BIBLIA W LITERATURZE I KULTURZE

1.Uzupełnij tabelę.

STARY TESTAMENT NOWY TESTAMENT

Czas spisania XIX - I w. p.n.e. 51 - 96 r. n.e.
język Hebrajski, Aramejski i Grecki Grecki
Wybrane księgi Rodzaju, Wyjścia, Mądrości Ewangelie, List do Kolosan

2.Wyjaśnij znaczenie słów:

a) Biblia: zbiór ksiąg, spisanych pierwotnie w językach hebrajskim, aramejskim i w greckim,
uznawanych przez żydów i chrześcijan za natchnione przez Boga.
b) Testament: Dzieli się na stary (dzieje przed narodzinami Chrystusa) i nowy (dzieje po narodzinach
chrystusa
c) Ewangelia: w pierwotnym chrześcijaństwie termin ten oznaczał przepowiadanie zbawczego
wydarzenia nadejścia Królestwa Bożego i pojawienia się Jezusa z Nazaretu jako oczekiwanego
mesjasza.

3. Określ problematykę:
a) Księgi Hioba: podejmuje problem cierpienia zupełnie niezawinionego. Próbuje się odpowiedzieć
tutaj na pytanie, dlaczego cierpimy, skoro nie popełniliśmy grzechu? Czy cierpienie jest w ogóle karą
za jakikolwiek grzech? „Księga Hioba” jednoznacznie odpowiada, że nie. Bóg ma swoje plany, które
mogą nie być zrozumiałe dla człowieka, dlatego winien przyjmować je z pokorą. Pojawia się także
drugi pytanie: czy warto nie żyć w grzechu i pozostać wiernym Bogu? Niewinność nie przynosi
wolności od cierpienia, ale na pewno spokój sumienia. Wyraźnie podkreślony został w „Księdze”
indywidualizm Hioba, który odpowiada przed Bogiem za czyny. To osobisty dramat człowieka
walczącego o swoją wolność. Nie można do końca zrozumieć wyroków Boga, ale jeśli człowiek nie ma
sobie niczego do zarzucenia, to w cierpieniu osiągnie spokój.

b) Księgi Koheleta: mówi o życiu ludzkim jako o marności, tzn. podkreślają słabość człowieka i
kruchość jego zycia i przemijanie spraw ludzkich, dla nich pozbawione wartości są również: majątek,
władza, kariera, sława, uroda a wartość posiadaja jedynie dobra duchowe. Ma charakter
pesymistyczny
4. Na podstawie historii Abrahama opisz relacje między Bogiem a człowiekiem przedstawione w
Starym Testamencie.

Człowiek był posłuszny Bogu i bez wahania wykonywał jego rozkazy. Gotów był nawet do ofiarowania
tego co dla niego jest najcenniejsze. Istnienie człowieka wobec Boga jest mniejszością, dlatego zwykły
śmiertelnik podlega samemu Bogu. Człowiek był wierny Bogu i przestrzegał jego nakazów, dzięki
temu został wynagrodzony.

5.Przeczytaj poniższy fragment utworu, a następnie:

a) Określ typ psalmu: Błagalny
b) Podaj dwa argumenty na poparcie swojego stanowiska.

„Racz słyszeć prośby płaczliwe”

„Nakłoń ucho litościwe”

Mikołaj Sęp Szarzyński, Psalmu CXXX paraphrasis ... (fragment)

W grzechach srogich ponurzony,
Ze wnętrzności serca mego
Wołam, Boże niezmierzony!
Mego głosu rzewliwego
Racz słyszeć prośby płaczliwe,
A z miłosierdzia Twojego
Nakłoń ucho litościwe!

6.  Przeczytaj poniższy fragment utworu, a następnie:

a) Wskaż księgę biblijną, z której pochodzi fragment: Pieśń nad pieśniami

b) Objaśnij, na czym polega specyfika tej księgi w całej Biblii:

c) Zinterpretuj alegoryczne znaczenie postaci Oblubieńca i Oblubienicy oraz łączącej ich relacji.

Oblubieniec to Bóg, a oblubienica to naród wybrany. Łączy je miłość będąca alegorią przebaczenia
grzechów i miłości Boga do ludzi.Ludzie zrozumieli, że nikt nie może się wywyzszac nad Boga.

OBLUBIENIEC
O jak piękna jesteś,
przyjaciółko moja,
jak piękna,
oczy twe jak gołębice!

OBLUBIENICA
Zaiste piękny jesteś,
miły mój,
o jakże uroczy!
Łoże nasze z zieleni.

7.Uzupełnij tabelę na podstawie analizy elementów świata przedstawionego Przypowieści o synu

marnotrawnym.

Sens dosłowny Sens symboliczny

syn Człowiek
ojciec Bóg
Odejście syna z domu Odwrócenie się od Boga
roztrwonienie majątku Roztrwonienie tego co dał nam bóg
powrót do domu Nawrócenie się
wyprawienie uczty na cześć syna Bóg przebacza człowiekowi

8. Scharakteryzuj Apokalipsę biblijną:

a) Wskaż autora księgi: Święty Jan
b) Określ jej temat: Koniec świata
c) Opisz sposób obrazowania zastosowany w tekście: chronologiczny układ zdarzeń wskazuje, że
zagłada przebiega zgodnie z planem Bożym, a wprowadzenie symboli podkreśla mistyczny wymiar
zdarzeń.

9. Uzupełnij tabelę dotyczącą źródeł i znaczenia frazeologizmów biblijnych. W ostatniej rubryce

dopisz własny przykład.

Wieża Babel: Księga Rodzaju 11:1-9 Ta klasa to istna wieża Babel.

Egipskie ciemności: Wj 7,14-10,29, W pokoju panowały egipskie ciemności.

Rzeź niewiniątek: Ewangelii Mateusza, dzisiejsza kartkówka to była rzeź niewiniątek.

10. Scharakteryzuj sposoby wykorzystania wątków i toposów biblijnych oraz ich funkcję w
wybranym współczesnym dziele literackim.

Wątki jak i toposy biblijne wykorzystywane są w literaturze jako przenośnie, albo coś do czego można
coś porównać, tudzież odnieść, na przykład jakiś ciąg wydarzeń. Nawiązania do Biblii pojawiały się i
nadal pojawiają się w sztuce, gdyż motywy Biblijne są wszystkim, a raczej większości dobrze znane.
Przykładem jednego z najbardziej popularnych motywów biblijnych jest Apokalipsa świętego Jana,
jest ona obecna praktycznie w większości tekstów katastroficznych. Apokalipsę o której mówimy
można znaleźć w utworach za pomocą pewnych charakterystycznych symboli m.in. „Siedmiu
pieczęci”, „Bestii Antychrysta” lub „Lwa, woła, orła i zwierzęcia o ludzkiej twarzy”. Jednym z
popularniejszych tekstów literackich gdzie można zauważyć nawiązanie do Apokalipsy, jest
„Uspokojenie” Juliusza Słowackiego, gdzie Apokalipsa jest jakby wpisana w dzieje polityczne narodu,
który w przyszłości powróci i będzie wolny.