3. 1.

Partie polityczne
1. Partia polityczna - grupa celowa, posiadająca strukturę organizacyjną, działająca na podstawie
określonego programu, zmierzająca do zdobycia i utrzymania władzy w państwie

2. Historyczny rozwój partii politycznych

a. koterie arystokratyczne

– funkcjonowały w XVII i XVIII w.

– głównym celem zdobycie władzy

b. kluby polityczne

– centrum klubu stanowili posłowie zasiadający w parlamencie

– posiadały przywódców i program polityczny

– skupiały ludzi o podobnych poglądach politycznych

c. partie masowe

– narodziły się w połowie XIX w.

– powstały w związku z demokratyzacją prawa wyborczego

– posiadały rozbudowane struktury organizacyjne

– były nastawione na pozyskiwanie jak największej liczby członków

d. partie wyborcze

– nastawienie na wygrywanie wyborów

3. Program polityczny partii

a. zawiera opis celów, jakie partia zamierza realizować po zdobyciu władzy, i sposobów ich osiągania

b. jest konkretyzacją doktryny politycznej

4. Funkcje partii politycznych

a. udział w wyborach

b. sprawowanie rządów

c. kształtowanie opinii publicznej i postaw politycznych

d. wyrażanie interesów obywateli i grup społecznych

e. rekrutacja elit politycznych

f. utrzymanie zdolności organizacyjnej

5. Klasyfikacja partii politycznych

a. ze względu na program polityczny:

– konserwatywne

– chrześcijańskie

– liberalne
– socjalistyczne i socjaldemokratyczne

– komunistyczne

– wiejskie

– etniczne

– skrajnie prawicowe

– ekologiczne

b. ze względu na strukturę organizacyjną:

– komitetowe

– rozwinięte

c. ze względu na liczbę członków:

– kadrowe

– masowe

d. ze względu na podział władzy w strukturach partyjnych:

– scentralizowane

– zdecentralizowane

e. ze względu na sposób powoływania władz:

– demokratyczne

– niedemokratyczne

f. ze względu na stosunek do zasad konstytucyjnych państwa

– prosystemowe

– antysystemowe
3. 2. Systemy partyjne
1. Systemy partyjne – wszystkie partie działające w danym kraju oraz całokształt zachodzących
między nimi zależności i powiązań

2. Klasyfikacja systemów partyjnych

a. system jednopartyjny (monopartyjny) – w państwie działa tylko jedna partia

b. system dwupartyjny – w państwie działa wiele partii, ale dwie liczą się w wyborach

c. system wielopartyjny

– system partii dominującej – istnieje wiele partii, z których tylko jedna jest w stanie zdobyć
większość w parlamencie

– system dwublokowy – istnieje wiele partii, ale podczas wyborów łączą się w dwa rywalizujące bloki

– system kooperacji partii – podczas wyborów wszystkie partie prowadzą odrębną kampanię, a po ich
zakończeniu przystępują do współpracy

– system rozbicia partyjnego – brak zdecydowanego zwycięzcy w wyborach i konieczność tworzenia

koalicji rządowej

4. Systemy partyjne wybranych państw demokratycznych

a. Stany Zjednoczone Ameryki

– system dwupartyjny (Partia Republikańska i Partia Demokratyczna)

– zasady przynależności partyjnej określa ustawodawstwo stanowe

– na czele partii stoją komitety ogólnokrajowe, którym przewodniczy kandydat na prezydenta

– przynależność do partii sprowadza się do udziału w wyborach

b. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej

– system dwupartyjny (Partia Konserwatywna, Partia Pracy)

– przejściowo system dwuipółpratyjny

c. Republika Francuska

– na system partyjny Francji wpływ ma większościowy system wyborczy (jednomandatowe okręgi

wyborcze)

– system wielopartyjny blokowy

– główne partie polityczne:

La République en marche (Emmanuel Macron)

Les Républicains (Nicolas Sarkozy)

Ruch Demokratyczny

Parti Scocjaliste
d. Republika Federalna Niemiec

– system wielopartyjny – dwublokowy lub dwuipółpratyjny

– główne partie polityczne:

Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (CDU)

Unia Chrześcijańsko-Społeczna (CSU)

Socjaldemokratyczna Partia Niemiec (SPD)

Wolna Partia Demokratyczna (FDP)

Zieloni

Alternatywa dla Niemiec (AfD)

e. Konfederacja Szwajcarska

– system wielopartyjny

– powstanie systemu kooperacji polegającego na współpracy partii zasiadających w parlamencie

– główne partie polityczne:

Socjaldemokratyczna Partia Szwajcarii (SPS)

Szwajcarska Partia Ludowa (SVP)

Szwajcarska Partia Radykalno-Demokratyczna (FDP)

Chrześcijańsko-Demokratyczna Partia Ludowa Szwajcarii (CVP)

f. Republika Włoska

– system wielopartyjny

– system rozbicia partyjnego

– próba przebudowy systemu partyjnego w kierunku systemu blokowego – zmiana ordynacji

wyborczej z proporcjonalnej na mieszaną
3. 3. Partie polityczne w Polsce
1. Działalność partii politycznych w Polsce regulują

a. Konstytucja RP z 1997 r. (Artykuł 13)

b. ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych

– ewidencje partii politycznych prowadzi Sąd Okręgowy w Warszawie

– rejestracji dokonuje się na podstawie statutu - ustawa wymaga zgodności statutu z polskim prawem
i zasadami demokracji

– główne źródła finansowania: składki członkowskie, dochody z majątku, darowizny, spadki oraz
subwencje z budżetu

2. Etapy rozwoju systemu partyjnego Rzeczypospolitej Polskiej

a. do 1989 r. w Polsce panował system partii hegemonicznej (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
oraz Zjednoczone Stronnictwo Ludowe i Stronnictwo Demokratyczne)

b. wprowadzenie pluralizmu politycznego w 1989 r.

c. etap systemu rozbicia partyjnego

– w wyborach parlamentarnych uczestniczyło kilkadziesiąt komitetów wyborczych

– 29 komitetów zdołało wprowadzić swoich przedstawicieli do sejmu

– koalicja rządowa rządu Jana Olszewskiego składała się z 4 partii politycznych

d. reformy systemu wyborczego

– wprowadzenie progów wyborczych – 5% dla partii i 8% dla koalicji

– wybór metody D'Hondta przeliczania głosów na mandaty

– przy rejestracji partii politycznej wprowadzono wymóg uzyskania poparcia 1000 obywateli (1997 r.)

e. wykształcenie się systemu wielopartyjnego w Polsce

3. Marketing polityczny

a. marketing polityczny to zespół metod, technik i praktyk, które mają na celu pozyskania poparcia
obywateli dla określonej partii politycznej

b. kampania pozytywna – kreowanie pozytywnego wizerunku własnej partii politycznej

c. kampania negatywna – zmierza do zdyskredytowania przeciwników politycznych

d. populizm polityczny – praktyka polegająca na odwoływaniu się do idei i woli ludu