkat negeri mahu pun di peringkat persekutuan selain penglibatan secara
menyeluruh dari pihak swasta dan penduduk tempatan.
4.2 TEMPOH PELAKSANAAN PROJEK
Bagi pelaksanaan Rancangan Tempatan ini, terdapat 3 peringkat jangka masa

pembangunan yang telah dicadangkan iaitu jangka masa pendek (< 3 tahun), jangka masa
sederhana (5-10 tahun) dan jangka masa panjang (>10 tahun). Jangka masa pembangunan
ini ditentukan bertujuan untuk memastikan setiap projek dapat dilaksanakan mengikut jadual
serta berdasarkan kepada keutamaan dan kepentingannya. Selain itu, ia juga dapat
memudahkan pihak MDM dan pihak-pihak lain yang terlibat untuk membuat perancangan
berdasarkan kepada tempoh masa yang telah diberikan. Jangka masa pembangunan ini
diandaikan bermula pada tahun 2007 (Jadual 4.1).
Jadual 4.1 Jangka masa Pembangunan Rancangan Tempatan Daerah Maran

Jangka masa Tempoh
Pendek < 3 Tahun
Sederhana 5 - 10 Tahun
Panjang > 10 Tahun
Sumber : RT Daerah Maran, 2020.

4.0-1
Penentuan jangka masa pelaksanaan projek rancangan tempatan ini tidak terikat dengan
fasa pelaksanaan Rancangan Tempatan seperti yang telah ditetapkan. Ini kerana jangka
masa pelaksanaan bagi sesuatu projek terutamanya projek-projek infrastruktur seperti
pembinaan jalan raya dan projek tebatan banjir akan mengambil masa yang lebih panjang
berbanding projek lain. Fasa pelaksanaan pembangunan bagi Rancangan Tempatan ini
terbahagi kepada 3 fasa seperti berikut :
i. Fasa 1: Tahun 2009-2010

ii. Fasa 2: Tahun 2011-2015
iii. Fasa 3: Tahun 2016-2020
4.3 CADANGAN PROJEK-PROJEK PEMBANGUNAN
Projek pembangunan yang dicadangkan bagi Rancangan Tempatan ini adalah sepertimana
terkandung dalam Jadual 4.2 dan Rajah 4.1. Secara keseluruhan, sejumlah 108 buah
projek pembangunan dengan jumlah kos sebanyak RM 2.8 bilion akan dilaksanakan di
kawasan RT Daerah Maran bagi tempoh 2008-2020. Kos pembangunan bagi cadangan
projek pengangkutan dan lalulintas serta sektor pertanian dan sumberjaya desa adalah yang
tertinggi dengan masing-masing sebanyak RM 1.747 bilion dan RM 1.07 bilion. Anggaran
kos cadangan pembangunan Sistem Maklumat Geografi (GIS) adalah paling rendah iaitu
sebanyak RM 103,900.
Jadual 4.2 : Ringkasan Senarai Cadangan Projek-Projek, 2020

Bil. Sektor Pembangunan Bil. Kos Projek (RM) %
Projek
1.Perumahan 4 262,880,000 6.80
2.Kemudahan Masyarakat 27 294,000,000 7.48
3.Pusat Bandar dan Rekabentuk Bandar 16 34,700,000 0.90
4.Perdagangan 8 63,000,000 1.63
5.Perindustrian 1 100,000,000 2.59
6.Landskap dan Rekreasi 8 208,000,000 5.53
7.Pengangkutan dan Lalulintas 18 1,747,130,000 45.15
8.Infrastruktur & Utiliti 14 71,900,000 1.78
9.Pertanian dan Sumberjaya Desa 16 1,072,831,242 27.77
10.Pelancongan 3 14,000,000 0.36
11.Sistem Maklumat Geografi (GIS) 1 103,900 0.01
Jumlah Keseluruhan 108 2,863,045,142 100.00

4.0-2
Rajah 4.1 : Ringkasan Kos Cadangan Projek Mengikut Sektor
Sistem Maklumat Geografi

Pelancongan
Pertanian & Sumberjaya Desa
Infrastruktur & Utiliti

Pengangkutan & Lalulintas
Landskap &Rekreasi
Perindustrian
Perdagangan
Pusat Bandar & Rekabentuk Bandar
Kemudahan Masyarakat
Perumahan
RM juta 0 500 1,000 1,500 2,000
Senarai projek pembangunan yang dicadangkan secara terperinci mengikut sektor

dan blok perancangan berserta anggaran kos, fasa pelaksanaan, agensi pelaksana
dan sumber pembiayaan adalah sepertimana terkandung dalam Jadual 4.3.
4.3.1 Projek-Projek Majlis Daerah Maran Sehingga Tahun 2020
Berdasarkan kepada senarai projek Rancangan Tempatan ini, terdapat beberapa

projek yang melibatkan pihak MDM. Cadangan-cadangan ini akan dijalankan
sehingga tahun 2020 oleh MDM dan projek pembangunan yang terlibat adalah
seperti Jadual 4.4. Keseluruhan jumlah kos yang perlu ditanggung oleh pihak MDM
bagi pelaksanaan cadangan tersebut adalah sebanyak RM 111.1 juta. Kos tertinggi
yang perlu dibiayai oleh MDM adalah projek rekreasi dan landskap iaitu sejumlah RM
60.5 juta (rujuk Rajah 4.2).

4.0-3
Jadual 4.4 : Cadangan Projek-Projek Yang Akan Dilaksanakan oleh MDM

ANGGARAN KOS
CADANGAN PROJEK JUMLAH (RM) %
INFRASTRUKTUR & UTILITI
Longkang pekan Sg. Jerik hingga outlet Sg. Jerik - RM 0.1 juta
Tapak Pelupusan Sisa Pepejal Daerah Maran di 49.07 hek. RM 15.0 juta
Sri Jaya 15.20
Transfer Station & kemudahan prasarana 3 unit RM 6.0 juta
Jumlah Kecil RM 21.1 juta
PUSAT BANDAR & REKABENTUK BANDAR
Naiktaraf landskap kejur & lembut di kawasan - RM 2.0 juta
bandar
Cadangan pembangunan tempat makan awam 2 unit RM 1.5 juta
berkonsep `street cafe’
Naiktaraf landskap jalan utama & `entrance - RM 0.4 juta
statement’
Pembinaan Kompleks Sukan & Rekreasi 2 unit RM 2.6 juta
Penyediaan perabot bandar - RM 0.7 juta
Naiktaraf perabot jalan yang rosak - RM 1.0 juta
Penyediaan pintu gerbang sebagai elemen 2 unit RM 0.6 juta
pengenalan bandar 20.57
Naiktaraf kawasan sekitar Masjid As-Syakirin - RM 0.7 juta
sebagai mercu tanda bandar Maran
Pengindahan kawasan pinggir sungai sebagai - RM 1.8 juta
`Linear Park’
Penyediaan Taman Bandar 3 unit RM 1.2 juta
Pengindahan kawasan pinggir Sg. Pahang - RM 6.0 juta
sebagai `Chenor Riverfront’
Penyediaan kawasan Rehat & Rawat 1 unit RM 3.5 juta
Penyediaan laluan pejalan kaki & jejantas - RM 2.5 juta
REKREASI & LANDSKAP
Cadangan Taman Tasik Maran 6.0 hek. RM 5.5 juta
Cadangan Taman Bandar Maran 16.0 hek. RM 15.0 juta
Cadangan Dataran Mini Maran 2.0 hek. RM 5.0 juta
Naik taraf kemudahan Air Terjun Teladas 2.0 hek. RM 2.5 juta
Pengindahan koridor sepanjang sungai utama di 30.0 km RM 15.0 juta 50.80
bandar Maran, Jengka, Chenor, Sg. Kertam, Sg.
Jerik dan kawasan berpotensi.
Cadangan Taman Bandar Jengka 13.0 hek. RM 12.0 juta
PELANCONGAN
Pembangunan Pusat Pelancongan Maran 2.4 hek RM 4.0 juta
Pembangunan Pusat Pelancongan Kg. Kuala Sentul 0.2 hek. RM 6.0 juta
13.43
Pembangunan Pusat Pelancongan Chenor 2.4 hek. RM 4.0 juta
Jumlah Keseluruhan RM 111.1 juta 100.00

4.0-4
Rajah 4.2 : Peratusan Kos Cadangan Projek Yang Akan Dilaksanakan Oleh
MDM
Sumber : RT Daerah Maran, 2020

4.0-5
Jadual 4.3 : Cadangan Projek-Projek Pembangunan RT Daerah Maran

Bil. Cadangan Projek Blok Jumlah Anggaran Kos Fasa Pembangunan Agensi Pelaksana Sumber Peruntukan
Perancangan (Unit/Hektar/Km (RM) 2009- 2011- 2015-
/ Kawasan) 2010 2015 2020
PERUMAHAN
1. Pembangunan Felda/Syarikat Kerajaan
Perumahan Generasi BP 1 2,378 unit RM 117.7 juta Perumahan Negara Negeri/SPNB/Felda
Kedua, Felda Jengka 6 & Berhad/Swasta
Perumahan Baru di
Bandar TAR Jengka
2. Pembangunan BP 2 Felda/Syarikat Kerajaan
Perumahan Generasi 1,439 unit RM 71.2 juta Perumahan Negara Negeri/SPNB/Felda
Kedua Felda New Zealand Berhad/Swasta
& Perumahan Baru
3. Perumahan baru BP 3 514 unit RM 25.4 juta Syarikat Kerajaan
Perumahan Negara Negeri/SPNB/MDM
Berhad/Swasta
4. Pembangunan Felda/Syarikat Kerajaan
Perumahan Generasi BP 4 980 unit RM 48.5 juta Perumahan Negara Negeri/SPNB/Felda
Kedua Felda Kg. Awah & Berhad/Swasta
Perumahan Baru

4.0-6
/ Kawasan) 2010 2015 2020
KEMUDAHAN
MASYARAKAT
1. Pembangunan Hospital BP 2 1 unit RM 150 juta Jabatan Kerja Raya Kementerian
Maran Kesihatan
2. Institusi Pengajian Tinggi BP 1 1 unit RM 80 juta Jabatan Kerja raya Kementerian
Pelajaran
3. Balai Polis BP 1, BP 2, 8 unit RM 27 juta Jabatan Kerja Raya Kementerian
BP 3 & BP 4 Keselamatan Dalam
Negeri
4. Balai Bomba BP 1, BP 4 1 unit RM 5 juta JKR Kementerian
Perumahan dan
Kerajaan Tempatan
5. Perkhidmatan Pos BP 1, BP 2, 8 unit RM 27 juta POS Malaysia POS Malaysia
BP 3 & BP 4
6. Perpustakaan BP 1, BP 2, 8 unit RM 5 juta Jabatan Kerja Raya Kerajaan
BP 3 & BP 4 Negeri/Perbadanan
Perpustakaan Awam
Negeri
INFRASTRUKTUR &
UTILITI
1. Kolam Takungan Sg. BP 2 1.67 hek. RM 5.5 juta JPS Maran JPS Negeri
Chedong
2. Kolam Takungan Sg. BP 2 1.58 hek. RM 5.3 juta JPS Maran JPS Negeri
Maran

4.0-7
/ Kawasan) 2010 2015 2020
3. Penyelenggaraan sungai BP 1 & BP 2 - RM 3 juta
secara berkala iaitu Sg.
Maran, Sg. Chedong, Sg.
Luit, Sg. Bintang, Sg.
Kertam & Sg. Chenerai
4. Longkang monsun BP 1 & BP 2 - RM 0.5 juta JPS Maran JPS Negeri
Bandar Maran, Tajau &
kawasan Sg. Jerik
5. Longkang pekan Sg. Jerik BP 1 - RM 0.1 juta Majlis Daerah Majlis Daerah Maran
hingga outlet Sg. Jerik Maran
6. Loji Sistem Pembetungan BP 2 1 RM 10 juta Jabatan IWK Wilayah Timur/
Berpusat Bandar Maran & Pembetungan & JPP
rawatan berpusat Perparitan
7. Loji Sistem Pembetungan BP 1 1 RM 10 juta Jabatan IWK Wilayah Timur/
Berpusat Bandar TAR Pembetungan & JPP
Jengka Perparitan
8. Tapak Pelupusan Sisa BP 2 49.07 hek. RM 15 juta Majlis Daerah Majlis Daerah
Pepejal Daerah Maran di Maran Maran/Kerajaan
Sri Jaya Negeri
9. Transfer Station BP 1 3 unit RM 6 juta Majlis Daerah Majlis Daerah Maran
Maran / Kerajaan Negeri
10. Penggantian paip Semua BP - RM 10 juta JBA Maran JBA Maran/Kerajaan
retikulasi lama Negeri
11. Pencawang masuk BP 1 2.0 hek. RM 5 juta TNB Maran TNB
Utama (PMU) Jengka

4.0-8
/ Kawasan) 2010 2015 2020
12. Sistem rangkaian `supply Semua BP - RM 0.5 juta TNB Maran TNB
ring’ & merentang kabel
11 kv
13. Penggantian kabel Semua BP - RM 0.5 juta TM Maran Telekom Malaysia
kuprum kepada fiber optik Berhad
14. Peningkatan keupayaan Semua BP High Speed Broad RM 0.5 juta TM Maran Telekom Malaysia
& perluasan kemudahan Band Berhad
jalur lebar
PENGANGKUTAN &
LALULINTAS
1. Pembinaan jalan tempatan BP 1 10.2 km RM 32.4 juta Jabatan Kerja Kerajaan Negeri
baru dariJalan Persekutuan Raya/Majlis Daerah
83 (Felda Jengka 17) ke Maran
Jalan Persekutuan 62
(Felda Jengka 3)
2. Pembinaan jalan tempatan BP 1 11.9 km RM 38.1 juta Jabatan Kerja Kerajaan Negeri
baru dari Jalan Negeri C Raya/Majlis Daerah
130 dari Kg. Kuala Wau ke Maran
Jambatan Chenor
3. Pembinaan Jalan pintas di BP 2 1.4 km RM 3.2 juta Jabatan Kerja Kerajaan negeri
Bandar Sri Jaya Raya/Majlis Daerah
Maran
4. Naiktaraf Jalan Persekutuan BP 1 22.4 km RM 82.9 juta Jabatan Kerja Raya Kerajaan Pusat
2 bagi jalan utama dari
Felda Bukit Tajau hingga
persimpangan Chenor

4.0-9
/ Kawasan) 2010 2015 2020
83 bagi jalan utama dari
Felda Siantan Jengka 19 ke
Bandar Tun Abdul Razak
Jengka
6. Naiktaraf Jalan persekutuan BP 1 36.5 km RM 73.6 juta Jabatan Kerja Raya Kerajaan Pusat
62 dari persimpangan Jalan
Persekutuan 2 hingga
persimpangan Jalan
Persekutuan 83
64 dari Kg. Kuala Sentul-
Sg. Jerik-Jerantut
1537 bagi jalan sekunder
dari persimpangan Jalan
Persekutuan 64 sehingga
Jalan Persekutuan 62
9. Naiktaraf jalan : Jalan BP 1 89.9 km RM 127.8 juta Jabatan Kerja Raya Kerajaan Pusat
Negeri C130, Jalan Rentas
Kuala Sentul & jalan utama
ke Felda Jengka 9 & Felda
Jengka 10

4.0-10
/ Kawasan) 2010 2015 2020
10. Naiktaraf persimpangan tiga BP 1 - RM 400 juta Jabatan Kerja Raya Kerajaan Pusat
lampu isyarat di
persimpangan Jalan
Persekutuan 83/Jalan
persekutuan 62 &
persimpangan Jalan
Persekutuan 2/Jalan
Persekutuan 62
11. Naiktaraf Jalan persekutuan BP 2 23.3 km RM 86.2 juta Jabatan Kerja Raya Kerajaan Pusat
2 dari persimpangan Felda
Bukit Tajau ke Sri Jaya
12. Naiktaraf jalan : Jalan BP 2 42.0 km RM 67.2 juta Jabatan Kerja Raya Kerajaan Negeri
Negeri C21 dari
persimpangan Jalan
Persekutuan 2/Jalan Negeri
C21 ke Kg. Lubuk Paku,
Jalan Negeri C133 dari
persimpangan Jalan
C133 ke Kg. Serengkam &
Jalan C130 dari Kg. Kuala
Wau ke Chenor
13. Naiktaraf ke persimpangan BP 2 - RM 200 juta Jabatan Kerja Raya Kerajaan Negeri
lampu isyarat di
persimpangan Jalan
Persekutuan 2/Jalan
Persekutuan 62

4.0-11
/ Kawasan) 2010 2015 2020
14. Naiktaraf Jalan Negeri C130 BP 3 10.0 km RM 12 juta Jabatan Kerja Raya Kerajaan Negeri
dari jambatan di Chenor ke
Kg. Sentang
15. Naiktaraf Jalan BP 4 9.5 km RM 35.2 juta Jabatan Kerja Raya Kerajaan Pusat
Persekutuan 2 dari
persimpangan Jalan
C23 ke Kg. Awah
16. Naiktaraf Jalan BP 4 11.5 km RM 42.6 juta Jabatan Kerja Raya Kerajaan Pusat
Persekutuan 83 dari
persimpangan Jalan
Persekutuan 2/Jalan
Persekutuan 83 ke Felda
Siantan Jengka 19
17. Naiktaraf Jalan Negeri C23 BP 4 6.7 km RM 8.0 juta Jabatan Kerja Raya Kerajaan Negeri
dari persimpangan Jalan
C23 ke jambatan di Chenor
18. Naiktaraf persimpangan BP 4 - RM 200 juta Jabatan Kerja Raya Kerajaan Negeri
tiga lampu isyarat di
persimpangan Jalan
Persekutuan 2/Jalan
Persekutuan 83
Jumlah Kecil RM 1,747.4 juta

4.0-12
/ Kawasan) 2010 2015 2020
PUSAT BANDAR &
REKABENTUK BANDAR
1. Naiktaraf landskap kejur & BP 1 & BP 2 - RM 2.0 juta Majlis Daerah Maran Majlis Daerah Maran
lembut di kawasan bandar
2. Cadangan pembangunan BP 1 & BP 2 - RM 1.5 juta Majlis Daerah Maran Majlis Daerah Maran
tempat makan awam /Swasta
berkonsep street cafe
3. Naiktaraf landskap jalan BP 1 & BP 2 - RM 0.4 juta Majlis Daerah Maran Majlis Daerah Maran
utama & entrance /Jabatan Kerja Raya
statement
4. Cadangan terminal bas BP 1 & BP 2 2unit RM 3.5 juta Majlis Daerah Maran/ Majlis Daerah Maran
bersepadu Kementerian /Kerajaan Persekutuan
Pengangkutan
5. Pembinaan Kompleks BP 1 & BP 2 2 unit RM 2.6 juta Majlis Daerah Maran Majlis Daerah Maran
Sukan & Rekreasi / Kementerian Belia & /Kerajaan Persekutuan
Sukan
6. Penyediaan perabot bandar BP 1 & BP 2 - RM 0.7 juta Majlis Daerah Maran Majlis Daerah Maran
7. Naiktaraf perabot jalan BP 1, BP 2 & - RM 1.0 juta Majlis Daerah Maran Majlis Daerah Maran
yang rosak BP 4
8. Penyediaan pintu gerbang BP 1 & BP 2 2 unit RM 0.6 juta Majlis Daerah Maran Majlis Daerah Maran
sebagai elemen
pengenalan bandar
9. Naiktaraf kawasan sekitar BP 2 - RM 0.7 juta Majlis Daerah Maran Majlis Daerah Maran /
Masjid As-Syakirin sebagai / Jabatan Agama Kerajaan Negeri
mercu tanda Bandar Maran Islam Negeri Pahang
10. Pengindahan kawasan BP 1 & BP 2 - RM 1.8 juta Majlis Daerah Maran, Majlis Daerah Maran /
pinggir sungai sebagai Jab. Pengairan & Kerajaan Negeri
Linear Park Saliran & Jab. Alam
Sekitar

4.0-13
/ Kawasan) 2010 2015 2020
11. Penyediaan Taman Bandar BP 1 & BP 2 2 unit RM 1.2 juta Majlis Daerah Maran Majlis Daerah Maran /
/ Jabatan Perhutanan Kerajaan Negeri
12. Pengindahan kawasan BP 1 - RM 6.0 juta Majlis Daerah Maran, Majlis Daerah Maran /
pinggir Sg. Pahang sebagai Jab. Pengairan & Kerajaan Negeri
Chenor Riverfront Saliran, Jab. Alam
Sekitar, Swasta
13. Pembangunan kawasan kg. BP 1 - RM 4.2 juta Pejabat Daerah/ Majlis Daerah Maran /
tradisi sebagai Kompleks Majlis Daerah Maran/ Kerajaan Negeri /
Budaya & Kesenian Kementerian Kerajaan Pusat
Pahang Kesenian & Warisan /
Lembaga Muzium
14. Penyediaan kawasan BP 2 1 unit RM 3.5 juta Majlis Daerah Maran Majlis Daerah Maran
Rehat & Rawat
15. Pembangunan semula BP 1 - RM 2.5 juta Pejabat Daerah / Majlis Daerah Maran
deretan kedai lama dgn Majlis Daerah Maran
gaya rekabentuk tempatan
16. Penyediaan laluan pejalan BP 1 & BP 2 - RM 2.5 juta Majlis Daerah Maran Majlis Daerah Maran
kaki & jejantas

4.0-14
Bil. Cadangan Projek Blok Jumlah Anggaran Kos Fasa Pembangunan Agensi Pelaksana Sumber
Perancangan (Unit/Hektar/Km/ (RM) 2009- 2011- 2015- Peruntukan
Kawasan) 2010 2015 2020
LANDSKAP & REKREASI
1. Cadangan Taman Tasik BP 2 6.0 hek. RM 5.5 juta Majlis Daerah Maran Kerajaan Pusat /
Maran Jabatan Landskap
Negara
2. Cadangan Taman Bandar BP 2 16.0 hek. RM 15.0 juta Majlis Daerah Maran Kerajaan Pusat /
Negara
3. Cadangan Dataran Mini BP 2 2 hek. RM 5.0 juta Majlis Daerah Maran Kerajaan Negeri /
Negara
4. Naik taraf kemudahan Air BP 2 2 hek. RM 2.5 juta Majlis Daerah Maran Kerajaan Negeri /
Terjun Teladas Jabatan
Perhutanan
5. Pelebaran Jalan BP 2 4 km. RM 3.0 juta Majlis Daerah Maran JKR Negeri / Majlis
Persekutuan 2 Daerah Maran
6. Pengindahan koridor Semua BP 30 km. RM 15.0 juta Majlis Daerah Maran Kerajaan Pusat /
sepanjang sungai utama di Jabatan Pengairan
Bandar Maran, Jengka, & Saliran
Chenor, Sg. Kertam, Sg.
Jerik dan kawasan
berpotensi.
7. Cadangan Taman Bandar BP 1 13 hek. RM 12.0 juta Majlis Daerah Maran Kerajaan Pusat /
Jengka Jabatan Landskap
Negara / Felda

4.0-15
Kawasan) 2010 2015 2020
8. Cadangan Taman Wilayah BP 3 400 hek. RM 150.0 juta Jabatan Pengairan & Kerajaan
Chenor Saliran/Jabatan Negeri/Jabatan
Landskap Negara/Majlis Landskap Negara
Daerah Maran
PERNIAGAAN
1. Pembangunan semula BP 1 - RM 8.0 juta Pemaju swasta Pemaju swasta
kawasan perniagaan Matau
: Bangunan kedai pejabat
2. Pembesaran kawasan BP 1 - RM 5.0 juta Pemaju swasta Pemaju swasta
perniagaan persimpangan
utama Felda Jengka
3. Pembangunan semula BP 1 9.69 hek. RM 5.0 juta Pemaju swasta Pemaju swasta
pusat perniagaan Pekan
Chenor Lama
4. Pembangunan Pusat BP 1 17.72 hek. RM 10.0 juta Perbadanan Kemajuan Perbadanan
perniagaan Pekan Tajau Negeri Pahang / Swasta Kemajuan Negeri
Pahang / Swasta
5. Pembangunan pusat BP 2 14.94 hek. RM 15.0 juta Pemaju swasta Pemaju swasta
perniagaan Bandar Maran
6. Pembangunan semula BP 2 1.34 hek. RM 10.0 juta Pemaju swasta Pemaju swasta
pusat perniagaan Pekan Sri
Jaya
7. Pembesaran kawasan BP 4 4.01 hek. RM 5.0 juta Perbadanan Kemajuan Perbadanan
perniagaan Pekan Kg. Negeri Pahang Kemajuan Negeri
Awah Pahang
8. Pembesaran kawasan BP 1 2.57 hek. RM 5.0 juta Pemaju swasta Pemaju swasta
perniagaan Pekan Sg. Jerik

4.0-16
Kawasan) 2010 2015 2020
PERINDUSTRIAN
1. Cadangan Estet Mini BP 1 146.2 hek. RM 100.0 juta Perbadanan Kemajuan Perbadanan
Kluster Perindustrian Negeri Pahang / ECER Kemajuan Negeri
Kelapa Sawit (POIC) Tajau Development Pahang / ECER
Corporation Development
Corporation
PERTANIAN &
SUMBERJAYA DESA
1. Pengekalan kawasan Semua BP 74,847.35 hek. Tiada kos Jabatan Pertanian & -
pertanian kelas 2 & 3 serta Majlis Daerah Maran
kawasan padi
2. Peningkatan produktiviti Semua BP 74.847.35 hek. RM 905.0 juta Jabatan Pertanian, Felda, Felcra,
tanaman : kelapa sawit, Felda, Felcra, Risda & Risda & sektor
getah, padi & tanaman lain sektor swasta swasta
3. Peningkatan produktiviti BP 2 & BP 4 - RM 1.8 juta Jabatan Pertanian / Sektor Swasta
TKPM sektor swasta
4. Pembangunan infrastruktur BP 1, BP 2, BP 2,193 hek. RM 6.4 juta Jabatan Pengairan & Kerajaan Negeri
pertanian 3 & BP 4 Saliran
5. Pembangunan tanah-tanah BP 1, BP 2, BP 2,166.2 hek. RM 2.2 juta Jabatan Pertanian, Kementerian
pertanian terbiar 3 & BP 4 Jabatan Perikanan, Pertanian / Sektor
Jabatan Perkhidmatan Swasta
Veterinar
6. Pembangunan pusat BP 1 & BP 2 8 lot RM 4.8 juta FAMA FAMA
pengumpulan & pemasaran
hasil pertanian (PPPHP)
7. Pembangunan projek Semua BP 74,847.35 hek. Tiada kos Jabatan Perkhidmatan -
integrasi pertanian & Veterinar, Felda, Felcra,
penternakan Risda & swasta

4.0-17
Kawasan) 2010 2015 2020
8. Peningkatan produktiviti BP 1, BP 2 & BP 199.94 hek. RM 55.8 juta Jabatan Perkhidmatan Kementerian
ternakan ayam secara 3 Veterinar, Pertanian / Sektor
mesra alam Sektor swasta swasta
9. Penternakan burung walit Semua BP 0.78 hek. RM 81.6 juta Jabatan Perkhidmatan Sektor swasta
secara komersial & mesra Veterinar / Majlis Daerah
alam Maran / swasta
10. Peningkatan produktiviti BP 2 & BP 99.47 hek. RM 0.17 juta Jabatan Perikanan / Sektor swasta
perikanan (akuakultur) berkaitan Sektor swasta
11. Pembangunan pusat BP 1 2 hek. RM 0.06 juta Jabatan Perikanan / Sektor swasta
pengeluaran anak benih Sektor swasta
ikan air tawar
12. Pengkayaan sumber ikan & BP 1, BP 2 & BP - RM 12.0 juta Jabatan Perikanan / Kementerian
galakkan perikanan 3 Majlis Daerah Maran / Pertanian
rekreasi JKKK
13. Pembangunan jeti sungai di BP 1 - RM 0.5 juta Jabatan Perikanan / Majlis Daerah
Kg. Lubuk Paku Majlis Daerah Maran / Maran
JKKK
14. Pembangunan program Semua BP 150 hek. RM 1.5 juta Jabatan Pertanian / Jabatan Pertanian
SDSI : Nangka Pertubuhan Peladang / Pejabat Daerah
Kawasan (PPK)
15. Pengukuhan imej `Bandar Semua BP - RM 0.1 juta Jabatan Perkhidmatan Sektor swasta
Ayam Kampung’ : Veterinar / Majlis Daerah
peningkatan produktiviti Maran / swasta
16. Pembangunan aktiviti BP berkaitan - RM 0.9 juta Jabatan Pertanian / Kementerian
Industri Asas Tani (IAT) Perkhidmatan Veterinar / Pertanian / Felda /
Perikanan / Felda / Risda
Risda
Jumlah Kecil RM 1.07 bilion

4.0-18
Kawasan) 2010 2015 2020
Pelancongan
1. Pembangunan Pusat BP 2 2.4 hek. RM 4.0 juta Majlis Daerah Kementerian
Pelancongan Maran Maran/Jabatan Kerja Pelancongan
Raya Malaysia Negeri
Pahang
Pelancongan Kg. Kuala Maran/Jabatan Kerja Pelancongan
Sentul Raya Malaysia Negeri
Pahang
Pelancongan Chenor Maran/Jabatan Kerja Pelancongan
Raya Malaysia Negeri
Pahang
GIS (Sistem Maklumat
Geografi)
1. Cadangan keperluan BP 2 - RM 0.1 juta Majlis Daerah Maran Majlis Daerah
perkakasan GIS & Maran / Kerajaan
perolehan perisian Negeri
JUMLAH RM 2.8 bilion
KESELURUHAN

4.0-19
Rajah 4.3 : Cadangan Carta Organisasi Majlis Daerah Maran
YANG DIPERTUA
Ahli Majlis
UNIT UNDANG-UNDANG UNIT AUDIT DALAMAN SETIAUSAHA MAJLIS UNIT PUSAT SETEMPAT (OSC)
Pecah Sempadan & Tukar Syarat

Pentadbiran Kebenaran Merancang, Pelan
Pendakwaan Gubalan Bangunan, Pelan Kerja Tanah & Pelan
Jalan & Parit
Jabatan
Jabatan Khidmat Jabatan Penilaian & Jabatan Perancangan & Jabatan Perbendaharaan Kejuruteraan & Jabatan Perkhidmatan Jabatan
Pengurusan Pengurusan Harta Pembangunan Kemajuan Projek Perbandaran & Penguatkuasaan &
Pelesenan Keselamatan
Bahagian Pentadbiran Bahagian Penilaian Bahagian Pembangunan Bahagian Kewangan Bahagian Projek Bahagian Kesihatan Bahagian
& Personel Bahagian Bahagian Perancangan Bahagian Akaun Bahagian Awam Penguatkuasaan
Bahagian Pengurusan Harta & Bank Data Penyelenggaraan Bahagian Pelesenan Bahagian Keselamatan
Perhubungan Awam Insuran Bahagian GIS Bahagian
Khidmat Pelanggan Unit Hasil Bahagian Pengindahan Kemudahan Awam
Bahagian Pejabat & Rekreasi
Cawangan

Bahagian Teknologi
Maklumat

4.0-20
4.3.2 Implikasi Pelaksanaan Projek Terhadap Kewangan Majlis Daerah

Maran (MDM)
Kewangan MDM dijangka meningkat berdasarkan pelaksanaan projek-projek dan

program pembangunan yang disediakan di dalam Rancangan Tempatan ini. Hasil
pendapatan MDM melibatkan kutipan cukai taksiran dan fee permohonan. Selain itu,
pertambahan ruang lantai perdagangan, perindustrian dan lain-lain di dalam
kawasan operasi akan menyebabkan pertambahan ruang letak kenderaan. Secara
tidak langsung, hasil juga akan bertambah dengan bayaran terhadap ruang tempat
letak kenderaan yang dikenakan.
Pembangunan projek-projek utama seperti pengangkutan dan lalulintas, infrastruktur

dan utiliti, perumahan, perdagangan dan industri dalam Rancangan Tempatan ini
akan mendorong peningkatan dalam perolehan hasil. Hasil yang bakal diperolehi ini
akan memastikan berlakunya peningkatan bersih aset dan mengurangkan
tanggungan serta beban kewangan yang ditanggung oleh pihak MDM. Selain itu,
peruntukan kewangan dari agensi-agensi kerajaan seperti kerajaan persekutuan dan
kerajaan negeri juga dapat membantu pihak MDM dalam menguruskan perbelanjaan
mereka.
Pelaksanaan cadangan projek-projek dalam Rancangan Tempatan ini dijangka akan

dapat menjana perolehan kewangan yang tinggi kepada pihak MDM sekiranya dapat
dilaksanakan secara menyeluruh. Antara jenis-jenis sumber yang mempengaruhi
peningkatan pendapatan pihak MDM adalah :
• Bayaran fee permohonan (beserta cadangan kadar baru).

• Cukai taksiran bagi perumahan, perdagangan dan industri (beserta
cadangan kadar baru).
i. Pelaksanaan Kadar Bayaran Baru Fee Permohonan Kebenaran

Merancang
Bayaran fee permohonan merupakan satu bentuk bayaran yang akan

dikenakan kepada setiap pemohon yang ingin memohon untuk mendapatkan
kebenaran merancang bagi semua jenis pembangunan. Kadar bayaran fee
permohonan dikenakan mengikut jenis pembangunan yang hendak
4.0-21
dilaksanakan berdasarkan kepada jumlah unit serta ruang lantai

pembangunan yang terlibat. Kadar bayaran semasa adalah sepertimana
terkandung dalam Jadual 4.5.
Jadual 4.5 : Kadar Semasa Fee Permohonan Kebenaran Merancang

Pecahan Unit Kadar Fee Semasa
100 unit pertama RM 55/unit
100 unit kedua RM 50/unit
Lebih 200 unit RM 45/unit
Jadual 4.6 hingga Jadual 4.8 menunjukkan anggaran bayaran fee

permohonan yang bakal dikutip oleh MDM hasil dari cadangan perumahan,
perdagangan dan perindustrian. Cadangan tersebut hanya melibatkan projek
perumahan, perdagangan dan perindustrian baru semata-mata dan tidak
mengambilkira pembangunan komited. Berasaskan kepada kadar semasa
fee permohonan, jumlah bayaran yang akan diterima oleh pihak MDM bagi
ketiga-tiga sektor tersebut sehingga tahun 2020 adalah sebanyak RM
324,328 (perumahan), RM 30,419 (perdagangan) dan RM 311,652
(perindustrian). Jumlah bayaran bagi ketiga-tiga sektor tersebut akan
meningkat seandainya dinaikkan diantara 10 peratus hingga 20 peratus.
Jadual 4.6 : Anggaran Bayaran Fee Permohonan Untuk Perumahan

Tempoh Bilangan Kadar Anggaran Anggaran
Pelaksanaan Unit RM 55/100 unit Kenaikan kenaikan 20%
10%
2009-2010 1,626 RM 80,010 RM 88,513 RM 95,287
2011-2015 1,835 RM 89,585 RM 99,085 RM 108,586
2016-2020 1,850 RM 90,300 RM 99,877 RM 120,455
Jumlah 5,311 RM 259,895 RM 287,475 RM 324,328

4.0-22
Jadual 4.7 : Anggaran Bayaran Fee Permohonan Untuk Perdagangan

Tempoh Luas Ruang Kadar Anggaran Anggaran
Pelaksanaan Lantai (m.p.) RM 55/100 Kenaikan 10% kenaikan 20%
m.p.
2009-2010 8,950 RM 4,922 RM 5,415 RM 5,907
2011-2015 15,940 RM 8,767 RM 9,644 RM 10,520
2016-2020 21,200 RM 11,660 RM 12,826 RM 13,992
Jumlah 46,090 RM 25,349 RM 27,885 RM 30,419
Jadual 4.8 : Anggaran Bayaran Fee Permohonan Untuk Perindustrian

Tempoh Luas Ruang Kadar Anggaran Anggaran
Pelaksanaan Lantai (m.p.) RM 55/100 m.p. Kenaikan kenaikan 20%
10%
2009-2010 87,000 RM 47,850 RM 52,635 RM 57,420
2011-2015 160,800 RM 88,440 RM 97,284 RM 106,128
2016-2020 224,400 RM 123,420 RM 135,762 RM 148,104
Jumlah 472,200 RM 259,710 RM 285,681 RM 311,652
ii. Pelaksanaan Kadar Bayaran Baru Cukai Taksiran
Cukai taksiran atau cukai pintu merupakan hasil semasa MDM di mana cukai
dikenakan ke atas harta yang terletak di dalam kawasan MDM seperti :
• Rumah kediaman (rumah pangsa, pangsapuri, apartment,

kondominium, rumah teres, banglo dan lain-lain).
• Perdagangan (kedai, stesen minyak, hotel, bangunan pejabat dsb).
• Perindustrian (kilang, bengkel, gudang).
Peningkatan kutipan cukai dianggarkan berlaku dengan pertambahan unit

kediaman, perdagangan dan perindustrian yang dicadangkan bagi
Rancangan Tempatan ini sehingga 2020. Dalam menjalankan analisis
berkenaan implikasi jumlah pendapatan MDM daripada pelaksanaan projek
perumahan, perdagangan dan perindustrian, kaedah pengiraan cukai taksiran
yang digunakan adalah seperti berikut :

4.0-23
Kaedah Pengiraan Cukai Taksiran (Perumahan, Perdagangan dan

Perindustrian)
Luas (m.p) x s.m.p x 12 bulan x kadar (%) = Cukai Taksiran
a. Cukai Taksiran Bagi Perumahan
Projek pembangunan perumahan yang dicadangkan sepanjang tempoh

pelaksanaan tahun 2009-2020 bakal menunjukkan peningkatan
pembangunan perumahan. Pertambahan projek perumahan yang
dilaksanakan secara berfasa ini akan meningkatkan pendapatan MDM dari
segi kutipan cukai taksiran. Unjuran cadangan perumahan memberi kesan ke
atas kutipan cukai taksiran bagi pihak MDM. Jadual 4.9 menunjukkan
cadangan jumlah unit perumahan bagi tempoh 2009-2020 iaitu sebanyak
5,311 unit merangkumi rumah kos rendah, sederhana dan tinggi.
Jadual 4.9 : Keperluan Perumahan Mengikut Kategori Sehingga 2020

Kategori Perumahan Jumlah Unit
Kos Rendah 1,593
Kos Sederhana 1,063
Kos Tinggi 2,655
Jumlah 5,311
Dalam menganggarkan perolehan cukai taksiran tersebut, kajian

mengandaikan pencapaian 100 peratus unjuran dengan kadar andaian RM
1.00/m.p (kos rendah, RM 1.50/m.p (kos sederhana) dan RM 2.00/m.p (kos
tinggi) serta kadar taksiran semasa sebanyak 6 peratus dan diandaikan
meningkat diantara 1 peratus hingga 3 peratus. Andaian minimum saiz rumah
adalah 121 m.p. (kos rendah), 143 m.p (kos sederhana) dan 297 m.p (kos
tinggi).
Berdasarkan kepada Jadual 4.10, jumlah hasil cukai taksiran perumahan

berdasarkan kepada keadaan semasa adalah sebanyak RM1,076,124.
Manakala jumlah cukai taksiran berdasarkan kepada peningkatan kadar 9
peratus adalah sebanyak RM 1,614,188.

4.0-24
Jadual 4.10 : Anggaran Hasil Cukai Taksiran Perumahan & Kadar Peningkatan,
2020 (Berasaskan Kadar Semasa 6%)
Kadar Peningkatan
Tahun Bil. Kadar Semasa 7% 8% 9%
Unit (6%)
2009-2010
Kos Rendah 487 RM 42,427 RM 49,499 RM 56,570 RM 63,641
Kos Sederhana 732 RM 113,050 RM 131,892 RM 150,733 RM 169,575
Kos Tinggi 407 RM 174,066 RM 203,077 RM 232,087 RM 261,098
Jumlah Kecil 1,626 RM 329,543 RM 384,468 RM 439,390 RM 494,314
2011-2015
Kos Sederhana 825 RM 127,413 RM 148,648 RM 169,884 RM 191,119
2016-2020
Kos Sederhana 832 RM 128,494 RM 149,910 RM 171, 325 RM 192,741
Jumlah 5,311 RM 1,076,124 RM 1,255,480 RM 1,434,833 RM 1,614,188
Keseluruhan
b. Cukai Taksiran Bagi Perdagangan
Pembangunan ruang lantai perdagangan baru di kawasan MDM akan

dilaksanakan melalui 3 fasa pembangunan dengan jumlah ruang lantai seluas
46,090 meter persegi. Kajian mengandaikan pencapaian 100 peratus unjuran
dengan kadar RM 3.20/m.p dan kadar semasa 7.5 peratus serta diandaikan
meningkat sehingga 10 peratus.
Jadual 4.11 menunjukkan jumlah keseluruhan anggaran peningkatan hasil

cukai taksiran untuk perdagangan. Sekiranya cadangan projek perdagangan
berjaya dilaksanakan sepenuhnya, menjelang tahun 2020 dengan andaian
cukai taksiran pada kadar 10 peratus, pihak MDM bakal menambahkan
pendapatannya yang dianggarkan sebanyak RM176,986. Jumlah hasil cukai
taksiran yang diperolehi berdasarkan kepada keadaan semasa adalah
sebanyak RM132,739.

4.0-25
Jadual 4.11 : Anggaran Hasil Cukai Taksiran Perdagangan & Kadar

Peningkatan (Berasaskan Kadar Semasa 7.5%)
Luas Ruang Kadar Anggaran Kadar Peningkatan (%)
Tahun Lantai (m.p.) Semasa 8% 9% 10%
(7.5%)
2009-2010 8,950 RM 25,776 RM 27,494 RM 30,931 RM 34,368
2011-2015 15,940 RM 45,907 RM 48,968 RM 55,089 RM 61,210
2016-2020 21,200 RM 61,056 RM 65,126 RM 73,267 RM 81,408
Jumlah 46,090 RM 132,739 RM 141,588 RM 159,287 RM 176,986
c. Cukai Taksiran Bagi Perindustrian
Sepanjang tempoh perancangan, ruang lantai industri seluas 472,200 mp

akan dilaksanakan di kawasan MDM melalui 3 fasa pembangunan. Kajian
mengandaikan pencapaian 100 peratus unjuran dengan kadar RM 13.00/m.p
dan kadar semasa 8.5 peratus serta diandaikan meningkat sehingga 11
peratus dan 40 peratus daripada jumlah keluasan tanah diperuntukkan bagi
kegunaan infrastruktur dan utilti.
Jadual 4.12 menunjukkan jumlah keseluruhan anggaran peningkatan hasil

cukai taksiran untuk perindustrian. Sekiranya cadangan perindustrian berjaya
dilaksanakan sepenuhnya, menjelang tahun 2020 dengan andaian cukai
taksiran pada kadar 11 peratus, pihak MDM bakal menambahkan
pendapatannya yang dianggarkan sebanyak RM8,102,952. Jumlah hasil
cukai taksiran yang diperolehi berdasarkan kepada keadaan semasa adalah
sebanyak RM 6,261,372.

4.0-26
Jadual 4.12 : Anggaran Hasil Cukai Taksiran Perindustrian & Kadar

Peningkatan 2020 (Berasaskan Kadar Semasa 8.5%)
Tahun Luas Kadar Anggaran Kadar Peningkatan (%)
Ruang Semasa 9% 10% 11%
Lantai (mp) (8.5%)
2009-2010 87,000 RM 1,153,620 RM 1,221,480 RM 1,357,200 RM 1,492,920
2011-2015 160,800 RM 2,132,208 RM 2,257,632 RM 2,508,480 RM 2,759,328
2016-2020 224,400 RM 2,975,544 RM 3,150,576 RM 3,500,640 RM 3,850,704
Jumlah 472,200 RM 6,261,372 RM 6,629,688 RM 7,366,320 RM 8,102,952
iii. Jumlah Keseluruhan Anggaran Pendapatan Majlis Daerah Maran
Jumlah anggaran pendapatan keseluruhan MDM dari bayaran pemajuan, fee

permohonan dan cukai taksiran berdasarkan kadar semasa adalah
sepertimana terkandung dalam Jadual 4.13 hingga Jadual 4.14. Sepanjang
tempoh perancangan, jumlah pendapatan yang akan diterima oleh pihak
MDM daripada bayaran fee permohonan adalah sebanyak RM 544,954
dengan sumber utama dari sektor perumahan (47.69%) dan perindustrian
(47.66%). Pendapatan tertinggi yang akan diperolehi oleh pihak MDM adalah
daripada cukai taksiran iaitu sebanyak RM 7,470,235 dengan sumber utama
dari sektor perindustrian (83.82%).
Jadual 4.13 : Anggaran Bayaran Fee Permohonan Untuk Perumahan,

Perdagangan & Perindustrian, 2020 (Berasaskan
kadar semasa)
Tahun Perumahan Perdagangan Perindustrian Jumlah

Pelaksanaan
2009-2010 RM 80,010 RM 4,922 RM 47,850 RM 132,782
2011-2015 RM 89,585 RM 8,767 RM 88,440 RM 186,792
2016-2020 RM 90,300 RM 11,660 RM 123,420 RM 225,380
Jumlah RM 259,895 RM 25,349 RM 259,710 RM 544,954
% 47.69% 4.65% 47,66% 100.00%

4.0-27
Jadual 4.14 : Anggaran Jumlah Pendapatan Dari Cukai Taksiran Perumahan,

Perdagangan & Perindustrian, 2020 (Berasaskan kadar semasa)
Tahun
Perumahan Perdagangan Perindustrian Jumlah
Pelaksanaan
2009-2010 RM 329,543 RM 25,776 RM 1,153,620 RM 1,508,939
2011-2015 RM 371,721 RM 45,907 RM 2,132,208 RM 2,549,836
2016-2020 RM 374,860 RM 61,056 RM 2,975,544 RM 3,411,460
Jumlah RM 1,076,124 RM 132,739 RM 6,261,372 RM 7,470,235
% 14.40% 1.78% 83.82% 100.00%
Anggaran jumlah pendapatan keseluruhan yang akan diterima oleh pihak

MDM bagi tempoh 2009-2020 adalah sebanyak RM 8,015,189 dengan
sumbangan utama daripada bayaran cukai taksiran (93.20%) dan fee
permohonan (6.80%) sepertimana terkandung dalam Jadual 4.15 dan Rajah
4.4. Secara keseluruhan, dapat dirumuskan bahawa hasil pendapatan MDM
akan bertambah sepanjang tempoh pelaksanaan Rancangan Tempatan ini.
Ini adalah berdasarkan kepada beberapa sumber pendapatan utama MDM
terutama cukai taksiran.
Jadual 4.15 : Anggaran Jumlah Pendapatan Keseluruhan Bayaran

Pemajuan, Fee Permohonan & Cukai Taksiran, 2020
(Berasaskan Kadar Semasa)
Tahun Fee Permohonan Cukai Taksiran Jumlah
Pelaksanaan
2009-2010 RM 132,782 RM 1,508,939 RM 1,641,721
2011-2015 RM 186,792 RM 2,549,836 RM 2,736,628
2016-2020 RM 225,380 RM 3,411,460 RM 3,636,840
Jumlah RM 544,954 RM 7,470,235 RM 8,015,189
% 6.80% 93.20% 100.00%

4.0-28
Rajah 4.4 : Peratusan Pendapatan Keseluruhan MDM, 2020 (Berasaskan

Kadar Semasa)
4.3.3 Cadangan Pengukuhan Jentera Pelaksanaan Majlis Daerah Maran
i. Memperkukuhkan Jentera Pentadbiran & Struktur Organisasi
Pihak MDM perlu memperkukuh dan mengemaskini jentera pentadbiran

sediada bagi membolehkan MDM menjadi lebih pro-aktif dalam
melaksanakan projek pembangunan. Sehubungan dengan itu, penyusunan
semula organisasi MDM perlu dilaksanakan bagi mencapai sebuah PBT yang
produktif dan boleh mengeksploitasi sepenuhnya kepakaran kakitangan di
peringkat Pengurusan dan Profesional sepertimana terkandung dalam Rajah
4.3.
ii. Penambahan Bilangan Kakitangan MDM Sehingga 2020
MDM memerlukan lebih ramai tenaga kerja yang berpengalaman, mahir,

terlatih dan cekap terutama di peringkat Pengurusan Tertinggi dan peringkat
Pengurusan Dan Profesional bagi memantapkan dan memastikan
perancangan masa hadapan yang akan dilakukan berjalan dengan lancar.
Oleh itu, dalam memastikan kumpulan kakitangan yang boleh mengurus dan
memimpin sekaligus menjadi pelapis yang sentiasa berkualiti dan efisien,
4.0-29
terlatih serta berproduktiviti tinggi, keperluan terhadap perancangan kerjaya,

inisiatif program latihan kakitangan serta kawalan dan pemantauan prestasi
kerjaya perlu diberi keutamaan.
Dalam menghadapi persediaan terhadap peningkatan bebanan tugas kelak di

samping memastikan jadual pelaksanaan Rancangan Tempatan lebih teratur
dan selaras dengan kehendak pihak MDM, pengisian jawatan kosong di
peringkat pengurusan tertinggi dan peringkat Pengurusan dan Profesional
juga dilihat sebagai salah satu keperluan utama.
Berdasarkan Jadual 4.16, jawatan peringkat Pengurusan dan Profesional

serta Separa Profesional perlu diisi sehingga tahun 2020. Cadangan jawatan
ini lebih tertumpu di peringkat Pengurusan dan Profesional bagi memastikan
prestasi kerja dan pengurusan yang berkualiti dan pelaksanaan RT Daerah
Maran berjalan dengan lancar. Selain itu pengisian jawatan profesional ini
juga bertujuan menyediakan kakitangan pelapis yang berkualiti,
berpengalaman dan produktif di MDM.
Jadual 4.16 : Cadangan Pertambahan Kakitangan MDM Mengikut

Jabatan, 2020
Jawatan Kod Gaji
JABATAN KHIDMAT PENGURUSAN
Yang Dipertua VU7
Setiausaha Majlis N54
Pengarah Khidmat Pengurusan N48
Pegawai Tadbir N41
Penolong Pegawai Tadbir Kanan N32
Penolong Pegawai Tadbir N27
Penolong Pegawai Penerangan S29
JABATAN PERBENDAHARAAN
Pengarah Perbendaharaan W48
Juruaudit W41
Penolong Juruaudit W27
Akauntan W41
Penolong Akauntan Kanan W32
Penolong Akauntan W27
Pembantu Akauntan W22
Pembantu Akauntan W17
Pembantu Tadbir (Kewangan) W22
Pembantu Tadbir (Kewangan) W17
JABATAN PERANCANGAN & PEMBANGUNAN
Pengarah Perancangan Bandar J48
Pegawai Perancang Bandar dan Desa J41
Pegawai Perancang Bandar dan Desa (GIS) J41
Arkitek Landskap J41

4.0-30
Jawatan Kod Gaji

Pen. Peg. Perancang Bandar Kanan J36
Pen. Peg Perancang Bandar J29
Pen. Peg Perancang Bandar (GIS) J29
Pen. Peg Perancang Bandar (OSC) J29
Penolong Arkitek Landskap J29
Juruteknik Perancang Bandar Kanan J22
Juruteknik (GIS) J22
Juruteknik Perancang Bandar J17
Juruteknik Landskap G17
JABATAN PENILAIAN & PENGURUSAN HARTA
Pengarah Penilaian W48
Pegawai Penilaian W41
Pen. Pegawai Penilaian Kanan W32
Penolong Pegawai Penilaian W27
Pembantu Penilaian W22
Pembantu Penilaian W17
JABATAN KEJURUTERAAN & KEMAJUAN PROJEK
Pengarah Kejuruteraan J48
Jurutera J41
Penolong Jurutera Kanan J36
Penolong Jurutera J29
Juruteknik Kejuruteraan Kanan J22
Juruteknik Kejuruteraan J17
JABATAN PERKHIDMATAN PERBANDARAN & PELESENAN
Pengarah Perkhidmatan Bandar Dan Pelesenan U48
Pegawai Perubatan U41
Pen. Pegawai Perubatan U32
Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran U36
Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran Kanan U32
Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran U29
JABATAN PENGUATKUASAAN & KESELAMATAN
Pegawai Undang-Undang L41
Pembantu Undang-Undang L29
Pegawai Penguatkuasa N41
Penolong Pegawai Penguatkuasa N27
Pembantu Penguatkuasa N22
Pembantu Penguatkuasa N17
iii. MDM Sebagai Agensi Pelaksana dan Penyelaras
Terdapat tiga tugas yang perlu dilaksanakan oleh MDM dalam menjalankan
kesemua projek yang dicadangkan iaitu sebagai agensi pelaksana utama,
agensi penyelaras dan agensi pemantauan. Kebiasaannya, di dalam
pelaksanaan Rancangan Tempatan, terdapat empat sumber kewangan bagi
tujuan pembiayaan projek-projek. Sumber-sumber tersebut adalah dari
kerajaan persekutuan, kerajaan negeri, pihak swasta dan PBT. Salah satu
sumber kewangan utama untuk membiayai projek-projek yang dicadangkan
dalam Rancangan Tempatan ini adalah dari pihak MDM sendiri. Oleh yang

4.0-31
demikian, pihak MDM perlu mempelbagaikan sumber pendapatan mereka

dengan memberikan perkhidmatan yang lebih cekap dan berkesan.
iv. Kerjasama MDM Dengan Pihak Awam dan Swasta
Kerjasama dan penglibatan sektor swasta adalah penting dalam memastikan

pelaksanaan Rancangan Tempatan ini berjaya. Ini kerana sebahagian besar
daripada kos projek adalah melalui penglibatan pihak swasta. Kerjasama
antara MDM dengan pihak swasta dan awam yang lain akan mewujudkan
satu gabungan pelbagai perkhidmatan yang lebih profesional dalam
mencapai pelaksanaan Rancangan Tempatan yang lebih berjaya dan efektif.
Oleh yang demikian, sokongan dan tindakan yang seiring oleh semua agensi
kerajaan adalah penting bagi meyakinkan sektor swasta untuk membuat
pelaburan yang tinggi untuk jangka panjang. Insentif-insentif yang perlu
dipergiatkan bagi menarik pelabur sektor swasta adalah seperti berikut :
a. Projek Usahasama MDM Dan Swasta
Melaksanakan projek usahasama antara MDM dengan pihak swasta akan

dapat membantu khususnya pihak MDM dalam usaha untuk meminimumkan
kos yang diperlukan untuk menjalankan pembangunan. Selain dapat
mengurangkan kos, ia juga akan membantu dalam meningkatkan lagi kualiti
dan daya pengeluaran berdasarkan kepada kepakaran yang dimiliki oleh
pihak swasta tersebut.
b. Pajakan Harta
Harta dan kemudahan yang dimiliki oleh MDM boleh dipajakkan kepada
sektor swasta. Ia boleh diterjemahkan dengan cara penglibatan dari segi
pemindahan hak ke atas kegunaan harta bagi tempoh tertentu dan hasilnya,
pihak MDM boleh mengenakan bayaran sewa. Kaedah ini akan membantu
meningkatkan kewangan Pihak Berkuasa Tempatan.

4.0-32
c. Kontrak Pengurusan
Syarikat swasta yang mempunyai kepakaran dalam bidang pengurusan dan

teknikal tertentu boleh diberikan kontrak pengurusan untuk mengurus
perkhidmatan yang sebelum ini diselenggarakan oleh MDM. Dengan cara ini,
tanggungjawab pengurusan dapat dibahagikan dengan teratur dan
pelaksanaan yang lebih efektif dapat diwujudkan. Kemahiran yang diperolehi
oleh pihak swasta turut dapat disebarkan kepada kakitangan awam dan ini
akan dapat meningkatkan lagi taraf dan kualiti perkhidmatan Pihak Berkuasa
Tempatan.
d. Program Penswastaan
• Bina – Kendali – Pindah (BKP)
BKP melibatkan syarikat swasta membina sesuatu kemudahan dengan

menggunakan sumber kewangan sendiri, mengendalikannya untuk tempoh
yang dipersetujui dan memindahkannya kepada MDM di akhir tempoh
tersebut. Di dalam tempoh concession period, syarikat swasta dibenar
mengutip hasil sama ada secara langsung daripada pengguna atau secara
tidak langsung iaitu melalui MDM.
• Bina – Kendali (BK)
Cara BK adalah sama seperti BKP tetapi ia tidak melibatkan pemindahan

kemudahan kepada MDM. Penswastaan cara BKP dan BK adalah untuk
projek-projek yang memerlukan sumber kewangan yang besar, pengurusan
yang berpengalaman dan kepakaran di dalam bidang yang diswastakan.
Walau bagaimanapun, terdapat beberapa lagi kaedah penswastaan boleh
dijalankan, antaranya seperti tukar ganti (land swap), bina-pajak-pindahmilik /
kendali-pajak-pindahmilik, penjualan aset / ekuiti dan kontrak pengurusan.
v. Meningkatkan Tahap Penggunaan Teknologi Maklumat & Aplikasi

IT Dalam Setiap Bahagian
Penggunaan teknologi maklumat dan aplikasi IT terkini boleh menjadikan

pengurusan MDM lebih efisien dan lebih produktif. Pihak MDM telah pun
4.0-33
mendapat pengiktirafan Sijil ISO 9002 dan telah menggunapakai bagi

membolehkan MDM berdaya saing demi merealisasikan wawasan untuk
menjadikan MDM sebagai PBT yang lebih cekap, berkesan dan komited ke
arah mewujudkan komuniti sejahtera menjelang tahun 2013.
Antara aplikasi yang dapat membantu terutama dalam penerimaan hasil

termasuklah pembayaran online melalui internet, kiosk ‘e-payment’ dan juga
penggunaan laman web dengan meluas agar segala aktiviti dan permohonan
seperti e-cukai, e-submission, lesen, kompaun, aduan dan lain-lain dapat
dilakukan menerusi internet.
MDM juga harus membuat kajian dari masa ke semasa dalam mengambilkira
perisian dan kelengkapan komputer terkini yang diperlukan dan juga
berusaha ke arah sistem rangkaian komputer (Local Area Networking) di
antara bahagian-bahagian di dalam MDM yang perlu di selenggarakan oleh
Unit Komputer & IT. Ini termasuklah dalam segi pengumpulan dan
perkongsian data, maklumat digital, cara penyimpanan peta, akses, sistem
aduan, internet, e-submission, sistem gaji, dan sebagainya. Ia dapat
mengeratkan hubungan di antara bahagian-bahagian dan menjamin
ketulusan dalam perkhidmatan. Polisi penggunaan e-mail ini, harus diadakan
bagi mengelakkan kebocoran rahsia, maklumat sulit dan dokumen sensitif
MDM. MDM juga boleh menyimpan maklumat berkaitan Rancangan
Tempatan termasuklah :
i. Maklumat hartanah digital pegangan.

ii. Inventori harta yang diselenggarakan MDM seperti jalan, parit, taman,
tandas dan tempat awam lain.
iii. Inventori harta/projek yang diselenggarakan agensi kerajaan lain
termasuk JKR, JPS dan sebagainya.
iv. Maklumat as-build drawings dari kontraktor atau agensi kerajaan lain.
Maklumat ini dapat membantu MDM di dalam mengawal pembangunan,

penguatkuasaan, membuat kerja penyelenggaraan dengan lebih berkesan.
MDM juga menerusi unit yang sama dan atau menerusi kerjasama pihak
swasta disarankan untuk membina laman web, sistem GIS dan memberi

4.0-34
kursus komputer dalaman kepada warga kerja MDM dan berusaha ke arah
menaiktaraf unit tersebut kepada Jabatan Sistem Maklumat.
vi. Memperkukuhkan & Mempermodenkan Cara Kutipan Hasil

Melalui Perisian Terkini
Dengan adanya sistem dan perisian yang terkini dapat menjamin pengutipan
hasil yang lebih efektif dan dapat meminimumkan tunggakan cukai. MDM
mungkin boleh menyediakan lebih banyak kiosk pembayaran, atau
bekerjasama dengan lain-lain agensi seperti pejabat pos, Bank Simpanan
Nasional atau lain-lain bank komersial, sekaligus menyediakan lebih banyak
tempat pembayaran atau berdaftar dengan sistem pembayaran e-commerce
Maybank2U yang telah terbukti keberkesanannya.
vii. Kawalan Pembangunan
a. Tanggungjawab MDM
Pihak MDM merupakan PBT yang mempunyai tanggungjawab penuh

dalam mengawal pembangunan yang sedang dan akan dijalankan di
kawasan pentadbirannya. Dalam memastikan setiap pembangunan yang
dijalankan mengikut prosedur kelulusan yang sepatutnya, MDM perlu
menjalankan penguatkuasaan yang lebih tegas. Dalam aspek kawalan
pembangunan, Jabatan Perancangan dan Pembangunan dilihat sebagai
jabatan yang paling penting dalam MDM, di mana jabatan ini perlulah
bertindak secara agresif dalam memastikan setiap perancangan dan
pembangunan yang dilaksanakan adalah mengikut Peruntukan Akta
Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172) di samping berusaha
untuk mencapai tahap pengurusan yang diiktiraf berdasarkan kepada
kualiti-kualiti tertentu.
b. Penyelarasan Kerja-Kerja Kawalan Pembangunan
Penyelarasan kerja-kerja kawalan pembangunan diantara MDM dan Felda

perlu dipertingkatkan bagi memastikan pembangunan perbandaran
terancang dirangkaian pusat petempatan Felda Gugusan Jengka.
Sebarang Rancangan Pemajuan diatas tanah milik Felda mahu pun

4.0-35
peneroka perlu mengemukakan permohonan kebenaran merancang

kepada MDM sebagai PBT bagi Daerah Maran mengikut Seksyen 19(1)
Akta 172 dan Seksyen 136(1)(c) KTN. Tindakan perlu diambil bagi
mengkaji semula dan meminda sebahagian seksyen berkaitan kawasan
petempatan perbandaran yang terkandung dalam Akta Petempatan
Berkelompok 1960. Ia bertujuan bagi memastikan setiap kawasan
petempatan Felda yang mempunyai Rancangan Pemajuan mengemukakan
permohonan kepada PBT yang berkaitan. Pihak pengurusan Felda melalui
Pengurus Rancangan bagi setiap petempatan dipertanggungjawabkan
untuk menyelaras dan memastikan setiap Rancangan Pemajuan
dikemukakan kepada PBT berkaitan.
viii. Jawatankuasa Kerja RT Daerah Maran
Berdasarkan kepada Seksyen 17, Akta 172, Pihak Berkuasa Tempatan

mempunyai kuasa untuk mewujudkan apa-apa kaedah yang sesuai dalam
memastikan Rancangan Tempatan ini dapat dijalankan dan dilaksanakan
dengan sebaiknya. Oleh yang demikian, kajian ini mencadangkan agar
sebuah Jawatankuasa Kerja RT Daerah Maran perlu ditubuhkan oleh
MDM bagi mengenalpasti isu-isu dan menanganinya di peringkat awal
dalam menyokong perancangan dan kerja-kerja pelaksanaan
pembangunan di kawasan Rancangan Tempatan. Ia dapat memudahkan
pengurusan yang bakal dibuat oleh pihak PBT.
Antara tugas-tugas jawatankuasa ini adalah:
• Mengatur, mengawal, merancang dan menyelaraskan semua aktiviti

pemajuan.
• Mengenalpasti dan menangani isu-isu kritikal perancangan di peringkat
awal.
• Kekerapan mesyuarat jawatankuasa hanya tertumpu kepada isu
perancangan secara menyeluruh yang melibatkan pembangunan
berskala besar di Daerah Maran yang tidak mampu diselesaikan di
peringkat PBT (minimum 1 kali sebulan).

4.0-36
Cadangan Struktur Jawatankuasa Penyelaras dan Pelaksanaan RT Daerah

Maran adalah sepertimana terkandung dalam Rajah 4.5. Manakala cadangan
Ahli Jawatankuasa Kerja RT Daerah Maran adalah seperti berikut:
• YDP MDM – Pengerusi

• Bahagian Perancang Ekonomi Negeri Pahang (BPEN)
• Jabatan Perancangan Bandar & Desa Negeri Pahang (JPBD)
• Polis Diraja Malaysia (PDRM)
• Jabatan Kerja Raya (JKR)
• Jabatan Pengairan dan Saliran (JPS)
• Jabatan Bekalan Air (JBA)
• Jabatan Ukur dan Pemetaan Malaysia (JUPEM)
• Jabatan Alam sekitar (JAS)
• Jabatan Mineral dan Geosains (JMG)
• Jabatan Kesihatan
• Jabatan Pendidikan
• Jabatan Perhutanan
• Jabatan Pertanian
• Jabatan Perikanan
• Pejabat Daerah dan Tanah Maran
• Kementerian Pelancongan Malaysia Negeri Pahang
• Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia
• Pengurusan FELDA Wilayah Jengka
• ECER
• Perbadanan Pengurusan Sisa pepejal dan Pelupusan Sampah

4.0-37
Rajah 4.5 : Struktur Jawatankuasa Penyelaras dan Pelaksanaan RT Daerah Maran
PERINGKAT
Penyelaras / Penyelia RT
MDM
PERINGKAT PELAKSANAAN
Perancangan dan Pelaksanaan Projek Cadangan
SEKTOR AWAM SEKTOR SWASTA
Pos Malaysia Berhad

• Bahagian Perancang Ekonomi Negeri Pahang Lembaga Lebuh Raya Malaysia
(BPEN) Telekom Malaysia Berhad
• Jabatan Perancangan Bandar & Desa Negeri Pemaju
Pahang (JPBD) Persatuan Agama
• Polis Diraja Malaysia (PDRM) TNB
• Jabatan Kerja Raya (JKR)
• Jabatan Pengairan dan Saliran (JPS)
• Jabatan Bekalan Air (JBA)
• Jabatan Ukur dan Pemetaan Malaysia
(JUPEM)
• Jabatan Alam sekitar (JAS)
• Jabatan Mineral dan Geosains (JMG)
• Jabatan Kesihatan
• Jabatan Pendidikan
• Jabatan Perhutanan
• Jabatan Pertanian
• Jabatan Perikanan
• Pejabat Daerah dan Tanah Maran
• Kementerian Pelancongan Malaysia Negeri
Pahang
• Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia
• Pengurusan FELDA Wilayah Jengka
• ECER
• Perbadanan Pengurusan Sisa pepejal dan
Pelupusan Sampah

4.0-38
vii. Cadangan Penubuhan Semula Lembaga Kemajuan Wilayah

Jengka (LKWJ)
Penubuhan semula organisasi Lembaga Kemajuan Wilayah Jengka (LKWJ)

akan dapat membantu meringankan beban tanggungjawab MDM dalam
mengurus, mentadbir dan mengawal pembangunan perbandaran di
rangkaian pusat-pusat petempatan sediada dalam Wilayah Jengka. Selain
dapat memberi tumpuan kepada kerja-kerja kawalan pembangunan,
cadangan ini akan dapat meningkatkan penyaluran pelbagai kemudahan dan
perkhidmatan perbandaran yang lebih efisyen kepada penduduk di Bandar
TAR Jengka serta pusat petempatan lain di Wilayah Jengka. Cadangan
penubuhan semula LKWJ akan memberi kesan positif dan negatif kepada
jentera pentadbiran dan pelaksanaan MDM khususnya dan Daerah Maran
secara keseluruhannya sepertimana terkandung dalam Jadual 4.17.
Jadual 4.17 : Implikasi Penubuhan Semula LKWJ

Aspek Kebaikan Keburukan
Pentadbiran Wilayah Jengka akan dapat MDM hilang kuasa
ditadbir & diurus dengan lebih pentadbiran keatas
efektif & efisyen. sebahagian besar kawasan
Wilayah Jengka di Daerah
Maran.
Penduduk tempatan di Wilayah Wujud rombakan organisasi
Jengka akan dapat menikmati kerja bagi kakitangan MDM
pelbagai kemudahan & terutama bagi pejabat
perkhidmatan perbandaran yang cawangan.
lebih baik & selesa.
Kewangan Meringankan beban kewangan Pengurangan hasil cukai
yang perlu ditanggung oleh taksiran akan melemahkan
MDM bagi mengurus dan kedudukan kewangan MDM &
menyelenggara kerja-kerja kurang berdaya saing.
pembangunan akibat kawasan
operasi yang luas & jauh.

4.0-39
PENILAIAN
KEMAMPANAN
BAB 5.0
PENILAIAN KEMAMPANAN
5.0 PENILAIAN KEMAMPANAN
5.1 PENGENALAN
Pembangunan mampan telah ditakrifkan sebagai “pembangunan yang

membolehkan generasi semasa memenuhi keperluannya tanpa
mengkompromikan kemampuan generasi mendatang memenuhi keperluan
mereka” (Brundtland Report, juga dikenali sebagai laporan World Commission on
Environment & Development, 1987). Ia bermaksud pemajuan ekonomi yang
mengambilkira kesan terhadap alam sekitar, sumber asli dan masyarakat setempat
dan di sekitarnya, serta memastikan pembangunan dapat berjalan secara berterusan.
Secara amnya prinsip pembangunan mampan adalah pembangunan yang abadi dan
dicirikan oleh pengekalan atau penjanaan semula sumber asli, pemuliharaan mutu
alam sekitar dan penjaminan kesejahteraan masyarakat.
Sustainability Assessment (SA) atau Penilaian Kemampanan ialah satu proses

penilaian penerapan objektif pembangunan mampan dalam strategi, dasar, pelan
atau program pembangunan. Proses SA merupakan satu evolusi kaedah-kaedah am
penilaian alam sekitar, khususnya penilaian kesan alam sekitar (EIA) dan penilaian
strategik alam sekitar (SEA) disesuaikan penilaian Rancangan Pemajuan.
Rancangan Tempatan disediakan untuk memberi penyelesaian isu pembangunan

Daerah. Oleh itu pembentukan objektif yang mantap dalam Rancangan Tempatan,
menjadi salah satu proses yang penting ke arah mencapai dasar dan arah tuju
pembangunan Daerah, serta memastikan pembangunan yang mampan.
Penilaian SA berpandukan objektif, iaitu, menilai sama ada cadangan pembangunan

dalam Rancangan Pemajuan, seperti Rancangan Tempatan Daerah (RTD), adalah
selaras dengan objektif pembangunan mampan. Pencapaian objektif dan
penyelesaian masalah menjadi dua teras utama dalam pendekatan SA.
Proses SA bertindak sebagai penapis untuk mengelakkan cadangan program

pembangunan RTD yang berkemungkinan bercanggah dengan matlamat
pembangunan mampan sebelum kita merumuskan projek pelaksanaan. Penilaian
impak SA dibuat dalam proses penyediaan Rancangan Tempatan. Dalam konteks ini,
proses penilaian ini dibuat berulang-ulang sepanjang penyediaan Rancangan
Tempatan.

5.0-1
Kajian SA ke atas cadangan RT Daerah Maran ini akan memastikan cadangan-

cadangan yang akan dirumuskan nanti menyepadukan keperluan-keperluan ekonomi
dan sosial dengan keperluan alam sekitar, serta menepati objektif-objektif
pembangunan mampan serta visi RFN dan RSN Pahang.
5.2 OBJEKTIF KAJIAN
Objektif kajian Penilaian Kemampanan dalam penyediaan Rancangan Tempatan ini

adalah bertujuan untuk:
i. Menerapkan prinsip-prinsip pembangunan mampan dalam rancangan

pembangunan RT Daerah Maran.
ii. Menjadikan proses penyediaan Rancangan Tempatan lebih telus dan
tertumpu kepada penyelesaian isu kelestarian pembangunan dan
pemuliharaan persekitaran.
iii. Mengelakkan sebarang kesan negatif yang nyata akibat cadangan-cadangan
yang dirumuskan.
iv. Mengambil langkah proaktif untuk menangani dan meminimumkan kesan
yang berkemungkinan.
v. Memberi perhatian kepada sebarang impak baki dalam pelaksanaan pelan.
vi. Memanfaatkan sepenuhnya impak yang positif dalam cadangan-cadangan
dalam Rancangan Tempatan ini.
5.3 SKOP KAJIAN
Skop kajian Penilaian Kemampanan bagi RT Daerah Maran ini adalah seperti :
i. Mengenalpasti elemen-elemen pembangunan mampan penting yang

berkaitan dengan kawasan kajian dan kebolehlaksanaan projek
ii. Mengenalpasti keperluan dasar dan perundangan negara, negeri dan daerah
berkaitan pembangunan mampan
iii. Mengenalpasti ciri-ciri fizikal, guna tanah, alam sekitar dan sosioekonomi
yang mempengaruhi kemajuan kawasan RT Daerah Maran
iv. Mengenalpasti isu-isu strategik pembangunan kawasan RT Daerah Maran
dan tindakan yang diperlukan dari perancangan pembangunan ekonomi,
alam sekitar, sumber asli dan masyarakat

5.0-2
v. Mengenalpasti asas penilaian dan petunjuk pembangunan mampan untuk

tujuan penilaian impak, pengawasan dan penilaian kemajuan pelaksanaan
RT Daerah Maran
vi. Menjalankan penilaian ke atas objektif pembangunan dan cadangan
pembangunan RTD ini untuk memastikan supaya menepati matlamat
pembangunan mampan
vii. Menyediakan rumusan langkah-langkah pelaksanaan dan mitigasi untuk
memastikan pembangunan mampan dan menepati objektif yang ditetapkan
5.4 PENDEKATAN PENILAIAN KEMAMPANAN
Proses kajian Sustainability Assessment dalam penyediaan RT Daerah Maran ini

merangkumi enam komponen utama:
i. Semakan Dasar, Pelan dan Program yang berkaitan

ii. Audit keadaan semasa
iii. Pembentukan Objektif Kemampanan
iv. Penilaian keserasian objektif RTD
v. Penilaian impak
vi. Cadangan mitigasi dan pengurusan pelaksanaan
Dasar, Pelan dan Program di peringkat Nasional, Wilayah dan Tempatan disemak
untuk menilai perkaitan dengan RTD. Isu-isu utama dikenalpasti untuk pertimbangan
dalam merumuskan objektif kemampanan. Rujukan seperti best practice dari
sumber-sumber lain juga akan disemak untuk panduan.
Dari maklumat rujukan asas ini isu-isu utama kawasan RT Daerah Maran dan isu-isu
kemampanan ditentukan. Objektif kemampanan akan dirumuskan dan asas penilaian
serta indikator pembangunan mampan akan dikenalpasti bagi membantu dalam
proses penilaian impak RTD nanti. Cadangan-cadangan RTD seharusnya menghala
ke arah pencapaian sasaran-sasaran tersebut.
Proses pembentukan objektif kemampanan adalah berdasarkan isu-isu daripada

Laporan Focus Group Discussion (FGD) dan Terms Of Reference (TOR). Objektif SA
kemudiannya akan dijalankan dengan penglibatan stakeholders untuk
memuktamadkan isu utama dan objektif SA. Skop isu dan objektif SA yang

5.0-3
dirumuskan akan menjadi asas penilaian SA bagi peringkat-peringkat kajian RTD

seterusnya.
Penilaian keserasian akan dijalankan untuk menyemak samada objektif yang

dicadangkan untuk RTD adalah selaras dengan objektif Rancangan Struktur Negeri
Pahang 2002 - 2020 dan objektif pembangunan mampan. Sebarang konflik di antara
objektif yang dikenalpasti akan dibincangkan dan kaedah penyelesaian akan
disarankan untuk memuktamadkan Objektif RTD.
Penilaian impak dibuat untuk memastikan cadangan-cadangan yang disediakan

dalam RTD ini selaras dengan keperluan dan objektif pembangunan mampan. Oleh
itu beberapa jenis penilaian akan dibuat untuk menguji dan memastikan strategi,
konsep dan cadangan pembangunan dalam RTD ini menepati objektif pembangunan
mampan.
Kerangka pelan pengurusan kemampanan akan dirumuskan untuk memandu pihak

JPBD Negeri, Majlis Daerah Maran dan agensi pelaksana lain dalam pelaksanaan
langkah-langkah tebatan dan pengurusan supaya pelaksanaan program dari RTD ini
dijalankan selaras dengan keperluan untuk mencapai kemampanan Daerah. Kaedah
utama penilaian yang digunakan dalam kajian ini ialah matriks impak. Jenis-jenis
penilaian yang akan dijalankan terdiri daripada:
a. Penilaian keserasian objektif RTD

Setiap objektif RTD dibandingkan dengan objektif pembangunan mampan untuk
memastikan keserasiannya. Objektif RTD juga akan dibandingkan dengan
objektif RSN untuk menilai ketepatan objektif RTD.
b. Penilaian cadangan awal

Ini adalah untuk menilai kemungkinan impak cadangan-cadangan awal dan
strategi mengikut sektor. Setiap cadangan sektor dan unsur utama strategi
sektor akan dinilai menggunakan empat objektif umum pembangunan mampan
iaitu sosial, ekonomi, alam sekitar dan fizikal.

5.0-4
c. Penilaian strategi pembangunan

Ini adalah untuk menilai kemungkinan impak cadangan strategi dan konsep
pembangunan RTD. Unsur-unsur utama konsep dan strategi dinilai dengan
menggunakan objektif pembangunan mampan. Alternatif yang telah dikenalpasti
juga akan dinilai.
d. Penilaian liputan skop cadangan RTD

Ini adalah untuk menilai sama ada cadangan-cadangan dalam RTD telah
merangkumi semua objektif kemampanan. Penilaian ini adalah untuk
memastikan cadangan-cadangan RTD meliputi setiap objektif RTD dan objektif
yang kritikal mendapat tumpuan yang wajar.
e. Penilaian kemungkinan impak cadangan RTD

Ini adalah untuk menilai kemungkinan impak cadangan-cadangan RTD dan
mengenalpasti langkah-langkah tebatan yang diperlukan dalam perlaksanaan
cadangan RTD, dan jika perlu, mencadangkan pindaan kepada cadangan yang
perlu pembaikan.
Setiap pindaan yang dibuat kepada objektif, strategi dan cadangan RTD yang
berkenaan akan melalui penilaian semula SA. Kajian Penilaian Kemampanan dalam
penyediaan RTD ini boleh dirumuskan ke dalam empat peringkat umum seperti
dalam Jadual 5.1 dan Rajah 5.1.
Jadual 5.1 : Peringkat Penilaian Kemampanan Projek Dalam RT Daerah Maran

Peringkat Kajian Aktiviti
Peringkat 1: Mengenalpasti isu dan objektif pembangunan
Kajian latar belakang, semakan dasar mampan yang berkaitan dan mendapatkan
dan pelan lain, serta objektif maklumat asas (baseline data) dan data
kemampanan. sekunder melalui:
• Laporan-laporan dan pelan yang sedia ada

serta hasil perbincangan dengan pihak
berkepentingan stakeholders.
• Rumusan dasar-dasar negara dan Negeri
Pahang.
• Lawatan dan pengamatan tapak.
• Maklumat terkini daripada agensi-agensi
berkaitan.
• Perbincangan bersama pakar dalam bidang
yang berkaitan.
• Menganalisis pencapaian indikator
MURNInet dan langkah-langkah susulan.

5.0-5
Peringkat Kajian Aktiviti

Peringkat 2: Peringkat ini meliputi aktiviti utama seperti
Analisis keadaan semasa dan penentuan berikut:
objektif, asas penilaian dan indikator
pembangunan mampan. • Analisis keadaan alam sekitar semasa dan
isu kemampanan.
• Penentuan objektif & asas penilaian
pembangunan mampan untuk proses SA.
• Pemantapan isu dan objektif SA dengan
rundingan bersama stakeholders.
• Penilaian keserasian antara objektif
kemampanan dan objektif pembangunan
RTD.
Peringkat 3: Peringkat ini melibatkan tiga aktiviti yang
Analisis cadangan dan penilaian disenaraikan seperti berikut:
kemampanan ke atas cadangan-
cadangan RTD • Penilaian kemampanan cadangan-
cadangan awal.
• Penilaian kemampanan ke atas strategi
pembangunan terpilih.
• Penilaian kemampanan ke atas cadangan-
cadangan pembangunan RTD.
Peringkat 4: Menyediakan rumusan langkah-langkah
Penyediaan cadangan kerangka pelan pengurusan dan mitigasi bagi pelaksanaan
pengurusan kemampanan RTD RTD untuk memastikan pembangunan mampan
dan menepati objektif yang ditetapkan.

5.0-6
Rajah 5.1 : Pendekatan Kajian Penilaian Kemampanan RT Daerah Maran –

Peringkat Laporan Kajian
MATLAMAT & OBJEKTIF RTD
Input daripada Dasar- WAWASAN & DRAF OBJEKTIF

Dasar Negara, RFN, RSN, KEMAMPANAN
dll. Analisis & Sintesis
Audit maklumat rujukan
asas (‘baseline)
Asas penilaian
LAPORAN AWAL
Input daripada kajian PENGUMPULAN DATA / Analisis pencapaian

sektor &FGD (isu-isu MAKLUMAT KAJIAN Indikator kemampanan
strategik) MURNInet
Mengenalpasti isu-isu Pemilihan Objektif SA, Asas

PENGANALISAAN SUMBER-
utama kemampanan Penilaian dan Indikator
SUMBER MAKLUMAT / DATA
dan tindakan-tindakan Kemampanan
yang diperlukan dalam
RTD
Rundingan bersama
PEMBENTUKAN OBJEKTIF
stakeholders
KEMAMPANAN
Penyediaan Laporan Awal SA
PENILAIAN KESERASIAN OBJEKTIF • Penilaian Keserasian

LAPORAN PENEMUAN
RTD
Penilaian impak & liputan
cadangan
CADANGAN AWAL Penilaian keserasian antara
cadangan sektoral
KONSEP DAN STRATEGI • Penilaian Impak

PEMBANGUNAN
Penyediaan Laporan
Penemuan SA
Cadangan pindaan draf, Penilaian impak & liputan

DRAF (Awal) RTD skop cadangan
langkah mitigasi impak &
RANCANGAN TEMPATAN
kawalan pembangunan Penilaian keserasian antara

cadangan sektoral
DRAF (Akhir) RTD

Penyediaan Cadangan
kerangka Pelan
Pengurusan
Seranta Awam
Penyediaan Laporan Draf SA
- Cadangan pindaan,
Kemas kini Cadangan langkah mitigasi impak &
kerangka Pelan RT Daerah Maran kawalan alam sekitar
Pengurusan

5.0-7
5.5 DASAR- DASAR RUJUKAN OBJEKTIF KEMAMPANAN
Sustainability Assessment akan berpandukan secara khusus kepada

dokumen dan dasar-dasar utama di peringkat kebangsaan dan negeri. Teras
dasar-dasar kemampanan dirumuskan dari dasar-dasar berikut:
• Wawasan 2020
• Dasar Wawasan Negara 2001- 2010 (& Dasar Pembangunan
Negara)
• Rangka Rancangan Jangka Panjang Ketiga 2001-2010
• Dasar Alam Sekitar Negara (2002)
• Dasar Sosial Negara
Dasar-dasar kebangsaan dan dokumen lain yang berikut juga dirujuk sebagai
dasar sokongan:
• Dasar Kepelbagaian Biologi Negara 1998

• Dasar Perbandaran Negara
• Dasar Perhutanan Negara 1978/1992
• Dasar Pertanian Negara
• Dasar Tanah Bencah Negara
• Rancangan Malaysia Ke-Sembilan 2006-2010
• Rancangan Fizikal Negara
• Rancangan Struktur Negeri (RSN) Pahang 2002-2020
• Rancangan Struktur Majlis Daerah Maran & Pihak Berkuasa
Perancang Tempatan Maran 1995-2020
• Rancangan Tempatan Bandar Maran 1999-2010
5.5.1 Wawasan 2020
Dalam usaha memenuhi sembilan cabaran menjelang 2020, Wawasan 2020

telah menekankan supaya sumber semulajadi yang bernilai dimanfaatkan,
tanah-tanih kekal subur dan produktif, udara bersih dan cerah, perairan tidak
tercemar dan sumber hutan dapat dijana secara berterusan dan dapat
memenuhi keperluan pembangunan negara. Dasar Wawasan Negara (DWN)
terkandung dalam Rangka Rancangan Jangka Panjang Ketiga 2001-2010
(RRJP3).

5.0-8
5.5.2 Dasar Wawasan Negara dan Rangka Rancangan Jangka Panjang

Ketiga 2001-2010 (DWN & RRJP3)
Dasar Wawasan Negara (DWN) yang terkandung dalam Rangka Rancangan

Jangka Panjang Ketiga 2001-2010 (RRJP3) menentukan arah pembangunan
Negara. DWN menggabungkan teras utama dasar pembangunan
sebelumnya yang terkandung dalam Dasar Ekonomi Baru dan Dasar
Pembangunan Nasional. Strategi utama DWN ialah membasmi kemiskinan
tanpa mengira kaum, menyusun semula masyarakat dan menjalankan
pembangunan yang seimbang. Dasar dan strategi dalam tempoh RMKe 8
telah memberi tumpuan kepada pencapaian pertumbuhan mampan dengan
berdaya tahan. Teras utama dan strategi pembangunan DWN tertumpu
kepada :
• Pengekalan kestabilan ekonomi makro untuk mengekalkan pertumbuhan

ekonomi yang mampan dan berdaya tahan
• Pembasmian kemiskinan dan ketidakseimbangan, serta penyusunan
semula masyarakat bagi semua kumpulan etnik, lapisan pendapatan dan
wilayah
• Peralihan strategi pembangunan ekonomi daripada pertumbuhan yang
didorong oleh input kepada pertumbuhan yang didorong oleh produktiviti
• Peningkatan daya saing sektor utama seperti industri, kewangan
pelancongan dan pertanian melalui proses pengeluaran yang lebih cekap
dan nilai tambah yang lebih tinggi
• Perluasan penggunaan teknologi maklumat dan komunikasi (ICT) untuk
menyokong ekonomi berasaskan pengetahuan (K-economy)
• Peningkatan pembangunan sumber manusia untuk membekal tenaga
kerja yang berkemahiran dan pengetahuan tinggi sebagai asas bagi
menyokong ekonomi berasaskan pengetahuan serta meningkatkan
produktiviti dan daya saing
• Pencapaian pembangunan mampan dengan menangani isu alam sekitar
dan sumber asli secara bersepadu dan menyeluruh
• Peningkatan kualiti hidup semua lapisan rakyat
• Penanganan kesan sosial dan budaya dari pembangunan ekonomi dan
pembandaran
• Pengukuhan nilai moral dan etika berasaskan agama, adat dan tradisi

5.0-9
5.5.3 Dasar Alam Sekitar Negara (DASN)
Dasar Alam Sekitar Negara (DASN) bermatlamat “untuk meneruskan

kemajuan ekonomi, sosial dan budaya serta peningkatan kualiti hidup rakyat
Malaysia menerusi kesejahteraan alam sekitar dan pembangunan lestari”.
DASN bertujuan untuk mencapai objektif-objektif berikut:
• Alam sekitar yang bersih, selamat, sihat dan produktif bagi generasi masa
kini dan masa hadapan
• Pemuliharaan kebudayaan dan warisan semulajadi yang unik dan
pelbagai dengan penyertaan berkesan semua sektor masyarakat
• Cara hidup, pola penggunaan dan pengeluaran yang lestari
DASN berlandaskan lapan prinsip-prinsip yang mengharmonikan keperluan

pembangunan ekonomi dengan kepentingan alam sekitar dan tujuh strategi
untuk pelaksanaan. Prinsip-prinsip yang telah digariskan ialah :
• Pengawasan (stewardship) alam sekitar

• Pemuliharaan ketahanan dan kepelbagaian alam
• Peningkatan berterusan kualiti alam sekitar
• Penggunaan lestari sumber-sumber asli
• Membuat keputusan bersepadu
• Peranan sektor swasta
• Komitmen dan kebertanggungjawaban
• Penyertaan aktif dalam masyarakat antarabangsa
5.5.4 Dasar Sosial Negara (DSN)
Dasar Sosial Negara (DSN) ialah “dasar pembangunan sosial berteraskan nilai-
nilai murni dan peningkatan keupayaan insan bagi mencapai kesepaduan dan
kestabilan sosial, ketahanan nasional dan kesejahteraan hidup masyarakat
Malaysia yang maju dan mantap”. Dasar ini bertujuan untuk mewujudkan
sebuah masyarakat Malaysia yang maju dan mampan dalam persekitaran yang
sihat, serta semua lapisan anggota masyarakat mendapat peluang yang sama
untuk berkembang.

5.0-10
Objektif utama DSN ialah untuk “Menjamin setiap individu, keluarga dan
komuniti tanpa mengira kumpulan etnik, agama,budaya, gender dan fahaman
politik serta wilayah dapat menyertai dan memberi sumbangan kepada arus
pembangunan negara serta menikmati kesejahteraan hidup secara berterusan”.
Untuk mencapai matlamat dan objektif DSN, empat strategi telah digariskan
untuk :
• Memastikan keperluan asas individu, keluarga dan masyarakat dipenuhi

• Membangun dan memperkasakan insan sepanjang hayat
• Memperkukuh dan membangunkan sistem sokongan sosial dan
perkhidmatan sosial
• Menjana tenaga multi sektor
5.5.5 Dasar Kepelbagaian Biologi Negara (1998)
Dasar Kepelbagaian Biologi Negara (DKBN) telah mengenalpasti ekosistem

akuatik yang merangkumi habitat air tawar dan marin, adalah sangat penting
dari segi kepelbagaian biologi dan menampung pelbagai sumber hidup dan
sangat produktif. Habitat dipterokarp tanah pamah, serta tanah bencah dan
bakau, yang menampung paling banyak jumlah flora dan fauna juga semakin
kepupusan dan perlu dilindungi sepenuhnya. Usaha pemuliharaan yang telah
dilaksanakan sehingga kini masih tidak memuaskan dan perlu dipertingkatkan.
Di antara dasar dan strategi yang disarankan ialah pemuliharaan kepelbagaian
biologi hendaklah diberi keutamaan dalam perancangan dan pembangunan
negara.
5.5.6 Dasar Perbandaran Negara (DPN)
Dasar Perbandaran Negara merupakan dasar yang memandu dan menyelaras

perancangan dan pembangunan perbandaran negara supaya lebih efisien dan
sistematik dengan penekanan terhadap keseimbangan pembangunan sosial,
ekonomi dan fizikal di dalam bandar. Ini telah disimpulkan dalam matlamat
Dasar Perbandaran Negara iaitu ‘Mewujudkan Bandar Berwawasan dengan
Komuniti dan Kehidupan yang Sejahtera Menerusi Pembangunan Perbandaran
yang Mampan’. Matlamat ini telah disokong oleh Enam teras pembangunan
iaitu:

5.0-11
• Teras 1 : Pembangunan Perbandaran Yang Efisien Dan Mampan

• Teras 2 : Pembangunan Ekonomi Bandar Yang Kukuh, Dinamik dan
Berdaya Saing
• Teras 3 : Sistem Pengangkutan Bandar Yang Bersepadu dan Efisien
• Teras 4 : Penyediaan Perkhidmatan Bandar, Infrastruktur dan Utiliti
Yang Berkualiti
• Teras 5 : Pengwujudan Persekitaran Kehidupan Bandar Yang Sejahtera
dan Beridentiti
• Teras 6 : Urus Tadbir Bandar Yang Efektif
5.5.7 Dasar Perhutanan Negara (1978/1992)
Dasar Perhutanan Negara (DHN) yang disemak semula pada tahun 1992 juga
menekankan kepentingan pemuliharaan kepelbagaian biologi dan peranan
masyarakat tempatan dalam pembangunan perhutanan. Hutan Simpan Kekal
akan diwujudkan dan diuruskan di bawah empat kategori iaitu perlindungan,
pengeluaran, ameniti dan pendidikan & penyelidikan. Dua objektif utama Dasar
Perhutanan Negara ialah :
• Memulihara dan mengurus hutan negara berdasarkan prinsip-prinsip

pembangunan mampan
• Melindungi alam sekitar serta memulihara kepelbagaian biologi, sumber
genetik dan mempertingkatkan penyelidikan dan pendidikan
5.5.8 Dasar Pertanian Negara Ke Tiga (DPN3)
Objektif utama Dasar Pertanian Negara Ketiga (DPN3) ialah untuk

memaksimumkan pendapatan melalui penggunaan sumber pertanian secara
optimum.
Langkah-langkah yang dicadangkan meliputi usaha memaksimumkan

sumbangan sektor pertanian kepada Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK),
pendapatan eksport serta pendapatan petani, penternak dan nelayan. Secara
khususnya, objektif DPN3 adalah untuk :

5.0-12
• Meningkatkan keselamatan makanan (food security)

• Meningkatkan produktiviti dan daya saing sektor pertanian
• Mengukuhkan pertalian dengan sektor-sektor lain
• Mewujudkan sumber pertumbuhan yang baru untuk sektor pertanian
• Memulihara dan menggunakan sumber-sumber asli secara mampan
Dengan itu, pendekatan dan teras strategik yang baru untuk mempertingkatkan
sumbangan sektor pertanian dan perhutanan kepada pertumbuhan ekonomi.
Justeru itu, DPN3 memperkenalkan dua pendekatan strategik yang baru iaitu
pendekatan perhutani (agroforestry approach) dan pendekatan berasaskan
produk (product-based approach).
5.5.9 Rancangan Malaysia Ke Sembilan 2006-2010 (RMKe 9)
Rancangan Malaysia Ke Sembilan telah menunjukkan kepentingan

pembangunan mampan dalam setiap aktiviti pembangunannya. Ini jelas dilihat
dalam teras pertama, ketiga dan keempat di dalam RMKe 9, iaitu :
Teras 1 : Meningkatkan ekonomi dalam rantaian nilai lebih tinggi.

Kemampanan ekonomi boleh dicapai dengan memperkasakan pertanian dan
industri berasaskan pertanian, mempergiatkan sektor pembuatan dan
perkhidmatan berkaitan serta merealisasikan potensi pelancongan.
Teras 3 : Menangani masalah ketidaksamaan sosioekonomi yang berterusan

secara membina dan produktif.
Keseimbangan sosioekonomi penting dalam mewujudkan pembangunan
mampan. Ini dapat diperoleh dengan mencapai pertumbuhan dengan
pengagihan yang dapat membasmi kemiskinan serta mencapai pembangunan
wilayah yang seimbang.
Teras 4 : Meningkatkan tahap dan kemampanan kualiti hidup.

Kemampanan kualiti hidup dapat dicapai dengan mempertingkatkan
infrastruktur, kemudahan awam dan pengangkutan bandar, meningkatkan taraf
kesihatan, menyediakan perumahan dan perkhidmatan bandar yang berkualiti,
serta menggalakkan penjagaan alam sekitar yang berterusan.

5.0-13
5.5.10 Rancangan Fizikal Negara (RFN)
Di dalam konteks Rancangan Fizikal Negara, salah satu matlamatnya adalah

untuk mencapai pembangunan mampan negara di dalam semua dimensi
perancangan negara. Matlamat ini telah dikembangkan melalui lapan tema
iaitu:
• Pembentukan kerangka spatial negara

• Peningkatan daya saing ekonomi negara
• Pemodenan sektor pertanian
• Pengukuhan pembangunan pelancongan
• Pengurusan petempatan manusia
• Pemuliharaan sumber semulajadi dan alam sekitar
• Penyepaduan rangkaian pengangkutan negara
• Penyediaan infrastruktur yang bersesuaian
5.5.11 Rancangan Struktur Negeri (RSN) Pahang 2002-2020
Berdasarkan kepada Rancangan Struktur Negeri Pahang 2002–2020, terdapat

beberapa dasar pembangunan yang bertujuan menterjemahkan wawasan dan
objektif pembangunan Negeri Pahang. Bagi kawasan Zon Pembangunan
Tengah, terdapat beberapa dasar RSN yang berkaitan dalam pembangunan
Daerah Maran. Dasar-dasar tersebut adalah seperti berikut :
i. Pembangunan Kawasan Pertanian

DASAR LP7 : PEMBANGUNAN KAWASAN PERTANIAN PERLULAH
SELARAS DENGAN PELAN PENGEZONAN PERTANIAN NEGERI
Dasar LP7 menghendaki setiap perancangan pembangunan yang berasaskan

Zon Pertanian yang dikeluarkan oleh Jabatan Pertanian Negeri Pahang
mestilah dijadikan sebagai panduan dan asas kepada pelaksanaan Rancangan
Pembangunan Pertanian oleh Pihak Berkuasa Negeri, Tempatan dan Agensi
Kerajaan yang berkaitan.

5.0-14
Bagi Daerah Maran, penekanan diberikan terhadap meningkatkan hasil

tanaman sedia ada dan menggalakkan penanaman buah-buahan tidak
bermusim untuk pasaran tempatan dan eksport dan integrasi bersama-sama
bagi penanaman getah/kelapa sawit dengan penternakan ayam. Oleh itu, RT
Daerah Maran perlu mengambilkira kawasan pertanian mengikut Pelan
Pengezonan Negeri.
ii. Pembangunan Pelancongan

DASAR LP12 : PEMBANGUNAN PELANCONGAN BERASASKAN KEPADA
TIGA ZON IAITU ZON TANAH TINGGI, ZON EKOLOGI DAN ZON
PESISIRAN PANTAI/PULAU BAGI MENJADIKAN NEGERI PAHANG
SEBAGAI DESTINASI PELANCONGAN SEPANJANG TAHUN.
Dasar LP12 menghendaki Negeri Pahang menjadi Destinasi Pelancongan

Sepanjang Tahun. Bagi Daerah Maran, kawasan yang diberi penekanan ialah
Zon Ekologi/Tasik yang merentasi kawasan Pahang Tengah bermula dari
Daerah Lipis, Jerantut, Temerloh, Maran, Kuantan, Pekan, Bera dan Rompin
yang mana kawasan-kawasan tersebut mempunyai tarikan dari segi kawasan
hutan dan alam semulajadi.
Antara langkah-langkah pelaksanaan dasar ini ialah seperti berikut :
a) Pemasaran ‘Negeri Pahang Sebagai Destinasi Pelancongan

Sepanjang Tahun’ perlu dipertingkatkan melalui :
• Mengambil bahagian dalam pameran-pameran atau karnival-karnival

pelancongan.
• Mengemaskini dan meningkatkan kualiti maklumat-maklumat
pelancongan seperti risalah, poster, majalah, gambar, peta-peta
pelancongan dan persembahan multimedia seperti dokumentari.
• Mengadakan Familiarization Tour kepada para wartawan, penulis,
jurugambar dan para operator pelancongan dari dalam dan luar negara.
• Penyertaan Negeri Pahang perlu dipertingkatkan dalam kempen promosi
Kementerian Pelancongan dan Lembaga Penggalakan Pelancongan
Malaysia melalui penyebaran maklumat.
• Kerajaan Negeri Pahang disarankan untuk menjadi tuan rumah kepada
beberapa acara peringkat kebangsaan dan juga antarabangsa.

5.0-15
b) Pembuatan kraftangan tempatan yang berkualiti dan unik perlu

dipertonjolkan sebagai identiti pelancongan Negeri Pahang.
Oleh sebab itu, RT Daerah Maran perlu mengambil kira cadangan-cadangan

yang terkandung dalam dasar ini khususnya yang melibatkan kawasan eko-
pelancongan seperti Hutan Lipur Teladas.
iii. Perancangan Kawasan Hutan Simpan Kekal dan Kawasan Tadahan Air
DASAR AS4 : SEMUA KAWASAN HUTAN KEKAL DAN KAWASAN
TADAHAN AIR YANG TELAH DIWARTAKAN HENDAKLAH DIURUS
SECARA MAMPAN.
Dasar AS4 menghendaki Negeri Pahang untuk memelihara kawasan hutan

kekal dan kawasan tadahan air dari segi nilai semulajadinya bagi mengekalkan
fungsi serta kepelbagaian biologi kawasan-kawasan tersebut. Bagi Daerah
Maran, terdapat Lapan Hutan Simpan Kekal yang perlu dipelihara dan diurus
secara mampan dan ditekankan dalam RT Daerah Maran ini.
Antara langkah-langkah pelaksanaan dasar ini adalah seperti berikut :
a) Memperkukuhkan mekanisma kawalan bagi mempertingkatkan kualiti

kawasan hutan kekal dan kawasan tadahan air.
b) Sebarang pembangunan fizikal dan aktiviti pertanian di kawasan hutan
simpan kekal dan kawasan tadahan air perlu mendapat pertimbangan
dari Jabatan Alam Sekitar, Jabatan Pertanian dan Pihak Berkuasa
Tempatan.
c) Setiap pembangunan yang berhampiran dengan kawasan hutan dan
kawasan tadahan air hendaklah dirancang dengan teliti supaya tidak
menjejaskan kualiti serta fungsi hutan simpan kekal dan kawasan
tadahan air.
d) Memastikan kawasan hutan simpan kekal dan kawasan tadahan air yang
dikenalpasti perlu diwartakan.
e) RT Daerah Maran perlu mengenalpasti kawasan-kawasan hutan dan
kawasan tadahan air yang terdapat di Daerah Maran diwartakan dan
diurus secara mampan.

5.0-16
iv. Lain-lain Cadangan Rancangan Struktur Negeri Pahang :
a) Cadangan Akuakultur di Kg. Ulu Luit seluas 10 hektar.

b) Cadangan pelancongan di mana fokus produk pelancongan merangkumi
air terjun, sukan dan rekreasi, homestay dan kebudayaan (Kuil
Marathandavar).
c) Cadangan Industri Makanan Kesihatan (Neutraseutikal) berasaskan
tanaman pertanian kesihatan dan herba.
d) Cadangan menaiktaraf Laluan Persekutuan 083 (Kg. Awah – Simpang
Jengka 8).
e) Cadangan pembinaan Jalan Muadzam Shah – Ibam – Chenor.
f) Cadangan menaiktaraf Jalan Bera – Chenor – Batu Balik.
g) Cadangan projek menaiktaraf keupayaan PMU Jengka dari 3.75 MVA
kepada 2X30MVA.
h) Cadangan menaiktaraf pembangunan ibu sawat telekomunikasi di Ibu
sawat Maran, Felda New Zealand, Kg. Awah dan Kg. Chenor.

5.0-17
Jadual 5.2 : Rumusan Analisis Objektif Kemampanan dari Dasar Negara
KANDUNGAN DOKUMEN
SOSIAL
Pembasmian kemiskinan dan ketidakseimbangan, serta penyusunan
semula masyarakat bagi semua kumpulan etnik, lapisan DWN,RMKe 9
pendapatan dan wilayah
Peningkatan kualiti hidup semua lapisan rakyat DWN, RMKe 9,DASN
Penanganan kesan sosial dan budaya dari pembangunan ekonomi
DWN
dan pembandaran
Pengukuhan nilai moral dan etika berasaskan agama, adat dan
DWN
tradisi
Memastikan keperluan asas individu, keluarga dan masyarakat
DSN,RFN
dipenuhi
Memperkukuh dan membangunkan sistem sokongan sosial dan
DSN
perkhidmatan sosial
Urus Tadbir bandar yang efektif DPN,DASN,DSN,DHN
Meningkatkan tahap dan kemampanan kualiti hidup RMKe 9
EKONOMI
Pengekalan kestabilan ekonomi makro untuk mengekalkan
DWN,DPN,RMKe 9
pertumbuhan ekonomi yang mampan dan berdaya tahan
Peralihan strategi pembangunan ekonomi daripada pertumbuhan
yang didorong oleh input kepada pertumbuhan yang didorong oleh DWN,DPN3, RMKe 9
produktiviti
Peningkatan daya saing sektor utama seperti industri, kewangan
pelancongan dan pertanian melalui proses pengeluaran yang lebih DWN,RFN,DPN3,RMKe 9, RSN
cekap dan nilai tambah yang lebih tinggi
Perluasan penggunaan teknologi maklumat dan komunikasi (ICT)
DWN
untuk menyokong ekonomi berasaskan pengetahuan (K-economy);
ALAM SEKITAR
Pencapaian pembangunan mampan dengan menangani isu alam
DWN,DKBN,DHN,DPN3
sekitar dan sumber asli secara bersepadu dan menyeluruh
Alam sekitar yang bersih, selamat, sihat dan produktif bagi generasi
DASN,DWN
masa kini dan masa hadapan
Pemuliharaan kebudayaan dan warisan semulajadi yang unik dan
DASN, RFN,DKBN,DHN
pelbagai dengan penyertaan berkesan semua sektor masyarakat
Pewujudan persekitaran kehidupan bandar yang sejahtera dan
DPN
beridentiti
Pembangunan perbandaran yang efisien dan mampan DPN
FIZIKAL
Pembentukan kerangka spatial negara RFN
Pemodenan sektor pertanian RFN, DPN3, RMKe 9,RSN
Penyepaduan rangkaian pengangkutan negara RFN,DPN, RSN
Penyediaan perkhidmatan, infrastruktur dan utiliti yang berkualiti RFN,DPN, RSN
URUS TADBIR
Peningkatan pembangunan sumber manusia untuk membekal
tenaga kerja yang berkemahiran dan pengetahuan tinggi sebagai
DWN
asas bagi menyokong ekonomi berasaskan pengetahuan serta
meningkatkan produktiviti dan daya saing

5.0-18
5.6 RUMUSAN ISU – ISU AWAL KEMAMPANAN

Isu- isu awal RT Daerah Maran telah dikenalpasti melalui sesi FGD yang
telah dijalankan oleh pihak Jabatan Perancangan Bandar pada Publisiti Awal.
Isu- isu ini telah diteliti dan diuruskan sebagai isu kemampanan seperti dalam
Jadual 5.3.
Jadual 5.3 : Rumusan Isu-Isu Awal Kemampanan

Elemen Isu Kemampanan
Fizikal Pengangkutan awam yang kurang efisien menyebabkan penggunaan
pengangkutan awam adalah rendah
Pembangunan guna tanah yang tidak menyeluruh
Tahap penyediaan infrastruktur dan kemudahan masyarakat yang masih
lemah.
Ekonomi Kurang produktiviti dan tiada aktiviti khusus sebagai produk pelancongan
daerah.
Terlalu bergantung kepada sektor pertanian untuk ekonomi penduduk.
Ekonomi tempatan yang kurang berdaya saing
Pembangunan kawasan perniagaan yang tidak terancang
Persaingan antara bandar- bandar lain
Kekurangan tenaga professional untuk tujuan pembangunan daerah
Sosial Tiada perancangan pembangunan bagi peniaga kecil dan penjaja.
Pembangunan yang tidak terancang menyebabkan imej bandar yang tidak
menonjol
Penghijrahan keluar penduduk menyebabkan kekurangan peluang
pekerjaaan.
Alam Sekitar Kejadian banjir akibat kurang penyelenggaraan perparitan dan sungai.
Pencemaran udara berpunca dari kawasan perindustrian
5.7 OBJEKTIF KEMAMPANAN
Setelah mengenalpasti dasar-dasar negara yang berkaitan serta isu-isu

pembangunan. Objektif kemampanan dibentuk seperti Jadual 5.5 dan
dirumuskan seperti Jadual 5.4.
Objektif pembangunan mampan ini akan dinilai bersama objektif RTD untuk
melihat keserasiannya. Objektif ini akan menjadi kerangka untuk penilaian SA
di setiap peringkat kajian RTD. Objektif pembangunan mampan ini juga akan
membawa kepada pemilihan kriteria dan seterusnya pemilihan indikator
kemampanan.

5.0-19
Jadual 5.4 : Rumusan Objektif Pembangunan Mampan
Kod Rumusan Objektif Kemampanan

S1 Meningkatkan peluang pekerjaan kepada penduduk setempat
S2 Menonjolkan identiti dan imej bandar dalam semua aspek pembangunan
Menyediakan kemudahan masyarakat yang berkualiti mengikut keperluan penduduk
S3
setempat
S4 Memperkukuhkan sistem sokongan sosial (infrastruktur dan utiliti)
Meningkatkan pembangunan sektor pelancongan sebagai satu asas ekonomi utama
E5
daerah
Memodenkan sektor pertanian dan meningkatkan produktiviti industri asas tani
E6
sokongan dan hiliran
E7 Menyusun semula guna tanah dengan menyeluruh dan efisien
Memulihara kualiti alam sekitar melalui kawalan dan pemantauan aktiviti yang
A8
berpotensi mencemarkan
Meningkatkan pengurusan dan penyelenggaraan jaringan infrastruktur dan
A9
perparitan
Memulihara sumber semulajadi dan Kawasan Sensitif Alam Sekitar sebagai aset
A10
ekonomi yang mampan
G11 Meningkatkan urus tadbir di dalam daerah

5.0-20
Jadual 5.5 : Pembentukan Objektif Kemampanan Bagi Daerah Maran Berdasarkan Dasar dan Isu Kemampanan
Rujukan Dasar Negara Isu Kemampanan Objektif Kemampanan

Sosial dan Fizikal
Peningkatan kualiti hidup semua lapisan rakyat Penghijrahan keluar penduduk disebabkan oleh Meningkatkan peluang pekerjaan kepada
kekurangan peluang pekerjaaan. penduduk setempat
Urus Tadbir bandar yang efektif Pembangunan yang tidak terancang Menonjolkan identiti dan imej bandar dalam
menyebabkan imej bandar yang tidak menonjol. semua aspek pembangunan
Memastikan keperluan asas individu, keluarga Tahap penyediaan infrastruktur dan kemudahan Menyediakan kemudahan masyarakat yang
dan masyarakat dipenuhi masyarakat yang masih lemah berkualiti mengikut keperluan peduduk
setempat
Penyepaduan rangkaian pengangkutan negara Pengangkutan awam yang kurang efisien Memperkukuhkan sistem sokongan sosial
Memperkukuh dan membangunkan sistem menyebabkan penggunaan pengangkutan (infrastruktur dan utiliti)
sokongan sosial dan perkhidmatan sosial awam adalah rendah
Ekonomi
Pengekalan kestabilan ekonomi makro untuk Terlalu bergantung kepada sektor pertanian Meningkatkan pembangunan sektor
mengekalkan pertumbuhan ekonomi yang untuk ekonomi penduduk. pelancongan sebagai satu asas ekonomi
mampan dan berdaya tahan utama daerah
Peralihan strategi pembangunan ekonomi Kurang produktiviti dan tiada aktiviti khusus
daripada pertumbuhan yang didorong oleh sebagai produk pelancongan daerah.
input kepada pertumbuhan yang didorong oleh
Memodenkan sektor pertanian dan
produktiviti
meningkatkan produktiviti industri asas tani
Peningkatan daya saing sektor utama seperti Ekonomi tempatan yang kurang berdaya saing.
sokongan dan hiliran
industri, kewangan pelancongan dan pertanian
melalui proses pengeluaran yang lebih cekap
dan nilai tambah yang lebih tinggi
Pembangunan guna tanah yang tidak
menyeluruh
Menyusun semula guna tanah dengan
Pemodenan sektor pertanian
menyeluruh dan efisien
Gunatanah pertanian mendominasi Daerah
Maran tidak dibangunkan secara optimum

5.0-21
Rujukan Dasar Negara Isu Kemampanan Objektif Kemampanan

Alam Sekitar
Pencapaian pembangunan mampan dengan Memulihara kualiti alam sekitar melalui
menangani isu alam sekitar dan sumber asli kawalan dan pemantauan aktiviti yang
secara bersepadu dan menyeluruh berpotensi mencemarkan
Alam sekitar yang bersih, selamat, sihat dan Meningkatkan pengurusan dan
Pencemaran udara berpunca dari kawasan
produktif bagi generasi masa kini dan masa penyelenggaraan jaringan infrastruktur dan
perindustrian dan kejadian banjir akibat
hadapan perparitan
kurang penyelenggaraan perparitan dan
Pemuliharaan kebudayaan dan warisan
sungai.
semulajadi yang unik dan pelbagai dengan Memulihara sumber semulajadi dan Kawasan
penyertaan berkesan semua sektor masyarakat Sensitif Alam Sekitar sebagai aset ekonomi
Pewujudan persekitaran kehidupan bandar yang mampan
yang sejahtera dan beridentiti
URUS TADBIR
Peningkatan pembangunan sumber manusia
untuk membekal tenaga kerja yang
berkemahiran dan pengetahuan tinggi sebagai
asas bagi menyokong ekonomi berasaskan Kekurangan tenaga professional untuk tujuan
Meningkatkan urus tadbir di dalam daerah
pengetahuan serta meningkatkan produktiviti pembangunan daerah.
dan daya saing
Pembangunan perbandaran yang efisien dan
mampan

5.0-22
5.8 ASAS-ASAS PENILAIAN DAN INDIKATOR KEMAMPANAN
Asas-asas penilaian kemampanan merupakan kriteria-kriteria yang

digunakan dalam menilai kemampanan cadangan dan strategi pembangunan
RT Daerah Maran 2008-2020. Asas-asas penilaian ini dibentuk berdasarkan
objektif kemampanan Daerah Maran. Bagi setiap objektif kemampanan
Daerah Maran, beberapa asas penilaian telah dibentuk.
Indikator kemampanan pula akan digunakan untuk menilai impak

kemampanan RT ini. Pemilihan indikator dipilih mengikut kesesuaian untuk
maklumat baseline dibuat. Pemilihan indikator ini juga perlu mendapat input
dari sektoral untuk memastikan indikator-indikator yang terpilih adalah
relevan dengan kawasan RT. Set indikator MURNInet digunakan sebagai
indikator utama bagi RT ini, diikuti dengan indikator dari sumber lain yang
bersesuaian dicadangkan.
5.8.1 Indikator Asas dan Sasaran Pencapaian Kemampanan
Asas-asas penilaian kemampanan merupakan kriteria-kriteria yang digunakan

dalam menilai kemampanan cadangan dan strategi pembangunan RT Daerah
Maran (rujuk Jadual 5.6). Beberapa asas penilaian dikenalpasti bagi setiap
objektif kemampanan kawasan RT Daerah Maran.
Dari asas penilaian ini dikenalpasti indikator kemampanan kawasan Daerah

Maran. Indikator menjadi elemen penting yang akan digunakan sebagai
petunjuk dalam memantau kemajuan pelaksanaan dan prestasi RT Daerah
Maran 2020.
Indikator kemampanan RT Daerah Maran digunapakai dari petunjuk

MURNInet dan dibentuk berdasarkan kepada asas-asas penilaian dimana
sesuai digunakan atau tidak sesuai bagi sesuatu keadaan. Cadangan
indikator kemampanan RT Daerah Maran dibentangkan dalam Lampiran A.

5.0-23
Jadual 5.6 Kriteria Umum dan Indikator Pembangunan Mampan yang Bersesuaian
Kod Objektif Kemampanan Asas Penilaian Indikator Kemampanan

S1 Meningkatkan peluang pekerjaan Adakah penghijrahan keluar penduduk dapat Kadar migrasi keluar
kepada penduduk setempat dikawal? P3-1 Kadar pengangguran
Adakah cadangan Rancangaan Tempatan akan P3-2 Kadar pertumbuhan pekerjaan
menggalakan peningkatan peluang pekerjaan P3-3 Kadar pertumbuhan guna tenaga.
penduduk setempat?
S2 Menonjolkan identiti dan imej bandar Adakah pembangunan perbandaran akan lebih P6-3 Peratus Peruntukan Kewangan Untuk Program
dalam semua aspek pembangunan beridentiti? Landskap
Adakah cadangan pembangunan selaras dengan P9-1 Peratus Perbelanjaan Penyelenggaraan dan
identiti yang dihasratkan? Pengindahan Kawasan Pelancongan
S3 Menyediakan kemudahan Adakah keperluan penduduk setempat dikenalpasti P5-1 Doktor : penduduk
masyarakat yang berkualiti mengikut dengan tepat dalam perancangan kemudahan? P5-2 Kawasan lapang : penduduk
keperluan peduduk setempat. Adakah kualiti penyediaan kemudahan masyarakat P5-3 Guru: murid (sekolah rendah)
akan meningkat? P5-4 Prasekolah : penduduk
Adakah penyediaan kemudahan masyarakat P5-5 Dewan serba guna : penduduk
menepati piawaian dan keperluan penduduk?
S4 Memperkukuh sistem sokongan Adakah kemudahsampaian penduduk akan P10-1 Peratus pengguna pengangkutan awam
sosial (infrastruktur dan sosial). meningkat? P10-2 Tahap kualiti pengangkutan awam
Adakah cadangan Rancangan Tempatan memenuhi P10-3 Peratus perbelanjaan untuk meningkatkan
keperluan utiliti dan infrastruktur daerah? sistem aksesibiliti
E5 Meningkatkan pembangunan sektor Adakah kawasan-kawasan pelancongan berpotensi P9-1 Peratus Perbelanjaan penyelenggaraan elemen
pelancongan sebagai satu asas dimajukan? warisan dan pengindahan bandar
ekonomi utama daerah. Adakah cadangan pembangunan sektor pelancongan P9-2 Peratus keluasan kawasan tarikan pelancong
akan memajukan ekonomi daerah? Peratus peningkatan GDP Daerah dari aktiviti
pelancongan
E6 Memodenkan sektor pertanian dan Adakah produktiviti industri asas tani sokongan dan Pengeluaran hasil sektor pertanian dalam GDP daerah
meningkatkan produktiviti industri hiliran akan meningkat? Jumlah keluasan TKPM
asas tani sokongan dan hiliran. Adakah penggunaan teknik-teknik moden pertanian
akan meningkat?

5.0-24
Kod Objektif Kemampanan Asas Penilaian Indikator Kemampanan

E7 Menyusun semula guna tanah Adakah pembangunan guna tanah akan P8-1 Peratus kelulusan C.F.O
dengan menyeluruh dan efisien mengurangkan peratusan tanah kosong dan terbiar? P8-2 Peratus keluasan tanah untuk kemudahan
Adakah pembangunan lebih tertumpu pada kawasan- masyarakat
kawasan yang mempunyai kemudahsampaian? P8-3 Peratus keluasan lantai kediaman dalam
Adakah peratus kekosongan unit dikurangkan? bandar
Peratus tanah terbiar
A8 Memulihara kualiti alam sekitar Adakah kualiti air dan udara daerah akan kekal P6-4 Indeks kualiti air sungai utama.
melalui kawalan dan pemantauan ditahap yang baik? P6-9 Indeks kualiti udara.
aktiviti yang berpotensi Adakah sistem pelupusan sisa pepejal akan P6-7 Jumlah aduan pada JAS berkaitan pencemaran
mencemarkan. meningkat? (bunyi bising).
Adakah kadar penjanaan sisa pepejal dapat
dikurangkan?
A9 Meningkatkan pengurusan dan Adakah pengurusan dan penyelenggaraan jaringan P4-1 Kadar kegunaan air bagi setiap penduduk
penyelenggaraan jaringan infrastuktur pembentungan akan lebih efisien? P4-2 Kadar kehilangan air
infrastruktur dan perparitan Adakah insiden banjir dan banjir kilat dapat P4-3 Peratus keluasan kawasan banjir
dikurangkan? P4-4 Purata kutipan sampah
Adakah kadar liputan bekalan air meningkat? P4-5 Peratus kediaman yang mendapat perkhidmatan
Adakah kadar kehilangan air dikurangkan? pembetungan berpusat
P6-1 Peratus peruntukan kewangan untuk pengurusan
alam sekitar.
Peratus liputan kewangan kutipan sisa pepejal
Purata penjanaan sisa pepejal per kapita
A10 Memulihara sumber semulajadi dan Adakah pembangunan daerah akan mendorong Peratus KSAS yang diwartakan.
Kawasan Sensitif Alam Sekitar kepada pemuliharaan sumber semulajadi dan Bilangan aduan pencerobohan KSAS.
sebagai aset ekonomi yang mampan Kawasan Sensitif Alam Sekitar sebagai aset ekonomi Peratus hutan simpan dinyah wartakan
mampan.
G11 Meningkatkan urus tadbir di dalam Adakah urus tadbir kawasan akan lebih telus? P3-3 Kadar Pertumbuhan Guna Tenaga
daerah. Adakah urus tadbir kawasan lebih efektif? P11-2 Hasil PBT per kapita.
Adakah urus tadbir akan lebih efisien? P11-4 Perbelanjaan pembangunan per kapita.
P11-5 Nisbah pegawai dalam kumpulan pengurusan
dan ikhtisas kepada penduduk.
Sumber : RT Daerah Maran, 2020 & JPBD Semenanjung Malaysia

5.0-25
5.9 PENILAIAN YANG TELAH DI JALANKAN DALAM PROSES SA
Proses SA telah diterangkan dalam Rajah 5.1. Dalam menjalankan proses SA

bagi penyediaan RT Daerah Maran ini, beberapa penilaian telah dibuat di
peringkat- peringkat tertentu seperti berikut :
a. Penilaian keserasian objektif pembangunan RT Daerah Maran di peringkat

Laporan Awal dan Laporan Penemuan
b. Penilaian cadangan strategi pembangunan RT Daerah Maran di peringkat
Laporan Penemuan
c. Penilaian impak dan liputan skop cadangan strategi pembangunan RT
Daerah Maran
5.10 PENILAIAN KESERASIAN
5.10.1 Penilaian Keserasian Objektif Pembangunan RT Daerah Maran, 2020
RT Daerah Maran, 2020 telah menggariskan sebanyak lima objektif untuk

memandu arah pembangunan di Daerah Maran. Bagi memudahkan penilaian
keserasian dibuat, setiap objektif pembangunan RTD diberi kod- kod sendiri.
Rujuk Jadual 5.7.
Jadual 5.7 : Rumusan Objektif Pembangunan RT Daerah Maran, 2020
KOD OBJEKTIF PEMBANGUNAN RT DAERAH MARAN, 2020

OB 1 Mewujudkan struktur guna tanah yang teratur dan penggunaan tanah yang
optimum.
OB 2 Mewujudkan imej perbandaran yang menarik dan sejahtera untuk didiami.
OB 3 Meningkatkan dan memperkukuhkan asas ekonomi tempatan supaya lebih
berdaya saing melalui kepelbagaian ekonomi.
OB 4 Mewujudkan sistem perhubungan dan pengangkutan yang bersepadu, efisien dan
mesra pengguna.
OB 5 Meningkatkan kualiti kehidupan melalui penyediaan kemudahan awam,
perumahan, sukan dan rekreasi, tanah lapang yang mencukupi dan berkualiti.
Sumber : RT Daerah Maran,2020

5.0-26
Penilaian keserasian objektif pembangunan RT Daerah Maran dengan objektif

kemampanan Daerah Maran telah dijalankan. Matriks penilaian dapat dilihat di Jadual
5.8. Hasil dari penilaian tersebut, didapati tiada objektif pembangunan RT Daerah
Maran yang bercanggah dengan objektif kemampanan Daerah Maran. Oleh itu, objektif
pembangunan RTD disarankan diterimapakai untuk RT Daerah Maran ini. Selain dari
itu, didapati bahawa kesemua objektif kemampanan Daerah Maran mempunyai
hubungan berkaitan dengan objektif pembangunan RT Daerah Maran, 2020.

5.0-27
Jadual 5.8 : Matriks Penilaian Keserasian Objektif Pembangunan RT Daerah Maran 2020 Dengan Objektif Kemampanan
Objektif Pembangunan RT Daerah Maran 2020

OB1 OB 2 OB 3 OB 4 OB 5
Mewujudkan struktur Mewujudkan imej Meningkatkan dan Mewujudkan sistem Meningkatkan kualiti
guna tanah yang perbandaran yang memperkukuhkan asas perhubungan dan kehidupan melalui
Objektif Kemampanan teratur dan menarik dan ekonomi tempatan pengangkutan yang penyediaan
Daerah Maran penggunaan tanah sejahtera untuk supaya lebih berdaya bersepadu, efisien kemudahan awam,
yang optimum. didiami. saing melalui dan mesra pengguna. perumahan, sukan
kepelbagaian ekonomi. dan rekreasi, tanah
lapang yang
mencukupi dan
berkualiti.
S1 Meningkatkan
peluang pekerjaan O O O
kepada penduduk
setempat
S2 Menonjolkan identiti
dan imej bandar dalam O
semua aspek
pembangunan
S3 Menyediakan
kemudahan masyarakat
yang berkualiti mengikut O O O
keperluan penduduk
setempat
S4 Memperkukuh sistem
sokongan sosial O
(infrastruktur dan utiliti)
E5 Meningkatkan
pembangunan sektor
pelancongan sebagai
satu asas ekonomi
utama daerah

5.0-28
E6 Memodenkan sektor
pertanian dan O O O O
meningkatkan
produktiviti industri asas
tani sokongan dan
hiliran
E7 Menyusun semula
guna tanah dengan
menyeluruh dan efisien
A8 Memulihara kualiti
alam sekitar melalui
kawalan pemantauan O O O O
aktiviti yang berpotensi
mencemarkan
A9 Meningkatkan
pengurusan dan
penyelenggaraan O O O
jaringan infrastruktur
dan perparitan
A10 Memulihara
sumber semulajadi dan
Kawasan Sensitif Alam O O O
Sekitar sebagai aset
ekonomi yang mampan
G11 Meningkatkan urus
tadbir di dalam Daerah O
Maran
Penunjuk: Objektif pembangunan serasi dengan objektif kemampanan.

O Tiada kaitan di antara objektif pembangunan dengan objektif kemampanan (tidak berkaitan)

5.0-29
5.10.2 Penilaian Keserasian Objektif Pembangunan RT Daerah Maran

dengan Objektif RSN Pahang 2002 – 2020
Penilaian melibatkan objektif Rancangan Tempatan ini untuk

memastikan keserasian dengan objektif pembangunan RT Daerah
Maran dan objektif RSN Pahang 2002 - 2020.
Untuk memudahkan penilaian keserasian dibuat, setiap objektif

pembangunan RSN Pahang 2002-2020 diberi kod-kod sendiri seperti di
dalam Jadual 5.9 di bawah.
Jadual 5.9 Rumusan Objektif Pembangunan RSN Pahang 2002 - 2020
Kod Objektif Pembangunan RSN Pahang 2002 - 2020

Ekonomi
RSN 1 Menjadikan Pahang sebagai negeri pengeluar makanan utama negara
RSN 2 Menjadikan Pahang sebagai pusat perindustrian utama di Pantai Timur
RSN 3 Menjadikan Pahang sebagai destinasi pelancongan sepanjang tahun
RSN 4 Mengimbangkan agihan penduduk selaras dengan proses urbanisasi
Memastikan pertumbuhan ekonomi selaras dengan perkembangan sosial
RSN 5
penduduk.
Fizikal
RSN 6 Pembangunan guna tanah yang optimum
Mewujudkan keseimbangan taburan dan hierarki bandar serta kawasan-kawasan
RSN 7
petempatan di seluruh negeri
Meningkatkan penyediaan kemudahan perhubungan dan pengangkutan serta
RSN 8 infrastruktur dan utiliti yang lebih cekap, menyeluruh, mencukupi dan selaras
dengan perkembangan teknologi
Memulihara habitat kritikal dan kawasan sensitif alam sekitar serta meningkatkan
RSN 9
kualiti alam sekeliling
Sosial
Menyediakan kemudahan perumahan yang mencukupi dan memenuhi keperluan
RSN 10
setiap lapisan penduduk serta meningkatkan pemilikan rumah
Menyediakan kemudahan sosial secara adil dan seimbang selaras dengan
RSN 11
taburan penduduk
Meningkatkan penyediaan kemudahan masyarakat yang mencukupi, berkualiti
RSN 12
dan berteknologi terkini untuk manfaat setiap lapisan masyarakat

5.0-30
Penilaian keserasian objektif pembangunan RSN Pahang 2002-2020 dengan objektif

pembangunan RT Daerah Maran telah dijalankan. Matriks penilaian dapat dilihat di
Jadual 5.10. Hasil daripada penilaian tersebut, didapati tiada objektif pembangunan
RT Daerah Maran yang bercanggah dengan objektif RSN Pahang 2002 2020.
Secara keseluruhannya, penilaian Objektif RT Daerah Maran sehingga ke tahap ini

menepati dan serasi dengan objektif pembangunan mampan yang telah dibentuk dan
objektif pembangunan RSN Pahang. Daripada Jadual 5.8 dan Jadual 5.10, kesemua
objektif kemampanan dan objektif RSN telah diterap ke dalam Objektif Pembangunan
RTD.

5.0-31
Jadual 5.10 : Penilaian Keserasian Objektif RT Daerah Maran Dengan Objektif RSN Pahang
Objektif RSN Objektif Pembangunan RT Daerah Maran 2020 Penyataan Objektif RSN
Pahang 2002- 2020 OB1 OB2 OB3 OB4 OB5
Menjadikan Pahang sebagai negeri pengeluar makanan
RSN 1 О О О
utama negara
Menjadikan Pahang sebagai pusat perindustrian utama
RSN 2 О О
di Pantai Timur
Menjadikan Pahang sebagai destinasi pelancongan
RSN 3 О
sepanjang tahun
Mengimbangkan agihan penduduk selaras dengan
RSN 4
proses urbanisasi
Memastikan pertumbuhan ekonomi selaras dengan
О О
RSN 5 perkembangan sosial penduduk.
RSN 6 Pembangunan guna tanah yang optimum
Mewujudkan keseimbangan taburan dan hierarki bandar
О О О
RSN 7 serta kawasan-kawasan petempatan di seluruh negeri
Meningkatkan penyediaan kemudahan perhubungan
dan pengangkutan serta infrastruktur dan utiliti yang

RSN 8 lebih cekap, menyeluruh, mencukupi dan selaras
dengan perkembangan teknologi
Memulihara habitat kritikal dan kawasan sensitif alam
О О О О
RSN 9 sekitar serta meningkatkan kualiti alam sekeliling
Menyediakan kemudahan perumahan yang mencukupi
О О О dan memenuhi keperluan setiap lapisan penduduk serta
RSN 10
meningkatkan pemilikan rumah
Menyediakan kemudahan sosial secara adil dan
О
RSN 11 seimbang selaras dengan taburan penduduk
Meningkatkan penyediaan kemudahan masyarakat
О yang mencukupi, berkualiti dan berteknologi terkini
RSN 12
untuk manfaat setiap lapisan masyarakat

5.0-32
5.10.3 Penilaian Impak Konsep Dan Strategi Pembangunan RT Daerah

Maran, 2020
Penilaian impak konsep dan strategi pembangunan RT Daerah Maran, 2020

dijalankan dengan tujuan menilai samada wujud konsep dan strategi pembangunan
yang mungkin memberi impak negatif terhadap kemampanan RTD. Berdasarkan
penilaian yang telah dijalankan, tidak wujud impak negatif yang mungkin menjejaskan
objektif kemampanan RTD dan kesemua konsep dan strategi pembangunan RTD
telah meliputi kesemua objektif kemampanan. Jadual 5.11 membentangkan matriks
penilaian yang lebih terperinci. Dengan ini, cadangan konsep dan strategi
pembangunan ini diterima pakai dalam RT Daerah Maran 2020.

5.0-33
Jadual 5.11 : Penilaian Impak Konsep dan Strategi Pembangunan RT Daerah Maran Dengan Objektif Kemampanan
OBJEKTIF KEMAMPANAN
BIL. STRATEGI PEMBANGUNAN ULASAN
S1 S2 S3 S4 E5 E6 E7 A8 A9 G10 G11
Strategi Pembangunan Spatial dan Fizikal
1. Kawalan pembangunan kawasan
o + + + o o + + + o +
tumpuan
2. Memacu pembangunan fizikal
+ + o o + o + o o o +
bandar
3. Pengangkutan Impak positif kepada aspek
(Memperbaiki rangkaian dan ekonomi dan sosial. Perlu
mempertingkatkan sistem o o o + o o + o o o + lebih perhatian kepada
pengangkutan dan pengurusan kawalan aspek alam
lalulintas) sekitar.
4. Pengekalan dan pemeliharaan
bagi Kawasan Sensitif Alam o o o o o o + + o + +
Sekitar (KSAS)
Strategi Pembangunan Ekonomi
1. Meningkatkan produktiviti Impak positif kepada aspek
pertanian daerah ekonomi dan sosial. Perlu
+ o o o o + o + o o o lebih perhatian kepada
kawalan aspek alam
sekitar.
2. Menggalakkan pertumbuhan Impak positif kepada aspek
industri sebagai ekonomi daerah ekonomi dan sosial. Perlu
+ o o o o + o + o o + lebih perhatian kepada
kawalan aspek alam
sekitar.

5.0-34
OBJEKTIF KEMAMPANAN
BIL. STRATEGI PEMBANGUNAN ULASAN
S1 S2 S3 S4 E5 E6 E7 A8 A9 G10 G11
3. Mengeksploitasi potensi eko- Impak positif kepada
pelancongan aspek ekonomi dan sosial.
+ o o o + o o + o + + Perlu lebih perhatian
kepada kawalan aspek
alam sekitar.
Strategi Pembangunan Sosial
1. Penyediaan perumahan yang
berkualiti dan mampu milik o o + o o o o o + o +
berdasarkan keperluan
2. Keperluan Masyarakat
Menggalakkan pembangunan o + + o o o o o o o +
kemudahan masyarakat taraf
tinggi
3. Meningkatkan penyediaan
kemudahan berteraskan teknologi o o + o o o o o o o +
maklumat
4. Memastikan ke semua bangunan
struktur kekal atau sekurang- o + o o o o o o o o +
kurangnya separa kekal
Penunjuk: + Impak berkemungkinan positif

- Impak berkemungkinan negatif
? Impak tidak dapat dipastikan
o Cadangan tidak relevan dengan objektif (neutral)
+/- Impak berkemungkinan positif atau negatif
?/- Impak tidak dapat dipastikan tetapi berkemungkinan negatif

5.0-35
5.10.4 Penilaian Impak Cadangan RT Daerah Maran Dengan Objektif

Kemampanan 2020
Penilaian impak cadangan RT Daerah Maran dijalankan dengan tujuan menilai sama
ada wujud cadangan yang mungkin memberi impak negatif terhadap kemampanan
RTD. Berdasarkan penilaian yang telah dijalankan, secara keseluruhan tidak wujud
impak negatif yang mungkin menjejaskan objektif kemampanan RTD kecuali beberapa
cadangan yang berpotensi memberi kesan negatif kepada alam sekitar. Penilaian
ditunjukkan secara terperinci di dalam Lampiran B. Pada peringkat seterusnya akan
dilakukan penelitian semula dan perincian untuk mengenalpasti langkah untuk mengelak
atau mengurangkan kemungkinan impak dari cadangan berkaitan.
5.10.5 Penilaian Liputan Skop Cadangan RT Daerah Maran Dengan Objektif

Pembangunan
Penilaian liputan dijalankan untuk memastikan kesemua objektif pembangunan telah

diberi perhatian sewajarnya dalam pembentukan cadangan RTD. Penilaian ini juga
dibuat untuk menilai sama ada terdapat trend kecenderungan cadangan yang
dikemukakan kepada sebarang objektif pembangunan. Berdasarkan penilaian yang
telah dijalankan, didapati cadangan pembangunan telah meliputi kesemua objektif-
objektif pembangunan RTD.
Jadual 5.12 di bawah menunjukkan rumusan dari hasil penilaian liputan cadangan
yang telah dijalankan. Lampiran C membentangkan matriks penilaian yang lebih
terperinci. Dari jadual tersebut dapat dilihat bahawa semua objektif RTD telah diliputi
oleh cadangan-cadangan pembangunan. Peratusan liputan setiap objektif berbeza
dengan objektif OB1 dan OB4 mempunyai peratusan liputan terendah iaitu masing-
masing sebanyak 4% dan 5%. Manakala objektif OB5 adalah yang tertinggi iaitu
sebanyak 42%. Walaupun objektif OB1 dan OB4 mempunyai peratusan liputan yang
rendah (kurang dari 6%), ini dijangkakan tidak akan mendatangkan kesan terhadap
pencapaian objektif tersebut dalam pelaksanaan RTD kelak. Peratusan liputan yang
rendah bagi objektif OB1dan OB4 adalah disebabkan objektif ini bersifat spesifik dan
kurang rentas-sektor (cross-sectoral).

5.0-36
Jadual 5.12 Rumusan Penilaian Liputan Skop Cadangan RT Daerah Maran

Dengan Objektif Pembangunan
Kod Objektif Pembangunan Jumlah Peratusan

Liputan Liputan
Cadangan
OB1 Mewujudkan struktur gunatanah yang teratur dan
4 4%
penggunaan tanah yang optimum.
OB2 Mewujudkan imej perbandaran yang menarik dan
23 24%
sejahtera untuk didiami.
OB3 Meningkatkan dan memperkukuhkan asas ekonomi
tempatan supaya lebih berdaya saing melalui 24 25%
kepelbagaian ekonomi.
OB4 Mewujudkan sistem perhubungan dan pengangkutan 5 5%
yang bersepadu, efisien dan mesra pengguna.
OB5 Meningkatkan kualiti kehidupan melalui penyediaan
kemudahan awam, perumahan, sukan dan rekreasi, 41 42%
tanah lapang yang mencukupi dan berkualiti.

5.0-37
LAMPIRAN A
LAMPIRAN A
LAMPIRAN A : INDIKATOR DAN SASARAN KEMAMPANAN DAERAH MARAN
OBJEKTIF KEADAAN SASARAN DAERAH

ASAS PENILAIAN INDIKATOR STATUS
KEMAMPANAN SEMASA (2008) MARAN (2020)
SOSIAL
Meningkatkan peluang Adakah penghijrahan Kadar migrasi keluar t.d penurunan -

pekerjaan kepada keluar penduduk dapat
penduduk setempat dikawal? P3-1 Kadar pengangguran 2.0% < 5% (Piawaian) Mampan
[S1] Adakah cadangan
Rancangan Tempatan P3-2 Kadar pertumbuhan 0.32% > 5% (Piawaian) Kurang Mampan
akan menggalakkan pekerjaan
peningkatan peluang P3-3 Kadar pertumbuhan guna
pekerjaan penduduk tenaga. t.d > 5% (Piawaian) -
setempat?
Menonjolkan identiti dan Adakah pembangunan P6-3 Peratus Peruntukan

t.d > 10% (Piawaian) -
imej bandar dalam perbandaran akan lebih Kewangan Untuk Program
semua aspek beridentiti? Landskap
pembangunan [S2] Adakah cadangan P9-1 Peratus Perbelanjaan
pembangunan selaras Penyelenggaraan Dan
t.d 5% - 10% (Piawaian) -
dengan identiti yang Pengindahan Kawasan
dihasratkan? Pelancongan
Menyediakan Adakah keperluan P5-1 Doktor : penduduk 1 doktor : 8,043 1 Doktor : < 10,000
Mampan
kemudahan masyarakat penduduk setempat penduduk Penduduk (Piawaian)
yang berkualiti mengikut dikenalpasti dengan tepat
keperluan peduduk dalam perancangan P5-2 Kawasan lapang : > 2 Hektar : 1,000
t.d -
setempat [S3] kemudahan? penduduk penduduk (Piawaian)
Adakah kualiti penyediaan
kemudahan masyarakat P5-3 Guru: murid (sekolah 1 Guru : < 20 Murid
t.d -
akan meningkat? rendah) (Piawaian)
Adakah penyediaan
kemudahan masyarakat P5-4 Prasekolah : penduduk 1 prasekolah :1324 1 : < 2,500 Penduduk
Mampan
menepati piawaian dan penduduk (Piawaian)
keperluan penduduk?
P5-5 Dewan serba guna :
1 dewan serba Mampan
penduduk
guna:2746 1 : < 10,000 (Piawaian)
penduduk

LAMPIRAN A

Memperkukuh sistem Adakah P10-1 Peratus pengguna t.d > 25% (Piawaian) -
sokongan sosial kemudahsampaian pengangkutan awam
(infrastruktur dan sosial) penduduk akan P10-2 Tahap kualiti pengangkutan t.d > 75% (Piawaian) -
[S4] meningkat? awam
Adakah cadangan P10-3 Peratus perbelanjaan untuk

meningkatkan sistem
Rancangan Tempatan t.d > 50% (Piawaian) -
aksesibiliti
memenuhi keperluan utiliti
dan infrastruktur daerah?
EKONOMI
Meningkatkan Adakah kawasan-kawasan P9-1 Peratus Perbelanjaan

pembangunan sektor pelancongan berpotensi penyelenggaraan elemen t.d 5% - 10% (Piawaian) -
pelancongan sebagai dimajukan? warisan dan pengindahan
satu asas ekonomi Adakah cadangan bandar
utama daerah [E5] pembangunan sektor P9-2 Peratus keluasan kawasan
pelancongan akan tarikan pelancong t.d > 10% (Piawaian) -
memajukan ekonomi
daerah?
Peratus peningkatan GDP
Daerah dari aktiviti pelancongan t.d peningkatan -
Memodenkan sektor Adakah produktiviti Pengeluaran hasil sektor

pertanian dan industri asas tani pertanian dalam GDP daerah t.d peningkatan -
meningkatkan sokongan dan hiliran akan
produktiviti industri asas meningkat?
tani sokongan dan hiliran Adakah penggunaan
[E6] teknik-teknik moden Jumlah keluasan TKPM
60 hektar peningkatan peningkatan
pertanian akan
meningkat?

LAMPIRAN A

EKONOMI
Menyusun semula guna Adakah pembangunan P8-1 Peratus kelulusan C.F.O t.d > 90% (Piawaian) -
tanah dengan guna tanah akan
menyeluruh dan efisien mengurangkan peratusan P8-2 Peratus keluasan tanah
[E7] tanah kosong dan terbiar? untuk kemudahan 0.58% > 20% (Piawaian) Kurang Mampan
masyarakat
Adakah pembangunan
lebih tertumpu pada P8-3 Peratus keluasan lantai
kawasan- kawasan yang kediaman dalam bandar
mempunyai t.d 45% - 55% (Piawaian) -
kemudahsampaian?
Adakah peratus
kekosongan unit
dikurangkan? Peratus tanah terbiar
0.01% penurunan Penurunan
ALAM SEKITAR
Memulihara kualiti alam Adakah kualiti air dan P6-4 Indeks kualiti air sungai WQI 81.3 > 80 (Piawaian) Mampan
sekitar melalui kawalan udara daerah akan kekal utama.
dan pemantauan aktiviti ditahap yang baik? P6-9 Indeks kualiti udara. t.d < 50 (Piawaian) -
yang berpotensi Adakah sistem pelupusan
mencemarkan [A8] sisa pepejal akan P6-7 Jumlah aduan pada JAS
meningkat? berkaitan pencemaran < 5 Kes Aduan
t.d -
Adakah kadar penjanaan (bunyi bising). (Piawaian)
sisa pepejal dapat
dikurangkan?

LAMPIRAN A

ALAM SEKITAR
Meningkatkan Adakah pergurusan dan P4-1 Kadar kegunaan air bagi < 300 liter Sehari
t.d -
pengurusan dan penyelenggaraan jaringan setiap penduduk Seorang (Piawaian)
penyelenggaraan jaringn infrastuktur pembentungan
infrastruktur dan akan lebih efisien? P4-2 Kadar kehilangan air 65.29% < 10% (Piawaian) Kurang Mampan
perparitan [A9] Adakah insiden banjir dan
banjir kilat dapat P4-3 Peratus keluasan kawasan t.d < 1% (Piawaian) -
dikurangkan? banjir
Adakah kadar liputan P4-4 Purata kutipan sampah t.d < 0.5 kg (Piawaian) -
bekalan air meningkat?
Adakah kadar kehilangan P4-5 Peratus kediaman yang
air dikurangkan? t.d > 80% (Piawaian) -
mendapat perkhidmatan
pembetungan pusat
P6-1 Peratus peruntukan
t.d > 15% (Piawaian) -
kewangan untuk
pengurusan Alam Sekitar.
Peratus liputan kewangan kutipan t.d Mengikut keperluan -
sisa pepejal
Purata penjanaan sisa pepejal t.d Penurunan -
per kapita
Memulihara sumber Adakah pembangunan Peratus KSAS yang diwartakan. t.d Peningkatan -
semula jadi dan daerah akan mendorong
Kawasan Sensitif Alam kepada pemuliharaan Bilangan aduan pencerobohan
t.d 0% -
Sekitar sebagai aset sumber semulajadi dan KSAS.
ekonomi yang mampan Kawasan Sensitif Alam
[A10] Sekitar sebagai aset • Peratus hutan simpan dinyah t.d 0% -
ekonomi mampan. wartakan

LAMPIRAN A

URUS TADBIR
Meningkatkan urus • Adakah urus tadbir P3-3 Kadar Pertumbuhan Guna t.d > 5% (Piawaian) -
tadbir di dalam daerah kawasan akan lebih telus? Tenaga
[U11] • Adakah urus tadbir P11-2 Hasil PBT per kapita. t.d > 80% (Piawaian) -
kawasan lebih efektif?
• Adakah urus tadbir akan P11-4 Perbelanjaan t.d > RM100.00 (Piawaian) -
lebih efisien? pembangunan per kapita.
P11-5 Nisbah pegawai dalam
1 Pegawai : < 10,000
kumpulan pengurusan dan t.d -
Penduduk (Piawaian)
ikhtisas kepada penduduk.

LAMPIRAN B
LAMPIRAN B
LAMPIRAN B
PENILAIAN IMPAK CADANGAN-CADANGAN RT DAERAH MARAN DENGAN OBJEKTIF KEMAMPANAN DAERAH MARAN
TERAS 1 : MEWUJUDKAN STRUKTUR GUNATANAH YANG TERATUR DAN PENGGUNAAN TANAH YANG OPTIMUM
OBJEKTIF KEMAMPANAN
BIL CADANGAN- CADANGAN ULASAN
S1 S2 S3 S4 E5 E6 E7 A8 A9 A10 G11
GUNA TANAH
1 Mengelak percanggahan guna tanah O O O O O O + + O O +
2 Pengekalan dan pemeliharaan kawasan hutan simpan O O O O O O + + O + +
3 Peranan Kerajaan Negeri dalam mengawal O O O O O O + + O + +

pembangunan di kawasan RT Daerah Maran
Cadangan adalah positif kepada aspek
4 Pembangunan tanah kosong dan terbiar O O O O O O + O O O O ekonomi dan sosial sekiranya dijalankan
selari dengan keperluan dan potensi
setempat.
Penunjuk :
+ Menjurus Kepada Kesan Positif - Menjurus Kepada Kesan Negatif
+/- Kesan Berkemungkinan Positif Atau Negatif ? Kesan Tidak Dapat Dijangka
0 Kesan Tidak Signifikan Atau Tidak Berkaitan +/? Menjurus Kepada Kesan Positif Tetapi Perlu Kepada Penjelasan
Lanjut/Perihalan

LAMPIRAN B
TERAS 2 : MEWUJUDKAN IMEJ PERBANDARAN YANG MENARIK DAN SEJAHTERA UNTUK DIDIAMI.
OBJEKTIF KEMAMPANAN
S1 S2 S3 S4 E5 E6 E7 A8 A9 A10 G11
PUSAT BANDAR DAN REKABENTUK BANDAR
1 Menyusun semula fabrik Pusat Bandar Maran melalui O + O O O O + O O O +
sempadan dan kegunaan ruang.
2 Penetapan identiti bagi kawasan tumpuan utama
dalam bandar seperti kawasan persisiran sungai,
kawasan rekreasi awam, kawasan deretan perkedaian O + O O + O O O O O O
lama, kawasan komersial terhad, kawasan institusi
dan perbankan.
3 Cadangan pengukuhan visual Pusat bandar Maran
dengan pembentukan imej bandar yang menarik
dengan elemen-elemen pengenalan bandar seperti O + O O + O O O O O O
replika, papan tanda, pintu gerbang (entarance
statement), dan mercu tanda.
4 Meningkatkan sistem laluan pejalan kaki supaya lebih
selesa, selamat dan berintegrasi serta O + + O O O + O O O O
memperbanyakkan penyediaan ruang-ruang awam.
5 Pembangunan semula dan pengindahan Sungai
Pahang dengan peningkatan riverside promenade
atau riverwalk di persisiran sungai yang disokong + + + O + O O O O O O
dengan aktiviti dan elemen yang berteraskan
pelancongan yang bersesuaian.
6 Pembangunan semula terminal bas yang berintegrasi + + + + O O + O O O O
7 Menaiktarafkan kualiti visual pusat bandar dengan
penyediaan perabot bandar dan perabot jalan serta O + + O O O O O O O O
mewujudkan garis panduan peletakan papan tanda
dan papan iklan kedai seragam.
8 Cadangan pengukuhan pusat bandar dengan konsep O + + O O O + O O O +
dan ciri-ciri Bandar Selamat
LANDSKAP
1. Menyediakan Satu Sistem Rangkaian Hijau Yang O + + O O O + O O O O

Sistematik dan Teratur
2. Menaiktaraf Laluan Utama Bandar Maran (Jalan O + + + O O O O O O O
Persekutuan 2)
3. Menaiktaraf Koridor Sungai dan Badan Air O + + O O O O + + O O
4. Cadangan Pengindahan Landskap Kawasan O + + O O O O O O O O

Perumahan, Perniagaan, Perindustrian dan Pengajian
Penunjuk :
Lanjut/Perihalan

LAMPIRAN B
TERAS 3 : MENINGKATKAN DAN MEMPERKUKUHKAN ASAS EKONOMI TEMPATAN SUPAYA LEBIH BERDAYA SAING MELALUI KEPELBAGAIAN EKONOMI
OBJEKTIF KEMAMPANAN
S1 S2 S3 S4 E5 E6 E7 A8 A9 A10 G11
PERNIAGAAN DAN PERKHIDMATAN
1. Cadangan Pengukuhan Pusat Perniagaan Bandar + O O O O O + O O O O

Tun Abdul Razak Jengka
2. Cadangan Pembangunan Pusat-Pusat Perniagaan + O O O O O + O O O O
Tempatan Skim Felda
3. Cadangan Pembangunan Semula Pusat Perniagaan + O O O O O + O O O O
Pekan Chenor Lama
4. Cadangan Pusat Perniagaan dan Perkhidmatan + O O O O O + O O O O
Taman Mini POIC dan IKS Tajau
5. Cadangan Pembangunan Pusat Perniagaan Bandar + O O O O O + O O O O
Maran
6. Cadangan Pengukuhan Pusat Perniagaan Pekan Sri + O O O O O + O O O O
Jaya
7. Cadangan Pengukuhan Pusat Perniagaan Pekan + O O O O O + O O O O
Sungai Jerik
8. Cadangan Pengukuhan Pusat Perniagaan Pekan + O O O O O + O O O O
Awah
PERINDUSTRIAN
1. Cadangan Taman Mini POIC dan IKS Tajau O + O O O O + O O O O
PELANCONGAN
1. Koridor Bandar Maran – Kg. Kuala Sentul - Ulu + O + + + O + O O O O

Jempul
2. Koridor Chenor – Lubuk Paku – Kg Embus + O + + + O + O O O O
Penunjuk :
Lanjut/Perihalan

LAMPIRAN B
TERAS 3 : MENINGKATKAN DAN MEMPERKUKUHKAN ASAS EKONOMI TEMPATAN SUPAYA LEBIH BERDAYA SAING MELALUI KEPELBAGAIAN EKONOMI (SAMBUNGAN)
OBJEKTIF KEMAMPANAN
S1 S2 S3 S4 E5 E6 E7 A8 A9 A10 G11
PERTANIAN DAN SUMBER JAYA DESA
1. Pengekalan Kawasan Pertanian Yang Subur dan
Berpotensi Dari Tanah Kelas 2 dan Kelas 3 serta + O O O O + + O O + O
Kawasan Padi
2. Meningkatkan Produktiviti Tanaman Kelapa Sawit + O O O O + O +/- O + O Cadangan adalah positif kepada aspek
ekonomi, sosial dan alam sekitar
sekiranya dijalankan di dalam guna
tanah yang sesuai dan mengikut amalan
tani yang baik.
3. Meningkatkan Produktiviti Tanaman Getah + O O O O + O +/- O + O
4. Meningkatkan Produktiviti Tanaman Padi + O O O O + O +/- O + O
5. Meningkatkan Produktiviti Tanaman Lain + O O O O + O +/- O O O
6. Meningkatkan produktiviti Taman Kekal Pengeluaran + O O O O + O +/- O O O

Makanan (TKPM)
7. Pembangunan Infrastruktur Pertanian O O + + O + O O O O O
8. Pembangunan Tanah-Tanah Pertanian Terbiar O O O O O + O +/- O O O
9. Pembangunan Pusat Pengumpulan dan Pemasaran O O + + O O O O O O O

Hasil Pertanian
10. Meningkatkan Produktiviti Ternakan Ayam Secara + O O O O + O + O O O
Mesra Alam
11. Pembangunan Projek Integrasi Pertanian Dan + O O O O + + + O O +
Penternakan
12. Mewartakan Kawasan Rizab Padang Ragut O O O O O + O + O O +
13. Penternakan Burung Walit Secara Komersial Dan + O O O O + O + O O O

Terkawal
14. Cadangan Pewartaan Kawasan Rizab Haiwan O O O + O O O O O + O
15. Meningkatkan Produktiviti Perikanan (Akuakultur) + O O O O + O + O O O
16. Menambahkan Pengeluaran Anak Benih Ikan O O O O O + O + O O O
17. Memperkayakan Sumber Ikan Dan Perikanan + O O O O + O + O O O

Rekreasi Di Perairan Umum
18. Pembangunan Program Satu Daerah Satu Industri + O O O O + O + O O O
(SDSI)
19. Pembangunan Industri Asas Tani (IAT) O O O O O + O +/- O O O
20. Lembah Pertanian “Agro Valley” Kuantan-Maran + + O O O + + +/- O O O
21. Meningkatkan Produktiviti Tanaman Koko + O O O O + O O O O O
22. Pembangunan Industri Lembu Pedaging + O O O O + + O O O O
23. Taman Kekal Pengeluaran Makanan (Ternakan + + O O O + + +/- O + O

Haiwan)
24. Kawasan FELDA Sebagai Gedung Makanan Negara + + O O O + + O O + O
Penunjuk :
Menjurus Kepada Kesan Positif Tetapi Perlu Kepada Penjelasan
0 Kesan Tidak Signifikan Atau Tidak Berkaitan +/?
Lanjut/Perihalan

LAMPIRAN B
TERAS 4 : MEWUJUDKAN SISTEM PERHUBUNGAN DAN PENGANGKUTAN YANG BERSEPADU, EFISIEN DAN MESRA PENGGUNA
OBJEKTIF KEMAMPANAN
S1 S2 S3 S4 E5 E6 E7 A8 A9 A10 G11
PERHUBUNGAN DAN PENGANGKUTAN LALU LINTAS
1. Mempertingkatkan Tahap Kemudahsampaian O O + + O O + O O O O
2. Memperbaiki Tahap Rangkaian Perhubungan O O + + O O + +/- O O O Cadangan adalah positif kepada aspek
ekonomi dan sosial. Pada aspek alam
sekitar pula seharusnya diberi perhatian
terutama melalui kawalan pemantauan
bunyi dan udara.
3. Memperkemaskan sistem pengurusan lalu lintas di O O O + O O + + O O O
pusat bandar
PENGANGKUTAN AWAM
1. Memperbaiki Tahap Perkhidmatan Pengangkutan O O + + O O O O O O O

Awam Agar Lebih Berkesan Dan Cekap.
2. Menyediakan Perkhidmatan Pengangkutan Awam O O + + O O O O O O O
Yang Selesa Dan Mesra Pengguna.
Penunjuk :
Menjurus Kepada Kesan Positif Tetapi Perlu Kepada Penjelasan
0 Kesan Tidak Signifikan Atau Tidak Berkaitan +/?
Lanjut/Perihalan

LAMPIRAN B
TERAS 5 : MENINGKATKAN KUALITI KEHIDUPAN MELALUI PENYEDIAAN KEMUDAHAN AWAM, PERUMAHAN, SUKAN DAN REKREASI, TANAH LAPANG YANG MENCUKUPI DAN BERKUALITI
OBJEKTIF KEMAMPANAN
S1 S2 S3 S4 E5 E6 E7 A8 A9 A10 G11
PERUMAHAN
1. Pembangunan Perumahan Generasi Kedua Felda O O O O O + O O O O O
2. Pembangunan Perumahan Berprestij O O O O O O + O O O O
KEMUDAHAN MASYARAKAT
1. Cadangan Pembangunan Institusi Pengajian + O + O O O + O O O O
2. Cadangan Pembangunan Hospital Ke-2 Daerah + + + O O O + O O O O
REKREASI
1. Mewujudkan Satu Taman Bandar bagi Kawasan O + O O O O O O O O O
Utama di Bandar Maran dan Bandar TAR Jengka
2. Cadangan Taman Tasik Maran O + O O O O O O O O O
3. Cadangan Linear Park Sungai Maran O + O O O O O +/- O O O Cadangan adalah positif kepada aspek
ekonomi dan sosial. Perlu pemerhatian
yang lebih kepasa aspek alam sekitar
terutama pada kawalan pemantauan air
dan sampah sarap.
4. Taman Tempatan dan Kawasan Lapang Kawasan O + O O O O O O O O O
Perumahan
5. Cadangan Taman Bandar TAR Jengka O + + + O O + O O O O
6. Cadangan Taman Wilayah (Taman Wetland) O + + + O O + O O O O
7. Cadangan Taman Bandar Maran O + + + O O + O O O O
PEMBANGUNAN PETEMPATAN DESA
1. Pengekalan, Pengukuhan dan Mewujudkan Pusat + O + + + O O O O +

+
Pertumbuhan Desa Yang Baru
2. Menggalakkan penglibatan penduduk dalam IKS + O O O O O O O O O O
3. Meningkatkan taraf kemudahan infrastruktur di O O + + + O O + O O

O
kawasan RT Daerah Maran.

LAMPIRAN B
(SAMBUNGAN)
INFRASTRUKTUR DAN UTILITI

1. Sistem Saliran dan Perparitan
Melakukan kerja-kerja penyelenggaraan yang O O O + O + + O + O O

komprehensif dan sistematik
Pembinaan rangkaian parit sekunder dan tertier O O O + O O + O + O O
Cadangan parit monsun O O O + O + + O + O O
Menyediakan perangkap sampah O O O + O O O + + O O

Cadangan flood by pass dari Sg. Maran ke Sg. O O O + O O + + O O
+
Kemap
Mewartakan kawasan berair di Bandar TAR Jengka O O O + O O + O + O O
Membina wetland Sungai Jengka + O O + O O + O + O O
Membina kolam takungan Sungai Maran O O O + O O + O + O O
Membina kolam takungan komuniti Sungai Chedong O O O + O O + O + O O

2. Sistem Pembetungan
Cadangan Sistem Pembetungan Berpusat di Bandar O O O + O O + O O O O

Maran dan Bandar TAR Jengka.
Pengurusan Sisa Pepejal
Alternatif tapak pelupusan sisa pepejal Daerah Maran O O O + O O + + + + +

menjelang 2020
3. Sistem Bekalan Air
Memperbesarkan tapak Loji Air Pekan Tajau sediada O O O + O + + O O O O

dengan komponen utamanya adalah membina
Pencawang Pengagih Utama (PPU) Pekan Tajau dan
beberapa kemudahan prasarana lain.
Memperkukuhkan kapasiti pengeluaran air semasa O O O + O + + O O O O
berdasarkan unjuran dan keperluan.
Penggantian paip-paip retikulasi lama berusia lebih 20
tahun jenis ‘asbestos cement’ kepada paip jenis Keluli O O O + O + + O O O O
Lembut (M.S), Ductile Iron (D.I), HDPE dan uPVC
yang mempunyai ketahanan tinggi.
Kehilangan air yang tidak terakaun (NRW) yang tinggi
perlu dikawal dengan pemantauan yang lebih agresif O O O + O + + O O O O
untuk mengetahui punca dan membuat pembaikan.
4. Sistem Bekalan Elektrik
Projek membina Pencawang Masuk Utama (PMU) di O O O + O O + O O O O

Bandar TAR Jengka
Sistem rangkaian ‘supply ring’. O O O + O O + O O O O

LAMPIRAN B
(SAMBUNGAN)

5. Sistem Telekomunikasi dan ICT
Meluaskan pengunaan kabel jenis fiber-optik dan O O O + O O + O O O O

pada masa yang sama mengurangkan penggunan
kabel jenis kuprum.
Meningkatkan keupayaan jalur lebar di kawasan
Bandar Maran meliputi pusat perniagaan, institusi
pengajian tinggi, pejabat-pejabat kerajaan melalui O O O + O O O O O O O
HSBB (High Speed Broadband) dengan gentian optik
terus ke premis pelanggan (FTTH – Fibre To The
House)
Perancangan perkongsian tapak menara komunikasi
terutamanya bagi kawasan bandar berkepadatan O O O + O O + O O O O
tinggi.
ALAM SEKITAR
1. Mewujudkan stesen pemantauan kualiti udara dan O O O O O O O + O + O

hingar
2. Mewujudkan stesen pemantauan kualiti air O O O O O O O + O + O
3. Memantau kegiatan industri dan pertanian dan
menguatkuasakan undang-undang pemuliharaan O O O O O O O + O O O
alam sekitar
4. Membantu meningkatkan keupayaan industri dan O O O O O + O + O O O
pertanian menguruskan sisa dan kumbahan
5. Mewartakan KSAS (kawasan risiko bencana) O O O O O O + O O + +
6. Mewartakan KSAS (bernilai warisan) O + O O O O + O O + +
7. Mewartakan KSAS (sokongan hidup) O O O O O O + O O + +
Penunjuk :
Lanjut/Perihalan

LAMPIRAN C
LAMPIRAN C
LAMPIRAN C
PENILAIAN LIPUTAN SKOP OBJEKTIF PEMBANGUNAN
JUMLAH PERATUS
BIL CADANGAN-CADANGAN
CADANGAN LITUPAN
OB 1 : MEWUJUDKAN STRUKTUR GUNATANAH YANG TERATUR DAN PENGGUNAAN TANAH YANG OPTIMUM 4/97 4%
GUNA TANAH
1 Mengelak percanggahan guna tanah
2 Pengekalan dan pemeliharaan kawasan hutan simpan
3 Peranan kerajaan negeri dalam mengawal pembangunan di Daerah Maran
4 Pembangunan tanah kosong dan terbiar
OB 2 : MEWUJUDKAN IMEJ PERBANDARAN YANG MENARIK DAN SEJAHTERA UNTUK DIDIAMI. 23/97 24%
PUSAT BANDAR DAN REKABENTUK BANDAR
1 Menyusun semula fabrik Pusat Bandar Maran melalui sempadan dan kegunaan ruang.
2 Penetapan identiti bagi kawasan tumpuan utama dalam bandar seperti kawasan persisiran sungai, kawasan
rekreasi awam, kawasan deretan perkedaian lama, kawasan komersial terhad, kawasan institusi dan perbankan.
3 Cadangan pengukuhan visual Pusat Bandar Maran dengan pembentukan imej bandar yang menarik dengan
elemen-elemen pengenalan bandar seperti replika, papan tanda, pintu gerbang (entarance statement), dan
mercu tanda.
4 Meningkatkan sistem laluan pejalan kaki supaya lebih selesa, selamat dan berintegrasi serta memperbanyakkan
penyediaan ruang-ruang awam.
5 Pembangunan semula dan pengindahan Sungai Pahang dengan peningkatan riverside promenade atau riverwalk
di persisiran sungai yang disokong dengan aktiviti dan elemen yang berteraskan pelancongan yang bersesuaian.
6 Pembangunan semula terminal bas yang berintegrasi
7 Menaiktarafkan kualiti visual pusat bandar dengan penyediaan perabot bandar dan perabot jalan serta
mewujudkan garis panduan peletakan papan tanda dan papan iklan kedai seragam.
8 Cadangan pengukuhan pusat bandar dengan konsep dan ciri-ciri bandar selamat

LAMPIRAN C
LANDSKAP
1. Menyediakan Satu Sistem Rangkaian Hijau Yang Sistematik dan Teratur
2. Menaiktaraf Laluan Utama Bandar Maran (Jalan Persekutuan 2)
3. Menaiktaraf Korridor Sungai dan Badan Air
4. Cadangan Pengindahan Landskap Kawasan Perumahan, Perniagaan, Perindustrian dan Pengajian
PERNIAGAAN DAN PERKHIDMATAN
1. Cadangan Pengukuhan Pusat Perniagaan Bandar Tun Abdul Razak Jengka
2. Cadangan Pembangunan Semula Pusat Perniagaan Pekan Chenor Lama
3. Cadangan Pusat Perniagaan dan Perkhidmatan Taman Mini POIC dan IKS Tajau
4. Cadangan Pembangunan Pusat Perniagaan Bandar Maran
5. Cadangan Pengukuhan Pusat Perniagaan Pekan Sri Jaya
6. Cadangan Pengukuhan Pusat Perniagaan Pekan Sungai Jerik
7. Cadangan Pengukuhan Pusat Perniagaan Pekan Pekan Awah
PERINDUSTRIAN
1. Cadangan Taman Mini POIC dan IKS Tajau
PELANCONGAN
1. Koridor Bandar Maran – Kg. Kuala Sentul - Ulu Jempul
2. Koridor Chenor – Lubuk Paku – Kg Embus

LAMPIRAN C
TERAS 3 : MENINGKATKAN DAN MEMPERKUKUHKAN ASAS EKONOMI TEMPATAN SUPAYA LEBIH BERDAYA 24/97 25%
SAING MELALUI KEPELBAGAIAN EKONOMI
PERTANIAN DAN SUMBER JAYA DESA
1. Pengekalan Kawasan Pertanian Yang Subur dan Berpotensi Dari Tanah Kelas 2 dan Kelas 3 serta Kawasan
Padi
2. Meningkatkan Produktiviti Tanaman Kelapa Sawit
3. Meningkatkan Produktiviti Tanaman Getah
4. Meningkatkan Produktiviti Tanaman Padi
5. Meningkatkan Produktiviti Tanaman Lain
6. Meningkatkan produktiviti Taman Kekal Pengeluaran Makanan (TKPM)
7. Pembangunan Infrastruktur Pertanian
8. Pembangunan Tanah-Tanah Pertanian Terbiar
9. Pembangunan Pusat Pengumpulan dan Pemasaran Hasil Pertanian (PPPHP)
10. Meningkatkan Produktiviti Ternakan Ayam Secara Mesra Alam
11. Pembangunan Projek Integrasi Pertanian Dan Penternakan
12. Mewartakan Kawasan Rizab Padang Ragut
13. Penternakan Burung Walit Secara Komersial Dan Terkawal
14. Cadangan Pewartaan Kawasan Rizab Haiwan
15. Meningkatkan Produktiviti Perikanan (Akuakultur)
16. Menambahkan Pengeluaran Anak Benih Ikan
17. Memperkayakan Sumber Ikan Dan Perikanan Rekreasi Di Perairan Umum
18. Pembangunan Program Satu Daerah Satu Industri (SDSI)
19. Pembangunan Industri Asas Tani (IAT)
20. Lembah Pertanian Agro Valley Kuantan-Maran

LAMPIRAN C
TERAS 3 : MENINGKATKAN DAN MEMPERKUKUHKAN ASAS EKONOMI TEMPATAN SUPAYA LEBIH BERDAYA 24/97 25%
SAING MELALUI KEPELBAGAIAN EKONOMI
21. Meningkatkan Produktiviti Tanaman Koko
22. Pembangunan Industri Lembu Pedaging
23. Taman Kekal Pengeluaran Makanan (Ternakan Haiwan)
24. Kawasan FELDA Sebagai Gedung Makanan Negara
TERAS 4 : MEWUJUDKAN SISTEM PERHUBUNGAN DAN PENGANGKUTAN YANG BERSEPADU, EFISIEN DAN
MESRA PENGGUNA
PERHUBUNGAN DAN PENGANGKUTAN LALU LINTAS
1. Mempertingkatkan Tahap Kemudahsampaian Di Daerah Maran
2. Memperbaiki Tahap Rangkaian Perhubungan Di Daerah Maran
5/97 5%
3. Memperkemaskan sistem pengurusan lalu lintas di Pusat Bandar
PENGANGKUTAN AWAM
1. Memperbaiki Tahap Perkhidmatan Pengangkutan Awam Agar Lebih Berkesan Dan Cekap.
2. Menyediakan Perkhidmatan Pengangkutan Awam Yang Selesa Dan Mesra Pengguna.

LAMPIRAN C
TERAS 5 : MENINGKATKAN KUALITI KEHIDUPAN MELALUI PENYEDIAAN KEMUDAHAN AWAM, PERUMAHAN, 41/97 42%
SUKAN DAN REKREASI, TANAH LAPANG YANG MENCUKUPI DAN BERKUALITI
PERUMAHAN
1. Pembangunan Perumahan Generasi Kedua Felda
2. Pembangunan Perumahan Berprestij
KEMUDAHAN MASYARAKAT
1. Cadangan Pembangunan Institusi Pengajian
2. Cadangan Pembangunan Hospital Ke-2 Daerah
REKREASI
1. Mewujudkan Satu Taman Bandar bagi Kawasan Utama di Bandar Maran dan Bandar Tun Abdul Razak Jengka
2. Cadangan Taman Tasik Maran
3. Cadangan Linear Park Sungai Maran
4. Taman Tempatan dan Kawasan Lapang Kawasan Perumahan
5. Cadangan Taman Bandar Tun Abdul Razak Jengka
6. Cadangan Taman Wilayah (Taman Wetland)
7. Cadangan Taman Bandar Maran
PEMBANGUNAN PETEMPATAN DESA
1. Pengekalan, Pengukuhan dan Mewujudkan Pusat Pertumbuhan Desa Yang Baru
2. Menggalakkan penglibatan penduduk dalam IKS
3. Meningkatkan taraf kemudahan infrastruktur di kawasan RT Daerah Maran.

LAMPIRAN C

1. Sistem Saliran dan Perparitan
Melakukan kerja-kerja penyelenggaraan yang komprehensif dan sistematik

Pembinaan rangkaian parit sekunder dan tertier
Cadangan parit monsun
Menyediakan perangkap sampah
Cadangan flood by pass dari Sg. Maran ke Sg. Kemap
Mewartakan kawasan berair di Bandar Tun Abdul Razak Jengka
Membina wetland Sungai Jengka
Membina kolam takungan Sungai Maran
Membina kolam takungan komuniti Sungai Chedong
2. Sistem Pembetungan
Cadangan Sistem Pembetungan Berpusat di Bandar Maran dan Bandar Tun Abdul Razak Jengka.
3. Pengurusan Sisa Pepejal
Alternatif tapak pelupusan sisa pepejal Daerah Maran menjelang 2020

4. Sistem Bekalan Air
Memperbesarkan tapak Loji Air Pekan Tajau sediada dengan komponen utamanya adalah membina Pencawang
Pengagih Utama (PPU) Pekan Tajau dan beberapa kemudahan prasarana lain.
Memperkukuhkan kapasiti pengeluaran air semasa berdasarkan unjuran dan keperluan.
Penggantian paip-paip retikulasi lama berusia lebih 20 tahun jenis asbestos cement kepada paip jenis Keluli
Lembut (M.S), Ductile Iron (D.I), HDPE dan uPVC yang mempunyai ketahanan tinggi.
Kehilangan air yang tidak terakaun (NRW) yang tinggi perlu dikawal dengan pemantauan yang lebih agresif
untuk mengetahui punca dan membuat pembaikan.
5. Sistem Bekalan Elektrik
Projek membina Pencawang Masuk Utama (PMU) di Bandar Tun Abdul Razak Jengka
Sistem rangkaian supply ring

LAMPIRAN C
6. Sistem Telekomunikasi dan ICT
Meluaskan pengunaan kabel jenis fiber-optik dan pada masa yang sama mengurangkan penggunan kabel jenis
kuprum.
Meningkatkan keupayaan jalur lebar di kawasan Bandar Maran meliputi pusat perniagaan, institusi pengajian
tinggi, pejabat-pejabat kerajaan melalui HSBB (High Speed Broadband) dengan gentian optik terus ke premis
pelanggan (FTTH – Fibre To The House)
Perancangan perkongsian tapak menara komunikasi terutamanya bagi kawasan bandar berkepadatan tinggi.
ALAM SEKITAR
1. Mewujudkan stesen pemantauan kualiti udara dan hingar
2. Mewujudkan stesen pemantauan kualiti air
3. Memantau kegiatan industri dan pertanian dan menguatkuasakan undang-undang pemuliharaan alam sekitar
4. Membantu meningkatkan keupayaan industri dan pertanian menguruskan sisa dan kumbahan
5. Mewartakan KSAS (kawasan risiko bencana)
6. Mewartakan KSAS (bernilai warisan)
7. Mewartakan KSAS (sokongan hidup)

RTD Maran Jilid II

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

RTD Maran Jilid II

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

RANCANGAN TEMPATAN

Rancangan Tempatan Daerah Maran Yang Disediakan Ini

Disediakan Oleh : Dengan Kerjasama :

MAJLIS DAERAH MARAN JPBD SEMENANJUNG MALAYSIA

Rancangan Tempatan Ini Telah Disediakan Seperti Yang Diperuntukkan

Perpustakaan Negara Malaysia

• Peta Cadangan Dan Pernyataan Bertulis yang menunjukkan cadangan guna

• Pernyataan Bertulis yang menyatakan semua cadangan pembangunan guna tanah

• Garis Panduan Pembangunan mengandungi piawaian pembangunan dan

• Pengurusan Dan Pelaksanaan yang menjelaskan aspek pelaksanaan projek dari

• Sistem Maklumat Eksekutif dijadikan rujukan Manual Penggunaan Maklumat

MAJLIS DAERAH MARAN

Kementerian Perumahan Dan Kerajaan Tempatan

ISI KANDUNGAN MUKA SURAT

1.0 PENDAHULUAN 1.0-1

1.1 PENGENALAN 1.0-1

2.0 GARIS PANDUAN PELAKSANAAN 2.0-1

2.1 GARIS PANDUAN PERUMAHAN 2.0-1

3.0 GARIS PANDUAN PEMBANGUNAN UMUM 3.0-1

3.1 KEMUDAHAN MASYARAKAT 3.0-1

ISI KANDUNGAN MUKA SURAT

3.3 SEKTOR REKREASI DAN LANDSKAP 3.0-13

3.4 SEKTOR ALAM SEKITAR 3.0-27

3.5 SEKTOR INFRASTRUKTUR 3.0-29

3.6 SEKTOR UTILITI 3.0-34

ISI KANDUNGAN MUKA SURAT

3.6.3.2 Keperluan Saiz Tangki Simpanan

4.0 PENGURUSAN DAN PELAKSANAAN 4.0-1

4.1 PENGENALAN 4.0-1

5.0 PENILAIAN KEMAMPANAN 5.0-1

5.1 PENGENALAN 5.0-1

ISI KANDUNGAN MUKA SURAT

5.5.7 Dasar Perhutanan Negara (1978/1992) 5.0-12

LAMPIRAN A INDIKATOR DAN SASARAN KEMAMPANAN DAERAH

LAMPIRAN B PENILAIAN IMPAK CADANGAN-CADANGAN RT

LAMPIRAN C PENILAIAN LIPUTAN SKOP OBJEKTIF

SENARAI JADUAL MUKA SURAT

BAB 3.0 GARIS PANDUAN PEMBANGUNAN UMUM 3.0-1

Jadual 3.2.1 Garis Panduan Pembangunan Jalan Di Kawasan Perumahan 3.0-10

BAB 4.0 PENGURUSAN DAN PELAKSANAAN 4.0-1

SENARAI JADUAL MUKA SURAT

Jadual 4.5 Kadar Semasa Fee Permohonan Kebenaran Merancang 4.0-22

Jadual 4.6 Anggaran Bayaran Fee Permohonan Untuk Perumahan 4.0-22

Jadual 4.7 Anggaran Bayaran Fee Permohonan Untuk Perdagangan 4.0-23

Jadual 4.8 Anggaran Bayaran Fee Permohonan Untuk Perindustrian 4.0-23

Jadual 4.9 Keperluan Perumahan Mengikut Kategori Sehingga 2020 4.0-24

Jadual 4.10 Anggaran Hasil Cukai Taksiran Perumahan & Kadar

BAB 5.0 PENILAIAN KEMAMPANAN 5.0-1

Jadual 5.1 Peringkat Penilaian Kemampanan Projek Dalam RT Daerah

SENARAI JADUAL MUKA SURAT

Jadual 5.7 Rumusan Objektif Pembangunan RT Daerah Maran, 2020 5.0-26

SENARAI RAJAH MUKA SURAT

BAB 4.0 PENGURUSAN DAN PELAKSANAAN 4.0-1

Rajah 4.1 Ringkasan Kos Cadangan Projek Mengikut Sektor 4.0-3

BAB 5.0 PENILAIAN KEMAMPANAN 5.0-1

Rajah 5.1 Pendekatan Kajian Penilaian Kemampanan RT Daerah Maran 5.0-7

KDNK Keluaran Dalam Negara Kasar

TKPM Taman Kekal Pengeluaran Makanan

Laporan Garis Panduan Pelaksanaan ini merupakan Jilid II kepada Laporan

i. Garis Panduan Pembangunan (umum)

Manakala Program Pelaksanaan meliputi cadangan projek pembangunan sehingga

RANCANGAN TEMPATAN DAERAH MARAN 2020

1.2 TUJUAN PENYEDIAAN GARIS PANDUAN PEMBANGUNAN