Ders: Matematik

Sınıf: 9
Sınıf Mevcudu: 30
Sınıf Yapısı: Heterojen
Öğrenme Alanı: Kümeler
Alt Öğrenme Alanı: Kümelerde temel kavramlar
Etkinlik Süresi: 30 Dakika
Gruplar: 2 kişilik heterojen yapılı
Kazanım: Sonlu, sonsuz ve boş kümeyi örneklerle açıklar
Amaç: Öğrencinin boş kümeyi önceki bilgilerini kullanarak tanımlayıp örnek vermesi, sonlu ve
sonsuz kümelerin tanımını yapar hale gelip; örnekler verebilmesi.
Araç Gereçler: Kağıt, kalem
Yöntem: Buluş, Tartışma
Beceriler: Matematiksel düşünme, akıl yürütme, ilişkilendirme
Bilinmesi Gereken Ön Bilgiler: Küme kavramı, liste biçimi, alt küme kavramı, birebir ve örten
eşleme
Kaynaklar: MEB müfredatı, soyut matematik kitabı

ETKİNLİK

adım 1) Önceki bilgilerinizi kullanarak boş küme tanımı yapınız ve grup arkadaşınız ile birlikte boş
küme örnekleri veriniz.
Eğer boş kümeyi hatırlamıyorsanız; aşağıdaki örnekleri inceleyerek bir tanım oluşturunuz.
 5 ile 6 arasındaki doğal sayıların oluşturduğu küme,


0,1,2,3,…,n,… şeklinde devam eden sayılara doğal sayılar denir ve N ile gösterilir

adım 2) Bilyelerle dolu bir kavanozu, bir papatyanın yapraklarını, sınıfınızda bulunan sıraların
sayısını doğal sayılar kümesinin bir elemanı ile ifade edebilir misiniz?
Peki bu doğal sayıyı bulmak için yaptığınız sayma işlemi ne zaman biter? Grup arkadaşınız ile
tartışınız.
 Hatırlatma: Bir kümenin elemanlarının başka bir kümenin elemanlarına karşılık
getirilmesine eşleme denir. Eşlemenin, bir elemana yalnızca bir eleman karşılık gelecek şekilde
yapılmasına birebir eşleme ve elemanlarına eşlemeye çalıştığımız kümenin her elemanı için diğer
kümede eşleyecek bir eleman bulabiliyorsak birebir ve örten eşleme yapmış oluruz.

adım 3) Adım 2 de yaptığınız sayma işlemi ile nesneleri, doğal sayılar kümesinin eleman sayısı
belirlenebilen bir alt kümesinin elemanları ile eşlediniz. Peki verilen küme ile doğal sayılar kümesinin
elemanları arasında birebir örten bir eşleme yapabilseydiniz, kümenin eleman sayısı hakkında
yorumunuz nasıl değişirdi? Yine yaptığınız sayma işleminin bir sonu olur muydu? Grup arkadaşınız
ile tartışınız.

adım 4) Aşağıda verilen kümeleri adım 2 ve adım 3’e yaptığınız yorumları göz önünde bulundurarak;
doğal sayılar kümesinin eleman sayısı belli bir alt kümesi ile birebir örten eşleme yapılıp
yapılamayacağına göre tabloya yerleştiriniz.

 ,
 ,
 ,
 5 ile bölünebilen doğal sayıların kümesi,
 kümesi,
 Bir doğru parçası üzerindeki noktalar kümesi,


N’ nin eleman sayısı belli bir alt kümesi ile N ‘nin eleman sayısı belli bir alt kümesi ile
birebir örten eşleme yapılır. birebir örten eşleme yapılmaz.
ek adım 1) Bir sayı doğrusu oluşturun ve 0 ile 10 arasındaki doğal sayıları işaretleyin. Bu
sayılardan oluşan kümeyi liste yöntemi ile gösterin. Sayı doğrusunun üzerinde yaptığınız
işaretleme bir etiketlemedir. Bu kümenin eleman sayısını bulun ve doğal sayılar ile küme arasında
nasıl bir ilişki olduğunu yazın.

ek adım 2) Yeni bir sayı doğrusu oluşturun ve bu sefer çift doğal sayıları üzerinde işaretleyin.
Yaptığınız işlem ne kadar daha devam eder?

adım 5) adım 4’te yaptığınız sınıflandırma ve kümelerin eleman sayıları hakkında nasıl bir yorum
yaparsınız?

Eğer etkinliği verilen süreden kısa zamanda bitirdiyseniz aşağıdaki

soruları grup arkadaşınız ile tartışınız.

Soru 1) Çuvalda bulunan unu, bir kavanoz toz şekeri, gökyüzündeki yıldızları düşünün. adım 2
deki gibi sonlu sayma işlemi ile sayabileceğinizi düşünüyor musunuz?

Soru 2) Bir önceki sorudaki tartışmalarınız size dünyadaki herhangi bir nesnenin koleksiyonunun
sonlu sayma işlemi ile belirlenip belirlenemeyeceği hakkında nasıl bir içgörü oluşturdu?