ความรู้เบื้องต้น

เกี่ยวกับปิโตรเลียม

โดย
กรมการพลังงานทหาร
 ประวัติผบู ้ รรยาย
• นตท. 30 (2 ปี )
• นนร. 87 (1 ปี )
• University of Texas at Austin (4 ปี )--- Petroleum Engineering
• ทำงำนที่ ศพปน.พท. (ฝำง) 6 ปี
• Colorado School of Mines (2 ปี ) ---- Petroleum Engineering
• University of Texas at Austin (3 ปี ) ---- Petroleum Engineering
• ทำงำนที่ ศพปน.พท. (ฝำง) 15 ปี
พื้นที่ภายใต้การดูแลของ กรมการพลังงานทหาร
Petroleum Concession Map (DED)

2,400 km2 4,800 km2

6,300 km2

8,860 km2
3,900 km2 3,700 km2

ที่มา: http://www.dmf.go.th/cms/assets/1/Map_A3_01_Oct_2014.bmp
 Malaysia-Thailand JDA
JOINT DEVELOPMENT AREA (JDA)

LEGEND

PTTEPI/CARIGALI
BONGKOT

CARIGALI/TRITON

GULF OF THAILAND APPROX. 100 KM

BLOCK B-17

APPROX. 260 KM
BLOCK A-18

Songkhla APPROX. 180 KM

BLOCK C-19 APPROX. 120 KM

Pattani

THAILAND APPROX. 150 KM

JERNEH

APPROX. 310 KM
TO KERTEH

Kota Bahru

50 Km

MALAYSIA h1p1
• JDA

๏ ควำมมั่นคงทำงพลังงำน (security of supply)

๏ Gas Reserves 9.5 ล้ำนล้ำน ล.บ. ฟุต (tcf) (15 แหล่ง)

(เกือบเท่ ำกับปริมำณสำรองก๊ ำซทีม่ อี ยู่เดิมในทั้งอ่ ำวไทย)
๏ ค่ ำภำคหลวง
๏ ส่ วนแบ่ งกำไร (profit share)
๏ ภำษีเงินได้ ปิโตรเลียม
แปลง B-17 & C-19 (พืน้ ที่ ~ 4,300 ตร.กม.)

บริษัทผู้ได้ รับสั ญญำ (PSC)

PTTEP International Ltd. : 50 %
Petronas Carigali (JDA) Sdn. Bhd. : 50 %
ผู้ดำเนินงำน (Operator)
Carigali - PTTEPI Operating Company (CPOC)
Overlapping Claims Area (OCA)
 ั้
ข้นตอนกำรส ำรวจปิ โตรเลียม

สำรวจธรณีวท
ิ ยำ
ิ ส์
สำรวจธรณีฟิสก

วิธวี ัดค่ำควำมเข้มสนำมแม่เหล็กโลก วิธวี ัดค่ำแรงดึงดูดโลก

3D Seismic (คลืน
่ ไหวสะเทือน)

เจำะสำรวจ
พบปิ โตรเลียม ไม่พบปิ โตรเลียม

เจำะสำรวจหำขอบเขต
ประเมินปริมำณสำรอง

พ ัฒนำแหล่งผลิตปิ โตรเลียม
 ลุ่มแอ่งฝำง ลุ่มแอ่งเชียงรำย
แหล่งนามัน หลุมเจาะ เส้นสารวจวัดคลื่นไหวสะเทือน 2 มิติ
และ 3 มิติ บริเวณลุ่มแอ่งฝาง
ลุ่มแอ่ง
พะเยำ

ลุ่มแอ่งเชียงใหม่
ลุ่มแอ่ง
ลำปำง ลุ่มแอ่ง
แพร่
302 หลุม
พืนที่จะขอทา
3D seismic
North Fang
สันทราย
สามแจ่ง ต้นส้าน
หนองยาว
ไชยปราการ
แม่สูน บ้านธิ
3D Seismic
โป่งทรายคา บ้ า นไร่
แม่ป่าไผ่ Central Fang
โป่งนก

ปัจจุบัน อัตราการผลิตทั้งหมด จาก 8 แหล่ง 72 หลุม

(บ้านไร่ บ้านธิ แม่ป่าไผ่ แม่สูน หนองยาว โป่งทรายคา 3D Seismic
South Fang
โป่งนก สันทราย) คานวณ 900 บาร์เรลต่อวัน (ณ
กุมภาพันธ์ 2558)
แหล่งน้้ามันแม่สูน อัตราการผลิต 600 บาเรลต่อวัน 10 km.
66% ของอัตราการผลิตทั้งหมด
สูงที่สุด 1,770 บาร์เรลต่อวัน เมื่อ สิงหาคม 2538
ต่้าที่สุด 545 บาร์เรลต่อวัน เมื่อ สิงหาคม 2545
การสารวจวัดคลื่นไหวสะเทือน
เพื่อตรวจสอบลักษณะและโครงสร้างธรณีวิทยาใต้ผิวโลก
เพื่อก้าหนดพื้นที่เป้าหมายส้าหรับการเจาะส้ารวจต่อไป

1. การเก็บข้อมูล (Data Acquisition)

2. การประมวลผลข้อมูล (Data Processing)
3. การแปลผลข้อมูล (Data Interpretation)
Source : explosive
1. Data Acquisition
เป็ น gel ไม่ใช่ระเบิดที่เป็ นดินปื นและไม่สามารถระเบิดได้เอง

explosive

Wooden stake
& Red flag ribbon

Earth covering

1 meter
ม.
Plastic
Plastic Ring
Ring

กำรเจำะหลุมบรรจุ
วัตถุระเบิด
18-20m
18-20 ม.
เป็ นต้นกำเนิ ดคลื่นฯ
meters

Speedy Loader and Strip anchor

Detonator

วัExplosive
ตถุระเบิด cartridges

Plastic point and Strip anchor

บรรจุวตั ถุระเบิด ใช้วตั ถุระเบิดเป็ นต้น

 1. Data Acquisition
การสารวจวัดคลื่นไหวสะเทือนบนบก

ใช้วัตถุระเบิดเป็นต้นก้าเนิดคลื่นฯ ใช้รถสั่นสะเทือนเป็นต้นก้าเนิดคลื่นฯ

ใช้รถสั่นสะเทือนเป็นต้นก้าเนิดคลื่นฯ
ที่มา :- ปรับจาก PTTEP, Seismic Survey and Environmental Impact Assessment
1. Data Acquisition
 1. Data Acquisition
รถบันทึกข้อมูล Recording Unit
 Density 2. Data Processing
Velocity
Two way time

Source Receivers Shot record

 3. Data Interpretation
ข้อมูลการส้ารวจคลื่นไหวสะเทือน

ก่อนแปลความหมาย หลังแปลความหมาย
 3. Data Interpretation
การแสดงผลส้ารวจคลื่นไหวสะเทือนแบบสามมิติ
การเจาะปิ โตรเลียม
( Drilling )
หลุมที่จะเจาะ และเส้นทางขนย้ายอุปกรณ์การเจาะ
ขั้นตอนการเจาะ
ตัวอย่างการเจาะ
หลุม FA-MS-59-90
 สมบัติของหิ น
(Rock Properties)
ระหว่างทาการเจาะ จะพบหิ นต่างๆ
• หิ นที่ของเหลวไม่สามารถไหลผ่านได้ (k=0)
• หินโคลน
• หินดินเหนียว
• หินดินดาน
• หินปูน หินอัคนี หินแปร
• หิ นที่ของเหลวไหลผ่านได้ (k = 1-5,000 md)
• หินทรำย (หินกักเก็บปิ โตรเลียม หรื อ Reservoir rock)
• หินปูน หินอัคนี หินแปร ที่มี รอยแตก/มีโพรง
 Reservoir Rock Properties
(สมบัติของหิ นกักเก็บปิ โตรเลียม)
• ความพรุ น (Porosity)
• ความสามารถในการซึมผ่านได้ (Permeabity =k)
• ความอิ่มตัว (Saturation) So, Sw, Sg
 Reservoir Rock Properties
• Porosity
• Electrical Properties
• Permeability
• Saturations • Mechanical Properties
• Capillary Pressures • Acoustic Properties
• Relative Permeability • Nuclear Properties
• Wettability • Mineralogy
 การผลิตปิ โตรเลียม
( Production )
• Crude Oil (น้ ามันดิบ)
• Gas (ก๊าซธรรมชาติ)
• Condensate (ก๊าซที่เป็ นของเหลว at stardard condition)
• ก๊าซธรรมชาติ (ส่ งทางท่อเข้าโรงงาน, นาเข้า/ส่ งออก LNG)
• Liquified Natural Gas (LNG)
 สำรประกอบในปิ โตรเลียม
(Oil – Gas Composition)

Parafinnic base & Asphaltic base

เครื่ องสู บผิวดิน (Surface Pumping Unit)
การผลิตน้ ามันในลุ่มแอ่งฝาง
แม่ สูน (39 หลุม)
หนองยำว (5 หลุม)
สั นทรำย (7 หลุม)
บ้ ำนธิ (4 หลุม)
บ้ ำนไร่ (1 หลุม)
แม่ ป่ำไผ่ โป่ งนก (3 หลุม)
โป่ งทรำยคำ (6 หลุม)
แม่ ป่ำไผ่ (2 หลุม)
รวม 67 หลุม
ปริ มาณน้ ามันดิบ ใน ฝาง
 ผลิตนำ้ มันดิบสุ ทธิ (แยกนำ้ แล้ ว)
ปี งบประมำณ 2545 - 2556
บำร์ เรล / วัน
1,500

1,146
1,200 1,132
1,022 967

886
900 857 850
773

837
782
740
600
567

300

-
2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556
200 bbls.
ส่ วนประกอบและ
การทางานปั๊มใต้ ผวิ ดิน
 The Well Analyzer
ortable computerized instrument for obtaining a complete well
งานแก้ไขหลุมผลิต
กำรขนส่ งน้ำมันดิบ
 หลุมผลิตน้้ามันดิบ รถบรรทุกน้้ามันดิบจากหลุมผลิตทั้งหมด

ถังรับน้้ามันดิบปนน้้าจาก น้า ถังระหว่างแยก ถังเก็บน้้ามันแยก

หลุมผลิต ยา น้้า แล้ว
แย
ก
น้้ามันดิบ
สุทธิ
40 0C 60 0C < 0.5% น้้า 60 0C
20,000 BBL ปัม๊ 6,000 BBL 60,000 BBL

ปล่อยน้้า (Drain) (ทิ้งไว้ ปล่อยน้้า (Drain) หลังจาก

ค้างคืน) 16 ชั่วโมง

กระบวนการผลิตปิโตรเลียม
กองการกลั่นปิโตรเลียม
ศพปน.พท.
 กำรรำยงำน
• นำ้้มันดิบปนนำ้ (Gross) คือปริ มาตรรวมของแต่ละหลุม
• นำ้ มันดิบคำนวณ (Net) คือปริ มาตรน้ ามันของแต่ละหลุมหัก %น้ า
แต่ละหลุม

• นำ้ มันดิบสุ ทธิ (แยกนำ้ แล้ว) คือ ผ่านกระบวนการแยกน้ าโดย

รถบรรทุกน้ ามันดิบปนน้ า จากแต่ละหลุม มารวมที่หน่วยแยกน้ าจะ
ใช้เวลา 1-2 วัน และจะไม่รู้วา่ มาจากหลุมใด
• API ของน้ ามันดิบฝาง ประมาณ 28-32 API และมีกามะถันเจือปน
การเพิม่ ผลผลิตปิ โตรเลียม
Primary Recovery
• Primary Recovery – oil is produced by natural stored energy
or by assistance of natural drive mechanisms (solution gas,
water influx, gas cap drive, and gravity drainage)

gas cap drive water influx drive

Secondary Recovery
• Secondary Recovery – oil is produced from addition of
supplemental energy by injection of water (waterflood) or gas
injection (gasflood) to maintain reservoir pressure.

Swept and un-swept zones from

Waterflooding process (www.vyey.com)
waterflooding (www.npd.no)
Tertiary Recovery or EOR
• Tertiary Recovery (EOR) – oil is produced from several interactions
( both physical and chemical) by injection of materials that are
absent in the reservoir.

• It is not necessary to perform an EOR technique after secondary

recovery.

Miscible flooding Immiscible flooding Thermal recovery Microbial flooding

IOR & EOR : 2nd & 3rd Recovery
Summary of screening
criteria
 กองส้ารวจและผลิตปิโตรเลียม
Pilot Waterflooding ศูนย์พัฒนาปิโตรเลียมภาคเหนือ กรมการพลังงานทหาร
 กองส้ารวจและผลิตปิโตรเลียม
Pilot Waterflooding ศูนย์พัฒนาปิโตรเลียมภาคเหนือ กรมการพลังงานทหาร

แผนที่แสดงความเชื่อมต่อของชั้นทรายน้ามัน
 กองส้ารวจและผลิตปิโตรเลียม
Pilot Waterflooding ศูนย์พัฒนาปิโตรเลียมภาคเหนือ กรมการพลังงานทหาร

Pilot-Waterflooding Set #1 (MS69 Injection) ✓ เริ่มอัดน้าวันที่ 21 ม.ค. 2561

✓ รวมผลิตน้าทั้งสิ้น 4886 บาร์เรล
✓ ปริมาณน้าที่ทาการอัดรวมทั้งสิ้น 4152 บาร์เรล
✓ ลง KCl เพื่อทดสอบความเชื่อมต่อของชั้นทรายน้ามัน
22.2 bbl/hr 2.2 - 3.1 bbl/hr
200 BBL
1406 ft.

1426 ft.

1700 ft.
1980-1990 ft.
2396-2422 ft.
2480-2490 ft.

2586 ft.
MS32 MS69 MS??
 กองส้ารวจและผลิตปิโตรเลียม
ศูนย์พัฒนาปิโตรเลียมภาคเหนือ กรมการพลังงานทหาร

Microbial EOR
การเพิม่ ผลผลิตน้ ามันดิบโดยการใช้
จุลินทรี ย ์
 NORTHERN PETROLEUM DEVELOPMENT CENTER
Defence Energy Department, MOD

Two types… MEOR

Full-scale flooding Single-well MEOR technique
technique (Huff and Puff)

51
 กองส้ารวจและผลิตปิโตรเลียม
Alkaline Flooding ศูนย์พัฒนาปิโตรเลียมภาคเหนือ กรมการพลังงานทหาร
 กองส้ารวจและผลิตปิโตรเลียม
Alkaline Flooding ศูนย์พัฒนาปิโตรเลียมภาคเหนือ กรมการพลังงานทหาร

Crude Oil Properties (SS Field)

• API = 33°
• T = 77 °C
• P = 950 psi
• Depth = 4200 ft.
• Viscosity = 20.1 cp.
• Salinity = 780 ppm.

• Total acid number (TAN) = 0.89mg

KOH/g
(Using ASTM D664)
 กองส้ารวจและผลิตปิโตรเลียม
Alkaline Flooding ศูนย์พัฒนาปิโตรเลียมภาคเหนือ กรมการพลังงานทหาร
Polymer Flood
 Waterflood ต่อด้วย Polymerfloodกองส้ารวจและผลิตปิโตรเลียม
ศูนย์พัฒนาปิโตรเลียมภาคเหนือ กรมการพลังงานทหาร

Pilot-Waterflooding Set #1 (MS69 Injection) ✓ เริ่มอัดน้าวันที่ 21 ม.ค. 2561

✓ รวมผลิตน้าทั้งสิ้น 4886 บาร์เรล
✓ ปริมาณน้าที่ทาการอัดรวมทั้งสิ้น 4152 บาร์เรล
✓ ลง KCl เพื่อทดสอบความเชื่อมต่อของชั้นทรายน้ามัน
22.2 bbl/hr 2.2 - 3.1 bbl/hr
200 BBL
1406 ft.

1426 ft.

1700 ft.
1980-1990 ft.
2396-2422 ft.
2480-2490 ft.

2586 ft.
MS32 MS69 MS??
 กองส้ารวจและผลิตปิโตรเลียม
Pilot Waterflooding ศูนย์พัฒนาปิโตรเลียมภาคเหนือ กรมการพลังงานทหาร

Pilot-Waterflooding Set #1 (MS69 Injection) ✓ เริ่มอัดน้าวันที่ 21 ม.ค. 2561

✓ รวมผลิตน้าทั้งสิ้น 4886 บาร์เรล
✓ ปริมาณน้าที่ทาการอัดรวมทั้งสิ้น 4152 บาร์เรล
✓ ลง KCl เพื่อทดสอบความเชื่อมต่อของชั้นทรายน้ามัน
22.2 bbl/hr 2.2 - 3.1 bbl/hr
200 BBL
1406 ft.

1426 ft.

1700 ft.
1980-1990 ft.
2396-2422 ft.
2480-2490 ft.

2586 ft.
MS32 MS69 MS??
กำรกลัน่ ปิ โตรเลียม
C=(F-32)(5/9)
 ปิ โตรเลียม และ ผลิตภัณฑ์ ปิโตรเลียม

• ปิ โตรเลียม • ผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม
• Crude Oil • LPG (Liquid Petroleum Gas)
• Condensate • CNG (Compressed Natural Gas)
• Gas • NGV (Natural Gas for Vehicle)
• NGL (Natural Gasoline)
• LNG (Liquified Natural Gas)
• Gasoline (เบนซิน)
• Diesel (ดีเซล)
• อื่นๆ
 เป็นเชื้อเพลิงผลิตกระแสไฟฟ้า
ก๊าซมีเทน (CH4) เป็นเชื้อเพลิงในอุตสาหกรรม
เป็นเชื้อเพลิงสาหรับรถยนต์

ก๊าซอีเทน (C2H6)
วัตถุดิบสาหรับอุตสาหกรรมปิโตรเคมี
ก๊าซโปรเพน (C3H8)

ก๊าซโปรเพน (C3H8) +
LPG ใช้เป็นเชื้อเพลิงในครัวเรือน
ก๊าซบิวเทน (C4H10)

ก๊าซเพนเทน (C5H12) ก๊าซโซลีนธรรมชาติ (NGL) นาไปผสมน้ามันเบนซิน

 ปริมาณ
ปิโตรเลียม อัตราการผลิต
หน่วยตั้งต้น หน่วยระบบสากล หน่วย
(Oil Field Unit) (System Internationals, SI) (ลิตร)

ก๊าซธรรมชาติ ลูกบาศก์ฟุต/วัน
ลูกบาศก์ฟุต 0.028 ลูกบาศก์เมตร 28
(Natural Gas) (SCFD)

ก๊าซธรรมชาติเหลว บาร์เรล/วัน
บาร์เรล 0.159 ลูกบาศก์เมตร 159
(Condensate) (BBLD)

บาร์เรล/วัน
น้ามันดิบ บาร์เรล 0.159 ลูกบาศก์เมตร 159
(BBLD)
(Crude)
เรื่ องอื่นๆ
 คำถำม และ ข้ อสงสั ย
• ประเทศไทยมีน้ ามันดิบและก๊าซมากติดอันดับโลก ทาไมราคาน้ ามันแพง ?
• ลักษณะธรณี ปิโตรเลียมอ่าวไทย เหมือน อ่าวเม็กซิ โก ที่มีน้ ามันมาก ?
• การสารวจและผลิตมีการลงทุนน้อย ง่ายๆเหมือนเปิ ดก๊อกน้ า แต่ขายน้ ามันแพง ?
• แผ่นดินยุบตัวไหมเมื่อผลิตน้ ามันออกไปมากๆแล้ว ?
• มีการแอบขุดน้ ามัน ลักลอบไปขาย
• ราคาน้ ามันประเทศไทย สู งกว่าประเทศอื่นมาก
• ประเทศไทยมีน้ ามันมาก จนมีการส่ งออกน้ ามันไปต่างประเทศ