Stanisława Adamowiczowa

STANISŁAWA ADAMOWICZOWA
Scenariusz lekcji dla klas 4-6
Organizator: Patronat medialny: Patronat honorowy:

TABELKA AKTYWNOŚCI
IMIĘ I NAZWISKO UCZNIA LEKCJA I LEKCJA II LEKCJA III LEKCJA IV

CZY WIESZ, ŻE...
Stanisława Adamowiczowa
• Urodziła się na Łotwie, 21 maja 1888 roku, jako Stani-
sława Piekarska. Wychowała się w polskiej rodzinie
o tradycjach patriotycznych. Ukończyła w Sankt Pe-
tersburgu Wyższe Kursy Nauk Przyrodniczych oraz
4 lata medycyny.
• Przewodniczyła Światowej Federacji Kobiet z Wyż-
szym Wykształceniem. Należała również do Polskie-
go Towarzystwa Statystycznego, Polskiego Instytutu
Badań Zagadnień Ludnościowych oraz Międzynaro-
dowej Unii Naukowego Badania Zagadnień Ludno-
ściowych.
• Współpracowała z największymi przedstawicielami
polskiej medycyny. Była współautorką wielu książek
o higienie i epidemiologii, np. podręczników „Higiena
ogólna” i „Podręcznik kontrolera sanitarnego”. Bada-
ła również zagadnienie alkoholizmu wśród dzieci.
• Była redaktorką Przeglądu Epidemiologicznego. Od-
powiadała za jego pierwsze wydanie w 1920 roku.
Kwartalnik wychodzi do dzisiaj. Można w nim znaleźć
artykuły związane przede wszystkim z zapobiega-
niem, zwalczaniem i leczeniem chorób zakaźnych.
• Pracowała w Państwowym Instytucie Higieny. Była
zatrudniona również w Sekcji Higieny Ligi Narodów,
w Oddziale Statystyki i Epidemiologii Państwowej
Szkoły Higieny oraz w Zakładzie Higieny Szkolnej PZH.
• Była lekarzem – społecznikiem. Chciała, żeby wszy-
scy ludzie mieli lepsze warunki do leczenia się i lep-
szy dostęp do wiedzy o chorobach. Odpowiadała za
tworzenie szkół higieny i katedr higieny na polskich
i zagranicznych uniwersytetach.
• Spisywała informacje o zachorowaniach na choroby
zakaźne w największych polskich miastach i prowa-
dziła na ten temat statystyki.
• Odwiedzała zagraniczne państwa i zbierała doświad-
czenia na temat epidemii i chorób zakaźnych, była
między innymi w Niemczech, Rosji i Kanadzie.
Partnerzy:
LEKCJA 1 | KLASY 4-6
ODKRYJ TAJEMNICE NAUKI
Temat: Choroby i wielkie epidemie
GRUPA WIEKOWA:
klasy 4-6 szkoły podstawowej
WYMIAR CZASU:
45 min
LICZBA UCZESTNIKÓW:
do 20 osób
MIEJSCE REALIZACJI:
sala lekcyjna, świetlica
CELE OGÓLNE:
- zapoznanie uczniów z historią chorób i wielkich epidemii
CELE SZCZEGÓŁOWE:
UCZEŃ:
- zna pojęcia takie, jak epidemia, pandemia itp.,
- zna różne choroby i ich historię,
- zapoznaje się z biografią Stanisławy Adamowiczowej,
- uczy się pracy zespołowej,
- pracuje w nietypowych warunkach i pod presją czasu.
METODY PRACY:
- gry i zabawy dydaktyczne,
- metody zachęcające do twórczego rozwiązywania problemów,
- prezentacja multimedialna,
- element pogadanki.
FORMY PRACY:
- indywidualna,
- grupowa.
4
ZADANIE 1. 15 min
Przygotuj komputer lub rzutnik do wyświetlenia prezentacji (załącznik nr 1).
Prowadzący omawia z uczniami cel lekcji. Mówi, że dzisiaj poznają kilka chorób i to, ja-
kie one sprawiały problemy naszym przodkom. Zaprasza uczniów do wyjścia z ławek,
żeby wzbudzić ich ciekawość. Przedstawia im prezentację puszczoną na rzutniku lub
włącza ją na komputerze.
ZADANIE 2. 24 min
Przygotuj cztery stanowiska, kartki i długopisy, ołówki, kredki lub pisaki (załącznik nr 2 i 3).
Prowadzący informuje uczniów, że będą potrzebne 4 stanowiska. Dzieci muszą utwo-
rzyć cztery grupy. Każde stanowisko jest oznaczone literką - A, B, C lub D. Każda grupa
musi przejść przez wszystkie stanowiska i przy każdym spędzić równo 6 minut.
Przy stanowisku A rozwiązujemy quiz na temat Stanisławy Adamowiczowej.
Przy stanowisku B tworzymy grę planszową o chorobach i lekarzach. Niech to będzie
gra, w której używa się pionków i kostek. Zadanie ma polegać jedynie na tworzeniu
gry, a nie na jej testowaniu - to możemy zrobić w przyszłości, na przykład na przerwie.
Gra może okazać się świetną pamiątką po zajęciach. Może w niej występować postać
Stanisławy Adamowiczowej. (Na przykład: na tym polu tworzysz spis chorób zakaź-
nych, dzięki temu twoja wiedza jest większa i masz dodatkowy rzut kostką). Jedyną
granicą jest wyobraźnia.
Przy stanowisku C musimy stworzyć jak najwięcej skojarzeń ze słowami choroba. Każde
skojarzenie niech będzie zapisane przy użyciu prostego rysunku. Na końcu zobaczymy,
której grupie udało się ich stworzyć najwięcej.
Przy stanowisku D dzieci znajdują wydrukowane rekwizyty związane z medycyną. Dzie-
ci muszą dwójkami odgrywać różne scenki, pokazując to, do czego te przedmioty służą.
4 różne zadania, które zajmą dzieciom po 6 minut, bardziej zaangażują uczniów niż jed-
no dłuższe zadanie. Dzięki temu dzieci nauczą się również dyscypliny czasowej.
ZADANIE 3. 6 min
Dzieci mają usiąść na biurkach, twarzą do tablicy. Każdy musi powiedzieć kilka słów
o tym, co najbardziej mu się podobało podczas lekcji lub co z niej zapamiętał. Każde
dziecko powinno się wypowiedzieć, najlepiej żeby powiedziało coś, czego nie wymie-
niono wcześniej.
5
CZYM JEST CHOROBA?
Choroba następuje wtedy, kiedy człowiek się źle czuje.
Może być ona wywołana przez wirusy lub bakterie.
ZAŁĄCZNIK 1
JAKIE WY ZNACIE CHOROBY?
6
CZYM JEST EPIDEMIA? A CO TO JEST PANDEMIA?
EPIDEMIA to spora liczba zachorowań na którąś z chorób, na określonym
terenie i w określonym czasie. To bardzo duże i niespodziewane natężenie
zachorowań.
PANDEMIA to wielka epidemia, która rozprzestrzenia się po całym
kontynencie albo nawet i świecie. Występuje, kiedy choroby bardzo
szybko przenoszą się z człowieka na człowieka – ludzie wzajemnie się
zarażają.
7
NAJWIĘKSZE EPIDEMIE
W DZIEJACH LUDZKOŚCI
Dżuma Justyniana w roku 541 i 542 zabiła 100
milionów ludzi. Objęła wtedy większość cywili-
zowanego świata. W samym Konstantynopolu
ginęło przez nią dziennie pięć tysięcy osób.
O epidemii dżumy w średniowieczu mówiono

„czarna śmierć”. Przez nią zginęło prawie 200
milionów mieszkańców Europy, Azji i Afryki
Północnej.
8
Od początku XV w. w Ameryce Północnej i Po-
łudniowej przez ospę zmarły miliony osób. Cho-
roba pojawiła się tam razem z pierwszymi przy-
byszami z Europy. Zmarło wtedy między innymi
ponad 75 procent mieszkańców Meksyku. W
Europie przez epidemię życie straciło około 60
milionów ludzi.
W XIX wieku świat doświadczył sześciu epide-

mii cholery, które dotarły do niemal każdego
zakątka globu. Cholera pochłonęła kilkadzie-
siąt milionów ofiar.
CZARNA ŚMIERĆ
W CZASIE EPIDEMII DŻU-

MY W ŚREDNIOWIECZU
LEKARZE NOSILI DŁUGIE
PŁASZCZE Z CIĘŻKIEGO
MATERIAŁU POKRYTEGO
WOSKIEM.
NA TWARZACH MIELI MA-
SKI Z DŁUGIM DZIOBEM –
WYPEŁNIONYM MIESZAN-
KĄ SIANA I WONNYCH
9
ZIÓŁ MAJĄCYCH PEŁNIĆ
FUNKCJĘ FILTRA I PO-
WSTRZYMYWAĆ „ZGNIŁE
POWIETRZE”.
DODATKOWO, BY OGRA-
NICZYĆ KONTAKT Z CHO-
RYMI I ROZWÓJ EPIDEMII,
NOSILI ZE SOBĄ DREW-
NIANE LASKI, KTÓRYMI
DOTYKALI CHORYCH, BY
POSTAWIĆ DIAGNOZĘ.
GRYPA HISZPANKA - ZALEDWIE STO LAT TEMU MIAŁA MIEJSCE NAJWIĘKSZA
ZNANA PANDEMIA W DZIEJACH ŚWIATA – GRYPA HISZPANKA ZAINFEKOWA-
ŁA 30% MIESZKAŃCÓW NASZEJ PLANETY. ZGINĘŁO PRZEZ NIĄ OD 50 DO 100
MILIONÓW LUDZI. WBREW NAZWIE, CHOROBA PRZYWĘDROWAŁA DO EU-
ROPY ZE STANÓW ZJEDNOCZONYCH.
10
Z CHOROBAMI RADZIMY SOBIE DZIĘKI LEKARZOM TA-
KIM, JAK STANISŁAWA ADAMOWICZOWA.
To jedna z najwybitniejszych Polek naukowców, która żyła w

latach 1888 - 1965. Zajmowała się chorobami zakaźnymi, mię-
dzy innymi gruźlicą, która była trudna do wyleczenia. Była re-
daktorką gazety „Przegląd Epidemiologiczny” i odpowiadała za
jej pierwsze wydanie. Zależało jej na tym, żeby uporządkować
dane o zachorowaniach na choroby zakaźne w największych
miastach w Polsce. Zapoczątkowała prowadzenie statystyk na
ten temat.
Stanisława Adamowiczowa była lekarką, której zależało na
11
tym, żeby ludzie rozumieli, jak ważne jest zachowanie higieny.
Chciała, żeby wszyscy Polacy mieli lepsze warunki do leczenia
się i lepszy dostęp do wiedzy o chorobach. Dlatego odpowia-
dała za tworzenie szkół higieny i katedr higieny na polskich
i zagranicznych uniwersytetach. Jeździła po Europie i zbierała
doświadczenia na temat epidemii i chorób zakaźnych. Uczest-
niczyła w pisaniu podręczników na temat higieny. Publikowała
artykuły również w „International Health Year Book” na temat
polskich problemów zdrowotnych.
Była przewodniczącą Światowej Federacji Kobiet z Wyższym

Wykształceniem.
ZAŁĄCZNIK 2
Pytania do quizu o Stanisławie Adamowiczowej.
1. Stanisława Adamowiczowa żyła w latach 1970 - 2015. Prawda/Fałsz

(Fałsz, żyła w latach 1888 - 1965)
2. Stanisława Adamowiczowa zajmowała się między innymi gruźlicą. Prawda/Fałsz

(Prawda)
3. Polska lekarka odpowiadała za tworzenie szkół higieny. Prawda/Fałsz (Prawda)
4. Stanisława Adamowiczowa była redaktorką gazety „Przegląd Sportowy”. Prawda/

Fałsz (Fałsz, była redaktorką Przeglądu Epidemiologicznego)
5. Lekarka pisała podręczniki na temat higieny. Prawda/Fałsz (Prawda)
6. Adamowiczowa prowadziła statystyki na temat chorób w Polsce. Prawda/Fałsz

(Prawda)
7. Lekarka nigdy nie wyjechała z Polski. Prawda/Fałsz

(Fałsz, jeździła po Europie i zbierała doświadczenia m.in. z Rosji i Niemiec)
8. Adamowiczowa była przewodniczącą klasy. Prawda/Fałsz

(Nie wiemy, ale na pewno była przewodniczącą Światowej Federacji Kobiet
z Wyższym Wykształceniem)
9. Adamowiczowa chciała, żeby wszyscy ludzie mieli lepsze warunki do leczenia

się i lepszy dostęp do wiedzy o chorobach. Prawda/Fałsz (Prawda)
10. Lekarka nie zyskała uznania poza granicami Polski. Prawda/Fałsz

(Fałsz, liczne publikacje, przewodniczenie w Federacji)
12
ZAŁĄCZNIK 3
STETOSKOP
13
STRZYKAWKA
14
CIŚNIENIOMIERZ
15
SZPATUŁKA LARYNGOLOGICZNA
16
LIPIEC SIERPIEŃ WRZESIEŃ
PN WT ŚR CZ PT SO ND PN WT ŚR CZ PT SO ND PN WT ŚR CZ PT SO ND
PAŹDZIERNIK LISTOPAD GRUDZIEŃ

STYCZEŃ LUTY MARZEC
KWIECIEŃ MAJ CZERWIEC
ROK
ROK
Temat: Co to jest odporność i dlaczego się szczepimy?
GRUPA WIEKOWA:
WYMIAR CZASU:
45 min
do 20 osób
MIEJSCE REALIZACJI:
CELE OGÓLNE:
- promowanie zdrowego stylu życia wśród uczniów
CELE SZCZEGÓŁOWE:
UCZEŃ:
- wie, czym jest odporność,
- rozumie, dlaczego się szczepimy,
- uczy się działać w niestandardowych warunkach,
- pracuje zgodnie z instrukcją i dyscyplinuje się w czasie,
- podnosi poziom kreatywności i rozwija twórcze myślenie,
- rozwija umiejętność pracy w grupie.
METODY PRACY:
FORMY PRACY:
- indywidualna,
- grupowa.
21
ZADANIE 1. 10 min
Przygotuj komputer lub rzutnik do wyświetlenia filmu.
Prowadzący informuje, że dzisiejsze zajęcia będą dotyczyły odporności i szczepień.
Stanisława Adamowiczowa opisywała epidemie gruźlicy, grypy, błonicy. Są to choro-
by, na które są szczepionki. Jak myślicie, czym są szczepionki? (Dzieci wypowiadają
się na ten temat).
Mówiąc w prosty sposób, szczepionka jest taką małą chorobą, którą wpuszczamy do
organizmu po to, żeby uchronić się przed dużą chorobą. W strzykawce ze szczepionką
znajdują się wybrane antygeny bakterii czy wirusów, które powodują daną chorobę.
Podawane są po to, aby nasz organizm „nauczył się” obrony, gdyby wirusy czy bakte-
rie pojawiły się w dużej liczbie, czyli gdyby nadszedł prawdziwy atak. Dzięki szczepie-
niom nasz organizm potrafi wytwarzać przeciwciała, które w razie ponownego kon-
taktu z tym antygenem, wirusem bądź bakterią, są w stanie szybko się namnożyć.
Dzięki temu mogą w odpowiednim momencie obronić organizm i „unicestwić” nie-
pożądane bakterie lub wirusy. Szczepienia są to więc „małe choroby” podawane po
to, żeby nasz organizm wytworzył siły obronne, które się zmobilizują i uderzą całą
armią, kiedy przyjdzie „duża choroba”.
Następnie prowadzący pokazuje fragment filmu:
Było sobie życie (szczepienie)
https://www.cda.pl/video/2489870f3 (od 09:00 do 11:30)
Potem prowadzący mówi, że istnieje coś takiego, jak odporność zbiorowa. Jeżeli na
20 osób 2 nie są szczepione, nie mają w sobie przeciwciał, to i tak nic się nie stanie
- mniejszość będzie chroniona przez siłę większości. Nie wszystkie dzieci mogą być
szczepione, na przykład przez to, że są ciężko chore i im szczepionka mogłaby za-
szkodzić. Kiedy takie dzieci przebywają w towarzystwie osób szczepionych, nic im nie
grozi. Dlatego ważne jest to, żeby jak najwięcej osób było szczepionych.
Można to przedstawić na przykładzie zabawy - wszystkie dzieci trzymają się za ręce
na środku klasy - zarówno te szczepione, jak i nie. Jeden z uczniów jest „chorobą”
- próbuje przedostać się na drugi koniec sali, ale przez współpracę większości, nie
udaje mu się to.
ZADANIE 2. 20 min
Przygotuj gazety i kartony - rzeczy, z których dzieci będą mogły stworzyć stroje.
Potrzebny jest załącznik nr 1.
Prowadzący mówi, że teraz uczniowie zajmą się tworzeniem dramy. Drama to nie jest
przedstawienie teatralne z rozpisanym scenariuszem, rodzi się spontanicznie. Nauczy-
ciel dzieli klasę na dwa zespoły, które mają za zadanie przygotować scenki. W każdym
zespole niektórzy z uczniów będą wirusami lub bakteriami, inni przeciwciałami, dziec-
kiem, lekarzem lub strzykawką ze szczepionką. Swoją rolę trzeba sobie wylosować.
Dzieci mogą „spontanicznie” stworzyć również stroje z gazet lub kartonów w ciągu
maksymalnie 5 minut. Warto, żeby użyły swojej wyobraźni. Mogą na przykład ułożyć
kształt strzykawki ze swoich ciał. Dzięki temu ćwiczeniu prowadzący sprawdza, czy
dzieci na pewno rozumieją, na czym polega szczepienie i jaka jest jego rola. Pobudza
uczniów do aktywności i do zabawy. Jedna grupa może nakręcić telefonami dramę
drugiej grupy. Film będzie świetną pamiątką z zajęć.
22
ZADANIE 3. 11 min
Prowadzący mówi, że uczniowie stworzą krótki wiersz o szczepionkach. Do wy-
korzystania mają takie rymy jak na przykład: szczepić-nie pić; przeciwciała-działa;
szczepiony-obroniony, wirusy-pokusy, bakterie-baterie, niepozorni-odporni, szcze-
pienia-do widzenia.
Przykładowe rozwiązania:
Dlaczego warto się szczepić?
Żeby zimą syropów nie pić!
Dzięki temu twoje ciało będzie mocne,
ze szczepionkami to bardzo proste.
Twój organizm stanie się odporny,
i wygra z wirusami o ciało wojny.
Do boju ruszą wtedy przeciwciała,
Zaufaj nam, to naprawdę działa.
Tak to jest, jeśli jesteś szczepiony,
twoje ciało zna techniki samoobrony.
Po szczepionce ciało ładuje baterie,
że nie straszne już mu są bakterie.
Dlaczego warto się szczepić?
Chyba możemy ci to polecić,
dzięki temu twoje ciało będzie mocne,
a ataki wirusów będą bezowocne.
Twój organizm stanie się odporny,
nie będzie mu straszny wirus zadziorny.
Na końcu wszyscy uczniowie albo ochotnicy recytują wspólne dzieło przed całą klasą.
ZAKOŃCZENIE 4 min
Potrzebny załącznik nr 2. Przygotuj kapelusz z pytaniami.
Na koniec lekcji prowadzący prosi dzieci o podzielenie się swoimi wrażeniami.
Mają zamknąć oczy i pokazać na palcach w skali od 1-10, jak im się podobało. Dzieci
ustawiają się w kolejce do drzwi. Przed wyjściem każdy losuje proste pytanie z ka-
pelusza/pojemnika, takie jak np. „przeciwko jakiej chorobie mogą być szczepienia”.
Pytania mogą się powtarzać. Jeśli dziecko odpowiedziało poprawnie, prowadzący
mówi mu, że zdało ono test Stanisławy Adamowiczowej i że mu gratuluje. Jeżeli nie,
wraca na koniec kolejki.
23
ZAŁĄCZNIK 1
Role do wylosowania do zadania nr 2.
WIRUSY WIRUSY WIRUSY
BAKTERIE BAKTERIE BAKTERIE
PRZECIWCIAŁA PRZECIWCIAŁA
PRZECIWCIAŁA
DZIECKO LEKARZ
STRZYKAWKA ZE SZCZEPIONKĄ
24
ZAŁĄCZNIK 2
Pytania do zadania 4, które dzieci losują z kapelusza.
Przeciwko jakiej chorobie mogą być szczepienia?
Jak miała na imię pani Adamowiczowa?
Czy istnieją szczepienia na ospę?
Czy istnieją szczepienia na grypę?
Co znajduje się w strzykawkach ze szczepionkami?
Wymień jedną z chorób, które opisywała

pani Adamowiczowa.
Dokończ zdanie. Dzięki szczepieniom nasz

organizm umie wytworzyć przeciw...
Czy to prawda, że dzięki szczepieniom

podnosi się odporność na choroby?
25
Temat: Higiena osobista kiedyś i dzisiaj
GRUPA WIEKOWA:
WYMIAR CZASU:
45 min
do 20 osób
MIEJSCE REALIZACJI:
CELE OGÓLNE:
- uczeń poznaje podstawowe współczesne nawyki higieniczne
CELE SZCZEGÓŁOWE:
UCZEŃ:
- wie, w jaki sposób zmieniły się nawyki higieniczne na przestrzeni lat,
- rozumie, dlaczego warto dbać o higienę i w jaki sposób to robić,
- podnosi poziom kreatywności i rozwija twórcze myślenie.
METODY PRACY:
FORMY PRACY:
- indywidualna,
- grupowa.
26
ZADANIE 1. 7 min
Potrzebny załącznik nr 1.
Prowadzący mówi uczniom, że dawniej ludzie mieli takie przekonania na temat hi-
gieny i dbania o zdrowie, które dzisiaj mogą nas dziwić. Nasza wiedza zmieniła się
właśnie dzięki takim osobom jak Stanisława Adamowiczowa.
Rozpoczynamy od quizu pełnego ciekawostek (załącznik nr 1). Nauczyciel zadaje
pytania całej klasie. Każdy uczeń indywidualnie musi ocenić, czy dane stwierdzenie
dotyczące nawyków higienicznych z przeszłości jest prawdziwe czy fałszywe. Po każ-
dym pytaniu zapisuje sobie na kartce „prawda” albo „fałsz”. Po przeczytaniu wszyst-
kich pytań, prowadzący odczyta odpowiedzi. Następnie dzieci policzą sobie punkty
i przekonają się, kto najlepiej zgadywał.
ZADANIE 2. 7 min
Pierwsze zadanie jest związane z utrzymaniem czystości w toalecie. Dzieci muszą
ułożyć puzzle z informacjami dotyczącymi pasożytów, takich, jak na przykład owsiki.
Wszystkie dzieci układają tekstowe puzzle. Kiedy uda się już złożyć wszystkie elementy
układanki, wybrane dzieci mają je odczytać na głos.
ZADANIE 3. 13 min
Przygotuj pisaki w różnych kolorach i papier - najlepiej w formacie A0, A1 lub A2.
Prowadzący informuje, że zajmiemy się tworzeniem gazetki szkolnej. Niech każde
dziecko narysuje to, w jaki sposób dba o higienę (na przykład mycie włosów, mycie
zębów, smarkanie, zmienianie ubrań, zatykanie ust podczas kaszlu).
ZADANIE 4. 15 min
Przygotuj komputer lub rzutnik do wyświetlenia filmu.
Prowadzący pokazuje film z YouTube dotyczący mycia rąk - Co by się działo, gdybyś
nie mył rąk przez pół roku? https://www.youtube.com/watch?v=nt6_gVfP-X0 (do 8.30).
Potem uczniowie łączą się w pary i bawią się w klub dyskusyjny. Jedna z osób ma prze-
konać drugą do tego, że warto myć ręce. Druga próbuje mówić, że to strata czasu. Trze-
ba przekonać drugą osobę w kulturalny sposób. Po odbyciu takich krótkich dyskusji w
grupach, śmiałkowie przedstawiają swoją dyskusję przed całą klasą. Alternatywą do
puszczenia filmu może być na przykład zaproszenie na spotkanie szkolnej higienistki.
Gość na zajęciach z pewnością wzbudzi dodatkowe zainteresowanie dzieci.
27
ZAKOŃCZENIE 3 min
Prowadzący podsumowuje - dzisiaj rozmawialiśmy na temat higieny. Higiena to
nie tylko smarkanie, dbanie o toaletę lub mycie rąk. To także mycie włosów i zębów,
zmienianie ubrań, pościeli itp. Warto zauważyć, że kiedyś zupełnie inaczej postrzega-
no higienę niż dzisiaj. Dziś czasami nawet przywiązujemy do tego zbyt wielką wagę.
Nie musimy wcale myć rąk co 5 minut - to też nie jest zdrowe. Jako ostatnie zadanie,
każdy z uczniów ma napisać na kartce, nie podpisując się, czy lekcja mu się podobała
i co z niej zapamiętał. Wychodząc z klasy, wrzuca swoją kartkę do pudełka.
NOTATKI:
28
ZAŁĄCZNIK 1
Pytania do quizu do zadania 1.
1. Jeszcze w XIX wieku kąpiele nie były codziennością. Prawda/Fałsz (Prawda)
2. Kiedyś uważano, że schludny człowiek nie musi się myć, wystarczy żeby miał czyste
ubrania i uczesane włosy. Prawda/Fałsz (Prawda)
3. Biedniejsi mieszkańcy starożytnego Egiptu lub Rzymu do mycia nie używali wody.
Żeby zetrzeć z siebie brud, nacierali się oliwą. Prawda/Fałsz (Prawda)
4. Starożytni Egipcjanie nie używali kosmetyków. Prawda/Fałsz (Fałsz)
5. W XVI wieku można było przeczytać, że kąpiel osłabia i powoduje głupotę.

Prawda/Fałsz (Prawda)
6. Królowa Anglii Elżbieta I kąpała się raz w miesiącu. Prawda/Fałsz (Prawda)
7. W pałacu w Wersalu aż do 1768 roku nie było toalet. Potrzebę załatwiano w ogro-
dach lub załatwiano się w nocnikach, których zawartość wyrzucano przez okna.
8. Łaźnie, czyli miejsca, w których można się było umyć, nigdy nie były znane przez
Słowian. Prawda/Fałsz (Fałsz)
9. Pasta do zębów niektórych starożytnych Rzymian składała się ze skruszonych

móżdżków mysich, zajęczych, wilczych lub szczurzych. Prawda/Fałsz (Prawda)
10. Rzymianie, żeby myć zęby, używali również specjalnej płukanki z ludzkiego moczu.
11. Rzymianie uważali, że ludzie bez czarnych zębów wyglądali brzydko.

Prawda/Fałsz (Fałsz)
12. W XV wieku kąpiele bywały atrakcją przyjęć. Prawda/Fałsz (Prawda)
13. Książka o higienie z Salerno z XI wieku zalecała płukanie ust winem z odrobiną soli.
14. W Polsce zaczęto się kąpać dopiero w XVI wieku. Prawda/Fałsz (Fałsz)
15. W starożytnej Grecji nikt nie znał kremów do ciała. Prawda/Fałsz (Fałsz)
16. W całej naszej historii zawsze uważano, że człowiek opalony jest piękniejszy odbla-
dego. Prawda/Fałsz (Fałsz)
29
ZAŁĄCZNIK 2
Puzzle do zadania 2.
Niewystarczająca higiena czy dra- przenoszone są inwazyjne jaja

panie się po pupie sprawiają, że na owsików. Mają one dużą zdol-
dłoniach, na odzieży oraz pod ność przeżycia poza organizmem
paznokciami człowieka oraz zarażania.
szybko więc mogą się zarazić.

Chory, najczęściej nieświadomie,
Kuracja wymaga nie tylko za-
roznosi je wszędzie tam, czego do-
życia leków, ale również grun-
tyka – na muszlę klozetową, klam-
townych, bardzo dokładnych
ki, czy ręczniki. W efekcie łazienka
porządków, w tym oczywiście
i toaleta stają się siedliskiem paso-
łazienki i toalety. Czyszcząc ła-
żytów. Osoby z najbliższego oto-
zienkę, nie wolno zapominać
czenia zakażonego owsicą
o częstych zmianach ręczników.
Najlepiej, jeśli do rąk i do reszty

ciała domownicy będą używać a w izolowanych grupach i do-
osobnych. Każdy też powinien mach dziecka na owsicę zapada
mieć własny ręcznik, z którego do 100% osób. W Polsce to naj-
tylko on będzie korzystał. Co roku bardziej powszechna choroba
w Polsce zaraża się owsikiem 17% wywołana pasożytem.
dorosłych i 38% dzieci,
Łazienka to ulubione miejsce wie-

lu groźnych bakterii. Najbardziej
wyniszczające dla organizmu ob-
agresywne są E-coli, Salmonel-
jawy. Ryzyko zakażenia można
la, pałeczka ropy błękitnej oraz
skutecznie zmniejszyć przestrze-
Klebsiella. Największe skupiska
gając zasad higieny osobistej.
tych bakterii to muszla klozetowa,
Lista objawów E. coli: wymioty,
wanna, brodzik oraz umywalka.
krew w stolcu, bóle brzucha, go-
E. coli (Escherichia coli), czyli pa-
rączka
łeczka okrężnicy to bakteria, która
wywołuje gwałtowne,
i biegunka. Najtrudniej zakażenie

tą bakterią przechodzą dzieci i oso- można zniwelować ryzyko prze-
by w podeszłym wieku. Do zakaże- strzegając zasad higieny. Najważ-
nia pałeczką okrężnicy może dojść niejsze jest mycie rąk przy użyciu
bardzo szybko i łatwo, ale
30
środków czyszczących, zwłaszcza

po skorzystaniu z toalety.
Szacuje się, że co szósty Polak w

często jest zupełnie bezobjawowa.
swoich jelitach nosi dodatkowego
Czasem tylko pojawiają się nie-
pasażera w postaci glisty ludzkiej.
jednoznaczne symptomy np.
Ten robal ma niezwykłe umiejęt-
problemy
ności adaptacyjne, jego obecność
z koncentracją, utrata apetytu,

osłabienie, gorączka, kaszel i szu-
i fizycznego, a duże nagromadze-
my w oddechu. A jego długie by-
nie glist przyczynia się do niedroż-
towanie w organizmie może dać
ności jelit. Glista ludzka jest pasoży-
poważne powikłania, np. u dzieci
tem, który może
prowadzi do zaburzeń rozwoju
umysłowego
przedostawać się do organizmu

człowieka na różne sposoby, a naj- po skorzystaniu z toalety lub przed
częstszą przyczyną choroby jest przygotowaniem jedzenia nie
nieodpowiednia higiena osobista. myją rąk.
Zazwyczaj występuje u osób, które
31
Temat: Co robić, żeby być zdrowym?
GRUPA WIEKOWA:
WYMIAR CZASU:
45 min
do 20 osób
MIEJSCE REALIZACJI:
CELE OGÓLNE:
- promowanie zdrowego stylu życia wśród uczniów
CELE SZCZEGÓŁOWE:
UCZEŃ:
- wie, w jaki sposób można dbać o zdrowie,
- wie, czym jest zdrowie i dlaczego warto o nie dbać,
- uczy się odpoczywać,
- poznaje zdrowe potrawy,
- podnosi poziom kreatywności i rozwija twórcze myślenie.
METODY PRACY:
FORMY PRACY:
- indywidualna,
- grupowa.
32
ZADANIE 1. 15 min
Przygotuj kartki papieru i ołówki lub długopisy.
Prowadzący mówi uczniom, że mają wziąć mały kawałek papieru i ołówek lub dłu-
gopis do ręki. W ciągu najbliższych 7 minut mają pobawić się w dziennikarzy prze-
prowadzających krótki wywiad. Każdy z nich może wyjść na korytarz i zapytać napo-
tkane osoby, co to jest zdrowie i w jaki sposób można je osiągnąć. Zadanie można
przeprowadzić również w trakcie przerwy albo dzieci mogą przeprowadzać wywiady
między sobą w klasie. Po 7 minutach prowadzący dmucha w gwizdek i wszyscy mu-
szą wrócić do klasy. Łączy uczniów w trójki lub w czwórki. Każda z grup wybiera „lide-
ra”, który przedstawia zebrany materiał reszcie klasy. Jako elementu dyscyplinjącego
można użyć pytania: „Co ta grupa powiedziała”, wskazując kogoś z innej grupy. Dzięki
temu zadaniu dzieci dowiadują się, że można patrzeć na zdrowie w różny sposób. Że
zdrowie może oznaczać brak choroby, ale może być również czymś więcej. Człowiek
zdrowy to człowiek sprawny, szczęśliwy, rozwijający się itp.
ZADANIE 2. 25 min
Prowadzący pisze na tablicy: W jaki sposób można zdobyć zdrowie?
Odprowadza od tego strzałki do takich napisów jak: „dobrze jedząc”, „dobrze śpiąc”,
„dbając o aktywność fizyczną” i „stawiając na dobre relacje z innymi”. Oczywiście
może zapytać również uczniów o zdanie i dopisać inne propozycje.
Nauczyciel mówi, że zajęcia rozpoczną się od zabawy związanej z jedzeniem. Chętni
uczniowie przedstawiają zdrowe jedzenie za pomocą gestów (jak w grze kalam-
bury). Reszta uczniów musi jak najszybciej zgadnąć, o jakie jedzenie chodzi. Kto
pierwszy zgadnie, ten wychodzi na środek i prezentuje kolejne warzywo lub owoc
(załącznik nr 1).
Prowadzący tłumaczy uczniom, jak istotny jest dla człowieka sen. Zdolności umysło-
we dziecka, które nie śpi obniżają się nawet do roku rozwojowego. Dziecko wyspane
w porównaniu z niewyspanym dzieckiem może mieć nawet dwa lata rozwojowe
przewagi. W dzisiejszych czasach duże korporacje i banki tworzą pokoje, gdzie pra-
cownicy mogą w ciągu dnia przespać nawet godzinę. Każdy pracownik jest wydaj-
niejszy, kiedy jest wyspany. Prowadzący tłumaczy dzieciom, że dzisiaj raczej nie bę-
dzie możliwości spania w szkole, ale że istnieje mnóstwo technik, które mogą nam
pomóc odpocząć. Zachęca do wypróbowania pozycji Cooka. Dzieci mają skrzyżować
nogi i ręce, zamknąć oczy, położyć język na twardym podniebieniu (za zębami). Niech
przez 2 minuty wyobrażają sobie przyjemną kąpiel, miejsce, w które chciałyby poje-
chać lub niech w myślach liczą spokojnie swoje oddechy.
33
Pozycja Cooka
Wykonuje się ją najpierw przekładając jedną kostkę nad
drugą, krzyżując nogi. Następnie krzyżujemy ręce, dło-
nie łączymy razem i odwracamy w taki sposób, aby ręce
spoczywały na klatce piersiowej z łokciami w dół (ćwicze-
nie to posiada podobny integrujący efekt w mózgu jak
ruchy naprzemienne). W czasie wykonywania tej pozycji
język kładziemy za zębami na podniebieniu (taka posta-
wa łączy emocje mieszczące się w układzie limbicznym
z myśleniem racjonalnym występującym w płatach czo-
łowych i przez to stwarza zintegrowaną możliwość efek-
tywniejszego uczenia się i reagowania).
Efekty: wzrost koncentracji, stabilność, poprawna umiejęt-
ność słuchania, wzrost ambicji i poczucia własnej godności,
umiejętność dostosowania się do środowiska.
Jeśli dzieci mają możliwość położenia się na podłodze, mogą się położyć na plecach, jed-
ną rękę ułożyć na klatce piersiowej, drugą na brzuchu i ugiąć nogi - to dobra pozycja dla
relaksu (maksymalnie 5 minut).
Prowadzący mówi, że żeby pozbyć się napięć i stresu, bardzo ważny jest sport. Leka-
rze twierdzą, że każdy człowiek w ciągu dnia musi się „zasapać”, spocić, mieć czerwone
policzki - to jest zdrowe. Krótkie ćwiczenia zaczną się od 10 przysiadów. Potem któreś
z dzieci wybiera jakieś ćwiczenie fizyczne, które wykonuje reszta klasy. Po wykona-
niu ćwiczenia, uczeń wybiera kolejną osobę, do wymyślenia zadania. Mogą być to np.
skłony, pompki, wymachy ramion, podskoki na jednej nodze, pajacyki itp. (ćwiczenia
maksymalnie 4 minuty, uspokajanie się/relaksowanie 1 minutę).
Ostatnia ze strzałek na tablicy wskazywała na styl życia i dobre relacje z innymi. Pro-
wadzący prosi dzieci o to, żeby każde powiedziało jedną dobrą/miłą rzecz o sobie oraz
o dziecku, które siedzi najbliżej. Każdy z uczniów powinien powiedzieć coś w stylu: „je-
stem dobry w rysowaniu, mam fajny nos, super pływam, jestem koleżeński, dobrze
czytam, masz ładną bluzkę, lubię jak się uśmiechasz, jesteś bardzo miła, świetnie grasz
w piłkę” (maksymalnie 5 minut).
ZAKOŃCZENIE 5 min
Prowadzący podsumowuje - dzisiejsza lekcja mówiła nam o tym, że zdrowie to nie tyl-
ko brak choroby. Rozmawialiśmy o jedzeniu, spaniu, ruchu i dobrych relacjach ze sobą
i z ludźmi. Następnie może zapytać o to, co najbardziej się uczniom podobało i co za-
pamiętają z tego spotkania.
34
ZAŁĄCZNIK 1
Hasła do gry w kalambury.
Marchew Cebula
Arbuz
Kukurydza Granat
Jabłko
Banan
Dynia Cytryna Ziemniak
35
„Być jak Ignacy”

Odkryj tajemnice nauki
Baw się i ucz z Ignacym!
Eksperymentuj, doświadczaj, zdobywaj wiedzę i poczuj się,

jak prawdziwy naukowiec! Po więcej wiedzy, eksperymentów,
zabaw i ciekawostek zajrzyj na naszą stronę
www.bycjakignacy.pl
Program dla Kół Naukowych

zawiera scenariusze lekcji dla klas IV-VI:
Lekcja I Lekcja II
„Choroby i wielkie epidemie”. „Co to jest odporność i dlaczego się
szczepimy?”.
Lekcja III Lekcja IV
„Higiena osobista kiedyś i dzisiaj”. „Co robić, żeby być zdrowym?”.

Stanisława Adamowiczowa

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Stanisława Adamowiczowa

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

STANISŁAWA ADAMOWICZOWA

Scenariusz lekcji dla klas 4-6

Organizator: Patronat medialny: Patronat honorowy:

IMIĘ I NAZWISKO UCZNIA LEKCJA I LEKCJA II LEKCJA III LEKCJA IV

Temat: Choroby i wielkie epidemie

JAKIE WY ZNACIE CHOROBY?

O epidemii dżumy w średniowieczu mówiono

W XIX wieku świat doświadczył sześciu epide-

W CZASIE EPIDEMII DŻU-

To jedna z najwybitniejszych Polek naukowców, która żyła w

Stanisława Adamowiczowa była lekarką, której zależało na

Była przewodniczącą Światowej Federacji Kobiet z Wyższym

Pytania do quizu o Stanisławie Adamowiczowej.

1. Stanisława Adamowiczowa żyła w latach 1970 - 2015. Prawda/Fałsz

2. Stanisława Adamowiczowa zajmowała się między innymi gruźlicą. Prawda/Fałsz

3. Polska lekarka odpowiadała za tworzenie szkół higieny. Prawda/Fałsz (Prawda)

4. Stanisława Adamowiczowa była redaktorką gazety „Przegląd Sportowy”. Prawda/

5. Lekarka pisała podręczniki na temat higieny. Prawda/Fałsz (Prawda)

6. Adamowiczowa prowadziła statystyki na temat chorób w Polsce. Prawda/Fałsz

7. Lekarka nigdy nie wyjechała z Polski. Prawda/Fałsz

8. Adamowiczowa była przewodniczącą klasy. Prawda/Fałsz

9. Adamowiczowa chciała, żeby wszyscy ludzie mieli lepsze warunki do leczenia

10. Lekarka nie zyskała uznania poza granicami Polski. Prawda/Fałsz

PAŹDZIERNIK LISTOPAD GRUDZIEŃ

Temat: Co to jest odporność i dlaczego się szczepimy?

Role do wylosowania do zadania nr 2.

WIRUSY WIRUSY WIRUSY

BAKTERIE BAKTERIE BAKTERIE

Pytania do zadania 4, które dzieci losują z kapelusza.

Przeciwko jakiej chorobie mogą być szczepienia?

Jak miała na imię pani Adamowiczowa?

Czy istnieją szczepienia na ospę?

Czy istnieją szczepienia na grypę?

Co znajduje się w strzykawkach ze szczepionkami?

Wymień jedną z chorób, które opisywała

Dokończ zdanie. Dzięki szczepieniom nasz

Czy to prawda, że dzięki szczepieniom

Temat: Higiena osobista kiedyś i dzisiaj

Pytania do quizu do zadania 1.

1. Jeszcze w XIX wieku kąpiele nie były codziennością. Prawda/Fałsz (Prawda)

4. Starożytni Egipcjanie nie używali kosmetyków. Prawda/Fałsz (Fałsz)

5. W XVI wieku można było przeczytać, że kąpiel osłabia i powoduje głupotę.

6. Królowa Anglii Elżbieta I kąpała się raz w miesiącu. Prawda/Fałsz (Prawda)

9. Pasta do zębów niektórych starożytnych Rzymian składała się ze skruszonych

11. Rzymianie uważali, że ludzie bez czarnych zębów wyglądali brzydko.

12. W XV wieku kąpiele bywały atrakcją przyjęć. Prawda/Fałsz (Prawda)

Niewystarczająca higiena czy dra- przenoszone są inwazyjne jaja

szybko więc mogą się zarazić.

Najlepiej, jeśli do rąk i do reszty

Łazienka to ulubione miejsce wie-

i biegunka. Najtrudniej zakażenie

środków czyszczących, zwłaszcza

Szacuje się, że co szósty Polak w

z koncentracją, utrata apetytu,

przedostawać się do organizmu

Temat: Co robić, żeby być zdrowym?

Hasła do gry w kalambury.

Dynia Cytryna Ziemniak

„Być jak Ignacy”

Baw się i ucz z Ignacym!

Eksperymentuj, doświadczaj, zdobywaj wiedzę i poczuj się,

Program dla Kół Naukowych

You might also like