25

ใบงานที่ 6.3

คำชีแ
้ จง ให้นักเรียนวิเคราะห์หลักธรรมในกรอบอริยสัจ 4

ทุกข์ (ธรรมที่ควรรู้) ใน ม. 4 เรียน เรื่อง.............................

หมาย
ถึง............................ ........................... ..........
.................

........................... ....................
.......
 26
ใบงานที่ 6.4

คำชีแ
้ จง ให้นักเรียนวิเคราะห์หลักธรรมในกรอบอริยสัจ 4

สมุทัย (ธรรมที่ควรละ) ใน ม. 4 เรียน

เรื่อง.........................................................

............................................

หมายถึง ความคิด
......................................หม ......................................หมา
ายถึง ความนึกคิดที่ดีงาม ยถึง ความนึกคิดในสิ่งที่ไม่ดี
ประกอบด้วย ประกอบด้วย

-………………………………… ตรงกันข้ามกับ
-.............................................
หมายถึง ..หมายถึง ความนึกคิดในทาง
ความนึกคิดในทางเสียสละ กาม
-.............................................
 27
ใบงานที่ 6.5

คำชีแ
้ จง ให้นักเรียนวิเคราะห์หลักธรรมในกรอบอริยสัจ 4
.........................................

หมายถึง กฎธรรมชาติมีทงั ้ หมด 5

ภาพนีเ้ กี่ยวข้องกับ
นิยาม 5
เรื่อง.............................เ
พราะ
เป็ นกฎธรรมชาติเกี่ยวกับ
การทำงานของจิต 

ภาพนีเ้ กี่ยวข้องกับนิยาม 5 เรื่อง.............................เพราะเป็ น

กฎธรรมชาติที่เกี่ยวกับพันธุกรรมกระบวนการถ่ายทอดข้อมูล
ของสิ่งมีชีวิตทัง้ พืช สัตว์ เชื้อโรค ผ่าน
การสืบพันธุ์
 ภาพนีเ้ กี่ยวข้องกับนิยาม 5 เรื่อง.....................................เพราะ
เป็ นกฎแห่งกรรม คือกฎแห่งการกระทำและผลของการกระทำ

ภาพนีเ้ กี่ยวข้องกับนิยาม 5 เรื่อง.............................

เพราะตรงตามกฎไตรลักษณ์ คือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา  

ภาพนีเ้ กี่ยวข้องกับนิยาม 5
เรื่อง.............................เพราะ
เป็ นกฎธรรมชาติเกี่ยวกับปรากฏการณ์
ธรรมชาติ เช่น อุณหภูมิ ดินฟ้ าอากาศ สิ่งแวดล้อม

28
ใบงานที่ 6.6

คำชีแ
้ จง ให้นักเรียนวิเคราะห์หลักธรรมในกรอบอริยสัจ 4

นิโรธ ธรรมที่ควรบรรลุ ในชัน

้ ม. 4 เรียนเรื่อง
 ...........................
.......

ภาพการพัฒนาตนด้าน..............เรียกว่า....................... ภาพการพัฒนาตน
ด้าน..............เรียกว่า.......................
ภาพการพัฒนาตนด้าน..............เรียกว่า....................... ภาพการพัฒนาตน
ด้าน..............เรียกว่า.......................

29
ใบงานที่ 6.7

คำชีแ
้ จง ให้นักเรียนวิเคราะห์หลักธรรมในกรอบอริยสัจ 4

มรรค ธรรมที่ควรเจริญ

................... หมายถึง หลัก

หรือแก่นของ
 ................................................
ผลทีพ
่ ึงบรรลุด้วยการปฏิบัติ ได้แก่ มรรค ผล และนิพพาน

.......................................................สิ่งที่ควรศึกษาเล่าเรียน
....................................สิ่งที่ควรปฏิบัติ

30
ใบงานที่ 6.8
คำชีแ
้ จง ให้นักเรียนวิเคราะห์หลักธรรมในกรอบอริยสัจ 4

..................................... หมายถึง ธรรมที่

ก่อให้เกิดความเจริญงอกงามแก่ผู้ปฏิบัติ มี

ภาพนีต
้ รงกับ............................................... ภาพนีต
้ รง
กับ...............................................
การฟั งธรรม การปฏิบัติ
ธรรมให้ถูกต้องตามหลัก
 สองภาพข้างบนนีต
้ รงกับ...........................................การคิดหาเหตุผลโดยถูก
วิธีหรือการพิจารณาโดยแยบคาย

“คบพาล พาลพาไปหาผิด คบบัณฑิต บัณฑิตพาไปหาผล”

คำกล่าวนีต
้ รงกับ เรื่อง .................................................
การคบหาคนดี

31
ใบงานที่ 6.9

คำชีแ
้ จง ให้นักเรียนวิเคราะห์หลักธรรมในกรอบอริยสัจ 4

.............................. หมายถึง
ธรรมอันเป็ นพลังที่ทำให้ผู้นำไป
ปฏิบัติเกิดความมั่นคง ไม่หวั่น
 ความ

ความตัง้ มั่น
ความเพียร

ความเชื่อมั่นตามหลัก
 32
ใบงานที่ 6.10

คำชีแ
้ จง ให้นักเรียนวิเคราะห์หลักธรรมในกรอบอริยสัจ 4

.............................. หมายถึง
คุณสมบัติของความ
 33
ใบงานที่ 6.11

คำชีแ
้ จง ให้นักเรียนวิเคราะห์หลักธรรมในกรอบอริยสัจ 4
 https://questionfrom.wordpress.com/มงคล/การสงเคราะห์ภรรยา/

“การเคีย
้ วอาหาร ถ้าลิน
้ กับฟั นทำงานไม่ประสานกัน ก็มีหวังขบลิน
้ ตนเองต้อง
เจ็บปวดจนน้ำตาร่วง” 
“ไฟในอย่านำออก  ไฟนอกอย่านำเข้า”
 “ภรรยานัน
้ อยู่ใกล้ชิด หากไม่ผูกมิตร ชีวิตจะสัน
้ ภรรยานัน
้ อยู่ร่วมกัน หากคิด
สร้างสรรค์ บ้านนัน
้ เจริญ” 
http://mongkhonphra.blogspot.com/2013/08/blog-post.html

ภรรยา ในมงคล 38 หมายถึงทิศ...............................ในหลัก ทิศ 6

ภรรยาอันผู้เป็ นสามีพึงทะนุบำรุง ด้วย ภรรยาอนุเคราะห์สามีด้วยฐานะ 5 คือ

ฐานะ 5 คือ
 34
ใบงานที่ 6.12

คำชีแ
้ จง ให้นักเรียนวิเคราะห์หลักธรรมในกรอบอริยสัจ 4

การสงเคราะห์บุตร

http://oknation.nationtv.tv/blog/prin
t.php?id=259857

บุตร แบ่งเป็ น 3 ประเภท คือ

๏ เป็ นมารดา บิดา ทำหน้าที่

ให้บุตรมี พำนัก เป็ นหลักแหล่ง
ส่งเสริมบุตร ธิดาตน กุศลแรง
ย่อมส่องแสง เพิ่มพูน ตระกูลวงศ์
 บิดา มารดาควรสงเคราะห์บุตรอย่างไรบ้าง

35
ใบงานที่ 6.13

คำชีแ
้ จง ให้นักเรียนวิเคราะห์หลักธรรมในกรอบอริยสัจ 4

พระพุทธเจ้าสอนเรื่องความสันโดษ เพื่อให้เรารู้จักพอใจ กับสิ่งที่ตนมีอยู่ สิ่งที่ตนได้
มา และสิ่งที่สมควรแก่ฐานะของตน คำสอนของพระพุทธเจ้าเรื่องสันโดษ ไม่ได้สอนให้คน
เกียจคร้านท้อถอย ไม่ขยันหมั่นเพียรในการทำหน้าที่การงาน ซึ่งเป็ นอุปสรรคขวางกัน
้
ความเจริญ อย่างที่มีการเข้าใจผิดกัน คนจำนวนมาก เข้าใจความหมายของสันโดษผิดไป 
คิดว่าสันโดษคือการพอใจอยู่คนเดียว หรือการไม่ทำอะไร หากนำหลักการของสันโดษไป
ใช้แล้ว จะทำให้ประเทศชาติไม่เจริญ ประชาชนไม่ร้จ
ู ักพัฒนาตน เพราะพอใจในสภาพ
ตามมีตามเกิดตามธรรมชาติ เป็ นอยู่อย่างไรก็พอใจแค่นัน
้  มีน้อยแค่ไหนก็ไม่ต้องขวนขวาย
ไปหามาเพิ่ม ที่มา : http://oknation.nationtv.tv/blog/fangdhamma/2012/04/09/entry-1
พิจารณาข้อความต่อไปนีแ
้ ล้วเลือกว่า ตรงกับหลักธรรมเรื่อง “สันโดษ” หัวข้อใด

โลกธรรม 8 ที่เราประสบอยู่ในปั จจุบัน โลกธรรมฝ่ ายน่า

ตรงกับหลัก
ปรารถนา ได้ลาภ ได้ยศ สรรเสริญ สุข โลกธรรมฝ่ ายไม่
ธรรมเรื่อง
น่าปรารถนา เสื่อมลาภ เสื่อมยศ นินทา ทุกข์ ล้วนเป็ น
ผลจากการกระทำของเราทัง้ สิน
้  ดังนัน
้ ทุกสิ่งทุกอย่างที่ “สันโดษ”
ยินดีกับของส่วนที่ได้มา คือ เมื่อแสวงหาประโยชน์อันใด
แล้ว ได้เท่าไรก็พอใจเท่านัน
้ ยินดีพอใจในสิ่งที่ได้ เมื่อเราใช้ ตรงกับหลัก
ชีวิตอยู่ในสังคมเราย่อมมีความปรารถนา อยากได้ อยากมี ธรรมเรื่อง
อยากเป็ น และเมื่อเราแสวงหาสิ่งที่ต้องการด้วยความตัง้ ใจ
“สันโดษ”
ความพยายามอย่างดีที่สุดตามกำลังตนแล้ว เราต้องยอมรับ

ยินดีกับของที่สมควรแก่ตนเท่านัน
้  สิ่งใดที่มีอยู่หรือจะได้มา
หากเห็นว่าไม่สมควรกับเรา ก็ไม่ยินดี ไม่ยอมรับไว้ การจะ
ตัดสินว่า ควรหรือไม่ควรนัน
้  ให้พิจารณาโดยใช้หลัก 3
ประการ คือ ควรแก่ฐานะ ควรแก่ความสามารถ ควรแก่ ตรงกับหลัก
ศีลธรรม 
ธรรมเรื่อง
ควรแก่ฐานะ ให้พิจารณาว่าปั จจุบัน เราอยู่ในฐานะ
“สันโดษ”
อะไร เช่น เป็ นฆราวาส หรือ เป็ นนัก
บวช เป็ นผู้ใหญ่ หรือผู้น้อย เช่น เมื่อเราเป็ นฆราวาส มีใคร
เอาบาตร เอาจีวรมาให้ เราก็ไม่ควรใช้ หรือเมื่อเราเป็ น
พระ ก็ไม่ควรรับของที่ไม่เหมาะสมแก่ฐานะตน เช่น อาวุธ
บุหรี่ เหล้า หนังสือโป๊  วิดีโอเกมส์ เป็ นต้น 
ควรแก่ความสามารถ คนเราเกิดมามีกำลังความสามารถไม่
เท่ากัน ทัง้ กำลังกาย กำลังใจ กำลังสติปัญญา ดังนัน
้ เรา