1. Po co ludziom państwo?

Państwo to oddzielone granicami terytorium zamieszkiwane przez trwałą wspólnotę

ludzi. Zbiorowość ta (społeczeństwo) podporządkowana jest władzy, 
którą cechuje niezależność od innych krajów.

Państwo unitarne charakteryzuje się wewnętrzną jednolitością. Oznacza to, że całe

jego terytorium podlega takiemu samemu prawu oraz władzy centralnej.
Natomiast państwo federacyjne składa się z autonomicznych regionów
posiadających własne prawo oraz władze.

Każde państwo ma własne terytorium, podlegające władzy. Charakteryzuje się

ponadto suwerennością (niezależnością). Jego cechą jest także przymusowość.
Oznacza ona stosowanie środków prawnych, które skłaniają obywateli do
podporządkowania się istniejącym przepisom.

Obywatelstwo potwierdza przynależność człowieka do konkretnego państwa.

Osoba posiadająca obywatelstwo danego kraju ma określone prawa i obowiązki.

                      PAŃSTWO
unitarne  federacyjne
 Polska  Stany Zjednoczone
 Francja  Niemcy
 Hiszpania  Wielka Brytania
 Czechy  Rosja
 Słowacja  Austria
 Ukraina  Szwajcaria
 Dania  Belgia

Sposoby nadawania obywatelstwa:

-prawo krwi – po rodzicach

-prawo ziemi – według urodzenia na danym terenie państwa

2. Ustroje polityczne

Współcześnie wyodrębnia się trzy podstawowe ustroje

polityczne: demokrację, autorytaryzm i totalitaryzm. 

W państwach demokratycznych społeczeństwo posiada liczne prawa i wolności. 

Natomiast władze krajów autorytarnych ograniczają swobody obywateli i nie

dopuszczają ich do realnego udziału w rządach. 
W totalitaryzmie prawa mieszkańców kraju są jeszcze mniejsze, a państwo
kontroluje wszystkie dziedziny życia. W ustroju tym nie istnieje wolność słowa, 
a środki masowego przekazu całkowicie podlegają rządzącym.

Wyróżnia się dwa podstawowe sposoby sprawowania władzy w

państwie: monarchię i republikę. W pierwszej formie rządów dożywotnią władzę
posiada monarcha, np. król lub sułtan. Z kolei w republice najważniejsze organy
władzy – prezydent, parlament – są wybierane przez obywateli.

3. Demokracja

Demokracja to ustrój polityczny, w którym władza należy do społeczeństwa

zamieszkującego dane państwo. W demokratycznym kraju wszyscy obywatele –
niezależnie od płci, pochodzenia czy majątku – mogą uczestniczyć w wyborach.
Ponadto mają zagwarantowane liczne swobody.

Kolebką demokracji są starożytne Ateny. Prawo do decydowania o losach państwa

ateńskiego mieli wyłącznie mężczyźni będący pełnoprawnymi obywatelami polis.
Wyróżnia się dwa rodzaje demokracji: pośrednią i bezpośrednią. W demokracji
pośredniej obywatele mają wpływ na rządy dzięki możliwości uczestniczenia 
w wyborach. Wybierają w nich swoich przedstawicieli do parlamentu i władz
samorządowych, którzy decydują w sprawach dotyczących państwa. Z kolei 
w demokracji bezpośredniej mieszkańcy danego kraju osobiście podejmują decyzję o
przyjęciu określonego rozwiązania, np. w referendum czy plebiscycie.

Demokracja pośrednia-obywatele biorą udział w rządach zazwyczaj przez swoich

przedstawicieli

Demokracja bezpośrednia-mieszańcy kraju osobiście podejmują decyzję o

przyjęciu określonego rozwiązania podczasz:

Referednum-głosowanie (tak lub nie)

Plebiscyt-głosowanie o przynależności danego terenu

Inicjatywa społeczna-prawo do wniesienia projektu lub ustawy pod obrady

parlamentu przy min 100k osób

Państwa demokratyczne działają według 4 zasad:

Suwerenności narodu-obywatele są źródłem władzy poprzez wybór organów

państwowych

Trójpodział władz-ustrój opiera się na trzech równoważących i kontrolujących się

władzach
Pluralizm-możliwośc głoszenia poglądów politycznych i tworzenia organizacji

Nadżędność prawa w pańśtwie-obywatele,instytucje państwowe i organy władzy

powinni przestrzegać prawa

TRÓJPODZIAŁ WŁADZ W RP

Władza ustawodawcza Władza sądownicza

Władza wykonawcza
Parlament Sądy Trybunały
Prezydent Rada

Sejm Senat Ministrów

Prawo do zycia Prawa wolności i polityczne Prawa wolności,socjalne i

kulturalne
Prawo do zycia Wolność zrzeszenia sie Prawo do ochrony zdrowia
Wonosc myśli i sumienia Prawo do organizowania Prawo do nauki
manifestacji
Wolność wszystkich Prawo do udziału w Prawo do pomocy
obywateli wobec prawa wyborach socialnej

5. Społeczeństwo obywatelskie

Społeczeństwo obywatelskie angażuje się w sprawy wspólnoty, np. społeczności

lokalnej, aktywnie uczestniczy w życiu zbiorowości i działa dla jej dobra.

Inicjatywami obywatelskimi na rzecz społeczności lokalnej są np. starania o

wprowadzenie ograniczenia prędkości w najbliższej okolicy, budowa placu
zabaw czy ścieżek rowerowych.

DOBRY OBYWATEL:

 uczestniczy w głosowaniach i jest członkiem organizacji, dzięki czemu ma

wpływ na decyzje władz
  orientuje się w bieżących problemach regionu i państwa
 dba o dobro całego społeczeństwa
 zna swoje prawa i obowiązki
 angażuje się w sprawy regionu i kraju
 interesuje się życiem publicznym

6. Organizacje pozarządowe

Organizacje pozarządowe to niezależne od władz państwowych instytucje

podejmujące działania na rzecz społeczności lokalnej lub całego społeczeństwa.
                                        ORGANIZACJE POZARZĄDOWE

 FUNDACJA  STOWARZYSZENIE

* może ją założyć 1 osoba * do założenia potrzeba  

* realizuje wyznaczony   WOLONTARIUSZE    przynajmniej 15 osób
   przez założyciela  * jego członkowie sami 
  (fundatora) cel społeczny    określają cel swojego 
   działania

7. Patologie w państwie demokratycznym

Państwo demokratyczne nie jest wolne od wad. Występują w nim różne patologie.

Zalicza się do nich korupcję, biurokratyzację oraz centralizację.

Korupcja polega na wykorzystywaniu posiadanej władzy do uzyskiwania prywatnych

korzyści. Takie metody mogą być również stosowane przez firmy, 
które chcą np. zapewnić sobie wygraną w przetargu. Korupcji dopuszczają się także
obywatele, gdy np. wręczają pieniądze, aby uniknąć mandatu.

Biurokratyzacja oznacza nadmierne zwiększanie liczby urzędników i ich

kompetencji oraz wprowadzanie zbyt wielu procedur prawnych.

Jako centralizację określa się proces przejmowania przez najwyższe władze

uprawnień do podejmowania decyzji i jednoczesne odbieranie kompetencji władzom
lokalnym. W wyniku tego obywatele nie mają wpływu na przyjmowane rozwiązania.

Nepotyzm-obsadzenie stanowisk osobami z własnej rodziny,często z pomiminięciem

osób z lepszymi kwalifikacjami

Strajk-powstrzymywanie się od pracy,która ma na celu wymosci zmiane stanowsika w konkretnej

kwestii
Wiec-publiczne wystąpienie jednej osoby lub zbiorowości,mające na celu ujawnienie poglądów i opinii.

Demonstracja-spotkanie pracowników,podczas którego dyskutuje się o problemach w pracy

Obywatelskie nieposłuszeństwo-świadome,bez używania przemocy naurszenie przez obywateli

prawa uznanego za niesprawiedliwe