T.C.

ERZĠNCAN BĠNALĠ
YILDIRIM
ÜNĠVERSĠTESĠEĞĠTĠM
FAKÜLTESĠ
2022-2023 ÖĞRETĠM
YILI GÜZ DÖNEMĠ
TEMEL EĞĠTĠM
BÖLÜMÜ

SINIF EĞĠTĠMĠ
MATEMATĠK ÖĞRETĠMĠ

SINIF: 3

KONU: ÇARPMA ĠġLEMĠ

HAZIRLAYANLAR

201201002- Naciye KAHRĠMAN

201201012- Nisa ZAĠM
201201018- Melike GÜLER
201201034- Edanur CANLI

201201038- Helin GÜNDOĞDU

201201040- NurĢah AYCAN

201201054- Samet AKSOY

201201060- Servet ĠLTAġ

 Ders Planı Tasarım Çizelgesi

I. Bölüm: Ünite Planı

Ders Adı Matematik
Sınıf 1,2,3,4. Sınıf

Amaç Çarpma iĢlemini, temel düzeyden üst düzeye çıkaracak

somut ve soyut becerileri kazandırmak.
Konular Çarpma ĠĢlemi
Önerilen süre 6 saat

KAZANIMLAR:

2.Sınıf Kazanımları:

M.2.1.4. Doğal Sayılarla Çarpma İşlemi

Terimler veya kavramlar: çarpma, çarpım tablosu, çarpan, çarpım

Semboller: x

M.2.1.4.1. Çarpma iĢleminin tekrarlı toplama anlamına geldiğini açıklar.

Gerçek nesnelerle yapılan çalışmalara yer verilir.

M.2.1.4.2. Doğal sayılarla çarpma iĢlemi yapar.

a) Çarpma işleminin sembolünün (x) anlamı üzerinde durulur.
b) 10’a kadar olan sayıları 1, 2, 3, 4 ve 5 ile çarpar.
c) Çarpma işleminde çarpanların yerinin değişmesinin çarpımı değiştirmeyeceği fark ettirilir.
ç) Yüzlük tablo ve işlem tabloları kullanılarak 5’e kadar (5 dâhil) çarpım tablosu oluşturulur.
d) Çarpma işleminde 1 ve 0’ın etkisi açıklanır.

M.2.1.4.3. Doğal sayılarla çarpma iĢlemi gerektiren problemler çözer.

Tek işlem gerektiren problemler üzerinde çalışılır.

3.Sınıf Kazanımları:
M.3.1.4. Doğal Sayılarla Çarpma İşlemi

M.3.1.4.1. Çarpma iĢleminin kat anlamını açıklar.

Çarpmanın kat anlamının tekrarlı toplama anlamıyla ilişkisi vurgulanır.

M.3.1.4.2. Çarpım tablosunu oluĢturur.

100’lük tablodan yararlanarak ve liste şeklinde yazarak çarpım tablosunu oluşturmaları
sağlanır.

M.3.1.4.3. Ġki basamaklı bir doğal sayıyla en çok iki basamaklı bir doğal sayıyı, en çok üç
basamaklı bir doğal sayıyla bir basamaklı bir doğal sayıyı çarpar.
a) Eldeli çarpma işlemlerine yer verilir.
b) Çarpımları 1000’den küçük sayılarla işlem yapılır.
M.3.1.4.4. 10 ve 100 ile kısa yoldan çarpma iĢlemi yapar.
Sınıf sayı sınırlılıkları içinde kalınır.

M.3.1.4.5. 5'e kadar (5 dâhil) çarpım tablosundaki sayıları kullanarak çarpma iĢleminde
çarpanlardan biri bir arttırıldığında veya azaltıldığında çarpma iĢleminin sonucunun nasıl
değiĢtiğini fark eder.
Uygun tablolar kullanılarak çarpanlardan biri bir arttıkça çarpımın diğer çarpan değeri
kadar arttığı veya çarpanlardan biri bir azaldıkça çarpımın diğer çarpan değeri kadar
azaldığı fark ettirilir.

M.3.1.4.6. Biri çarpma iĢlemi olmak üzere iki iĢlem gerektiren problemleri çözer.
Problem kurmaya yönelik çalışmalara da yer verilir.

4.Sınıf Kazanımları:

M.4.1.4. Doğal Sayılarla Çarpma İşlemi

M.4.1.4.1 Üç basamaklı doğal sayılarla iki basamaklı doğal sayıları çarpar.

M.4.1.4.2. Üç doğal sayı ile yapılan çarpma iĢleminde sayıların birbirleriyle çarpılma
sırasının değiĢmesinin, sonucu değiĢtirmediğini gösterir.
İşlemlerde parantez işareti bulunan örneklere de yer verilir.

M.4.1.4.3. En çok üç basamaklı doğal sayıları 10, 100 ve 1000‟in en çok dokuz katı olan
doğal sayılarla; en çok iki basamaklı doğal sayıları 5, 25 ve 50 ile kısa yoldan çarpar.

M.4.1.4.4. En çok üç basamaklı doğal sayıları 10, 100 ve 1000 ile zihinden çarpar.

M.4.1.4.5. En çok iki basamaklı bir doğal sayı ile bir basamaklı bir doğal sayının çarpımını
tahmin eder ve tahminini iĢlem sonucu ile karĢılaĢtırır.

M.4.1.4.6. Doğal sayılarla çarpma iĢlemini gerektiren problemleri çözer.

a) En çok üç işlemli problemlerle çalışılır.
b) Problem kurmaya yönelik çalışmalara da yer verilir.
 DERS ANLATIMI:

ÇARPMA İŞLEMİ:

“ÇARPMA”
-Çarpma Nedir?
-Çarpma Türleri Nelerdir?
-Çarpma ĠĢlemlerinin Anlamları?
- Çarpma iĢlemlerinin özellikleri
Üniversite düzeyinde öğrencilere anlatıldıktan sonra konu anlatımına geçilir.

2.Sınıf:

1.Etkinlik:

3.Etkinlik:

“3 grup vardır. Her grupta kaç kedi vardır. Toplam kedi

sayısını bulalım. Toplam kedi sayısını bulmak için
grupta bulunan kedi sayılarını toplayalım.”
4.Etkinlik:

“Üç tabağımız var her tabakta dörder elma

bulunmaktadır. Toplam kaç elmamız vardır.”

5.Etkinlik:

Ġki tepsi de bulunan toplam fincan sayıları kaçtır

Not: Her bir etkinlikteki resimler ve resimlerin

yanlarındaki sorular hikayeleĢtirilip günlük hayat
problemine çevrilerek sorulur.

5.Etkinlik:
6.Etkinlik:

Yüzlük tablo ve iĢlem tabloları kullanılarak 5‟e kadar(5‟de dahil) çarpım tablosu oluĢturulur.
Hazırlanan materyaller ile öğrenciler ritmik sayma ve zihniden sayma ile 5‟e kadar (5‟de
dahil) çarpma iĢlemlerini yapar ve öğrenir.
3.Sınıf:

1.Etkinlik:

Hikaye anlatılarak derse baĢlanır.

Hikayenin ortasında AyĢe
(kahramanın adı) bu sorunu çözemedi
deyip sınıfa anlatarak sorun
çözülmeye baĢlanır. Dört katlı ve her
katında üç pencere olan
apartman(resim1) resmi tahtaya asılır
ve tekrarlı toplamayla birlikte
apartmanda kaç tane pencere olduğu
hesaplanır. Çarpmanın kat anlamına
vurgu yapılır. Daha sonra hikayeye kaldığı yerden devam edilir. Bu defa da tahtaya üç katlı
kurabiye tabağı(resim2) asılır ve AyĢe tabakta kaç tane kurabiye olduğunu bulamadı hadi biz
hesaplayalım deyip tabakların içine dörder tane kurabiye yerleĢtirilir ve yine çarpmanın kat
anlamına vurgu yapılarak tekrarlı toplama yardımıyla kurabiyeler hesaplanır. Sonra tahtaya
bir örnek yazılır ve sınıftan bir kiĢi kaldırılarak çözmesi istenir. Soru çözüldükten sonra
etkinliğe geçilir. Bir öğrenci seçilir ve kutuda bulunan sorulardan bir tanesini seçmesi ve
istediği bir arkadaĢına sorması istenir. Soru sorulan öğrenci eğer soruyu bilirse kendisi de bir
tane soru çekip sınıfta istediği bir arkadaĢına bu soruyu sorar. Eğer bilemezse pas der ve soru
baĢka öğrenciye sorulur. Sorular bitene kadar bu Ģekilde devam eder.

Apartman resmi Kurabiye Tabağı Resmi

(Resim1) (Resim2)
2.Etkinlik:

Öğrencilere yüzlük tablolar

dağıtılır. Daha önce yaptığı ritmik
sayılardan bir örnek verilerek nasıl
yapacağı açıklanır. Verilen yüzlük
tabloda 6,7,8,9 ve 10‟un katlarını
boyamaları istenir. Her sayıyı liste
Ģeklinde yazması için beĢ öğrenci
tahtaya sırayla çıkarılır. Tahtaya
asılan yüzlük tablodan da
yararlanarak çarpım tablosunu liste
Ģeklinde tahtaya yazar. Diğer öğrencilerde defterlerine yazar. Tüm sayılar liste Ģeklinde
yazıldıktan sonra beĢten sonraki sayıların parmaklarla pratik çarpımı gösterilir. Sonra da
tombala etkinliğine geçilir. Ġki tane öğrenci seçilir ve tahtaya kaldırılır. Hazırlanan tombala
kartları verilir. Tombala kartlarının üzerinde çarpma iĢlemleri vardır. Kapakların üzerinde ise
cevapları vardır. Cevapları ilk bulan ve yerleĢtiren öğrenci kazanır.

3.Etkinlik:

Öncelikle 2 basamaklı ve 1 basamaklı daha sonra 2 basamaklı ve 2 basamaklı en son 3

basamaklı ve 1 basamaklı doğal sayıların çarpım iĢlemi yapılır. Anlatım problem verilerek
önce eldesiz daha sonra eldeli olarak gerçekleĢir. Her çarpma iĢlemi modelleme, alan anlamı,
basamak gösterimi ile iĢlem ve kısa iĢlem Ģeklinde gösterilerek anlatılır. Her aĢamada
öğrenciler tahtaya kaldırılarak örnek soru çözdürülür.

Çarpma iĢlemi anlatılırken model olarak birlik, onluk ve yüzlük bloklar kullanıldı.
4.Etkinlik:

2 basamaklı ve 1 basamaklı doğal sayıların çarpma iĢlemi ve 2 basamaklı ve 2 basamaklı doğal

sayıların çarpma iĢlemi anlatıldıktan sonra sınıftan birkaç öğrenci kaldırılarak yapboz etkinliği
yaptırılır. Yapboz etkinliğinde amaç verilen çarpma iĢlemlerini çözerek yapboz parçalarını en hızlı
Ģekilde yerleĢtirerek rakibinden önce bitirmek.

5.Etkinlik:

3 basamaklı ve 1 basamaklı doğal sayıların çarpımı anlatıldıktan sonra yeni bir etkinlik yaptırılır.

Sınıftan birkaç öğrenci kaldırılır. Etkinlikte yer alan haritada herkes bir piyon seçer ve verilen zarla
oyun oynanır. Haritada üzerinde anlatılan çarpma iĢlemleri örnekleri yer almaktadır. Zar atılır ne kadar
ilerlemesi gerektiği ne yapması gerektiği haritadaki kutucuklarda yazılıdır. Her gittiği kutucuktaki
çarpma iĢlemini çözmeye çalıĢır. Doğru bilirse bir kutu ileri yanlıĢ bilirse bir kutu geri gider. Haritayı
daha önce tamamlayan kazanır.
1. Soru
Bir ekmek fırını çalıĢanı, her rafta 12 ekmek olmak üzere 3 rafa ekmeklerini dizdi. Fırın çalıĢanının
raflara kaç ekmek dizdiğini bulalım.
2. Soru
Bir manav her birinde 16 kg elma bulunan kasalardan 4 adet satmıĢtır. Buna göre manav kaç kg elma
satmıĢtır?
3. Soru
Bir çiçekçi her gün 13 tane gül satmıĢtır. 22. günün sonunda kaç gül satmıĢtır?
4. Soru
Bir kiĢide 32 dıĢ varsa, 16 kiĢide kaç diĢ olur?
5. Soru
Geziye giden 212 öğrenciden her biri 3 TL ödemiĢtir. Toplamda kaç TL toplanmıĢtır?
6. Soru
Ege 390 sayfalık 2 kitabını bir haftada bitirmiĢtir. Buna göre Ege toplam kaç sayfa kitap okumuĢtur?

6.Etkinlik:

Burada öğrencilere çarpanlardan biri bir arttıkça

çarpımın diğer çarpan değeri kadar arttığı veya
çarpanlardan biri bir azaldıkça çarpımın diğer çarpan
değeri kadar azaldığı fark ettiği sağlanır. Böylece
öğrenci sayıların yeri değiĢtiğinde sonucun aynı
olduğunun farkına varır ve çarpmanın değiĢme
özelliğini yaparak öğrenecektir.
7.Etkinlik:

Çarpım tablosunu kullanarak parmak hesabı

çarpmayla da sonucun tablodaki ki çıktığı
öğrenciye sınıfta yaptırılarak kanıtlanır

4.Sınıf:

Öğretmen , tahtaya çarpanlardan birinin üç basamaklı, diğer çarpanın ise 2 basamaklı olduğu
bir çarpma iĢlemi yazar. ĠĢlemi onluk, yüzlük, binlik bozarak çözer.Bu aĢamadan sonra örnek
birkaç tane çarpma iĢlemi çözülür. Konu kavratıldıktan sonra çocuklarla „bende, kimde ?
„oyunu oynatılır.
Öğretmen sınıfa kartlar dağıtır. Ġkili guruplar kurulduktan sonra oyun baĢlatılır. Örneğin,
Öğretmen 18 bende, 144x12 kimde? diye sorar.Öğrenci de 1728 bende deyip 13x10 kimde
diye sorar. Oyun bu
ġekilde devam ettirilir. Oyun Öğretmene tekrar gelene kadar devam eder.
Oyun oynatıldıktan sonra günlük hayattan problemler çözülür.
Bir kiĢinin dakikada 76 kez atan kalbi,62 dakika da kaç kez atar?
Öğretmen çarpmanın birleĢme özelliğini anlatmadan önce öğrenciler tarafından
keĢfedilmesini sağlar

1.Etkinlik:

Öğretmen,modeldeki küpleri 3 satır , 4

sütun olacak Ģekilde oluĢturur. ġu
sorular sorulur:
Her satırda kaç kaç küp vardır?
Üç satırda toplam kaç küp var?
Toplam kaç tabak var?
Tabaklarda toplam kaç küp var?
Elde edilen sonuçlara öğrencilerin
dikkati çekilir.

2.Etkinlik:

Öğretmen tahtaya bina modeli asar. „Binada bulunan

camların sayısı kaç farklı yolla hesaplanır?‟ Ģeklinde soru
yöneltir.
TartıĢıldıktan sonra camların sayısını bulmak için sorular
sorulur.
Her bir kattaki pencere sayısı kaçtır?
3 kattaki pencere sayısı kaçtır?
Farklı bir yolla, önce üç katta toplam kaç pencere vardır?
Pencerelerdeki toplam cam sayısı kaçtı?
Sonuçlar öğrencilerle tartıĢılır. Öğretmen, etkinliklerden
sonra aĢağıdaki soruları sorması çarpmanın birleĢme
özelliğini kazanmalarına katkı sağlayacaktır.
1a) (3x4)x2= 2a)3x(4x2)=
2a) (5x3)x4= 2b) 5x(3x4)=

EĢitlikteki verilmeyen sayıları bulunuz.

1) (3x2)x4 = x(2x4)

2) (7x3)x2= 7x( x2)

Öğretmen konuyu pekiĢtirmek için aĢağıdaki etkinliği yaptırır.

3.Etkinlik:

Öğrencilere üzerinde doğal sayıların olduğu 3‟erli

kapak verir. Kapakların üstündeki sayıları
sırasıyla defterlerine yazıp birbirleriyle çarpmaları
istenir. Ardından kapakları karıĢtırıp sırayla
tekrar defterlerine yazılıp çarpılır. Ardından
sonuçlar karĢılaĢtırılır. Öğretmen sonucun neden
aynı çıktığına dikkat çeker.

Öğretmen günlük hayattan problem örnekleri

verir:
“Bir çiçekçi bir hafta boyunca her gün 25 buket
hazırladı. Her bir bukette 11 gül bulunduğuna
göre çiçekçinin toplam kaç gül kullandığını
bulunuz.ĠĢlem yaparken istediğiniz iki sayıyı
parantez içine alınız.”

10 ,100,1000 ve 5 ,25 ,50 ĠLE ÇARPMA ĠġLEMĠ

Öğrencilere çarpma iĢleminde en çok üç basamaklı doğal sayıları 10‟ un,100‟ ün ve 1000‟nin katıyla
ve en çok iki basamaklı doğal sayıların 5 ,25 ve 50 ile kısa yoldan çarpmayı öğretmeyi amaçlar bunun
için önce 10‟ un sonra 100‟ ün ve en sonda 1000‟ in katıyla çarpma örnekleri ve problemleri verilir
daha sonra sınıfla tartıĢılır ve bununla ilgili etkinlik1 yaptırılır etkinlik bittikten sonra 5 ile 25 ile ve 50
ile çarpa iĢleminin örnekleri ve problemleri verilir , tartıĢılır daha sonra etkinlik 2 yapılır.
4.Etkinlik:

Bardakların her birinin üzerine birer rakam ve çarpma iĢleminin Sembolü ve eĢittir iĢaretide yazılır
etkinliğin yapılıĢ aĢaması ise Örneğin 24×10 = sonucunu bulmak için üzerinde iki defa aynı Rakamlar
bulunan bardaklar iç içe geçilir daha sonra bu Bardaklardan çarpılan kısmında ki Bardaklardan içe içe
olanlardan sırasıyla çıkarıp sonuç kısmına yazar ,bu etkinliğin amacı 10,100,1000 ile çarpımlarında 1
in geçemediğini 0 ın sonuç bölümünde geçtiğini kavratmak ve kısa yoldan sonuca ulaĢmak olacaktır.

5.Etkinlik:

Oyun sınıftan iki öğrenci seçilerek baĢlanır daha sonra programı problemlerin yazılı olduğu
çalıĢma yaprakları o iki öğrenciye verilir bu öğrencilerden problemleri çözmeleri istenir doğru
sonucu ilk bulan öğrenci masanın üstündeki ters çevrilmiĢ 9 parçanın sırasıyla bir tane
kaldırıp problemdeki bulduğu cevapla kıyaslar eğer ki doğru bulmuĢsa 1 puan kazanır doğru
bulamamıĢsa rakip öğrenci Ģansını dener ve bu böyle bir öğrencinin 3 puan kazanmasına
kadar sürer 3 puan alan öğrenci kazanmıĢ olur. Oyunun amacı 10,100,1000,5,25 ve 50 ile hızlı
ve kısa yoldan çarpmayı doğru bir Ģekilde yapmaktır ve öğrendiklerini pekiĢtirme olacaktır.
Çarpma İşleminin Sonucunu Tahmin Etme

Yuvarlama: Tahmin etme yuvarlama ile yapılır ve öğrencilerden önceki ders anlatılan
yuvarlamayla ilgili kısaca bilgi alınır. Sonra yuvarlamayla ilgili tahtada günlük hayat
problemi çözülür.

Etkinlik:

Çocuklara yuvarlama iĢlemi tahmin etme için kullanıldığı hatırlatıldıktan sonra sayıların
yazılı olduğu bu tabakta sınıfın içinde gezerek hikaye anlatılır ve seçilen iki öğrenci ikiĢer
tane sayı seçerek tahtaya geçerler ve tahtada yuvarlama yaparak çarpma iĢlemini tahmin
ederler daha sonra gerçek sonucu bulup aradaki farkı çıkarma iĢlemi yaparak görürler.
Tahminleri, gerçek sonuçları ve aradaki farkın sayı doğrusunda denk geldiği noktayı
gösterirler.
 PROBLEM ÇÖZME VE KURMA

2.Sınıf:

Etkinlik:

Öğrencilerle tek iĢlem gerektiren problemler üzerinde

çalıĢılırken hazırlanan soru kağıtları materyalinde yer
alan problemlerden yararlanılır. Öğrencilere dağıtılan
bu kağıtlar içerisinde yazan problemleri öğrenciler
çözüp tahtada doğru cevabı iĢaretler.
Problemler:
1) 4 otomobilin toplam kaç tekerleği vardır?
2) Günde 8 saat çalıĢan bir iĢçi 5 günde kaç saat
çalıĢır?
3) (Kat kavramı açıklanır) Hasan 4 yaĢındadır.
Babasının yaĢı Hasan‟ın yaĢının 8 katı olduğuna göre
Hasan‟ın babası kaç yaĢındadır?

3.Sınıf:

Etkinlik:

Yanda verilen elma resimleri tahtaya çizilen ağacın üstüne yapıĢtırılır

ve “Bir tarlada 5 ağaç vardır ve her ağaçta 3 elma vardır. Bu tarladaki
ağaçlardan topladığım elmalara elimdeki 30 elma daha eklenirse
toplamda kaç elma olur?” problemi çözülür.

2.Soru: Emel, 10 günde 330 matematik sorusu çözmeye karar verdi.

Emel, 9 gün süresince her gün 32 soru çözdü. Emel‟in hedefine
ulaĢması için 10. gün kaç soru çözmesi gerekir?

3.soru: Mehmet Bey iĢ yeri için 6 sandalye, 1 masa almıĢtır. Sandalyelerin tanesi 125 TL, masa ise
225 TL‟dir. Mehmet Bey masa ve sandalyeler için toplam kaç TL ödemiĢtir?

4.soru “Bir sınıfta 16 sıra vardır. Bir sıraya 2 öğrenci oturabilir.” Yukarıdaki bilgilerle bir problem
kuralım.
4.Sınıf:

Etkinlik:

Çocuklar 4 kiĢilik 5 tane grup olurlar. 5 tane mektup zarfının içinde 5 farklı problem bulunur
ve öğrencilere istedikleri zarflardan problemi, problem çözme basamaklarına göre çözerler ve
orta kısma grupça ortak bir problem kurarlar ve diğer kısımlara bireysel olarak zarftaki
problemi çözerler ve yeni problemi de bireysel olarak kurarlar. Seçilen bir gruptaki temsilci
tahtada açıklayarak problemi çözer ve kurar.
Not: Öğretmen problem kağıtlarını dağıtmadan önce çocuklara problem çözme
basamaklarını ve problem kurmanın nasıl yapıldığını sorar ve kısaca anlatır.