Biuletyn WAT

Vol. LXI, Nr 3, 2012

Wyznaczanie lokalizacji obiektu logistycznego

z zastosowaniem metody wyważonego środka ciężkości
— studium przypadku

Emilia Kuczyńska, Jarosław Ziółkowski

Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Mechaniczny, Katedra Logistyki,

Koło Naukowe Logistyki Stosowanej, 00-908 Warszawa, ul. S. Kaliskiego 2,
emikuczynska@gmail.com, jziolkowski@wat.edu.pl

Streszczenie. W artykule przedstawiono zastosowanie metody wyważonego środka ciężkości do

określenia strategicznej lokalizacji obiektu logistycznego przy możliwie najniższych kosztach trans-
portu, z zastosowaniem dwóch metryk: prostokątnej oraz euklidesowej
Słowa kluczowe: metody ilościowe w logistyce, metoda wyważonego środka ciężkości, lokalizacja

1. Wstęp

Metoda środka ciężkości (ang. center of gravity) jest szeroko opisywana w specja-
listycznej literaturze [1, 2]. Służy do określania strategicznej lokalizacji pojedynczego
obiektu logistycznego. Szczególnie istotne znaczenie ma w sytuacji, kiedy firma buduje
sieć logistyczną i musi podjąć decyzję, gdzie należy zlokalizować zakłady produkcyj-
ne, magazyny lub sklepy. W metodzie tej wykorzystuje się położenie poszczególnych
punktów nadania i odbioru w formie współrzędnych geograficznych oraz wielkości
podaży i popytu w poszczególnych punktach sieci. Optymalizacja w tej metodzie polega
na określeniu takiego punktu lokalizacji obiektu, który będzie zapewniał minimali-
zację kosztów transportu dowozu surowców, półproduktów czy towarów do obiektu
oraz wywozu wyrobów gotowych z obiektu. Metoda środka ciężkości jest stosowana
w przypadku, gdy występuje wielu dostawców oraz wiele rynków sprzedaży.
Wybór lokalizacji nie powinien być decyzją jednokryterialną, w której liczy się
tylko obniżenie łącznych kosztów zaopatrywania, magazynowania i dystrybucji.
340 E. Kuczyńska, J. Ziółkowski

Analiza taka powinna uwzględniać również obecną i przyszłą infrastrukturę dro-

gową, dostępność wolnych powierzchni, a także możliwości zatrudnienia wykwa-
lifikowanej kadry itd. Niemniej jednak, gdy na pewnym obszarze geograficznym
warunki inwestowania są do siebie zbliżone, decydujący może okazać się fakt, że
o wyborze miejsca może przesądzać odległość tworzonego miejsca magazynowania
od źródeł dostaw i do przyszłych odbiorców. W takich przypadkach dość ciekawym
rozwiązaniem będzie model lokalizacji, w którym nie przedstawia się ograniczeń
w zakresie swobody wyboru lokalizacji, a kryterium optymalizacyjnym są jedynie
koszty transportu i wielkość dostawy.
Zasadniczy problem wyboru lokalizacji odnosi się zatem do wyznaczenia takiej
dyslokacji obiektu logistycznego, aby całkowite koszty transportu były najniższe,
uwzględniając przy tym dwie zasadnicze metryki: prostokątną oraz euklidesową.
Nie należy zapominać, że wyznaczona jako rozwiązanie lokalizacja nie może
być traktowana jako ostateczna decyzja, lecz jedynie wskazówka dotycząca poten-
cjalnego miejsca, w okolicach którego należy zlokalizować nową inwestycję.

2. Założenia do modelu matematycznego

W każdej sferze działalności człowieka, szczególnie zaś w nauce i technice,

wykorzystuje się modele. Istnieje szereg definicji związanych z tym pojęciem. Oto
wybrane z nich [3]:
1. Przez model rozumie się taki dający się przedstawić lub materialnie zreali-
zować układ, który odzwierciedlając lub odtwarzając podmiot badania, jest
zdolny zastępować go tak, że jego badanie dostarcza nowej wiedzy o tym
przedmiocie;
2. Model jest narzędziem, za pomocą którego można opisać system i jego
zachowanie w różnych warunkach zewnętrznych;
3. Model jest teoretycznym opisem badania obiektów, który charakteryzuje
się następującymi cechami, tzn. jest:
a) pewnym uproszczeniem rzeczywistości,
b) w sensie pewnego kryterium zbieżny z rzeczywistością,
c) na tyle prosty, że możliwa jest jego analiza dostępnymi metodami
obliczeniowymi,
d) źródłem informacji o obiekcie badań.
Model zatem to nic innego, jak uproszczenie istniejących systemów, procesów
i zjawisk rzeczywistych. W praktyce w wyodrębnionym fragmencie rzeczywistości
powstają różnorodne problemy, których rozwiązanie powinno nastąpić w obszarze
teorii. W wyniku rozwiązania tych problemów otrzymuje się zasady postępowania
w praktyce [3].
 Wyznaczanie lokalizacji obiektu logistycznego z zastosowaniem metody... 341

Analiza lokalizacji wymaga posiadania niezbędnych informacji dotyczących

kosztów transportu, zarówno od dostawców do miejsca produkcji, jak i z tego
miejsca do odbiorców. Istotną kwestią w przypadku określania kosztów transportu
jest ustalenie jednostkowego, kalkulacyjnego kosztu przewozu. Kalkulacja kosztów
może być wykorzystana, gdy istnieje potrzeba na przykład obliczenia kosztu jed-
nostkowego usługi transportowej. Koszt jednostkowy przewozu obejmuje swym
zakresem wszystkie poniesione wydatki przypadające na 1 tonokilometr.
Dodatkowo dla potrzeb modelu znane są wielkości prognozowanych prze-
wozów oraz jednostkowe koszty przewozu, traktowane jako przesłanki analizy
inwestycyjnej.
Zasadniczym parametrem modelu środka ciężkości jest odległość. Jednakże
w tej problematyce są wykorzystywane odległości obliczone na podstawie położenia
punktów, a nie rzeczywista droga, jaką będzie pokonywał pojazd. Wszystkie punkty
odnoszą się do konkretnego miejsca geograficznego, co umożliwia określenie po-
łożenia każdego źródła zakupu i rynku zbytu za pomocą ich współrzędnych.
W zadaniach dotyczących problematyki lokalizacji zazwyczaj korzysta się
z dwóch rodzajów zasadniczych metryk: prostokątnej oraz euklidesowej. Poniżej
znajdują się wzory umożliwiające obliczenie odległość każdej z nich.
Rozpatrzmy dwa następujące punkty: Ai(xi, yi) oraz Aj(xj, yj) .
Odległość prostokątną obliczamy, stosując wzór:

dijP = xi − x j + yi − y j . (1)

Odległość euklidesową obliczamy ze wzoru:

(x − x ) + (y − y ) .
2 2
dijE = (2)
i j i j

Pierwsza z metryk, zwana też metryką Manhattan, taksówkową czy miejską,

w której odległość dwóch punktów to nic innego jak suma wartości bezwzględnych
różnic ich współrzędnych, jest bardzo wygodna w obliczeniach, ale uzyskiwane
z jej pomocą wyniki nie zawsze są zgodne z rzeczywistym odczuciem odległości.
W przypadku klasycznie rozumianej odległości euklidesowej, wymagane jest sto-
sowanie wzoru, który może sprawić wiele trudności rachunkowych ze względu na
obecność w nim pierwiastka.
Odwołanie do wymienionych dwóch metryk ma jedynie znaczenie praktycz-
ne. Przede wszystkim odległość prostokątna, bardzo wygodna w zastosowaniu
ze względu na prostotę rachunkową, posłuży do rozpoznania ewentualnego błędu,
w przypadku uwzględniania w modelu matematycznym odległości euklidesowej.
W rozpatrywanym modelu przyjmuje się następujące dane:
a) lokalizacje dostawców: Ai(xiA, yiA) i przewidywane wielkości dostaw do
planowanego miejsca składowania ai, i = 1, …, m.
342 E. Kuczyńska, J. Ziółkowski

b) lokalizacje odbiorców: Bj(xjB, yjB) i przewidywane ich zapotrzebowanie bj,

j = 1, …, n.
c) jednostkowy, kalkulacyjny koszt przewozu, przy czym stawkę tę dla tras
z i-tych punktów dostaw do magazynu oznaczamy symbolem kA, natomiast
dla tras z magazynu do j-tych punktów sprzedaży symbolem kB (np. za
przewóz 1 tony na 1 km).

3. Wykorzystanie metody wyważonego środka ciężkości

do wyboru lokalizacji zakładu produkcyjnego
Sformułowany problem badawczy pozwala wyznaczyć taką lokalizację magazynu
M, przy której łączne koszty transportu od dostawców do M (i z M do odbiorców)
będą najmniejsze i tym samym zapewnić najszybsze dostawy do wszystkich odbior-
ców. Na rysunku 1 przedstawiono lokalizację dostawców i odbiorców produktów
nowo projektowanego zakładu produkcyjnego w województwie podlaskim.

Rys. 1. Obszar województwa podlaskiego z naniesioną lokalizacją dostawców i odbiorców nowo

projektowanego zakładu produkcyjnego [4]
 Wyznaczanie lokalizacji obiektu logistycznego z zastosowaniem metody... 343

Zmiennymi decyzyjnymi są współrzędne lokalizacji miejsca produkcji (x0, y0).

Rozpatrzone zostaną dwa przypadki: w pierwszej kolejności zostanie wykorzystana
odległość w metryce euklidesowej, w drugiej natomiast w metryce prostokątnej.

3.1. Wyznaczenie lokalizacji przy odległościach w metryce euklidesowej

W pierwszej kolejności należy wyznaczyć współrzędne wyważonego środka

ciężkości. Położenie punktu M0 wyrażono współrzędnymi (x0, y0), oznaczającymi
pozycję punktu na mapie. Metoda wyważonego środa ciężkości polega na obliczeniu
współrzędnych według następujących zależności:
m n

∑a ⋅k
i =1
i i
A
⋅ xiA + ∑ b j ⋅ k Bj ⋅ x Bj
j =1
x0 = m n
, (3)
∑ ai ⋅ kiA + ∑ b j ⋅ k Bj
i =1 j =1

m n

∑a ⋅k
i =1
i i
A
⋅ yiA + ∑ b j ⋅ k Bj ⋅ y Bj
j =1
y0 = m n
, (4)
∑ ai ⋅ kiA + ∑ b j ⋅ k Bj
i =1 j =1

gdzie: x0, y0 — współrzędne położenia zakładu produkcyjnego M0;

ai, bj — wielkość przewozu od dostawców do M0 i z M0 do odbiorców;
kiA , k Bj — koszt jednostkowy przewozu od dostawców do M0 i z M0 do

odbiorców;
xiA , yiA — współrzędne położenia dostawców;
x Bj , y Bj — współrzędne położenia odbiorców.

Wstępne obliczenia potrzebne do wyznaczenia współrzędnych środka ciężkości
przedstawiono w tabeli 1.
Na podstawie uzyskanych obliczeń otrzymano współrzędne punktu M0:

x0 = 435,9, y0 = 817,2.


Koszt przewozów odbywający się od dostawców, przez zakład produkcyjny,
do odbiorców wynosi K0 = 201 340 372,5 zł.
Obliczone w ten sposób współrzędne wskazują lokalizację zakładu produkcyj-
nego, dodatkowo uwzględniają też relatywne wagi (tj. znaczenie) poszczególnych
źródeł dostaw i popytu.
344 E. Kuczyńska, J. Ziółkowski

Tabela 1
Dane i wstępne obliczenia do wyznaczenia wyważonego punktu ciężkości
Koszt Koszt
Wielkość Wartości Wartości
Dostawcy jednostkowy przewozu
przewozu xi ⋅ ai ⋅ ki yi ⋅ ai ⋅ ki
Lp. i xi yi przewozu ai ⋅ ki
ai xj ⋅ bj ⋅ kj yj ⋅ bj ⋅ kj
odbiorcy ki bj ⋅ kj
bj
kj
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9)
A1 Sokółka 805,5 750,0 10 100 2,4 24 240 19 525 320 18 180 000
Bielsk
A2 680,5 330,5 1 000 2,0 2 000 1 361 000 661 000
Podlaski
A3 Siemiatycze 550,0 105,0 30 000 2,2 66 000 36 300 000 6 930 000
A4 Zambrów 302,5 474,0 4 290 2,9 12 441 3 763 403 5 897 034
Razem dostawcy 104 681 60 949 723 31 668 034
B1 Suwałki 581,0 1 255,0 11 020 2,8 30 856 17 927 336 38 724 280
B2 Augustów 592,5 1 083,5 78 800 2,7 212 760 126 060 300 230 525 460
B3 Hajnówka 842,5 307,5 1 200 2,8 3 360 2 830 800 1 033 200
B4 Kolno 180,0 750,0 82 200 2,6 213 720 38 469 600 160 290 000
B5 Goniądz 506,5 745,0 900 2,9 2 610 1 321 965 1 944 450
Razem odbiorcy 463 306 186 610 001 432 517 390
Razem dostawcy i odbiorcy 567 987 247 559 724 464 185 424

Istotne znaczenie w przypadku określania współrzędnych położenia wyważo-

nego środka ciężkości ma również wyliczenie wielkości korygujących lokalizację
punku M. Fragmentaryczne wyniki obliczeń zawarte są w tabeli 2. Warto zauważyć,
że w samych już obliczeniach rozróżnianie, kto jest dostawcą, a kto odbiorcą, nie
odgrywa żadnej roli, dlatego w tabeli 2 nie uwzględniono górnych indeksów dla
poszczególnych wielkości.
W celu wyliczenia skorygowanej współrzędnej x0 lokalizacji należy wynik sumy
kolumny (9) podzielić przez wynik sumy kolumny (11). Podobnie postępujemy
z wyznaczeniem skorygowanej współrzędnej y0, gdzie wynik sumy kolumny (10)
trzeba podzielić przez wynik sumy kolumny (11). Po stosownych obliczeniach
otrzymujemy:
724 798,7 1 532 168,0
x0 = = 405,4, y0 = = 856,9.
1 788,0 1 788,0
Koszt przewozów wynosi K1 = 198 709 597,3 zł.
 Tabela 2
Obliczenia wyników potrzebnych do korekty współrzędnych

Dostawcy 2 2 (ai ⋅ ki ⋅ xi ) (ai ⋅ ki ⋅ yi ) (ai ⋅ ki )

Lp. (xi − x0 ) ( yi − y0 ) di ai ⋅ ki ai ⋅ ki ⋅ xi ai ⋅ ki ⋅ yi
i odbiorcy di di di

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9 = 7/5) (10 = 8/5) (11 = 6/5)
1 Sokółka 136 637,8 4 522,1 375,7 24 240,0 19 525 320,0 18 180 000,0 51 968,8 48 388,1 64,5

2 Bielsk Podlaski 59 851,4 236 922,2 544,8 2 000,0 1 361 000,0 661 000,0 2 498,3 1 213,4 3,7

3 Siemiatycze 13 029,2 507 295,2 721,3 66 000,0 36 300 000,0 6 930 000,0 50 323,4 9 607,2 91,5

4 Zambrów 17 783,4 117 818,2 368,2 12 441,0 3 763 402,5 5 897 034,0 10 219,9 16 014,0 33,8

5 Suwałki 21 067,2 191 628,1 461,2 30 856,0 17 927 336,0 38 724 280,0 38 872,0 83 966,2 66,9

6 Augustów 24 537,8 70 890,9 308,9 212 760,0 126 060 300,0 230 525 460,0 408 073,9 746 241,5 688,7

7 Hajnówka 165 360,5 259 841,6 652,1 3 360,0 2 830 800,0 1 033 200,0 4 341,2 1 584,5 5,2

8 Kolno 65 461,6 4 522,1 264,5 213 720,0 38 469 600,0 160 290 000,0 145 418,4 605 910,0 807,9

9 Goniądz 4 990,8 5 219,6 101,0 2 610,0 1 321 965,0 1 944 450,0 13 082,8 19 243,2 25,8
Wyznaczanie lokalizacji obiektu logistycznego z zastosowaniem metody...

Suma 567 987,0 247 559 723,5 464 185 424,0 724 798,7 1 532 168,0 1 788,0
345
346 E. Kuczyńska, J. Ziółkowski

Skorygowane wyniki propozycji lokalizacji przedstawiono na rysunku 1, są

nimi M0 i M1. Jak łatwo dostrzec są one różne, jednak można zauważyć pewne
ich skupienie na określonym obszarze. W ten oto sposób otrzymuje się niezwykle
istotną informację, w jakim terenie należy rozpocząć poszukiwania rzeczywistej
lokalizacji zakładu produkcyjnego.

3.2. Wyznaczenie lokalizacji przy odległościach w metryce prostokątnej

Procedura wyznaczania współrzędnych lokalizacji zakładu produkcyjnego prze-

biega odrębnie dla każdej współrzędnej. Przebieg wyznaczania współrzędnej lokalizacji
przedstawiony zostanie tylko dla x0, zaś współrzędną y0 wyznacza się analogicznie.
Odległości pomiędzy punktami (xiA , yiA ), a (x0 , y0 ) , względnie punktem
( )
x j , y Bj , są obliczane z poniższych wzorów:
B

di 0 = xiA − x0 + yiA − y0 , (5)

d 0 j = x0 − x Bj + y0 − y Bj . (6)

Algorytm wyznaczania odległości przedstawiono na rysunku 2.

m n m n
V = ∑ viA + ∑ v Bj V = ∑ viA + ∑ v Bj
i =1 i =1 i =1 i =1

Rys. 2. Algorytm wyznaczenia lokalizacji przy odległościach w metryce prostokątnej [1]

 Wyznaczanie lokalizacji obiektu logistycznego z zastosowaniem metody... 347

Dane do lokalizacji miejsca produkcji przedstawia tabela 3.

Średnia wartość wynosi V0 = 283 993,5.
Tabela 3
Dane do lokalizacji zakładu produkcyjnego
Dostawcy Wielkość Koszt jednostkowy Wartość
xi yi
i odbiorcy przewozu przewozu vi
Sokółka 805,5 750,0 10 100 2,4 24 240
Bielsk Podlaski 680,5 330,5 1 000 2,0 2 000
Siemiatycze 550,0 105,0 30 000 2,2 66 000
Zambrów 302,5 474,0 4 290 2,9 12 441
Suwałki 581,0 1 255,0 11 020 2,8 30 856
Augustów 592,5 1 083,5 78 800 2,7 212 760
Hajnówka 842,5 307,5 1 200 2,8 3 360
Kolno 180,0 750,0 82 200 2,6 213 720
Goniądz 506,5 745,0 900 2,9 2 610
Suma 567 987

Kolejny etap polega na obliczeniu sum częściowych dla uporządkowanego

już ciągu wartości vi i wskazaniu współrzędnej x0 po porównaniu z wyznaczoną
wartością V0. Wyniki przedstawiono w tabeli 4.
Tabela 4
Obliczenia współrzędnej x0
Dostawcy i odbiorcy xi vi Sumy częściowe Vi
Kolno 180,0 213 720 213 720
Zambrów 302,5 12 441 226 161
Goniądz 506,5 2 610 228 771
Siemiatycze 550,0 66 000 294 771
Suwałki 581,0 30 856 325 627
Augustów 592,5 212 760 538 387
Bielsk Podlaski 680,5 2 000 540 387
Sokółka 805,5 24 240 564 627
Hajnówka 842,5 3 360 567 987

Ponieważ V0 = 283 993,5, z tabeli 4 odczytano, że spełnia ona nierówność:

228 771 < 283 993,5 < 294 771.
Tym samym współrzędna x0 = 506,5.
348 E. Kuczyńska, J. Ziółkowski

Dokonuje się analogicznych obliczeń, wyznaczając współrzędną y0. Wyniki

przedstawiono w tabeli 5.
Tabela 5
Obliczenia współrzędnej y0
Sumy częściowe
Dostawcy i odbiorcy yi vi
Vi
Siemiatycze 105,0 66 000 66 000
Hajnówka 307,5 3 360 69 360
Bielsk Podlaski 330,5 2 000 71 360
Zambrów 474,0 12 441 83 801
Goniądz 745,0 2 610 86 411
Kolno 750,0 213 720 300 131
Sokółka 750,0 24 240 324 371
Augustów 1 083,5 212 760 537 131
Suwałki 1 255,0 30 856 567 987

Ponieważ V0 = 283 993,5, z tabeli 5 odczytano, że spełnia ona nierówność:

86 411 < 283 993,5 < 300 131.
Tym samym współrzędna y0 = 745,0.
Chcąc określić dokładniej współrzędną y0, należy przeprowadzić interpolację
wyników. Gdy y0 spełnia nierówności yi < y0 < y j , a odpowiadające tym współ-
rzędnym wartości Vk spełniają nierówności Vi < V0 < V j , to przyjmuje się, że:
y0 − yi V0 − Vi
= .
y j − yi V j − Vi (7)

Po przekształceniach otrzymuje się następujące równanie:
V0 − Vi
y0 = yi +
V j − Vi
( )
⋅ y j − yi . (8)

Po uwzględnieniu interpolacji otrzymano wartość współrzędnej:

283993,5 − 86411
y0 = 745 + ⋅ (750 − 745), y0 = 749,6.
300131 − 86411

Interpolacja zmieniła wynik lokalizacji. W miejsce punktu M2 (506,5; 745,0)

otrzymano punkt M3 (506,5; 749,6).
Biorąc pod uwagę otrzymane warianty lokalizacji zakładu produkcyjnego,
należy uwzględnić również koszt związany z przewozem surowców i wyrobów
 Wyznaczanie lokalizacji obiektu logistycznego z zastosowaniem metody... 349

gotowych. W przypadku lokalizacji punktu M2 wartość funkcji kosztów wynosi

K2 = 241 365 527 zł, natomiast dla lokalizacji M3, K3 = 239 547 768 zł. Wariant
lokalizacji M3 jest więc korzystniejszy.

3.3. Zestawienie lokalizacji dwóch metryk

Dla celów porównawczych jest wyznaczany punkt lokalizacji, którego współ-

rzędne są uśrednionymi z rozpatrywanych czterech propozycji. Wyznaczony punkt
oznaczany jest symbolem M. Wyniki współrzędnych tego punktu przedstawia
tabela 6.

Tabela 6
Punkty pozwalające określić optymalną lokalizację

x0 y0
M0 435,9 817,2
M1 405,4 856,9
M2 506,5 745
M3 506,5 749,6

Suma ∑ 1854,3 3168,7

Średnia 463,6 792,2

Dla optymalnej lokalizacji M (463,6;792,2) i przyjętych w założeniach para-

metrów przewozów można określić dla celów porównawczych wartość kosztów
transportu, która po dokonanych obliczeniach wynosi K = 205 538 255,1 zł. W ob-
liczeniach porównawczych skorzystano z odległości euklidesowej.
W wyniku powyższych rozważań i analizy otrzymuje się propozycje dotyczą-
ce korzystnej z uwagi na koszty transportu lokalizacji. Uzyskane rezultaty należy
traktować jako element wspomagający i wyznaczona lokalizacja nie może być
traktowana jako decyzja ostateczna. Rozwiązanie jest wskazaniem potencjalnego
miejsca, w okolicach którego należy powziąć poszukiwania rzeczywistego terenu
dla inwestycji.

4. Wady i zalety metody wyważonego środka ciężkości

Metoda wyważonego środka ciężkości pozwala na wyznaczenie lokalizacji tylko

jednego, ale za to dowolnego punktu logistycznego na wybranym obszarze geogra-
ficznym. W przypadku tej metody decydującym czynnikiem o wyborze lokalizacji
350 E. Kuczyńska, J. Ziółkowski

jest aspekt kosztowy, dotyczący realizacji przewozów w ramach sieci. Nie ulega
wątpliwości, że prezentowana metoda jest prosta w zastosowaniu i sprowadza się do
wyznaczenia dwóch parametrów, oczywiście przy posiadaniu określonych danych
dotyczących położenia geograficznego dostawców i odbiorców, wysokości kosztu
jednostkowego przewozu oraz szacowanych ilości przewożonych surowców i wyro-
bów gotowych. Na całość prostoty stosowania składa się przede wszystkim łatwość
pozyskania informacji oraz nieskomplikowany aparat matematyczny, opierający się na
podstawowych działaniach. Jednakże nie należy zapominać, że prezentowana metoda
ma jedynie charakter wspomagający i w tym względzie przy ostatecznym wyborze
lokalizacji powinno się uwzględnić szereg innych, równie istotnych kwestii, takich
jak np. dostępność infrastruktury transportowej, gruntu czy kadry pracowniczej.

5. Wnioski

W artykule zaprezentowano obliczenia metodą wyważonego środka ciężkości

przeprowadzoną dla założonych charakterystyk badanego rynku. Ukazują one
sposób, jaki proces decyzyjny może być wspomagany za pomocą tej decyzji.
Technika sieciowa umożliwia przedsiębiorstwom działającym na wielu rynkach
zaopatrzenia i zbytu znaleźć miejsce lokalizacji (zakładu produkcyjnego, magazynu)
charakteryzujące się najniższymi kosztami dostaw zarówno surowców, jak i wyrobów
gotowych w ramach sieci geograficznej. Planując lokalizację jakiegokolwiek obiektu
logistycznego, w pierwszej kolejności należy określić przestrzennie (geograficznie)
miejsce jego lokalizacji, a dopiero potem dokonać oceny warunków zewnętrznych
i wewnętrznych. Jednakże przedstawiona metoda może być stosowana jako narzędzie,
które ma za zadanie pomóc w podjęciu decyzji. Ostateczna decyzja zawsze należy do
inwestora, który bierze na siebie odpowiedzialność i skutki dokonanego wyboru.
Treści zawarte w niniejszym artykule mogą być rozwijane w kolejnych publi-
kacjach dotyczących wyżej przedstawionej problematyki, które dotyczyłyby spoj-
rzenia na wybór lokalizacji w szerszym jej znaczeniu, uwzględniając przykładowo
dostępność siły roboczej i innych czynników, które należy mieć na uwadze.

Artykuł wpłynął do redakcji 21.10.2011 r. Zweryfikowaną wersję po recenzji otrzymano w grudniu

2011 r.

Artykuł opracowany na podstawie referatu z XXX Seminarium KNS Wydziału Mechanicznego WAT
11-13.05.2011 r.
Literatura
[1] S. Krawczyk, Metody ilościowe w logistyce (przedsiębiorstwa), t. II, C.H. BECK, Warszawa,
2001.
[2] C. Bozarth, R.B. Handfield, Wprowadzenie do zarządzania operacjami i łańcuchem dostaw,
HELION, Gliwice, 2007.
 Wyznaczanie lokalizacji obiektu logistycznego z zastosowaniem metody... 351

[3] S. Niziński, J. Żurek, Logistyka ogólna, WKŁ, Warszawa, 2011.

[4] Internet: http://pl.wikimedia.org/wiki/Wikiekspedycja/trasa/Podlasie/mapa.

E. KUCZYŃSKA, J. ZIÓŁKOWSKI
Determining location of a logistics object using a balanced center
of gravity method — a case study
Abstract. The article presents the application of balanced center of gravity method to determine the
strategic location of the logistics facility at the lowest possible cost of transport, taking into account
two metrics: the rectangular and Euclidean ones.
The center of gravity method is used to define a single logistics object’s strategic location. This method
is especially important in a situation where the company builds logistics network and must decide
where to locate manufacturing plants, warehouses or stores. The method uses individual dispatch and
receipt points’ location in the form of geographic coordinates. To minimize transport costs, optimal
location of logistics facility is determined. Center of gravity method is used when several providers
and customers are considered.
The choice of location should be multi-aspects decision. This analysis should also take into account
current and future road infrastructure, availability of space, as well as the possibility of skilled workers
employment, etc.
However, when the investment conditions are very similar, distance between certain logistics
chain links may be decisive. Creating a location model without space restrictions may prove being
noteworthy in such cases.
However, such solution to designated place cannot be treated as a final decision, but merely a statement
of area potential.
Keywords: quantitative methods in logistics, method of balanced center of gravity, location