Pelaksanaan Program KOSPEN

Plus Di Tempat Kerja

Datin Dr Sarina Binti Shuib

Pakar Perubatan Kesihatan Awam
Unit Kesihatan Pekerjaan
(Promosi Kesihatan di Tempat kerja)

1
 Apa itu KOSPEN?
• Program "Komuniti Sihat Perkasa Negara" (KOSPEN) adalah inisiatif yang
telah dicetuskan oleh YB Menteri Kesihatan Malaysia, Datuk Seri S.
Subramaniam pada Julai 2013 dalam usaha menangani masalah
peningkatan bebanan Penyakit Tidak Berjangkit (Non Communicable
Disease, NCD) di negara ini.

• Inisiatif ini merupakan satu transformasi perkhidmatan kesihatan awam

dalam usaha meningkatkan mutu kesihatan rakyat Malaysia melalui
pemerkasaan serta peluasan penglibatan masyarakat dalam program
kesihatan awam dengan menggabungkan mekanisma kerajaan sedia ada
terutamanya di peringkat akar-umbi.

• Pelaksanaan inisiatif ini adalah melalui pendekatan yang agresif dengan

penubuhan functional units yang terdiri daripada sukarelawan dari
kalangan masyarakat di seluruh negara yang akan bertindak sebagai
health agent of change. Kumpulan sukarelawan ini dikenali sebagai
Pasukan Gerak Sihat Malaysia atau singkatannya GSiM.
2
 Program KOSPEN Plus

• Turutan kejayaan Program KOSPEN di komuniti, maka pada tahun 2016

Program KOSPEN telah di kembangkan (expand) ke tempat kerja yang di
kenali sebagai Program KOSPEN Plus . Intervensi Faktor Risiko Penyakit
Tidak Berjangkit (NCD) Di Tempat Kerja.

• Program KOSPEN Plus masih menggunakan konsep yang sama tetapi di

ubahsuai mengikut kesesuaian untuk di laksanakan di agensi awam dan
swasta. Kumpulan sukarelawan yang dikenali sebagai pasukan rujuk (liason
officer) dilatih oleh pihak KKM. Pihak KKM bertindak sebagai penyumbang
input teknikal.

3
 Pendekatan dan Skop KOSPEN

Meningkatkan SKOP KOSPEN

kesedaran &
pengetahuan 1.Makan secara sihat
2.Hidup yang aktif
Mewujudkan Persekitaran yang 3.Bebas dari asap rokok
menyokong gaya hidup sihat
4.Pengurusan berat badan
Menterjemah pengetahuan
5.Pengesanan awal penyakit
kepada tingkah laku sihat NCD melalui saringan faktor
risiko NCD

4
NHMS 2015: PREVALENCE OF NCD AND ITS RISK FACTORS IN MALAYSIA

National Government Private

Category/Risk Factors Employees
Prevalence Employees

Diabetes 17.5 17.3 12.1

Undiagnosed Diabetes 9.2 8.2 8.1

Hypertension 30.3 29.7 21.5

Undiagnosed Hypertension 17.2 17.8 14.0

Overweight 30.0 36.2 28.0

Obesity 17.7 22.7 15.7

Physically Inactive 33.5 33.9 29.6

Current Tobacco Smoker 22.8 23.1 31.7

5
Sesi Perbincangan Bersama YBhg. Tan Sri
Dr Ali Hamsa pada 15 Julai 2016
Bertempat di Bilik Mesyuarat KSN
6
 STRATEGI PELAKSANAAN
PROGRAM KOSPEN PLUS
Majikan (Ketua jabatan)
Pasukan Rujuk (Liaison
Officer)

PELAKSANAAN 6 SKOP PROGRAM

* Skop pilihan :
Skop 7: Cegah Kemudaratan
Alkohol (CEKAL)
Skop 8: Persekitaran Tempat
Kerja Sihat
KOSPEN PLUS
Skop 1: Amalan Pemakanan Sihat
Skop 2: Amalan Tidak Merokok
Skop 3: Hidup yang Aktif
Skop 4: Pengurusan Berat Badan
Skop 5: Saringan Kesihatan
Skop 6: Minda Sihat 7
 Akta Keselamatan dan Kesihatan
Pekerjaan 1994 (OSHA 1994)

• Majikan mempunyai tanggungjawab untuk

menjaga keselamatan, kesihatan dan
kebajikan pekerjanya (Seksyen 15).
• Pekerja juga mempunyai tanggungjawab
untuk mengikut arahan majikan dalam
semua aspek keselamatan dan kesihatan
(Seksyen 24)

8
9
 PERANAN PASUKAN RUJUK
(LIAISON OFFICER) PROGRAM KOSPEN PLUS
Latihan dan
• Advokasi dan Promosi di tempat kerja bimbingan oleh
• Pendidikan kesihatan kepada wargakerja pasukankesihatan
/ individu berisiko
• Pemangkin penerapan healthy policy
• Pewujudan persekitaran yang meyokong
perubahan tingkah laku
• Saringan kesihatan
• Rujukan kes berisiko
• Intervensi khusus faktor risiko

10
 SKOP 1: AMALAN PEMAKANAN SIHAT
Penerapan konsep pemakanan sihat
dan kesedaran keperluan kalori harian
Hidangan sihat semasa mesyuarat
(PHSSM)
- Pengasingan gula dan susu dalam
minuman air panas
- Penyediaan air kosong
- Buah-buahan dan sayur-sayuran
disediakan pada setiap menu makanan
- Tagging kalori pada menu makanan dan
minuman

11
SKOP 1: AMALAN PEMAKANAN SIHAT

Pelaksanaan Kafeteria Sihat

Diberikan sijil pengiktirafan

12
 SKOP 2 : AMALAN TIDAK MEROKOK

• Menerapkan polisi persekitaran tempat kerja yang

bebas asap rokok
• Meletakkan papan tanda larangan merokok dan
vape di kawasan yang telah ditetapkan
• Merujuk perokok yang bersedia untuk berhenti
merokok ke perkhidmatan berhenti merokok di klinik
kesihatan atau boleh daftar dalam Program mQuit
yang telah disediakan on-line.

13
 SKOP 3: HIDUP YANG AKTIF

• Menyediakan prasarana yang sesuai di

tempat kerja bagi memberi motivasi kepada
warga kerja ke arah hidup yang aktif
• Di wujudkan aktiviti fizikal yang tetap dan
berjadual serta berterusan.
• Mengoptimakan gim yang disediakan

14
 SKOP 4 : PENGURUSAN BERAT BADAN

• Pewujudan Sudut BMI Kendiri

- bahan pendidikan, weighing
machine, stadiometer dan BP
• Penerapan Program Penurunan Berat
Badan
- KKM mempunyai modul pengurusan
berat badan

16
 Insentif wang
50 Anggota tunai kepada:
BMI>23kg/m² 10% berat
badan

• Menyertai PBB
Melalui saringan selama 6 bulan;
BMI • Di bawah
instruktor terlatih
 SKOP 5: SARINGAN KESIHATAN

• Aktiviti saringan kesihatan bagi setiap warga kerja oleh pasukan

rujuk
- untuk gula dalam darah, tekanan darah serta berat badan
dan tinggi (BMI)
• Bagi kes yang berisiko perlu dirujuk ke Klinik Kesihatan
i. BMI≥ 35kg/m²
ii. BP 140/90 mmHg
iii. RBS ≥ 5.6 mmol/L
• Penyediaan kendiri peralatan saringan iaitu Digital BP, glukometer
dan set BMI
18
Rajah 3: Contoh Borang Rujukan Klinik Panel /Klinik Kesihatan
 Aktiviti saringan
i. Pengujudan profil kesihatan warga kerja
ii. Peralatan saringan(disediakan oleh majikan)
• Glucostrip dan Glucometer
• Digital BP measurement set
• Stadiometer dan weighing machine
• Diari Kesihatan (mengikut kesesuaian dan
persetujuan majikan )
iii. Fagerstrom test, DASS-21 and Audit- C

20
 SKOP 6: MINDA SIHAT
Mempromosikan minda sihat adalah penting kerana:

i. Sangat membantu dalam pengendalikan stress

ii. Menggalakkan identiti yang stabil (stable self identity)
iii. Menggalakkan harga diri yang positif (positive self-esteem)
iv. Menggalakkan perkembangan diri yang berterusan
v. Menggalakkan perubahan yang positif
vi. Menggalakkan keupayaan daya tindak (coping abilities)
vii. Mewujudkan sokongan sosial

Kesihatan mental yang baik berkait rapat dengan

keupayaan menangani stres.

21
 Saringan minda sihat

Format DASS-21 SARINGAN /

PENILAIAN

Kemurungan Anzieti Stres

Ringan/ Sederhana
STATUS
Teruk & Sangat Teruk

INTERVENSI

- Teknik Intervensi Menangani Rujuk INTERVENSI

Relaksasi Stres
Pegawai Psikologi
- Kaedah
- Penyelesaian masalah Pegawai Perubatan
10B
- Mengendalikan
kemarahan. Pakar Perubatan
- Berfikiran positif Kesihatan Keluarga
- Kemahiran menenangkan Pakar Psikiatri
diri.
- Pengurusan masa
- Tegas diri/ Asertif

Rajah : Carta Alir Saringan Minda Sihat

Rajah : Carta Alir Intervensi Minda Sihat
SKOP 7:CEGAH KEMUDARATAN ALKOHOL
(CEKAL)
• Objektif
i. Memberi pengetahuan berkenaan
penggunaan, penyalahgunaan dan
kebergantungan alkohol.
ii. Memberi pengetahuan berkenaan
kesan / bahaya yang berkaitan dengan
pengambilan alkohol.
iii. Memberi latihan dalam melaksanakan
saringan penggunaan alkohol.
iv. Melaksanakan intervensi untuk
mencegah dan mengurangkan kemudaratan
alkohol berdasarkan tahap risiko.

24
 LAMPIRAN 1
pengambilan
alkohol

Ya
Tidak
Tamat Saringan AUDIT-C

Risiko tinggi(Skor ≥ 5)
Risiko rendah (Skor 0-2)
Risiko sederhana (Skor 3-4)

Pendidikan kesihatan
AUDIT-10
Nasihat kesihatan

Skor <15 Skor ≥ 15

Kumpulan Sokongan Komuniti

Ikut aliran intervensi

risiko sederhana

Rujuk ke Klinik Kesihatan/hospital

Rajah 9: Pengendalian saringan dan intervensi alkohol

25
Skop 8:Persekitaran Tempat Kerja Sihat

Penilaian risiko di tempat kerja dilakukan untuk

i. Menilai kemudahan-kemudahan infrastruktur yang

sedia ada di persekitaran tempat kerja dalam
menyumbang persekitaran tempat kerja yang
sihat.

ii. Meningkatkan kesedaran dan pengetahuan

mengenai gaya hidup sihat.

iii. Membantu para pekerja dalam memperkasakan

diri melalui kesedaran untuk menggunakan
kemudahan infrastruktur yang sedia ada di tempat
kerja

26
 SISTEM PEMANTAUAN
i. Sistem MOVeS - online sistem
ii. Kemasukan data oleh pasukan rujuk
secara manual
• Pemantauan:-
i. Jawatankuasa Pemantauan Program
KOSPEN Plus
ii. Jawatankuasa Pelaksana Program
KOSPEN Plus

27
 BAHAN PENDIDIKAN KOSPEN

Boleh download
28
http://www.infosihat.gov.my/infosihat/projekkhas/kospen.php
 Why should I invest in the health and well-being 29

of my workers ?

Employer For Employee

Logically if you improve the
health and well being of Improved employee Welfare and job
your employees morale satisfaction

Reduced health costs Health taken care of

Quality of life
improves Increases productivity Healthier and happier
and teamwork at work
Health care utilization
is reduced
Decreased
More energy
Disability is controlled absenteeism

Productivity is Retention of staff Improved quality of life

enhanced
Health benefit and cost benefit
Win-win situation
 GARISPANDUAN PELAKSANAAN
PROGRAM KOSPEN PLUS
INTERVENSI FAKTOR RISIKO PENYAKIT TIDAK BERJANGKIT (NCD)
DI TEMPAT KERJA

UNIT KESIHATAN PEKERJAAN. BAHAGIAN KAWALAN PENYAKIT. KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

Edisi Kedua 2017

Terima kasih
Contact :
03-88834421
HP 012-808303
sarina.s@moh.gov.my /drsarinauzir@gmail.com / drsarinauzir@yahoo.com

30