‫فصل دوم‬

‫‪AC to DC Converters‬‬
‫)‪ (Rectifiers‬يكسوكننده ها‬
‫غالمرضا عرب ماركده‬
 ‫مطالب اين فصل‬
‫➢ يكسوكننده كنترل شده تكفاز‬
‫➢ يكسوكننده كنترل شده سه فاز‬
‫➢ اثر اندوكتانس نشتي ترانس بر عملكرد يكسوكننده (اثر همپوشاني ترانس)‬
‫➢ يكسوكننده كنترل نشده با فيلتر خازني‬
‫➢ هارمونيك و ضريب توان در يكسوكنند ها‬
‫‪Power‬‬

‫➢ يكسوكننده هاي توان باال‬

‫➢ عملكرد اينورتري در يكسوكننده ها‬
‫➢ نحوه كنترل فاز (زاويه آتش) در يكسوكننده ها‬

‫‪2‬‬
 ‫يكسوكننده تكفاز‬
‫❖ يكسوكننده تكفازنيم موج (‪Half Bridge‬يا ‪)Half Wave‬‬
‫➢ كنترل نشده (ديودي)‬
‫➢ كنترل شده(تريستوري)‬
‫❖ يكسوكننده تكفازتمام موج (‪)Full Bridge‬‬
‫➢ كنترل نشده (ديودي)‬
‫‪Power‬‬

‫➢ نيم كنترل(تريستوري‪-‬ديودي)‬
‫➢ تمام كنترل(تريستوري)‬
‫❖ يكسوكننده تكفازتمام موج (با ترانس دوبل يا سروسط ‪)Center Tap.‬‬
‫➢ كنترل نشده (ديودي)‬
‫➢ تمام كنترل(تريستوري)‬
‫‪3‬‬
 io ‫بار اهمي خالص‬

vs vo R
VM vo
io
Power

v s = VM Sint t

vs
v for0  t  
vo =  s
0 for  t  2
VM
 Sint for0  t  
io =  R

0 for  t  2
4
 di
Ri + L = VM Sint ‫بار اهمي القائي‬
dt
i
V
i = Ae −t /  + M Sin(t −  )
Z R
−1  L 
 =l/R Z = R + (L)
2 2  = tan  R  vs vo
t = 0 VM VM L
  0 = A − Sin  A = Sin
i = 0 Z Z
Power

i=
VM
Z

Sine −t /  + Sin(t −  )  VM vo
V

i = M Cos Sine −t / tan  + Sin(t −  )
R
 i
t

t =  e − / tan 
  Sine e + Sin( e −  ) = 0 vs
i = 0
‫زاویه هدایت‬: e 5
 ‫بار اهمي القائي‬
i
R
vs vo
L
Power

VM vo

i
t

vs
‫زاویه هدایت‬: e 6
 ‫يكسوكننده تكفازنيم موج‬
u2
Resistive load ‫بار مقاومتي‬
b)
0  t1  2 t
ug
VT c)
T 0 t
id ud
uVT
u1 u2 ud R d)
t
0  
Power

uVT

e)
a) 0 t

(3-1)

Half-wave, single-pulse
Triggering delay angle, delay angle, firing angle
1  2U 2 1 + cos
Ud =  2U 2 sin td (t ) = (1 + cos ) = 0.45U 2 7
 ‫يكسوكننده تكفازنيم موج كنترل شده‬
‫‪Inductive (resistor-inductor) load‬‬
‫‪VT‬‬ ‫‪id‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪u2‬‬

‫‪uVT‬‬ ‫)‪b‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪t1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪t‬‬
‫)‪a‬‬ ‫‪u1‬‬ ‫‪u2‬‬ ‫‪ud‬‬ ‫‪ug‬‬

‫)‪c‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪ud‬‬
‫‪Power‬‬

‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬
‫)‪d‬‬
‫‪0 ‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪id‬‬

‫)‪e‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪uVT‬‬

‫)‪f‬‬
‫متوسط ولتاژ خروجي بستگي به زاويه هدايت دارد‬ ‫‪0‬‬ ‫‪t‬‬
‫زاويه هدايت بستگي به زاويه آتش و اندوكتانس و مقاومت بار دارد‬
‫متوسط ولتاژ خروجي مي تواند منفي هم بشود‬ ‫‪8‬‬
 ‫يكسوكننده تكفازنيم موج كنترل شده‬
Inductive (resistor-inductor) load
VT id
T u2

uVT b)
0 t1  2 t
a) u1 u2 ud ug

c)
0 t
ud
Power

+ +
d)
0  t
id

e)
0  t
uVT

f)
0 t

9
 R-L ‫تحليل رفتار جريان خروجي يكسو كننده با بار‬

VT VT

L L
u2 u2
R R

b)
a)
did
L + Rid = 2U 2 sin t (3-2)
Power

dt
ωt =  ，id= 0, φ=atan(Lω/R)
R
2U 2 − (t − ) 2U 2
id = − sin( −  )e L + sin(t −  ) (3-3)
Z Z

10
 ‫‪dc‬‬
‫‪RLE‬‬

‫‪vo‬‬
‫مدار فرمان‬

‫‪E‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬

‫‪‬‬ ‫‪e‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪R‬‬
‫‪vs‬‬
‫‪Power‬‬

‫‪vo L‬‬
‫‪vs‬‬
‫‪E‬‬
‫پالس فرمان‬
‫‪t‬‬

‫شكل موجهاي ولتاژ و جريان خروجي يكسوكننده و پالس فرمان تريستور‬

‫‪11‬‬
 dc di
Ri + L + E = VM Sint  L
 =
dt RLE 

R
di
+ Ri = VM Sint − E Z = R + (L)
2 2
L
dt 
 = tan −1  L 
V
i = Ae −t /  + M Sin(t −  ) −
E   R 
Z R
t =  − /  VM E VM E  / 
  0 = Ae + Sin( −  ) −  A = −( Sin( −  ) − )e
i = 0 Z R Z R
VM E VM E
i= Sin(t −  ) − − ( Sin( −  ) − )e −(t − ) /  
Z R Z R
Power

t −
VM  E E − 
CosSin(t −  ) − − (CosSin( −  ) − tan 
i= )e 
R  VM VM 
 −
t =  e E E − tan 
e

  CosSin( e −  ) − − (CosSin( −  ) − )e =0
i = 0 VM VM
 
 E  tane  E  tan 
CosSin( e −  ) −  e = CosSin( −  ) − e
 VM   VM  12
 ‫ مبدل‬dc

1
2
1   e 2 
Vdc = 
2 0
vo dt =   Edt +  VM Sintdt +  Edt 
2  0  e 

Vdc =
1
E + VM (Cos − Cos e ) + E (2 −  e )
2
Power

VM  E 
Vdc = (Cos − Cos e ) − ( e −  ) + E
2  VM 

Vdc − E VM  E 
I dc =  I dc = (Cos − Cos e ) − ( e −  )
R 2R  VM 
13
 ‫ با ديود هرزگرد‬R-L ‫يكسوكننده تكفازنيم موج بابار‬
u2
Inductive load (L is large enough)
b)
VT id
T
O t1 t
ud
iVDR
u VT L
c)
a) u 1 u2 ud O t
id
R Id
VDR d)
O t
iVT
 − Id
I dVT = I d ‫< یا‬iVT> (3-5) e)
2 O -
+ t
Power

 + iVD
I dVDR = Id (3-6) R
2 f)
1   − O t
I VT =
2  I d2 d (t ) =
2
I d (3-7) uVT

g)
1 2 +  + t
=  I d2 d (t ) = (3-8) O
I VDR Id
2 2

14
 ‫ با ديود هرزگرد‬R-L ‫يكسوكننده تكفازنيم موج بابار‬
u2
Inductive load (L is large enough)
b)
VT id
T
O t1 t
ud
iVDR
u VT L
c)
a) u 1 u2 ud O t
id
R Id
VDR d)
O t
iVT
Id
e)
O + t
‫اشكاالت‬ -
Power

iVD
R
‫ در خروجي ترانس‬dc ‫➢ وجود جريان‬ f)
t
‫➢ اشباع هسته‬ O
uVT

‫➢ افزايش جريان هارمونيكي‬ g)

O t

maximum reverse voltage : Vm‫دامنه ولتاژ ورودي‬

‫تك پالسه بودن ولتاژ خروجي‬
15
 ‫مشكالت ناشي از وجود جريان ‪ dc‬در خروجي ترانس‬

‫➢ اشباع هسته‬
‫➢ افزايش جريان هارمونيكي و آلودگي هارمونيكي شبكه برق ورودي‬
‫➢ افزايش تلفات هسته‬
‫‪Power‬‬

‫‪16‬‬
 ‫)‪(Freewheeling Diode‬‬
‫با بار موتور ‪dc‬‬

‫‪vo‬‬
‫‪t‬‬
‫‪is‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪E‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪id‬‬
‫‪vs‬‬
‫‪Power‬‬

‫‪vs‬‬ ‫دیود‬ ‫‪vo‬‬

‫‪is‬‬ ‫هرزگرد‬

‫‪t‬‬ ‫‪id‬‬
‫'‪e‬‬

‫شكل موجهاي ولتاژ و جريان بار‪ ،‬جريان ديود هرزگرد و جريان منبع‬

‫‪17‬‬
   t   :
t −
VM  E E − tan  
i= CosSin(t −  ) − − (CosSin( −  ) − )e 
R  VM VM 
 −
V 
 E  E  − tan  

t =   i = M CosSin( −  ) − − CosSin( −  ) −  e  = I
R 
 V M  VM  


  t : Ri + L di + E = 0
dt
di E
L + Ri = − E  i = Be −t /  −
Power

dt R
 t −
t =  E tan  E −
tan  E
  B = ( I  + )e i = ( I  + )e −
i = I  R R R

 e ' −
t =  e '
E − E E
  0 = ( I  + )e tan 
−  e ' = − tan .Ln +
i = 0 R R RI  + E
18
 ‫‪dc‬‬
‫‪Power‬‬

‫بدون ديود هرزگرد‬ ‫با ديود هرزگرد‬

‫‪19‬‬
 Single-phase bridge fully-controlled rectifier
‫ پل تريستوري‬:‫يكسوكننده تكفازتمام موج‬
ud(id)
Resistive load ud
id
b)
0    t

VT 1

VT 3
id
i2
T a uVT
1,4

u1 u2 ud R c)
0 t
b i2
VT2

VT4 d)
Power

0 t
a)
‫مزايا‬:
‫ دو پالسه بودن‬2 pulses in one line cycle –
‫ در ترانس‬dc ‫– عدم وجود جريان‬
(Peak Inverse Voltage ) PIV: Vm –
20
 ‫ پل تريستوري‬:‫يكسوكننده تكفازتمام موج‬

‫بار مقاومتی‬
‫ متوسط ولتاژ خروجی‬Average output (rectified) voltage

‫ متوسط جریان خروجي‬Average output current

U d 2 2U 2 1 + cos U 1 + cos
Id = = = 0.9 2
R R 2 R 2 ud(id)
Power

ud
id
b)
0    t

uVT
1,4

c)
0 t
i2
d)
1  2 2U 2 1 + cos 1 + cos 0 t
Ud =  2U 2 sin td(t ) = = 0.9U 2 21
 ‫ پل تريستوري‬:‫يكسوكننده تكفازتمام موج‬

Resistive load
1 U 1 + cos ‫متوسط جريان هر تريستور‬
I dVT = I d = 0.45 2
2 R 2
‫موثرجريان هر تريستور‬
1  2U 2 U2 1  −
=  R   = sin 2 +
2
I VT ( sin t ) d ( t )
2 2R 2 
‫موثرجريان هر ترانسفورماتور‬
1  2U 2 U 1  −
I = I2 =
  (
R
sin t ) 2 d (t ) = 2
R 2
sin 2 +
 u (i )
Power

d d
ud
id
b)
0    t

uVT
1,4

c)
0 t
i2
d)
0 t
22
 ‫يكسوكننده تكفازتمام موج‪ :‬پل تريستوري‬

‫بار شدیدا سلفي ‪Inductive load‬‬ ‫‪u2‬‬

‫‪O‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪id‬‬ ‫‪ud‬‬

‫‪VT1‬‬

‫‪VT3‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪i2‬‬ ‫‪id‬‬ ‫‪Id‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪iVT O‬‬ ‫‪Id‬‬
‫‪t‬‬
‫‪1,4‬‬
‫‪u1‬‬ ‫‪u2‬‬ ‫‪ud‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪iVT O‬‬ ‫‪Id‬‬
‫‪2,3‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪Id‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪i2‬‬
‫‪Power‬‬

‫‪O‬‬ ‫‪Id‬‬ ‫‪t‬‬

‫‪VT2‬‬

‫‪VT4‬‬

‫‪uVT‬‬
‫‪1,4‬‬

‫‪O‬‬ ‫‪t‬‬
‫)‪a‬‬ ‫)‪b‬‬

‫اگر بار شديدا سلفي باشد همانند فيلتر پايين گذر عمل كرده و ريپل جريان خروجي‬
‫ناچيز خواهد شد و تقريبا برابر با مقدار ثابت ‪ Io‬در نظر گرفته مي شود‪.‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪ +‬‬ ‫‪2 2‬‬
‫‪ ‬‬
‫= ‪Ud‬‬ ‫= ) ‪2U 2 sin td(t‬‬ ‫‪U 2 cos  = 0.9U 2 cos ‬‬ ‫‪23‬‬
‫‪‬‬
 ‫يكسوكننده تكفازتمام موج‪ :‬پل تريستوري‬

‫بار شديدا سلفي ‪Inductive load‬‬ ‫‪u2‬‬

‫‪O‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪id‬‬ ‫‪ud‬‬

‫‪VT1‬‬

‫‪VT3‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪i2‬‬ ‫‪id‬‬ ‫‪Id‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪iVT O‬‬ ‫‪Id‬‬
‫‪t‬‬
‫‪1,4‬‬
‫‪u1‬‬ ‫‪u2‬‬ ‫‪ud‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪iVT O‬‬ ‫‪Id‬‬
‫‪2,3‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪Id‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪i2‬‬
‫‪Power‬‬

‫‪O‬‬ ‫‪Id‬‬ ‫‪t‬‬

‫‪VT2‬‬

‫‪VT4‬‬

‫‪uVT‬‬
‫‪1,4‬‬

‫‪O‬‬ ‫‪t‬‬
‫)‪a‬‬ ‫)‪b‬‬

‫‪Line Commutation‬كموتاسيون‪ :‬كموتاسيون خط (بدون استفاده از‬

‫مدار اضافي با روشن شدن‪ T2,T3‬سوئيچهاي ‪ T1,T4‬خاموش مي شوند)‬

‫جريان ترانسفورماتور‪ :‬مولفه ‪ dc‬ندارد و به شكل مربعي است‬

‫‪24‬‬
 ‫يكسوكننده تكفازتمام موج‪ :‬پل تريستوري‬

‫‪AC-DC‬‬
‫‪2 Vm‬‬
‫‪‬‬

‫‪+‬‬ ‫‪2Vm‬‬
‫= ‪Vo‬‬ ‫‪cos‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪50Hz‬‬ ‫‪Vo‬‬ ‫‪90o‬‬ ‫‪180o‬‬
‫تكفاز‬ ‫متوسط ولتاژ خروجي‬
‫‪−‬‬ ‫يك دوره تناوب خروجي‬ ‫‪2Vm‬‬
‫‪−‬‬
‫‪10‬ميلي ثانيه است‬ ‫‪‬‬
‫‪Power‬‬

‫‪Vo‬‬

‫‪Q2‬‬ ‫‪Q1‬‬
‫‪Q3‬‬ ‫‪Q4‬‬ ‫‪Io‬‬

‫‪25‬‬
 ‫بررسي هارمونيكهاي ورودي(سمت ‪ )ac‬و بدست آوردن ضريب توان هارمونيكي‬
‫براي بار سلفي شديد‬

‫يكسو كننده پل تكفاز با بار سلفي شديد‬

‫‪u2‬‬
‫‪id‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪t‬‬

‫‪VT1‬‬

‫‪VT3‬‬
‫‪i2‬‬ ‫‪ud‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪ud‬‬ ‫‪O‬‬
‫‪u1‬‬ ‫‪u2‬‬ ‫‪Id‬‬
‫‪id‬‬
‫‪Power‬‬

‫‪b‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪iVT O‬‬ ‫‪Id‬‬

‫‪t‬‬
‫‪1,4‬‬
‫‪VT2‬‬

‫‪VT4‬‬

‫‪iVT O‬‬ ‫‪Id‬‬ ‫‪t‬‬

‫‪2,3‬‬

‫)‪a‬‬ ‫‪O‬‬ ‫‪t‬‬

‫‪i2‬‬ ‫‪Id‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪Id‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪uVT‬‬
‫‪1,4‬‬

‫‪O‬‬ ‫‪t‬‬

‫)‪b‬‬
‫‪26‬‬
 I for   t   + 
iT 1 = 
0 for  +   t  2 +  vo
I io
0 for   t   + 
vT 1 = 
vs1 − vs 2 = 2VM Sint for  +   t  2 +  vs2 vs1

2 + 
vT1
1 I
IT ( av ) =  iT dt =
Power

2  2 I
:‫مقدار متوسط جریان تریستور‬ iT1
2 + 
1 I
IT ( rms ) =  iT dt =
2

2  2 :‫مؤثر جریان تریستور‬I ‫ مقدار‬iT2

PIV = 2VM   +

)‫(پیك ولتاژ معكوس‬PIV: Peak Inverse Voltage

27
 ‫) و بدست آوردن ضريب توان هارمونيكي‬ac ‫بررسي هارمونيكهاي ورودي(سمت‬
‫براي بار سلفي شديد‬

4 1 1
i2 = I d (sint + sin 3t + sin 5t + )
 3 5
4 1
= Id  sin nt =  2 I n sin nt
 n =1,3,5, n n =1, 3, 5,
u2
‫كه‬
O t
2 2Id
In = n=1,3,5,… ud
Power

n
O t
‫نتايج‬ id Id

– ‫فقط هارمونيكهاي فرد وجود دارند‬ iVT O

1,4
Id
t

– In  1/n iVT O
2,3
Id t

t
– In / I1 = 1/n O
i2 Id
O Id t
uVT
1,4

O t
28
 ‫بررسي هارمونيكهاي ورودي(سمت ‪ )ac‬و بدست آوردن ضريب توان هارمونيكي‬
‫براي بار سلفي شديد‬

‫ضريب اعوجاج (‪)D.F‬‬ ‫‪Distortion factor‬‬

‫‪I rms1 2 2‬‬
‫=‪‬‬ ‫=‬ ‫‪ 0.9‬‬
‫‪I rms‬‬ ‫‪‬‬
‫ضريب جابجايي ‪Displacement factor‬‬

‫‪1 = cos  1 = cos ‬‬

‫‪Power‬‬

‫اين همان ضريب تواني است كه در درس مداريك براي حالت دايمي سينوسي تعريف ميشد‬

‫‪Power factor‬‬
‫‪I rms1‬‬ ‫‪2 2‬‬
‫= ‪ = 1‬‬ ‫= ‪cos1‬‬ ‫‪cos  0.9 cos‬‬
‫‪I rms‬‬ ‫‪‬‬
‫توجه‪ :‬يكسو كننده ديودي با بار مقاومتي بهترين ضريب توان را دارد يعني واحد (‪)1‬‬
‫‪29‬‬
 Electro-motive-force (EMF) load ‫بار از نوع باتري‬
)‫(شارژر باتري با يكسو كننده تريستوري‬

With resistor
id ud
E
R O    t
ud id
E Id
Power

O t
a) b)

‫ جریان گسسته‬id

30
 ‫اختياري‬
Electro-motive-force (EMF) load
dc‫ بار از نوع موتور‬With resistor and inductor
When L is large enough, the output voltage and
current waveforms are the same as ordinary
inductive load.
When L is at a critical value
ud
  =

Power

E
0  t

id

O t

2 2U 2 −3 U 2
L= = 2.87 10 (3-17)
I dmin I dmin
31
 ‫‪vs‬‬
‫‪vo‬‬

‫‪e‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪vs‬‬
‫‪‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪-E‬‬
‫‪Power‬‬

‫توان از طرف ‪ dc‬بطرف ‪ ac‬منتقل ميشود‬

‫‪ I dc  0‬‬ ‫يعني مبدل در حالت اينورتري كار ميكند‬
‫‪‬‬ ‫‪ P  Vdc  I dc  0 ‬‬
‫‪Vdc  0‬‬
‫روابط بدست آمده در حالت يكسوكنندگي به شرط تبديل ‪ E‬به ‪ –E‬براي حالت اينورتري هم صادق هستند‪.‬‬
‫‪32‬‬
 ‫يكسوكننده تكفازتمام موج‪ :‬با ترانس با سروسط(ترانس دوبل)‬
‫با بار مقاومتي‬

‫‪VT 1‬‬ ‫‪ud‬‬

‫‪i1‬‬
‫‪T‬‬
‫‪u2‬‬
‫‪u1‬‬
‫‪u2 VT‬‬ ‫‪O ‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ud‬‬ ‫‪R i‬‬
‫‪1‬‬

‫‪O‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪Power‬‬

‫)‪a‬‬ ‫)‪b‬‬
‫‪ Transformer with center tap‬ترانس با سروسط‬
‫ولتاژ معكوس تريستورها=‪2Vm‬‬
‫تعداد سوئيچها نصف روش پل است‬
‫هزينه پياده سازي باالتر‬
‫‪33‬مدار فرمان نسبت به پل ساده تر است‪ .‬چون كاتدها مشترك است‬
 )‫ با ترانس با سروسط(ترانس دوبل‬:‫يكسوكننده تكفازتمام موج‬
(Biphase) ‫با بار سلفي شديد‬

vo Ns is1 T1
io ip
t
vs1 vo
Np
vs2 vs1 vp io
α vs2
iT1‫ و‬is1
Ns is2 T2
 + α
Power

vs 1 = VM Sint
iT2 ‫ و‬is2
vs 2 = VM Sin(t −  )
1
 + α
ip Vdc =
 α  V M Sint dt

=
VM
Cos α − Cos( +  )

2VM
‫ جريان ثانويه و اولية ترانس‬،‫شكل موجهاي ولتاژ و جريان بار‬ = Cos α 34

 ‫كميتهاي مرتبط با ترانس در یکسوكننده تکفاز با ترانس دوبل‬
vo   t   + 
I for
I io i s1 = 
0 for  +   t  2 + 
t I VM
Is = , Vs =
vs2 vs1 2 2
I
is1  NsI for   t   + 
N s is = 
− N s I for  +   t  2 + 
I
is2 N p i p = N s is
NsI
 Ns
Power

Nsis=Npip  N I for   t   + 
 p
ip = 
-NsI − N s I for  +   t  2 + 
Ns  Np
Np
I ip 
Ns N
−
 + α Ip = s I
α
I
Np
Np
Np N p VM
Is: ‫مقدار مؤثر جريان ثانوية ترانس‬ Vp = Vs = 
Ns Ns 2
Ip: ‫مقدار مؤثر جريان اولية ترانس‬ 35
 VM I
S s = 2Vs I s = 2   = VM I
2 2 ‫آمپر ظاهري‬-‫ ولت‬: S
N p VM N s V I
S p = Vp I p =   I = M )‫ قدرت حقيقي (متوسط‬: P
Ns 2 Np 2
2VM I :‫بافرض ايده آل (بدون تلفات) بودن ترانس و مبدل‬
Pp = Ps = Pdc = Vdc I dc = Cosα Pp=Ps=Pdc=VdcIdc

Ps 2VM I Cosα 2
P.F . s = = = Cosα
Power

Ss VM I  ‫ ضريب قدرت‬: P.F.

Pp 2 2 VM I Cosα 2 2
P.F . p = = = Cosα
Sp VM I 
2
T .U .F . s = P.F .s  =0 = = 0.637
 ‫ ضريب استفادة ترانس‬:T.U.F.
(Transformer Utilization Factor)
2 2
P.U .F . p = P.F . p  =0 = = 0.9
 36
 ‫‪dc‬‬
‫‪Vrms‬‬
‫= ‪F .F .‬‬
‫‪Vdc‬‬ ‫فركانس ريپل )‪fr : (Ripple Frequency‬‬
‫‪Vac‬‬
‫= ‪R.F .‬‬
‫‪Vdc‬‬ ‫ضريب شكل )‪F.F. : (Form Factor‬‬
‫‪v o = Vdc + v ac‬‬
‫‪Vrms = Vdc + Vdc‬‬ ‫ضريب تموجات )‪R.F. : (Ripple Factor‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Power‬‬

‫‪Vac = Vrms − Vdc‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪ : vo‬مقدار لحظه اي ولتاژ خروجي يكسوكننده‬

‫‪ Vrms‬‬ ‫‪‬‬
‫‪R.F . = ‬‬ ‫‪ − 1‬‬ ‫‪ : Vdc‬مقدار متوسط ولتاژ خروجي‬
‫‪ Vdc‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ : vac‬مقدار لحظه اي مؤلفة متناوب ولتاژ خروجي‬
‫‪ : Vac‬مقدار مؤثر مؤلفة متناوب ولتاژ خروجي‬
‫‪R.F . = F .F .2 − 1‬‬ ‫‪ : Vrms‬مقدارمؤثر ولتاژ خروجي‬

‫‪37‬‬
 fr= 2f ac ‫ فركانس منبع‬: f

2VM
Vdc =

VM
Vrms =
Power

2
V 
F .F . = rms = = 1.11
Vdc 2 2
R.F . = F .F .2 − 1 = 1.112 − 1 = 0.48

38
 ac

v = VM Sin(t )

i =  I nM Sin(nt −  n )
n =1
v
−1  a n 
I nM = an + bn ,  n = tan  
2 2

 bn  i
2 2
1 1
an =  i Cos(nt ) dt , bn =  i Sin(nt ) dt  t
 0
 0
α
Power

2
1
p = vi , P =
2  vi dt
0
2 
1
VM Sin(t ) I nM Sin(nt −  n ) dt
2 0
P= ‫ ام جريان‬n ‫ پيك هارموني‬: InM
n =1 
2 ‫ ام جريان‬n ‫ زاوية فاز هارموني‬: n

1
P= 
2 0
VM Sin(t ) I 1M Sin(t − 1 ) dt ‫ ام جريان‬n ‫ مقدار مؤثر هارموني‬: In
V M I 1M
‫ مقدار مؤثر ولتاژ‬:V
P= Cos1 = VI 1Cos1 39
2
  
S = VI = V  I n = V I1 + V  In
2 2 2 2 2
‫آمپر ظاهري‬-‫ ولت‬: S
n =1 n=2


)‫ قدرت اكتيو (حقيقي‬: P
S = V I 1 Cos 1 + V I 1 Sin 1 + V I ‫آمپر راكتيو‬-‫ ولت‬: Q
2 2 2 2 2 2 2 2
n
n=2
‫آمپر اعوجاج‬-‫ ولت‬: D
S = P2 + Q2 + D2
P VI 1Cos1 I 1Cos1
Power Factor : P.F . = = =
S VI I ‫ ضريب قدرت‬: P.F.
Power

displacement Factor : d .F . = Cos1 ‫ ضريب جابجايي‬: d.F.

DistortionFactor : D.F . =
P.F . I 1
= ‫ ضريب اعوجاج‬: D.F.
d .F . I
In
H .D. =
I1


I ‫ اوجاج هارمونيكي‬: H.D. (Harmonic Distortion)

2
2
I − I1 I 
n 2 2
n=2 ‫ اعوجاج هارمونيكي كلي‬: T.H.D. (Total Harmonic Distortion)
T .H .D. = = 2
=   − 1
I1 I1  I1 
40
 Single-phase bridge half-controlled rectifier
‫ پل نيم كنترل با ديود هرزگرد‬:‫يكسوكننده تكفازتمام موج‬
u2

b)
O t

ud
VT 1

VT 2
id 
i2
T a
L O t

VDR
u id Id
ud
2
iVTO Id t
b R iVD1
Power

4
iVTO − t
VD3

VD4

Id
iVD 2
3
− t
iVDO Id
R
O  t
Id
i2
O t
Id

1  2
 
Ud = 2U 2 sin td(t ) = U 2 (1 + cos ) = 0.45U 2 (1 + cos )

41
 Single-phase bridge half-controlled rectifier
‫ پل نيم كنترل با ديود هرزگرد‬:‫يكسوكننده تكفازتمام موج‬
u2

b)
O t

ud
VT 1

VT 2
id 
i2
T a
L O t

VDR
u id Id
ud
2
iVTO Id t
b R iVD1
Power

4
iVTO − t
VD3

VD4

Id
iVD 2
3
− t
iVDO Id
R
O  t
Id
i2
O t
‫ولتاژ خروجي نمي تواند منفي شود‬ Id

42
 ‫ساختار ديگر يكسوكننده تكفازتمام موج‪ :‬پل نيم كنترل با ديود هرزگرد‬

‫‪VD3‬‬
‫‪VT1‬‬
‫‪T‬‬
‫‪load‬‬
‫‪u2‬‬

‫‪VD4‬‬
‫‪VT2‬‬
‫‪Power‬‬

‫مقايسه با مدار قبل‬

‫عدم نياز به ديود هرزگرد –‬
‫ضرورت نياز به دو زمين براي مدار قدرت (مدار تحريك گرانتر) –‬

‫‪43‬‬
 Single-phase bridge half-controlled rectifier
‫ پل نيم كنترل با ديود هرزگرد‬:‫يكسوكننده تكفازتمام موج‬
Power

1   −
I VT =
I1rms=I2rms= 2  I d2 d (t ) =
2
Id

44
 ۱ ‫مثال‬
Power

1   −
I VT =
I1rms=I2rms= 2  I d2 d (t ) =
2
Id

45
 2‫مثال‬

1  2 2U 2 1 + cos 1 + cos
U d =  2U 2 sin td(t ) = = 0.9U 2 = 0.5 * 2U 2
Power

   2 2
cos = 0.57   = 55.2

46
 3‫مثال‬
R-L

1  + 2 2
 
Ud = 2U 2 sin td(t ) = U 2 cos = 0.9U 2 cos = 0.5 * 2U 2

Power

cos = 0.78   = 38.2

47
 ‫يكسوكننده سه فاز‬

‫❖ يكسوكننده سه فازنيم موج (‪Half Bridge‬يا ‪)Half Wave‬‬

‫➢ كنترل نشده (ديودي)‬
‫➢ كنترل شده(تريستوري)‬

‫❖ يكسوكننده سه فازتمام موج (‪)Full Bridge‬‬

‫‪Power‬‬

‫➢ كنترل نشده (ديودي)‬

‫➢ نيم كنترل(تريستوري‪-‬ديودي)‬
‫➢ تمام كنترل(تريستوري)‬

‫‪48‬‬
 )Half Wave ‫يا‬Half Bridge( ‫يكسوكننده سه فازنيم موج‬
Resistive load,  = 0º ‫مشابه یكسوكننده سه فاز نیم موج دیودي‬
ua ub uc
U a = 2U 2 sin(t ) u2

2
U b = 2U 2 sin(t − )
3 O t1 t2 t3 t

2
U c = 2U 2 sin(t + ) 6
3 uG
T t
a VT1
O
ud
b
Power

VT2 t
c O
iVT
VT3 1
ud T1 T2 T3
O t
R id uVT
1
O t

‫كاتد مشترك‬Common-cathode connection

u u
‫ترانس با اتصال ستاره‬Natural commutation point
ab ac

Peak Inverse Voltage (PIV) = 6U 2 = 3Vm = VLine_ max 49

 ‫يكسوكننده سه فازنيم موج (‪Half Bridge‬يا ‪)Half Wave‬‬
‫مشابه یكسوكننده سه فاز نیم موج دیودي ‪Resistive load,  = 0º‬‬
‫‪ua‬‬ ‫‪ub‬‬ ‫‪uc‬‬
‫) ‪U a = 2U 2 sin(t‬‬ ‫‪u2‬‬

‫‪2‬‬
‫‪U b = 2U 2 sin(t −‬‬ ‫)‬
‫‪3‬‬ ‫‪O t1‬‬ ‫‪t2‬‬ ‫‪t3‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪‬‬
‫‪2‬‬
‫‪U c = 2U 2 sin(t +‬‬ ‫)‬ ‫‪6‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪uG‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪VT1‬‬
‫‪O‬‬
‫‪ud‬‬ ‫پوش مثبت ولتاژ فازها‬

‫‪b‬‬
‫‪Power‬‬

‫‪VT2‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪O‬‬
‫‪iVT‬‬
‫‪VT3‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ud‬‬ ‫‪T1‬‬ ‫‪T2‬‬ ‫‪T3‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪R‬‬ ‫‪id‬‬ ‫‪uVT‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ O‬همواره دیودی هدایت میکند که ولتاژ آند آن از کاتد سایر دیودها‬ ‫‪t‬‬

‫بزرگتر باشد یا ولتاژ فاز آن از سایر فازها بزرگتر باشد‬

‫‪uab‬‬ ‫‪uac‬‬
‫هر دیود یک سوم دوره تناوب هدایت میکند‬
‫‪50‬‬
 ‫با جريان خروجي پيوسته‬ ‫يكسوكننده سه فازنيم موج‬
α
v1 T1
vo v1 = VM Sint is1

2
v2 T2 io
I io v 2 = VM Sin (t − )
3
t v3
4 T3
vo
v3 = VM Sin (t − ) ‫بار‬
3
v1 v2 v3
Power

5
+
6
3
Vdc =
2 V M Sint dt
+
6

3  3 3
Vdc =  Sin  VM Cosα= VM Cosα
 3 2
3
= U M Cosα
‫هر سوییچ یک سوم دوره تناوب هدایت می کند‬ 2
‫ پیك ولتاژ خط‬: UM
51
 Resistive load,  = 30º ‫فازنيم موج‬

‫يكسوكننده سه‬
u2 6 ua ub uc

O t

uG

T O t
a VT1
ud

b O t1 t
VT2 iVT
c
Power

1
VT3
ud
O
uVT u t
1 ac
R id
O t

uab uac

5
1 + 3 6
Ud =
2 
6
6
+
2U 2 sin td (t ) =
2
U 2 cos = 1.17U 2 cos
52
 Resistive load,  = 60º u2 ua ub uc

U a = 2U 2 sin(t )
2
U b = 2U 2 sin(t − )  t
3 O
6
2
U c = 2U 2 sin(t + )
3 uG
T
a VT1 O t
b ud
VT2
c
Power

VT3
ud O t
iVT
1
R id

O t

1  3 2      
Ud =
2  
6
+
2U 2 sin td (t ) =
2
U 2 1 + cos( +  ) = 0.675U 2 1 + cos( +  )
 6   6 
53
3
 Resistive load, quantitative analysis
▪ When   30º, load current id is continuous.
5
1 + 3 6 (3-18)
Ud =
2 
6
6
+
2U 2 sin td (t ) =
2
U 2 cos = 1.17U 2 cos

3
▪ When 150>  30º, load current id is discontinuous.
1  3 2      
Ud =
2  
6
+
2U 2 sin td (t ) =
2
U 2 1 + cos( +  ) = 0.6751 + cos( +  )
 6   6 
(3-19)
Power

3 1.2
1.17
Average load current
U 0.8
(3-20) Ud/U2
Id = d
R 0.4 1
3
Thyristor voltages 2
0 30 60 90 120 150
/(°
)
1- resistor load 2- inductor load
3- resistor-inductor load 54
 4‫مثال‬
Power

1  3 2      
Ud =
2 

6
+
2U 2 sin td (t ) =
2
U 2 1 + cos( +  ) = 0.6751 + cos( +  )
 6   6 
3
55
 Inductive load, L is large enough
ua ub uc
ud

O  t

T u2 VT1 ia

a L
O t
ib
b eL id O t
VT2 ud R ic

O t
c id
VT3 O t
uVT
1
Power

O uac uac
t
uab
Load current id is always continuous.
5 (3-18)
1 + 3 6
Ud =
2 
6
6
+
2U 2 sin td (t ) =
2
U 2 cos = 1.17U 2 cos

3
Thyristor voltage and currents, transformer current
1
I 2 = I VT = I d = 0.577I d (3-23)
3
U FM = U RM = 2.45U 2 (3-25) 56
 :‫تریستور‬
  5 vo
 0 for  +   t   +

6 6 I io
 5 3
vT 1 = v1 − v 2 for  +  t   +
 6 2
v3 v1 v2
 3 13
v −
 1 3 v for  +   t   +
 2 6 v12 v13
I I
I T ( av ) = , I T ( rms ) =
3
Power

3
I iT1,is1
PIV = 3 VM = U M
I VM
Is = , Vs = vT1
3 2 :‫ترانس‬
Vdc I dc 3
TUFs =  =0 = = 0.675
3Vs I s 2
T u2 VT1
v12 = v1 − v2
a L
b eL id
VT2 ud R v13 = v1 − v3
c 57
VT3
 ‫كميتها و پارامترهاي مربوط به تریستورها و ترانس در یکسوكننده سه فاز نيم موج‬

:‫تریستور‬
  5 vo
 0 for  +   t   +

6 6 I io
 5 3
vT 1 = v1 − v 2 for  +  t   +
 6 2
v3 v1 v2
 3 13
v −
 1 3 v for  +   t   +
 2 6 v12 v13
I I
I T ( av ) = , I T ( rms ) =
3
Power

3
I iT1,is1
PIV = 3 VM = U M
vT1
:‫ترانس‬
I VM
Is = , Vs =
3 2
Vdc I dc 3
TUFs =  =0 = = 0.675 v12 = v1 − v2
3Vs I s 2
v13 = v1 − v3
58
 ‫در یکسوكننده سه فاز نيم موج‬
fr=3f
3 3 VM
Vdc = = 0.827VM vo
2 VM  =0

5 5

1 − Cos2t
6 2 6
3 3VM
Vrms =  (VM Sint ) dt =  2 dt
2

2  2
t
6 6

5
Power

3  1  6
= VM t − Sin2 t  
4 2
6

3  5 1 5  1 
= VM − Sin − + Sin
4  6 2 3 6 2 3 

3  2 3 1 3 3
= VM  +  = VM + = 0.84VM
4  3 2  2 8

Vrms 0.84VM
FF = = = 1.0157  RF = 1.01572 − 1 = 0.18
Vdc 0.827VM 59
 T2
α
vo T6

T4
io io
I
is1 v4 v1 T 1

t v6 v3is1 T 3

vo
v2 v5 T5
Power

v3 v4 v5 v6 v1 v2
2
+ v1 = VM Sin
3 3
3VM   2  v2 = VM Sin(t − 60 )
Vdc =
 
 VM Sint dt =  
Cos (
3
+ α) − Cos (
3
+ α
)
 v3 = VM Sin(t − 120 )
+
3
v 4 = VM Sin(t − 180 )
3VM    3VM
=  2 Cos Cosα = Cosα v5 = VM Sin(t − 240 )
  3  
v6 = VM Sin(t − 300 )
60
 I
I T ( av ) =
6
I
I T ( rms ) =
6 v0
PIV = 2 VM
I V
Is = , Vs = M t
6 2
Ps Vdc I dc 3 2 6 VM I Cos 3 T6 T1 T2 T3 T4 T5
PFs = = = = = 0.55 Cos
S s 6Vs I s 6VM I  ‫دورة هدایت عناصر‬
v15
Power

TUFs = PFs  =0 = 0.55

v16 v12v
13
3
Vdc  =0 = VM = 0.955VM v14

2

3 3
vT1
=  (VM Sint ) dt = 0.956VM
2
Vrms  =0 2VM
 
3

FF = 1.001 , RF = 0.046 61
 ‫يكسوكننده سه فاز تمام موج يا پل تمام كنترل شده‬
)Full-Wave ‫يا‬Full-Bridge(
Circuit diagram d1
VT1
ia id
T VT3 VT 5
a load ud
n b c
Power

VT 4 VT 6
VT 2

d2
Common-cathode group and common-anode group
of thyristors ‫یك گروه كاتد مشترك و یك گروه آند مشترك‬
Numbering of the 6 thyristors indicates the trigger
sequence.
62
 ‫یکسوکننده پل سه فاز کنترل نشده‬
Resistive load,  = 0º

T6T1-T1T2-T2T3-T3T4-T4T5-T5T6 u2  = 0¡ãua ub uc Vo+

ud1
T1 T3 T5

O 
T6t1
T2 T4 T6 t
ud2

u2L
Ⅰ Ⅱ
uab uac
Ⅲ Ⅳ Ⅴ Ⅵ
ubc uba uca ucb uab uac
Vo-
ud

+
t
Power

-
iVT
1

O t
uVT uab uac ubc uba uca ucb uab uac
1

‫در هر لحظه از ردیف باالیی همواره یک سوییچ‬

‫ هدایت میکند و از ردیف پایین هم یک سوییچ‬O t

ia=iT1-iT4 uab uac 63

 u2  = 0¡ãua ub uc
ud1 T5
T1 T3
‫یکسوکننده پل سه فاز کنترل نشده‬
O  t1 t
Resistive load,  = 0º
T6 T2 T4 T6
ud2
Ⅰ Ⅱ Ⅲ Ⅳ Ⅴ Ⅵ
u2L uab uac ubc uba uca ucb uab uac
ud

O t

iVT
1

O t
uVT uab uac ubc uba uca ucb uab uac
1
Power

O t

uab uac

2
1 +

‫تغيير متغير‬ Ud =
  3
+
6U 2 sin td (t ) = 2.34U 2 cos
3 64
3
 ‫یکسوکننده پل سه فاز کنترل نشده‬
‫‪Power‬‬

‫‪65‬‬
 ud1  = 30¡ã
ua ub uc
‫یکسوکننده پل سه فازتمام کنترل‬
t1
Resistive load,  = 30º
O t

ud2
Ⅰ Ⅱ Ⅲ Ⅳ Ⅴ Ⅵ
ud uab uac ubc uba uca ucb uab uac

O t

uVT uab uac ubc uba uca ucb uab uac

1

+
O t
Power

- uab uac
ia

O t

2
1 +

‫تغيير متغير‬ Ud =
  3
+
6U 2 sin td (t ) = 2.34U 2 cos
3 66
3
 ‫یکسوکننده پل سه فازتمام کنترل‬
‫‪Power‬‬

‫‪67‬‬
 Resistive load,  = 60º ‫یکسوکننده پل سه فازتمام کنترل‬
 = 60¡ã
ud1 ua ub uc

t1
O t

ud2
Ⅰ Ⅱ Ⅲ Ⅳ Ⅴ Ⅵ
ud uab uac ubc uba uca ucb uab uac
Power

O t

uVT
1
uac uac

O t

uab
68
 ua ub uc ua ub
‫یکسوکننده پل سه فازتمام کنترل‬ ud1

Resistive load,  = 90º O t

ud2
ud uab uac ubc uba uca ucb uab uac ubc uba

O t

id

O t
Power

iVT
1

‫ با بار اهمی در شکل ولتار و جریان خروجی ناحیه صفر داریم‬ 60ºO‫برای‬ t
ia

O t

3   
‫تغيير متغير‬ Ud =
 

3
+
6U 2 sin td (t ) = 2.34U 2 1 + cos( +  )
 369
 u2  = 0¡ãua ub uc
‫یکسوکننده پل سه فازتمام کنترل‬ ud1

Inductive load,  = 0º O t1 t

ud2
Ⅰ Ⅱ Ⅲ Ⅳ Ⅴ Ⅵ
u2L uab uac ubc uba uca ucb uab uac
ud
‫با بار سلفی برای همه زوایای آتش رابطه ولتار خروجی یکسان است‬

O t

id
Power

O t
iVT
1

O t

2
1 +
Ud =
 3
+
6U 2 sin td (t ) = 2.34U 2 cos
3 70
3
 Inductive load,  = 30º ‫یکسوکننده پل سه فازتمام کنترل‬
 = 30¡ãu ub uc
ud1 a

‫ با بار سلفی برای همه زوایای آتش رابطه ولتار خروجی یکسان است‬O t 1 t

ud2
Ⅰ Ⅱ Ⅲ Ⅳ Ⅴ Ⅵ
ud uab uac ubc uba uca ucb uab uac
Power

O t

id

O t
ia
2
1 + t

O
Ud = 3
6U 2 sin td (t ) = 2.34U 2 cos
 3
+
71
 Inductive load,  = 90º ‫یکسوکننده پل سه فازتمام کنترل‬
 = 90¡ã ub uc ua
ud1

O t 1 t

ud2 Ⅰ Ⅱ Ⅲ Ⅳ Ⅴ Ⅵ
uab uac ubc uba uca ucb uab uac
ud
Power

O t

uVT uac uac

1

O t
uab

72
‫‪Power‬‬ ‫یکسوکننده پل سه فازتمام کنترل‬

‫‪73‬‬
 ‫مقادیر و شاخصها در یکسوكننده پل سه فازتمام كنترل‬

2
Is = I I T ( av ) =
I
3 3
VM I
Vs = I T ( rms ) =
2 3
V I PIV = 3 VM = U M t
PF = dc dc
3Vs I s
3 3 I
VM Cos o o
I

120 240 iT1
=
VM 2 I
Power

3 I
2 3 iT’1
3 I
= Cos = 0.955Cos fr = 6 f
 is
RF = 0.046
TUF = 0.955
-I

74
 Quantitative analysis
Average output voltage
2
1 +
Ud =
 
3
3
+
6U 2 sin td (t ) = 2.34U 2 cos (3-26)
3
For resistive load, When 120>α > 60º, load current id is discontinuous.
3    
U d =  6U 2 sin td (t ) = 2.34U 2 1 + cos( +  ) (3-27)
 3 +  3 
Average output current (load current)
Ud
Id = (3-20)
R
Transformer current
Power

1  2 2 2  2
I2 =  I d   + (− I d )    = I d = 0.816I d
2
(3-28)
2  3 3  3
Thyristor voltage and current
– Same as three-phase half-wave rectifier
EMF load, L is large enough
– All the same as inductive load except the calculation of average output
current
Ud − E
Id = (3-29)
R 75
 ‫مقایسه یکسوكننده تکفاز و سه فاز‬

‫‪AC-DC‬‬
‫‪2 Vm‬‬
‫‪‬‬

‫‪+‬‬ ‫‪2Vm‬‬
‫= ‪Vo‬‬ ‫‪cos‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪50Hz‬‬ ‫‪Vo‬‬ ‫‪90o‬‬ ‫‪180o‬‬
‫تكفاز‬ ‫متوسط ولتاژ خروجي‬
‫‪−‬‬ ‫يك دوره تناوب خروجي‬ ‫‪2Vm‬‬
‫‪−‬‬
‫‪10‬ميلي ثانيه است‬ ‫‪‬‬
‫‪Power‬‬

‫‪3VL − L,m‬‬
‫‪‬‬
‫‪50Hz‬‬
‫‪+‬‬
‫سه فاز‬
‫‪3VL−L,m‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Vo‬‬ ‫= ‪Vo‬‬ ‫‪cos ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪90o‬‬ ‫‪180o‬‬
‫متوسط ولتاژ خروجي‬
‫‪−‬‬
‫يك دوره تناوب خروجي‬ ‫‪3VL−L,m‬‬
‫‪−‬‬
‫‪3.33‬ميلي ثانيه است‬ ‫‪‬‬
‫‪76‬‬
 α
v1 v2 v3 vA A

t v1 T1 T2 T3

T1 T2 T3
vB v2
D3 D1 D2
v3
vo = vAB
io fr = 3 f D1 D2 D3
Power

is Vdc = V A( av ) − VB ( av )
3 3 3 3
= VM Cosα+ VM
2 2
‫هدایت پیوسته‬
3 3
= VM (1 + Cosα)
2
77
 α
v2 v3 A
v1
vA v1
t T1 T2 T3

vB v2
vo v3
io
D1 D2 D3
Power

is

‫هدایت ناپیوسته‬

78
 ‫یکسو کننده پل سه فاز نیم کنترل شده‬
‫‪Power‬‬

‫‪79‬‬
 Power

80
 Power

81
‫‪Power‬‬ ‫يک تجربه‬

‫‪82‬‬
 ‫يک تجربه‬

‫اهمیت پالس سنکرون کننده در یکسوکننده ها‬

‫مثال ‪ :‬کنترل دور یک موتور ‪ dc‬در یک ‪CNC‬‬
‫سوختن ترانس نمونه بردار و تعویض آن باعث شده بودکه موتوری‬
‫که قبال تا ‪۱۰۰۰‬دور در دقیقه کا رمیکرد فقط تا حدود ‪۳۰۰‬دور در‬
‫دقیقه کار کند و بیشتر از آن کار نکند‪.‬‬
‫‪Power‬‬

‫مشکل در وجود اختالف فاز بین ولتاژ واقعی برق شهر با خروجی‬
‫ترانس نمونه بردار به علت بزرگ بودن اندوکتانس نشتی ترانس‬
‫جدید می باشد‬

‫‪83‬‬
 Vr
_

+
ac
Power

84
84
 ‫عملکرد چهار ناحيه اي دریکسوكننده ها‬

‫‪AC-DC‬‬
‫روش اول‪ :‬استفاده از دو مبدل موازي معکوس‬
‫كه در هر لحظه فقط یکی از آنها با توجه به جهت جریان مورد نياز بار هدایت می كند‬
‫‪+‬‬
‫‪3-‬‬
‫‪phase‬‬ ‫‪3-phase‬‬
‫‪Vt‬‬ ‫‪supply‬‬
‫‪supply‬‬
‫‪−‬‬
‫‪Power‬‬

‫بلوک آبی (سمت راست) در جريان منفی خروجی هدايت ميکند‪.‬‬

‫بلوک قرمز (سمت چپ) در جريان‪‬مثبت خروجی هدايت ميکند‪.‬‬

‫‪Q2 Q1‬‬
‫‪Q3‬‬ ‫‪Q4‬‬ ‫‪T‬‬

‫‪85‬‬
 ‫عملکرد چهار ناحيه اي دریکسوكننده ها‬

‫‪AC-DC‬‬
‫روش دوم‪ :‬استفاده از دو مبدل موازي معکوس با هدایت همزمان‬
‫‪Power‬‬

‫هدايت همزمان دو مبدل با وجود سلف محدود كننده‬ ‫‪86‬‬

‫‪Power‬‬

‫هدايت همزمان دو مبدل با وجود سلف محدود كننده‬ ‫‪87‬‬

‫‪Power‬‬

‫بدست آوردن جریان گردشی بين مبدلها‬

‫براي كاهش جریان گردشی باید اندوكتانس مربوطه را زیاد كرد‬

‫‪88‬‬
 ‫‪V‬‬

‫ناحية عملکرد‪+‬‬ ‫انواع مبدل از نظر‬

‫‪Io Vo‬‬
‫‪I‬‬
‫‪-‬‬ ‫مبدل کنترل نشده (یکسوکننده)‬
‫‪V‬‬
‫‪+‬‬
‫‪Io Vo‬‬ ‫مبدل یک ربعی‪ :‬مبدل نیمه کنترل شده‬
‫‪I‬‬ ‫‪-‬‬ ‫(یکسوکننده)‬

‫‪V‬‬
‫‪+‬‬
‫‪Power‬‬

‫مبدل دو ربعی‪ :‬مبدل تمام کنترل شده‬

‫‪Io Vo‬‬
‫(یکسوکننده ‪ ،‬اینورتر)‬
‫‪I‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪V‬‬
‫‪+‬‬ ‫مبدل چهار ربعی‪ :‬مبدل تمام کنترل شدة دوگانه‬
‫‪Io Vo‬‬ ‫(یکسوکننده ‪ ،‬اینورتر)‬
‫‪I‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪89‬‬
 ‫اثر اندوكتانس ترانسفورماتور بر همپوشانی فازها‬
‫یکسوكننده سه فاز نیم موج دیودی‬

‫به دلیل وجود اندوکتانس نشتی ترانس به‬

‫محض اینکه ‪ V2‬از ‪ V1‬بزرگتر می شود‬
‫‪ D1‬خاموش نمی شود‪ .‬بلکه هر دیود زمانی‬
‫خاموش می شود که جریان سلف نشتی‬
‫سری شده با آن هم صفر شود‪.‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪II‬‬ ‫‪III‬‬ ‫جریان سلف هم به طور آنی صفر نمی شود‪.‬‬
‫‪Power‬‬

‫بنابراین باوجود اینکه‪ V2>V1‬شده است‬

‫در یک بازه زمانی هردو دیود ‪D1D2‬‬
‫روشن هستند تا به تدریج جریان دیود قبلی‬
‫(‪ )D1‬صفر شده و جریان دیود جدید‬
‫(‪ )D2‬به مقدار جریان بار برسد‪.‬‬

‫‪90‬‬
 ‫همپوشانی در یکسوكننده سه فاز نیم موج دیودی‬
‫‪Power‬‬

‫‪i=i2=IL-i1 ----→ di2/dt=-di1/dt‬‬

‫رابطه بین زاویه همپوشانی و جریان خروجی‬

‫و اندوكتانس نشتی ترانس‬ ‫‪91‬‬
 ‫تحلیل ولتاژ خروجی با وجود همپوشانی در یکسوكننده سه فاز‬
‫نیم موج‬
‫رابطه جریان گردشی بین دوفاز در حال هدایت‬

‫‪ub-ua = 2·LB·dia/dt‬‬
‫‪ik: 0‬‬ ‫‪Id‬‬
‫‪ia = Id-ik :‬‬ ‫‪Id‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪ib = ik‬‬ ‫‪:‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪Id‬‬
‫‪Power‬‬

‫بدست آوردن زاویه همپوشانی مهم است‬

‫رابطه ولتاز خروجی در بازه زمانی همپوشانی‬
‫‪dik‬‬ ‫‪dik ua + ub‬‬
‫‪ud = ua + LB‬‬ ‫‪= ub − LB‬‬ ‫=‬ ‫)‪(3-30‬‬
‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪92‬‬
‫‪Power‬‬ ‫اثر همپوشانی در یکسوكننده سه فاز نیم موج دیودی‬

‫‪93‬‬
 ‫اثر همپوشانی در یکسوكننده سه فاز نیم موج تریستوری‬

‫‪T‬‬ ‫‪LB‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪ia‬‬
‫‪ik‬‬ ‫‪LB‬‬ ‫‪VT1‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪ib‬‬
‫‪VT2‬‬
‫‪LB‬‬ ‫‪ic‬‬
‫‪c‬‬
‫‪VT3‬‬
‫‪ud‬‬
‫‪R‬‬ ‫‪L‬‬

‫‪ud‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ua‬‬ ‫‪ub‬‬ ‫‪uc‬‬

‫‪Power‬‬

‫‪O‬‬ ‫‪t‬‬

‫‪id‬‬ ‫‪ic‬‬ ‫‪ia‬‬ ‫‪ib‬‬ ‫‪ic‬‬ ‫‪ia‬‬ ‫‪Id‬‬

‫‪O‬‬ ‫‪g‬‬ ‫‪t‬‬

‫به دلیل وجود اندوکتانس نشتی ترانس به محض اینکه تریستور ‪ T2‬را روشن می کنیم‬
‫تریستور ‪ T1‬خاموش نمی شود‪ .‬بلکه هر تریستور زمانی خاموش می شود که جریان‬
‫سلف نشتی سری شده با آن هم صفر شود و جریان سلف هم به طور آنی صفر نمی شود‪.‬‬
‫بنابراین با روشن شدن ‪ T2‬در یک بازه زمانی هردو تریستور ‪ T1T2‬روشن هستند تا‬
‫به تدریج جریان تریستور قبلی صفر شده و جریان تریستور جدید به مقدار جریان بار‬ ‫‪94‬‬
 ‫اثر همپوشانی در یکسوكننده سه فاز نیم موج تریستوری‬

‫میتوانیم به جای اینکه ورودی را ‪ Vm Sinωt‬در نظر بگیریم وزاویه‬

‫آتش را ‪ α‬بگیریم ورودی را )‪ Vm Sin(ωt+ α‬در نظر بگیریم با‬
‫زاویه آتش صفر‪.‬‬
‫‪Power‬‬

‫‪95‬‬
 ‫محاسبه میزان کاهش متوسط ولتاز خروجی ناشی از همپوشانی در‬
‫یکسوكننده سه فاز نیم موج تریستوری‬
1  +g + 56 3  +g + 56 dik
U d = 
2 / 3 6
 +
5 ( u b − u d ) d (t ) = 
2 6 +
5 [ u b − ( u b − LB
dt
)]d(t )

5
3  +g + dik 3 Id 3
=  6
LB d(t ) =  LBdik = X BId
Power

5
2 +
6 dt 2 0 2

cos  − cos( + g ) =
2X BId g‫محاسبه زاویه همپوشانی‬
6U 2

– Id ,g
– XB ,g
– For  90o ,  ,g 96
 ‫اثرات همپوشانی در یکسوكننده ها‬
Single- Single- Three- Three-
Circuits phase half- phase m-pulse recfifier
phase full phase
wave bridge wave bridge

U d XB
Id
2X B
Id
3X B
Id 3X B
Id
mX B
Id ①

  2  2

2X B Id Id X B ②
Id X B 2I d X B 2X B Id
cos − cos( + g ) 2U 2 sin

2U 2 2U 2 6U 2 6U 2 m
Power

– ‫ تریستورها‬di/dt ‫کاهش‬.
– ‫کاهش متوسط ولتاژ خروجی‬
– ‫ایجاد شکاف در ولتاژ سمت شبکه‬Notching in the AC side voltage

97
‫‪Power‬‬ ‫اثر همپوشانی در یکسوكننده های تکفاز و سه فاز تمام موج‬

‫‪98‬‬
 ‫مثال‬

‫در یک یکسوکننده تمام کنترل شده پل تکفاز که ولتاژ موثر ورودی‬

‫آن ‪ 230 V‬و ‪ 60 Hz‬می باشد و اندوکتانس نشتی ترانس ‪۵٪‬‬
‫(پریونیت) و توان مبنا (پایه) مبدل ‪ 5KVA‬می باشد‪.‬‬
‫اگر توان خروجی مبدل ‪ 3kW‬و زاویه آتش‪ =30o‬باشد زاویه‬
‫همپوشانی و متوسط ولتاژ خروجی را بدست آورید‪.‬‬
‫‪Power‬‬

‫‪99‬‬
 1-Phase Thyristor Converter

o During the commutation interval, all four thyristors conduct, and

therefore, vd=0, and the voltage vLs=vs.
di s
v s = v Ls = L s
Power

dt
 + Id
 A =  2V s sin (t )dt = L s  di s = 2L s I d
 −Id
 +
 A =  2V s sin (t )dt = 2V s cos  − cos( +  ) = 2L s I d


−1 2L s I d 
  = cos cos  −  −
 2V s  100
 1-Phase Thyristor Converter: with and without Ls

without Ls with Ls

o Voltage drop due to the inclusion of Ls.

Power

A 2L s I d
 V d = =
 
V d  = 0  = 0.9V s cos 
2L s I d
V d   0  = 0.9V s cos  −

101
 ‫پاسخ‬
5000
I rated = = 21.74 A
230
V
Z base = rated = 10.58 
I rated
0.05 Z base
Ls = = 1.4 mH
377
 = 30 0

 2 
Pd = V d I d = 0.9V s cos  − L s I d  I d = 3000
  
Power

I d = 17.3 A

 −1 2L s I d 
 = cos cos  −  −  = 5.9
0

 2V s 
2
V d = 0.9V s cos  − L s I d = 173.5 V

Vd=179.26 v‫بدون درنظر گرفتن اثر اندوکتانس نشتی‬
102
 q

Pdc=Vdc*Idc
α 90  Vdc  0 : ‫حالت یكسوكنندگي‬
Power

 


α 90  Vdc  0 : ‫حالت اینورتري‬
 

+
Io Vo
-
103
 Power
p

104
 Power
p

105
 Power

106
 ‫منبع‬ ‫فیلتر‬ ‫یکسوکننده‬
‫فیلتر‬ ‫بار‬
‫‪ac‬‬ ‫‪ac‬‬ ‫‪dc‬‬ ‫‪dc‬‬
‫‪Power‬‬

‫فیلتر ‪ :dc‬برای صافتر کردن ولتاژ خروجی یکسوکننده‬

‫فیلتر ‪ :ac‬برای حذف یا تقلیل هارمونیهای جریان ورودی یکسوکننده (جریان منبع ‪) ac‬‬

‫‪107‬‬
 dc

C ‫فیلتر‬
io
vo
is

vo
Power

io

is

108
 Power

109
 :‫ باشد‬I ‫با فرض اینکه جریان بار صاف و برابر‬
dvo V T
I =C =C  V = I
dt T C
VM vo V
Vdc V T
Vdc = VM − = VM − I
2 2C
Power

T
Vdc

VM
t

110
 ‫‪dc‬‬

‫‪vo‬‬
‫‪io‬‬ ‫فیلتر ‪RC‬‬
‫‪is‬‬ ‫‪R‬‬

‫‪vo‬‬
‫‪C‬‬

‫‪io‬‬
‫‪Power‬‬

‫‪is‬‬

‫در مقایسه با فیلتر‪ C‬این فیلتر باعث بهبود جریان خازن و منبع و همچنین بهبود فیلترینگ میشود‪.‬‬
‫مقاومت ‪ R‬نسبتاً کوچک باید باشد (نسبت به مقاومت بار) تا تلفات و افت ولتاژ زیاد نشود‪.‬‬
‫مقدار خازن طوری انتخاب میشود که راکتانس آن در فرکانس ریپل در حدود یک دهم حداقل مقاومت بار باشد‪.‬‬
‫‪111‬‬
 ‫‪dc‬‬

‫‪io‬‬
‫فیلتر ‪L-C‬‬
‫‪vo‬‬
‫‪L‬‬
‫‪is‬‬

‫‪vo‬‬
‫‪C‬‬

‫‪io‬‬
‫‪Power‬‬

‫‪is‬‬

‫کاهش تموجات خروجی با استفاده از فیلتر ‪ L-C‬حاصل میگردد‪.‬‬

‫‪ L‬و ‪ C‬طوری انتخاب میشوند که فرکانس تشدید آنها به اندازة کافی کمتر از فرکانس ریپل باشد ( مث ً‬
‫ال‬
‫کمتر از یک پنجم)‬
‫مقدار خازن مانند فیلتر قبلی مشخص و براساس آن ‪ L‬محاسبه میگردد‪.‬‬
‫‪112‬‬
 ac
jnL
L I +
Is
Isn 1 In vs C
jnC

‫ام جریان‬n ‫مدار معادل سیستم در هارموني‬

I sn
1
Power

In
jnC 1
I sn = In = In
1 1 − n 2 2 CL 1
+ jnL r =
jnC LC
I sn 1 1
=
I n 1 − n 2 2 CL r n

113
 ‫مثال از طراحی فیلتر ‪ac‬‬

‫مقدار ‪ LC‬فيلتر ورودي یکسوكننده پل تکفاز با فركانس ورودي ‪۶۰‬‬

‫هرتز را براي اینکه دامنه هارمونيک سوم جریان به كمتر از یک درصد‬
‫هارمونيک اول برسد را بدست آورید‬
‫‪Power‬‬

‫‪114‬‬
 ‫اثر فيلتر خازني در خروجي يكسوكننده ديودي‬
Single-phase bridge, RC load

id
i,ud
ud
VD1 VD3
i2 iC iR i

u1 u2 ud + C R
  t
Power

0 2

VD2 VD4


a) b)

115
 ‫ در خروجي يكسوكننده ديودي‬LC ‫اثر فيلتر‬
Single-phase bridge, RLC load

id
L
VD 1 + uL - i2,u2,ud u2 ud
i2 VD 3
iC iR i2
+
ud R
Power

u1 u2 0
C 
  t
VD 2 VD 4

a) b)

116
 ‫اثر فيلتر خازني در خروجي يكسوكننده ديودي سه فاز‬

Three-phase bridge, RC load

ud u
ab u uac
d

ia
VD 1 VD 3 VD 5 id

ia  0    t
T
a iC iR 3
ud +
Power

b C R
c id

VD 4 VD 6 VD 2
O t

a) b)

117
 ‫اثر فيلتر خازني در خروجي يكسوكننده ديودي سه فاز‬

Three-phase bridge, RC load

Waveform when RC1.732

ia ia

O t O t
Power

id id

O t O t

a）RC= 3 b）RC< 3

118
 ‫ در خروجي يكسوكننده ديودي سه فاز‬LC ‫اثر فيلتر‬

Three-phase bridge, RLC load

ia
VD1 VD3 VD5
ia id O t
T iC iR
a
b u d+ C R b)
Power

ia
c
O t
VD4 VD6 VD2

a) c)

119
 ‫يکسوکننده کنترل شده سه فاز با ترانس دوبل ستاره‬
Double-star controlled rectifier
Circuit Waveforms When  = 0º
ua ub uc
ud1

O t
1I
T ia 2 d
1I
a b c 6 d
Power

O uc' ua' ub' uc' t

ud2

iP n LP
n2 n1
O t
L
1I
a' b' c' u ia' 2 d
d 1I
R 6 d
VT5

VT3

VT1

VT4

VT6

VT2

id O t

Difference from 6-phase half-wave rectifier 120

 ‫‪Effect of interphase reactor‬‬
‫)‪(inductor, transformer‬‬
‫وجود سلف ميان‪ -‬فاز باعث مي شود كه ولتاژ خروجي برابر با تفاضل ولتاژ پوش مثبت و منفي شود‪ .‬يعني‬
‫تعداد قله هاي ولتاژ خروجي دوبرابر يكسوكننده نيم موج مي شود (مشابه يكسو كننده ‪ 6‬پالسه)‬

‫' ‪ud1,ud2 u‬‬ ‫‪ua‬‬ ‫'‪uc‬‬ ‫‪ub‬‬ ‫'‪ua‬‬ ‫‪uc‬‬ ‫'‪ub‬‬

‫‪b‬‬

‫‪ua‬‬
‫‪1‬‬
‫‪u‬‬
‫‪2 P‬‬ ‫)‪a‬‬
‫‪n LP‬‬ ‫‪O t1‬‬ ‫‪t‬‬

‫‪n2-‬‬ ‫‪+ - +n‬‬

‫‪Power‬‬

‫‪1‬‬
‫'‪ub‬‬ ‫‪L‬‬ ‫。‬
‫‪60‬‬
‫‪iP‬‬ ‫‪up‬‬
‫‪ud2 ud‬‬ ‫‪ud1‬‬
‫‪R‬‬ ‫)‪b‬‬
‫‪VT 1‬‬ ‫‪VT 6‬‬ ‫‪O‬‬ ‫‪t‬‬
‫。‬
‫‪up = ud2 − ud1‬‬
‫‪360‬‬
‫)‪(3-97‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ud = ud2‬‬ ‫)‪− u p = ud1 + U p = (ud1 + ud2 ) (3-98‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪121‬‬
‫‪Power‬‬ ‫نحوه ساخت سلف ميان‪-‬فاز‬

‫‪122‬‬
 I
I T ( av ) =
6
I
I T ( rms ) =
6 v0
PIV = 2 VM
I V
Is = , Vs = M t
6 2
Ps Vdc I dc 3 2 6 VM I Cos 3 T6 T1 T2 T3 T4 T5
PFs = = = = = 0.55 Cos
S s 6Vs I s 6VM I  ‫دورة هدایت عناصر‬
v15
Power

TUFs = PFs  =0 = 0.55

v16 v12v
13
3
Vdc  =0 = VM = 0.955VM v14

2

3 3
vT1
=  (VM Sint ) dt = 0.956VM
2
Vrms  =0 2VM
 
3

FF = 1.001 , RF = 0.046 123

 ‫مقايسه يكسوكننده ‪ 6‬پالسه با ترانس دوبل‬
‫با يكسوكننده ‪6‬پالسه با پل سه فاز‬

‫از نظر متوسط ولتاژ خروجی ‪:‬‬

‫يكسو كننده ‪ 6‬پالسه با ترانس دوبل مشابه سه فاز نيم موج است و نصف‬
‫يكسوكننده پل سه فاز می باشد‬

‫ا زنظر جريان دهی دوبرابر يكسوكننده هاي سه فاز نيم موج و تمام موج می‬
‫‪Power‬‬

‫باشد‬

‫كاربرد‪ :‬براي شرايط ولتاژ كم و جريان زياد مناسب است‬

‫‪124‬‬
 ‫داليل سري‪ -‬موازي كردن يكسوكننده ها‬

‫افزایش سطح ولتاژ خروجی ‪:‬‬

‫‪series connection‬‬
‫براي افزایش ظرفیت‬
‫خروجی‬
‫افزایش سطح جریان خروجی‬
‫اتصال چند‬
‫یکسوكننده‬ ‫‪parallel connection‬‬
‫‪Power‬‬

‫براي بهبود جریان سمت شبکه ‪ AC‬و همچنین بهبود‬

‫كیفیت ولتاژ ‪ DC‬خروجی‬
 Phase-shift connection of multiple rectifiers
‫موازي‬-‫شیفت فاز در خروجي یکسوکننده هاي سري‬
Parallel connection

1 LP 2
VT
T L
c1 c2

b1 b2
M
Power

a1 a2

12-pulse rectifier realized by

paralleled 3-phase bridge rectifiers
‫ پالسه با موازي كردن خروجی دو يكسوكننده پل سه فاز با شيفت فاز‬12 ‫توليد يكسوكننده‬
126
 Phase-shift connection of multiple rectifiers
‫موازي‬-‫شیفت فاز در خروجي یکسوکننده هاي سري‬

Series connection
ia1 id
a1 ia1
Id
I a)
0 1 0 180¡ã 360¡ãt
u a1b1 I ia2
iab2 2 Id
iA L b) 3 Id
A ▲
* 0 1 t
c1 b1 I
3 d
'
iab2 3
I
3 d
2 3
1 c) 3 Id
Power

ud 0 t
a2 iA
▲ * 2 3
B (1+ )Id
C ▲
iab2 3 R 3
c2 u a2b2
II II
d)
30 °lagging * b2 0 3 3 t
3 Id (1+ 3 )Id

‫ پالسه با موازي كردن خروجی دو يكسوكننده پل سه فاز با شيفت فاز‬12 ‫توليد يكسوكننده‬
127
 ‫مشخصات يكسو كننده ‪ 12‬پالسه‬

‫– از نظر متوسط ولتاژ خروجي‬

‫‪U d = 2.34U 2 cos ‬‬ ‫اتصال موازي‬

‫‪Ud = 4.68U2 cos‬‬ ‫اتصال سري‬

‫– از نظر مولفه هاي هارمونيكي موجود در ولتاژ خروجي‪:‬‬

‫فقط مولفه هاي مضرب ‪12‬‬
‫‪Power‬‬

‫‪ Input (AC side) current harmonics‬هارمونيكهاي موجود در‬

‫جريان شبكه‬
‫– ‪12k±1‬مضارب‬

‫اتصال بيش از دو بلوك تريستوري سه فاز‪:‬‬

‫– )‪Three: 18-pulse rectifier (20º phase difference‬‬
‫– )‪Four: 24-pulse rectifier (15º phase difference‬‬ ‫‪128‬‬
 ‫‪Realization of phase-control in rectifier circuits‬‬
‫تحقق کنترل فاز در مدارات یکسوکننده‬
‫هدف‬
‫توليد پالسهاي تحريک گيت با تاخير قابل تنظيم براي کنترل تريستورها‬

‫اصول ساخت‬
‫مدار سنكرون کننده (توليد پالس سنكرون کننده نسبت به برق شهر يا‬
‫تشخيص گذر از صفر برق شهر)‬
‫‪Power‬‬

‫توليد موج دندانه اره اي و ايجاد تاخيرنسبت به برق شهر‬

‫توليد پالس فرمان‬

‫مدارات مجتمع مولد پالسهای تحریک (آی سی های کنترل فاز)‬

‫‪129‬‬
 )‫یک مدار نمادین برای تحریک تریستور (با ترانس پالس‬
R15
VD11~VD14
C7 + C 6
VD15
220V 36V B +15V
VD7 TP VD8
+15V
R18
RP2 R11 R12 R14
R9
VS R3 C3 R13 VD9
A
V5 R16
V1 VD4 C5
Power

R1 R10 VD6
I1c
V3 R6 V7
V4
R7
R4
VD1 VD2 C2 R17 V8
TS V6
R V2 R5 R8 C3
Q
VD10 VD5
uts C1 R2
up
RP1
Disable
uco -15V XY -15V
130
 ‫شکل موج سیگنالهای تحریک تریستور (با ترانس پالس)‬
‫‪Power‬‬
‫‪Power‬‬

‫‪131‬‬
 ‫نحوه ساخت ولتاژهای سنکرون كننده برای یک یکسو كننده پل سه فاز‬
uA uB uC

UAB
Ua
Usa - sc
U

TR TS -Usb Usb
Ub
Power

D,y 5-11
D,y 11 Usc
-Usa
ua ub uc - usa - usc usb Uc
- usb usa usc

For the typical circuit on page 20, the synchronous voltage of the gate
triggering control circuit for each thyristor should be lagging 180º to the
corresponding phase voltage of that thyristor.
132
 ‫نحوه توليد زاويه آتش براي يكسو كننده‬

+
vc firing  controlled
circuit rectifier Va

–
Power

vc(s) va(s)
? DC motor

The relation between vc and va is determined by the

firing circuit to have a linear relation between vc and va
It is desirable 133
 ‫نحوه توليد زاويه آتش براي يكسو كننده با تابع معكوس كسينوس‬

Cosine-wave crossing control

Vm
Input voltage
0  2 3 4

vc vs Cosine wave compared with vc

Power

Results of comparison trigger SCRs

Output voltage

134
 ‫نحوه توليد زاويه آتش براي يكسو كننده با تابع معكوس كسينوس‬

Cosine-wave crossing control

cos(t)= vc
Vscos()
Vm
v 
0  2 3 4  = cos−1  c 
 vs 

vc vs

Power

2Vm v c  −1  v c  
Va = cos(cos
)   
 vs   vs 


A linear relation between vc and Va

135
 ‫استفاده از مدارات مجتمع كنترل فاز‬
‫‪Power‬‬

‫براي توليد سيگنالهاي گيت يك پل تريستوري تكفاز‬ ‫➢‬

‫با تاخير قابل تنظيم (كنترل زاويه آتش)‬ ‫➢‬
‫امكان توليد سيگنال فرمان تحريك و قرينه آن‬ ‫➢‬
‫امكان دريافت سيگنال سنكرون كننده با برق شهر‬ ‫➢‬
‫قادر به توليد سيگنال فرمان باسطح قابل كنترل و‬ ‫➢‬
‫همچنين توليد سيگنال فرمان پالسي در لحظه تريگر‬ ‫‪136‬‬
 Power

137
 Power

138
 Power

139