Professional Documents
Culture Documents
V AKIFLA .R DERGiSi
Metinden hari~ 341 Resim, 67 Plan ve Kroki,
47 Fotokopi, 21 Desen ve 27 Levha'y• havidir.
SAYI : X
~ : 11950-243921 - A)O(ARA
I
EK : III
Ramazan $E$EN
mil olup vakil yapan tarafmdan a<;Ik ki iki par<;a arazi.Jlln hepsi. y
bir ~ekilde, sabih, bozulmamak, hibe nahiyesinde bulunan Ayazma ~v~e~e:birl
edilmemek, rehin verilmemek, degi~ti luca adlanyla arulan koUi; .... h eps1.
.
J '-<LI.
rilmemek, miras olmamak ~artiyla tahya kazalarmdan Simav'a bagi1
vakfedilmi~tir. Bu yerin mahalli ha.ki(. funducak koyiindeki harnanu.n
mi, bu vakfm sahih ve $eriata uygun Sivas'ta bulunan ve krrk sekiz --....,_,
olduguna hiik:metmi~tir. m bulunan ve· Bazaristan denil
. yiik bezzazlar (manifa~acuar) en
(s. 2) Sonra vakil yapan ~ahls bu run hepsi. Dogudan, giineyden "v_e_.,..,,. . ,
hayratm devru:n edebilmesi.. .... , ima-
z:yde~ b~ Bazaristan'1· <;evreliyen
retin masraflan i<;in tasarrufu altmda
brr diikkamn hepsi. Bu biiyiik oezzaztarl
bulunan ~u koyleri, <;iftli.kleri, mezrea- (manifaturacuar) <;ar~ISIIllD.
lar1, ovalan .diikkanlan, hamam.lan,
bulunan kii<;iik bezzaz \W<mu:atur_9cLlar~
degirmenleri, hanlar1 ve bostanlart
vakfetmi~tir : :imaretin buludugu (;at-
gar~1smm hepsi. Bu kii<;iik "".._.,·~!:II\JUVll~
ge biti~ilc olup yirmi bir dhlckaru.
oiiyi.ik koyiiniin hepsini, vakb yapanm
dir. Vakfl yapan ~alns trut~dan,
ai:adhlarmdan ve onlarm evlatlann-
~ehirde yaptrrllan ha:nm hepsi. Bu
dan on <;ift<;inin ekip bi<;ecekleri bu ko-
run giineyinde vakfr yap¥! ~ahts
yiin araz~sinin mahs~~~ ii<;te birini fmdan Yeni <;ar~!' da ~a ettirilen
vakfetmi~tir. ·Bu on .ki~mm adlan ~un
lak, dogusunda yine vakfr yapan ~~
.Iarch : ·tskeoder, Yusuf, $adi, Balaban, tarafmdan in~a ettirilen ekmekgile
:K~ragoz, $erm.nl, Divane, ba~ka bir
diikkam, kuzeyinde Tirra nelirl batism-
Yusuf, Murad ve Dogan'chr. Ad1 ge<;en da Mescid-i ·Bazar. denilen:mes<:>id· v
koyde vakn yapan tarafmdan in~a etti-
• J. J,H,io~.l .
s .denllen zimminin diikkfuu bulun- hirer ciiz Kur'an, okuyacak dindar alt1
noaJctiidlr-.. Yine vaJU.t
t.c...
yapan tar afmdan kurrfuun tayini. Bunlar hatim esnasm-
:ezktlr 9ffi"§Ida yaptrrilan iki diikkarun da dua ve tekbirlere riayet ederek
bepsi. Bunlarm dogusunda boyac1 diik- Kur'an'1 hatmettikten sonra bir ki§i
Um, kiplesinde mezkUr mescid, kuze- adet oldugu iizere namazlarm arkasm-
yinde mezkUr Abranos adh zimminin dan dua eder, her gi.in kariler toplan-
diikkam, bat1smda Eski <;ar§l'dan ge- d!ktan sonra ciizlerin kondugu sandx~
~n umumi yol bulunmaktadrr. Yine ahp getirir, dagxtrr. Okuma bittikten
vaid1 yapan tarafmdan mezlrur ~ar~1da sonra ciizleri toplar, dua eder. (s. 3)
~a ett:!T~Ien ve bblesinde Ahi Ali <;e- imarete gelen miisafirleri yerlerinc
Iebi'nin diikkam, dogusunda mezkUr yerle§tirip onlarm tanzimiyle me§gul
Kubbeli Han, kuzeyinde Hamid <;elebi olacak dindar bir ya§hnm ($eyh) tayi-
b Hoca Zeynel'in diikkam, batismda
I' ..,_. ~ • ·ni. Caminin kap1snn zamanmda a~ap
mezkllr ~ski Car§l bulunan diikkamn kapayacak bfr kapxcmm tayini. Cami-
hepsi. ,Mezkur §ehirde olan birbirine nin ve mezkilr ziyafet evinin siipiirilliip
biti.~~ iki hamamm hepsi. Bu hamam- do§enmesiyle me~gul olacak, bunlarm ·
lardan biri erkeklere, biri kadmlara fenerlerini ve kandillerini yakacak bir
Aittir. Mezkftr $ehrin di$mda bir ev- tefri~ats:mm tayini. imaretin mahze-
de bul~an iki degirmenin hepsi. ninde, dogru bir $ekilde, yemeklik mal·
Sivas''m kazalanndan Ko9hisar ka- zemeyi muhafaza edecek bir kilercinin
zasuup 'hepsi. Yine mezkur §ehrin tayini. !marete gelip gidenlere ~e§itli
tabilerinden $ankurek koyiiniin hepsi. hizmetlerde bulunacak bir nakibin t~
Sonisa__kasabasmdaki hamarmn hepsi.
yini. Muayyen vakitlerde, mutfakta ye-
Biitiin b!J. .yerler, hudi.itlan, hukuklan, tecek kadar yemek pi$irecek bir a$<;IY·
t~bilerl, yollan, miitemmimah, otlak- la ona yard!m edecek bir <;rragxn tayi-
Jan, a·~~9hklan; kuvulan, nehirleri, ni. Her giin kafi miktarda ekmek pi§i-
arRian, ~eralan, evleri, daglan, tepe-
recek bir ekmek<;inin tayini. Az veya
leri, ~Ian, maml:U' ve harap yerleri,
90k olsun mezkilr evkafm g~lirlerini
her $eyiyle sahih ve §eriata uygun bir
yazacak, masraflarmm hesabm1 tuta-
sekil~e, $~anvla, sahlmamak, hibe
edi~memek, rehin verilmemek, degisti- cak bir muhasibin tayini. Evkafm ge·
rilm~mek; miras ol!Damak ~arttyla ebe- lirlerini tahsil edecek, zahirelerini top-
d~ olar!ik ~~~ed~lmi§tir. · layacak iki emin tahsildarm tayini.
Tahsil edilen bu paralar ve ·za~ireler
· · Vak& yapanm $artlan ise $UDlar- a§agxda zikredilen hus:uslara harcana-
dtr': ~ .. - .. . caktrr. ·
.Mezkfu. .c~mide. ~·a n~azlan \':ili=x yap~,)xay~tta kald!gx mqd-
~~~Iracak 'f?figili ve miike~me} bir ' c;let<;e rriiiteyel.liU,gi ken9,isi yapacak.
~~ti~~~.fa~ ?:arn~zl~n! Ja)d{r_acak ib~- . · Sonra· -c6~llklar1, sorira <;qcuklan,mi1
.,;t!1~ · ~~~e~ ~y! J?il~!:l: . v~ ·t~c- - <;oC¥lf~a~~·. y~p~c~~. N:el?illeri dev~ ~t
Wde uygun Kur·an okuyan bir imamm, . tlk<;e bti §ekilde devain edeeektii-. -Son-
RAMAZAN $E$EN
340
..,.__
ra, azadhlarmdan en miinasip biri, da- Caminin ve ziyafet evinin kandille .
ha sonra onlarm ~ocuklarmdan en mii- de, fenerlerinde yablacak ya" lJn.
nasip biri yapacak... Nezaret i~lerini .. af' 1 . . kul g, geler&
mus rr er 1~m lamlacak do -
.1. d.. · .rt Yas
de, vak& yapan sag olduk~a kenclisi tus., ort post, caminin, iki evin (bey
yapacak. Sonra, bu vazife azadhlarm- tin) ve okulun ha~rrlan iyin gi.ind 1i •
dan en miinasip birine, ondan son ra iki dirhem s~rfe~lecektir. Mutfak~ ~
onlann ogwlanndan en miinasip biri- rm ve b~ giinlermde ziyafet evinde
ne ila ahirih.. ge~ecek. Onlarm inkrra- yablacak ~dun i~in giindelik altt dir-
zmdan sonra bu selahiyet zamanm idfr- hem sarfedilecek. Gelip giden mii fi
recisine ge~er. Bu idareci miitevellilik 1 . . b h sa r-
. er 1~m sa a ve ak~am imaretin
ve nezaret i~lerine miisliimanlardan sa- : . il k
f agmd a p1~1r
v mut-
ece. et i~in yirmi b
lih ve mutemed olanlan tayin eder. dirhem, pirin9 i9in yirmi dirhem . har- ~
Her zaman vak&n ve gelirlerinin canacaktrr. Yag i~in giindelik sekiz dir-
en iyi bir ~ekilde idare edilip ~u hu- hem, bal i~in be~ dirhem, ek~i. tuz, no.
suslara sarn ~arttrr : hut, safran ve diger yemek ihtiy,a&lan
igin iki dirhem harcanacaktrr. Her giin
Her ~eyden once vakfm gelirleri imaretin flrmmda, yiiz dirh~m agrrh.
imaretin baktml ve tamiri, gerekli alet- gmda ekmekler pi~irilecek, bunun i~in
lerin, kazan, kap kacak gibi !}eylerin on iki dirhem kar~1hgmda Karahisar-1
temini i~in sarfedilecektir. Bundan Sahib kilesiyle ii~ kile bugday sanedi·
• ' sonra, her sene bin bir dirhem Kabe lecektir. Yine giindelik, ke~kek i9in,
ve etrab.nda oturanlar i~ir sarfedilmek dort dirhem kar~illgmda bir kile bug-
iizere gonderilir. Evkab.n gelirlerinden day harcanacaktrr. Her sabah kafi mfk.
geri kalamn ii9te biri vazifelilere veri- tarda et ile yedi okkahk. pirin9 mut-
lir. Mesela, hergiin hatibe Kanfmi dir- fakta ~orba olarak pi~irilecektir. Her
hemiyle ii~ Osmanll giimii~ dirhemi ve- ak:;;am kafi miktarda et ile bir kile bul·
rilecek. imama giindelik ii<; dirhem. day ke~kek pi~irilecektir. Sabah ve ak·
miiezzine iki dirhem, I;Jluallime ii<;: dir- :;;am pi~irilen bu. yemeklerden ve ek·
hem, muallimin yardrmctsma bi[ dir- mekten hatibe, imama, muallime.. ihti-
hem verilecek. Mahfilde srrayla Kirr'an yara (~eyhe), miiezzine, kapxciVa, tef·
okuyan hahzlarm reisine giindelik iki ri~atgxya, mutemede, n.akibe, ~ciye,
dirhem, geri kalan be~ ki~iye ise hirer a~pya, ekmek9iye iki~er eJpnek, otuzar
dirhem verilecektir. Hergi.in Kur'an'- dirhemlik et, dortyii.z dirhemlik kep~
dan bii·er ciiz okuyacak alt1 hab.zdan ile hirer kep~e ~orba verilecektir. Bun·
her birine hirer dirhem verilecek. Mez- dan ba~ka mektepteki talebelere, vak·
kU.r duahana da bir dirhem verilecek- fx yapanm azadhlarmdan ve kolelerin·
tir. Bahsedilen ihtiyara (~eyhe) de giin- den fakir olanlara, hazrr bulunan bit·
delik ii~er dirhem verilecektir .KapiCI· tiin miisliimanlara. hirer ekmek, yirnli·
ya ve tefri~at i~leriyle ugra~an :;;ahsa ~er dirhem et, iki~er ki~iye birer kep-
da giindelik hirer dirhem verilecektir. _c;e corba verilecektir. Ziyafet evine ge·
Kilerciye iki~er dirhem, nakib~ hirer len miisafirlerden her birine sabah ve
dirhem verilecek. A~~~ ile ekmek~inin ak~am hirer ekm.ek, otuzar dirh~m
her ikisine giindelik be~ dirhem verile- hal, elli~er dirhem karabiberli P~~
cek. Her giin yardrm etmek ~artiyla, al?· pilaVI, yirmi be~er dirhem et, he: i!'i
91 9rragma da hirer dirhem verilecek- ki~iye bir kep9e yemek verilecektir·
tir. Kitabe giindelik iki dirhem, iki tah- Fakirlerden her birine ise birer elonek.. ve
sildara, her ikisine birden, be~ dirhem, verilecektir. Alt1 ay miiddet1e, guz
nazrra ii9 dirhem verilecektir. Gomlek, bs mevsimlerinde, at olsun;· katrr ol·
. ' I ul hay·
kaftan, kU.t, takve gibi yetimlere gerek- . sun, e:;;ek olsun, gelen yo <> ~ ecek·
li giyim e~yas1 i9in ~delik ii<; dirhem. vanlan i9in iki~er kep!re arpa_v~ril
SlNAN PAl',iA'NIN ARAPCA VAKF1YES1N1N TERC0MES1
341
- CUllla gun··ii, bir Cuma'da kara- ~ar. Miitevelli tayin edilmesi ~ar ko~u
. IIer
~- 1i ~bir cuma'da safranh olmak lan bu kimselerin neslinin inkrrazm-
6Jl)er "iki~.' batman piring pilav olarak dan sonra, bu hususta selahiyet sahibi
~re
i§irilecek ve cuma namazmdan s~nra zamarun idarecisi olacaktrr. 0, miite-
P _ ~ t idn hazrrlanacaktrr. Bu giinle- vellilige la)'lk olan birini bu vazifeye
~aa..,. "'Ie b era-
. ;;k m yeroegi cuma yemeg1y tayin eder. Bu halde de vazifelilerin
n _· ~alen ceroaate ve fakirlere da~tl azl ve tayini zamanm idarecisinin bil-
ber::ytaro giinleri, karabiberli piring
Jir. afranh piringle beraber sekiz bat·
gisiyle olacaktrr. Miitevellilerin berat1
daima sultan tarafmdan verilecektir.
5
"~ 'b B "t
man pirin!f pi~·irilir'
ve- . . . R.. a~ru , era ve (s. 4) Vak£1 yapan, imaretin i~lerini iyi
K dir geceleri g1b1 mubarek gecelerde gormeye laYJk iseler, vazifeelilerin ken-
~ biberli ve safranh piringlerle be- di azadhlanndan veya onlann 90cukla-
rab:r dort batman piring pi~irilip ima- nndan tayin edilmesini de ~art ko~ar.
- tte hazrr bulunan erkeklere ve kadm- Aksi halde ba~kalan tayin edilir. Bu
re B "
Iarayedirilir. Her erat gec~s1 carnmm
. . . vaklf saglam, ~eriata uygun ve a~ak
mihr~bmm iki tarafmda u<;:er okka bir ~ekilde yap1lml~trr. Satliamaz, hibe
agtrhmnda iki mum yakllacaktrr, Bu edilemez, rehin verilemez, millk edini·
m~ar Cuma, Ramazan ve diger mii- lemez ve miras olamaz.
bArek gecelerde de yakllacaktrr. Kara-
Eger imaret yUnlrrsa, vak!flardan
biberll pirin9 pilaVI pi~irildigi zaman elde edilen gelirle tekrar eski haline
her ii!( okka pirin<;: bir okka yagla pi~i
getirilir. ikinci, iigiincii ... defa harap
rilecek. Safranh pirin<;: pila"?-D-da, her
olursa yine yeniden in~a edilmelidir.
alhokka piring be~ okka bal ile pi~i
Meydana gelecek fevkalade hailer do-
rilecektir. Bu yemeklerden, yemek ye-
layisiyle imaretin yeniden in~as1 ve de-
m~k igin imarete gelen her a<;:a ve muh-
vami miimkiin olmazsa elde edilen ge·
~ta~,,yedirilecektir. Gelen a<;: insanlar-
lir miisliiman fakirlerin yararma har-
danrus; biri geri gevrihniyecektir. Ge- canir.
le!l miisafirler iig giin miiddetle agrrh-
l!a~klarrur. Camideki hahlar ve kilim- Vakb yapan, izah edilen ~ekilde
ler yenilenmek gerektik<;e yenilenecek bu vaklflan yapt1ktan, vaklf oldugunu
yey_a· tfunir edileceklerdir. Gosterilen itiraf ettikten sonra, Fahr eel-Mu'temi-
ih"liyaglardan artan kazan, kap, tabak din b. Abdullah'! biitiin bu vaklflar
gibi lieyler ihtiyag zamam igin saklana- iizerine miitevelli tayin etti. Ac;Iklanan
caktrr. Vakfl yapanm ~artlarmdan bi- ~artlara riayet etmek ~artiyle biitiin
ri <le, ac,;aklanan ~artlardan, masraf i~lerinin tasarrufunu ona hava.Ie etti.
yerlerinden artan miktar iizerinde ta- 0 da bu evkafm idaresini dogrulukla
s~ etme ve vaklflan daha faydah eline alru ve istenilen ~ekilde onlarda
gordiigu hususlarda degi~iklik yapma. tasarrufta bulundu. Daha sonra, vak:&
miitevelli ve vazifelilerin tayini, azH yapan, Ebu Hnife mezhebine gore, ken-
gibi hususlann hayatta kald!~ miid- di millkiinden ~akmarugma ve. bakfm
det9e kendisine ait olmas1drr. Onun devammm iizerine bor<;: olmad1gma da-
Oliimiinden sonra ise bu hak gocukla- yanarak, vakfl kendi miilkiine kanp va-
nndan en miinasibine, onun oliimiin- lo.ftan geri donmek istedi. Bunun iize-
_den sonra da onun gocuklarmdan en rine, mezk:Ur miitevelli itiraz edip Ebtl
miina. s~·b·me ...... , daha sonra da azad- Yusuf Ya'kiib b. ibrahim el-Ensfui ve
lllarwdan en salibine, bunun oliimiin- Muhammed b. Hasan · el-~eybani'nin
,den sonra da cocuklarmdan en miina- . gorii~lerine gore, vakfm devammm ge-
si!>ine... ge<;:ec~ktir. Vakfi yapan vazi- rektigini soyledi. Meseleyi · vakfiyeye
feliletin" tayin .ie azlinin · miitevellinin miihiir vuran ve onu tasdik·eden haki-
.bijgisi.altmda yaJ.Jilinasnn da ~art··ko- ~e gotiirdiller. Onun huzurunda muha-
· ..• : · ·-· ···· .!/.. ~$E$EN ; .. · :