CEL MATURA CHEMIA

BUDOWA ATOMU

ZAJĘCIA PIERWSZE Julia Roszkowska 04.09.2021

NA MATURZE BĘDZIECIE MIEĆ
PRZY SOBIE SWOICH DWÓCH
„NAJLEPSZYCH PRZYJACIÓŁ”

@maturachemia
 KALKULATOR
PROSTY
Sprawdzaj na kalkulatorze nawet najprostsze
obliczenia! 😉

@maturachemia
 TABLICE
MATURALNE
Wydrukuj je już dzisiaj i korzystaj z nich aż do
matury! 😁

@maturachemia
@maturachemia
@maturachemia
@maturachemia
 BUDOWA ATOMU
PaN JĄDRO
W jądrze znajdują się
Protony i Neutrony

Proton ma ładunek Plus 1 (+1).

NEUTRon jest NEUTRalny, czyli pozbawiony ładunku.

Każdy proton i każdy neutron ma masę równą

w przybliżeniu 1 u.

@maturachemia

@maturachemia
SKŁADNIKI JĄDRA TO INACZEJ NUKLEONY

@maturachemia
 ZAWARTOŚĆ JĄDRA
ATOMOWEGO DECYDUJE
O WŁAŚCIWOŚCIACH
FIZYCZNYCH PIERWIASTKA!

@maturachemia

 Wokół jądra znajdują się

ELEKTRONY!

Elektrony są ujemnie naładowane

👉 ładunek elektronu jest równy -1.

Masa elektronu jest równa w

przybliżeniu 0 u (1/1836 u).

@maturachemia
 ELEKTRONY WALENCYJNE
DECYDUJĄ
O WŁAŚCIWOŚCIACH
CHEMICZNYCH PIERWIASTKA!

@maturachemia

WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE

@maturachemia
WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE

@maturachemia
 WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE
barwa gęstość

stan skupienia lepkość

temperatura wrzenia rozpuszczalność

temperatura topnienia przewodnictwo

@maturachemia

 NUKLIDY
NUKLID to zbiór ATOMÓW o IDENTYCZNYM składzie (atomy
w tym zbiorze nie różnią się między sobą liczbą protonów,
ani liczbą neutronów w jądrze)

@maturachemia
LICZBA ATOMOWA I LICZBA MASOWA
LICZBA MASOWA (A) określa sumarycznie liczbę
PROTONÓW + NEUTRONÓW

LICZBA ATOMOWA (Z) określa liczbę PROTONÓW

@maturachemia
ILE PROTONÓW, ILE NEUTRONÓW I ILE
ELEKTRONÓW?

@maturachemia
LICZBA TO LICZBA!

Bez Jednostki. Bez Przecinka.

@maturachemia
MASA ATOMOWA

@maturachemia
DLACZEGO MASY ATOMOWE TO JAKIEŚ
DZIWNE LICZBY Z PRZECINKAMI?

BO IZOTOPY!!!

@maturachemia
IZOTOPY TO ODMIANY TEGO
SAMEGO PIERWIASTKA!

@maturachemia
 TEN SAM PIERWIASTEK
=
TA SAMA LICZBA ATOMOWA

Cu Cu
63 65
29 29

@maturachemia

IZOTOPY WODORU
@maturachemia
 MATURA 2021 I 2022
brak w wymaganiach: ustala
skład izotopowy pierwiastka (w
% masowych) na podstawie jego
masy atomowej
w wymaganiach: oblicza masę
atomową pierwiastka na
postawie jego składu
izotopowego
@maturachemia

 ZADANIE PIERWSZE
Oblicz masę atomową pierwiastka stanowiącego mieszaninę trzech
izotopów o następujących liczbach masowych: 28 (92,2%), 29 (4,7%) i 30
(3,1%). Odszukaj ten pierwiastek w układzie okresowym i podaj jego nazwę.
@maturachemia
 ZADANIE DRUGIE
Bor naturalny (występujący w przyrodzie) zawiera ok. 18,8%
boru-10 i około 81,2% boru-11. Podaj ile neutronów znajduje się w
500 atomach naturalnego boru.
PRZYKŁADOWE ZADANIE MATURALNE

@maturachemia
 IZOBARY
mają takie same liczby
masowe

C N
14 14
6 7

@maturachemia
 IZOTONY
mają taką samą liczbę
neutronów

H He
2 3
1 2

@maturachemia
JAK ROZMIESZCZONE SĄ ELEKTRONY?

NA POWŁOKACH, w obrębie
których wyróżniamy
PODPOWŁOKI

2n - wzór na maksymalną
2
liczbę elektronów na danej
powłoce (UWAGA! WYJĄTEK!)

@maturachemia
NA OSTATNIEJ POWŁOCE MOŻE
BYĆ MAKSYMALNIE OSIEM
ELEKTRONÓW!

@maturachemia
ILE ELEKTRONÓW MOŻE BYĆ MAKSYMALNIE...

na pierwszej powłoce?

na trzeciej powłoce?

na piątej powłoce?

na ostatniej powłoce?

@maturachemia

KONFIGURACJA
POWŁOKOWA
numer okresu = ilość powłok

numer grupy może

wskazywać na ilość
elektronów na ostatniej
powłoce

@maturachemia

PODAJ KONFIGURACJĘ POWŁOKOWĄ

atomu selenu

atomu strontu

@maturachemia
@maturachemia
@maturachemia
KONFIGURACJA PODPOWŁOKOWA

@maturachemia
 PRZYKŁAD PIERWSZY
Podaj kon igurację
podpowłokową atomu
siarki (S).

@maturachemia
f
PODPOWŁOKA D JEST DO TYŁU

@maturachemia
BLOK D I KONFIGURACJA SKRÓCONA

@maturachemia
 PRZYKŁAD DRUGI
Podaj pełną i skróconą
podpowłokową
kon igurację elektronową
atomu żelaza (Fe).

@maturachemia
f
UWAGA! CZAS NA WYJĄTKI!

Żeby Nie Było Nudno!

@maturachemia
PROMOCJA ELEKTRONOWA

@maturachemia
 JONY

UJEMNE ANIONY

DODATNIE KATIONY

@maturachemia
KONFIGURACJA PODPOWŁOKOWA ANIONÓW
I KATIONÓW

@maturachemia
REGUŁA HUNDA
HUND to po niemiecku PIES, a psy w
schroniskach mieszkają w klatkach 🐶

@maturachemia
ELEKTRON =

@maturachemia
ORBITAL =

@maturachemia
ROZMIESZCZENIE ELEKTRONÓW
„W KLATKACH”
podpowłoka s
podpowłoka p
podpowłoka d
podpowłoka f

@maturachemia

@maturachemia
WEDŁUG REGUŁY HUNDA ATOM
W STANIE PODSTAWOWYM MA
JAK NAJWIĘKSZĄ LICZBĘ
ELEKTRONÓW
NIESPAROWANYCH!

@maturachemia
KONFIGURACJA POWŁOKOWA I PODPOWŁOKOWA
ATOMU WĘGLA I ZAPIS KLATKOWY WSZYSTKICH
ELEKTRONÓW (ZGODNIE Z REGUŁĄ HUNDA)

@maturachemia
ELEKTRONY WALENCYJNE TO...

niekoniecznie elektrony z ostatniej

powłoki elektronowej!

@maturachemia
 ELEKTRONY
WALENCYJNE
dla pierwiastków
z bloku s

dla pierwiastków
z bloku p

dla pierwiastków
z bloku d

@maturachemia

ELEKTRONY WALENCYJNE
SĄ ZAWSZE NA
PODPOWŁOCE S I „U MNIE”

@maturachemia
 RDZEŃ ATOMOWY = ZRĄB ATOMOWY

JĄDRO ATOMOWE I ELEKTRONY, OPRÓCZ ELEKTRONÓW WALENCYJNYCH

@maturachemia
DLACZEGO CHROM I MIEDŹ TO
WYJĄTKI?

I CZEMU ATOMY TWORZĄ JONY?

@maturachemia

@maturachemia
PIERWIASTKI DĄŻĄ DO RÓWNOMIERNEGO
ROZMIESZCZENIA ELEKTRONÓW
I DO NISKOENERGETYCZNYCH
KONFIGURACJI

@maturachemia
PIERWIASTKI DĄŻĄ DO DUBLETU
LUB OKTETU ELEKTRONOWEGO
I DO NISKOENERGETYCZNYCH
KONFIGURACJI

@maturachemia
PRZYKŁADOWE ZADANIE MATURALNE

@maturachemia
PRZYKŁADOWE ZADANIE MATURALNE

@maturachemia
PRZYKŁADOWE ZADANIE MATURALNE

@maturachemia
 CEL MATURA CHEMIA

CZAS NA WASZE
PYTANIA!
ZAJĘCIA PIERWSZE Julia Roszkowska 04.09.2021