internationaal

Europese binnenvaart
samen in Brussel
Europese verladers en het binnenvaartbedrijfsleven troffen elkaar in december 2010 in Brussel bij wat
genoemd werd ‘Riverdaten’ tijdens de manifestatie ‘Barge to Business’. De bijeenkomst was een eerste
zichtbaar resultaat van een groots plan van de Europese Commissie om de binnenvaart in Europa nog beter
op de kaart te zetten.

De Europese Unie heeft de binnenvaart hoog zitten. Sinds in 1992 de stroomgebieden van de Rijn en
De binnenvaart staat vrijwel altijd bovenaan op de Donau met elkaar werden verbonden door de
de lijst van oplossingen als ‘Brussel’ praat over de openstelling van het Main-Donau Kanaal, wordt er
problemen die de toenemende goederenstromen met succes gewerkt aan harmonisatie van de regels
en mobiliteit veroorzaken voor mens en milieu. voor de verschillende Europese vaarwegen.
Die positie heeft de binnenvaart niet vanzelf De uitbreiding van de Europese Unie heeft het
gekregen. Er is al veel bereikt, dankzij de inzet aantal landen met intensief binnenvaartverkeer
van Europarlementariërs die de binnenvaart steeds binnen de Unie sterk doen toenemen. Behalve de
op de agenda zetten, maar vooral omdat de Donaustaten in de EU (Oostenrijk, Hongarije,
Europese binnenvaart een eigen stem laat horen bij Slowakije, Roemenië en Bulgarije) kennen ook Polen
de nationale overheden en zeker in Brussel. Hoewel en Tsjechië belangrijke verbindingen over water.
de organisatiegraad bij binnenschippers niet notoir Het internationale vaarwegennetwerk nam toe,
hoog is, slagen de vertegenwoordigers van de sector het overleg werd gecompliceerder, in aanmerking
er uitstekend in om de juiste mensen bij de overheid genomen dat in de landen zelf ook sprake is van
duidelijk te maken welke rol de binnenvaart kan meerdere binnenvaartorganisaties. Wonderlijk
spelen bij oplossingen voor transportproblemen in genoeg is er een hoge graad van samenwerking tussen
het Europa van morgen. al deze grotere en kleinere organisaties. Er zijn
koepels (Europese Schippers Organisatie en Europese
Binnenvaart Unie) die de organisaties vaak gezamen-
lijk in Brussel vertegenwoordigen. Voor de promotie
van de binnenvaart is er Inland Navigation Europe
met een permanente vertegenwoordiging in Brussel.
De Rijn speelt in De internationale samenwerking in deze bij uitstek
Europa een dominante internationale bedrijfstak werpt zijn vruchten af.
rol. De Rijnoever- De laatste ‘Riverdate’ is dan ook nog niet gemaakt.
staten maken al sinds
de Akte van Mainz in
1831 - en later de veel
bekendere, herziene
Rijnvaartakte ofwel
de Akte van Mannheim
van 1868 - onderling
afspraken. Daarmee is
de Centrale Commissie
voor de Rijnvaart in
Straatsburg als inter-
nationale, wetgevende
instantie de eerste
Intergouvernementele
organisatie: een verre
voorloper van de
Europese Unie.

Blue magazine 55
 16.000 ton
in één keer
naar de klant
Als het nog niet bestond, dan zou het onmiddellijk moeten worden

uitgevonden. Miljoenen tonnen erts en kolen gaan jaarlijks naar de

hoogovens in het Ruhrgebied over water in een even slim als solide systeem

van duwboten met duwbakken. De duwkonvooien van ThyssenKrupp

Veerhaven zijn de grootste eenheden op de rivier en maken deel uit van

wat met recht een ijzersterke logistiek mag worden genoemd.

Elf duwboten en 115 bakken vormen de hardware
van de transportband waarover jaarlijks 23 tot
25 miljoen ton kolen en ijzerertsen over water van
voornamelijk de Europoort naar Schwelgern nabij
Duisburg gaan. Een groot deel daarvan dient als
grondstof voor de omvangrijke Duitse auto-industrie.
ThyssenKrupp Veerhaven in Brielle is de rederij,
waarbij acht duwboten en 76 bakken in eigendom
zijn. De overige transportcapaciteit wordt
gecharterd. “Het bedrijf behoort tot de Business
Area ThyssenKrupp Steel Europe”, vertelt Jos
Davidse, Senior Manager Scheepvaart bij Veerhaven,
schipperszoon en dus met feeling voor de cultuur
in de binnenvaart.
Het Duitse staalconcern beheert de hele keten, van
de ijzermijn in Brazilië tot en met de hoogovens
in Duisburg. “De toevoer gebeurt met grote zee-
schepen, waarvan er 4 of 5 langdurig gecharterd
zijn dus in een soort pendeldienst varen. Een van
die schepen is de ertscarrier Berge Stahl die
355.000 ton lading in één keer vervoert. De schepen
worden overwegend gelost bij de terminal EECV in
de Europoort, waarvan ThyssenKrupp mede-eigenaar

56

is.” Daarnaast komen er losse partijen kolen en erts
van diverse plaatsen in het ARA-gebied (de kustregio
Antwerpen-Rotterdam-Amsterdam). “We werken
als een apotheker”, legt Davidse uit. “Zo brengen
we op bestelling just in time soorten erts en kolen
naar elk een eigen losplek in Schwelgern, voor
de optimale mix in de hoogovens. Er zijn alleen
15 tot 20 verschillende soorten erts, kolen of grond-
stoffen in voorraad bij EECV.”
Bij dit intensieve transport luistert het nauw
wanneer welke partij arriveert in Duisburg/
Schwelgern. “De planning van de hoogovens is
volledig ingesteld op de just in time aanvoer van de
grondstoffen. Je kan niet die hoogovens ’s morgens
een uur of 7 laten werken en dan ’s middags niets
laten doen. De schepen moeten precies op tijd
varen zodat bijvoorbeeld ook het kraanpersoneel
optimaal kan worden ingezet.”
De uitvoering van de planning begint in de Rotterdamse
Dintelhaven, de ‘binnenzijde’ van EECV (aan de
buitenkant liggen de enorme zeeschepen). In die
haven verplaatst de wendbare duwboot Bison de
bakken, zodat ze beladen klaarliggen als een boot
terugkeert met vier of zes lege bakken. Die boot kan
best practice
dan afkoppelen en direct vier of zes beladen bakken
10 kilometer file
stroomopwaarts mee terugnemen. De Veerhaven-
boten zijn de grootste duwboten op de Rijn, met Een duwstel met
drie sterke motoren die elk een schroef aandrijven. zes bakken tegelijk
kan zo’n 16.500 ton
De nieuwste boten zijn state-of-the-art. vervoeren en meet
De volgende nieuwe boot komt in 2012 in de vaart. 273 bij 22,80 meter.
Er worden door Veerhaven proeven gedaan met Omgerekend naar
vooruitstrevende, innovatieve technieken, die aan- vrachtauto’s is dat
zienlijke brandstofbesparing en/of emissiebeperking 660 vrachtauto’s van
opleveren. Bé Boneschansker, senior manager 25 ton laadvermogen,
Nautical & Technical Services, tekende namens die als ze stilstaan
Veerhaven de intentieverklaring voor de Green gemiddeld ongeveer
Award voor de binnenvaart, die dit jaar op 1 januari 15 meter wegdek in
werd ingevoerd. “Het is de gewoonte bij Veerhaven beslag nemen, en dat
verder te gaan in veiligheid, duurzaamheid en is samen een file van
efficiency dan de wetgever voorschrijft. Er wordt bijna 10 kilometer.
voortdurend meegedaan aan proeven met Als ze rijden nemen
nieuwe technieken om de emissie te reduceren, ze aanzienlijk meer
bijvoorbeeld om de restenergie van de motoren wegdek in beslag.
aan te wenden.”
Veerhaven loopt voorop: “Zesbaks duwvaart is ook
een vorm van brandstofbesparing. Weinig vervoerders
kunnen tegen het verbruik van de duwboot op als je
omrekent naar verbruik per tonkilometer.”
Blue magazine 57
 Droge bulk, kleine schepen en ketenregie

“Als dat ketenregie is,

ben ik regisseur”
Kleine binnenschepen mogen doorgaans al wat ouder zijn, hun logistieke

waarde is absoluut niet van gisteren. De inzet van spitsen - de klassieke

maat van kleinere schepen - door de ELV is een vorm van moderne logistiek

waar menig logistiek dienstverlener zijn vingers bij zal aflikken.

Is de ELV een ketenregisseur? Het maakt Henk Schipper niet veel uit hoe je het noemt. “De verlader is
mijn opdrachtgever, ik laat dingen op elkaar aansluiten. Als dat ketenregie is, ben ik regisseur. Het is in
toenemende mate een vraag van verladers om de transporten nauw aan te laten sluiten.” Het draait om
flexibiliteit. “Als een klant een product verkoopt dat op vier plaatsen moet worden gelost, wil hij
daarbij één mobiele kraan gebruiken. Dan delen wij de schepen zo in dat ze precies op tijd op de losplaats
aankomen, waar de kraan op dat ogenblik staat.”

Deze klantvriendelijke benadering is tekenend voor de ELV. De letters staan voor ‘Europese Logistieke
Vervoerders’. Een veelzeggende naam voor een coöperatie van schippers, die traditioneel bekend staan
als vervoerders van A naar B, en niet als ketenregisseurs. Henk Schipper, zelf ooit varend op een spits,
was medeoprichter van de ELV in 1994, en coördineert nu met zijn bedrijf Aqua Navis in Dordrecht de
ketenbenadering van de 107 aangesloten schippers. “We verzorgen ook het voor- en natransport indien
nodig. We stemmen het af en organiseren het zelf. We huren auto’s of kranen in, of regelen dat een ander
bedrijf dat doet. We huren ook wel op die manier coasters in voor de aansluitende reis.”

Gaat een groot transport gedeeltelijk over grootscheeps vaarwater en de rest dieper Frankrijk in, dan wordt
de lading in grote schepen vervoerd en onderweg overgeslagen in een aantal spitsen of Canal du Nord-
schepen. Het prijsverschil door het gebruik van een groter schip genereert voldoende kostenbesparing om
de extra overslag van te betalen. Kleinere schepen worden zo alleen daar ingezet, waar ze het best tot
hun recht komen: op kleinere vaarwegen. Henk Schipper: “Je moet creatief omgaan met de schepen die
beschikbaar zijn. De schaarste aan kleine schepen levert steeds nieuwe uitdagingen op.”

Het eerste dat de ELV deed, was een aantal ontvangers combineren voor een verlader, zodat de hoeveelheid
lading groot genoeg werd om per schip te vervoeren. Verladers bleken dat erg op prijs te stellen.
Een oplossing die past in het systeem van de ELV, maar op dit moment hoeft dat niet meer. “We wachten
niet langer tot verladers ons ergens om vragen, maar stappen zelf direct met de oplossing naar de klant toe.
Als dat eenmaal loopt, kunnen andere verladers op dat transport meeliften.”

Ziet hij de nieuwe, grootscheepse Seine-Schelde verbinding als een bedreiging voor de toekomst van kleine
schepen? Henk Schipper: “Nee hoor. Als dat kanaal er eenmaal ligt, verplaatsen we de plek waar we van
grote naar kleine schepen overslaan, waarschijnlijk van Terneuzen naar Compiègne of Parijs.” Zo simpel als
het klinkt is het niet, maar duidelijk is dat niet snel iets als te moeilijk wordt ervaren bij de ELV.

58
 regie

Blue magazine 59
 www.rijksoverheid.nl

Vasteland 12e
Postbus 23005
3001 KA Rotterdam www.portofrotterdam.com

T (010) 412 91 51
F (010) 433 09 18
info@bureauvoorlichtingbinnenvaart.nl
www.bureauvoorlichtingbinnenvaart.nl www.portofamsterdam.com