Professional Documents
Culture Documents
Cable Laying-Guide-Persian
Cable Laying-Guide-Persian
ویرایش0:
www.barghnews.com
شماره سند 3136/259:
ویرایش0:
فهرست مطالب
صفحه عنوان
-1هدف1...................................................................................................................................................
-2دامنه كاربرد1......................................................................................................................................
-3كليات و مقدمه1.................................................................................................................................
-4تعاريف1.............................................................................................................................................
-1-4کابلها1..............................................................................................................................
-2-4هادي هممرکز کابل2..........................................................................................................
-3-4درصد تراکم2.....................................................................................................................
-4-4رنگ کابلها2.....................................................................................................................
-5-4نشانه گذاري کابلهاي فشار ضعيف و فشار متوسط3.......................................................
-6-4نحوه کدگذاري کابلهاي فشار متوسط4..........................................................................
www.barghnews.com
2
شماره سند 3136/259:
ویرایش0:
-9حريمها31..........................................................................................................................................
-1-9نحوه عبور کابل از خيابان و خطوط آهن31.....................................................................
-2-9تقاطع کابل جديد برق با کابل قديمي (برق يا مخابرات)32.............................................
-3-9عبور کابل فشارقوي و ضعيف در يک کانال33................................................................
www.barghnews.com
3
شماره سند 3136/259:
ویرایش0:
www.barghnews.com
4
شماره سند 3136/259:
ویرایش0:
پيشگفتار :
با توجه به تغييرات ساختاري در شرکتهاي توزيع نيروي برق و اتخاذ سياستهاي برنامهريزي ،کنترل
و بهرهبرداري از شبکههاي تحت پوشش ،اين دستورالعمل از تاريخ ابالغ جايگزين کليهه دسهتورالعمل-
هاي قبلي در اين خصوص ميگردد.
از تاريخ صدور و ابالغ اين دستورالعمل ،کليه واحدهاي ذيربط در امر بهرهبهرداري موظهف بهه اجهراي
دقيق مفاد اين دستورالعمل ميباشند .در اين ارتباط رعايت نکات ذيل حائز اهميت ميباشد.
-1کليه دستورالعملهايي که تا قبل از تاريخ ابالغ اين دستورالعمل در اين زمينه صادر شدهاند از درجه
اعتبار ساقط و رعايت اين دستورالعمل الزماالجرا ميباشد .در اين ارتبهاط مهديران عامهل شهرکتههاي
توزيع نيروي برق بايد در اسهرع وقهت نسهبت بهه جمهعآوري دسهتورالعملههاي قبلهي و جهايگزيني
دستورالعمل جديد در کليه مراکز و واحدهاي بهرهبرداري تحت پوشش اقدام نمايند.
-2يک نسخه از اين دستورالعمل بايد بعنوان نسخه مرجهع در مکهاني مناسهب و قابهل دسهتري کليهه
کارکنان در واحدهاي ذيربط امور/منطقه/شهرستان/ناحيه/قسمت/اداره و .بهرهبرداري شرکتهاي توزيهع
نيروي برق نگهداري شود.
-3مديران ذيربط در واحدهاي بهرهبرداري بايد اين دستورالعمل را در اختيار کليه کارکنان مرتبط قهرار
داده و هرگونه اصالحات و يا تغييرات بعدي را به کليه کارکنان ابالغ نمايند.
-4با توجه به اهميت و لزوم آشنائي ،ضروريست تمام کارکنان مربهوط در زمينهه شهناخت کامهل ايهن
دستورالعمل دوره آموزشي الزم را طي نمايند.
-5کليه دستورالعملهاي داخلي شرکتهاي توزيع نيروي برق که توسط واحدهاي ذيربط تهيه و ابهالغ
ميگردد نبايد در هيچ شرايطي ناقض مفاد اين دستورالعمل يا مانع از اجراي سريع و بدون قيد و شهرط
اين دستورالعمل گردد.
www.barghnews.com
شماره سند 3136/259:
ویرایش0:
-6مرجع رفع هرگونه ابهام در تعريف و تفسير مفاد اين دستورالعمل دفتر نظارت بر توزيع توانير است
و در صورت عدم رفع ابهام ،کميتهاي خواهد بود که بنا به دستور شرکت توانير تشکيل خواهد شد.
-7انجام هر گونه اصالح و قلمخوردگي در ايهن دسهتورالعمل مهردود اسهت و در صهورت تشهخي
هرگونه مغايرت در هريک از بندهاي اين دستورالعمل با اصول اجرايي و يا عمليهاتي و يها در صهورت
برخورد با هرگونه ابهام در تفسير آنها ،موارد بايد کتباً به دفتر نظارت بر توزيع توانير منعکس گردد.
–8دفتر نظارت بر توزيع توانير موظف است ضمن جمعآوري و بررسهي کليهه پيشهنهادات اصهالحي،
برحسب مورد و در صورت لزوم نسبت به تجديدنظر در دستورالعمل و تهيه پيشنويس جديد اقهدام و
پس از مصوب نمودن اصالحات ،دستورالعمل اصالح شده را ابالغ نمايد.
-9در کليه مواردي که در اين دستورالعمل پيشبيني الزم بعمهل نيامهده اسهت ،بهر حسهب ضهرورت،
شرکتهاي توزيع نيروي برق ميتوانند نسبت به تهيه دستورالعمل پيشنهادي اقدام و آنرا جهت بررسهي
و کسب تأييديه الزم ،به دفتر نظارت بر توزيع توانير ارسال نمايند .مؤکهداً يهادآور مهيشهود تها کسهب
تأييديه الزم توسط دفتر نظارت بر توزيع توانير ،دستورالعمل پيشنهادي جنبه اجرائي نخواهد داشت.
www.barghnews.com
شماره سند 3136/259 :
-1هدف
هدف از تدوين اين دستورالعمل بيان قوانين و مقررات الزم جههت نصهب و بهرهبهرداري از کابلههاي
زميني ميباشد.
-2دامنه کاربرد
دامنه کاربرد اين دستورالعمل کابلهاي زميني فشار ضعيف و فشار متوسط ميباشد.
-3کليات و مقدمه
قبل از کابلکشي بايد نکات الزم در مورد نصب کابل مورد بررسي قهرار گيهرد ،حمهل و نقهل و تخليهه
قرقره کابل از مسائلي است که بيتوجهي به آن موجب وارد آمدن آسيب به کابل شده و کابلکشي را با
مشکل مواجه ميسازد .از مسائل ديگري که بايد مورد توجه قرار گيرد ،رعايت شرايط دمايي کابلکشي،
حداقل شعاع خمش و نکات ايمني مرتبط با نصب کابل ميباشد .در اين دستورالعمل مواردي من جمله
تعاريف اوليه ،ابزار مورد نياز براي کابلکشي ،روشهاي مختلهف کابهلکشهي ،حهريمهها ،آزمهونههاي
الکتريکي بعد از نصب ارائه شده است .همچنين اين دستورالعمل شامل چهار پيوسهت بهه شهرح چهک
ليستهاي نظارتي ،دستورالعمل حمل و نقل کابل ،تعمير غالف خارجي صدمه ديده و مشخصات فنهي
کولگذاري ميباشد.
در ادامه نکات فوق مورد بررسي قرار گرفته و موارد مربوطه آورده شده است.
-4تعاريف
-1-4کابلها
کابلها معموالً از دو بخش هادي و عايق تشکيل شدهاند .هاديهاي به کار رفته در کابهلهها ،مسهي يها
آلومينيومي ميباشند و عايق مورد استفاده براي کابلها معموالً از موادي نظير کاغذ آغشهته بهه روغهن،
مواد پالستيکي مانند پلي وينيل کلريد ( ،)PVCپلهياتهيلن( )PEو پلهياتيلن کراسهلينک شهده()XLPE
ساخته ميشود .نامگذاري کابلها نيز بر اساي هادي و عايق آنهها مطهابق اسهتاندارد انجهام مهيگيهرد.
حداکثر دماي نامي براي انواع مختلف ترکيبات عايقي مطابق جدول 1آورده شده است.
-4-4رنگ کابلها
کردن هادي مربوط به نول ،فاز و حفاظت ،از در مورد کابلهاي فشار ضعيف 0.6/1kVبراي مشخ
رنگهاي مختلفي استفاده ميشود.جدول 2رنگ عايق هادي کابلها را نشان ميدهد.
ميشود .در مورد رنگ تبصره :معموالً انتهاي کابل با حروف Eو ابتداي آن با حرف Aمشخ
رشتههاي کابلهاي فشار متوسط محدوديت مشخصي وجود ندارد و اغلب سياهرنگ ميباشند .در اين
نوع کابلها در صورتي که غالف بهکاررفته در آنها از جنس PVCباشد ،غالف به رنگ قرمز و در
صورتيکه از جنس PEو آنتي UVباشد به رنگ سياه ميباشد .بايد توجه داشت که براي دوام
غالفهاي PEبر روي آنها پوششي از کربن اضافه ميکنند .لذا رنگ اين غالفها سياه ميباشد.
رشته
NAYCWY NA کابل با هادي آلومينيومي
عايق
N2YSY 2Y عايق ( PEاولين 2Yدر رديف عالمتگذاري)
N2XSY 2X عايق XLPE
هادي هممرکز با هادي مسي که داراي نوارها يا سيمهاي
NYCYFGY C
مارپيچي مسي است
هادي هممرکز با هاديهاي مسي که بهصورت موجي شکل
NAYCWY CW
داده شده و همراه نوار مسي مارپيچي ميباشد.
هادی هممركز و پوشش
الکترواستاتيکي فلزی
هادي هممرکز با هادي مسي و نوار مسي بهصورت مارپيچي
N2XCEY CE
روي هر رشته بهصورت جداگانه بکار رفته است
پوشش الکترواستاتيکي از هاديهاي مسي و نوار مسي که
NYSY S
بهصورت مارپيچي استفاده شده است
پوشش الکترواستاتيکي از هاديهاي مسي و نوار مسي که
NYSEY SE
بهصورت جداگانه هر رشته بکار رفته است.
NA2XS(F)2Y F پوشش ضد آب بهصورت طولي
NYFGbY F زره گالوانيزه از هادي فوالدي تخت
زره
در خصوص مشخصات کابلهاي مورد استفاده در شبکههاي توزيع ذکر چند نکته الزامي است:
تبصره :1ولتاژ کابلهاي فشهار ضهعيف زمينهي مهورد اسهتفاده در شهبکههاي توزيهع بايهد بها ولتهاژ
اسههمي 0.6/1KVباشههد و اسههتفاده از کابههلهههاي بهها سههاير سههطوح ولتههاژي فشههار ضههعيف مجههاز
نيست.
تبصره :2هاديههاي کابهلههاي زمينهي شهبکهههاي توزيهع بايهد از نهوع کهالي(1ههادي مفتهولي
براي نصب ثابت) يا کالي(2هاديههاي چنهد رشهته غيهر فشهرده بهراي نصهب ثابهت و هاديههاي
چنههد رشههته دوار متههراکم و هاديهههاي چنههد رشههته قطههاعي) باشههد و از انههواع کههالي 5و 6
(هاديهاي انعطافپذير پر رشته) افشان مورد استفاده قرار نگيرد.
تبصررره :3مههاده پل هياتيلن بهههتنهايي در برابههر اشههعه خورشههيد مقههاوم نيسههت .بنههابراين در نقههاطي
آفتههاب قههرار مههيگيرنههد بايههد کههه کابههلهههايي بهها عههايق يهها غههالف PEو مشههتقات آن در معههر
تمهيههدات الزم بههراي ايجههاد اسههتقامت در برابههر UVبهها اسههتفاده از کاورهههاي مناسههب صههورت
گيرد .با توجه بهه دشهواري ايهن کهار در اجهرا و کنتهرل آن ،توصهيه مهيشهود در شهبکههاي فشهار
ضعيف که امکان قرار گرفتن کابهل در برابهر آفتهاب اسهت از کابهلههاي بها عهايق يها غهالف PVC
استفاده شود .بههعنوان مثهال از کابهلههاي N2XY- NA2XYاسهتفاده نشهود .در کابهلههاي فشهار
متوسههط ،عههايق از جههنس پل هياتيلن بههوده و بههه خههاطر وجههود سههرکابل ،هههيچ وقههت در معههر
آفتاب قرار نخواهد گرفت.
آفتههاب تبصررره :4از آنجهها کههه کابههلهههاي شههبکههههاي توزيههع امکههان قههرار گههرفتن در مع هر
امکهان صههعود از پايههه و اتصههال بههه شههبکههههاي هههوايي را دارنههد حتههياالمکههان در اليههه غههالف از
موادي استفاده شود که مقاومت در برابر آفتاب را دارا باشد.
تبصره :5ماده PVCدر زمهان سهوختن ،گازههاي سهمي توليهد مهيکنهد .بنهابراين در مهواردي کهه
امکان آتشسهوزي وجهود داشهته باشهد و همچنهين در مراکهز عمهومي و شهلوغ از قبيهل بازارهها و
مجتمعهاي تجاري از کابلهاي هالوژن فري که فاقد گازهاي سمي هستند استفاده شود.
تهردد ماشهينآالت سهنگين تبصره :6در منهاطقي کهه امکهان حفهاري زيهاد بهوده و يها در معهر
هستند کابلهاي مهورد اسهتفاده بها اسهتفاده از لولههههاي محهاف کهار شهود .در غيهر ايهن صهورت
توصيه ميشود از انواع آرموردار استفاده شود.
تبصره :7بها توجهه بهه قابليهت انعطهاف کهم و شهکننده بهودن کابهلههاي آلومينيهوم ،از سهايزهاي
پايين آن در شبکههاي زمينهي اسهتفاده نشهود (حهداقل سهطح مقطهع آن 35ميليمتهر مربهع باشهد).
الزم به ذکر است عمده هزينه شهبکهههاي زمينهي مهوارد عمرانهي اسهت و قيمهت کابهل بخصهوص
فشار ضعيف اثرگذاري کمتري دارد.
تبصررره :8در صههورت نيههاز بههه اسههتفاده از لولههه در زيههر زمههين از لولههههههاي پلههي ونيههل کلرايههد،
فايبرگالي اپوکسي و سهيماني و پلهياتيلن فشهار قهوي و بهراي مصهارف بهاالي سهطح زمهين تنهها
نوع پلي ونيل کلرايد PVCقابل قبول است.
تبصره :9توصيه مهيشهود در زمهينههايي کهه حشهرات مهوزي يها خهاک آن شهوره زار اسهت بهه
جاي کابلهاي NYYاز کابلهاي NYCYو NYCWYاستفاده شود.
.
-5مالحظات فرايندهاي کابلکشی
-1-5حمل و نقل
کابلها بهطور معمول روي قرقرههاي چوبي يا فلزي پيچيده ميشوند .اندازه قرقرهها به طول کابل،
نوع کابل ،سطح ولتاژ ،سطح مقطع و ...بستگي دارد .کابلهاي بدون زره تا 150متر طول و حداکثر
وزن 100کيلوگرم و کابلهاي زرهدار تا 150متر طول و 250کيلوگرم وزن را ميتوان بهصورت
چمبره کاغذ پيچ شده حمل و نقل کرد.
در زمان حمل و نقل ،قرقره بايد با قرار دادن گوههاي مناسب در اطراف آن مهار شده و از حرکت آن
جلوگيري به عمل آيد .قبل از پياده کردن قرقره ،محموله بايد بهدقت مورد بازرسي قرار گيرد تا از
لحاظ سالم بودن در وضعيت مطلوبي قرار داشته باشد .همچنين در صورت صدمه ديدن کابل يا قرقره
نسبت به تعويض آنها اقدام گردد.
بعد از برداشتن محاف هاي قرقره يا نوارهاي پيچيده شده روي چمبره ،کابلها بايد از لحاظ آسيب-
ديدگي خارجي مورد بازرسي قرار گيرند .ضمناً بايد سرپوش انتهايي کابلها بهدقت بازرسي شده تا
از نظر ظاهري سالم باشد در صورتي که اثري از رطوبت در کابل ديده شود نسبت به عودت آن
جهت بررسي اقدام گردد.
براي حمل کابل تا محل نصب کابل ،استفاده از وسايل چرخدار همانند شکل 2توصيه ميشود .در
صورتيکه قرقره با ياتاقان به بدنه وسيله چرخدار متصل باشد ،کابل ميتواند مستقيماً از روي قرقره
باز شده و نصب گردد .براي عمليات کابلکشي استفاده از اينگونه وسايل تأکيد ميگردد.
در صورتيکه کابل مستقيماً از وسيله چرخدار به داخل کانال منتقل نميشود بايد قرقره حتيالمقدور
به کانال نزديک باشد.جابجايي قرقره با چرخاندن آن مجاز نميباشد.
در زمان انجام کابلکشي محور قرقره بايد در راستاي افقي بوده و کابل از باالي قرقره آزاد شود ،بدين
معني که قرقره بايد در جهت عکس نشانه جهتدار روي آن بچرخد.
امکان توقف حرکت قرقره در هر لحظه بايد وجود داشته باشد تا در صورت توقف ناگهاني قرقره از
جمع شدن کابل و شل شدن حلقههاي آن جلوگيري گردد .موارد و الزامات مربوط به انبارش ،حمل
و نقل و تخليه کابلها و قرقره آنها در پيوست دو آورده شده است.
کابل در حال خم شدن صدمه خواهد ديد .براي جلوگيري از صدمه ديدن کابل در دماهاي کمتر از
درجه حرارت ذکر شده بايد کابل را گرم نمود و سپس عمل نصب را انجام داد.
براي گرم نمودن کابل بايد قرقره در اطاقي با دماي 25درجه سانتيگراد براي حداقل 24ساعت قرار
داده شود .الزم است که حتماً از گرم شدن تمام نقاط کابل اطمينان حاصل شود .دماي کابل نبايد از
40درجه سانتيگراد زيادتر گردد .در طول مدت حمل کابل از محل گرم تا محل نصب بايد روي کابل
با برزنت پوشيده شده تا سرد نشود عمليات کابلکشي بايد بهدقت و سرعت انجام گيرد و کابل نبايد
بيش از حد تعيين شده سرد شود.
K=3 N/mm2
براي کابلهاي سه رشته با غالف جداگانه =K
1N/mm2
F=50* Aبراي کابلهاي با هادي مسي کابلهاي پالستيکي بدون غالف
F=30* Aبراي کابلهاي با هادي آلومينيومي فلزي بدون زره
:Aسطح مقطع کل هاديها به ميليمتر مربع (بدون در نظرگرفتن هادي هممرکز و يا پوشش
الکترواستاتيکي)
:Dقطر خارجي کابل بر حسب ميليمتر
:Fحداکثر نيروي کشش مجاز بر حسب نيوتن
در موقع نصب کابل بايد کامالً دقت شود که نيروي وارد بر هادي يا روکش کابل بيش از حد مجاز
داده شده در جدول 6نشود.
در زمان کابلکشي براي جلوگيري از صدمه به کابل و براي راحتي و سرعت در انجام کابلکشي بايد
از قرقرههاي مخصوص در طول مسير کابلکشي استفاده نمود .اين قرقرهها بر حسب نوع کاربري به
انواع مختلف تقسيمبندي ميشوند .بسته به شرايط اجراي پروژه کابلکشي ،قرقرههاي مورد استفاده
در روشهاي مختلف کابلکشي از جنسهاي متنوعي ميباشند .در جدول 7دو نمونه پرکاربردتر
آنها ارائه شده است.
جدول -7انواع قرقرههای مورد استفاده در روشهای مختلف كابلكشي با توجه به نوع جنس
تصوير جنس قرقره
در جدول 8نمونههايي از انواع قرقرههاي مورد استفاده در روشهاي مختلف کابلکشي به همراه
کاربرد آنها ارائه شده است.
قرقره
از اين قرقره براي عبور كابلكشي در
و کابل در مسيرهاي مسيرهای
مستقيم استفاده ميگردد مستقيم:
قرقره
از اين قرقره براي مخصوص
هدايت کابل به داخل هدايت كابل
گودال و کانالها استفاده به داخل
ميگردد كانال و
گودال
قرقره با
اين قرقره قابل تنظيم
ارتفاع قابل
بوده و برای ورود
تنظيم برای
كابل به داخل لوله
ورود كابل
استفاده ميگردد
به داخل لوله
قرقره
اين قرقره برای هدايت مخصوص
كابل به داخل كانال هدايت كابل
بتوني استفاده ميگردد به داخل
كانال بتوني
جوراب كابل
مفصل گردان
طناب يا سيم
بکسل
مخصوص
كابلكشي
وينچ
كابلكشي
از اين تجهيز بهعنوان کمک وينچ در زمان کابلکشي براي کابلهاي سنگين در مسيرهاي طوالني استفاده
ميشود.
تجهيز
مخصوص
كشش كابل
يدك كش
قرقره كابل
در اين دستورالعمل انواع روشهاي کابلکشي در سه دسته کلي تقسيمبندي شده است
كابلكشي به روش دفني
كابلكشي با روش عبور كابل از لوله
كابلكشي در كانالهای پيشساخته
كابلكشي روی ديوار يا سقف
كولگذاری
در اين سيستم به هنگام عبور کابل از بعضي مناطق خاص مثل جادهها ،ريلهاي راهآهن و غيره از
لوله استفاده ميشود .براي انجام فرايند کابلکشي در گودال خاکي بهصورت استاندارد از مصالح به
شرح زير استفاده ميگردد:
-1ماسه بادي
-2آجر فشاري (بدون سوراخ)
-3نوار خطر برق
-4لوله پلياتيلن يا پي وي سي فشار قوي(در صورت نياز)
ماسههاي ريخته شده عالوه بر حفاظت و نرمي زير کابل ،دما را بهخوبي منتقل نموده که اين
موضوع باعث خنک شدن و استفاده بهتر از ظرفيت بارگذاري کابل ميشود.
به هنگاميکه کابلهاي کنترل يا مخابرات با کابلهاي فشارقوي در مسير طوالني موازي هستند،
بايد مسائل ناشي از تداخل امواج را در نظر داشت.
تبصره :نحوه حفاري و تکميل کانال با هماهنگي شهرداريها صورت پذيرد .با توجه به پاسخ
استعالمات درصورت نياز مسير بازنگري شده و در نهايت بهمنظور تائيد نهايي در مسير سونداژ
انجام ميشود .عبور کابل بايد بهصورت مستقيم باشد (مارپيچ نباشد).
در صورت عبور عرضي از معبر ،راستاي مسير کابل بايد بر راستاي معبر عمود باشد .کابلکشي با
رعايت حريمهاي ساير تاسيسات و استانداردهاي مربوطه صورت پذيرد.
شود. و عمق کانال در زمان تحويل مسير بايد مشخ عر
در تحويل مسير کابلهاي زميني ،در موارد انشعاب از پايه و يا تابلو پست هوايي و ...ابتدا
مستقيماً به سمت ديوار(با زاويه 90درجه)حرکت کرده و سپس مسير حفاري جنب ديوار ادامه
داده ميشود.
-2-1-8ابعاد كانال
کانال بستگي به تعداد کابل دفن شده دارد که بهطور معمول فاصلهي بين کابلها 20 عر
براي سانتيمتر و فاصلهي هر کابل از ديواره کانال 15سانتيمتر ميباشد .در استاندارد حداقل عر
حفر کانال و دفن کابل فشار ضعيف (تک کور يا سه کور) براي يک مدار 50سانتيمتر لحاظ
ميگردد.
کابل فشار متوسط به طور معمول سه رشته ميباشد که حداقل 70سانتيمتر را اشغال ميکند.
کانال در مواقع قراردادن بيش از دو رشته کابل ،از فرمول زير قابل محاسبه تبصره :عر
ميباشد:
در صورتيکه تعداد کابلها زياد باشد بهتر است بجاي قراردادن کابلها بر روي يکديگر آنها را
پهلوي يکديگر قرار داد در اين حالت فاصله بين دو کابل مجاور 20سانتيمتر انتخاب ميشود.
-در حين حفاري و باز بودن کانال ،در اطراف محل حفاري از وسايل هشدار دهنده (نوار
خطر ،کلهقندي و داربست) و تجهيزات ايمني در کليه مراحل پروژه استفاده گردد.
-ضايعات حاصل از حفاري بسته به شرايط تعيين تکليف ميشود ،که در صورت نياز در
برخي معابر بايد جمعآوري ضايعات همزمان با حفاري صورت پذيرد( .در صورت جمع
نکردن ضايعات در حين حفاري بايد حداقل فضا در معابر اشغال شود) بهطور معمول در
ورودي منازل (پالکها) امکان وجود انشعابات آب ،گاز ،تلفن و ...ميباشد ،بنابراين بايد
دقت شود تا به انشعابات صدمه نرسد.
(الف)
(ب)
(ج)
کابل تا 33 KV کابل تا 20 KV کابل فشار ضعیف کابل
70سانتیمتر 60سانتیمتر 30سانتیمتر L
شکل -4جزئيات كانال خاكي جهت نصب (الف) كابل فشار ضعيف تک مداره فني (ب) كابل
فشار ضعيف در رديف افقي (ج) كابل فشار ضعيف در يک رديف عمودی
تبصره :در صورت نياز به کابلکشي چندمداره با کابلهاي مونوفاز (تک رشته) و محدوديت
فضاي کابلکشي ،با رعايت الزامات فوقالذکر کابلکشي ميتواند بهصورت طبقاتي انجام شود.
شکل -6محافظت كابل در ابتدا و انتهای آن با تغيير دهانه بهصورت قيفي شکل
حداکثر تعداد کابلهاي داخل کانال مجرا و يا لوله بايد چنان تعيين شود که کشيدن آن به آساني
امکانپذير باشد .با توجه به اين اصل توصيه ميشود که قطر داخلي کانال يا لوله بيش از 1/5
برابر قطر کابل يا دسته کابلهاي کشيده شده در داخل آن باشد.
تبصره :1کليه کابلهاي داخل لوله بايد يکتکه بوده و از استفاده از مفصل خودداري شود.
تبصره :2در مواردي که امکان حفاري رو باز ميسر نميباشد ،ميتوان از تجهيزات مخصوص
لوله راني (ميکروتونل) افقي جهت لولهگذاري در مسير مورد نظر استفاده نمود.
جهت لولهگذاري معموالً لوله پلياتيلن فشارقوي استفاده ميگردد .ضمناً براي هر رشته کابل از
يک لوله مجزا استفاده ميگردد.
ابعاد گودهاي طرفين مسير ميکروتونل در حدود 3*2متر ميباشد .عمق حفاري بستگي به
شرايط معبر و تاسيسات موجود در مسير و رعايت حريمهاي مربوطه دارد.
تبصره :3در مکان هايي که به منظور اضافه کردن يا احداث فيدر در پست زميني ،حفاري به
روش ميکروتونلي انجام ميشود ،جهت جلوگيري از نفوذ آب به داخل پست از طريق
ميکروتونل حفر شده بايد مسير حفاري به خوبي آببندي و مسدود شود.
و معيني از دريچه آدمرو در اين روش کابل از داخل کانال عبور داده شده و به فواصل مشخ
( )Manholeيا دريچههاي بازديد استفاده ميگردد .اجراي اين سيستم هزينه زيادتري نسبت به
ساير سيستمها دارد .مزاياي استفاده از اين روش سهولت در تعويض يا گسترش کابل بدون
انجام کار زياد ميباشد بخصوص هنگاميکه کابل داراي وزن زيادي ميباشد .کانالهاي
پيشساخته کابلکشي ممکن است بهصورت آدمرو يا معمولي ،از آجر با اندود سيمان ،و يا بتني
ساخته شود .الزامات نصب کابل در کانالهاي پيشساخته به شرح زير ميباشد:
-کانالهاي پيشساخته معمولي در موتورخانهها ،پستهاي برق ،اطاق و يا سالنهاي مولد برق و
غيره بايد داراي درپوشهاي قابل برداشت با دستگيره مناسب در تمام طول کانال باشد.
-تعداد کابلهايي که در داخل هر کانال نصب ميشود بايد بهگونهاي تعيين شود که بازديد و
تعويض به سهولت امکان پذير باشد.
-در مواردي که کابل از داخل تجهيزات يا تاسيسات فلزي عبور ميکند ،هر يک از سوراخها بايد
داراي انحناهاي الزم با بوشنهاي مناسب باشد تا از ايجاد خراشيدگي در کابل جلوگيري به
عمل آيد.
-بهمنظور دفع آبهايي که ممکن است در کف کانالهاي پيشساخته جمع شود ،بايد کف
شورهاي مناسبي که به سيستم چاه جذب با درپوش يکطرفه متصل باشد در فواصل حداکثر 40
متري از يکديگر پيشبيني و نصب شود .براي هدايت آبهاي احتمالي ،کف کانالهاي
پيشساخته بايد داراي شيبي برابر نيم الي يک درصد در جهت کفشورهاي پيشبيني شده باشد.
-براي نصب کابل در کانالهاي پيشساخته بايد از قطعات پيشساخته گالوانيزه با نصب مجزا
همراه با بستهاي تپانچهاي استفاده شود و يا اينکه همزمان با ساخت کانال در تمام طول
10سانتيمتر و به ديواره کانال و در فواصل حداکثر 1/5متر ،يک عدد پروفيل ناوداني به عر
طول برابر با ارتفاع (از کف تا زير سقف کانال) پيشبيني و نصب شود تا بعداً متناسب با نوع و
تعداد کابلهاي مورد نياز ،اسکلت کابلکشي ،بازوها ،نگه دارندهها و سيني کابل را بتوان بدون
تخريب روي ناودانيهاي مذکور نصب نمود (شکل.)7
-اسکلت و بازوهاي نصب کابل و سينيهاي کابل بايد از لحاظ الکتريکي با يک رشته سيم
مسي لخت ،با سطح مقطع 50ميليمترمربع به يکديگر متصل بوده و حداقل از سه نقطه به
سيستم اتصال زمين متصل شود.
-اتصال بين قطعات مسير سيني کابل بايد از نظر الکتريکي کامل بوده و در 20سانتيمتري ابتدا
و انتهاي مسير و هر 20متر در طول مسير ،سيني و اتصاالت آن با کابل مسي 16ميليمتر مربع
به سيستم اتصال زمين متصل شوند.
-کليه کانالهاي آدمرو بايد داراي سيستم روشنايي مناسب و پريزهاي برق در فواصل 6متر از
يکديگر باشد .همچنين در اين نوع کانالها بهمنظور تماي با خارج کانال ،در صورت امکان و
چنانچه ضروري باشد ،بستر ارتباطي مناسب پيشبيني گردد.
در مواردي که کانالهاي آدمرو عالوه بر نصب کابلهاي برق براي لولهکشي تاسيسات -
مکانيکي و غيره نيز مورد استفاده قرار ميگيرد بايد حتياالمکان در يک ديواره تاسيسات برقي و
در ديواره مقابل آن تاسيسات ديگر نصب شود .در صورتي که امکان نصب به طريق فوق نباشد
بايد حداقل تاسيسات مذکور در دو ارتفاع متفاوت و مستقل و جدا از هم نصب گردد ،بهطوري
که تاسيسات برقي با رعايت حريمهاي مربوطه در ارتفاع باالتر از تاسيسات مکانيکي قرار داشته
باشد.
-در کانالهاي کابل آدمرو فاصله لبه خارجي مسير سيني کابل با ديوار مقابل بايد حداقل 90
سانتيمتر و در تونلهاي مشترک فاصله آن از لبه خارجي مسير تاسيسات مکانيکي حداقل 100
سانتيمتر درنظر گرفته شود.
-ابعاد سيني براي کابلهايي که برروي سيني نصب مي شوند ميبايست با در نظر گرفتن وزن
کابلها و همچنين در صورت لزوم با در نظر گرفتن شرايط نصب ،تعميرات و رسيدگي انتخاب
شود .ولي بهطور کلي سينيهاي کابل بايد با ورق آهني گالوانيزه مشبک به ضخامت 1/5ميليمتر
ساخته شود و در صورت آويزان بودن سيني کابل ،بايد سيني کابل توسط ميلههاي فوالدي به قطر
حداقل 6ميليمتر در فاصلههاي حداکثر يک متر نگهداري شود.
-در موارد نصب کابل در کف کانال و بهمنظور پرهيز از تماي مستقيم کابلها با آن ميتوان در
کف کانال در فواصلي حداکثر برابر 60سانتيمتر اتکايي از لوله گالوانيزه و يا پروفيل ناوداني
(آلومينيومي يا گالوانيزه) و يا چوب فشرده شده با ارتفاع 10سانتيمتر از کف کانال پيشبيني و
نصب و سپس کابلها روي اتکاهاي مذکور خوابانده شود.
-براي جلوگيري از نفوذ احتمالي آتش به پست نقطه ورودي کابل از کانال به داخل بايد کامالً
مسدود شود (شکل .)8هنگام عبور کابل داخل کانال از ديوار (قبل از وارد شدن به محفظه
پست يا موارد مشابه) بايد کابل از داخل لولهاي که قطر داخلي آن حداقل 1/5برابر قطر خارجي
کابل باشد عبور داده شود (شکل )9و بعد از عبور کابل لوله کامالً مسدود گردد .براي اين کار
ميتوان از فومهاي ضد حريق يا موارد مشابه استفاده نمود.
(الف)
(ج) (ب)
(ه) (د)
شکل -10تيپ قطعات تغيير مسير( نردبان) كابل (الف) قطعه انشعابي سه راهه (ب) قطعه مستقيم (ج)
قطعه تغيير ارتفاع (د) قطعه تغيير مسير 90درجه (ه) قطعه انشعابي چهار راهه
هنگام نصب کابلها بر روي سيني ميبايست کابلها در نزديکي هر محل تغيير جهت ،سه -
راه يا چهار راه به سينيها محکم شود .حداقل فاصله ميان کابلهاي مجاور نبايد کمتر از قطر
کابل بزرگتر باشد.
در موقع اجراي سقف بايد پيشبينيهاي الزم براي اجراي مسير سيني کابل همانند شکل11 -
به عمل آيد.
-5بازوی نگهدارنده -4پیچ و مهره و واشر -3سینی کابل -2دیوار جانبی -1سقف اصلی
شکل -11مشخصات تيپ اجرای سيني در زير سقف
در صورتي که مسير سيني کابل در سقف کاذب قرار گيرد ،بايد امکان دسترسي به آن -
پيشبيني گردد.
در مسيرهاي عمودي فاصله بين دو بست کابل به نوع کابل و نوع بست بستگي دارد اين مقدار
از 1/5متر نبايد بيشتر شود.
ظرفيت حمل جريان ،وزن کابل ،حداقل شعاع خمش در طراحي نگهدارندهها بايد مورد توجه
قرار گيرند .براي کابلها بايد فضاي کافي در نظر گرفته شود و کابل در قفسهها نصب گردد تا
تبادل حرارتي کافي با محيط اطراف داشته باشد.
-5-8کولگذاري
در حال حاضر شرايط و الزامات ترافيکي ،اجتماعي و معماري شهري مانع از حفاري معابر
معابر بهصورت زير سطحي عبور داده بهصورت روباز شده و بعضاً نياز است تاسيسات از عر
شوند.
استفاده از ابزارآالت حفاري و يا سيستم لولهگذاري و غيره در خارج از شهر به علت وجود
فضاي کافي براي ايجاد کارگاه و همچنين مسائل اقتصادي مرتبط با آن امکان پذير ميباشد .اما
در بافتهاي شهري در صورت فشردگي و تراکم فضاهاي شهري و معابر و همچنين محدوديت
تکنولوژيکي ،معموالً روش حفاري دستي ميله و نقب بهوسيله انسان در طرفين معابر و برقراري
ارتباط در سطح زيرين انتخاب ميشود .در چنين روشي استفاده از تجهيزاتي جهت افزايش
استحکام سطوح و جداره داخلي کانال و جلوگيري از ريزش خاک اطراف آن الزامي است.
جهت اين امر از قطعات بتني به نام کول استفاده ميشود.
ميله :قسمتي از حفاري بوده که بهصورت عمودي در ابتدا و انتهاي نقب حفر ميگردد.
نقب :قسمتي از حفاري بوده که دو ميله را به يکديگر متصل ميکند.
كول :قطعهاي بتني است جهت جلوگيري از ريزش خاکهاي مجاور ميله و نقب که در اشکال
دايرهاي ،نيم دايرهاي و فشنگي (تخم مرغي) ساخته ميشود.
نردبان :قطعات Uشکل از پروفيل آهن بوده (قوطي) که در طرفين ميله جهت سهولت تردد و
مهار کابلها مابين کولهاي ميله تعبيه ميگردد.
-1-5-8حفر ميله
در احداث ميله ،عمق حفر به آيتمهايي همچون جنس خاک (احتمال ريزشي بودن آن) و ميزان
خيابان ،بيانگر ميزان تردد ميباشد) و وجود تاسيسات زير تردد وسائل نقليه (محل و عر
زميني بستگي داشته که مقدار آن از 4تا 7متر پيشبيني ميگردد .قطر حفر ميله بايد حداقل 20
سانتيمتر بيشتر از قطر کول در نظر گرفته شود.
تبصره :1حتيالمقدور از حفر ميله در باغچهها و جاهايي که داراي رطوبت بااليي است،
جلوگيري گردد.
-2-5-8حفر نقب
در حفاري نقب بايد توجه داشت که چه در زمينهاي سخت و چه در زمينهاي نرم ،بايد
حفاري و کولگذاري همزمان صورت گرفته تا احتمال ريزش خاک به درون نقب به صفر برسد
و اگر خاک ريزشي بود ،خاک را با استفاده از تکنيک شاتکريت (پاشش بتن) تثبيت نمود.
پس از حفر ميله بايد کولها تک به تک روي يکديگر قرار گرفته و بهمنظور انتقال کابل و عبور
پرسنل بهرهبردار از داخل آن در دو طرف کول از نردبان استفاده گردد که فاصله دو نردبان از هم
در محل عبور کابلها يک متر و در محل عبور پرسنل نيم متر در نظر گرفته ميشود .جهت پر
نمودن فاصله مابين کولها با ديواره ميله و استحکام نردبان بايد از بتن با عيار مناسب استفاده
گردد .مشخصات و نقشههاي مربوطه در پيوست 4ارائه شده است.
تبصره :مهار کابل بر روي نردبان با استفاده از بست کابل مناسب انجام شود.
در نقب بايد از کولهاي با شکل فشنگي (تخم مرغي) استفاده نمود .پس از کولگذاري در ميله
بايد کولهاي نقب تک به تک همزمان با حفاري به داخل نقب حمل و نصب شود بهطوري که
در کنار يکديگر بدون ايجاد فاصله بهصورت عمودي قرار داده شوند.
جهت پر نمودن فاصله مابين کولها با ديوار نقب و استحکام بيشتر آنها بايد از بتن با عيار
مناسب کيلوگرم سيمان در متر مکعب با سنگ الشه و يا قلوه استفاده گردد.
حاشيه داخل کولها بايد با مالت مخلوط ماسه نرم و سيمان ،بندکشي شوند.
تبصره :جهت سهولت در کابلکشي و جلوگيري از صدمه به کابل و بهبود تبادل حرارتي کابل
حداقل 20سانتيمتر ماسه بادي در کف نقب بعد از کولگذاري و قبل از کابلکشي ريخته شود.
-4-5-8درپوش نهايي
جهت حف ايمني در پايان کار بايد از درپوش بتني دايرهاي شکل با ابعاد مناسب در عمق 30
سانتيمتري از سطح معبر استفاده گردد .مشخصات فني درپوش بهصورت نمونه در پيوست آورده
شده است.
نمودن محل دقيق کولگذاري نکته مهم در انتهاي فرايند کولگذاري نصب درپوش و مشخ
پس از مرمت نهايي محل در نقشههاي سيستم GISو نشانهگذاري ميلهها در محل پروژه بوده تا
بتوان در پروژههاي آتي از آنها استفاده نمود.
شيوه حمل و نقل ،دپو و نگهداري کولها در پيوست 4ارائه شده است.
-9حريمها
-1-9نحوه عبور کابل از خيابان و خطوط آهن
نحوه عبور از خيابانها و جادهها و نيز محل تقاطع با خطوط آهن در شکل 12آمده است.
معموالً تعداد لولهها با توجه به افزايش بار منطقه يک يا دو عدد بيشتر در نظر گرفته ميشود.
داخل لوله بايد يک هادي مهار وجود داشته باشد تا در موقع لزوم از آن براي قرار دادن کابل در
لوله استفاده شود.
تبصره :همان طوريکه بيان شد بهترين مسير براي کابلکشي پيادهرو ميباشد .در اين حالت بهتر
است کانال از کنار پايههاي روشنايي عبور کند در اين صورت عالوه بر اينکه ميتوان کابلهاي
روشنايي را به همراه کابلهاي اصلي در اين کانال قرار داد ،انشعاب گرفتن از کابل روشنايي
سادهتر انجام ميشود( .شکل )18
تبصره :1بخش توجه 1در شکل فوق بايد براي کابل زيرزميني برق فشار متوسط و ضعيف و
روشنايي معابر اختصاص داده شود.
تبصره :2بخش توجه 2در شکل فوق نيز در صورت امکان جهت منظور فوق اختصاص داده
شود.
تبصره :3با توجه به ساير سرويسهاي موجود در زير پياده روها (تلفن ،آب ،گاز و )...اجراي
اين طرح در همه شرايط امکانپذير نبوده و جلب موافقت سرويسهاي فوقالذکر الزم خواهد
بود.
-فاصله مجاز کابل فشار ضعيف جديداالحداث از لوله آب موجود در محل تقاطع،
حداقل 30سانتيمتر است.
-فاصله مجاز کابل فشار ضعيف جديداالحداث از لوله گاز موجود در مسير موازي،
حداقل 100سانتيمتر است.
-فاصله مجاز کابل فشار ضعيف جديداالحداث از لوله گاز موجود در محل تقاطع،
حداقل 50سانتيمتر است .
-حريم کابل از پايه فونداسيون پايهها حداقل 50سانتيمتر است.
ب – بهصورت دستی
بايد در مسيرهاي مستقيم و در فواصل 3تا 4متر از غلطک کابل استفاده نمود و هنگاميکه در
مسير کابل پيچ و خم وجود دارد از غلطک زاويه يا وسيله مشابه که حداقل شعاع خمش را ايجاد
کند ،استفاده شود .بايد توجه نمود که قرقره کابل قبل و بعد از کابلکشي تميز گردد.
درصورتيکه غلطک کابل موجود نباشد اين کار توسط نفراتي که فاصله بين آنها 4تا 6متر بوده
و کابل را حمل ميکنند بايد انجام شود.
درصورتيکه نيروي انساني کافي براي کشيدن کابل در يک مرحله وجود نداشته باشد ،ميتوان
قرقره کابل را در وسط مسير کابل قرار داد و طول مورد نياز را از باالي قرقره مطابق شکل 19در
جهت Aنصب نمود و سپس قرقره بيشتر چرخانده شده و يک حلقه به طول 3تا 4متر در
جهت Bکشيده شود سپس کابل را از قرقره و از پهلو بلند کرده بهطوريکه کابل از زير قرقره
کشيده شود و پيچ کابل در طول 4تا 6متر پهن شود .سپس کابل ميتواند بهصورت حلقه و
مستقيماً در گودال خوابانيده شود .درصورتيکه به علت وجود مانع در گودال از خواباندن
قسمت دوم کابل از باال جلوگيري شود ،کابل بايد بهصورت شکل 19در سمتي که نخستين
کابلکشي انجام ميشود ،باز شود .در اينجا بايد توجه داشت که با به شکل 19در آوردن کابل
فقط ميتوان دوباره کابل را در همان جهت قبلي قرار داد.
-چنانچه قرقرههاي داخل کانال از محل خود جابجا شوند ،الزم است فورا کابلکشي
متوقف شود ،زيرا کابل نبايد با ديوار يا کف کانال برخورد کند.
بعد از اينکه کابل از روي قرقره باز شد ،جوراب کابل (شکل )20به انتهاي کابل متصل ميشود
و طنابي از چشم جوراب کابل عبور داده ميشود .توجه شود که قسمتهاي لحيم شده و
پوششهاي سربي کابل نبايد براي کشيدن ،استفاده شوند .خاصيت جوراب کابل در اين است که
هاديهاي بافته شده در هنگام کشش کابل ،بهطور شعاعي منقبض شده و به غالف کابل
ميچسبد .هنگاميکه کابل بدون زره و يا با زره نواري وينچ کشيده ميشود ،طناب بايد به گيره
سرکابل متصل شود .در اين حالت نيرو مستقيماً به هادي کابل وارد ميشود .در اين روش بايد
مطمئن شد تا کلمپها تمام هاديها را بهطور مناسب در برگيرند و به نحو مطلوبي انتهاي کابل
آببندي شده باشد تا رطوبت به هاديها وارد نشود و سطح عايقي در انتهاي کابل پايين نيايد.
همچنين جهت جلوگيري از فشار ناسي از تاب خوردگي به کابل از جوراب کابل مجهز به
هرزگرد استفاده شود.
براي اطمينان از اينکه کابل تحت نيروي زياد و مخربي قرار نميگيرد بايد نيروهاي ذکر شده در
جدول 6مورد توجه قرار گيرد .ضمناً بايد به نکات زير توجه گردد.
-نيروي وارد بر کابل دائماً کنترل شود که اين کار ميتواند توسط يک نيروسنج صورت
گيرد.
-بايد با قرار دادن وسيله محاف مناسب روي وينچ از وارد آمدن نيروي بيش از حد مجاز
به کابل جلوگيري کرد .اين عمل ميتواند توسط وسيلهاي که در صورت وارد آمدن
نيروي بيش از حد مجاز بريده ميشود و يا وسيله مشابه ديگر صورت پذيرد.
-کابل و طناب مخصوص اطراف خمها بايد روي غلطکهاي مناسب هدايت شوند.
-زماني که وينچ ،کابل را ميکشد الزم است کابل به طرز صحيحي به طرف جلو هدايت
شود .به همين جهت در محل ارتباط کابل با وينچ معموالً يک تکه طناب به شکل قالب
دور کابل ميبندند و سپس يک نفر به دنبال کابل حرکت ميکند .اين امر ارتباط دائم
کابل به وينچ را تأمين مينمايد.
براي حفاظت از کابل در مقابل تنش بيش از حد در زمان کابلکشي ،کابل عبوري از داخل لوله،
روغنکاري ميشود .اين عمل اصطکاک بين کابل و ديوارههاي لوله را کاهش داده و بخصوص
در پيچهاي مجراي کابل ،اصطکاک کاهش پيدا ميکند .روانکنندههايي که براي روغنکاري
استفاده ميشوند شامل :گريسها ،روغنها و غيره ميباشند .اين مواد قبل از عبور کابل به لوله،
با بري به کابل ماليده ميشوند .هيچ روان کنندهاي به 1/5متر اول و آخر کابل ماليده نميشود،
اين عمل براي راحت بودن و تميز بودن کابل در مفصل بکار ميرود.
تمام کابلها بخصوص کابلهاي تکرشتهاي قبل از خواباندن نبايد تحت کشش باشند ،اين عمل
و انبساطهاي الزم را در موقع لزوم به اين علت بايد در نظر گرفته شود که کابل بتواند انقبا
(اضافه بار و )...تحمل کند.
تبصره :پس از انجام عمليات کابلکشي ،بايد نسبت به جمعآوري قرقرهها ،کنترل ضخامت ماسه
زيرين کابل ،فواصل کابل با ديواره و کابلهاي مجاور و رعايت ساير حريمها اقدام گردد.
دانهبندي :خاکها با دانهبندي خوب بهتر از خاکها با دانهبندي بد متراکم ميشوند و دانسيته
بهتري ميتواند در حين تراکم به دست آيد.
ميزان رطوبت :رطوبت عامل مهمي در تراکم خاک است .آب دور ذرات را گرفته و کمک
مي کند در هم فرو روند و متراکم شوند اما آب بيش از حد باعث اشباع شدن خاک شده و عمل
تراکم را مشکلدار ميکند .ميزان رطوبت مناسب به شرح ذيل است:
شن %7 : ماسه %10 : ري :بين 12تا %18
تبصره :بعضي از خاکها ممکن است نسبت به ميزان رطوبت حساي نباشند .براي مثال شن يا
ماسه تجهيزات دانه درشت به اندازهاي نفوذپذير است که آب بهراحتي از درون آن زهکشي
ميشود اين نوع خاکها معموالً بهصورت خشک و با تجهيزات ارتعاشي متراکم ميشوند.
انرژي تراکم :معموالً با افزايش انرژي تراکم ميزان تراکم افزايش مييابد.
-1-12آزمون الکتريکی براي کابلهايی با 1 KV≤ Un ≤ 3 KV & 1.2 KV≤ Um ≤ 3.6 KV
مطابق استاندارد IEC 60502-1مي بايست پس از تکميل عمليات کابلکشي و نصب ملحقات آن،
جهت اطمينان از سالمت و پيوستگي کابل" ،آزمون الکتريکي بعد از نصب" انجام شود.
مطابق اين استاندارد پس از نصب کابلهاي 1تا 3کيلوولت و ملحقات آن ،بايد ولتاژ DCبه ميزان
4U0به مدت 15دقيقه اعمال شود .اين تست تنها پس از نصب کابل براي بار اول بايد انجام گردد.
1
در بخش دوم استاندارد IEC 60502-2براي کابلهاي 6تا 30کيلوولت با روکش اکسترود شده
انجام تست DCروي روکش خارجي توصيه ميشود و پس از آن در صورت نياز بهرهبردار ،تست
عايقي نيز انجام ميشود .الزم به ذکر است براي پروژههاي نصب کابل که تنها تست روي روکش
خارجي آن انجام شده است انجام يا عدم انجام تستهاي عايقي با توافق بهرهبردار و پيمانکار
امکانپذير ميباشد.
1
Extruded oversheath cables
2
روکشي است روي شيلد فلزي کابل که با دستگاههاي قالب زني پالستيک ( )Extruderروي شيلد اعمال شده و معموالً از جنس
PVCاست.
3
بکفيل يا backfillنوعي خاک يا مواد پرکننده يک گودال يا چاله (به خصوص در مرحلهي نهايي پر کردن و بعد از قرار دادن شي
مورد نظر در زمين يا بررسي موضوع مورد هدف)ميباشد.
4
بکفيل مرطوب ،داراي مقاومت ويژه ي بکفيل ناچيز و تشکيل شده از ذرات ريز باشد.
بهمنظور اطمينان از انجام ايمن و صحيح تست ،مسائل زير در نظر گرفته شود:
.1اليه يا بکفيل رسانا بايد از دو طرف کابل تحت تست فاصله داشته باشد تا موجب بروز جرقه
در هنگام تست نگردد.
.2توجه شود که استفاده از برخي حاللها و پاک کنندهها براي حذف اليهي هادي اطراف
روکش کابل ،ميتواند موجب آسيب به روکش کابل گردد.
.3اليهي هادي در هنگام تست بايد به اندازهي کافي به زمين متصل باشد.
.4ميبايست در هنگام تست تمام هاديهاي داخل کابل و اطراف آن را به هم متصل کرد تا
اختالف ولتاژ ناخواستهاي در هنگام تست بين دو فلز غيرهمبند ايجاد نشود.
.5در هنگام تست ،محدوديت دسترسي براي افراد غير مجاز لحاظ گردد.
.6بعد از اتمام تست ،کابل ميبايست براي بازهي زماني مناسبي زمين گردد تا هرگونه شارژ و
بار الکتريکي روي آن تخليه شده و خطر جرقه ناگهاني از بين برود.
.7ميزان جريان عبوري قابل قبول در هنگام تست ،توسط محاسبات مهندسي استخراج گردد.
-4-12تست عايقي
-1-4-12آزمون عايقي با جريان متناوب
بر اساي توافق بهرهبردار و پيمانکار ،تست ولتاژ ACعايقي در فرکانس قدرت بر اساي يکي از دو
حالت زير امکان پذير است:
الف) اعمال ولتاژ فاز به فاز بين هسته کابل و شيلد فلزي آن به مدت 5دقيقه
ب) اعمال ولتاژ نرمال شبکه به مدت 24ساعت
تبصره :2براي کابلهاي مستعمل ،اندازه ولتاژ و مدت زمان اعمال آن با توجه به عمر کابل ،شرايط
محيطي و سابقه اتصالي در کابل و با توافق بهرهبردار و پيمانکار ميتوان کمتر در نظر گرفته شود.
مراحل اجرا
كابلکشي فشار متوسط يا فشار ضعيف ...................... :
تاريخ:
اصول ايمنی
از وسايل هشداردهنده ( نوار خطر ،کله قندي و داربست) وتجهيزات ايمني درکليه
مراحل پروژه استفاده شده است؟
تاريخ:
حريم لوله گاز ،آب ،فاضالب و کابل مخابراتي با کابل برق رعايت شده است
مسير احداث کانال مناسب انتخاب شده و با طرح مطابقت دارد؟
برش سطح رويه معابر به صورت صحيح (برش آسفالت با کاتر) صورت گرفته است؟
ابعاد کانال مطابق با استاندارد و براساي محل حفاري ،نوع و تعداد رشته کابل
حفاري
ميباشد؟
در حين حفاري دقت الزم براي اجتناب از آسيب رساندن به تاسيسات صورت گرفته
است؟
رعايت حريم تاسيسات زميني با اجراي شبکه کنترل شده است؟
خيابانها و تقاطع با تاسيسات از روش مناسب استفاده شده است؟ در عبور از عر
مجموعه عمليات حفاري(خاک برداري،عدم ريزش ديواره،تسطيح و )...به صورت
صحيح انجام شده است؟
جمع آوري ضايعات و نخاله انجام شده است؟
مراحل اجرا
مرحله دوم مرحله اول نام پيمانکار.......................................:
كابلكشي فشار متوسط يا فشار ضعيف ............:
خير بلي خير بلي نتيجه بازديد مرحلهای
تاريخ:
سطح مقطع کابل و مشخصات فني آن مطابق طرح است؟
کابلها با رعايت فاصله از همديگر اجرا شده است؟
شعاع خمش کابل رعايت شده است ؟
ماسه ريزي ( 10سانتيمتر زير کابل و 10سانتيمتر روي آن ) و آجرچيني (آجر
فشاري بهطور عمودي و يا بلوکهاي سيماني) و نوار هشدار دهنده در مسير
کابلکشي مطابق استاندارد اجرا شده است؟
مراحل اجرا
مرحله دوم مرحله اول نام پيمانکار.....:
كابلكشي فشار متوسط يا فشار ضعيف ......:
خير بلي خير بلي نتيجه بازديد مرحلهای
تاريخ:
آيا عدم جابجايي فازها در کابلهاي تک رشته ،عدم تداخل مدارها و توالي فاز
بروز آوري محل اجراي کار بهصورت دقيق و محل تابلوها و .انجام شده و
GIS
نقشه آن در سامانه مربوطه درج شده است؟
-به دليل اينکه قسمت مياني قرقرهها توخالي بوده و تمام وزن آنها بر روي محيط پيراموني
قرار ميگيرد وضعيت ناپايداري داشته و بهراحتي غلتيده ميشوند .در طول مدت انبارش
قرقرهها ،بايد با استفاده از گوهها يا متوقف کنندهها از غلتيدن آنها جلوگيري شود (شکل
پ.)2-2-
-بايد از انباشته کردن قرقرهها بهصورت غيراستاندارد و بدون نگهدارنده (تماي مستقيم
قرقرهها با يکديگر و زمين) اجتناب گردد (شکل پ.)3-2-
-مکاني که براي انبارش کابل به مدت طوالني درنظر گرفته ميشود بايد مسطح و خشک بوده
و داراي سطحي سفت و ترجيحاً بتوني باشد.
-قرقرهها بايد بهگونهاي انبار گردند که فضاي کافي بين آنها براي گردش هوا وجود داشته
باشد .در طول مدت انبارش بايد قرقرهها هر سه ماه يکبار با زاويه 90درجه حرکت داده
شوند.
-انبارش کابلها در محيط سرپوشيده ضروري نيست جز در مواردي که زمان انبارش بسيار
طوالني باشد .با اينحال قرقرههاي کابل بايد در مقابل برخورد مستقيم نور خورشيد با
استفاده از پارچه برزنتي يا پوشش نازک پلي اتين مشکي محافظت گردند.
-براي جابجايي قرقره بايد از يک شفت در مرکز قرقره و ميله پخش کننده بار استفاده شود.
در غير اين صورت تا حد ممکن از طنابهاي بلند استفاده شده بهگونهاي که کنارههاي
قرقره آسيب نبيند (شکل پ.)5-2-
-در هنگام حمل و نقل بايد قرقره کابل از قسمت سوراخ مياني يا در امتداد فلنج قرقره توسط
سيم يا طناب به کف بسته شود .در هنگام حمل و نقل بايد به گونهاي از گوهها و مهارها
استفاده شود که از حرکت قرقرهها جلوگيري شود( .شکل پ)7-2-
موقع پياده کردن کابل و حرکت آن روي سطح شيبدار ،بايد قرقره را توسط طناب مهار و کنترل
نمود .براي ترمز کردن قرقره ،قرار دادن چند کپه شن به ارتفاع حدود 20سانتيمتر در جلوي اين
سطح شيبدار مفيد ميباشد(.شکل پ)8-2-
چمبره يا قرقره نبايد از روي وسيله حمل پايين انداخته شود; حتي اگر قرقره يا چمبره کوچک و
سبک بوده و زمين در آن محل بهصورت خاک نرم باشد ،زيرا اين عمل باعث صدمه ديدن کابل
ميگردد.
جد.ل پ -1-3-روش تعمير مناسب با توجه به شرايط پروژه كابلكشي و نوع آسيب
نوع آسيب
پارگي بيشتر ،خرابي در تمام اطراف
سايش ،پارگي كم به حدی كه تمام محيط روش تعمير
غالف ديده شود
غالف را در بر نگرفته باشد 5KV مناسب برای ولتاژ تا
(عمق خرابي بيش از نصف ضخامت
(عمق خرابي تا نصف ضخامت غالف )
غالف )
در مجراي کانال ،کول در زمين يا در محيط در مجراي کانال ،کول در زمين يا در محيط
نوع نصب
و لوله روباز و لوله روباز
PE PVC PE PVC PE PVC PE PVC جنس غالف
عايق ترمو پالستيکي
X X X X X X X X (قراردادن وصله پالستيکي
) قابل انقبا
- X - X - X - X قالبگيري و ريختن رزين
نوار پيچي توسط نوار چسب
- - - - - X - -
PVC
تعمير کابل صدمه ديده بايد بالفاصله بعد از زخمي شدن کابل انجام گردد .مخصوصاً در مورد
کابلهاي فشار متوسط دقت گردد که عايق XLPEبا آب يا رطوبت تماي نداشته باشد.
پ -2-3-قالب گيري و ريختن رزين براي کابلهاي با غالف خارجی PVC
قسمت صدمه ديده بايد کامالً تميز شده و توسط سمباده هر دو طرف قسمت صدمه ديده تا 100
ميليمتر کامالً پاک گردد .جايي از محل آسيب ديده که عمق آن تا رشتهها ميرسد را توسط
اليهاي از نوار چسب طوري پوشانده که هر دور نوار چسب نصف دور قبل را بپوشاند .اين اليه
بدين جهت مورد استفاده قرار ميگيرد که از نفوذ رزين به کابل جلوگيري کند (شکل پ-1-3-
الف) ،يک تيوپ PVCبه شکل پ-1-3-ب قابل قالبگيري بر روي محل آسيب ديده بکار مي-
رود .شعاع داخلي اين تيوپ 10تا 20ميليمتر بزرگتر از قطر کابل ميباشد .قالب بايد 160
ميليمتر از قسمت آسيب ديده بزرگتر باشد ،قالب بهصورت طولي بريده شده ،اطراف محل
مورد نظر قرار داده ميشود .درصورتيکه آسيب ديدگي زياد نباشد ميتوان از اين تيوپ استفاده
نکرد .براي بستن و مهار کردن دو طرف قالب با استفاده از نوار ،PVCدو طرف قالب نوارپيچ
ميشود .اين نوار پيچي بايد حداقل 50ميليمتر بيشتر از محل آسيب ديدگي در هر دو طرف
باشد و يا براي کابلهاي با قطر 35ميليمتر و بيشتر 3برابر قطر کابل باشد .سپس مفصل را روي
انتهاي محل باندپيچي شده و بهطور مناسبي قرار داده و دو طرف آن را بهدقت باندپيچي کرده تا
غيرقابل نفوذ گردد .در انتها ماده رزين در آن ريخته ميشود (شکل پ -1-3-پ)بعد از اتمام
مفصلبندي بايد دقت گردد تا محل تعمير شده نبايد مورد خمش قرار گيرد.
توصيه ميگردد فقط از کولهاي دايرهاي به قطر 100سانتيمتر و کولهاي تخم مرغي به اقطار
120*70سانتيمتر برابر طرح استفاده گردد.
مشخصات بتن:
-در ساخت کول بايد از بتن با عيار مناسب و حداقل وزن 2300کيلوگرم بر متر مکعب
استفاده گردد.
-بايد دانهبندي بتن آن شامل مصالح متوسط دانه و ريز دانه و مخلوطي از آنها (ماسه دوبار
شور و شن نخودي) کامالً تميز ،سفت ،عاري از مواد شيميايي و پوششهاي گچي ،رسي و
مواد ريز ديگر باشد.
(دارا بودن طرح اختالط بتن از آزمايشگاه مکانيک خاک الزامي است )
-سيمان مصرفي از نوع تيپ 2باشد.
-آب مورد استفاده در بتن بهطور کلي بايد صاف ،روشن و عاري از مواد آلي باشد و استفاده
از آبهاي شور به هيچ وجه مجاز نميباشد.
-هنگام بتنريزي دماي محيط بايد 5تا 35درجه سانتيگراد باشد .درجه حرارت محيط بايد
خود باالي 5درجه سانتيگراد حف گردد. تا رسيدن بتن به مقاومت فشاري مشخ
-رعايت پوشش بتن بهطور مساوي در طرفين ضخامت کول الزامي است.
-براي خروج حباب از داخل بتن بهدليل نازک بودن ضخامت بتن ريزي ،ترجيحاً از ميز ويبره
بجاي ويبراتور استفاده گردد و در حين ساخت و نگهداري بايد از خشک شدن قشر خارجي
بتن بهطور سريع جلوگيري شده و رطوبت سطح خارجي بتن تأمين گردد.
تبصره :تمامي اصول عملآوري ،نگهداري و بتنريزي و همچنين وضعيت درجه حرارت محيط
و مصالح بايد مطابق مبحث 9مقررات ملي ساختمان رعايت گردد.
تبصره :در کولهاي دايرهاي 2تسمه بايد در چهار نقطه توسط تسمههاي 15سانتيمتري مطابق
نقشه به هم جوش داده شوند.
در کولهاي تخم مرغي 2تسمه بايد در هفت نقطه توسط تسمههاي 15سانتيمتري مطابق نقشه
به هم جوش داده شوند.
تبصره :نصب نردبان همزمان با حفر ميله و کول گذاري با رعايت فاصله نصب پلههاي نفر رو از
هم 50 cmو فاصله نصب پلههاي مهار کابل از هم 100 cmالزامي است.
مسائل و پديدههاي بسيار متعددي در زمينه رفتار خاک ،سنگ و مهندسي پي وجود دارند که
درک و حل آنها مستلزم دسترسي به يک سلسله اطالعات تئوري و تجربي مقدماتي و در عين
حال دقيق و مطمئن ميباشد .مسائلي مانند نشست زمين در زير بارهاي متفاوت استاتيک و
ديناميک ،مقاومت زمين در زير بارهاي مختلف و شرايط متفاوت ،نفوذپذيري خاک ،شرايط
پايداري شيروانيهاي خاکي و سنگي ،پايداري ديوارهاي حائل ،تأثير حرکت يا سکون آبهاي
زيرزميني ،مسائل مربوط به تونلها ،نقبها و پايداري آنها ،تأثير گذشت زمان به هريک از
موارد ذکر شده و بسياري از موارد ديگر از نمونه مسائلي هستند که بررسي آنها نياز به داشتن
اطالعات دقيق خواص مکانيکي و فيزيکي محيط مورد نظر دارد که اخذ اين اطالعات بهطور
تجربي در قالب تستهاي آزمايشگاهي (نمونهگيري و آزمايش خاک) و يا بهصورت
آزمايشهايي در مقياي بزرگتر ،تحت عنوان بررسي ناحيهاي (شناسايي ساده خاک) صورت
ميگيرد .اين بررسي نيز بهموازات کارهاي آزمايشگاهي انجام گرفته و بههر حال بينياز از نتايج
تجربيات آزمايشگاه نيست .در ذيل به تشريح موارد شناسايي ساده خاک و نمونه گيري و
آزمايش خاک ميپردازيم :
-شناسايي ساده خاك
معموالً قبل از انجام هر گونه عمليات گودبرداري يا حفر چاه و احداث نقب الزم است
نمونههاي خاک به لحاظ ساختار و کيفيت شناسايي شده و شرح داده شوند که اين تست و
شناسايي به عهده پيمانکار اجرايي بوده و بايد گزارشي در اين زمينه تهيه گردد (در صورت نياز،
ميتوان از امکانات آزمايشگاهي با هزينه کارفرما استفاده کرد).در اين مرحله از شناسايي ،طبقه-
بندي و توصيه بر مبناي آزمايشهاي مقدماتي ساده بوده که خاک محل بهصورت ساده و عمومي
طبق جدول ذيل شناسايي ميگردد.
اين نوع از خاک بسيار نرم و اندکي زبر و در حالت مرطوب قابلت
خاکهاي رسي با پالستيسيته پائين
رشته شدن دارد
اين نوع از خاک در حالت مرطوب به سهولت رشته شده و در
حالت خشک ،کامالً منقبض ميشوند در لمس با دست چرب خاکهاي رسي با پالستيسيته باال
مانند هستند.
-نمونهگيری و آزمايش از خاك
در برخي از موارد درزمان خاکبرداري و احداث نقب که خاک محل ناشناخته و با چشم نيز
نبوده نياز به نمونهگيري از خاک مورد نظر ميباشد .انتخاب نمونه و عمليات قابل تشخي
نمونهگيري و نگهداري آن از بخشهاي اصلي و بسيار مهم تستهاي آزمايشگاهي بوده ،زيرا
خواص تعيين شده در آزمايشگاه بايد معرف خواص واقعي محيط مورد بررسي باشد .در اين
زمينه بايد موارد ذيل مورد توجه قرار گيرد :
الف :نمونهها هرچه سريعتر به آزمايشگاه تحويل شده تا رطوبت طبيعي آن از بين نرود و تعدد
در نمونههاي آزمايشي مناسبتر ميباشد.
،مقاومت ،شکنندگي و نفوذپذيري خاک ب :در عمل نمونهگيري بايد به خواصي نظير انقبا
توجه شود .بديهي است پس از اطمينان از نوع جنس خاک ،ناظر اجازه شروع بکار به پيمانکار
داده و بايد هر يک متر خاک بهصورت چشمي کنترل شده تا حادثه ناگواري اتفاق نيفتد.
تبصره : 1پيمانکار بايد در صورت مشاهده خاک دستي و ريزشي سريعاً نسبت به توقف کار
اقدام و با هماهنگي ناظر و مجري طرح ،اقدامات الزم جهت تغيير روش از کول گذاري به لوله
گذاري عرضي را انجام دهد.
تبصره : 2آزمايشگاه مورد تائيد در اين زمينه آزمايشگاه مورد تائيد وزارت راه و ترابري (شرکت
مادر تخصصي آزمايشگاه فني و مکانيک خاک) ميباشد.
وزن آهن مصرفي تعداد پله نردبان تعداد پله نردبان تعداد كول
)(m قطر ميله رديف
)(kg كابل نفر رو مصرفي
شرکت توزيع برق جنوب استان کرمان رضا ساالري خو 6
شرکت توزيع نيروي برق شهرستان شيراز هدايت اهلل شمشيري 9
شرکت توزيع نيروي برق استان البرز امير حسين محمدخانی 10
شرکت توزيع نيروي برق استان خوزستان اسداهلل اميدواري نيا 11