Matematika II

USE 2019
www.ehu.eus
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A
EBALUAZIOA LA UNIVERSIDAD

2019ko EKAINA JUNIO 2019

MATEMATIKA II MATEMÁTICAS II

Azterketa honek bi aukera ditu. Haietako bati erantzun behar diozu.

Ez ahaztu azterketako orrialde bakoitzean kodea jartzea.

Azterketa 5 ariketaz osatuta dago.

Ariketa bakoitza 0 eta 2 puntu artean baloratuko da.

Kalkulagailuak erabil daitezke baina ezaugarri hauek dituztenak ez:

pantailla grafikoa, datuak igortzeko aukera, programatzeko aukera, ekuazioak
ebazteko aukera, matrize-eragiketak egiteko aukera, determinanteen kalkulua
19
egiteko aukera, deribatuak eta integralak egiteko aukera, datu alfanumerikoak
gordetzeko aukera.

Este examen tiene dos opciones.

20
No olvides incluir el código en cada una de las hojas de examen.

El examen consta de cinco ejercicios.

Cada ejercicio será valorado entre 0 y 2 puntos.

No se podrán usar calculadoras que tengan alguna de las siguientes prestaciones:

pantalla gráfica, posibildad de transmitir datos, programable, resolución de
ecuaciones, operaciones con matrices, cálculo de determinantes, derivadas e
integrales, almacenamiento de datos alfanuméricos.
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A
EBALUAZIOA LA UNIVERSIDAD

2019ko EKAINA JUNIO 2019

MATEMATIKA II MATEMÁTICAS II

19
20
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A
EBALUAZIOA LA UNIVERSIDAD

2019ko EKAINA JUNIO 2019

MATEMATIKA II MATEMÁTICAS II

A AUKERA

A1 Ariketa
Eztabaidatu honako ekuazio sistema hau, m parametroaren balioen arabera.





(m + 3)x +my +mz = m − 1

S= 3x +mz = m − 2


−y +z =m−3



Ebatzi bateragarri indeterminatua den kasuetan, baldin eta halakorik bada.

19
A2 Ariketa
Izan bitez

r≡


− 3y + 4z = 1
4x
zuzena eta x − y + Az = 0 planoa.
3x − 2y + z = 0

a) Existitzen al da A-ren balioren bat, zeinetarako planoa r-rekiko paraleloa

20
den?
b) Aurkitu (0, 0, 0) puntutik pasatzen den eta r zuzenarekiko perpendikularra
den planoaren ekuazioa.
A3 Ariketa
Izan bitez f (x) = x2 + 64 funtzioa eta P (6, 0) f -ren grafikoarekiko kanpoko
puntua. Aurkitu P puntutik pasatzen d(ir)en f -ren zuzen ukitzailea(k).
A4 Ariketa
Z
Kalkula ezazu xe−4x dx, kalkulua egiteko erabili duzun prozedura azalduz.
A5 Ariketa
Mahai baten gainean botoiz beteriko hiru kutxa ditut; lehenengo kutxan 3 botoi
daude, bigarrenean 5 eta hirugarrenean 4 botoi. Botoi gorri bakarra dago kutxa
bakoitzeko. Zoriz kutxa bat aukeratzen badut eta bertatik, zoriz, botoi bat atera-
tzen badut:
a) Zein da botoia gorria izateko probabilitatea?
b) Atera dudan botoia gorria izan dela jakinik, zein da probabilitatea lehenengo
kutxakoa izateko?
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A
EBALUAZIOA LA UNIVERSIDAD

2019ko EKAINA JUNIO 2019

MATEMATIKA II MATEMÁTICAS II

B AUKERA

B1 Ariketa
A(a) matrizea emanda  

1 0 0
A(a) = 


1 a 0,

1 1 1
kalkula ezazu, arrazoituz, a-ren balioa, A(a)2 -ren determinatea 4 izateko.
B2 Ariketa
19
Izan bitez A(0, 0, 1), B(1, 1, 1) eta C(−1, −1, 2) puntuak. Lerrokatuta al daude?
Erantzuna baiezkoa bada, kalkula ezazu hiru puntu horietatik pasatzen den zuze-
naren ekuazioa. Erantzuna ezezkoa izanez gero, idatzi hiru puntu horiek hartzen
dituen planoaren ekuazioa.
B3 Ariketa
20
Izan bedi f (x) = x2 e−4x funtzioa. Kalkula itzazu f -ren lehenengo eta bigarren
deribatua. Aurkitu f -ren maximoak eta minimoak.
B4 Ariketa
Marraztu y = x + 2 zuzenak eta y = x2 parabolak mugatzen duten eremu finitua.
Kalkula ezazu eremu horren azalera.
B5 Ariketa
Sei aldeko dado bat 6.000 bider botatzen dugu. Kalkulatu zein da probabilitatea
lortutako bostekoen kopurua:
a) 1.500 baino handiagoa izateko.
b) 1.000 eta 1.100 artean egoteko.
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EBALUAZIOA
EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A LA UNIVERSIDAD

CRITERIOS DE CORRECCIÓN Y CALIFICACIÓN

ZUZENTZEKO ETA KALIFIKATZEKO IRIZPIDEAK

MATEMATIKA II
EBALUATZEKO IRIZPIDE OROKORRAK.

1. Probaren puntuazioa, guztira, 0 eta 10 puntu bitartekoa izango da.

2. Ariketa guztiak berdin baloratuko dira: 0 eta 2 puntuen artean.
3. Planteamendu egokiak baloratuko dira, bai planteamendu orokorra, bai atal
bakoitzaren planteamendua (halakorik balego).
4. Zenbakizko akatsak-kalkuluetan egindakoak eta abar- ez dira kontuan hartuko,
baldin eta akats kontzeptualak ez badira.
5. Positiboki baloratuko dira soluzioa hobeto ikusarazten dituzten ideiak, eske-
19
mak, grafikoak, aurkezpenak etab.
6. Azterketa txukun aurkeztea aintzat hartuko da.

Ariketa bakoitzari dagozkion irizpide bereziak

A AUKERA
20
A.1.
• Matrizearen determinantea kalkulatzea eta determinantea nulua ez den kasuak
eztabaidatzea (0, 75 puntu).
• m = 0 eta m = 3 kasuak eztabaidatzea (0, 75 puntu).
• m = 3 kasurako ebaztea (0, 5 puntu).
A.2.
• Problema planteatzea: zuzenaren norabide bektorea, planoaren bektore normala
eta A-ren balioa lortzea (puntu bat).
• (0, 0, 0) puntutik igaro eta r zuzenaren plano perpendikularra lortzea (puntu
bat).
A.3.
• (6, 0) puntutik igaro eta emandako parabolaren tangentea den zuzenaren ekua-
zioa lortzea (puntu bat).
• Zuzen ukitzailearen ekuazioa lortzea a = 16 denean (0, 5 puntu) eta a = −4
denean (0, 5 puntu).
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EBALUAZIOA
EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A LA UNIVERSIDAD

CRITERIOS DE CORRECCIÓN Y CALIFICACIÓN

ZUZENTZEKO ETA KALIFIKATZEKO IRIZPIDEAK

A.4.
• Zatikako integrazioa aplikatzea (0, 5 puntu).
• Aurreko metodoa erabiliz, integrala zuzen kalkulatzea (1, 5 puntu).
A.5.
• Problema ondo planteatzea (0, 5 puntu).
• a) atala ebaztea (0, 75 puntu).
• b) atala ebaztea (0, 75 puntu).

19
20
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EBALUAZIOA
EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A LA UNIVERSIDAD

CRITERIOS DE CORRECCIÓN Y CALIFICACIÓN

ZUZENTZEKO ETA KALIFIKATZEKO IRIZPIDEAK

B AUKERA
B.1.
• A2 matrizea kalkulatzea, edo determinanteen propietatea erabiliz: bi matrizeren
arteko biderketaren emaitzaren determinantea eta matrize horien determinanteen
biderketaren emaitzak berdinak dira (puntu bat).
• a-ren balioa zuzen kalkulatzea(puntu bat).
B.2.
• Lerrokatuta al dauden galderari zuzen erantzutea (puntu bat).
• A, B eta C hartzen dituen planoa lortzea (puntu bat).
B.3. 19
• Funtzioaren lehenengo deribatua zuzen kalkulatzea (0, 5 puntu).
• Funtzioaren bigarren deribatua zuzen kalkulatzea (0, 5 puntu).
• Funtzioaren minimoa zuzen kalkulatzea (0, 5 puntu).
• Funtzioaren maximoa zuzen kalkulatzea (0, 5 puntu).
20
B.4.
• Eremua zuzen eta parabolaren ebakidura gisa modu egokian marraztea eta
funtzio horien ebakipuntuak kalkulatzea (puntu bat).
• Eremuaren azalera kalkulatzea Barrow-en erregelaren bidez (puntu bat).
B.5.
• Probabilidade-eredua identifikatzea (0, 5 puntu).
• a) atala ebaztea (0, 75 puntu).
• b) atala ebaztea (0, 75 puntu).
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EBALUAZIOA
EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A LA UNIVERSIDAD

CRITERIOS DE CORRECCIÓN Y CALIFICACIÓN

ZUZENTZEKO ETA KALIFIKATZEKO IRIZPIDEAK

A AUKERA
EBAZPENA A1
Sistemaren determinantea m(m − 3) da, orduan: m 6= 0 eta m 6= 3 direnean,
sistema BATERAGARRI DETERMINATUA da.
m = 0 denean, koefiziente-matrizearen heina 2 da, eta matrize zabalduarena 3 da;
orduan sistema BATERAEZINA da.
m = 3 denean, koefiziente-matrizearen heina 2 da, eta matrize zabalduarena 2 da
ere bai; beraz sistema BATERAGARRI INDETERMINATUA da.
Sistemaren soluzioa m = 3 denean: x = −t + 1/3, y = t, z = t.
19
EBAZPENA A2
a) r zuzenaren norabide bektorea vr = (5, 8, 1) da. Planoaren bektore normala
(1, −1.A) da . Eskatutakoa betetzeko bi bektore horiek perpendikularrak izan behar
dute, orduan haien biderkadura eskalarrak zero izan behar du, hau da: 0 = (5, 8, 1).(1, −1.A)
orduan −3 + A = 0, hau da A = 3.
b) Zuzenaren plano perpendikularra lortzeko, puntu bat A(0, 0, 0) eta planoaren
20
bektore normala ditugu (zuzenaren norabide bektorea ). Datu horiekin, eskatutako
planoaren ekuazioa, 5x + 8y + z = 0 izango da.
EBAZPENA A3
Funtzioaren edozein puntu (a, a2 + 64) da. Puntu horretan funtzioaren zuzen ukit-
zailearen ekuazioa y − (a2 + 64) = 2a(x − a) da. (6, 0) kanpoko puntutik pasatuko
bada, ekuazio hau bete behar da: −(a2 + 64) = 2a(6 − a) edo a2 − 12a − 64 = 0.
Ekuazio horrek bi soluzio ditu a = −4 eta a = 16.
a = −4 denean, zuzen ukitzailea y = −8x + 48 da.
a = 16 denean, zuzen ukitzailea y = 32x − 192 da.
EBAZPENA A4
Eskatutako integrala kalkulatzeko, zatikako integrazioaren metodoa erabil dezakegu,
non u = x eta dv = e−4x dx diren. Aldaketa horiek eginda, du = dx eta v =
−1/4e−4x dira, beraz
Z
−4x 1 −4x Z 1 −4x e−4x (4x + 1)
xe dx = − xe − − e dx = − + C.
4 4 16
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EBALUAZIOA
EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A LA UNIVERSIDAD

CRITERIOS DE CORRECCIÓN Y CALIFICACIÓN

ZUZENTZEKO ETA KALIFIKATZEKO IRIZPIDEAK

EBAZPENA A5
Probabilitate baten kalkulua: zuhaitz-diagramaren bidez eta probabilitate baldintza-
tuaren bidez ebatzi daiteke.
Gertaerak honako hauek dira:
R Botoi gorria atera dugu, R0 ez dugu botoi gorria atera.
C1 lehenengoko kutxakoa izatea, C2 bigarren kutxakoa izatea eta C3 hirugarren
kutxakoa izatea.
a)
11 11 11 47
P (R) = P (C1 ).P (R/C1 )+P (C2 ).P (R/C2 )+P (C3 ).P (R/C3 ) = + + =

b)
19 P (C1 /R) =
P (C1 ).P (R/C1 ) 20
P (R)
=
47
3 3 3 5 3 4 180
20
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EBALUAZIOA
EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A LA UNIVERSIDAD

CRITERIOS DE CORRECCIÓN Y CALIFICACIÓN

ZUZENTZEKO ETA KALIFIKATZEKO IRIZPIDEAK

B AUKERA
EBAZPENA B1
Bi matrizeren arteko biderketaren emaitzaren determinantea eta matrize horien de-
terminanteen biderketaren emaitzak berdinak dira. Emandako matrizearen determi-
natearen balioa a bada, orduan a2 = 4, hau da a = 2 edo a = −2 izango da.
EBAZPENA B2
AB = (1, 1, 0) bektorea eta AC = (−1, −1, 1) bektorea ez dira proportzionalak;
beraz A, B eta C puntuak ez daude lerrokatuta. Bi bektore horien biderkadura
bektoriala v = (1, −1, 0) da. Orduan, hiru puntu horiek hartzen dituen planoaren
ekuazioa x − y = 0 da.
19
EBAZPENA B3
Funtzioaren lehenengo deribatua f 0 (x) = 2x(1 − 2x)e−4x da.
Funtzioaren bigarren deribatua f 00 (x) = (16x2 − 16x + 2)e−4x da.
x = 0 denean funtzioak minimoa du eta x = 1/2 denean, maximoa.
20
EBAZPENA B4
Eskatutako eremua:

-1 1 2

zuzenaren eta parabolaren ebakipuntuak (−1, 1) eta (2, 4) dira. Eremuaren azalera
honako integral definituaren bidez kalkulatzen da:
Z 2 9
(x + 2 − x2 )dx =
−1 2
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EBALUAZIOA
EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A LA UNIVERSIDAD

CRITERIOS DE CORRECCIÓN Y CALIFICACIÓN

ZUZENTZEKO ETA KALIFIKATZEKO IRIZPIDEAK

EBAZPENA B5
Banaketa binomialaren ariketa: B(6000, 0, 167), N (1000, 28, 9) normalera hurbil-
tzen da.
1500,5−1000
a) P (x > 1500) = P (x > 1500,5) = P (z > 28,9 ) = P (z > 17, 3) = 0.
b) P (1000 < x < 1100) = P (999, 5 < x ± 0, 5 < 1100, 5) =
P ((999, 5 − 1000)/28, 9 < z < (1100, 5 − 1000)/28, 9) = P (−0, 02 < z <
3, 48) = 0, 9997 − (1 − 0, 5080) =
0, 50777.

19
20
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EBALUAZIOA
EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A LA UNIVERSIDAD

CRITERIOS DE CORRECCIÓN Y CALIFICACIÓN

ZUZENTZEKO ETA KALIFIKATZEKO IRIZPIDEAK

A.4.
• Aplicación de la integración por partes (0, 5 puntos).
• Cálculo correcto de la integral aplicando el método anterior (1, 5 puntos).
A.5.
• Planteamiento correcto del ejercicio (0, 5 puntos).
• Resolución del apartado a) (0, 75 puntos).
• Resolución correcta del apartado b) (0, 75 puntos).

19
20
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EBALUAZIOA
EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A LA UNIVERSIDAD

CRITERIOS DE CORRECCIÓN Y CALIFICACIÓN

ZUZENTZEKO ETA KALIFIKATZEKO IRIZPIDEAK

OPCIÓN B
B.1.
• Cálculo de la matriz A2 o razonamiento sobre determinante del producto como
producto de los determinantes (1 punto).
• Cálculo de a de manera correcta (1 punto).
B.2.
• Responder correctamente a la pregunta de si están alienados (1 punto).
• Obtención del plano que contiene a los tres puntos A, B y C (1 punto).
B.3.
19
• Cálculo correcto de la primera derivada (0, 5 puntos).
• Cálculo correcto de la segunda derivada (0, 5 puntos).
• Cálculo correcto del mínimo (0, 5 puntos).
• Cálculo correcto del máximo (0, 5 puntos).
20
B.4.
• Dibujo adecuado del recinto como intersección de una recta y una parábola y
el cálculo de los puntos de corte de ambas funciones (1 punto).
• Cálculo correcto del área del recinto mediante la regla de Barrow (1 punto).
B.5.
• Identificar el modelo de probabilidad. (0, 5 puntos).
• Resolución del el apartado a) (0, 75 puntos).
• Resolución del apartado b) (0, 75 puntos).
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EBALUAZIOA
EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A LA UNIVERSIDAD

CRITERIOS DE CORRECCIÓN Y CALIFICACIÓN

ZUZENTZEKO ETA KALIFIKATZEKO IRIZPIDEAK

OPCIÓN A
SOLUCIÓN A1
El determinante del sistema es igual a m(m − 3), por tanto, para m 6= 0 y m 6= 3,
el sistema es COMPATIBLE DETERMINADO.
Para m = 0 el rango de la matriz de coeficientes es 2 y el de la matriz ampliada es
3, por tanto, el sistema es INCOMPATIBLE.
Para m = 3 el rango de la matriz de coeficientes es 2 y el de la ampliada también
es 2, por tanto el sistema es COMPATIBLE INDETERMINADO.
La solución es x = −t + 1/3 y = t, z = t.
19
SOLUCIÓN A2
a) El vector director de la recta r es vr = (5, 8, 1). El vector normal del plano es
(1, −1, A). Tienen que ser perpendiculares para que se cumpla lo pedido, es decir,
su producto escalar debe ser cero. Por lo tanto,
0 = (5, 8, 1).(1, −1, A) de donde: − 3 + A = 0, o sea A = 3.
20
b) Para calcular el plano perpendicular a la recta, tenemos un punto A(0, 0, 0) y el
vector normal a dicho plano que es el vector director de la recta. Por ello el plano
buscado es 5x + 8y + z = 0.
SOLUCIÓN A3
El punto genérico de la gráfica de f es (a, a2 +64). La ecuación de la recta tangente
en dicho punto es y − (a2 + 64) = 2a(x − a). Para que pase por el punto exterior
(6, 0) debe cumplirse la ecuación −(a2 + 64) = 2a(6 − a) o lo que esequivalente
a2 − 12a − 64 = 0. Esta ecuación tiene dos soluciones: a = −4 y a = 16.
Para a = −4 la recta tangente es y = −8x + 48.
Para a = 16 la recta tangente es y = 32x − 192.
SOLUCIÓN A4
La integral se puede resolver mediante integración por partes, donde u = x y
dv = e−4x dx. Con este cambio resultan du = dx y v = − 41 e−4x . Es decir:
Z 1 Z 1 e−4x (4x + 1)
xe−4x dx = − xe−4x − − e−4x dx = − + C.
4 4 16
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EBALUAZIOA
EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A LA UNIVERSIDAD

CRITERIOS DE CORRECCIÓN Y CALIFICACIÓN

ZUZENTZEKO ETA KALIFIKATZEKO IRIZPIDEAK

SOLUCIÓN A5
Ejercicio de cálculo de probabilidades que puede resolverse mediante un diagrama
de árbol y la probabilidad condicionada.
Sean los siguientes sucesos:
R saco botón rojo, R0 No saco botón rojo.
C1 procede de la primera caja, C2 procede de la segunda caja y C3 procede de
la tercera caja.
a)
11 11 11 47
P (R) = P (C1 ).P (R/C1 )+P (C2 ).P (R/C2 )+P (C3 ).P (R/C3 ) = + + =

b)
19 P (C1 /R) =
P (C1 ).P (R/C1 ) 20
P (R)
=
47
3 3 3 5 3 4 180
20
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EBALUAZIOA
EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A LA UNIVERSIDAD

CRITERIOS DE CORRECCIÓN Y CALIFICACIÓN

ZUZENTZEKO ETA KALIFIKATZEKO IRIZPIDEAK

OPCIÓN B
SOLUCIÓN B1
El determinante del producto es igual al producto de los determinantes y el deter-
minante de la matriz dada es a. Por ello el valor buscado debe satisfacer a2 = 4,
es decir a = 2 o a = −2.
SOLUCIÓN B2
El vectores AB = (1, 1, 0) y el vector AC = (−1, −1, 1) no son proporcionales, por
lo que los tres puntos no están alineados. El producto vectorial de los dos vectores
anteriores es v = (1, −1, 0) por lo que el plano que contiene a los tres puntos es
x − y = 0.
19
SOLUCIÓN B3
La primera derivada es f 0 (x) = 2x(1 − 2x)e−4x .
La segunda derivada es f 00 (x) = (16x2 − 16x + 2)e−4x .
En x = 0 hay un mínimo y en x = 1/2 hay un máximo.
20
SOLUCIÓN B4
El recinto es el siguiente:

-1 1 2

Los puntos de corte de la recta y la parábola son (−1, 1) y (2, 4).

El area del recinto se calcula mediante la siguente integral definida:
Z 2 9
(x + 2 − x2 )dx = .
−1 2
 UNIBERTSITATERA SARTZEKO EBALUAZIOA
EVALUACIÓN PARA EL ACCESO A LA UNIVERSIDAD

CRITERIOS DE CORRECCIÓN Y CALIFICACIÓN

ZUZENTZEKO ETA KALIFIKATZEKO IRIZPIDEAK

EBAZPENA B5
Banaketa binomialaren ariketa: B(6000, 0, 167), N (1000, 28, 9) normalera hurbil-
tzen da.
1500,5−1000
a) P (x > 1500) = P (x > 1500,5) = P (z > 28,9 ) = P (z > 17, 3) = 0.
b) P (1000 < x < 1100) = P (1000,5< x < 1099, 5) =
P ((1000,5 − 1000)/28, 9 < z < (1099,5 − 1000)/28, 9) = P(z < 3,4) -
P(z < 0,02) = 0, 9997 − 0,50,80 = 0,4917.

19
20