You are on page 1of 17

Materiał edukacyjny 8/16

Historia i kultowe zegarki marki TISSOT

Szwajcaria. Kraj leżący w sercu starego kontynentu, kraj możliwości, słynący ze swojej neutralności
i politycznej otwartości. Stolica zegarmistrzostwa. Godność tę dzierży od zarania zegarmistrzostwa,
poprzez epokę nowożytną do czasów nam współczesnych. Historia nie pominęła również roku
1853. Rok ten rozpoczyna długie i pasjonujące dzieje jednego z bestsellerów mechanicznego świata
zegarków. Marka Tissot, bo o niej mowa, to bezdyskusyjnie ikona i żywy pomnik mechaniki
precyzyjnej, popularnej w jego wydaniu wśród elit ówczesnego (chociażby Sarah Bernhardt czy
Carmen Miranda) jak i współczesnego świata (Tony Parker czy Barbie Xu).

Dlaczego?

Odpowiedź na to pytanie znajduje się w tej krótkiej prezentacji historii firmy Tissot, skupiającej się
na jej dokonaniach i innowacjach. Marka ma swoją genezę w roku 1853, w szwajcarskim Le Locle.

To właśnie w tym niewielkim


mieście położonym kilkadziesiąt
kilometrów od francuskiej
granicy, Charles-Félicien Tissot,
rzemieślnik składający koperty
zegarków wykonane ze złota, i
jego syn, zegarmistrz Charles-
Émile, otwierają warsztat
specjalizujący się w
kompletowaniu zegarków.

1
MECENASI WYDARZENIA:
Podzespoły, które wykorzystują do swojej działalności, pochodzą ze znanych i cenionych wówczas
wytwórni. Dawało to od samego początku możliwość wybicia się ponad konkurencję i dotarcie do
grupy bardziej wymagających odbiorców.

Już w roku 1853 wizja tworzenia wysokiej klasy urządzeń przeznaczonych do mierzenia czasu dała
swój przejaw w wypuszczeniu na rynek zegarka ze wskazaniem dwóch stref czasowych. Jest to
zalążek „sportowego ducha” marki Tissot, który coraz silniej będzie się starał ujawnić w przyszłych,
aczkolwiek odległych latach.

Rosja na przełomie XIX i XX wieku staje się państwem coraz silniejszym gospodarczo.

Chociaż w kraju następują oddolne reformy, spora w tym zasługa również zachodu widzącego w
Rosji potencjalnego sojusznika przeciwko możliwemu sojuszowi Niemiec i Austro-Węgier, a nawet
Korony Brytyjskiej. Kraj taki, pełen zamożnej burżuazji wychodzącej powoli z izolacji, jest idealnym
miejscem zbytu dla produktów
oferowanych przez Tissot.

I chociaż trend ten zaczyna pojawiać się


już w latach 70. XIX wieku, jego nasilenie
następuje dopiero po roku 1900. To
właśnie wtedy, w roku 1904, Charles
Tissot (syn Charlesa-Emile`a)
przeprowadza się do Moskwy. Żyje tam i
działa na rzecz firmy ponad 20 lat. W
ciągu niespełna kilku miesięcy po
przeprowadzce otwiera tam firmowy
sklep zajmujący się dystrybucją swoich
wyrobów na pozostałe prowincje kraju.
Powiązania marki z krajem carów sięgają jednak głębiej. Od lat 70., z Petersburga (ówczesna stolica
imperium) spływają zamówienia na edycje zegarków skierowane ku zasłużonym oficerom armii.

Ukoronowaniem tej współpracy jest czasomierz stworzony z dedykacją dla cara Mikołaja II.
Zegarek ten, posiadający wizerunek władcy na emaliowanej tarczy, na stałe zagościł w prywatnej
kolekcji Romanowa. Marka jednak nie opuściła serca kontynentu.

Zakład zegarmistrzowski
przechodzi prawdziwy
renesans w roku 1907, po
przeniesieniu do nowej
siedziby. Dzieje się tak za
sprawą Charlesa Emila
(ojca Charlesa
przebywającego w
Carskiej Rosji), który wraz
z rodziną osobiście
dogląda produkcji
zegarków zamieszkując w
niższych kondygnacjach
budynku manufaktury.

3
MECENASI WYDARZENIA:
Oczywiście ówczesny, XIX wiek jest silnie zdominowany
przez zegarki kieszonkowe. Przecież dopiero gehenna z
lat 1914-1918, zwana Wielką Wojną, wniosła rewolucję
w tej dziedzinie, upowszechniając zegarki stricte na rękę.
Tissot jednak wyprzedza trendy. W jakim kontekście?

Otóż już w roku 1911 powstaje pierwszy czasomierz tej


marki dedykowany do noszenia na nadgarstku.

Już w niedługi czas potem powstaje legendarny model


Tissot „Banana”. Nazwa nawiązuje do kształtu koperty
zachwycającej łukowatymi liniami. Jest to esencja
ówcześnie popularnego stylu Art Nouveau.

Nie jest to jednak jedyny krok wykonany przez tego producenta w stronę koneserów, z dzisiejszego
punktu widzenia, osób stanowiących awangardę tamtych czasów. W 1919 roku światu ukazuje się
jeden z najpopularniejszych modeli Tissot. Zegarek „Tissot Porto” charakteryzował się
beczułkowatą kopertą oraz atrakcyjną tarczą z dużymi indeksami w formie cyfr arabskich,
zachowując przy tym czytelność.

Przełom wieków to dla marki bardzo ważny okres. Tissot od roku 1917 produkuje własne części do
zegarków, przez co może nosić już miano manufaktury. Jest to ważny czynnik umacniający prestiż
firmy. Wielki kryzys w latach 30., najprawdopodobniej największy krach gospodarczy w XX wieku,
który według historyków miał miejsce na przełomie lat 20. i 30., objął, zgodnie z opinią większości
ekspertów, praktycznie wszystkie kraje oraz większość dziedzin gospodarki. Nie dziwi więc fakt, iż
„dołek” dotknął także przemysł zegarkowy, tak przecież podatny na zasobność kiesy obywatela.

Na masową skalę zaczęły pojawiać się wszelkiego rodzaju kooperacje firm z branży
zegarmistrzowskiej mające na celu wzmocnienie ich pozycji i zabezpieczenie się w kontekście
mocno ograniczonego rynku zbytu na dobra określane mianem luksusowych. Trend taki nie omija
także marki Tissot.

W roku 1930 powstaje SSIH. Jest to twór łączący siły marek Tissot oraz Omega.

Pełna nazwa pod jaką występuje brzmi Societe Suisse poue ` l` Industrie Horlogere. O ile sam SSIH
już pod koniec lat 70. staje się niewypłacalny z powodu rosnącej recesji oraz napływu tanich
zegarków z krajów azjatyckich, to jednak okres z lat 30. oraz 40. XX wieku obfituje w wiele
innowacji, także w zakresie działań promocyjnych. Jedną z takich innowacji bezsprzecznie jest
badanie rynku i wybór konkretnych modeli do dystrybucji na dany rynek regionalny, stworzenie
pierwszych systematycznie dostarczanych katalogów prezentujących produkty oraz zaoferowanie
rocznej gwarancji na swoje produkty.

W kontekście nowinek technicznych z tamtego okresu wystarczy wspomnieć o wypuszczonych w


latach 30. modelach odpornych na wpływ pól elektromagnetycznych, czy też o zegarkach z serii
Tissot Camping, odpornych na warunki atmosferyczne oraz zabrudzenia.
Efekt ten osiągnięto dzięki zastosowaniu zakręcanego dekla, specjalnego szkła oraz koperty
wykonanej ze stali nierdzewnej. Modele te znalazły szerokie grono odbiorców wśród sportowców i
wojskowych. Co nie powinno nikogo dziwić. Marka Tissot po raz kolejny pokazuje swoje możliwości
w setną rocznicę założenia firmy.

Rok 1953 obfituje mianowicie w edycje okolicznościowe. Począwszy od zegarków z emaliowaną


tarczą zawierającą herb rodowy rodziny Tissot, poprzez pierwszy zegarek z automatycznym
naciągiem i datownikiem, na zegarku wskazującym 24 strefy czasowe kończąc. Ciekawostką jest
fakt, że na jego tarczy nie można doszukiwać się miast z bloku socjalistycznego.

Jest to „pstryczek w nos”


dla krajów należących do
Związku Socjalistycznych
Republik Radzieckich
(ZSRR), a także państw
satelickich.

Nie umieszczono na tarczy


zegarka ani nazwy miasta
Warszawy, ani Pragi czy
Budapesztu. Celebruje on
więc zjednoczenie
demokratycznego świata
pod pretekstem rozwoju
lotnictwa cywilnego.

5
MECENASI WYDARZENIA:
Pojawienie się modelu z
automatycznym naciągiem
wyposażonego równocześnie we
wskazanie datownika rozpoczęło
nowy nurt designerski w zakresie
wyrobów marki. Od roku 1954
coraz częściej na tarczach modeli
Tissot pojawia się rzeczone
okienko datownika.

Kolejny przełom to rok 1958.

Marka Tissot prezentuje swój


uniwersalny, autorski mechanizm.
Mechanizm ten, o innowacyjnej wówczas budowie, miał w pewien sposób zracjonalizować
produkcję zegarków. Jeden kaliber w czterech wersjach mógł zmniejszyć koszty produkcji przy
jednoczesnym zachowaniu jakości.

Na tym kończy się jednak era stosunkowo uporządkowanych kulturowo lat 50. XX wieku.

Lata 60. XX wieku nie były jednorodne pod względem stylu czy innej, szeroko pojętej kultury.

Na świecie miało miejsce wtedy wiele przełomowych wydarzeń, a każde z nich, takie jak np.
pierwszy lot w kosmos czy rewolucja seksualna, miało swoje odzwierciedlenie w modzie. Tak więc
nie dziwi mnogość oferowanych modeli w tym, nomen omen, szalonym okresie.

Począwszy od zabawnego modelu Carrousel z możliwością wymiany kolorowego ringu, na modelu


Sideral z kopertą wykonaną z włókna szklanego kończąc. Lata 60. to także początek pewnego
rodzaju fascynacji marki Tissot sportami motorowymi. Era ta zaczyna się już w roku 1965, kiedy
pojawia się Tissot model PR 516. Zegarek ten swoimi wyglądem i poszczególnymi elementami
nawiązuje do kierownicy pojazdu wyścigowego.

Sugeruje się, iż litery


„PR” użyte w nazwie
pochodzą od słów
„Particularly Robust”,
co w wolnym
tłumaczeniu możemy
rozumieć jako
„Wyjątkowo solidny”.
Niemal natychmiast
model ten staje się
ikoną marki, będąc
popularnym zarówno
wśród samych
sportowców jak i
fanów motoryzacji.
Powstaje również inny czasomierz poświęcony sportom motorowym. Tissot TSX. Jest to zegarek
analogowy z cyfrowym dodatkiem. I chociaż jest to czasomierz wypuszczony na rynek prawie 13 lat
po premierze modelu PR 516, nadal widać silny wpływ motoryzacji w zakresie jego stylistyki. Seria
ta jest dedykowana Formule 1. Pasja motoryzacyjna marki Tissot rozwija się do dnia dzisiejszego.
Szczególny nacisk jednak położono na ten aspekt w latach 70. Wystarczy jedynie wspomnieć o
sponsoringu teamu F1 Renault oraz Lotus, czy drużyny Porsche Carrera podczas wyścigu Le Mans.

Jednocześnie w latach 70. XX wieku biuro projektantów stara się uporczywie gonić zmieniające się
trendy. Jedną z bardziej zaskakujących nowinek marki Tissot jest zegarek kryjący się pod niezbyt
(przynajmniej dla osób rozeznanych w ówczesnym trendzie) enigmatycznie brzmiącym hasłem:
„Idea 2001”. Jak łatwo się domyślić, zegarek ma nawiązywać do odległych czasów w przyszłości.

Czasomierz zadziwia faktem, iż jest wykonany w większości z… plastiku.

Dzięki zastosowaniu syntetycznych elementów mechanizm miał nie wymagać oliwienia.


Zachęcająca miała być również jego cena. Dzisiaj już niestety nie jest tak zachęcająca, a zegarek jest
niemal białym krukiem dla kolekcjonerów.

7
MECENASI WYDARZENIA:
W kolekcji marki Tissot pojawia się wówczas prócz wymienionych modeli, również wiele innych
serii uosabiających swą jaskrawością i nietypowym wyglądem lata 70. minionego wieku.

Na przykład damski model „Pinky”, czy zaprojektowany przez Pekkę Piekainena „Finish silver”.

Jak już zostało napisane, grupa SSIH na początku lat 80. boryka się ze sporymi problemami
finansowymi. W roku 1983 pada wiec propozycja połączenia się z grupą ASUAQ. Proces ten
odbywa się za sprawą B.H Hayeka. W wyniku kryzysu szwajcarskiego przemysłu
zegarmistrzowskiego postanawia on połączyć w jedną korporację znanych, szwajcarskich
producentów. Jego ambitny plan kończy się sukcesem, a osobiste zaangażowanie prowadzi do
stworzenia innowacyjnej serii zegarków bazującej na naturalnych materiałach.

W taki sposób powstaje Tissot PearlWatch, RockWatch oraz WoodWatch.

W roku 1998 grupa pod przewodnictwem


Hayeka zmienia nazwę na Swatch Group.

Dziś firma ta nie wymaga zapewne


przedstawiania i jest znana miłośnikom
zegarków na całym świecie.

Lata 90. XX wieku to dla marki Tissot okres


ciągłego wzrostu sprzedaży. Genezy takiego
stanu rzeczy można doszukiwać się w szeroko
zakrojonej kampanii reklamowej oraz w
osobie Françoisa Thiébauda.

To dzięki jego talentom procentowy wzrost


przychodów w zasadzie co roku wyrażany jest
w dwóch cyfrach.

Najnowsza historia przedsiębiorstwa Tissot robi równie duże wrażenie.

W roku 2011 otworzono w pełni zautomatyzowany magazyn w miejscowości Le Locle.

Jego rozmiary pozwalają na obsługę produkcji sięgającą 5-6 mln zegarków rocznie. Specjalnie
zaprojektowane roboty, których ramiona poruszają się ze średnią prędkością 5m/s (!) zarządzają i
magazynują ponad 12 mln części.
Równie imponujące są wyroby marki Tissot.

Dzisiaj ekrany dotykowe nie robią na nikim wrażenia. Jednak w roku 1999 zastosowanie szkła
dotykowego w niewielkich rozmiarów zegarku T-Touch było szczytem możliwości ówczesnego
świata technologicznego.

Może mniej imponujący, ale istotny


dla prestiżu firmy jest wypuszczony
8 lat wcześniej model „Ceraten”.
Zegarek posiadający mechanizm
czerpiący energię z litowej baterii,
oraz kopertę wykonaną z ceramiki
(znacznie trwalszej od stali
szlachetnej), był odpowiedzią na
zapotrzebowanie rynku na zegarki
wytrzymałe i niezawodne.

9
MECENASI WYDARZENIA:
W roku 2014 zaprezentowano zegarek zasilany energią słoneczną, natomiast nieco później
zaprezentowano mechanizm mechaniczny posiadający włos balansu wykonany z krzemu.

Obecnie Tissot oferuje swoje produkty na 5 kontynentach w 160 krajach, nosząc dzięki temu miano
marki z największą liczbą sprzedawanych czasomierzy, utrzymując przy tym swoją szwajcarską
tradycję. Marka Tissot jest partnerem i sponsorem licznych imprez oraz wydarzeń sportowych na
całym świecie, w tym także w Polsce, będąc oficjalnym chronometrażystą imprezy kolarskiej Tour
de Pologne. Fanów marki z pewnością zainteresuje Muzeum Tissot, które znajduje się oczywiście w
miejscowości Le Locle w Szwajcarii.

Miejsce zdecydowanie warte odwiedzenia, gdzie można dokładnie zgłębić historię marki Tissot
oraz poszczególne etapy jej rozwoju, a także podziwiać piękne eksponaty, czyli historyczne,
kultowe i przełomowe modele Tissot, które na stałe zapisały się na kartach historii
zegarmistrzostwa.

Autor: Beniamin Czapla

KULTOWE MODELE ZEGARKÓW MARKI TISSOT

1 lipca 1853 roku dwaj przedsiębiorczy ludzie, ojciec i syn, otworzyli wspólnie zakład, który mieścił
się w ich rodzinnym domu. Ojciec Charles-Félicien Tissot Daguette był złotnikiem, a syn Charles-
Emile Tissot był zegarmistrzem. W warsztacie będącym podstawą ich działalności, już wcześniej
wytwarzano i zdobiono koperty do zegarków kieszonkowych.

Pierwszym ciekawym egzemplarzem, jaki wyszedł z zakładu Tissot, był kieszonkowy zegarek
wskazujący dwie strefy czasowe. Zegarek był popularny na ówcześnie dwóch najważniejszych
rynkach, czyli w Ameryce i w Rosji. Pokazywał on dwa czasy na dwóch małych tarczach. Poza nimi
była jeszcze tarcza małego sekundnika przyporządkowanego do jednego ze wskazywanych czasów
oraz centralny sekundnik „obsługujący” drugi czas. Zdjęcie zegarka widoczne jest na stronie nr 2.
Firma równolegle z zegarkami produkowała części, narzędzia itp. Na przestrzeni lat Tissot osiągał
sukcesy w zakresie precyzji chodu swoich zegarków. Pierwszym było otrzymanie nagrody za zajęcie
pierwszego miejsca w kategorii chronometrów klasy B dla zegarka z wychwytem kotwicowym.

Od 1911 roku w ofercie firmy znalazły się damskie zegarki naręczne. W 1915 zaproponowano
męskie zegarki naręczne. Firmie doskonale wiodło się na rynku rosyjskim, gdzie łatwo sprzedawało
się wszelkie nowości wśród tamtejszej arystokracji chłonącej nowinki techniczne. W 1916 roku
nastąpił proces specjalizacji produkcji jak i podniesienia udziału własnych komponentów. Dzięki
wysokiej klasy kadrze, ale i odpowiednim urządzeniom, udało się opracować mechanizm, który był
produkowany we własnych zakładach marki. Niedługo później także koperty firma Tissot
wytwarzała w procesie masowej
produkcji, we własnym zakresie.

Kłopoty pojawiły się w wyniku


rewolucji w Rosji. Chłonny do tej
pory rynek załamał się. Jednak
do Tissota uśmiechnął się los.
Firma zaproponowała zegarek o
ciekawym i zarazem wygodnym
kształcie z łukowato
wyprofilowaną kopertą.

Ze względu na charakterystyczny
kształt ochrzczono go nazwą
Tissot Banana. Zegarek ten
spodobał się użytkownikom do
tego stopnia, że nastąpiła
konieczność zwiększenia jego
produkcji poprzez poszerzenie
parku maszynowego.

Na początku lat 30. powstał i trafił do sprzedaży pierwszy zegarek antymagnetyczny, co dało marce
dobrą prasę, ale również zainteresowanie z kręgów wojskowych ze względu na wytrzymałość
zegarka. Było to o tyle ważne, że narażenie na działanie pól elektromagnetycznych w rozwijającym
się dynamicznie ówcześnie przemyśle, oraz przy coraz większej liczbie urządzeń elektrycznych,
stawało się istotne.

Wyniki osiągane w tym zakresie przez zegarek marki Tissot potwierdzały liczne badania naukowe,
w tym także zlecone przez niezależną instytucję - Szwajcarskie Laboratorium Badań
Chronologicznych w Neuchatel.

11
MECENASI WYDARZENIA:
Niedługo po II Wojnie Światowej, w 1953 roku, zaproponowano ciekawy zegarek Tissot model
Navigator. Zegarek wskazywał godzinę w różnych strefach czasowych dzięki 24 strefowej skali
znajdującej się na lunecie i miał automatyczny naciąg. Wyróżniał się także ciekawym wyglądem.

Rok później światło dzienne ujrzał Tissot Visiodate z okienkiem datownika na godzinie 3.

W 1956 roku marka Tissot zaskoczyła kolejną nowością, kultowym dziś modelem PR 515, który
miał jak na tamte czasy dość masywną kopertę i był wodoszczelny, oraz odporny na działanie pól
magnetycznych, a także posiadał funkcję wskazań kalendarza.

Firma rozwijała się bardzo dynamicznie do okresu, który dziś nazywamy „rewolucją kwarcową”.

W 1970 roku firma Tissot wypuściła na rynek bardzo nowatorski model. Był to zegarek
mechaniczny. Miał on transparentną kopertę z tworzywa sztucznego, ale co istotne, również duża
część komponentów mechanizmu wykonana była z plastiku. Zegarek prezentował się bardzo
efektownie, jednak to przecież okres kwarcu i trudno było konkurować z zegarkami dużo
dokładniejszymi, a jednocześnie tańszymi.

Na szczęście marka Tissot również, zgodnie z trendem, zaczęła oferować zegarki kwarcowe. To
wówczas powstała grupa SMH (Swiss Microelectronique Horlogeries) – dzisiejsza The Swatch
Group, kierowana przez Nicolasa Hayeka. To on doprowadził do szerokiej reorganizacji firmy
Tissot, a w zasadzie także całego szwajcarskiego zegarmistrzostwa. Takie działania zaowocowały
zdobyciem nowych rynków i ustabilizowaniem się sytuacji w branży, a następnie utrwaleniem
wysokiej pozycji marki Tissot w gronie zegarkowych producentów. Lata 70. XX wieku to także okres
w którym Tissot mocno związał się z branżą wyścigów samochodowych.

W 1973 roku Tissot oficjalnie zaangażował się w partnerstwo z marką Alpine sponsorując
legendarny samochód Alpine 110 „Berlinette" w rajdzie Monte Carlo.
Obecnie, po reaktywacji tej motoryzacyjnej marki, współpraca z Alpine jest kontynuowana.

W 1974 roku marka z Le Locle połączyła siły z producentem aut Porsche, obecnym ze swoimi
pojazdami w 24 godzinnym wyścigu Gran Turismo w Le Mans.

W 1977 roku marka Tissot


towarzyszyła nawet bolidowi
Formuły 1 ze stajni Porsche.

Jednak szczególnie silna więź


łączyła tę firmę ze szwajcarskim
kierowcą Lorisem Kesselem,
który w barwach marki
rywalizował wyścigach formuły
Formule 1 w roku 1976.

To powiązanie ze sportami motorowymi przyniosło ciekawe modele zegarków, takie jak chociażby
Tissot F1, o bardzo ciekawym designie, wskazaniami analogowymi jak i cyfrowymi na wyświetlaczu.
13
MECENASI WYDARZENIA:
Kolejne modele to także futurystyczny Tissot Stratos, zaprojektowany przez Bertone, z
wyświetlaczem LED, czy też świetny zegarek Tissot model Martini Racing.
Oczywiście, dziś również w ofercie tej szwajcarskiej marki znajdziemy zegarki typowo sportowe, jak
Tissot Alpine, czy modele poświęcone wyścigom motocyklowym Moto GP.

Lata 80. XX wieku to natomiast kolejne eksperymenty poza standardowymi kolekcjami. W 1985
roku powstał zegarek z kopertą wykonaną ze skały pochodzącej ze szwajcarskich Alp, a w 1989
roku zegarek z kopertą wykonaną z drewna. Bardzo znaczącym przełomem było powstanie w 1999
roku zegarka jednoznacznie kojarzonego z marką Tissot do dziś, jakim był pierwszy model T-Touch.

Zegarek poza wieloma funkcjami i wyrazistym, sportowo-technicznym designem charakteryzował


się dotykowym szkłem. Poprzez dotykanie odpowiednich miejsc na szkle aktywowane były
poszczególne funkcje. Od tego czasu powstało wiele różnych wersji zegarków opartych na tej
koncepcji. Niedawno, z okazji 20-lecia pojawienia się modelu T-Touch na rynku, zaprezentowano
model Tissot T-Touch Swiss Edition.

15
MECENASI WYDARZENIA:
Jego kopertę wykonano z tytanu, wykańczając powierzchnie poprzez satynowanie. Pierścień lunety
o czekoladowym kolorze wykonano z nowoczesnej ceramiki. Do całości projektu dobrano pasek
wykonany ze skóry w kolorze brązowym. Zegarek ma być hołdem oddanym szwajcarskim ludziom
gór, jak i samym szwajcarskim górom. Poza wyglądem i licznymi funkcjami uruchamianymi
dotykowo, zegarek zaopatrzono jeszcze w technologię solarną.

W ramach zegarków oferowanych w ostatnich latach wart szczególnej uwagi jest model Le Locle.

Zegarek, którego nazwa oddaje hołd miejscu


siedziby firmy, a jednocześnie jest to bardzo
popularny model ze względu na klasyczne
wzorce na jakich go oparto. Piękne zdobienia
tarczy, unikalny dekiel i uniwersalny rozmiar.
Oczywiście także ze względu na korzystną cenę.

Autor: Adrian Szewczyk

Koniec

Informacje o wydarzeniu i pozostałe materiały edukacyjne tu:

Wielka matura z wiedzy o zegarkach – 2. Edycja

PATRONI WYDARZENIA:

PATRONAT HONOROWY:
17
MECENASI WYDARZENIA:

You might also like