Formy państwa- organizowanie państwa i całokształt sposobów sprawowania władzy,

czasami pojęcie tożsame z ustrojem państwa

Na formę państwa składa się:
1. Forma rządu
2. Suweren
3. Struktura państwa
4. Reżim państwa
Ad. 1
- monarchia- najwyższa władza należy do 1 osoby sprawującej ją dożywotnio
- republika- najwyższa władza należy do organu kolegialnego (parlament, rada
państwa) lub jednoosobowego (np. prezydent) powoływanego na określony czas
przez ogół obywateli albo przez szersze, wyłonione przez obywateli kolegium
Monarchia
Monarcha- prawnie wyniesiony ponad pozostałych członków społeczeństwa;
przysługują mu jako osobie określone przywileje; odpowiada politycznie i moralnie za
swoje czyny

 Monarchia nieograniczona (absolutna)- monarcha skupia w swoich rękach pełnie

władzy
 Monarchia ograniczona- część władzy przejmują inne organy państwa
Monarchia konstytucyjna
o Monarchie ograniczone
o Postulaty demokracji realizowane w ograniczonym zakresie
o Konstytucja- akt łaski monarchy- który zachowywał pełną władzę
o Monarchie parlamentarne
o Monarcha sprawuje głównie funkcje reprezentacyjne

Republiki arystokratyczne- naczelne organy państwa powoływane przez wąską grupę ludzi,
wyróżnioną pochodzeniem lub statusem majątkowym
Republiki demokratyczne- najwyższe organy państwa powoływane przez szerokie rzesze
obywateli
Ad. 2
Suweren- ten, od którego wywodzi się wszelka władza
Państwa o ustroju autokratycznym
Państwa o ustroju demokratycznych – władza zwierzchnia należy do ludu- ogół obywateli lub
ich część

 Demokracja bezpośrednia- wszyscy obywatele biorą udział w sprawowaniu władzy

  Demokracja pośrednia (przedstawicielska)- lud sprawuje władzę za pośrednictwem
przedstawicieli

Ordynacje wyborcze: tryb przeprowadzania wyborów, podział na okręgi, sposób rozdziału

mandatów
Ograniczenia prawa wyborczego

 Cenzus pochodzenia
 Cenzus majątkowy
 Cenzus wykształcenia
 Cenzus wieku
Pluralny system głosów- niektórym osobom przysługuje więcej głosów
System wyborów pośrednich- obywatele wybierają elektorów a elektorzy dokonują
ostatecznego wyboru
System proporcjonalny- w zależności od liczby oddanych głosów dana partia uzyskuje
odpowiednią liczbę mandatów
System większościowy- jednomandatowe okręgi wyborcze, mandat otrzymuje ten kto
zgarnął najwięcej głosów
Ad. 3
Struktura terytorialno-prawna państwa
Państwa złożone:
 Państwo federacyjne (złożone, państwo związkowe)- składa się z wielu państw, które
ograniczyły swoją suwerenność na rzecz powołanego przez siebie państwa, oprócz
jednolitego systemu organów i prawa występują również osobne systemy organów i
prawa; np. Niemcy, USA, Szwajcaria, żadna z części składowych nie może występować
na zewnątrz, stosunki zagraniczne są domeną władz centralnych
 Konfederacja (związek państw)- trwałe, oparte na umowie międzynarodowej
zespolenie niezależnych państw, które ma na celu obronę terytorium państw
należących do związku i utrzymywanie spokoju między państwami zespolonymi,
samodzielność członków jest większa niż w przypadku federacji np. Konfederacja
Serbii i Czarnogóry 2003-2006
 Organizacja państw- wspólne organy, wspólne normy prawne, wspólny budżet,
wspólne przedstawicielstwa dyplomatyczne
 Unia personalna- państwa łączy jedynie monarcha np. Wlk. Brytania + Kanada,
Australia
 Unia realna- oprócz monarchy wspólne organy np. Wlk. Brytania
Ad. 4
Reżim polityczny- ogół metod jakimi posługuje się aparat państwa w stosunkach z ludnością
  Reżim demokratyczny- obywatele mają wpływ na funkcjonowanie państwa, aktywny
udział obywateli w życiu państwa
o Reżim liberalny- władza ogranicza zakres działania do spraw niezbędnych
 Reżim autokratyczny- skład, struktura i cele aparatu państwowego wyłączone są spod
wpływu ogółu obywateli
o Reżim policyjny- kontrola wszystkich stref życia obywateli, poważną rolę
odgrywają środki policyjnego nadzoru, brak zaufania między ludnością a
władzą, bezkarne naruszanie praw i wolności
o Reżim wojskowy- wojsko i organizacje paramilitarne- podstawowa rola w
życiu politycznym, kluczowe stanowiska obsadzone przez wojskowych, armia
ingeruje w życie ekonomiczne, społeczne i kulturalne kraju
o Reżim autorytarny- ograniczony pluralizm polityczny, brak wiodącej ideologii,
przywódca dysponuje władzą o słabo określonych formalnych granicach, które
jednak łatwo przewidzieć
o Reżim totalitarny- organy państwa zmierzają do całkowitej kontroli całości
życia obywateli, narzucenie oficjalnej ideologii, formy przymusu, terror,
szczególna rola partii politycznej, państwo kontroluje też gospodarkę
 Reżim faszystowski
 Reżim dyktatury proletariatu
Reżim totalitarny może przybrać formę dyktatury- kiedy władza w państwie została objęta
nielegalnie, charakterystyczne dla reżimów totalitarnych: dążenie do konformizmu,
nielegalność większości form opozycji, redukcja sfery prywatności