Unibertsitatera Sartzeko Hautaprobak 2016 ekaina

Puntuazio sistema

Probaren puntuazioa guztira 0 eta 10 puntu bitartekoa izango da.

Lehenengo bi problemak 0 eta 3 puntu artean baloratuko dira, eta azken biak 0 eta
2 puntu artean.
Problema batean zenbait atal badaude, atal guztiak berdin baloratuko dira.
Galdera batean erabili beharreko ebazpen-metodoa zehazten ez bada, galdera hori
modu egokian ebazten duen edozein bide onartuko da.

Balorazio positiboa merezi duten faktoreak.

 Planteamendu zuzenak.
 kontzeptuak, hiztegia eta notazio zientifikoa zuzen erabiltzea.
 Zenbakizko datuak eta datu grafikoak interpretatzeko edo/eta kalkulatzeko era-
biltzen diren teknika espezifikoak ezagutzea.
 Problema osorik bukatzea eta emaitzaren zehaztasuna.
 Bi emaitza soilik zenbakizko kalkuluetan erabilitako zehaztasun-maila desberdin-
tzen badira, biak ontzat emango dira.
 Ariketa ebaztean egindako pausoen azalpen argia.
 Aurkezpenaren txukuntasuna, bai eta unibertsitatera sartzear dagoen ikasle ba-
tek beharko lukeen heldutasuna erakusten duen beste edozein alderdi.

Balorazio negatiboa merezi duten faktoreak.

 Planteamendu okerrak.
 Kontzeptuen nahasketa.
 Kalkulu-akatsen ugaritasuna (oinarrizko gabezien adierazle delako)
 Akats bakanak, hausnarketa kritiko edo sen on falta erakusten dutenean (adibi-
dez, problema baten soluzioa -3,7 hozkailu dela esatea, edo probabilitate baten
balioa 2,5 dela)
 Akats bakanak, haien ondorioz ebatzitako problema hasieran proposatutakoa
baino errazagoa bilakatzen duenean.
 Azalpenik eza, bereziki erabiltzen ari den aldagaien esanahiarena.
 Akats ortografiko larriak, desordena, garbitasun falta, idazkera okerra, eta uni-
bertsitatera sartzear dagoen ikasle batek izan beharreko ez lukeen edozein ezau-
garri desegoki.
 Unibertsitatera Sartzeko Hautaprobak 2016 ekaina

Aukera A Ariketa A1

ENUNTZIATUA
Herriko ikastetxera 160 ikasle daramatzan garraio-enpresari 40 eserlekuko autobus
baten zerbitzu bakoitza 120 € kostatzen zaio eta 20 eserlekuko mikrobus baten
zerbitzu bakoitza, berriz, 80 € bakarrik. Erabaki behar dugu zenbat autobus, X, eta
mikrobus, Y, erabili behar diren ikasle guztiak garraiatzeko, garraio-kostua ahalik
eta txikiena izan dadin. Gainera, baldintza hauek bete behar dira: enpresak 5 auto-
bus-gidari (autobus-gidariek mikrobusak ere gidatu ditzakete), eta beste 7 mikro-
bus-gidari (ez dute baimenik autobusak gidatzeko) ditu. Horretaz gain, zirkulazio-
agintariek behartuta, mikrobus kopuruak autobusen kopurua baino bi aldiz handia-
goa izan behar du gutxienez. Hau eskatzen da:
a) Marraztu XY planoan problemaren soluzio bideragarrien eremua.
b) Aurkitu X autobus eta Y mikrobus kopururik onenak, konpainiaren kostuak mi-
nimizatu eta baldintzak betetzen dituztenak. Kalkula ezazu kostu hori.

Ebazpena

x= autobus kopurua eta y=mikrobus ko-

purua
0≤𝑥≤5
0 ≤ 𝑦 ≤ 12
𝑦 ≤ 12 − 𝑥
Baldintzak:
2𝑥 ≤ 𝑦
40𝑥 + 20𝑦 ≥ 160
{

Funtzioa: F(x,y)=120x+80y

Irudian ikusten den bezala, ebaki-puntuak hauek dira: A(0,12), B(4,8), C(2,4) eta
D(0,8)
F(A)=960, F(B)=1.120, F(C)=560 eta F(D)=640
Kostuak minimoak izateko (2,4) puntua aukeratu behar da; beraz, 2 autobus eta 4
mikrobus behar dira. Eta kostua 560 €-koa izango da
 Unibertsitatera Sartzeko Hautaprobak 2016 ekaina

Aukera A Ariketa 2

ENUNTZIATUA
𝐴 𝐵𝑥
𝑓(𝑥) = 𝑥+9 𝑒𝑡𝑎 𝑔(𝑥) = 𝑥 2+6𝑥+𝛼 funtzioen bitartez adierazitako bi kurba ditugu. Kurba
horiek A, B eta α parametro ezezagunen mende daude. Erantzun:
a) Zenbat balio behar dute A eta B parametroek f(x) eta g(x) funtzioak (1,1/2)
puntutik igaro daitezen eta x=5 puntuan balio berdinak izan ditzaten, hau da,
puntu horretan hau bete dadin f(5)=g(5)?
b) Aurkitu f(x) eta g(x) funtzioen maximoak eta minimoak.
c) Adierazi f(x) eta g(x) funtzioen existentzia-eremuak.

Ebazpena

a) Bete beharreko baldintzak ondokoak dira:

1 1 𝐴
𝑓(1) = 2 = 10
{ → {𝐴 2
5𝐵 Sistema ebatziz gero A=5, B=4 eta α=1 lortzen dira
𝑓(5) = 𝑔(5) =
14 55+𝛼
5 4𝑥
Hau da, 𝑓(𝑥) = 𝑒𝑡𝑎 𝑔(𝑥) = lortzen dira.
𝑥+9 𝑥 2 +6𝑥+1
b) Lehenengo funtzioen deribatuak kalkulatuko ditugu.
−5 −4 (𝑥 2 −1)
𝑓 ′ (𝑥) = (𝑥+9)2 eta g’(x)=(𝑥 2+6𝑥+1)2
Lehen deribatuaren balio zero izan behar du, funtzioak mutur erlatiboa izan de-
zan.
f’(x) inoiz ezin da izan zero, beraz, f(x) funtzioak ez du maximo ez minimo erla-
tiborik.
g’(x)=0  x=1 eta x=-1 balioentzat lortzen da.
8(𝑥 3 −3𝑥−6)
𝑔 ′′ (𝑥) = 2
(𝑥 +6𝑥+1) 3 eta

g’’(1)=-1/8<0, maximoa du x=1 denean

g’’(-1)=1/2>0, minimoa de x=-1 denean.

c) f(x)  D=R-{-9}
g(x)  D=R-{x2+6x+1=0}=R-{−3 − √8, −3 + √8}
 Unibertsitatera Sartzeko Hautaprobak 2016 ekaina

Aukera A Ariketa A3

ENUNTZIATUA
Nire hirian, euria egiten du egunen 1/3 batean. Euria ari duenean, auto-ilarak sor-
tzen dira, eta, horren ondorioz, lanera berandu heltzeko probabilitatea 2/3koa da.
Euria ari ez badu, ostera, lanera berandu heltzeko probabilitatea 1/8koa da. Eran-
tzun:
a) Zer probabilitate dago lanera berandu heltzeko?
b) Gaur lanera berandu heldu banaiz, zein da euria egin izanaren probabilitatea?
c) Jakinik atzo euria egin zuela eta gaur, aldiz, ez duela euririk egin, zer probabili-
tate dago bi egunetako batean lanera berandu heltzeko eta bestean garaiz hel-
tzeko?

'

Ebazpena

EE=Egun euritsua izatea; ̅̅̅̅

𝐸𝐸 =Egun ez euritsua izatea
LB=Lanera berandu heltzea; ̅̅̅̅
𝐿𝐵 =Lanera berandu ez heltzea

̅̅̅̅ ∩LB)=1 2 + 2 1 = 11
a) p(LB)=p(EE∩LB)+ p(𝐸𝐸
33 38 36
𝑝(𝐸𝐸∩𝐿𝐵) 1⁄ 2⁄ 8
b) p(EE/LB)= 𝑝(𝐿𝐵)
= 3 3
11⁄ = 11
36
c) p(LB/EE)p(𝐿𝐵 ̅̅̅̅/𝐸𝐸
̅̅̅̅ )+p(𝐿𝐵
̅̅̅̅/EE)p(LB/𝐸𝐸
̅̅̅̅ )=
27 11 5
=3 8 + 3 8 = 8
 Unibertsitatera Sartzeko Hautaprobak 2016 ekaina

Aukera A Ariketa A4

ENUNTZIATUA
Joko olinpikoetarako luzera-jauziko sailkapeneko saio batzuetan, lehenengo 400
jauzien batez bestekoa 7,75 m izan da. Badakigu luzera-jauziek σ2=0,36 m2-ko
bariantza duen banaketa normal bati jarraitzen diotela.
a) Lortu populazio osoaren jauzien  batezbestekoarentzako tarte bat, %95eko
konfiantzakoa.
b) Zein izan behar luke gutxieneko lagin-tamainak, esan ahal izateko jauzien bene-
tako batezbestekoa laginaren batezbestekotik 4 cm baino gutxiagora dagoela,
%90eko konfiantza-maila dugularik?

Ebazpena

N=400, 𝑥̅ =7,75
Laginaren batezbestekoak N(, 0,6/20) normalari jarraitzen dio
a) p(z>k)=0,05/2  p(z<=k)=0,975 Tauletan begiratuz, k=1,96
%95eko konfiantza tartea
(7,75-1,960,6/20; 7,75+1,960,6/20)=(7,6912; 7,8088)

b) p(z>k)=0,10/2  p(z<=k)=0,95 Tauletan begiratuz k=1,645

0,6 1,65∙0,6 2
|-𝑥̅ |1,65 0,04  n( ) =612,5
√𝑛 0,04
Lagin tamaina n613 izan behar du.
 Unibertsitatera Sartzeko Hautaprobak 2016 ekaina

Aukera B Ariketa B1

ENUNTZIATUA
Izan bitez matrize hauek, non u eta v parametro ezezagunak diren:
2 −1) 0 2) −2 0) 2 𝑢)
𝐴=( , 𝐵=( , 𝐶=( , 𝐷=(
−3 3 −1 2 −1 4 𝑣 −2
a) Zehaztu α, β, u eta v parametroen balioak ondoko matrize-ekuazio hau bete-
tzeko, BT matrizea B matrizearen iraulia izanik.
𝛼 0 𝑇 0 𝛼
𝐴( )𝐵 + 𝐶 ( )=𝐷
0 𝛽 𝛽 0
b) Zehaztu a eta b konstanteen balioak ondoko matrize-ekuazio hau betetzeko, A-1
matrizea A matrizearen alderantzizkoa izanik:
𝑎 𝑎 1
𝐴−1 ( ) = 𝐵 ( ) + ( )
𝑏 𝑏 2

Ebazpena

2 −1) (𝛼 0 ) (0 −1) (−2 0) (0 𝛼) (2 𝑢 )

a) ( ∙ ∙ + ∙ =
−3 3 0 𝛽 2 2 −1 4 𝛽 0 𝑣 −2
−2𝛼 −2𝛼 − 2𝛽 0 −2𝛼 2 𝑢
( )+( )=( )  α=2, β=-1, u=-6, v=-10
6𝛽 3𝛼 + 6𝛽 4𝛽 −𝛼 𝑣 −2

3 3) 1 3 1
b) |A|=3; Adj(A)=(  𝐴−1 = 3 ( )
1 2 3 2
1 3 1 𝑎 𝑎
( ) ∙ ( ) = ( 0 2) ∙ ( ) + (1)
3 3 2 𝑏 −1 2 𝑏 2
1
(3𝑎 + 𝑏) = 2𝑏 + 1
{1 3  a=1 eta b=0
(3𝑎 + 2𝑏) = −𝑎 + 2𝑏 + 2
3
 Unibertsitatera Sartzeko Hautaprobak 2016 ekaina

Aukera B Ariketa B2

ENUNTZIATUA
Institutu batek, ikasketa-amaierako bidaia finantzatzeko, kamisetak saltzea propo-
satu du. Aldez aurreko ikerketak ziurtatzen du salduko diren kamiseten kopurua
(KK), x prezioaren mendekoa izango dela (eurotan), funtzio honen arabera:
KK(x)=180-10x, 0x18
a) Zenbat kamiseta salduko dira 10 €-tan? Azaldu zein den kamiseta-salmenten
igoera/jaitsiera prezioa euro bat igotzen/jaisten den bakoitzean.
b) Lortu salmentengatiko diru-sarrera adierazten duen funtzioa. Zer preziok
emango digu diru-sarrera maximoa? Kasu horretan, zenbat kamiseta salduko li-
rateke?
c) Kamisetak saltzen dizkigun dendak, guztira K(z)=4z+50 euro kobratuko digu z
kamisetako eskaera batengatik. Kalkulatu zenbat ordaindu behar diogun den-
dari saldutako kamisetengatik x salmenta-prezioaren arabera. Idatzi irabazia-
ren funtzioa (x-ren mende), eta irabazi maximoa lortzeko x prezioa.

Ebazpena

a) KK(10)=180-1010=80 kamiseta salduko dira

KK(11)= 180-1011=70  KK(11)-KK(10)=10
Prezioak gora egiten duen euro bakoitzagatik, lehen baino 10 ka-
miseta gutxiago salduko dira.

b) s(x)=x(180-10x)=180x-10x2
s’(x)=180-20x  s’(x)=0 x=9 denean
s’’(x)=-20<0 beti, beraz, x=9 €-tan eta (180-109=90) 90 kami-
seta salduz lortzen da diru-sarrera maximoa.

c) k(x)=4(180-10x)+50=770-40x
Irabazia I(x)=Sarrera(x) – Kostua(x)
I(x)= 180x-10x2-(770-40x)=-10x2+220x-770
I’(x)=-20x+220
I’(x)=0  x=11 denean.
Dendariari ordaindu behar zaion balio maximoa 11€ da.
 Unibertsitatera Sartzeko Hautaprobak 2016 ekaina

Aukera B Ariketa B3

Bingo batean, ohiko kubo-formako dadoaren ordez, dodekaedro-formako dado berri

bat darabilte. Dado berri honen 12 aurpegietan 1, 2, 3, 4 eta 5 zenbakiak txanda-
katzen dira. “1” zenbakia aurpegi batean agertzen da. “2” zenbakia era aurpegi
batean, “3” zenbakia bi aurpegitan, “4” zenbakia hiru aurpegitan eta “5” zenbakia
bost aurpegitan. Dado hori orekatua baldin badago eta botatzen dugunean aurpegi
guztiak ateratzeko probabilitatea berdina dela jakinda, kalkulatu:
a) Dadoa bi aldiz botatzen badugu, zer probabilitate izango da bi zenbaki bakoiti
ateratzeko?
b) Dadoa hiru aldiz botatzen badugu, zer probabilitate izango da ateratako zenbaki
guztien batura 6 izateko?

Ebazpena

P(1)=1/12, p(2)=1/12, p(3)=2/12, p(4)=3/12, p(5)=5/12

a) bakoitia eta bakoitia={(1,1), (1,3), (1,5), (3,1), (3,3), (3,5), 5,1), (5,3), (5,5)}
1 1 1 2 1 5 2 1 2 2 2 5 5 1 5 2 5 5 64 4
p=12 12 + 12 12 + 12 12 + 12 12 + 12 12 + 12 12 + 12 12 + 12 12 + 12 12 = 144 = ⋯ = 9

b) batura 6={114, 123, 132, 213, 231, 312, 321}

1 1 3 1 1 2 22 11
p=12 12 12 + 6 12 12 12 = 144 = ⋯ = 72
 Unibertsitatera Sartzeko Hautaprobak 2016 ekaina

Aukera B Ariketa B4

ENUNTZIATUA
Hiri bateko meteorologia-estazioak adierazten duenez, abuztuko tenperatura ma-
ximoak 28ºC-ko batezbestekoa duen banaketa normal bati jarraitzen dio, eta 4ºC-
ko desbiderapen estandarra du. Erantzun:
a) Zer probabilitate dago abuztuko egun batean gehieneko tenperatura 32ºC baino
altuagoa izateko?
b) Abuztuko zenbat egunetan espero izatekoa da gehieneko tenperatura 25ºC-ren
azpian egotea?
c) Zer probabilitate dago abuztuko egun batean gehieneko tenperatura 28ºC eta
32ºC artean izateko?
d) Zein izango da, %95eko probabilitatearekin, abuztuko egun batean gehieneko
tenperaturak gaindituko ez duen balioa?

Ebazpena

N(28, 4) banaketa normala jarraitzen du.

32−28
a) p(X>32)=p(𝑍 > 4 )=p(Z>1)=1-p(Z1)=1-0,8413=0,1587
25−28
b) p(X<25)=p(𝑍 ≤ ) = 𝑝(𝑍 ≤ −0,75)=1-p(Z0,75)=1-0,7734=0,2266
4
Abuztuan 31 egun daude eta, egun batean tenperatura maximoa 25 ºC-ren az-
pitik egoteko probabilitatea 0,2266 denez, 310,2266=7,0246. hau da, abuztua-
ren 7 egunetan espero da.
28−28 32−28
c) p(28X32)=p( ≤𝑍≤ ) = 𝑝(0 ≤ 𝑍 ≤ 1) = 𝑝(𝑍 ≤ 1) − 𝑝(𝑍 ≤ 0)=0,8413-
4 4
0,5000=0,3413
𝑡−28 𝑡−28
d) p(X<t)=0,95  p(𝑍 ≤ ) = 0,95  tauletan begiratuz = 1,555 
4 4
t=34,56 ºC
%95eko probabilitatearekin abuztuko egun batean gehieneko tenperatura gain-
dituko ez duen balioa 34,56 ºC da.