FAKTORE LEHENETAN

DESKONPOSATZEN

1.- Zenbaki bat faktore lehenetan deskonposatzeko, berau, faktore lehenekin zatitu behar
dugu.

2.- Hasi beti zenbaki lehen txikienarekin hasiko gara eta ezin izango balitz, hurrengora
joko genuke.

3.- Ahal ditugun saikera guztiak egingo ditugu zenbaki berdinarekin hurrengora pasa
baino lehen. Gero hurrengora eta horrela amaitu arte.

4.- Azkenik, berdintasun ikurraren al de batean zenbakia ipiniko dugu eta bestean berriz,
faktoreak biderkagai moduan, errepikatzen den a berreketa eran adieraziko dugularik.

Adibidea: Har dezagun 360 zenbakia.

(1).- Zenbaki lehenetan txikiena hartzen dugu eta 360 zati 2 egingo dugu.

(2).- 180 atera zaigu eta hau ere 2rekin zati genezakeenez, egiten dugu.

(3).- 90 atera zaigu eta hau ere 2rekin zati genezakeenez, egiten dugu.

(4).- 45 atera zaigu eta ezin dugunez 2rekin zatitu, 3rekin froga egingo dugu eta posible
denez, zatitzen dugu.

(5).- 15 atera zaigu eta hau ere 3rekin zati genezakeenez, egiten dugu.

(6).- 5 atera zaigu eta 5a 5en artean bakarrik zati daitekeenez, egiten dugu eta azkenean
bat ateratzen zaigu.

(7). - Berdintasun ikurraren alde bakoitzean jarri beharrekoa jartzen dugu.

360 2
180 2
90 2
45 3
15 3
5 5
1

360 = 2∙³ 3² ∙5
Ariketa
Ondorengo zenbaki hauek deskonposatu faktore lehenetan: 60, 54, 22, 75, 30, 100

60 54 22

60 = 54 = 22 =

75 30 100

75 = 30 = 100 =

125 500 250

 125 = 500 = 250 =

Multiplo Komunetan Txikiena ( m.k.t. ): Zenbaki batzuen m.k.t.a lortzeko,

beraien arteko faktore lehen guztiak BERDINAK eta EZBERDINAK hartuko
ditugu eta gainera berretzaile handiena dutenak.

300= 2² ∙3 ∙5²
Zatitzaile Komunetan Handiena ( z.k.h. ): Zenbaki batzuen z.k.h.a lortzeko,
280= 2³arteko
beraien ∙ 5 ∙ 7 faktore lehen BERDINAK hartuko ditugu eta gainera berretzaile
txikiena dutenak.
m.k.t. ( 300,280 ) = 2³∙3∙ 5²∙7 = 4200
300= 2² ∙3 ∙5²

280= 2³ ∙ 5 ∙ 7
ARIKETAK
z.k.h. ( 300,280 ) = 2² ∙ 5 = 20
1.- Kalkula ezazu z.k.h:
10 eta 20 24 eta 20 12 eta 18

10, 30 eta 90 30, 45 eta 80 15, 75 eta 80

2.- Kalkula ezazu m.k.t :

6 eta 4 8 eta 10 25, 60 eta 90

75, 80 eta 90 30 eta 105 14 eta 32

15, 30 eta 90 20 eta 200 16 eta 160