Partie i Systemy Partyjne

1. Poziomy działania partii politycznych Katz i Mair - Partia w rządzie, partia jako jej członkowie,
krajowe przywództwo organizacji partyjnej.

2. Powstanie partii Duverger - Geneza wewnątrz-parlamentarna (frakcje) i poza-parlamentarna (np.

partie masowe).

3. Partie kadrowe Panebianco - Aktywne sezonowo, indywidualne członkostwo, kooptacja członków,

indywidualna reprezentacja. Duże znaczenie nieformalnych powiązań, swoboda działania MP,
zdecentralizowane kierownictwo, brak jednolitych i rozbudowanych struktur.

4. Partie masowe - Partie ideologiczne, zależne od składek, dyscyplina programowa, odwołanie do

klas, warstw, rozbudowana funkcja integracji społecznej.

5. Partie kartelowe Katz i Mair - Partie zawłaszczające części aparatu państwa, utrwalona pozycja przy
jego użyciu, kolonizacja przestrzeni publicznej, partia = państwo.

6. Partie catch all part - Profesjonalizacja działania wyborczego, marketingu, strategia produkcji
głosów, zorientowanie na szerokie grono wyborców, brak zinstytucjonalizowanej relacji z grupami
społecznymi.

7. Partie przedsiębiorców - Centralna rola lidera, partia to jego narzędzie wyborcze, decydujący wpływ
jego projektu politycznego, pozaparlamentarna geneza.

8. Typologia ze względu na strukturę organizacyjną - Komitetowe (pełnią rolę komitetu wyborczego) v

rozwinięte

9. Typologia ze względu na genezę organizacyjną - Parlamentarno-wyborcze v pozaparlamentarne

10. Typologia ze względu na stopień upartyjnienia kandydatów - Masowe v kadrowe

11. Typologia ze względu na typ członkostwa - Z członkostwem bezpośrednim v z członkostwem

pośrednim (np. przez organizację)

12. Typologia ze względu na rozdział kompetencji w strukturze - Scentralizowane (PiS) v

zdecentralizowane (Die Grunen)

13. Typologia ze względu na rodzaj komórki terytorialnej - Zakładowe v terytorialne

14. Typologia ze względu na sposób powoływania władz - Demokratyczne v niedemokratyczne

15. Funkcje partii politycznych Key - Partie wobec wyborców(agregacja), partia w rządzie (rządzenie),
partia wobec samej siebie (organizacja).

16. Partia wg ustawy z dnia 27 czerwca 1997 o partiach politycznych - Jest dobrowolną organizacją,
występującą pod określoną nazwą, stawiającą sobie za cel udział w życiu publicznym poprzez
wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na kształtowanie polityki państwa lub sprawowanie
władzy publicznej.

17. Zasady wpisania partii do ewidencji Sądu Okręgowego w Warszawie - W zgłoszeniu musi być: skrót,
adres, nazwiska 3 zgłaszających, statut, wykaz poparcia przez 1000 osób.

18. System partyjny wg Duvergera - Układ znaczących partii w obrębie danego państwa. Forma i
sposoby koegzystencji partii politycznych w danym kraju.

19. System partyjny wg Blondela - Konfiguracja. która powstaje w danym kraju na skutek wymogów
prawnych oraz wzajemnego oddziaływania na siebie partii politycznych

20. System partyjny wg Sartoriego - System interakcji wynikający z konkurencji pomiędzy partiami.
System opiera się na wzajemnym uzależnianiu partii, a także na tym, że każda partia jest funkcją
innych partii (w sensie matematycznym) i reaguje na inne, poprzez konkurencję lub też inaczej
21. Koncepcja podziałów socjologicznych Lipseta i Rokkana - Centrum-peryferie, kościół-państwo,
rolnictwo-przemysł, pracodawca- pracobiorca. Wokół każdego z konfliktów powstawały partie,
wykorzystując potencjał podziałów. Kolejne poszerzanie tworzenie się partii umożliwiało poszerzanie
się praw wyborczych.

22. Typologia systemów partyjnych wg Duvergera - Bierze pod uwagę wielość partii. System
jednopartyjny, dwupartyjny, wielopartyjny.

23. Typologia systemów partyjnych wg Sartoriego - Interesuje nas polaryzacja na osi lewica-prawica.
Nie uznaje systemu jednopartyjnego za system. Spolaryzowany lub umiarkowany pluralizm, system
dwupartyjny, system partii pre-dominującej.

24. Typologia systemów partyjnych wg Blondela - Liczy się siła i liczba partii. System może być
dwupartyjny, dwu i pół-partyjny, wielopartyjny z partią dominującą lub bez.

25. Typologia systemów partyjnych wg Smitha - Opiera się na kryterium jakościowym wielkość i
polaryzacja w jednym. Nierównowaga, rozproszenie i równowaga.

26. Koncepcja rządów partii Katza - Model europejskiej demokracji, w którym stworzenie rządu
powierzone jest partii o największym poparciu. Decyzje polityczne są decyzjami osób wybranych, w
obrębie partii rządzącej. Partie są odpowiedzialne przed wyborcami.

27. Dewolucja - Proces dekoncentracji władzy, charakterystyczny dla UK. Jest podyktowany
geograficznie. W jego wyniku powstały lokalne zgromadzenia przedstawicielskie w Szkocji, Walii i
Irlandii Płn.