ΓΛΩΣΣΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ – ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α. Αφού διαβάσετε προσεχτικά την πιο κάτω παράγραφο, να βρείτε και να γράψετε τις
δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που υπάρχουν (ειδικές, βουλητικές, ενδοιαστικές),
να
δηλώσετε το είδος τους και τον συντακτικό τους ρόλο (υποκείμενο, αντικείμενο,
επεξήγηση).

Η εργατική κυβέρνηση της Βρετανίας έχει εγκαταλείψει τη μακροχρόνια απαίτηση ότι κάθε
σπουδαστής οφείλει να σπουδάσει μια ξένη γλώσσα. Η σκέψη που κρύβεται πίσω από την
απόφαση της κυβέρνησης είναι πως αυτό επιτρέπει στους μαθητές να σπουδάσουν ένα
«ευκολότερο» αντικείμενο που θα τους βοηθήσει να έχουν καλύτερα αποτελέσματα στις
εθνικές εξετάσεις. Δεν υπάρχει ο φόβος μήπως τα παιδιά απομακρυνθούν από την
πρέπουσα παιδεία.

Β. Στις παρακάτω φράσεις να υπογραμμίσετε τις δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις

(ειδική,
βουλητική, ενδοιαστική), να δηλώσετε το είδος τους και τον συντακτικό τους ρόλο
(υποκείμενο,
αντικείμενο, επεξήγηση).
1. Όλοι φοβούνται μήπως ο νέος ιός εξαπλωθεί στην περιοχή τους.
2. Οφείλεις να ακούσεις τις συμβουλές του γιατρού σου.
3. Ανακοινώθηκε ότι θα κλείσουν τα σύνορα της χώρας.
4. Ρώτησε ποιος είναι ο αριθμός του τηλεφώνου του.
5. Είναι παράξενο πώς εξαφανίστηκε από την παρέα.
6. Ένα μόνο τον φόβιζε, μήπως αρρωστήσει η μητέρα του.
7. Απαγορεύεται να καπνίζετε στον χώρο του σχολείου.
8. Πιστεύω πως γρήγορα θα βρεθεί λύση για το πρόβλημα αυτό.
9. Προσπαθώ να θυμηθώ αν τον έχω δει ξανά, γιατί κάτι μου θυμίζει η φυσιογνωμία του.
10. Δεν έμαθα ποτέ αν πήρε το γράμμα μου.

Γ. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις χρησιμοποιώντας δευτερεύουσα ειδική ή

1 ΑΜΑΛΙΑ ΚΟΥΤΣΙΟΥ
βουλητική ή ενδοιαστική πρόταση.
1. Αναγνωρίζω …
2. Εύχομαι …
3. Ο Πέτρος φοβάται …

Δ. Στις παρακάτω προτάσεις να δηλώσετε πότε οι υπογραμμισμένες λέξεις

χρησιμοποιούνται με την κυριολεκτική και πότε με τη μεταφορική τους σημασία.
1. α) Έσπασε ένα βάζο, καθώς έψαχνε τα πράγματά του. …………………
β) Μου έσπασε τα νεύρα με την επιμονή του. ……………………
2. α) Το μυαλό του είναι ξυράφι. ………….......
β) Κόπηκε κατά λάθος με το ξυράφι του πατέρα του……………..
3. α) Έφαγα τα χρόνια μου μαζί του……………..
β) Βρήκα το φαγητό στο ψυγείο και το έφαγα……………….

Ε. Να γράψετε μία μεταφορική φράση δίπλα σε κάθε κυριολεκτική φράση.

Κυριολεξία Μεταφορά
α) Σήκωσε ένα βαρύ κιβώτιο. Αυτό σηκώνει πολλή συζήτηση.
β) Καταπίνω δύσκολα το χάπι.
…………………………………………………………………………
γ) Κλείνω τα μάτια.
…………………………………………………………………………
δ) Εκτόξευσαν ρουκέτες.
…………………………………………………………………………
ε) Μου άνοιξε την πόρτα.
………………………………………………………………………….
στ) Περπατάει πολύ αργά.
…………………………………………………………………………
ζ) Η γιαγιά μπαλώνει τις κάλτσες.
………………………………………………………………………….

2 ΑΜΑΛΙΑ ΚΟΥΤΣΙΟΥ
ΣΤ. Να γράψετε μία νέα πρόταση με κυριολεκτική σημασία, χρησιμοποιώντας τη
μεταφορική έκφραση των πιο κάτω προτάσεων.
α) Μόλις εμφανίστηκε ο διευθυντής έγινε καπνός (μεταφορά).
…………………………………………………………………………………………………
………………………….......................................................................................(κυριολεξία).
β) Δεν έπρεπε να τους ακούσω, με πήραν στο λαιμό τους (μεταφορά).
…………………………………………………………………………………………………
…………………........................................................................................………(κυριολεξία).
γ) Ανέλαβε τη διοίκηση της επιχείρησης, αλλά τα έκανε μούσκεμα (μεταφορά).
…………………………………………………………………………………………………
…………………........................................................................................………(κυριολεξία).
δ) Τον ψάρευε, για να μάθει τι είχε συμβεί (μεταφορά).
…………………………………………………………………………………………………
……………………...................................................................................... .……(κυριολεξία).

Η. Η λέξη γράμμα/γράμματα έχει πολλές και διαφορετικές σημασίες. Να ταιριάξετε τις

προτάσεις με την κατάλληλη λέξη από τις προτεινόμενες: επιστολή, λογοτεχνία, γραπτό
σύμβολο/φθόγγος, γραφικός χαρακτήρας, μάθηση
1. Το ελληνικό αλφάβητο αποτελείται από 24 γράμματα.
2. Με αυτή τη συλλογή διηγημάτων έκανε την πρώτη του εμφάνιση στα ελληνικά
γράμματα.
3. Πολλοί ηλικιωμένοι δεν ξέρουν γράμματα.
4. Δεν έχω λάβει ακόμη γράμμα σου.
5. Κάνει πολύ άσχημα γράμματα.

Θ. Οι λέξεις κλειδί και λόγος μπορούν να χρησιμοποιηθούν με πολλές σημασίες. Με

καθεμία από
αυτές τις λέξεις να γράψετε δύο (2) προτάσεις που να δείχνουν τη διαφορά στη σημασία.

5. Να μετατρέψεις τον ευθύ λόγο σε πλάγιο.

α. «Θ’ αργήσεις να γυρίσεις εδώ;» ρώτησε ο πατέρας τη Μαρία.

3 ΑΜΑΛΙΑ ΚΟΥΤΣΙΟΥ
..................................................................................................................................
β. «Αύριο θα πάμε στο πάρκο να παίξουμε» είπαν τα παιδιά.
...................................................................................................................................
γ. «Δεν περίμενα ποτέ να μου δανείσεις το ποσό που σου ζήτησα» είπε ο Κώστας.
....................................................................................................................................................
................................................................................

4 ΑΜΑΛΙΑ ΚΟΥΤΣΙΟΥ