Czas i miejsce akcji

Akcja właściwa utworu rozgrywa się w latach 1878-1879, ale retrospekcje

(czyli powroty pamięcią do minionych wydarzeń), na które natrafić można
w Pamiętniku starego subiekta, obejmują okres od roku 1837, są w nich
opisane wydarzenia związane z Wiosną Ludów oraz kampanią węgierską
(1848), a także powstaniem styczniowym (1863).

REKLAMA
Akcja utworu rozgrywa się w przeważnie w Warszawie, ale poszczególne
epizody rozgrywają się w Zasławku (u pani prezesowej) oraz w Paryżu.
Pamiętnik starego subiekta zawiera opis wydarzeń, jakie rozegrały się na
Węgrzech. Dodać należy, że Prus z dużą dokładnością odtworzył realia
współczesnej mu stolicy, znakomicie oddał koloryt i atmosferę Warszawy.
Ówczesny publicysta, Ludwik Krzywicki, pisał o powieści Prusa:
“Bohaterzy... są zmyśleni, ale ich otoczenie codzienne i tryb życia, bieg
myśli są plastyczną rzeczywistością”. Lalkę można traktować jako
przewodnik po współczesnej autorowi Warszawie. Sklep Wokulskiego jest
położony przy Krakowskim Przedmieściu. Ponadto w powieści spotkać
można liczne nazwy ulic: Karowa, Tamka, Nowy Zajazd, Garbarska, Dobra,
Topiele, Świętojerska; dzielnic: Nalewki, Powiśle; miejsc: Ogród Saski. Prus
opisuje też warszawskie hotele, pałace arystokratów, a w Pamiętniku
starego subiekta także dokładnie wnętrze sklepu, piwiarni. Oczami
Rzeckiego oglądamy też wnętrze teatru oraz mieszkania (od piwnic po
strych) kamienicy kupionej przez Wokulskiego.