หมายถึง

ถ้อยคาที่กล่าวสั่งสอน เช่น ตนเป็นทีพ่ ึ่งแห่งตน ความ

พยายามอยู่ที่ไหน ความสาเร็จอยู่ที่นั่น เป็นต้น

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
(รัชกาลที่ ๕)
แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์

ทรงเป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอม
เกล้าเจ้าอยู่หัว(รัชกาลที่ ๔) และ สมเด็จพระเทพศิริน
ทราบรมราชินี (พระนางเธอพระองค์เจ้าราเพยภมรา
ภิรมย์) ทรงมีพระนามเดิมว่า สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้า
ฟ้าจุฬาลงกรณ์ กรมขุนพินิตประชานาถ
ทรงพระราชสมภพ ปี พ.ศ. ๒๓๙๕
เสวยราชย์ ปี พ.ศ. ๒๔๑๑
ที่มาของเรื่อง
โคลงสุ ภ าษิ ต โสฬสไตรยางค์ เป็ น บทพระราช
นิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่ หัว
(เดิ ม เป็ น สุ ภ าษิ ต ภาษาอั ง กฤษจึ ง ได้ ท รงพระกรุ ณ า
โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้กวีในพระราชสานักแปล
และประพันธ์เป็นโคลงภาษาไทย พระองค์ท่านได้ทรง
ตรวจแก้และทรงพระราชนิพนธ์โคลงบทนาด้วย)
โคลงสุภาษิต รวม ๑๑ เรื่อง คือ
จุดมุ่งหมายในการแต่ง
เป็นการแนะนา ข้อเตือนใจ คติสอนใจ ถึง
สิ่งที่ควรปฏิบัติและสิ่งที่ควรละ เพื่อให้ผู้ปฏิบัติมีความ
เจริญในชีวิต เป็นประโยชน์แก่ผู้ปฏิบัติตามและทาให้
บุคคลนั้นไม่เสียใจ ซึ่งเป็นเรื่องใกล้ตัวที่เกี่ยวข้องกับ
คนทุกคน ทุกฐานะ ทุกอาชีพ ได้นาไปเป็นเครื่องโน้ม
นาให้ประพฤติชอบอย่างผู้มีสติและมีความปลอดโปร่ง
ในชีวิต

นอกจากพระปรีชาสามารถในด้านการเมือง
การปกครองแล้ ว ด้ า นวรรณคดี แ ละการประพั น ธ์
พระองค์ท่านก็ทรงพระปรีชาสามารถอย่างยิ่งอีกเช่นกัน
บทพระราชนิพนธ์ในพระองค์มีทั้งบทร้องกรองและบท
ร้อยแก้ว มีเรื่องแปลมากขึ้น ความเรียงมีเพิ่มมากขึ้น
กว่ า สมั ย ก่ อ น มี นั ก เขี ย นเพิ่ ม มากขึ้ น มี ก ารพิ ม พ์
หนังสือแจกในงานต่างๆ มากขึ้น มีการตั้งหอสมุดวชิ
รญาณ เกิดวรรณคดีส โมสร และโดยเฉพาะอย่ า งยิ่ ง
พระองค์ท่านเองก็ทรงเป็นกวีเอกผู้หนึ่งด้วย ทรงมีบท
พระราชนิพนธ์มากมายที่เป็นที่รู้จักอาทิ พระราชพิธีสิบ
สองเดือน , ไกลบ้าน, เงาะป่า,ลิลิตนิทราชาคริต, โตลง
สุภาษิตต่างๆ,พระราชวิจารณ์ ฯลฯ
เสด็จสวรรคต
วันที่ ๒๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๕๓
ลักษณะการประพันธ์
เรื่องที่ ๑ สุภาษิตบางปะอิน (พ.ศ. ๒๔๒๐)
เรื่องที่ ๒ โคลงกระทู้สุภาษิต (พ.ศ. ๒๔๒๐)
เรื่องที่ ๓ สุภาษิตเบ็ดเตล็ด (พ.ศ. ๒๔๒๐)
เรื่ อ งที่ ๔ สุ ภ าษิ ต สอนผู้ เ ป็ น ข้ า ราชการ (พ.ศ. บทร้อยกรอง ประเภทโคลงสี่สุภาพ
๒๔๒๒)
เรื่องที่ ๕ สุภาษิตโสฬสไตรยางค์ (พ.ศ. ๒๔๒๓)
เรื่องที่ ๖ สุภาษิตนฤทุมนาการ (พ.ศ. ๒๔๒๓)
เรื่องที่ ๗ โคลงว่าด้วยความสุข (พ.ศ. ๒๔๓๑)
เรื่องที่ ๘ วชิรญาณสุภาษิต (พ.ศ. ๒๔๓๒)
เรื่องที่ ๙ พระราชปรารถความสุขทุกข์
(พ.ศ. ๒๔๓๖)
เรื่องที่ ๑๐ สุภาษิตพิพิธธรรม
(ไม่แน่ชัดว่าพระราชนิพนธ์เมื่อใด)
เรื่องที่ ๑๑ สุภาษิตอิศปปกรณา
(ก่อน พ.ศ. ๒๔๔๗)