Bài 4: PHƯƠNG TRÌNH ĐƯỜNG THẲNG

KHÁI NIỆM VECTƠ CHỈ PHƯƠNG CỦA ĐƯỜNG THẲNG

Một vectơ được gọi là vectơ chỉ phương của đường thẳng nếu có giá song song hoặc
trùng với

VD: Trục có vectơ chỉ phương

Trục có vectơ chỉ phương

Trục có vectơ chỉ phương

PHƯƠNG TRÌNH THAM SỐ CỦA ĐƯỜNG THẲNG

Phương trình tham số của đường thẳng đi qua điểm và nhận

làm VTPT là

với

Chú ý: Khi đó mọi điểm sẽ có dạng

PHƯƠNG TRÌNH CHÍNH TẮC CỦA ĐƯỜNG THẲNG

Phương trình chính tắc của đường thẳng đi qua điểm và nhận
(Điều kiện: ) làm VTPT là

Chứng minh: Từ phương trình tham số ta rút ra làm tham số chung, từ đó ta có phương
trình chính tắc
 CÁC DẠNG BÀI TOÁN LẬP PT ĐƯỜNG THẲNG
Dạng 1 (Cơ bản): Viết phương trình đường thẳng khi biết 1 điểm và VTCP
VD1: Viết phương trình tham số và phương trình chính tắc (nếu có) của đường thẳng , biết
đi qua điểm và có VTCP
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

VD2: Viết phương trình tham số và phương trình chính tắc (nếu có) của đường thẳng , biết
đi qua điểm và giá của song song với vectơ
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

VD3: Viết phương trình tham số và phương trình chính tắc (nếu có) của đường thẳng , biết
đi qua điểm và vuông góc với mặt phẳng
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Dạng 2: Viết phương trình đường thẳng đi qua 2 điểm

Phương pháp: Giả sử Đưa bài toán về dạng 1

VD1: Viết phương trình tham số và phương trình chính tắc của đường thẳng , biết rằng

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
VD2: Cho ba điểm thẳng hàng. Viết phương trình tham số
hoặc chính tắc của đường thẳng . Biết rằng . Tính tổng

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Dạng 3: Viết phương trình giao tuyến của 2 mặt phẳng

Phương pháp: Ta có
Bài toán được đưa về dạng 1

VD1: Viết phương trình giao tuyến của hai mặt phẳng và

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

VD2: Viết phương trình giao tuyến của hai mặt phẳng và mặt phẳng

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Dạng 4: Viết phương trình đường thẳng vuông góc với 2 đường thẳng khác

Phương pháp: Ta có
Bài toán được đưa về dạng 1

VD1: Trong không gian cho hai đường thẳng và . Viết

phương trình đường thẳng đi qua điểm và vuông góc với
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

VD2: Trong không gian cho hai đường thẳng và

Viết phương trình đường thẳng đi qua giao điểm của 2 đường thẳng và vuông góc
với cả 2 đường thẳng ấy
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Dạng 5: Viết phương trình đường thẳng qua 1 điểm và

song song với 2 mặt phẳng

Phương pháp: Ta có
VD: Viết phương trình đi qua điểm và song song với hai mặt phẳng
và
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Dạng 6: Viết phương trình đường thẳng đi qua 1 điểm, vuông góc và cắt một đường
thẳng khác
Bài toán: Viết phương trình đi qua điểm và
Phương pháp:

Viết phương trình mặt phẳng qua , vuông góc

Tìm được mặt phẳng

Sau đó tìm Suy ra đường thẳng đi qua

VD: Viết phương trình đường thẳng đi qua điểm vuông góc và cắt đường thẳng

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Dạng 7: Viết phương trình đường thẳng đi qua điểm M và cắt 2 đường thẳng

· Cách 1: Gọi . Từ điều kiện thẳng hàng ta tìm được .

Từ đó suy ra phương trình đường thẳng

· Cách 2: Gọi , . Khi đó , do đó, một VTCP của

có thể chọn là
VD: Trong không gian cho hai đường thẳng ;
Viết phương trình đường thẳng đi qua và cắt hai đường thẳng
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Dạng 8: Viết phương trình đường thẳng là hình chiếu của 1 đường lên 1 mặt

Bài toán: Viết phương trình đường thẳng là hình chiếu của lên
Phương pháp: Xét vị trí tương đối giữa đường thẳng vả mặt phẳng

TH1:

Chọn điểm nằm trên đường thẳng

Tìm là hình chiếu của lên

Hình chiếu

TH2:

Chọn điểm trên đường thẳng

Tìm là hình chiếu của lên

Hình chiếu của lên là ≡

VD1: Cho hai điểm và . Gọi là hình chiếu vuông góc của đường
thẳng lên mặt phẳng . Viết phương trình đường thẳng
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

VD2: Trong không gian cho đường thẳng và . Viết

phương trình hình chiếu của đường thẳng trên
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

VD3: Trong không gian cho mặt phẳng và điểm . Tìm tọa độ
điểm đối xứng với điểm qua
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
 Vị trí tương đối – Khoảng cách – Góc giữa hai đường thẳng
Vị trí tương đối giữa hai đường thẳng

Cho hai đường thẳng và . Ta có 4 vị trí tương đối giữa hai đường thẳng này

song song trùng và chéo nhau

1  1
 u
M ' a M0  M0
0 u 1
  
1 M 0 M
'
b  u u' 2 
2 u' 2
0
u'
'
M
M0 M 0' 0
2

Khoảng cách từ 1 điểm đến 1 đường

Khoảng cách từ điểm đến đường thẳng đi qua điểm và có VTCP là được xác

định theo công thức:

Lưu ý: Khoảng cách giữa 2 đường thẳng song song chính là khoảng cách từ 1 điểm thuộc
đường này đến đường kia

Khoảng cách giữa hai đường thẳng chéo nhau

Trong không gian cho hai đường thẳng và chéo nhau

đi qua điểm có VTCP là ; đi qua điểm có VTCP là

Khi đó khoảng cách giữa 2 đường thẳng được xác định:

Chú ý: Như vậy để xác định vị trí tương đối giữa hai đường thẳng, ta chỉ cần tính
khoảng cách giữa hai đường thẳng ấy

 Hai đường thẳng cắt nhau, trùng nhau

 Hai đường thẳng chéo nhau
 Hai đường thẳng song song Dựa vào VTCP, không dựa vào

Góc giữa hai đường thẳng

Góc giữa hai đường thẳng có VTCP và có VTCP được tính theo công thức
Góc giữa đường thẳng và mặt phẳng

Góc giữa đường thẳng có VTCP và mặt phẳng có VTPT được xác định bởi

Lưu ý: Giữa đường và đường là cos, giữa đường và mặt là sin

*Học xong kiểu: