SEMESTER OCT SESI

BULAN & TAHUN

2022/2023 PUSAT MELAKA
DAFTAR (JA222)

NAMA & NO. MATRIK

1) SYAMSUL AZWAN BIN SHAMSUL KAMAR (266385)

2) LATIFAH BINTI SAAD (265973)

3) SITI MAISARAH BINTI NAZARI (266346)

4) JACK BANEDICT BAHANG (265940)

5) MUHAMMAD AMIRULHESYAM BIN ABD KAMIT (266102)

GMGM 3033 – KEMAHIRAN PERUNDINGAN DAN TAWAR

SUBJEK
MENAWAR
PERUNDINGAN MALAYSIA DAN FILIPINA DALAM
TUGASAN KUMP
MENDAPATKAN SABAH

TARIKH
PERTEMUAN 4 TARIKH TERIMA
SERAHAN

NAMA PENSYARAH Prof Dr. Zaherawati Binti Zakaria

MARKAH ASAS MARKAH DIPEROLEHI

 ISI KANDUNGAN

ISI KANDUNGAN MUKA SURAT

1. PENGENALAN 1-2

2. PERUNDINGAN TAWAR-MENAWAR DI MALAYSIA 3-4

3. ISU PERUNDINGAN TAWAR-MENAWAR ANTARA 5-7

FILIPINA-MALAYSIA

4. TEORI PERUNDINGAN TAWAR-MENAWAR 7-9

5. KESIMPULAN 10

6. RUJUKAN
1.0 PENGENALAN

Perkataan irundingan iberasal idaripada iperkataan iRom inegotiari, iyang ibermaksud iuntuk
i menjalankan iperniagaan. iHampir isemua isarjana iperundingan ipercaya ibahawa iperundingan
i adalah iproses ikomunikasi iuntuk imencapai ipersetujuan iantara idua iatau ilebih ipihak iyang isaling
i bergantung iyang imempunyaimatlamat, ikeperluan iatau ikepentingan iyang iberbeza. iPihak-
i pihak iboleh imenjadi iindividu, iorganisasi, ikerajaan idan inegara. iSebagai icontoh, irundingan
i ditakrifkan isebagai iproses idua iatau ilebih ipihak idengan inilai iyang iberbeza ibekerjasama iuntuk
i membina ipenyelesaian iyang iboleh iditerima ibagi isatu iatau ilebih iisusemata- imata ipertukaran
i antara iorang iyang iberbeza iminat iuntuk itujuan imemenuhi ikeperluan imereka idan imendapatkan
i apa iyang imereka iinginkan i(Fisher i& iUry, i1991: iSchatzki, i1981), iatau iproses iyang imelibatkan
i beberapa ibentuk ipengaruh iuntuk imengubah iidea iatau itingkah ilaku ipihak ilain i(Adler, i2002).
i Aquilar idan iGallucio i(2008) imendefinisikan irundingan iantarabangsa isebagai ialat iantara
i disiplin iyang imemudahkan iaktiviti iantarabangsa idalam iusaha iuntuk imenguruskan isaling
i kebergantungan iantara isubjek iantarabangsa isecara iaman imelalui ikompromi idan iperjanjian
i yang imempunyai ikeupayaan iuntuk isaling imemuaskan ihati isemua ipelaku iutama iyang iberminat.
i

Raiffa i(1982) imembahagikan iperundingan ikepada idua ibahagian iiaitu isains idan iseni
i perundingan. iIlmu iperundinganmenurut iRaiffa, imerujuk ikepada ipenyelesaian isesuatu imasalah
i selepas imenelitipemeriksaan isituasi, imanakala iseni iperundingan iterdiri idaripada isemua
i praktikal idan ikemahiran iperibadi iyang idiperlukan iuntuk irundingan, iseperti ikemahiran
i komunikasi, ikemahiran imeyakinkan, ipenggunaan itaktik idan istrategi, idan imengetahui ikaedah
i terbaik iuntuk idigunakan idi itempat iyang iberbeza isituasi. iMenurut iBolewski i(2007), irundingan
i adalah isatu iproses imembuat ikeputusan ibersama, iproses iuntuk imencapai iperubahan iyang iaman
i dan isah. iSeni iperundingan iterdiri idaripada iberhujah idan imeyakinkan irakan ikongsi itentang
i kepentingan ibersama, iatau ipada imasa iproses irundingan. iPerundingan iberlaku isepanjang imasa
i dan iberlaku idi isemua iperingkat idan ijenis iorganisasi, inasional iatau iantarabangsa i(Berry, i1996:
i Cohen, i2002; iFisher i& iUry, i1991: iLewicki iSaunders, i& iMinton, i2001). iContoh ibiasa
i rundingan iialah ipenjual i- ipembeli irundingan, irundingan iperniagaan, irundingan iburuh,
i rundingan igaji, irundingan idalam ibilik imahkamah idan irundingan idiplomatik i(Brett, i2000). i i

Dalam idiplomasi, irundingan iadalah ielemen iwajib, ikerana idefinisi idiplomasi iitu isendiri
i mengandungi ikonsep irundingan iyang isignifikan. iSebagai icontoh, iBerridge i(1995)
i mentakrifkan idiplomasi isebagai ikelakuan ihubungan iantarabangsa imelalui irundingan idan
i bukannya imelalui ipropaganda ipaksaan, iatau ijalan ibalik ikepada iundang- iundang, idan imelalui

1
i cara iaman ilain iseperti imengumpul imaklumat iatau imelahirkan imuhibah samada isecara
i langsung iatau itidak ilangsung idireka ibentuk. iWalaupun idulu idiplomasi idikendalikan isecara idua
i hala, itetapi iThakur i(2007) imendakwa ibahawa ikemajuan iglobalisasi itelah imembawa iperubahan
i dalam idiplomasi idalam itiga isenario iberbeza iiaitu iyang ipertama, itahap iaktiviti idiplomatik itelah
i berkembang idaripada idua ihala, ikepada iserantau idan ipelbagai ihala. iYangkedua, ikandungan
i perbincangan iadalah imeluas, imeliputi ipelbagai iskop idaripada ipelbagai ibidang idasar iawam.
i Yang iketiga, ibilangan idan ijenis ipelakon itelah imeningkat idengan iketara, idaripada ikerajaan
i kepada isektor iswasta, isyarikat imultinasional idan pertubuhan ibukan ikerajaan. iPerubahan iini
i mempunyai iimplikasi iyang ibesar ikepada ifenomena irundingan iantarabangsa. i

Walaupun irundingan idigambarkan isebagai ibertentangan idengan iperang ikerana iia

i mengelakkan ikonfrontasi imaut, idan imenggalakkan ipersetujuan iantara ipihak imelalui ikonsesi
i bersama, iPlantey i(2007) imelihatnya isebagai isetara idengan iperang, ikerana ikedua- idua
i rundingan idan iperang imemenuhi imatlamat iyang isama. iPerundingan ijuga imempunyai itujuan
i yang isama idengan ipeperangan iiaitu iuntuk imemperoleh, imenakluk idan imemelihara. iIni
i menjelaskan imengapa irundingan idan ipeperangan isering iberjalan ibersama- isama, idan
i rundingan idigunakan isebagai icara iuntuk imeletakkan isentuhan iterakhir ikepada iapa iyang itelah
i dilakukan ioleh ipeperangan, iuntuk imencuba ihasil iyang iaman idan iberkekalan. iPlantey
i mendakwa ibahawa isemasa idua inegara isedang iberperang, ipemimpin ikedua-dua inegara, ipada
i masa iyang isama, isecara irahsia imenjalankan irundingan. iDengan imengadakan irundingan, isetiap
i negara iboleh imengakses ikekuatan idan ikeazaman ipihak ilawan. iApabila iperang itamat,
i rundingan ijuga iboleh imenjadi icara iuntuk inegara iyang ikalah iitu imengekang ikerugiannya,
i sederhanakan ikejatuhannya, idan icari isumber iyang iberpotensi iuntuk imengecilkan ikemenangan
i atau inegara ilain. i

2
2.0 iPERUNDINGAN iTAWAR-MENAWAR iDI iMALAYSIA

Rakyat iMalaysia isudah iterbiasa idengan itawar- imenawar iyang isukar itetapi ibiasanya iakan
i tawar- imenawar ikurang imeluas iberbanding iorang iAsia iyang ilain. iPerunding iMalaysia
i mengelakkan iteknik iyang ipaling iagresif iatau ibermusuhan ikerana iia iboleh imenjejaskan iair
i muka. iOrang iMalaysia ilebih imemberi itumpuan ikepada imembina ihubungan idengan iorang idi
i mana isahaja imereka iberada, isama iada idi ipasaran, idi itempa ikerja, iatau isemasa irundingan
i perniagaan. i iIni idapat idilihat isemasa iproses irundingan, ikerana iperunding iakan imemulakan
i rundingan idengan ibercakap itentang ipelbagai itopik iyang isama isekali itidak iberkaitan idengan
i subjek iteras irundingan, iuntuk imenjalin ihubungan idengan ipihak ilain. i i Dalam iaspek
i perhubungan, ikata- ikata iyang idituturkan ilebih ipenting idaripada isikap ikata- ikata iyang
i disampaikan ikepada imereka iatau iterhadap isubjek irundingan. iSikap idianggap ipenting iuntuk
i hubungan. i iPerunding ijuga imenekankan iperasaan imereka isendiri idan ijuga iperasaan ipihak ilain.
i i Pada imasa iyang isama, imereka ijuga ibimbang itentang ibagaimana imereka imuncul idi imalam
i parti iyang isatu ilagi isama iseperti ibagaimana ipasukan ilain imuncul idi imata iatasan imereka iselepas
i rundingan. i iDi isamping iitu, imereka ilebih imenekankan iadab, imenunjukkan ikehalusan idan irasa
i hormat ikepada ipihak ilain idan iuntuk isubjek iyang isedang idirundingkan. i iOrang iMalaysia itidak
i suka ihujah idan ibiasanya iakan imembalas isecara itidak ilangsung iapabila itidak ibersetuju idengan
i sebarang icadangan. i iDalam imana- imana iperjanjian ikontrak, iorang iMalaysia iakan ilebih iberhati-
i hati, ilebih isuka imenambah isedikit ijalan ikeluar. i

Semua isituasi itawar-menawar iboleh idibahagikan ikepada idua ikategori. iYang ipertama,
i distributif. iIa ijuga idipanggil ikompetitif, ijumlah isifar, imenang-kalah iatau inilai ituntutan. iDalam
i perundingan iseperti iini, isatu ipihak i"menang" idan isatu ipihak i"kalah." iDalam ikeadaan iini
i terdapat isumber itetap iuntuk idibahagikan isupaya isemakin ibanyak iyang idapat, isemakin isedikit
i yang idapat. iDalam ikeadaan iini, ikepentingan iseseorang imenentang iyang ilain. iDalam ibanyak
i situasi i"membeli", isemakin ibanyak iorang ilain imendapat iwang ianda, isemakin isedikit iyang ianda
i miliki iditinggalkan. iKebimbangan iyang idominan idalam ijenis itawar-menawar iini ibiasanya
i memaksimumkan ikepentingan isendiri. iDominan istrategi idalam imod iini itermasuk imanipulasi,
i memaksa idan imenahan imaklumat. iVersi iini ijuga idipanggil i"menuntut inilai" ikerana imatlamat
i dalam isituasi ijenis iini iadalah iuntuk imeningkatkan inilai ianda isendiri idan imengurangkan inilai
i anda isebagai ipihak ilawan.

Yang ikedua, iintegratif iyang imembawa imaksud, ikolaboratif, imenang-menang iatau

i mencipta inilai. iDalam iperundingan ijenis iini, iterdapat ijumlah isumber iyang iberubah-ubah iuntuk

3
i dibahagikan idan ikedua-dua ipihak iboleh i"menang." iKebimbangan iyang idominan idi isini iadalah
i untuk imemaksimumkan ihasil ibersama. iContohnya iialah imenyelesaikan ipendapat iyang
i berbeza itentang itempat ianda idan irakan iingin ipergi imakan imalam. iContoh ilain iialah isituasi
i penilaian iprestasi idengan iorang ibawahan iatau imenyelesaikan isituasi iorang ibawahan iyang iterus
i masuk ilewat ike itempat ikerja. iStrategi idominan idalam imod iini itermasuk ikerjasama, iberkongsi
i maklumat idan ipenyelesaian imasalah ibersama. iJenis iini ijuga idipanggil i"mencipta inilai" ikerana
i matlamat idi isini iadalah iuntuk ikedua-dua ipihak imeninggalkan iperasaan iperundingan iyang
i mereka imempunyai inilai iyang ilebih ibesar idaripada isebelumnya. i

Perundingan itawar-menawar iadalah isatu isituasi iyang ipernah iberlaku iantara iMalaysia
i dan iFilipina. iPerkara iini iadalah ikerana ituntutan iFilipina ike iatas iSabah ikepada iMalaysia. iIsu
i tuntutan ikerajaan iFilipina ike iatas iSabah ikepada iMalaysia itelah imendominasi ihubungan idua
i hala ikedua-dua inegara. iMeskipun ihubungan ibilateral itelah iterjalin isejak iPersekutuan iTanah
i Melayu imemperoleh ikemerdekaan ipada itahun i1957, iisu ituntutan iini itelah imenjejaskan
i hubungan iberkenaan. iPelbagai ipolisi idan idasar itelah idibentuk ioleh ikerajaan iFilipina idalam
i menangani iisu ituntutan ike iatas iSabah. iSejak itahun i1962 isehingga i2010, iisu ituntutan ike iatas
i Sabah itelah iberterusan isecara ikonsisten. iIsu ituntutan ike iatas iSabah idiakui itelah imenimbulkan
i ketegangan iantara iFilipina idengan iMalaysia idalam itempoh iyang idinyatakan. iNamun ibegitu, idi
i sebalik iketegangan iyang iberlaku, idapat idilihat ibahawa ibeberapa ipemimpin iFilipina ibersikap
i rasional idan iprofesional idalam ituntutan inegara imereka ike iatas iSabah ikepada iMalaysia. iIsu
i tuntutan ike iatas iSabah idilihat itelah i‘direhatkan’ ioleh ikerajaan iFilipina ibagi imenjamin
i hubungan idiplomasi iyang iterjalin idengan iMalaysia. i

4
3.0 iISU iPERUNDINGAN iTAWAR-MENAWAR iANTARA iFILIPINA-MALAYSIA

Idea ipembentukan iMalaysia iyang iterdiri idaripada iTanah iMelayu, iSingapura, iSabah, iSarawak
i dan iBrunei idicadangkan ioleh iPerdana iMenteri iPersekutuan iTanah iMelayu, iTunku iAbdul
i Rahman i(dikenali idengan ipanggilan iTunku) ipada i27 iMei i1961 isemasa imakan itengah ihari idi
i Persatuan iKoresponden iAsing, iSingapura i(Chandran iJeshurun i2007). iVisi iTunku imenjadi
i kenyataan ipada i16 iSeptember i1963 iapabila iPersekutuan iMalaysia iditubuhkan iyang iterdiri
i daripada iTanah iMelayu, iSingapura, iSabah i(Borneo iUtara) idan iSarawak. iMalaysia idibentuk
i selepas iPertubuhan iBangsa-Bangsa iBersatu i(PBB) imelaporkan ibahawa imajoriti ipenduduk idi
i Sabah idan iSarawak imenyokong iserta imenerima ipembentukan inegara ibaharu iini. iSebelum
i Perang iDunia iKedua, iFrank iSwettenham itelah imencadangkan isupaya iNegeri-Negeri iMelayu,
i Negeri-Negeri iSelat idan iBorneo iUtara idigabungkan imenjadi isebuah itanah ijajahan iyang ibesar.
i Namun, icadangan ibeliau itidak imendapatsokongan idan iperhatian ioleh iBritish i(Stockwell
i 1974). iDari itahun i1951 isehingga itahun i1955, iSir iMalcolm iMcDonald iturut imencadangkan
i gabungan iwilayah iBritish iyang idikenali isebagai i“Grand iDesign” i(Joseph iM. iFernando i&
i Shanthiah iRajagopal i2017). iNamun ibegitu, ihasrat iuntuk imembentuk igabungan itanah ijajahan
i British iyang iterdiri idaripada iTanah iMelayu, iSingapura, iSabah idan iSarawak idan iBrunei ihanya
i tercapai ipada itahun i1961 i(Mohd iAzhar iZainal i2022).

Namun ibegitu, iFilipina idi ibawah iPresiden iMacapagal itidak imengiktiraf ipembentukan
i Malaysia. iFilipina imembuat ituntutan irasmi iterhadap iSabah ipada i22 iJun i1962. iPerkara iini
i menyebabkan iperbalahan ipolitik ipada i17 iSeptember i1963 iyang imemperlihatkan ikerajaan
i Filipina imenurunkan istatus ikedutaannya idi iKuala iLumpur imenjadi ikonsulat. iAkibatnya,
i Malaysia ibertindak imemutuskan ihubungan idiplomatik idengan iFilipina. iSejak idari iitu, ituntutan
i terhadap iSabah itelah imenjejaskan ihubungan iantara iFilipina idengan iMalaysia, iterutamanya
i semasa ipemerintahan iPresiden iMacapagal idan iFerdinand iMarcos i(Azlie iIsmail i& iGeetha
i Govindasamy i2019). iSememangnya, ituntutan iSabah ioleh ikerajaan iFilipina itelah imemberikan
i impak iyang ibesar ikepada ihubungan idua ihala iantara iFilipina idan iMalaysia isejak itahun i1962.
i Tarling imenyatakan ikerajaan iBritish ipercaya ibahawa ituntutan iterhadap iSabah iakan
i memberikan ikesan iyang itidak idiingini ikepada ipenduduk idi iMalaysia itermasuk idi iBorneo.
i Tuntutan itersebut ijuga idilihat itelah imenjejaskan ihubungan iBritish idengan ikerajaan iFilipina
i meskipun ipenduduk idi iSabah imenerima ipembentukan iMalaysia imelalui itinjauan iyang
i dilakukan ioleh iThe iUnited iNations i(Nicholas iTarling i1978). i

5
 Kerajaan iFilipina imengiktiraf iPersekutuan iMalaysia isecara irasminya ipada i2 iJun i1966.
i Marcos imenyifatkan iia imerupakan ipetanda iyang ibaik ibagi ihubungan idua ihala idan itindakannya
i membuktikan ibahawa imasih iada iharapan iyang icerah ibagi irantau iAsia iTenggara. iBeliau
i mengatakan ipemulihan ihubungan iantara iFilipina idengan iMalaysia itelah imembuktikan ibahawa
i sebarang ipermasalahan iyang ikompleks idapat idiatasi isecara irasional isekiranya ikedua-dua ipihak
i berusaha ike iarah iitu. iKerajaan iFilipina imencadangkan iRomeo iS. iBusuego isebagai iDuta iBesar
i Filipina ipertama ike iMalaysia, isementara iAbdul iHamid iJumaat idiusulkan isebagai iDuta iBesar
i Malaysia ike iFilipina. iMarcos isememangnya imelihat ilangkah imewujudkan ihubungan ibaik
i dengan iMalaysia iakan imembuka ipeluang ikepada iFilipina iuntuk imengadakan irundingan isecara
i langsung idengan iMalaysia imengenai iSabah. iMeskipun ihubungan idiplomatik iantara ikedua-dua
i negara idilihat imasih idalam iperingkat ipemulihan, iisu iSabah isering imenjadi isalah isatu ipunca
i kerenggangan ihubungan itersebut idisebabkan ioleh ikenyataan idan isindiran ipemimpin iserta iahli
i politik iFilipina. i

Ahli ipolitik ipembangkang iberpandangan ibahawa ipewaris iKesultanan iSulu itelah

i menandatangani idokumen irasmi ipersetujuan imenerima iMarcos isebagai iPresiden iFilipina
i dalam ihal imengambil ialih itindakan imenuntut ihak idan iharta imereka iserta imewakili imereka
i dalam imenuntut iSabah i(Manila iTimes i12 iApril i1968). iMarcos imengunjungi iMalaysia ipada i9
i Januari i1968. iSebelum ilawatan iitu, iMarcos itelah imenyatakan idalam isidang imedia ibahawa
i beliau itelah imeminta iSetiausaha iLuar iFilipina, iNarcisco iRamos iuntuk imempercepat itarikh
i rundingan iawal idengan iMalaysia imengenai ituntutan iSabah. iNamun ibegitu, ipara ipegawai
i Malaysia iberpendapat ibahawa irundingan iawal iharus idilakukan iselepas iMarcos imelakukan
i lawatan ikerana ibimbang idengan isentimen ianti iFilipina isemasa ilawatannya. iMarcos
i menekankan ibahawa ilawatannya ibertujuan imenunjukkan ibahawa ikomitmen iterhadap iASEAN
i merupakan itanggungjawab ibersama. iAkhbar idi iFilipina imelaporkan ibahawa iMarcos ibersedia
i untuk imengadakan irundingan iberkenaan ituntutan ike iatas iSabah idan ijuga imembincangkan
i kerjasama iekonomi iserantau. i

Pada i22 iSeptember i1968, iMarcos imenyatakan ikesediaannya iuntuk ibertemu idan
i berunding idengan isesiapa isahaja ibagi imengurangkan isuasana itegang iakibat ituntutan ike iatas
i Sabah idi isamping imemberikan ijaminan ikepada iPBB ibahawa imereka iakan isegera
i menyelesaikan ikonflik itersebut. iTunku iturut idilihat ibersependapat idengan iMarcos
i danmenegaskan ibeliau ijuga iingin iberunding idengan iMarcos iuntuk imencari ipenyelesaian iserta
i membaiki ihubungan iantara ikedua-dua inegara. iNamun ibegitu, iTunku isecara iterang-benderang
i menegaskan ibahawa ipihaknya itidak iakan iberunding imengenai iSabah. iRentetan idaripada iitu,

6
i pada i3 iOktober i1968, ikerajaan iFilipina imenyatakan ihasrat iuntuk iberunding idengan iMalaysia
i meskipun itidak idapat imembangkitkan iisu iSabah i(Straits iTimes i23 iSeptember i1968). iKeadaan
i menjadi ilebih itegang iapabila iMarcos imembuat ikenyataan ibahawa isekiranya iMalaysia ibenar-
benar imahu imemutuskan ihubungan idengan iFilipina, imaka iMalaysia iperlu imembuat
i pengumuman irasmi iberdasarkan iprosedur idan iperaturan iantarabangsa iyang iditetapkan idalam
i Persidangan iVienna. iSemasa iPersidangan iMenteri iLuar iNegeri iASEAN idi iBangkok ipada
i akhir itahun i1968, iMenteri iLuar iNegeri iThailand, iThanat iKhoman ibertindak isebagai iorang
i tengah ibagi ikedua-dua inegara idan imenyatakan ibahawa iFilipina idan iMalaysia itelah ibersetuju
i untuk ibertenang iterutamanya idalam iisu iSabah. iKesudahannya, iterdapat ipetanda ibahawa
i kedua-dua ipihak ibersedia iuntuk ikembali iberunding imencari ijalan ipenyelesaian. i

Walaupun itidak imeneruskan ituntutan ikeatas iSabah, ihubungan idua ihala iantara ikedua-
duanegara itidak ipula ibertambah ibaik idisebabkan ioleh isokongan iEstrada iterhadap ipemimpin
i pembangkang iMalaysia, iAnwar iIbrahim iyang iditahan ipada itahun1998. iEstrada itelah
i digulingkan ioleh iPeople iPower iRevolution ipada itahun i2001 idan idigantikan idengan iGloria
i Macapagal iArroyo i(Isagani iDe iCasrto iJr. i2010). iPentadbiran iArroyo idilihat iberminat iuntuk
i meneruskan ihubungan ipositif idan istabil idengan iMalaysia iserta iingin imewujudkan ihubungan
i yang ilebih ibaik idengan imeneruskan iusaha iuntuk imenghapuskan ituntutan ike iatas iSabah.
i Arroyo iberbincang imengenai iisu ituntutan ike iatas iSabah ibersama-sama idengan iMahathir idan
i kedua-dua ipemimpin ibersetuju iuntuk iterus imengorak ilangkah ike ihadapan idalam imencari ijalan
i penyelesaian iyang ibaik iserta imesra iterhadap iisu iberkenaan. iArroyo ijuga iberhasrat iingin
i menyelesaikan ikonflik idi iFilipina iSelatan idengan ibantuan ikerajaan iMalaysia. iPentadbiran
i Arroyo idilihat iturut imempunyai ihubungan iyang ibaik idan imesra idengan iMalaysia idi ibawah
i pentadbiran iAbdullah iAhmad iBadawi iyang imenggantikan iMahathir isebagai iPerdana iMenteri.
i Pentadbiran iArroyo imencapai ikejayaan imemberangsangkan idari iaspek ihubungan idua ihala
i yang ipositif idengan iMalaysia. i

4.0 iTEORI iPERUNDINGAN iTAWAR-MENAWAR

Teori iperundingan imungkin ibersifat ipreskriptif, ideskriptif, iatau inormatif. iSelain iitu, iahli iteori
i dan ipengamal idari ipelbagai idisiplin itelah imembangunkan idan imenggunakan ipelbagai
i pendekatan iatau itahap ianalisis iuntuk imeningkatkan ipemahaman imereka itentang iaspek itertentu
i rundingan. iTeori iyang iterhasil iadalah ipelbagai, idan ikerap imenyerlahkan iciri-ciri iyang
i mencerminkan ikebimbangan iyang iketara idari iperspektif idisiplin idari imana iia idatang. iIa iadalah
i maka itidak imenghairankan, idefinisi iformal irundingan imencerminkan ikepelbagaian iciri iasal-

7
usul ifungsional, ikonseptual, idan idisiplin iteori iyang idibangunkan iuntuk imenjelaskannya.
i Negarawan idan iperunding iterkenal iHenry iKissinger imentakrifkan iperundingan isebagai, i“suatu
i proses imenggabungkan ikedudukan iyang ibercanggah ike idalam ikedudukan iyang isama, idi
i bawah iperaturan ikeputusan isebulat isuara” i(Kissinger, i1969). iDi itempat ilain, iahli iteori itelah
i menggambarkan irundingan isebagai iperistiwa ikesenian idiplomatik, ipantulan imekanikal ikuasa
i relatif, iinteraksi iwajaran iantara ijenis ipersonaliti iatau iproses imembuat ikeputusan iyang irasional.
i Manakala idefinisi iformal ibagi irundingan iberbeza-beza, iahli iteori imenerima iprinsip iasas
i tertentu. iPaling iutama idi iantara imereka iialah iandaian ibahawa ipihak iyang iberunding ibersetuju
i dalam isekurang-kurangnya isatu iaspek iasas; imereka iberkongsi ikepercayaan ibahawa itujuan
i masing-masing iakan idapat idilaksanakan idengan ilebih ibaik idengan imengadakan irundingan
i dengan ipihak iyang isatu ilagi. i

Secara itersirat, ipihak iyang iberunding itelah imembuat ikesimpulan, isekurang-kurangnya

i untuk iseketika, isupaya imereka idapat imemenuhi imatlamat iatau ikebimbangan iindividu imereka
i dengan ilebih ilanjut ilebih ibaik idengan idatang ikepada ipenyelesaian iyang idipersetujui idengan
i pihak ilain, idaripada idengan imencuba imemenuhi imatlamat iatau ikebimbangan imereka isecara
i unilateral. iPersepsi ibersama iinilah iyang imembawa ikepada ipermulaan iperundingan idan
i mengkhianati ipergantungan iyang iwujud i(pada itahap iapa ipun) iantara ipihak iberunding.
i Kepentingan ibersama idalam iperjanjian ibersama iini iadalah ititik ipermulaan iuntuk i“kepentingan
i bersama idan ipergantungan ibersama iyang iboleh iwujud iantara ipeserta idalam ikonflik iyang
i mana, iSchelling imenulis, i"perundingan iberkenaan" i(Schelling, i1960). iPendekatan irundingan
i yang idicerminkan idalam ikesusasteraan isedia iada, iadalah iberguna iuntuk imenyatakan isatu
i perkataan idi isini itentang istrategi idan itaktik. iStrategi iialah i“perancangan iatau ikaedah iyang
i teliti, iterutamanya iuntuk imencapai isatu ipengakhiran.” iManakala ipenggunaan itaktik imerujuk
i kepada i"kemahiran imenggunakan icara iyang iada" iuntuk imencapai ipenghujungnya. i

Ahli iteori iberbeza ipendapat imengenai ipersoalan ibagaimana iuntuk imengkategorikan

i pemikiran iutama irundingan. iContohnya iDaniel iDruckman i(1997) imenerangkan ialiran
i pemikiran iutama idalam iteori irundingan isebagai isepadan idengan iempat ipendekatan iuntuk
i rundingan iiaitu irundingan isebagai iteka-teki ipenyelesaian, irundingan isebagai ipermainan itawar-
menawar, irundingan isebagai ipengurusan iorganisasi idan irundingan isebagai ipolitik idiplomatik.
i Pendekatan istruktur iuntuk irundingan imenganggap ihasil irundingan isebagai ifungsi iciri iatau iciri
i struktur iyang imentakrifkan isetiap irundingan itertentu. iIni iciri imungkin itermasuk iciri iseperti
i bilangan ipihak idan iisu iyang iterlibat idalam irundingan idan ikomposisi isama iada isetiap ipihak

8
i adalah imonolitik iatau iterdiri idaripada ibanyak ikumpulan iatau ikuasa irelatif ipihak iyang ibersaing
i (Raiffa, i1982; iBacharach idan iLawler, i1981). iPendekatan istruktural iuntuk irundingan imencari
i penjelasan ihasil idalam icorak ihubungan iantara ipihak iatau imatlamat imereka i(Zartman, i1976). i

Pendekatan istrategik iuntuk irundingan imempunyai iakar iumbi imatematik, iteori

i keputusan idan iteori ipilihan irasional, idan ijuga imendapat imanfaat idaripada isumbangan ibesar
i dari ibidang iekonomi, ibiologi, idan ianalisis ikonflik. iManakala ipendekatan istruktur imemberi
i tumpuan ikepada iperanan icara iseperti ikuasa idalam irundingan, iyang imenekankan idalam imodel
i strategik iperundingan iadalah ipada iperanan imatlamat idalam imenentukan ihasil. iModel istrategik
i juga imerupakan imodel ipilihan irasional. iPerunding idilihat isebagai ipembuat ikeputusan iyang
i rasional idengan ialternatif iyang idiketahui iyang imembuat ipilihan iberpandukan ikepada imereka
i pengiraan ipilihan imana iyang iakan imemaksimumkan ipenghujungnya iatau ikeuntungan, iyang
i sering idigambarkan isebagai ibayaran. iKedua-dua iteori iini idapat idilihat iapabila iArroyo
i berbincang imengenai iisu ituntutan ike iatas iSabah ibersama-sama idengan iMahathir idan ikedua-
dua ipemimpin ibersetuju iuntuk iterus imengorak ilangkah ike ihadapan idalam imencari ijalan
i penyelesaian iyang ibaik iserta imesra iterhadap iisu iberkenaan. iAroyo isecara iperibadi imeminta
i agar ikerajaan iMalaysia ipimpinan iMahathir imenjadi iperunding ipihak iketiga idalam irundingan
i damai itersebut. iArroyo ijuga iberhasrat iingin imenyelesaikan ikonflik idi iFilipina iSelatan idengan
i bantuan ikerajaan iMalaysia. iPentadbiran iArroyo idilihat iturut imempunyai ihubungan iyang ibaik
i dan imesra idengan iMalaysia idi ibawah ipentadbiran iAbdullah iAhmad iBadawi iyang
i menggantikan iMahathir isebagai iPerdana iMenteri. iPentadbiran iArroyo imencapai ikejayaan
i memberangsangkan idari iaspek ihubungan idua ihala iyang ipositif idengan iMalaysia. iTuntutan ike
i atas iSabah ibukanlah imenjadi ikeutamaan idalam ipentadbirannya inamun ihasratnya iadalah iuntuk
i mencapai iperdamaian idi iMindanao, iFilipina iSelatan imenjadi ikeutamaan idan iArroyo isangat
i bergantung ipada isokongan iserta ibantuan iMalaysia idalam irundingan idamai iketika iitu. i

9
5.0 iKESIMPULAN i

Namun ibegitu, idi isebalik iketegangan iyang iberlaku, idapat idilihat ibeberapa ipemimpin iFilipina
i bersikap irasional idan iprofesional idalam iisu ituntutan ikepada iMalaysia itersebut. iIsu ituntutan ike
i atas iSabah ikemudian itelah idirehatkan ioleh ikerajaan iFilipina ibagi imenjamin ihubungan
i diplomasi iyang iterjalin iantara iMalaysia. iFilipina iberhasrat iuntuk imenangguhkan ituntutan ike
i atas iSabah idan isebaliknya imemohon isokongan iserta ibantuan idaripada iMalaysia ibagi
i mengakhiri ikonflik itersebut isecara ibersamasama idi isamping imenyediakan ipelaburan iyang
i diperlukan idi iMindanao iuntuk imembangunkan iFilipina iSelatan. iArroyo isecara iperibadi
i meminta ibantuan idaripada iMahathir iagar iMalaysia imenjadi iperunding ipihak iketiga isemasa
i rundingan idamai idengan ipemberontak idi iFilipina iSelatan. iSelain iitu, iArroyo ijuga imeletakkan
i kepercayaan ikepada iMalaysia iuntuk imenyokong iusahanya idalam imembawa ipembangunan idi
i daerah imiskin idi iMindanao, iFilipina iSelatan. iPerubahan isikap ipemimpin iFilipina ijuga
i memberikan iharapan ibaharu ikepada ipenyelesaian imasalah iyang iberkaitan idengan ipelarian idan
i pendatang itanpa iizin idari iFilipina ike iSabah iyang imempengaruhi ihubungan idua ihala.

Akhirnya, irundingan iadalah isatu iproses iyang iboleh ididekati idalam ipelbagai icara. iTidak
i kira iapa istrategi iyang ianda ipilih, ikejayaan iterletak ipada isejauh imana ianda ibersedia. iKunci
i untuk i merundingkan i hasil i yang i bermanfaat i ialah i keupayaan i perunding i untuk
i mempertimbangkan isemua ielemen isituasi iberhati-hati idan iuntuk imengenal ipasti idan
i memikirkan ipilihan. iPada imasa iyang isama, iperunding imesti idapat imemastikan iacara idalam
i perspektif idan ibersikap iadil idan ijujur imengikut ikeadaan. iKerana ialasan iatau ikepentingan
i bersama itelah imembawa ipihak-pihak ike imeja irundingan, iperunding iboleh imendapat imanfaat
i dengan icuba imemanfaatkan ititik ipersamaan iini. iDengan imelihat ipihak ilain isebagai irakan
i kongsi idan ibukannya ilawan idan idengan ibekerjasama, iperunding imempunyai isatu ipeluang
i untuk imencipta ipenyelesaian iyang iakan imemberi imanfaat ikepada ikedua-dua ipihak.

10
RUJUKAN
Aszlan Selamat. (2016). Sabah dalam proses pembentukan Persekutuan Malaysia. Jurnal
Kinabalu 19: 167-183.
Acram Latiph, (2013). Sabah: The question that won’t go away.
http://www.newmandala.org/sabah-thequestion-that-wont-go-away/. Diakses pada 17 April
2021.
Chandran Jeshurun. (2007). Malaysia 50 Years of Diplomacy 1957-2007. Petaling Jaya: The
Other Press Sdn. Bhd.
Department of Information Malaysia, Sabah Claim Through Some Filipino Etes. (1969). Kuala
Lumpur: Jabatan Penerangan.
Faure, O. and Rubin, J. Z., (1993). Culture and Negotiation: The Resolution of Water Disputes.
Newbury Park: SAGE Publications, Inc.
Mohd Azhar Zainal. (2022). Hubungan Malaysia-Brunei Berdasarkan Akhbar Pelita Brunei,
1957-1984. Latihan Ilmiah, Universiti Sains Malaysia (USM).
Neale, M. A. and Bazerman, M. H., (1985). The Effects of Framing and Negotiator
Overconfidence on Bargaining Behaviors and Outcomes, Academy of Management Journal,
28:34-49
Zartman, W. I., (1978). The Negotiation Process: Theories and Applications. Sage Publications
Beverly Hills, California, USA.