QUIRINO STATE UNIVERSITY

Cabarroguis Campus
Cabarroguis, 3400

RAQUIMA M. GALANG

BSCE 2A

SOSYEDAD AT PANITIKANG PANLIPUNAN (MA’AM MARIVIC ACIO)

MODULE 1: ANG KATUTURAN NG PANITIKAN

Panlinang na Gawain

1. Ilarawan ang katangian ng panitikan pamamagitan ng pagpuna sa basic radial.

UNIBERSAL

MAKABAYAN/
MALIKHAIN
NASYONALISMO

PANITIKAN

MAY LAYUNIN/ IMAHENATIBO

MENSAHE

MALINAW

1|Page
 QUIRINO STATE UNIVERSITY
Cabarroguis Campus
Cabarroguis, 3400

2. Paano nasasalamin ng panitikan ang kultura ng isang bansa?

- Ang kultura ng isang bansa ay makikita sa mga akdang pampanitikan na
naglalaman ng mga kilalang tradisyon ng isang bansa. Sinasalamin ng akda ang
mga pangyayari noong panahong iyon at maging sa ngayon,
mahahalagang pangyayaring nananatili sa puso at isipan ng bawat isa o na
hinding-hindi nila malilimutan sa buong buhay nila.

3. Gamit ang Venn Diagram, paghambingin ang dalawang uri o anyo ng panitikan.

PROSA/TULUYAN PATULA

 Tuluyan o prosa ay  Patula o tula ay

ang pagpapahayag pagsulat at
ng kaisipan na pagpapahayag sa
isinusulat sa pamamagitan ng
pamamagitan ng pasaknong.
patalata.  Ilan sa mga halimbawa
 Ito ang karaniwan at nito ay awit at korido,
malayang epiko, balad, sawikain,
pagsasama-sama ng salawikain, bugtong,
mga salita sa isang tanaga, at iba pa.
pangungusap.
 Ang alamat, nobela,
anekdota ay ilan
lamang sa halimbawa
nito.

2|Page
 QUIRINO STATE UNIVERSITY
Cabarroguis Campus
Cabarroguis, 3400

Siyasat sa Pang-unawa
I. Pagtukoy

BIBLIYA 1. Ito ang aklat na kinapapalooban ng pananampalatayang Kristiyano.

HOMER 2. Siya ang may akda ng Iliad at Odyssey.

UNCLE TOM'S CABIN NI HARRIET BEECHER STOWE 3. Ito ay aklat na

nagsasalaysay sa kaapihan ng mga itim sa kamay ng mga Puti at maging sa
pagpapalaganap ng demokrasaya sa iba’t-ibang bansa.

DIVINA COMEDIA 4. Naglalaman ang aklat na ito ng pananampalataya,

moralidad at ugali ng mga Italyano.

SONETO 5. Ito ay nagtataglay ng mga aral ng buhay, may labing apat na

taludtod.

ALAMAT 6. Isang uri ng panitikang tumutukoy sa pinagmulan ng mga bagay-

bagay.

SANYSAY 7. Isang genre ng panitikan na tumutukoy sa kurokuro o opinyon ng

manunulat.

TULANG PATNIGAN 8. Isang uri ng tula na kung saan nakatuon ito sa

pagbibigay ng damdamin habang mayroong kapalitan ng opinyon o kuro-kuro.

ANEKDOTA 9. Nagsasalaysay ng kagitingan ng isang tao, ang kanyang

pakikitunggali sa mga kaaway at mga tagumpay nya sa digmaan, hindi kapani-
paniwala ang ibang pangyayari at maituturing na kababalaghan.

PABULA 10. Isang uri ng kathang-isip na panitikan kung saan mga hayop o kaya
mga bagay na walang-buhay ang gumaganap na mga tauhan.

3|Page
 QUIRINO STATE UNIVERSITY
Cabarroguis Campus
Cabarroguis, 3400

I. Pagtatapat-tapat
Panuto: Hanapin sa Hanay B ang mga kasagutan ng mga nasa Hanay A.
Isulat ang letrang tamang kasagutan.

HANAY A HANAY B
D.FORMALISMO 1. Ang tungkulin ng teoryang a. Moralistiko
ito ay matukoy ang nilalaman, kaanyuan o b. Sosyolohikal
kayarian at paraan ng pagkakasulat ng akda.
B.SOSYOLOHIKAL 2. Mahihinuha ang c. Sikolohikal
kalagayang panlipunan nang panahong kinatha d. Formalismo
ang panitikan sa teoryang ito.
e. Humanismo
H.FEMINISMO 3. Maaring tingnan ang imahen,
pagpapakalarawan, posisyon at gawain ng mga f. Marxismo
babae sa loob ng akda ang ganitong teorya. g. Arkitaypal
G.ARKITAYPAL 4. Gumagamit ng modelo o
huwaran ang ganitong teorya upang masuri ang h. Feminismo
elemento ng akda nangangailangan ng masusing i. Eksistensyalismo
pag-aaral sa kabuuan ng akda.
j. Klasismo
I.REALISMO 5. Ang katotohanan ang
binibigyang-diin at may layuning ilahad ang tunay k. Romantisismo
na buhay pinapaksa ng teoryang ito. l. Realismo
C.SIKOLOHIKAL 6. Makikita dito ang takbo ng
isip ng may katha antas ng buhay, paninindigan,
pinaniniwalaan, pinahahalaganahan at mga
tumatakbo sa isipan at kamalayan ng may-akda.
K.ROMANTISISMO 7. Nagpapakita ng
pagmamahal ng tao sa kanyang kapwa, bayan at
iba pa.
A.MORALISTIKO 8. Ang tao ay may malayang
pagpapasya para sa kaniyang sarili upang
mapalutang ang pagiging indibidwal nito at sa
gayon ay hindi maikahon sa lipunan.
E.HUMANISMO 9. Ang tao ang sentro ng
daigdig.” Binibigyang-pansin ang kakayahan o
katangian ng tao sa maraming bagay.
F.MARXISMO 10. Pinakikita ang
pagtutunggalian o paglalaban ng dalawang magkasalungat
na puwersa malakas at mahina mayaman at mahirap
Kapangyarihan at naaapi.

4|Page
 QUIRINO STATE UNIVERSITY
Cabarroguis Campus
Cabarroguis, 3400

RAQUIMA M. GALANG

BSCE 2A

SOSYEDAD AT PANITIKANG PANLIPUNAN (MA’AM MARIVIC ACIO)

MODULE 2: Sariling Panitikan Bago Dumating Ang Mga Kastila

Panlinang na Gawain(Gumamit ng bukod na Papel)

I. Panuto: Ipaliwanag ang kahulugan ng mga salawikaing nasa ibaba.

1. “Tulak ng Bibig, Kabig ng Dibdib”

- Iba ang sinasabi ng iyong bibig sa nilalaman ng iyong puso. Ibig sabihin ay
kabaligtaran ng iyong sinabi ang nais mong sabihin. Isang halimbawa nito ay
kapag sinasabi mong wala kang nararamdaman sa isang tao ngunit ang totoo ay
hinahangaan mo siya.

2. “Ang punong hitik sa bunga ay madalas binabato”

3. Ito ay nangangahulugan na kahit matagumpay o nasa rurok ka ng tagumpay ay
4. meron at meron pa rin silang hindi kanais nais na masasabi sayo.Sa
mga
5. kabataan ngayon sila ang mga tinatawag na “bashers” at “mga Marites” Ito rin ay
6. dulot ng Crab Mentality o sadyang mga taong walang magawasa buhay .
7. -Nangunguhulugang “ang mga taong may kaya ay pilit na ibinababa o
8. itinutumba” sapagkat may mga tao talaga na inggit sa natamong tagumpay o
9. kaginhawaa
10. Ito ay nangangahulugan na kahit matagumpay o nasa rurok ka ng tagumpay ay
11. meron at meron pa rin silang hindi kanais nais na masasabi sayo.Sa
mga
12. kabataan ngayon sila ang mga tinatawag na “bashers” at “mga Marites” Ito rin ay
13. dulot ng Crab Mentality o sadyang mga taong walang magawasa buhay .
14. -Nangunguhulugang “ang mga taong may kaya ay pilit na ibinababa o
15. itinutumba” sapagkat may mga tao talaga na inggit sa natamong tagumpay o
16. kaginhawaa
17. Ito ay nangangahulugan na kahit matagumpay o nasa rurok ka ng tagumpay ay
18. meron at meron pa rin silang hindi kanais nais na masasabi sayo.Sa
mga
19. kabataan ngayon sila ang mga tinatawag na “bashers” at “mga Marites” Ito rin ay
20. dulot ng Crab Mentality o sadyang mga taong walang magawasa buhay .
21. -Nangunguhulugang “ang mga taong may kaya ay pilit na ibinababa o
22. itinutumba” sapagkat may mga tao talaga na inggit sa natamong tagumpay o
23. kaginhawaa
24. to ay nangangahulugan na kahit matagumpay o nasa rurok ka ng tagumpay ay
25. meron at meron pa rin silang hindi kanais nais na masasabi sayo.Sa
mga

5|Page
 QUIRINO STATE UNIVERSITY
Cabarroguis Campus
Cabarroguis, 3400

26. kabataan ngayon sila ang mga tinatawag na “bashers” at “mga Marites” Ito rin ay
27. dulot ng Crab Mentality o sadyang mga taong walang magawasa buhay .
28. -Nangunguhulugang “ang mga taong may kaya ay pilit na ibinababa o
29. itinutumba” sapagkat may mga tao talaga na inggit sa natamong tagumpay o
30. kaginhawaan
- Ibig sabihin, kahit na nakamit mo na ang tagumpay o nasa rurok na ng tagumpay
ay mayroon pa rin silang masasabing mali sayo. Ito ay dulot din ng Crab
Mentality o mga tao na walang magawa sa buhay. -Ibig sabihin ay "pinipilit
apihin o itumba ang mga may kaya" dahil may mga tao talagang naiinggit sa
tagumpay o kaginhawaan na natatamo ng iba.

3. “Habang maiksi pa ang kumot, matutong mamaluktot”

- Ang salawikain na ito ay nangangahulugan na dapat ay marunong tayong magtiis
o magtipid sa kung ano lamang ang meron tayo ngayon.

4. “Ang magtanim ng hangin, Bagyo ang aanihin”

- Ang ibig sabihin ng salawikain na ito ay kung ano ang iyong ginawa sa iyong
kapwa ay babalik sayo ng mas higit pa.

5. “Ang pinakamahirap gawin, ay iyong walang gagawin

- Ito ay nagpapahiwatig na ang epekto o kahihinatnan ng walang ginagawa ay mas
malala kaysa sa isang bagay na nasimulan ngunit hindi natapos. Nangangahulugan
din ito na kung wala kang gagawin, hindi ka makakakuha ng magagandang
resulta, kaya kailangan mong gumawa ng isang bagay upang may asahan ka na
magandang resulta.

II. Panuto: Magbigay ng 4 na halimbawa ng kasabihan pagkatapos ay ipaliwanag ito.

1. "Kung may itanim may 2. "Nasa Diyos ang awa,

aanihin" nasa tao ang gawa"

Kasabihan

3. "Daig ng maagap ang 4. "Aanhin pa ang damo,

taong masipag" kung patay na ang kabayo"

6|Page
 QUIRINO STATE UNIVERSITY
Cabarroguis Campus
Cabarroguis, 3400

PAGPAPALIWANAG:

1. Nangangahulugan ito na kapag ang isang tao ay matipid, marunong mag ipon o mag-
impok, ay may mapagkukuhanan siya sa mga oras ng pangangailangan.
2. Hindi sapat na tayo ay humingi ng awa sa Diyos, kailangan din natin na pag-ukulan
ng sikap at gawa upang matamo ang mimithing biyaya.
3. Ang taong maagap ay laging nauuna sa lahat ng bagay, mabilis nitong nagagawa o
natatapos ang kanyang tungkulin o Gawain.
4. Para saan pa ang pagkain na ibibigay kung wala na ang kakain nito, para saan o
kanino pa ang tulong ibibigay mo kung huli na ang lahat.

Siyasat sa Pang-unawa
Pagtatapat-tapat: Hanapin sa Hanay B ang wastong kasagutan ng mga nasa hanay A.
Isulat ang letra ng tamang kasagutan.

Hanay A Hanay B
H. 1. Kung ilarawan sila ay pandak at a. Salawikain
maitim .Sila rin ang unang nandayuhan sa b. Palawan
Pilipinas. c. Soliranin
d. Bugtong
F/B 2. DIto natagpuan o nahukay ang mga e. Boda
buto ng Taong Tabon. f. Palawan
g. Cagayan
E. 3. Ang pananampalatayang taglay ng mga h. Negrito
Bumbay na nandayuhan sa Pilipinas. i. Taong Tabon
j. Talindaw

7|Page
 QUIRINO STATE UNIVERSITY
Cabarroguis Campus
Cabarroguis, 3400

A. 4. Ito ay isang talinhagang nagtataglay ng k. Sambotani

malalim na kahulugan, Sandigan ng mga l. Kumintang
matatanda upang mangaral. m. Hudhud at Alim
n. Alamat
D. 5. Kalimitang Binubuo ng 2 talutod, o. Biag ni Lam-ang
nangangailangan ito ng kasagutan sapagkat ito ay p. Kundiman
q. Pabula
pinapahulaan, may sukat at tugma.
r. Ibalon
C. 6. Ang awit sa Paggaod.

J. 7. Awit sa pamamangka.

P. 8. Awit para sa pag-ibig.

L. 9. Awit sa pakikidigma.

K. 10. Awit para sa tagumpay.

Q. 11. Mga kwentong binibigyang buhay ng mga

hayop.

N. 12. Mga kwentong nagsasalaysay tungkol sa

pinagmulan ng mga bagay-bagay.

O. 13. Epiko ng Ilokano.

M. 14. Epiko ng Ifugao.

R. 15. Epiko ng Bikol

RAQUIMA M. GALANG

BSCE 2A

SOSYEDAD AT PANITIKANG PANLIPUNAN (MA’AM MARIVIC ACIO)

MODULE 3: Mga Unang akdang Filipino Noong Panahon ng Kastila

Panlinang na Gawain (Gumamit ng bukod na Papel)

Pagpapaliwanag

1. Ilarawan ang kalagayan ng panitikang panahon ng kastila. Paano naging kaiba ang mga
ito sa panahon ng katutubo?

8|Page
 QUIRINO STATE UNIVERSITY
Cabarroguis Campus
Cabarroguis, 3400

- Ang panitikan ng Pilipinas noong panahon ng Kastila ay pumapatungkol sa wika

at relihiyon o ang tema ng Kristiyanismo dahil nais ng mga Espanyol na
palaganapin ang Kristiyanismo sa bansa. Bukod dito, nais din nilang palaganapin
ang alpabetong Romano, kaya sinunog nila ang mga literatura na nakasulat sa
baybayin. Samantalang sa panahon ng katutubo, masasabi nating mayaman na ang
ating panitikan bago pa man dumating ang mga Kastila, mayroon tayong sariling
alpabeto, paraan ng pagsulat at panitikan tulad ng mga alamat, epiko, awit at iba
pa. Kadalasan ang mga paksa ay may kaugnayan sa kultura at pamumuhay ng mga
Pilipino sa panahong ito. Noon pa man ay mayroon tayong makulay at mayamang
panitikan na sumasalamin sa ating kultura.

2. Sa mga natapos mong aralin ay natalakay ang mga dulang pantanghalan at mga dulang
panlansangan. Ngayon ay paghambingin ang dalawang uri ng dula sa pamamagitan ng
pagpuna sa hierarchy list.

Dulang Pantanghalan Dulang Panlansangan

Isinasagawa ang pagtatanghal sa harap ng Dulang mapapanuod lamang sa lansangan

maraming madla.

Tinatanghal lamang sa entablado Gumagamit ng salitang panlansangan

Isinasagawa ng mga taong dumadaan sa Maaaring gawin o isagawa ng sinoman

treyning o tinatawag na mga partikular na ang mga may relihiyong
propersyonal katoliko

Ito ay binabayaran ng mga nais manuod o Halimbawa nito ay ang Senakulo at

kinakailangan ng tiket para makanuod Santacruzan

3. Bilang isang mag-aaral, bukod sa upang malaman at maunawaan ang mga ito, bakit
mahalagang mapag-aralan mo ang mga nakaraang naisulat na panitikan? Ano ang
mai-aambag nito sa iyong pagkatao?
- Mahalagang malaman at pag-aralan natin ang panitikan ng nakaraan dahil ito ay
sumasalamin sa ating kultura, na ngayon ay nakalimutan na natin. Dagdag pa rito,
ang mga nakalipas na panitikan ay maglalarawan din ng mga pangyayari o
pangyayari sa nakaraan, kung kaya’t bahagi rin ito ng patotoo ng kasaysayan ng
Pilipinas. Dagdag pa rito, pinapanatili ng wika at panitikan ang ating kultura at
kasaysayan. Nakadikit sila sa henerasyon ngayon dahil bahagi ito ng pagbuo ng
makabagong panitikan at wika. Ang pag-aaral nito ay makatutulong sa akin sa
paglikha ng panitikan o mga bagong akda ngayon, marahil ang mga nakaraang
literatura ay magbibigay ng sagot o magkuwento kung bakit natin ginagawa ang
mga ginagawa pa ng ating mga ninuno. Bukod sa mga kaalamang maibibigay ng
panitikan, may papel din ito sa paghubog ng aking pagkatao.

9|Page
 QUIRINO STATE UNIVERSITY
Cabarroguis Campus
Cabarroguis, 3400

Siyasat sa Pang-unawa
I. Pagtukoy
Panuto: Isulat ang sagot sa tinutukoy na mga pahayag/pangungusap.
Barlaan at Josaphat 1. Tinaguriang unang nobelang tagalog.
Doctrina Cristiana 2. Kauna-unahang aklat na nilimbag noong panahon ng kastila.
Komedya/Moro-moro 3. Isang matandang dulang kastila na naglalarawan ng
pakikipaglaban ng
Espanya sa mga muslim.
P. Modesto de Castro 4 . Siya ang may akda ng “Urbana at Feliza”.
Florante at Laura 5. Ang tanyag na obra maestro ni Francisco Baltazar.
Karagatan 6. Ito ay isang laro na nagbibigay ng isang prenda na kailangang tubusin sa
pamamagitan
ng isang tula, awit, sayaw o anumang palabas panlibang.
Senakulo 7 . Isang dula na nagsasalaysay sa buhay at kamatayan ng Panginoong Hesus.
Karagatan 8. Ito ay isang laro sa lamay na hinango sa alamat ng singsing
Siyasat sa Pang-unawa
I. PagtukoyPanuto: Isulat ang sagot sa tinutukoy na mga pahayag/pangungusap.

Barlaan at Josaphat 1. Tinaguriang unang nobelang tagalog.

Doctrina Cristiana 2. Kauna-unahang aklat na nilimbag noong panahon ng
kastila.
Komedya/Moro-moro 3. Isang matandang dulang kastila na
naglalarawan ng pakikipaglaban ngEspanya sa mga muslim.
P. Modesto de Castro 4. Siya ang may akda ng “Urbana at Feliza”.
Florante at Laura 5. Ang tanyag na obra maestro ni Francisco Baltazar.
Karagatan 6. Ito ay isang laro na nagbibigay ng isang prenda na kailangang
tubusin sa pamamagitanng isang tula, awit, sayaw o anumang palabas panlibang.
Senakulo 7. Isang dula na nagsasalaysay sa buhay at kamatayan ng Panginoong
Hesus.
Karagatan 8. Ito ay isang laro sa lamay na hinango sa alamat ng singsing.
Salubong 9. Isang dulang panlansangan hinggil sa paghahanap ng kinamatyang
krus ni Hesus.
Tomas Pinpin 10. Siya’y nakilala bilang ama ng panlimbagang tagalog

Siyasat sa Pang-unawa

10 | P a g e