KABANATA 4
PANANALISIK 1. Makadiskubre ng mga bagong
“Isang sistematikong paghahanap sa
mga informasyon hinggil sa isang
tiyak na paksa o aralin”, ang
pananaliksik para kay Aquino (1974).
Isang maingat, kritikal, disiplinadong
patatanong at paghahapuhap ng
sagot sa pamamagitan ng iba’t
ibang teknik at paraan batay sa
kalikasan at kalagayan ng suliranin
ang sabi ni Good (1963).
Para kina Medel at Manuel (1976),
ang pananaliksik ay isang proseso ng
informasyon na gumagamit ng
siyentipikong pamamaraan ng
paglutas ng isang partikular na
suliranin.
Winika ni Parel (1966) na ang
pananaliksik ay isinasagawa sa
pamamaraang sistematiko.
Isang kontroladong sitwasyon para
sa layuning prediksyon
pagpapaliwanag ang isinaad nina E.
Trece at J. W. Trece (1973). Purposive,
sistematik na proseso sa pagkuha,
pag-aanalisa, klasipikasyon,
organisasyon, presentasyon
interpretasyon ng mga datos para sa
solusyon ng
problema, maaaring prediksyon,
imbensyon, pagdiskubre ng
katotohanan, o kaya ay para sa
ekspansion o verifikasyon ng mga
kaalaman upang mapreserba at
mabago ang kalidad ng buhay.
(Calderon at Gonzales 1993).
Layunin ng Pananaliksik
kaalaman hinggil sa mga batid na.
Halimbawa:
Ang niyog na tinatawag na
“tree of life” ay maraming gamit.
Kamakailan lamang ay natuklasan
ang tinatawag na “Virgin Coconut
Oil”. Ano ang kamangha manghang
efekto nang pag-inom nito? May
negatibo bang efektibo ito? Ang
riserts ng mga siyentista ang
makakasagot nito.
2. Makakita ng mga sagot sa mga
suliraning hindi pa ganap na
nalulutas.
Halimbawa:
Bagama’t may mga tuklas na
gamot para sa mga biktima ng mga
HIV/AIDS, hindi pa ganap na ganap
ang pagsupil sa sakit na ito na
at patuloy na lumaganap. Kailangang
matuklas pa ng mga bagong gamot
na tuluyang pupuksa sa sakit na ito.
3. Makadevelop ng episyenteng
at
instrumento, kagamitan o produkto.
Halimbawa:
Kamangha-mangha ang
imbensyon ng tao sa kasalukuyang
panahon – halos digital (pinipindot
ng daliri) computer, cellphone, fax
machine, internet, e-mail, wireless
communication, digital camera,
robot (gamit sa industriya at iba pang
larangan), pacemaker, laser at mga
gamit sa panggagamot. Ito ay
produktong imbensyon at lahat ay
nagsimula sa risert.
4. Makatuklas ng mga sabstans o
elemento at lalo pang makilala ang
kalikasan ng mga dati ng sabstans o
elemento (komposisyon o kabuuan
ng isang bagay).
Halimbawa:
Ano ang maaaring taglay na
elemento ng mga toxic, missiles,
nuclear, lead na maaaring pumuksa
sa tao at kapaligiran, nasasagot ito
ng riserts.
5. Makalikha ng mga batayan para
sa makapagpasya at makagawa ng
mga polisya, regulasyon, batas o
mga panuntunan na maaaring
gamitin sa iba’t ibang larangan.
Halimbawa:
May mga “building code” na
ngayon; permiso para sa pagtatayo
ng mga gusali, regulasyon sa
pagtaas / pagbaba ng pamasahe,
sweldo, tuition fee, taripa, buwis na
maaaring ang maging o magiging
basehan ay ang mga pag-aaral o
riserts.
6. Matugunan ang kuryositi, interes at
pagtatangka ng isang mananaliksik.
Halimbawa:
Ang lahat ng imbentor ay
dumaraan sa proseso ng
pananaliksik – mula sa pangangalap
ng datos hanggang sa makalikha ng
isang imbensyon. Ang lahat ng nag-
aaral ng M.A. at Ph.D. ay
naghahanap ng solusyon sa
inilalatag nilang riserts proposal. Si
Alfred Einstein, ang imbentor ng
libong mga bagay at nagpatotoo sa
maraming teorya ay dumaan sa
proseso ng pananaliksik. Bakit nga ba
may mga test tube babies, human
cloning at kung anu-ano pang
nagaganap sa mundo? Lahat ng
iyan ay bunga ng pananaliksik.
7. Madagdagan, mapalawak at
maverifay ang mga kasalukuyang
kaalaman.
Halimbawa:
Sa mga riserts umuunlad ang
sibilisasyon. Iba’t ibang modelo ng
kotse, aplayanses, makina,
elektronikong, kagamitan at sari-
saring imbensyon ang lumalabas at
nililikha. Bunga ito ng mahabang
panahon ng pananaliksik.
May mga katangiang taglay
ang mga halamang-gamot na lalo
pang pinagtitibay ang bisa dahil sa
patuloy na pananaliksik. Hindi
lamang isa kundi mas marami pang
sakit ang nagagamot ng mga
halamang-gamot. Ang kamoteng
kahoy ay hindi lamang source o
pinagkukunan ng pagkain, marami
pang bagay ang nalilikha dito tulad
ng alcogas; ang mga carrot at mga sagot sa nabalideyt na
kamatis ay sangkap na rin para sa “questionnaire” o talatanungan
paglaban sa kanser. upang mabigyan niya ng tamang
interpretasyon.

Obhektibo, lohikal at walang

Katangian ng Mahusay na pagkiling
Riserts Isang pagtinging walang
“biases”, walang manipulasyon,
Sistematiko
lohikal na inihanay at walang
pagkiling sa kalalabasan. Ang resulta
May sinusunod na proseso /
(findings) ay kailangang totoong
hakbang tungo sa pagtuklas ng
natuklasan sa mga sagot ng
katotohanan, solusyon ng suliranin, o
respondente at interbyu ng mga
ano pa mang layunin ng
kasangkot sa pag-aaral. Hindi dapat
pananaliksik.
na baguhin ang resulta upang
Kontrolado panigan o kumiling sa isang panig o
group.
Konstant ang mga varyabol sa
pananaliksik. Di dapat baguhin ito Kwantiteytiv o istatistikal na metodo
upang kung may pagbabagong
Numerikal ang presentasyon
magaganapsa sabjek na pinag-
upang masuri ang kantidad ng mga
aaralan ay lalo na kung
nakasaad na datos. Gumagamit ng
eksperimental ang pananaliksik.
mga istatistikal tritment sa pag-
Empirikal aanalays ng mga bilang upang
ipakita ang kahalagahan, gamit at
Ang mga datos na nakalap ay kung bakit ito (tritment) ang
maaaring i-verify o isabjek sa gagamitin sa riserts. Mahalagang
eksperimentasyon. Ito ang ginagawa iispesipay kung sampung porsyento
kapag ang mga datos ay empirikal (10%), tatlo sa sampung mag-aaral
sapagka’t base lamang sa (ratio); sampung tanong bawat
obserbasyon at ekspiryens respondente (distribusyon). Isang
(karanasan) ang mga ito. pagtiyak / pagtaya sa tamang
bilang na malinaw na maiintindihan
Analitikal at kritikal na pagsusuri sapagkat kwantifayabol.

Kailangang suriin nang

maingat ng mananaliksik ang mga
nakalap na datos, partikular ang
Akyurasi ng investigasyon,
deskripsyon at observasyon
Isang siyentipikong paglalahad
ang isinasagawa sa riserts. Kailangan
ang katumpakan, akyurasi sa
pagsasabi ng natuklasan. Walang
hinuha, agam-agam at alinlangan sa
sinasabi. Ang katibayan, evidensya
ay bunga ng isang siyentifiko at
sistematikong pag-aaral.
Orihinal na akda na matiyagang
isinasagawa at sinusulat sa iskolarling
pamamaraan
Likha at sarili ng manunulat ang
kanyang riserts na kinuha ang mga
resulta mula sa mga pangunahing
sorses at mga sanggunian o
hanguang first-hand. Mahaba ang
panahong inilalaan dito sapagka’t
ang pagpapasagot ng mga “survey
form” sa mga respondente ay hindi
madaling gawain lalo’t higit ang
pagreretriv ng mga ito. Itinatala nang
maaayos at isa-isa ang mga
istatistisyan at isinusulat, nirerevisa
saka sinusulat muli kapag iniharap na
sa mga tagasuri, panel o evalweytor
para sa ilang karagdagang
informasyon, suhestyon,
recomendasyon at koreksyon
(grammar at iba pang linggwistik
component).
Tungkulin at Katangian ng
Mananaliksik
Mahirap ang gawaing
pananaliksik. Napakalaki ng
pananagutan ng mananaliksik sa
kanyang sarili; sa mga awtor /
manunulat na kanyang kinoqoutes,
sinisipi / isinasama ang ilang ideya o
gawa (works) na nagiging hanguan
niya; sa kanyang mambabasa at sa
lipunan.
Kailangang taglayin niya ang
mga sumusunod na katangian
Masipag at matiyaga
Walang humpay sa
pangangalap ng datos, walang
sawa sa pagsusulat / pagjojornalays
ng mga ideya pagbabasa at
pagahahanap ng mga tao na
maaaring mapagkunan ng tala /
datos sa paksang iniimbestiga.
Kailangan ang tiyaga, pasensya,
malawak na pang-unawa sa mga
“indiference” ng mga tao sa
panahong sila’y tinatanong,
hinahabol upang sumagot sa mga
talatanungan o questionnaire.
Maingat
Kailangang masinop niyang
mahimay ang mga mahahalagang
datos na may kaugnayan sa
kanyang niririserts. Kailangang
magbigay siya ng pagkilala sa mga
awtor na pinaghanguan niya ng
mga piling datos sa pagbanggit ng
kanilang pangalan sa hinangong
ideya o gawa upang di makasuhan
ng plajerismo.
Sistematiko
Kumikilos siya ng sistematiko sa
pagbuo ng kanyang papel bago
niya marating ang pahina ng
natuklasan, kongklusyon at
rekomendasyon. Kailangang
madevelop niya ang maayos at
organisadong pagtitipon ng mga
datos upang madaling makita ang
mga kinakailangang tala.
Kritikal na Nagsusuri
Iba-iba ang bigat “weight” ng
mga nakalap na informasyon.
Pinagiisipan, nililimi ang koneksyon,
ang kaugnayan ng mga ito sa
paksang iniimbestigahan. May
validad ba ito? May batayan? Ito ay
kanayang sinusuri.
- Ang Pananagutan
Pag-iingat sa plajerismo,
katapatan at paninindigan sa sinulat
ay pananagutan ng mananaliksik –
siya “mismo” ang nagsulat, nag-
interpret, nangalap, nag-imbestiga
at nag-aral ng riserts sa
pamamatnubay ng isang tagapayo,
istatistisyan, eksperto at mga
konsoltant na nakatulong sa
kanyang ginagawang pag-aaral.
Nag-aatribyut o nagbibigay respeto
sa mga pangalan ng mga ito na
isinasama niya sa literature,
bibleograf “work cited” at iba pang
ginagamit na hanguan.
Para kina Atienza at mga
kasama (1996), nakikita ang
plajerismo sa mga sumusunod:
Kapag ginamit ang gawa ng
iba ginagamit ang datos ng iba at
ipinalabas na kanya ito.
Kapag kinuha, ninakaw ang
disenyo, balangkas at himig at di
kinilala ang orihinal na manlilikha.
• kapag isinalin ang gawa ng
iba ngunit hindi ito kinilala.
• Kapag namulot / pumik-up ng
ideya, pahayag, termino na
nakasulat sa ibang wika at
kaniyang isinalin nguni’t di
kinilala ang orihinal na awtor
na pinagkuhanan.
• Kung ginamit na lahat ang
termino, mga salita at
pangungusap at di ikinulong sa
panipi at di itinala ang
pinagkunan.
Mahigpit ang panuntunang
itinatadhana ng Intellectual Property
Right na maaaring mademanda o
mabilanggo ang mga violeytor.
 Mga Bahagi ng - Nakalista ang lahat ng
talahanayan at graf ng ginagamit sa
Pananaliksik riserts at ang kaukulang pahina kung
saan ito matatapuan.
• Preliminaring Pahina
7.Ikalawang Fly leaf
1.Fly leaf
- Isa namang blankong papel
- Isang blankong papel ito na walang bago simulan ang katawan ng
nakasulat. panahunang papel.

2.Pahina ng Pamagat Ang mga preliminaring pahina

ay di nilagyanng bilang; kung
-Nagpapakilala ito ng: pamagat ng minsan, matatagpuan din ang
riserts; kanino inihaharap o ipinapasa pahina ng pag-aalay na maaaring
ang riserts; kung saang asignatura o opsyonal. Kanino inaalay o
kurso nabibilang ito; kung sino ang inihahandog ng mananaliksik ang
mga mananaliksik, at ang panahon papel, ito ang nakasulat sa pahinang
kung kailan natapos. ito na maikli lamang nguni’t
tumutukoy sa kanyang mga
3.Dahon ng Pagpapatibay inspirasyon sa pagsulat.

- Pahina ito para sa pagkumpirma - Ang Nilalaman ng Papel

o pagpasa at pagtanggap ng papel Pananaliksik
ng tagapayo.

4.Dahon ng Pasasalamat
• Kabanata I

- Iniisa-isa rito ng mananaliksik Nahahati ito sa mga sumsunod na

ang mga tao, organisasyon, bahagi:
institusyon o tanggapan na
1. Panimula o Introduksyon
nakatulong sa kanya sa panahong
siya’y nagririserts.
Isang maikling talataang
tumatalakay sa pangkalahatang
5.Talaan ng Nilalaman
paksa ng pananaliksik.
- Nakasulat dito ang nilalaman
2. Bakgrawnd ng Pag-aaral
ng papel at kaukulang pahina kung
saan ito matatagpuan.
Isang pagtukoy sa kaligiran ng
paksang pinag-aralan.
6.Talaan ng mga Talahanayan, Graf
3. Theoretikal Framework
Inilalahad dito ang mga teoryang
maaaring maiugnay sa ginagawang
pag-aaral.
4. Konseptwal Framework
Sarili ng manunulat ito. Ano ang
nabuong konsepto base sa kanyang
pag-aaral.
5. Paglalahad ng Suliranin
Inilalahad dito ang
pangkalahatang suliranin o dahilan
kung bakit isinasagawa ang pag-
aaral. Iniisa-isa rin ang mga
ispesipikong suliranin na tutugunan
ng pag-aaral.
6. Iskop at Delimitasyon ng Pag-aaral
Inilalahad ang simula at
hangganan ng pananaliksik. Anong
mga varyabol ang kasama at di-
kasama sa pananaliksik. Sinasanay
rito ang parameter ng pag-aaral.
7. Kahalagahan ng Pag-aaral
8. Depinisyon ng mga Salitang
Ginagamit
Inililista rito ang mga salitang
ginamit sa pag-aaral. May dalawang
bagay na binibigyang-pansin sa
pagbibigay ng kahulugan - una,
maaring konseptwal ang
kahulugang ibinigay ayon sa
standard o definisyon o konsepto;
ikalawa, operensyunal ayon sa
pagkakagamit sa pag-aaral.
• Kabanata II
Rebyu ng mga kaugnay na
Literatura at Pag-aaral
1. Mga Literatura at Pag-aaral sa
Labas ng Bansa
Ang lahat ng literatura at pag-
aaral sa labas ng bansa ang
magiging salalayan niya sa mga
kaugnay na pag-aaral at literature.
Isinasama ang mga naunang pag-
aaral - ang disenyo ng pag-aaral,
layunin at resulta.
2. Mga literatura at Pag-aaral na
Lokal
Ang mga aklat, jornal,
lathalain, at iba pang sanggunian na
pinagkukunan ng mga tala/datos na
may kaugnayan sa pag aaral ay
inilalahad dito. Ang mga pag aaral
na naisagawa na ay binabanggit din
kasama ang awtor, disenyo ng
pananaliksik, resulta at layunin.
Mahalagang gamitin ang pag-
aaral at literaturang tutukuyin na
bago (hangga’t maaari ay nalimbag
sa huling sampung taon).
Mahalagang maipakita ng
mananaliksik ang kalagayan o
estado ng kaalaman kaugnay ng
kanyang pag-aral. Kailangang
maisaalang-alang ang mga • Kabanata IV
sumusunod sa mga materyal na
gagamitin: Presentasyon at Interpretasyon
ng nga Datos
a. Objektiv
Inilalarawan dito ang mga
b. Relevant o mahalaga sa pag-aaral datos sa pamamagitan ng tabular o
grafik na presentasyon. Sa teksto,
c. Kasapatan (di-marami at di naman
inilalahad ang analisis o pagsusuri sa
kaunti)
lahat ng presentasyon.

• Kabanata III • Kabanata V

Disenyo at Metodo ng Pananaliksik
Lagom, Kongklusyon ay
Rekomendasyon
Ito ay binubuo ng mga sumusunod:
1. Lagom
1. Disenyo ng Paglalahad
Sa isang komprehensibing talakay ay
Tinatalakay rito ang uri ng
binubuod ang mga datos at
pananaliksik na ginamit (deskriptiv,
informasyon nakalap sa Kabanata III.
analitik, eksperimental, case study,
komparativ, evalwativ, kwaliteytiv at
2. Kongklusyon
iba pa)
Ang kinalabasan ng pag aaral ay
2. Populasyon
binibigyan ng inferences,
abstraksyon, implikasyon,
Tinatalakay rito ang lawak o sakop na
interpretasyon at pangkalahatang
bilang ng populasyon, ang sample
paglalahad; sa madaling salita, ng
size.
kongklusyon.
3. Respondente
3. Rekomendasyon
Tinatalakay kung sino ang mga
Ito ay ang mga mungkahing
respondente - ang kanilang
solusyon, rekomendasyon, suhestiyon
deskripsyon o profayl, ilan, bakit at
para sa mga suliraning
paano sila pinili.
natukoy/natuklasan sa pag-aaral.
- Mga Paraan sa Pagkuha ng kalikasan/naytyur (nature); gawain
Datos (note taking) (duties at responsibilities) ng
dalawang kasarian.
1. Glossing - pagkatapos basahin
ang isang seksyon, ibuod ang Eugene R. August 1999.
punong ideya sa iyong sariling Reflections on Languages. Real Men
pananalita. Maaaring ilagay sa Don’t, or Anti-Male Blas in English.
notbuk o sa margin ng aklat Oxford University Press, U.S.A.

2. Outlining/Pagbabalangkas -
isinusulat ang mga masusing ideya sa
Gawain Ito!
parang gusto ng mambabasa.
Maaaring gumamit ng mga parirala
Paliitin/Ilimita ang sumusunod na
o pagdadaglat upang mapaikli ito, o
paksa:
kaya'y numero o letra.
1. Rebyu ng Limang Pelikulang
3. Sintesayzing - i-tsart ang mga
Animasyon: efekto sa mga
informasyon na nakuha sa iba't ibang
Kabataang Edad Lima Hanggang
aklat o sanggunian, pagkatapos ay
Sampu
pagsamahin at magtala ng mga
katanungan mula sa mga punong 2. Ang E-Commerce: Efekto sa
ideya na maaaring i-aplay sa iba Mangangalakal at Pamahalaan.
pang informasyong nakuha.
3. Ang Epekto, Dahilan at Impak ng
Halimbawa: pagsusugal sa Buhay ng Tao at sa
Lipunan
3.1 Pagsipi ng Informasyon
4. Telenovela: Impresyon, Efekto at
Paksa: Sexismo sa Wika
Impak sa Buhay at Gawain ng mga
Babae
Ang mga restictiv, exclusiv,
negativ na salita para sa lalaki at
5. Ang Kontrobersya, Kahulugan at
babae na nabuo sa lipunan bunga
Pamamaraan sa Human Cloning
ng kanilang pakikisalamuha sa
kapwa ay humantong sa
stiryotayping at leybeling ng tao.

May mga anti-male at anti-

female na biases na nadevelop
bunga ng pagkakaiba ng papel
(role); kapangyarihan (power);
 Pagbubuo ng Konseptong
Papel
Isang konseptong papel ang
ipinahahanda muna ng mga
kompanya, pamantasan at iba pang
organisasyon bago ganap na
pumalaot sa pagsulat upang
mapagpasiyan ang isinumiteng
proposal. Ang konseptong papel ay
isa nang rekisito sa proseso ng
pagtanggao ng anumang proyekto
o proposal.
Sa ganang manunulat, ang
konseptong papel ay ginagawa
upang mahikayat ang evalweytor na
tanggapin o ikunsider ang kanyang
ideya, proyekto o anumang proposal
para sa tesis, disertasyon o riserts.
Kailangang orihinal ito. Mahalagang
matanggap ang proposal upang
makakuha ng benepisyo tulad ng
tulong finansyal, paglilimbag,
personal "achievement" o pagkilala
sa sarili, o kaya'y upang makatugon
sa kahingian ng pag-aaral o
pagtatapos. Ang proposal ay
maaaring buuin ng 8-10 pahina.
Isang kritikal na gawain ang
paghahanda at preparasyon bago
tuluyang isulat ang konseptong
papel o proposal. Narito ang mga
dapat na maisagawa:
2. I-konseptwalays ang
proyekto/proposal.
Magdevelop ng konseptong
papel na magbubuod ng
lahat-lahat tungkol sa
proyekto/ proposal.
Maaaring itanong ang mga
sumusunod:
Ano ang titulo ng aking proyekto?
Ano ang gusto kong tuklasin?
Ano ang problema/suliraning I-
aadres ng proyekto/pag-aaral na
ito?
Ano ang gol ng proyekto/pag-aaral
na ito?
Ano ang maaaring maging resulta ng
pag-aaral/proyektong ito?
Ano ang mga prosidyur upang ang
mga gol/adjektiv ay matamo?
Sino ang populasyong pag-aaralan?
Ang mga respondente?
Ano ang teoretikal at konseptwal na
modelo na aking gagamitin?
3.Mangolekta ng iba't ibang
sanggunian upang matukoy ang
mga teoretikal/konseptwal na
modelo. Maglista ng:

1. Magdesisyon kung ano ang Sanggunian:

gustong gawin. Ikunsidera ang
4. Gumawa ng badyet para sa
iyong expertis, interes,
proyekto
expiryens at resorses na
nakahanda (available).
 Personal na gastusin maihanda, partikular ang mga
dokumentong hinihingi.
Mga benepisyong
ibibigay/ilalaan sa mga taong Format ng Konseptong Papel
kasama/kasangkot sa
Introduksyon
Proyekto/pag-aaral
Layunin
Paglalakbay/biyahe ng istaf at
konsoltant Deskripsyon ng Proyekto/Riserts
Proposal
Kagamitan/bayad sa mga
materyales Gol at Objectiv

Suplay Metodo at Itinakdang

Panahon
Iba pang gastusin
Benepisyo / Inaasahang
5. Idetermina ang mga prosidyur na Pakinabang
isasagawa upang mapahintulutan sa
gagawing proyekto/konseptong Suportang Kailangan at Gastusin
papel (kung hinihingi)

Sa lebel na departamento Kontak

Sa lebel ng dekano - Paggamit ng Iba't ibang Sistema ng

Sa lebel ng administrativ
Kailangan idetermina din ang haba
ng panahong gugugulin para sa
gawaing nabanggit.
6. Kung proyekto ito ng unibersidad;
idetermina kung ilang araw ang
gugugulinb sa pagpapapirma sa
mga kinauukulan.
7. Maglista ng mga tao at resorses na
nakahanda o nakalaang tumulong
sa proyekto. Kung may mga
kailangang papel, dapa't na ito'y
Dokumentasyon
• Ang Footnoting/Talababa
Ito ay tala o paliwanag na
nakalimbag sa ibaba ng pahina ng
papel kung saan kinuha ang
paliwanag o entri na binanggit iyon.
May numero sa kaliwang bahagi
bago ang pangalan ng awtor na
kumakatawan sa bilang ng
paliwanag o entering binanggit.
Halimbawa:
1. Leslie P Monsrrate et.al. English Plus Lalunio, Lydia P. 1985. Ang Pagtuturo
para sa Unang Taon sa Kolehiyo. ng Pagbasa para sa mga Guro at
Malate, Maynila: Philippines Christian Magiging Guro. Manila: Rex
University, c.1988, p 45 Bookstore.

2. Hector S. De Leon, Tetbuk sa 2. Bulletin

Repomang Agraryo at Taxation (may
Carp at Kooperstiba), Maynila: Rex Romero, Ralph. "Ang Isports at
Book Store c 1994, p 108 Isteroyds" 2005, Bulletin 29 B. Maynila.

3. Michael J. Pleazar, Jr. E.C.S. Chan 3. Cassette Tape

at Noel R. Krieg, Microbayologi. New
Delhi, India; Tata Mcgraw-Hill Arellano, Margarita C. "Babae Sa
Publishing Company Limited, c 1994, Ernita", 2006, Tayp C2. 2005.
p. 45
4. Pahayagan
- Ang Bibliografi
Tadeo, Luis J. "OJT ng mga seniors:
Isang listahan ng mga gamit Pasaporte sa Pagtatapos".
na sanggunian sa pagsasaliksik. Ito
ay inihahanay ayon sa kronolohikal Pahagan Ngayon. Setyembre 2005.
na pagkakasunod base sa apelyido 34-37
ng awtor. Kasama sa bibliyografi ang
5. Dokumento ng Pamahalaan
lahat ng aklat, journal, magasin,
pahayagan, mga pag-aaral (tesis at
Malacañan Executive Order No.322
disertasyon) internet (website page)
(electronic Procurement System) S.
dokumento, bulletin, tayp (tape) at
2002. GPO. Maynila
iba pang ginagamit na batis o sorses
sa pagkuha ng mga datos. 6. Artikulo

Halimbawa: Bernardo, Jose Jr. 2006. Book Rebyu.

"Litaw na Kamalayan ng Pilipinong
1. Aklat
Naidlip". Elena Isip at Joseph Lizardo.
Summerwealth Printers 1-189
Auestero, Cecilia S., Lolita T. Bandil,
Imelda C. de Castro, 1999.
7. Internet Entri
Belvez, Paz M. et.al.1987 Gamiting
Http:/www.phrontis.com/vsm
Filipino: Pagbasa at Komposisyon.
Accessed 08/04/02
Manila: Rex Bookstore, Inc.
Http:/wwwperformanceweb.org/res
earch/government.htm accessed
09-21-02