Matematika II

NOTA
Probabilitatea
eta
Estatistika

Izena ...............................................................................
1. A eta B gertaerei buruz ondoko datuak ezagunak dira: gertaerak
independenteak dira, bietakoren bat gertatzeko probabilitatea 5/6 da eta
biak batera gertatzearena 1/3. Kalkulatu A eta B gertaeren probabilitatea

2. Bola 1 zuri eta 2 beltz dituen kutxa batetik segidako itzuleradun ateraldiak
egiten dira (bola bat ateraldi bakoitzean). Izan bedi x ateratako bola
zurien kopurua.Bost ateraldi egiten badira,
a. Zein da x aldagaiaren probabilitate-banaketa?
b. Zein da bere batez bestekoa eta desbideratze tipikoaren balioa?
c. Zein da p(x  2) probabilitatearen balioa?
d. 288 ateraldi egiten badira, zein da 90 bola zuri baino gehiago
ateratzeko probabilitatea?
Banaketa binomialaren baldintzak betetzen ditu: a) Bi emaitza (zuri edo beltza) b)
Probabilitateak konstanteak (1/3 eta 2/3) c) Esperientzia bera 5 bider errepikatu
da.Beraz, x ateratako bola zurien kopurua bada, x  B(5; 1/3) da eskatutako
probabilitate-banaketa. Banaketaren batez bestekoa eta desbideratze tipikoa:
   n  p  5  1 / 3  1,66

  n  p  q  5  1 / 3  2 / 3  1,05
p( x  2)  p( x  2)  p( x  3)  p( x  4)  p( x  5) Gertaera osagarriaren bidez,
kalkulua errazten da: p ( x  2)  1  [ p ( x  0)  p ( x  1)]
Bi probabilitate hauek banaketa binomialaren formularen bidez edo probabilitate arrunt
moduan kalkula daitezke.Era arruntean,
2 2 2 2 2
p( x  0)  p(bostak beltzak )       0,132
3 3 3 3 3
 1 2 2 2 2
p( x  1)  p(1 zuri , 4 beltz )  5       0,329
3 3 3 3 3
p( x  2)  1  0,132  0,329  0,539 .
Banaketa binomialaren formularen bidez,
 5  1   2 
0 5 4
5!  2 
p( x  0)               0,132
 0  3   3  0!5!  3 
 5  1   2 
1 4 4
5! 1  2 
p( x  1)                0,329
1  3   3  1!4! 3  3 
Oharra: kasu honetan ezin daiteke hurbildu banaketa binomiala banaketa normalaren
bidez:
 5 1 / 3  1,66  5
 . Egitekotan, errorea handia litzateke. Hurbilketa ona izaten da n
5  2 / 3  3 ,33  5
oso handia denean.
Azken galderari erantzuteko, x  B(288; 1/3) banaketa erabiliko dugu.
p( x  90)  p( x  91)  p( x  92)  ...  p( x  288) . Kalkulu hau korapilatsua denez,
banaketa normalaren bidez hurbilduko dugu banaketa binomiala.Horretarako hauxe bete
n  p  5  288  1 / 3  96  5
behar da:  . Kasu honetan,
 . Baldintzak oso argi betetzen
n  q  5 288  2 / 3  192  5
direnez, oso hurbilketa ona izango da.x  B(288; 1/3) da
   n  p  288  1 / 3  96
 x’  N(96;8) da.
  n  p  q  288  1 / 3  2 / 3  8
B(288; 1/3) N(96;8) N(0,1)
X aldagaia x’ aldagaia z aldagaia
90,5  96
p( x  90)  p( x   90,5)  p( z  )  p( z  0,69)  p( z  0,69)   (0,69) 
8
 0,7549 .

3. Hiri bateko biztanleen %60 A auzoan bizi da, %30 B auzoan bizi da eta
gainerakoak C auzoan. Osasun ikerketen emaitza aztertuta, zera detektatu
da: A auzoan %2k minbizia duela, B auzoan %1ek eta C auzoan ez da
detektatu minbizidunik.
a. Hiriko pertsona bat zoriz aukeratzen da, zein da minbizia izateko
probabilitatea?
b. Hiriko pertsona bat zoriz hautatu da eta ez du minbizirik. Zein da
C auzoan bizi izateko probabilitatea?
 M= minbizia edukitzea
EzM= minbizia ez
edukitzea

a) P(M)=P(AՌM)+P(BՌM)+P(CՌM)=P(A)·P(M/A)+P(B)·P(M/B)+P(C)·P(M/C)
=0.6·0.02+0.3·0.01+0.1·0=0.015
b) Probabilitatea “ a posteriori” da, beraz Bayesen formula erabiliko dugu.
( ) ( ) ( )
( )
( ) ( )

Kontingentzi-taula eginez gero:

A B C guztira

(60*2/100) (30*1/100) (1.2+0.3+0)

M 0
1.2 0.3 1.5

(60-1.2) (30-0.3) (58.8+29.7+1)

EzM 10
58.8 29.7 98.5

(100-60-30)
guztira 60 30 100
10

a) ( )
( )
b) ( )
( )
4. Merkataritza-kate baten hileko salmentek 3000€ko desbideratze tipikoa
eta 45000€-ko batez bestekoa dituen banaketa normal bati jarraitzen
diote. Kalkula itzazu probabilitate hauek, emaitzak portzentajetan
adieraziz:
a. Hileko salmentak 50000 € baino gehiago izateko probabilitatea.
 b. Hileko salmentak 42000 € eta 46000 € artean egoteko
probabilitatea.
c. Hileko salmentak 39000 € baino gutxiago izateko probabilitatea.
d. Hileko salmentak kopuru jakin bat baino handiago izateko
probabilitatea %1 dela jakinik, zein da kopuru jakin hori?

5. Herrialde bateko biztanleen altuerak 1.75m-ko batez bestekoa duen

banaketa normala jarraitzen du. Herrialde horretan 1.90m baino gehiago
neurtzen duten biztanleak totalaren %6,68 dira. Zein da 1.60m baino
altuera handiagoko biztanleen proportzioa?

Oharra: ariketa guztiek berdin balio dute.