5.

Neurohistologia - Fix, Moryś, Fitzgerald

Neuroglej - pochodzi z cewy nerwowej i grzebienia nerwowego

~ Zdolność do podziałów mitotycznych przez całe życie (zwłaszcza w wyniku urazu lub
choroby)
~ Najlepsze barwienie poprzez impregnację srebrem lub złotem
=> Makroglej (astrocyty i oligodendrocyty), mikroglej, ependyma
** Komórki Schwanna - stanowi neuroglej obwodowy

1. Astrocyty
 Astrocyty włókniste - istota biała,
 Astrocyty protoplazmatyczne - istota szara
 Filamenty glejowe ~ filamenty pośrednie - kwaśne białko włókienkowe (GFAP -
glial fibrillary acidic protein) - charakterystyczny marker astrocytów
 Ziarnistości glikogenu - cecha charakterystyczna ~ magazyn energii dla komórek
nerwowych
 Funkcje:
o Metabolizm głównych neuroprzekaźników (GABA, k.glutaminowego,
serotoniny)
o Utrzymują odpowiednie stężenie potasu w przestrzeni
międzykomórkowej
o Zawierają filamenty glejowe i ziarnistości glikogenu (charakterystyczne)
o Glejoza - blizny glejowe
o Astrocytotarne stopki końcowe - tworzą zewnętrzną błonę graniczną gleju
(między opona miękką a CNS) oraz wewnętrzną błonę graniczną gleju
(między ependymą a CNS)
 Okołonaczyniowe stopki końcowe
 Okołoneuronalne stopki końcowe
Wimentyna - na zielono
Wimentyna, desmina i peryferyna – białka uczestniczące w budowie cytoszkielet komórki
*GFAP i produkty jego rozpadu są użytecznym markerem komórkowym, przede wszystkim
w rozpoznawaniu udarów i traumatycznych uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego
 2. Oligodnedrocyty
 Nie zawierają filamentów glejowych i ziarnistości glikogenu
 Śródpęczkowe - w istocie białej
 Satelitarne - w istocie szarej
 Oligodendrocyty tworzą satelity nerwowe w przypadku opuszczenia CNS
o Satelity śródpęczkowe - między zmielinizowanymi włóknami ~ udział w
procesach metabolicznych
 Brak gliofilamentów i glikogenu

**
Ekspresja:
 Galaktocerebrozy (Gal C)
 Anhydrazy węglanowej II (CAII)
 Proteiny podstawowej mieliny (MBP)
 Glikoproteiny towarzyszącej mielinie (MAG)

! Komórki Schwanna pochodzą z grzebienia nerwowego

 Komórki Schwanna (neurolemocyty)
 Pochodzenie grzebienia nerwowego
 Wytwarzają mieliną w PNS - mielinizacja tylko jednego międzywęźla
 Wytwarzają osłonkę (neurolemę) - pokrywa wszystkie niezmielnizowane aksony
PNS
 Regeneracja i powtórną mielinizacja uszkodzonych aksonów

3. Mikrogelej (komórki Hortegi) - POCHODZENIE MEZODERMALNE

 Aktywowany przez procesy zapalne i zwyrodnienia
 Spełniają funkcję makrofagów
 Mikroglej z neuroepitelium, pochodzenie przypuszczalnie takie same jak komórek
ependymy

Mikroglej nieaktywny i aktywny

4. Komórki wyściółki (ependymocyty, komórki ependymalne) - !!! Rozwijają się z

cewy nerwowej
 Wyściełają kanał środkowy rdzenia kręgowego oraz komory mózgu
  Rzęski (migawki) wyrastające z blefaroplastów (białek podstawowych)
 Zalicza się do nich epitelialne splotów naczyniówkowych i tanacyty komory
trzeciej - wytwarzają CSF oraz tworzą zespolenia ścisłe => BB bariera

Stwardnienie rozsiane (MS)

 CHOROBA DEMIELINIZACYJA
 Asymetryczne uszkodzenia mogą obejmować wszystkie drogi sznurów białych
rdzenia – najczęściej odcinek szyjny

BPF - ratio of brain parenchymal volume to total brain volume

~ BPF is used in measuring whole brain atrophy

The brain parenchyma refers to the functional tissue in the brain that is made up of neurons
and glial cells
~ It is also known to contain collagen proteins
~ Damage or trauma to the brain parenchyma often results in loss of the cognitive ability or
even death.

Nowotwory pochodzenia glejowego, glejaki (glioma)

Rozwija się z astrocytów, oligodendiocytów, ependymocytów
Poliferacja glioblastów
 Gwiaździaki ( z astroblastów)
o Często przekształcają się w nowotwory złośliwe - gwiaździaki anaplastyczne
 Gwiaździaki złośliwe (gąbczaki wielopostaciowe)
 Skąpodrzewiaki ( z oligodendrocytów)
o Zazwyczaj w półkulach mózgowych
o Często zwapniałe
o => gąbczaki
 Wyściólczaki - z komórek ependymalnych
 Nerwiaki osłonkowe - łagodne guzy nerwów obwodowych
 o Z komórek Schwanna
 Oponiaki - pochodzenie mezenchymalne
 Rdzeniaki - nowotwory związane z warstwą ziarnistą kory móżdżku

Naczynia włosowate CNS

 Bezokienkowe naczynia włosowate (bez fenestracji) - wszechobecne, zawierają
komórki śródbłonka wraz z ich zespoleniami ścisłymi (otoczone) są przez blaszkę
podstawną oraz osłonkę utworzoną przez rozszerzenia wypustek donaczyniowych
astrocytów (sópki)
 !!! Komórki śródbłonkowe i ich zespolenia ścisłe tworzą BB barierę
 Naczynia włosowate z okienkami (z fenestracją) - zawierają komórki śródbłonkowe
z fenestracją (przechodzenie sub z krwi do przestrzeni zew.kom CNS, występują w
określonych, pozbawionych BBB obszarach mózgowia – organy okołokomorowe
(PVO/CVO – paraventricular/circumventricular organs) )