Professional Documents
Culture Documents
Antoni BIEGUS1
Dariusz CZEPIŻ AK2
1. Wprowadzenie
O doborze kształtowników jednoprzę słowych blach fałdowych, dla najczę ściej wystę pują cych
obcią ż eń i rozpię tości, decyduje zazwyczaj kryterium ich ugię cia [1]. Nośności takich ustrojów
nie są w pełni wykorzystane, co prowadzi do zwię kszonego zuż ycia stali. Ekonomiczniejszymi
wówczas okazują się dwuprzę słowe blachy fałdowe, które spełniają równocześnie wymagania
stanu granicznego nośności i uż ytkowania. Jednak nośności ich są czę sto mniejsze od tychż e
dla ustrojów jednoprzę słowych. Wynika to z mniejszej nośności monosymetrycznego
przekroju cienkościennego blach fałdowych, który nad podporą środkową jest zginany
i ścinany (tzw. wytę ż eniem dociskowym) niż przekroju zginanego w przę śle.
W celu zwię kszenia nośności dwuprzę słowej blachy fałdowej proponuje się ją lokalnie
wzmocnić, stosują c w strefie jej podpory środkowej podwójny przekrój poprzeczny [1].
Wzmacniają cy arkusz blachy fałdowej 2 jest o tym samym kształcie przekroju poprzecznego,
co wzmacniana płyta dwuprzę słowa 1 (rys. 1). Rozwią zanie to daje znaczą ce oszczę dności
materiałowe (około 15÷20 %) w stosunku do płyt wykonanych z grubszych blach.
Blachy fałdowe wzmacniana dwuprzę słowa 1 i wzmacniają ca dwuwspornikowa 2
(rys. 1) mogą być ze sobą zespolone łą cznikami i wówczas taki ustrój moż na traktować jako
belkę cią głą o skokowo zmiennej sztywności w strefie podpory środkowej. Ze wzglę dów
technologicznych, korzystniejszym jest rozwią zanie, gdy blachy fałdowe dwuprzę słowa 1
i wzmacniają ca 2 nie są ze sobą połą czone.
1
Prof. dr hab. inż ., WydziałBudownictwa Lą dowego i Wodnego Politechniki Wrocławskiej
2
Mgr inż ., WydziałBudownictwa Lą dowego i Wodnego Politechniki Wrocławskiej
168
Dla nie połą czonych łą cznikami blach fałdowych ich współdziałanie w przenoszeniu
obcią ż eń zewnę trznych moż e być inne, niż w przypadku ich zespolenia. Istotnym jest, wię c
wyjaśnienie mechanizmu przekazywania obcią ż enia z blachy fałdowej dwuprzę słowej na
wspornikową wzmocnienia (gdy nie są ze sobą połą czone łą cznikami) oraz weryfikacja
założ eń matematycznego opisu wytę ż enia takich konstrukcji analizowanych w [1], [2] i [3].
W pracy przedstawiono wyniki badań doświadczalnych nośności granicznej wzmocnionych
w strefie podpory środkowej dwuprzę słowych blach fałdowych. Celem tych badań była
identyfikacja ścież ek równowagi granicznej zginanych blach fałdowych dla zmiennych
parametrów geometrycznych wzmocnienia i mechanizmów zmiany ich stanu równowagi.
Doświadczalnie wyznaczone nośności konstrukcji porównano z ich teoretycznymi oszaco-
waniami wg wstę pnie analizowanych modeli obliczeniowych w [3]. Pomiary i obserwacje
zebrane w trakcie badań pozwoliły ponadto uściślić i zweryfikować założ enia modelu oblicze-
niowego odpowiadają cego rzeczywistemu wytę ż eniu nietypowego układu konstrukcyjnego (skła-
dają cego się ze współpracują cych, lecz nie połą czonych ze sobą blach fałdowych).
Modelami badawczymi były stalowe, ocynkowane płyty fałdowe T 55´188, o grubości blachy
t = 0.75 mm. Schemat konstrukcji modeli dwuprzę słowych blach fałdowych pokazano na
rys. 2. Rozpię tość ich przę sełwynosiła l = 2900 mm, szerokość zaś c = 750 mm.
Blachy fałdowe 1 i 2 opierały się półkami wę ż szymi na płaskownikach podporowych 3
o szerokości b = 60 mm. Dla zapobież enia odkształceniom poprzecznym płyt
(„rozchodzeniu” się na boki) badanych cienkościennych kształtowników ich fałdy skrajne
połą czono śrubami M6 z płaskownikiem podporowym 3. Podpory skrajne modeli miały
swobodę przemieszczeń poziomych, środkowa zaś była podporą nieprzesuwną .
W modelach M20, M25 i M30, w ich obrę bie podpory środkowej obserwowano
niezależ ne tworzenie się w blachach fałdowych wzmacnianej 1 i wzmacniają cej 2 dwóch
rodzajów załomów plastycznych. Pod wzrastają cym obcią ż eniem ustroju, przekroje
dwuprzę słowych blach fałdowych 1 nad podporą środkową „podnosiły się ”. W ściskanej
półce wę ż szej wzmacnianej, dwuprzę słowej blachy fałdowej 1 tworzył się zgię ciowy załom
plastyczny jaki obserwowano w zginanych płytach fałdowych jednoprzę słowych [4]. W
wzmacniają cej blasze fałdowej 2, która opierała się na podporze środkowej powstawało
dociskowe zniszczenie środników i półki wę ż szej, o szerokości płaskownika podporowego –
tworzył się dociskowy załom plastyczny. Zgię ciowe załomy plastyczne fałd dwuprzę słowej
blachy fałdowej 1 były losowo usytuowane w stosunku do osi podpory środkowej, a ich
szerokość była róż na od załomu dociskowego we wzmacniają cej blasze fałdowej 2.
Powstaniu załomów plastycznych w obrę bie podpory środkowej (pod koniec pierwszej
fazy wytę ż enia) towarzyszyło zmniejszenie sztywności wszystkich wzmocnionych lokalnie
modeli. W nastę pnej fazie ich wytę ż enia miały one zdolność przenoszenia wzrastają cych
obcią ż eń. Wyczerpanie ich nośności nastę powało po utworzeniu się zgię ciowych załomów
plastycznych w przę słach ustroju. Załomy plastyczne ściskanych półek szerszych fałd były
losowo usytuowane w stosunku do środka rozpię tości przę sełustroju.
W tabl. 1 podano obcią ż enia modeli, przy których tworzyły się załomy plastyczne nad
I II I
podporą środkową QMa i w środku rozpię tości przę seł QMa . Obcią ż enie QMa oszacowano
jako współrzę dne punktu przecię cia prostych aproksymują cych I i II fazę wytę ż enia ustroju.
Obcią ż enie średnie M a wyznaczono dla 5 modeli wzmocnionych blach fałdowych.
W granicznym stanie wytę ż enia badanych blach fałdowych brak było fazy
plastycznej pracy, a zmiana stanu równowagi zachodziła w sposób nagły i towarzyszył jej
spadek nośności ustroju (uplastycznione przekroje cienkościenne nie zachowują swej
nośności).
Zastosowanie zdwojonego przekroju w strefie podpory środkowej badanych blach
fałdowych zwię kszało obcią ż enie wywołują ce uplastycznienie przekroju podporowego w
I
stosunku do ustroju bez wzmocnienia o 40.8 % ( QMa / QMI 0 = 1.408). Prócz zwię kszonej
nośności wzmocnionego ustroju odnotowano zmniejszenie się jego ugię ć o około 35% w
stosunku do blach fałdowych bez wzmocnienia. Dla blach fałdowych wzmocnionych i bez
wzmocnienia dla róż nych ich obcią ż eń granicznych przy których tworzyły się pierwsze
załomy plastyczne, ugię cia ustroju były w przybliż eniu takie same.
Projektują c cienkościenne elementy nie moż na wykorzystać zapasów ich nośności
wynikają cej z redystrybucji sił wewnę trznych (w nastę pstwie powstawania kolejnych
przegubów plastycznych). Po utworzeniu się pierwszego przegubu plastycznego przyrost
obcią ż enia, przy których tworzył się drugi przegub wynosił dla modelu bez wzmocnienia
0.350 QMI 0 , dla modeli wzmocnionych 0.208 QMa I
. Tak wię c potencjalnie niewykorzystane
zapasy nośności wzmocnionych blach fałdowych są mniejsze niż w ustroju bez
wzmocnienia, przy równoczesnym lepszym wykorzystaniu nośności przekrojów
przę słowych blach fałdowych.
Badania zginanych blach fałdowych T 55´188´0.75 o zdwojonym przekroju w strefie
podpory środkowej nie wykazały wyraź nego wpływu długości lokalnego wzmocnienia na
nośność oraz sztywność ustroju. Jednak w zależ ności od długości strefy zdwojonego
przekroju badanych blach fałdowych wstą piły w stanie granicznym róż ne mechanizmy
tworzenia się załomów plastycznych fałd na podporze środkowej w płycie dwuprzę słowej 1 i
wspornikowego wzmocnienia 2.
Wykonane badania o charakterze rozpoznawczym wykazały wielową tkowość i
złoż oność podję tego tematu. Na złoż oność analiz ilościowych nośności badanych ustrojów
składają się róż ne nośności przekrojów blach fałdowych. Są to nośności przekroju na
zginanie: w położ eniu pozytywnym MR,poz (dla dodatniego momentu zginają cego i V = 0;
przekrój krytyczny w środku przę sła ustroju), w położ eniu negatywnym MR,neg, (dla
ujemnego momentu zginają cego i V = 0), przy równoczesnym działaniu siły poprzecznej V
(nośności interakcyjne) MR,V,poz, MR,V,neg, a takż e równoczesnym działaniu lokalnej siły
skupionej F (np. reakcji podporowej, nośność interakcyjna) MR,F,neg, (przekrój krytyczny na
podporze środkowej dwuprzę słowej blachy fałdowej). Wyznaczenie tych nośności
(szczególnie interakcyjnych) wią ż e się z koniecznością wykonania obszernych, dodatkowych
badań teoretycznych i doświadczalnych. Stą d też wykonane analizy ilościowe
przeprowadzonych badań należ y uznać za wstę pne oszacowanie wytę ż enia ustroju.
Wyniki badań doświadczalnych porównano z analizowanymi w [3] modelami teore-
tycznymi wytę ż enia wzmocnionych blach fałdowych, o schematach pokazanych na rys. 4.
Literatura
In order to reach an increase of the load-capacity of the two-span corrugated sheet a double
cross section has been used in the central support (Fig. 1). Corrugated sheet 2 has the same
cross section as strengthened sheet 1 and is not connected with two-span sheets 1.
Experimental investigations of the load-bearing capacity for 6 corrugated sheets T
55´188´750, 0.75 mm thickness have been executed. Obtained values of the load-bearing
capacity have been compared with corresponding theoretical assessments of model. The
theoretical model have been presented in work [3].