Hormony II

1. Działanie hormonów tarczycy (tyroksyny i trójjodotyroniny) polega na pobudzaniu aktywności

metabolicznej tkanek ustroju, co wyraża się zwiększonym zużyciem tlenu, glukozy i tłuszczów
na poziomie komórkowym. Pobudzają one również wchłanianie węglowodanów oraz regulują
metabolizm cholesterolu. Pobudzają też kurczliwość włókien mięśniowych. Do lekarza zgłosiła
się bardzo szczupła kobieta skarżąca się na utrzymującą się od dłuższego czasu podwyższoną
temperaturę ciała, nerwowość, drżenie rąk, kołatanie serca. Podczas badania stwierdzono
tętno ponad 100 uderzeń/min., podwyższone ciśnienie tętnicze, obniżony poziom
cholesterolu we krwi, niskie stężenie TSH (tyreotropiny) oraz wysoki poziom hormonów
tarczycy.

a) Podaj, czy opisane objawy wskazują na niedoczynność tarczycy czy na nadczynność

tarczycy

b) Wyjaśnij, dlaczego, w opisanym przypadku, we krwi występuje niskie stężenie

tyreotropiny

1. Pod wpływem hormonów podwzgórza, u chłopców wzrasta wydzielanie testosteronu od 10.

roku życia do 20. roku życia. Wysoki poziom testosteronu utrzymuje się do 25. roku życia, po
czym następuje powolny spadek. Testosteron (i inne steroidy anaboliczne) to również
najczęściej używany środek dopingujący w kulturystyce i sportach siłowych. Lekarze
przestrzegają przed stosowaniem tego środka oraz wszelkich steroidów anabolicznych,
twierdząc że szczególnie u młodych mężczyzn mogą one prowadzić nawet do całkowitej
bezpłodności. Na schemacie przestawiono regulację nerwowo-hormonalną czynności jąder z
uwzględnieniem działania steroidów anabolicznych (znak „ + ” oznacza pobudzenie, znak „ – ”
oznacza hamowanie)

Na podstawie powyższych informacji wyjaśnij zależność między stosowaniem steroidów anabolicznych przez
młodych mężczyzn (do 25. roku życia) a zahamowaniem spermatogenezy.
 2. Uzupełnij tabelę:

4.

5.
 6.

8. Pacjent przebywający w szpitalu wydalał duże ilości moczu. Lekarz prowadzący skonsultował ten przypadek z
endokrynologiem, który zasugerował, że uszkodzeniu mógł ulec jeden z płatów przysadki mózgowej.

a) Zaznacz na rysunku nazwę płata, którego uszkodzenie może być przyczyną wydalania dużych ilości moczu u
tego pacjenta oraz krótko uzasadnij swój wybór.

b)Wymień dwa hormony przysadki i opisz ich działanie.

8.

a) Podaj nazwę gruczołu, który zanika po osiągnięciu dojrzałości i wyjaśnij jego rolę w organizmie
człowieka. …………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

b) Wskaż i podpisz przysadkę mózgową oraz wyjaśnij jej nadrzędne znaczenie w stosunku do innych
gruczołów wydzielania dokrewnego. ………………………………………………………….………………………………………
……………………………………………………………….…………………………………

c) Podaj nazwę gruczołu wskazanego literą A. …………………………………………….

9.

Wpisz w miejsca A, B, C schematu znak (+), oznaczający pobudzenie, lub znak (-), oznaczający
hamowanie czynności wydzielniczej podwzgórza.

10. Szyszynka to mały, okrągły gruczoł dokrewny położony nad móżdżkiem, pomiędzy półkulami
mózgowymi. Aktywność szyszynki jest zależna od światła. Hormon produkowany przez szyszynkę
wpływa na czynność wewnątrzwydzielniczą podwzgórza, przez co może opóźniać dojrzewanie
płciowe oraz stanowi przekaźnik informacji o potrzebie zmiany aktywności życiowej organizmu
poprzez wpływanie na ośrodki snu i czuwania.

a) Podaj nazwę hormonu produkowanego przez szyszynkę. .................................................

b) Uzasadnij, dlaczego osoby śpiące w zaciemnionych pomieszczeniach rano śpią

dłużej. .......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

11. Adrenalina to hormon, który mobilizuje organizm do działania w warunkach krótkotrwałego

stresu. Na schemacie przedstawiono występowanie receptorów dla adrenaliny (adrenergicznych)
typu α i typu β w różnych rodzajach komórek organizmu człowieka oraz reakcję tych komórek na
adrenalinę.

Na podstawie schematu oceń, które stwierdzenia dotyczące oddziaływania adrenaliny na komórki docelowe są
prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. 1.

a) Tylko te komórki organizmu, które mają odpowiednie receptory adrenergiczne, są wrażliwe

na adrenalinę.

b) Efekt działania adrenaliny na komórkę mięśni gładkich w naczyniach krwionośnych zależy od

typu receptora występującego na jej powierzchni.

c) Różne komórki organizmu wyposażone w ten sam typ receptora dla adrenaliny wykazują taki
sam efekt fizjologiczny.

Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały one prawdziwe informacje dotyczące efektów działania adrenaliny
w warunkach krótkotrwałego stresu. W każdym nawiasie podkreśl właściwe określenie.

Adrenalina wydzielana jest przez (korę nadnerczy / rdzeń nadnerczy). Wyzwala ona rozkład glikogenu w
komórkach wątroby oraz (zmniejsza / zwiększa) dopływ krwi do mięśni szkieletowych, równocześnie
(zmniejszając / zwiększając) dopływ krwi do ścian przewodu pokarmowego.
Określ, czy adrenalina jest hormonem steroidowym, czy – pochodną aminokwasu. Odpowiedź uzasadnij,
porównując lokalizację komórkową receptorów adrenergicznych z typową lokalizacją receptorów dla obu
rodzajów hormonów.

12. Układ termoregulacji zapewnia człowiekowi utrzymanie względnie stałej temperatury ciała. Regulacja
temperatury ciała polega na zwiększaniu wytwarzania ciepła w organizmie lub na czynnym rozpraszaniu ciepła,
dzięki czemu stała temperatura ciała może być utrzymana niezależnie od temperatury otoczenia. Na poniższym
schemacie zilustrowano współdziałanie głównych reakcji termoregulacyjnych u człowieka w przedziale
temperatury otoczenia 0°C – 55°C.

Korzystając z wykresu, podaj po jednym przykładzie reakcji organizmu człowieka na wymienione poniżej zmiany
temperatury otoczenia i określ wpływ tej reakcji na utrzymanie względnie stałej temperatury ciała:

a) zmiana temperatury otoczenia z 20°C do 10°C

b) zmiana temperatury otoczenia z 40°C do 50°C

c) Wyjaśnij, dlaczego podczas utraty dużych ilości ciepła przez organizm obserwuje wzrost
wydzielania zarówno hormonu tyreotropowego (TSH), jak i hormonów tarczycy. W
odpowiedzi uwzględnij funkcje tych hormonów.