MPSC Test 1

Gmail Sunil Andhare <sunil.andhare01@gmail.
com>
Mpsc test 1
Sunil Andhare <sunil1.andhare@gmail.com> Sun, Jan 27, 2019 at 1:28 PM
To: sunil.andhare01@gmail.com
HOME
STUDENT HOME
VIEW RESULTS
TAKE TEST
PROFILE
PENDING TESTS
LOG OUT
Welcome sunilandhare02
Your Test Results
Back
Test Summary
Student Name Sunil andhare Rank 60
Test Subject Test Duration Max. Marks Correct Answers Wrong Answers Attempted/Not
Attempted Count Positive Marks Negative Marks Obtained MarksPercentage
GS-1 TEST- 07 GS 02:00:00 200.00 26 37 Attempted : 63
Not Attempted : 37 52.00 24.42 27.58 13.79 %
Test Information in Detail
Question No. Question Your Answer Correct Answer

1
विद्युतधारे च्या संदर्भात खालील विधाने विचारात घ्या.
(अ) कोणत्याही धातूरूप विद्यु तवाहकाच्या प्रत्ये क अणूजवळ एक किंवा एकापे क्षा जास्त इले क्ट् रॉन्स असे असतात
की अणु केंद्रकाशी ते अतिशय क्षीण बलाने बद्ध असतात.
(ब) वाहकातील मु क्त इले क्ट् रॉन आणि प्रोट् रॉन हे प्रभाराचे वाहक असतात.
Consider the following statements about electric current.
(a) At every atom of any metal electric conductor there are one or more than one electrons such that
these are bound to nucleus by very weak force.
(b) Free electrons and protons in the conductor are charge conductors.
Options
दोन्ही विधाने बरोबर

Both statements are correct
दोन्ही विधाने चक
ू
Both statements are incorrect.
अ बरोबर, ब चूक
a correct, b incorrect
अ चूक, ब बरोबर
a incorrect, b correct.
a c
Explanation
उत्तर - 3
वाहकातील फक्त मुक्त इलेक्ट्रॉन्स हे प्रभाराचे वाहक असतात.?

Statement b is incorrect - only free electrons in the conductor are the change conduciors.
सामान्य तापमान आणि दाबास वाहकातून एकक विद्युतप्रभार एकक कालखंडासाठी वाहतो आणि एकक
विद्युतधारा तयार होते. परं तु जर वाहकातून एकक विद्युतप्रभार दप्ु पट कालखंडासाठी वाहत असेल, तर
विद्यत
ु धारा तयार होण्याची स्थिती काय असेल?
At normal temperature and pressure, unit electric charge flows for unit time through conductor and
forms unit electric current. But, if unit electric charge flows for twice the period, then what will be the
situation of electric current formation?
Options
मूळ विद्युतधारे पेक्षा 50% जास्त विद्युतधारा निर्माण होईल.
50% more electric current will be formed than original electric current.
मळ
ू विद्यत
ु धारे पेक्षा 50% कमी विद्यत
ु धारा निर्माण होईल.
50% less electric current will be formed than original electric current.
मळ
ू विद्यत
ु धारे इतकीच विद्यत
ु धारा निर्माण होईल.
Electric current will be formed equal to the original electric current.
वरीलपैकी नाही.
None of the above.
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
जीवनसत्त्व ‘क’ चा शोध कोणी लावला?
Who achieved the discovery of ‘Vitamin C’?

Options
एडवर्ड अ‍
ॅडलबर्ट डोजी आणि हे न्रीक डॉम
Edward Adelbert Doisy & Henrik Dom
अल्बर्ट झेंट
Albert Szent
जॉर्ज वाल्ड
Gorge Watt
रिचर्ड कुन
Richard Kuhn
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
संशोधक शोध लावलेले जीवनसत्त्व
(1) एडवर्ड अल्बर्ट डोजी आणि हे नर् ीक डाम - क
(2) जॉर्ज वाल्ड - अ
(3) रिचर्ड कुन - बी 2 आणि बी 6
Scientist Invented Vitamin
(1) Edward Adelbert Doisy & Henrik Dom - K
(2) Gorge Walt - A
(3) Richard Kuhn - B2 & B6.
4
आकाशात चमकणार्‍या विजेचा प्रकाशझोत म्हणजे जास्त विभव असलेल्या ढगांकडून शून्य विभव असलेल्या
जमिनीकडे वाहणारा विद्युतप्रवाह होय. या प्रक्रियेमध्ये निर्माण होणारे विद्युत विभव हे ........ व्होल्ट्स इतके असू
शकते.
Lightening in the sky means the electric charge flowing from the clouds having high electric potential to
the land having zero electric potential. Electric potential forming in this process can be.....volts.
Options
103
107
1010
1020
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
5
चुंबकीय बलरे षांच्या गुणधर्मासंदर्भात खालील विधाने विचारात घ्या.
(अ) दोन चुं बकीय बलरे षा एकमे कींना अं तिम स्थितीमध्ये छे दतात.
(ब) कमी प्रभावी चुं बकीय क्षे तर् ामध्ये चुं बकीय बलरे षा एकमे कींपासून दरू जातात.
Consider the following statements about the characteristics of the magnetic lines of force.
(a) Two magnetic lines of force intersect each other in final position.
(b) Magnetic lines of force go away from each other in less effective magnetic field.
Options

ू
d d
Explanation
उत्तर - 4
विधान अ चूक. दोन चुंबकीय बलरे षा एकमेकींना कधीही छे दत नाहीत.
Statement a is incorrect. two magnetic lines of force never intersect each other.
नालकंु तलातून वाहणार्‍या विद्युतधारे मुळे निर्माण होणार्‍या चुंबकीय क्षेत्राच्या संदर्भात खालील विधाने विचारात
घ्या.
(अ) नालकुंतलातून विद्यु तधारा वाहत असताना निर्माण होणार्‍या चुं बकीय बलरे षा पट् टी चुं बकामु ळे तयार झाले ल्या
बलरे षांसारख्याच असतात.
(ब) कार्बन स्टील, क् रोमियम स्टील, कोबाल्ट आणि टं गस्टन स्टील यां च्या समिश्रां द्वारे कायम चुं बक तयार केला
जातो.
(क) अ‍ॅमीटर, व्होल्टमीटर आदी उपकरणांमध्ये कायम चुं बक वापरतात.
वरील विधानांपैकी अयोग्य विधान/ने निवडा.
Consider the following statements about the magnetic field formed due to the electric current flowing
through solenoid.
(a) Magnetic lines of force formed while electric current flowing through solenoid are similar to the
lines of force formed due to bar magnet.
(b) Permanent magnet is prepared through the composition of carbon steel, chromium steel, cobalt
and Tungston steel.
(c) Permanent magnet is used in instruments like Ammeter, Voltmeter.
Choose the incorrect statement is from above statements.
Options
अ, ब
a, b
ब, क
b, c
c
अ, ब, क
a, b, c
वरीलपैकी नाही
None of the above.
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
मायक्रोफोन, विजेवर चालणारी घड्याळे , स्पीडोमीटर या उपकरणांमध्ये कायम चुंबक वापरतात.
Permanent magnet is used in instruments like microphone, electric watches, speedometer.
खालील विधाने विचारात घ्या.

(अ) विद्यु तधारा वाहन ू ने णारा वाहक चुं बकीय क्षे तर् ाशी समांतर दिशे त असे ल, तर त्यावर बल प्रयु क्त होते . या
तत्त्वावर विद्यु त मोटारचे कार्य चालते .
(ब) विद्यु तमोटारीतील आर्मेचर कॉईलच्या मध्ये शक्तीसाठी चुं बक बसवले ला असतो.
Consider the following statements.
(a) If conductor carrying electric current is in parallel direction to the magnetic field then force is
applied on it. Electric motor works on this principle.
(b) In electric motor, magnet is placed in armature coil for power.
Options
b
दोन्ही विधाने चूक
Both statements are incorrect
अ चक
ू , ब बरोबर
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
- वाहक चुं बकीय क्षे तर् ाशी लं ब दिशे त असतो.
- आर्मेचर कॉईल ही एका शक्तिशाली चुं बकाच्या दोन ध्रुवांमध्ये मधोमध बसविले ली असते .
- Conductor is in perpendicular direction to the magnetic field.
- Armature coil is placed in the centre between two poles of a powerful magnet.
8
एका उपचारात्मक भिंगाची शक्ती +5 डाएप्टर असल्यास त्याचे नाभीय अंतर काढा.
If the power of a remedial lens is 5 dioptre, then calculate is focal length.
Options
20 सें मी
20 cm
40 सें मी
40 cm
60 सें मी
60 cm
80 सें मी
80 cm
unanswered a
Explanation
उत्तर 1
लघुदृष्टी किं वा निकट दृष्टिता या दृष्टीदोषाच्या संदर्भात संभाव्य कारणांबाबत खालील विधाने विचारात घ्या.
(अ) डोळ्यांतील भिं गापाशीचे स्नायू पु रेसे शिथिल होत नाहीत, त्यामु ळे भिं गाची अभिसारी शक्ती वाढते .
(ब) बु ब्बु ळ लांबट झाल्याने किंवा भिं ग वक् र झाल्याने डोळ्याचे भिं ग व डोळ्यांतील पटल यां च्यातील अं तर वाढते .
Consider the following statements about the probable reasons regarding the vision defect of short sight
or short slightedness.
(a) The muscles near the lens of an eye do not relax enough therefore the converging power of lens
increases.
(b) The distance between the lens and the retina increases due to the elongated eyeball or the
curvature of cornea.
Options
अ बरोबर, ब चक
ू
अ चक
a incorrect, b correct
a a
Explanation
उत्तर - 1
निकटदृष्टिता अंतर्वक्र भिंगामुळे निकटदृष्टिता दोष नाहीसा होतो.
Short sightedness
10
अपवर्तनाच्या संदर्भात खालील विधाने विचारात घ्या.
(अ) अल्कोहोलचा अपवर्तनांक केरोसिनपे क्षा कमी असतो.
(ब) केरोसिनचा अपवर्तनांक कार्बनडायऑक्साइडच्या अपवर्तनांकापे क्षा कमी आहे .

(क) कार्बन डाय ऑक्साईडचा अपवर्तनांक हवे पेक्षा जास्त असतो.
वरील विधानांपैकी योग्य विधाने निवडा.
Consider the following statements about refraction.
(a) Refractive index of alcohol is less than kerosene.
(b) Refractive index of kerosene is less than refractive index of carbon dioxide.
(c) Refractive index of carbon dioxide is more than air.
Choose correct statements from the above statements.
Options
a
अ, ब
a, b
ब, क
b, c
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
11
(अ) सूर्यप्रकाशापासून वर्णपं क्ती मिळण्याचा शोध सर्वप्रथम अल्बर्ट आईन्स्टाईन यांनी लावला.
(ब) प्रिझममध्ये जां भळ्या रं गाचे विचलन सर्वात जास्त होते .
(a) Albert Einstein first discovered the obtaining of spectrum from sunlight.
(b) In prism, violet colour has the more deviation.
Options

unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
सर आयझॅक न्यट
ू न यांनी सर्वप्रथम सर्य
ू प्रकाशापासन
ू वर्णपंक्ती मिळविण्यासाठी काचेच्या प्रिझमचा उपयोग केला.
Sir Issac Newton first used the glass prism to obtain the spectrum from sunlight.
12
अणू संशोधनासंदर्भात खालील विधाने विचारात घ्या.
(अ) डे मोक्रिट् सने ‘अ‍ॅटमॉस’ ही अणूसाठी सं ज्ञा प्रचारात आणली.
(ब) जॉन डाल्टनच्या सिद्धान्तानु सार अणूचे अजून लहान कणात विभाजन करता ये त नाही. तसे च ते रासायनिक
प्रक्रिये त नष्ट करता ये त नाही.
(क) ‘अणूचे सर्वप्रथम भे दन करणारा माणूस’ म्हणून जे . जे . थॉम्सन यांचे वर्णन करतात.
वरील विधानांपैकी अयोग्य विधाने निवडा.
Consider the following statements about the discovery of atom.
(a) Democritus used the term 'atmos' for atom.
(b) According to the theory of John Dalton, atom can not be divided into more small particles. They
cannot be distroyed in chemical reaction as well.
(c) J. J. Thomson is described as 'the first person to break the atom.'
Select incorrect statements from the above statements.
Options
अ, ब
a, b
ब, क
b, c
अ, ब, क
a, b, c
d
None of the above.
b d
Explanation
उत्तर - 4
इ.स.पर्व
ू 430 मध्ये डेमोक्रिटस याने ‘अ‍ॅटमॉस’ ही संज्ञा प्रचलित केली.
सन 1803 मध्ये जॉन डाल्टन यांनी अणुसिद्धांत मांडला.
सन 1867 मध्ये जे. जे. थॉम्सन यांनी अणुसिद्धांत मांडला.
In 430 BC, Democritus made 'Atmos' term prevalent.
In 1803, John Datton put forward the atomic theory
In 1867, J. J. Thomson put forward the atomic theory.
13
नायट्रोजनच्या एका अणच

ू े वस्तम
ु ान हायड्रोजनच्या एका अणच्
ू या .......... पट असते.
Mass of one atom of Nitrogen is ..... times the mass of one atom of Hydrogen.
Options
a
6
12
14
16
unanswered c
Explanation
उत्तर -3
नायट्रोजनच्या अणूचे वस्तुमान हायड्रोजनच्या एका अणूच्या 14 पट आहे , म्हणून नायट्रोजन अणूचे सापेक्ष
वस्तुमान 14 आहे .
Mass of one atom of Nitrogen is 14 times that of Hydrogen therefore relative mass of Nitrogen atom is
14.
14
पदार्थाच्या मोलची संख्या काढण्यासाठी खालीलपैकी कोणत्या घटकांचा समावेश होतो?

(अ) पदार्थाचे ग्रॅममधील वस्तु मान
(ब) पदार्थाचे ग्रॅममधील अणू वस्तु मान
(क) पदार्थाचे ग्रॅममधील रे णू वस्तु मान
Which of the following factors are included while calculating the number of moles of substance.
(a) Mass of substance in gram.
(b) Atomic mass of substance in gram.
(c) Molecular mass of substance in gram.
Options
अ, ब
a, b
ब, क
b, c
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
unanswered c
Explanation
उत्तर -3
पदार्थाच्या मोलची संख्या (n) = पदार्थाचे ग्रॅममधील वस्तुमान /पदार्थाचे रे णुवस्तुमान
“संयुगाचा 1 मोल म्हणजे संयुगाच्या रे णू वस्तुमानाइतके मूल्य असलेले वस्तुमान होय.”

'1 mole of compound means the mass having the value equal to the molecular mass of a substance.'
15
(अ) मूलद्रव्याची सं युजा पूर्णांक किंवा अपूर्णांक असू शकते .
(ब) सोडियम व क्लोरिन या दोन्ही मूलद्रव्यांची सं युजा एक आहे .
(a) Valency of an element is may be integer.
(b) Valency of both elements, sodium and chlorine, is one.
Options
a
unanswered d
Explanation
उत्तर -4
16
खाली नमद
ू केलेल्या मल
ू कांपैकी आम्लधर्मी मल
ू कांची निवड करा.
(अ) हायड्रोजन
(ब) फ्लु ओराइड
(क) पोटॅ शियम
(ड) ऑक्साईड
(इ) नायट् राइड
Choose the acidic radicals from below mentioned radicals.

(a) Hydrogen
(b) Floride
(c) Potassium
(d) Oxide
(e) NItride
Options
अ, ब, क
a, b, c
ब, क
b, c
ब, क, ड, इ
b, c, d, e
ब, ड, इ
b, d, e
unanswered d
Explanation
उत्तर -4
17
टॉल्कम पावडर टॅ ल्कपासून बनवली जाते. टॅ ल्कचे रासायनिक नाव काय आहे ?
Talcum powder is made from talc. What is the chemical name of talc?
Options
a
कॅल्शियम सल्फेट
Calcium sulphate
मॅग्नेशियम सिलिकेट
Magnesium silicate
सिल्वर नायट्रे ट
Silver nitrate
सोडियम थियोसल्फेट
Sodium thiosulphate
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
मॅ ग्ने शियम सिलिकेट (MgO3Si)
magnesium Silicate (MgO3si)
18
(अ) जे आम्लारी पाण्यात मोठ्या प्रमाणात विद्राव्य असतात, त्यांना अल्क म्हणतात.
(ब) आम्ल ः एका रे णूपासून मिळू शकणार्‍या H+ ची सं ख्या.
(क) आम्लारी ः एका रे णूपासून मिळू शकणार्‍या OH- ची सं ख्या.

(a) The bases which are soluble in water in large proportion are called as alkali.
(b) Acid : Number of H+ that can be obtained from one molecule.
(c) Base : Number of OH- that can be obtained from one molecule.
Choose the correct statements from above statements.
Options
अ, ब
a, b
ब, क
b, c
c
अ, ब, क
a, b, c
यापैकी नाही
None of these
unanswered c
Explanation
उत्तर -3
19
सर्वसाधारण टूथपेस्टमध्ये खालीलपैकी कोणते संयग

ु वापरले जाते?
Which of the following compound is used in ordinary tooth paste?
Options
a
बोरॉक्स
Borox
हायड्रोजन पेरॉक्साईड
Hydrogen peroxide
सोडियम क्लोराईड
Sodium chloride
None of the above.
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
बोरॉक्स(Na2 [B4O5 (OH)4]. 8H2O)
Borox (Na2 [B4O5 (OH)4]. 8H2O)
20
1899 मध्ये स्थापन झाले ले मुं बई ये थील हाफकिन इन्स्टिट्यूट खालीलपै की कोणत्या लसीच्या उत्पादनकार्यासाठी
प्रसिद्ध आहे ?
In the year 1899 established & one of the oldest Biomedical research institute that is Haffkin institute of
Mumbai is famous for the production of which vaccine of the following?
Options
प्लेगची लस
Plague vaccine
कुष्ठरोगाची लस
Leprosy vaccine
c
टिटॅ नसची लस
Titanus vaccine
पोलिओची लस
Polio vaccine.
b c
Explanation
उत्तर - 3
हाफकीन इन्स्टिट्यूट, मुंबई.
स्थापना - 1899.
डॉ. वाल्दे मर मोर्डेकाई हाफकीन यांनी प्लेगची लस शोधून काढल्यामुळे या संस्थेला हाफकीन यांचे नावे दे ण्यात आले.
haffkine Institute, Mumbai.
Established - 1899.
Dr. Waldemar Mordecai Haffkine has discovered the vaccine of plague, therefore his name has been
given to this Institute.
21

(अ) द्विबीजपत्री वनस्पतीची मु ळे तं तस
ू ारखी असतात.
(ब) एकबीजपत्री वनस्पतीची मु ळे सोटमूळ प्रकारची असतात.
(a) Roots of dicotyeledon plant are like fibres.
(b) Roots of monocotyledon plant are of tap root type.
Options
b
अ बरोबर, ब चूक.
अ चक
b b
Explanation
उत्तर -2
- द्विबीजपत्री वनस्पतीची मुळेही सोटमूळ प्रकाराची असतात.
- एकबीजपत्री वनस्पतींची मुळे ही तंतूसारखी असतात.
- Roots of dicotyledon plants are of tap root type.

- Roots of monocotyled on plants are like fibres.
22
(अ) सूक्ष्मजीवांना वाढीसाठी 210C च्या आसपास तापमानाची आवश्यकता असते .
(ब) मिठामध्ये सूक्ष्मजीवांची वाढ रोखण्याची क्षमता असते .
(क) साखरे मध्ये सूक्ष्मजीवांची वाढ रोखण्याची क्षमता असते .
(a) Nearly 210C temperature is required for the growth of microorganisms.

(b) Salt has the capacity to prevent the growth of microorganisms.
(c) Sugar has the capacity to prevent the growth of microorganism.
Choose the correct statement is from above statements.
Options
अ, ब
a, b
ब, क
b, c
c
अ, ब, क
a, b, c
None of the above.
b c
Explanation
उत्तर - 3
- सूक्ष्मजीवांची वाढ रोखण्यासाठी 210C च्या कमी तापमानास शीतपे टीत खाद्यपदार्थ ठे वल्यास सूक्ष्मजीवांची वाढ
रोेखली जाते .
- मीठ घातले ले लोणचे दीर्घकाळ टिकते .
- साखरे मु ळे कैरीचा मु रांबा, विविध फळांचे जॅ म्स, स्क्वॅ श टिकतात.
- Growth of micro organisms can be prevented if the food products are kept in cold box for the
temperature below 210C to prevent growth of micro organisms.
- Pickle having salt lasts for long time.
- Due to sugar, mango murabba, juices of different fruits, squash lasts long.
23
(अ) विकराच्या साहाय्याने अन्नाचे रूपांतर साध्या पदार्थामध्ये केले जाते .
(ब) लाळे तील अमायले ज या विकराच्या साहाय्याने स्टार्चचे माल्टोज या साध्या शर्क रे मध्ये रूपांतर केले जाते .
(a) With the help of enzyme, food is converted into simple substance.
(b) With the help of amylase enzyme in Saliva, starch is converted into simple sugar maltose.
Options

ू
a incorrect, b correct
a a
Explanation
उत्तर - 1
मुखापासून अन्ननलिकेची सुरुवात होते. बारीक केलेले अन्न लालोत्पादक ग्रंथींनी स्रवलेल्या लाळे मुळे ओले होते.
अन्न पचननलिकेच्या मऊसर अस्तरातून सहजपणे जाऊ शकते.
Esophagus starts from mouth. Chewed food becomes wet due to saliva secreted by salivary glands. Food
can easily go through the smooth members of digestive tract.
24
(अ) मानवी शरीरातील मोठ्या आतड्याची लांबी 6 फू ट असते .
(ब) मोठ्या आतड्यामध्ये अन्नाचे अं शतः पचन होते .
(क) मोठ्या आतड्यातील समकुंचक स्नायू बाहे र टाकल्या जाणार्‍या पदार्थां वर नियं तर् ण ठे वतात.
वरील विधानांपैकी अयोग्य विधाने निवडा.

(a) The length of large intestine of human body is 6 feet.
(b) Food is partly disgested in large intestine.
(c) Rectum of the large intestine controls the materials being extracted.
Choose the incorrect statement is from above statements.
Options
अ, ब
a, b
ब, क
b, c
c
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
a a
Explanation
उत्तर - 1
मोठे आतडे - लांबी 1.5 मीटर, पचनाचे कार्य करत नाही.
Large intestine - length 1.5 meter, do not perform digestive function.
25
खाली नमूद केलेल्या सूक्ष्म पोषकद्रव्यांची निवड करा.

(अ) मँ गनीज
(ब) तांबे
(क) फॉस्फरस
(ड) नायट् रोजन
(इ) निकेल
Choose the micro nutrients from following
(a) Manganese
(b) Copper
(c) Phosphorous
(d) Nitrogen
(e) Nickel
Options
अ, ब, क
a, b, c
अ, ब, क, ड
a, b, c, d
अ, ब, इ
a, b, e
d
क, ड, इ
c, d, e
b c
Explanation
उत्तर - 3
सूक्ष्म पोषकद्रव्ये (microelements)
क्लोरिन (Cl), लोह (Fe), जस्त (Zn), निकेल (Ni), बोरॉन (B), मँगनीज (Mn), तांबे o (Cu), मॉलिब्डेनेम (Mo)
Micro nutrients
chlorine (cl), Iron (Fe), Zinc (Zn), Nickel (Ni), Boron (B), Manganese (Mn), Copper (Cu), Molybdenumc
(MO)
26
योग्य विधाने निवडा.
(अ) विल्यम जोन्स याने 1784 साली कलकत्ता ये थे एशियाटिक सोसायटीची स्थापना करण्यात आली.
(ब) सर विल्यम जोन्स याने कालिदासाच्या अभिज्ञानशाकुंतलम् नाटकाचा इं ग्लिश अनु वाद केला.
(क) विल्यम जोन्स याने भगवद्गीता या ग्रंथाचा इं ग्लिशमध्ये अनु वाद केला.
Choose the correct statements.
(a) In 1784; Asiatic society was established at calcutta by William Jones..
(b) Sir William Jones has translated the Abhijnanashakuntlam play of Kalidasa into English.
(c) William Jones has translated the book Bhagvatgita into English.
Options
फक्त ब
Only b
ब, क
b, c
अ, ब
a, b
अ, ब, क
a, b, c
d c
Explanation
उत्तर - 3
अठराव्या शतकाच्या सरु

ु वातीस भारतीय प्राचीन कायदे व चालीरीती समजावन
ू घेण्याचे प्रयत्न सरू
ु झाले. विल्यम
जोन्स यांच्या पुढाकाराने 1784 साली कलकत्ता येथे एशियाटिक सोसायटीची स्थापना केली. विल्कीन्स या ब्रिटिश
अधिकार्‍याने भगवद्गीतेचा इंग्लिशमध्ये अनुवाद केला.
At the beginning of the eighteenth century, attempts to understand the ancient Indian laws and customs
have started. With the initiative of William Jones, Asiatic society was established at Calcutta in 1784. A
British officer Wilkins has translated Bhagvatgita into English.
27
हडप्पा संस्कृतीतील नर्तिकेच्या प्रतिमेबद्दल कोणते विधान योग्य आहे ?
(अ) ही प्रतिमा कां स्य धातूची बनवली आहे .
(ब) ही प्रतिमा स्टे टाईट खडकापासून बनवली आहे .
Which of the following statements is/are correct about the image of dancing girl.
(a) This image is made of bronze metal.

(b) This image is made from steatite rock.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
अ, ब
a, b
None of the above
b a
Explanation
उत्तर - 1
ही मूर्ती 2500 इसपूर्व काळातील मानली जाते . ही मूर्ती मोंहे जोदडो ये थे सापडली आहे . ही कां स्य धातूपासून
बनवले ल्या मूर्तीच्या गळ्यात अलं कार व हातात बां गड्या आहे त.
It is considered that this idol belongs to the period 2500 BC. This idol has been found at (Mohenjodaro.
Along the neck of this idol. Which is made from bronze metal, there are ornaments and bangles in the
hand.
28
योग्य जोडी निवडा.
(अ) विस् - ऋग्वे दात जमातीसाठी वापरली जाणारी सं ज्ञा.
(ब) कुलप - ऋग्वे दकालीन कुटु ं बप्रमु ख
(क) वसिष्ठ - ऋग्वे दकालीन ऋषी ज्याने गायत्री मं तर् रचला.

Select the correct pair.
(a) vis - term used for tribe in Rigveda.
(b) Kulap - Family head of Rigvedic period.
(c) Vasishtaha - Rigvedic period sage who compiled Gayantri Mantra.
Options
फक्त अ
Only a
अ, ब
a, b
c
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
गायत्री मंत्र विश्‍वामित्राने रचल्याचे मानले जाते. विस ् ही संज्ञा ऋग्वेदात जमातीसाठी वापरली जाते.
It is considered that Vishwamitra compiled Gayatri mantra. A term Vis is used for the tribe in Rigveda.
29
“कुराणाचा अर्थ लावण्यास लायक समजल्या जाणार्‍या मु ज्तहिदांमध्ये (ंपं डित) जर मतभे द असतील तर ..........
अत्यं त न्यायी व सु ज्ञ राजा असल्याने आणि ईश्‍वराच्या दृष्टीने तो मु ज्ताहिदांपेक्षा श्रेष्ठ असल्याने जो दे शाच्या
हिताचा असे ल व राज्यात सु व्यवस्था नांदण्यास पोषक असे ल, असा अर्थ निवडण्याच्या अधिकारी आहे .” मु ल्ला
मौलवींच्या तु लने त उपरोक्त जागी आपले नाव टाकू न कोणत्या मु घल शासकाने धार्मिक बाबतीत आपला शब्द
प्रमाण ठरवला?
"If there are differences among the mujtahid (pandit) who are considered as worthy to interpreet the
Quran, then.....being a just and wiseking and as he is superior than the mujtahid's in the eyes of God; he
is an authority to decide the meaning which will be in the interest of the country and will be supportive
to cohabit the orderliness in the state."
Which Mughal administrateor has made his word statndard in case of religious matters by putti to
mulla-maulavi?
Options
शाहजहाँ
Shah Jahan
जहांगीर
Jahangir
c
औरं गजेब
Aurangzeb
अकबर
Akbar
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
इस्लाममधील शिया, सन्

ु नी, महादवी पंथांमधील संघर्ष पाहून अकबरास सहिष्णत
ु ेची निकड भासू लागली, म्हणन
ू
त्याने उपरोक्त आशयाचा आदे श जारी केला. तसेच त्याने ‘कुराणाशी सुसंगत व दे शाच्या हिताचे असे फर्मान
काढल्यास ते सर्वांना बंधनकारक असेल’ असेही नमूद केले. यालाच त्याचा महजर (जाहीरनामा) म्हटले जाते.
After seeing the struggle between Shia, Sunni, Mahadavia sects of Islam, Akbar seemed the need for
tolerance, therefore he issued order of above context. Also, he described tha, 'if the decree consistent
with Quran and in the interest of country issued it would be binding upon all.' This is called his Mehzar
(Manifesto)
30
संत व प्रदे श यांच्या जोड्या जुळवा.
(अ) नरसी मे हता (i) ओडिशा
(ब) मीराबाई (ii) गु जरात
(क) सूरदास (iii) राजस्थान
(ड) चै तन्य महाप्रभू (iv) उत्तर प्रदे श
Match the correct pairs of saint and region
(a) Narsi Mehta (i) Odisha
(b) Mirabai (ii) Gujarat

(c) Surdas (iii) Rajasthan
(d) Chaitanya Mahaprabhu (iv) Uttar Pradesh
Options
अ-i ब-ii क-iii ड-iv
a-i b-ii c-iii d-iv
अ-ii ब-iii क-iv ड-i
a-ii b-iii c-iv d-i
अ-iii ब-iv क-i ड-ii

a-iii b-iv c-i d-ii
अ-iv ब-iii क-ii ड-i
a-iv b-iii c-ii d-i
a b
Explanation
उत्तर -2
सर्व संत वैष्णवपंथीय आहे त. आपापल्या परीने त्यांनी संंबंधित प्रदे शात भक्तिचळवळीची धुरा वाहिली. चैतन्य
महाप्रभू बंगाल व ओडिशामध्ये प्रसिद्ध होते. सूरदास यांचे कार्यक्षेत्र प्रामुख्याने उत्तर प्रदे शचा पश्‍चिम भाग होता.
All saints are Vaishnavite. In their respective areas, they carried the responsibility of Bhakti movement
by their own way. Chaitanya Mahaprabhu was famous in Bengal and Odisha. Workspace of Surdas
Primarily was western part of Uttar Pradesh.
31
या लढाईत दख्खनेतील बिदर, बेरार, अहमदनगर, विजापरू येथील शासकांनी मिळून विजयनगरचा पराभव केला. या
लढाईत ‘मलिक-ए-मैदान’ तोफेचा वापर केला गेला. पुढीलपैकी कोणती लढाई विजयनगरच्या महान युगाचा अंत
मानली जाते?
In this battle Shah of Bidar, Berar, Ahmednagar & Bijapur collectively thrashed Vijaynagar. Malik-i-
Maidan canon was used in this battle. Which of the following battle is considered as an end of the great
era of Vijayanagara?
Options
बेळगावची लढाई
Battle of Belgaum
गुलबर्ग्याची लढाई
Battle of Gulbarga
बन्नीहट्टीची लढाई
Battle of Bannihatti
d
यापैकी नाही.
None of the these
c c
Explanation
उत्तर - 3
बनीहट् टी हे तालिकोटजवळील एक ठिकाण आहे . ही लढाई 1565 मध्ये झाली. तीन मु स्लीम सत्तांनी (विजापूर,
गोवळकोंडा व अहमदनगर) यांनी एकत्र ये ऊन विजयनगरचा पराभव केला. हीच लढाई राक्षसतां गडीची लढाई
म्हणून प्रसिद्ध आहे . विजयनगरचा राजा रामराजाला बं दी बनवून मारण्यात आले .
Bannihatti is a place nera Talikoti. This battle took place in 1565. Three muslim powers (Vijapur,
Golconda and Ahmednagar) defeated Vijayanagar by coming together. This battle is famous as battle of
Rakkasa-Tangadi. Ramaraja, the king of Vijayanagara, was killed after capturing.
32
राणा कंु भाविषयी योग्य विधान निवडा.
(अ) त्याने चितोड ये थे कीर्तीस्तं भ उभारला.
(ब) राणा सं ग याने त्याचा खून करून सत्ता बळकावली.

(क) त्याच्या मृ त्यूनंतर माळव्याचे विघटन झाले .
Choose the correct statement/s about Rana Kumbha.
(a) He built kirti stamgh at chittor.
(b) Rana Sang captured power after murdering him.
(c) Malwa disintegrated after his death.
Options
फक्त अ
Only a
b
अ, क
a, c
अ, ब
a, b
अ, ब, क
a, b, c
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
राणा कंु भा हा मेवाडशासक विद्वानांचा आश्रयदाता होता. त्याने चित्तोड येथे विजयस्तंभ उर्फ कीर्तीस्तंभ उभारला.
राणा कंु भाचा खून त्याचा पुत्र उदा याने केला. परं तु भावाभावांच्या या संघर्षात राणा कंु भाचा नातू राणा संग 1508
साली गादीवर आला.
Rana Kumbha was the patron of Mewar governing scholars. He built Vijaystambh or Kirtistambh at
Chittor. Rana Kumbha was murdered by his son Uda. But in brother's struggle, the grandson of
Ranakumbha, Rana sang ascended the throne in 1508.
33
लोकहितवादींनी पुढीलपैकी कोणता ग्रंथ लिहिला?
(अ) पानिपतची लढाई
(ब) भरतखं डपर्व
(क) भावार्थसिं धू
(ड) गीतातत्त्व
Which of the following text is written by Likhitwadi?
(a) Battle of Panipat
(b) Bharatkhand parv

(c) Bhavarth sindhu
(d) Gitatatv
Options
अ, ब
a, b
अ, ब, क
a, b, c
अ, ब, ड
a, b, d
d
अ, ब, क व ड
a, b, c & d
a c
Explanation
उत्तर - 3
भावार्थसिंधू’ हा ग्रंथ विष्णुबुवा ब्रह्मचारी यांनी लिहिला.
लोकहितवादींची ग्रंथसंपदा - लक्ष्मीज्ञान, गीतातत्त्व, जातिभेद, भरतखंडपर्व, भिक्षुक, लंकेचा इतिहास, पानिपतची
लढाई, कलियुग इ.
A text 'Bhavarthsindhu' was written by Vishnubuva Brahmachari.
Books by Lokhitwadi - 'Lakshmigyan', 'Gitatatva', 'Jaatibhed,' 'Bharatkhandparv,' 'Bhikshuk,' 'Lankecha

itihass,' 'Paanipatchi ladhai,' 'Kaliyug' etc.
34
ब्राह्मो समाजाबाबत काय खरे नाही?
(अ) त्याने परदे श यात्रेबाबतचे गै रसमज दरू केले .

(ब) पु नर्जन्म अमान्य केला.
(क) दै वी अवतार अमान्य केले
What is not true about Brahmo Samaj?
(a) It removed the misunderstanding about foreign travel.
(b) Denied rebirth
(c) Denied divine incarnations.
Options
फक्त अ
Only a
b
अ, क
a, c
अ, ब
a, b
ब, क
b, c
d b
Explanation
उत्तर - 2
ब्राह्मो समाजाची तत्त्वे ः
दै वी अवतार, मूर्तिपूजा अमान्य.

एकेश्‍वरवाद मान्य. कर्मसिद्धांत व पुनर्जन्म याबाबत मत प्रकट नाही, ही गोष्ट अनुयायांवर सोपवली.
Principles of Brahmo Samaj
Denied divine incarnations, idol worship.
Accepted monotheism. Did not commented on Karma and rebirth, this thing has been entrusted to
followers.
35
पुढील घटनांचा योग्य कालानुक्रम ओळखा.
(अ) बे ळगाव साहित्य सं मेलनात सं युक्त महाराष्ट् र समितीची स्थापना.
(ब) ऑपरे शन पोलो पूर्ण.
(क) चिं तामणराव दे शमु ख यांचा अर्थमं तर् ीपदाचा राजीनामा.
(ड) प्रतापगडावरील शिवाजी महाराजां च्या पु तळ्यांचे ने हरूंच्या हस्ते अनावरण.

Identify the correct chronological order of following events.
(a) Samyukt Maharashtra Samiti was formed during Belgaum Sahitya Sammelan.
(b) Operation polo completed
(c) Resign of Chintamanrao Deshmukh as finance minister.
(d) Unveiling of Statue of Shivaji Maharaj by Pandit Nehru at Pratapgarh.
Options
अ-ब-क-ड
a-b-c-d
ब-अ-क-ड
b-a-c-d अ-ब-ड-क
अ-ब-ड-क
a-b-d-c
ब-अ-ड-क
b-a-d-c
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
बेळगाव साहित्य संमेलन (1946) मध्ये संयुक्त महाराष्ट्र समितीची स्थापना झाली. सदस्यांमध्ये केशवराव जेधे, ग.
त्र्यं. माडखोलकर, द. वा. पोतदार, शंकरराव दे व व श्री. शं. नवरे यांचा समावेश.
ऑपरे शन पोलो - म्हणजेच है दराबाद संस्थानमधील लष्करी कारवाई 17 सप्टें बर 1948 ला पर्ण
ू झाली व है दराबाद
भारतात विलीन झाले. नेहरूंनी 1956 साली महाराष्ट्र व गुजरात वेगळी राज्ये असतील, मुंबई केंद्रशासित प्रदे श
असेल असा निर्णय जाहीर केला. पंडित नेहरूंशी मतभेद झाल्याने तत्कालिन केंद्रीय अर्थमंत्री चिंतामणराव दे शमुख
यांनी राजीनामा दिला. पंडीत नेहरू यांनी 30 नोव्हें बर 1957 रोजी प्रतापगडावरील शिवाजी महाराजांच्या अश्‍वारूढ
पुतळ्याचे अनावरण केले.
Samyukt Maharashtra Samiti was formed during the Belgaum Sahitya Sammelan (1946). Members
included were Keshavrao Jedhe, G. T. Maadkholkar, D. V. Potdar, Shankar Rao Dev and Shri. S. Navare.
Operation Polo - means the military action in Hyderabad province was completed on 17 september 1948
and Hyderabad merged into India.
36
वासद
ु े व बळवंत फडके यांच्याबाबत योग्य विधान निवडा.
(अ) त्यांनी पूना सार्वजनिक सभे च्या कार्यात भाग घे तला.
(ब) त्यांना एडनच्या तु रुंगात ठे वण्यात आले होते .
(क) जन्मठे पे च्या खटल्यात त्यांचे वडील म्हणून महादे व आपटे यांनी काम पाहिले .
Choose the correct statements about Vasudev Balwant Phadke.
(a) He participated in the works of Poona Sarvajanik Sabha.
(b) He was kept in the prison of Aden.

(c) Mahadev Apte looked after the work in life imprisonment case as his father.
Options
फक्त अ
Only a
अ, ब
a, b
अ, ब, क
a, b, c
ब, क
b, c
b c
Explanation
उत्तर - 3
तिन्ही विधाने बरोबर आहे त. ग. वा. जोशी व न्यायमूर्ती रानडे यांचा फडक्यांवर प्रभाव होता. 1879 साली त्यांच्यावर
दे शद्रोहाचा खटला दाखल झाला. उच्च न्यायालयात त्यांचे वकील म्हणून महादे व आपटे यांनी काम पाहिले. त्यांना
जन्मठे पेची शिक्षा सुनावन
ू एडनला पाठवण्यात आले. तिथेच त्यांचा मत्ृ यू (1883) झाला.
All the three statements are correct. Phadke was influenced by G. V. Joshi and Justice Ranade. In 1879,
sedition case was filed against him. Mahadev Apte looked after the work as his lawyer in high court. He
was sent to Aden for life imprisonment. He died there (1883).
37
पुढीलपैकी कोण हिंदस्

ु थान लाल सेनेशी संबंधित आहे ?
(अ) दाजीबा महाले
(ब) मदनलाल बागडी

(क) राम नारायण काश्मिरी
(ड) विनायक दांडेकर
Which of the following is related to Hindustan Lal sena?
(a) Dajiba Mahale
(b) Madanlal Bagdi
(c) Ram Narayan Kashmiri
(d) Vinayak Dandekar
Options
a
अ, क, ड
a, c, d
ब, क, ड
b, c, d
अ, ब, ड
a, b, d
a, b, c and d
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
हिं दुस्थान लाल से ना.
स्थापना - 13 एप्रिल 1939.
संस्थापक - मदनलाल बागडी, विनायक दांडक

े र, श्यामनारायण काश्मिरी.
भगतसिंग यांच्या HSRA चा प्रभाव.
दाजीबा महाले हे राष्ट्रीय शिवाजी मंडळाचे कार्यकर्ते 1942 च्या चळवळीदरम्यान गोळीबारात शहीद झाले.
Hindustan lal sena
Established - 13 April 1939.
Founder - Madanlal Bagdi, Vinayak Dandekar, Shyamnarayan Kashmiri.
Influence of HSRA of Bhagat Singh.
Dajiba Mahale, an activist of Rashtriya Shivaji Mandal, martyred in firing during the 1942 movement.
38
1857 च्या उठावाच्या केंद्रामध्ये पु ढीलपै की कोणत्या ठिकाणाचा समावे श होतो?

(अ) ग्वाल्हे र
(ब) बहरामपूर
(क) बराकपूर
(ड) कोल्हापूर
(इ) चितगाव
Which of the following places are included in the centres of 1857 revolt?
(a) Gwalior
(b) Behrampur
(c) Barakpur
(d) Kolhapur
(e) Chittagong
Options
अ, ब, क
a, b, c
अ, क, ड
a, c, d
अ, क, ड, इ
a, c, d, e
d
वरीलपैकी सर्व
All of the above
d d
Explanation
उत्तर - 4
1857 च्या उठावाचा फैलाव प्रामख्

ु याने उत्तर भारतापरु ता मर्यादित होता. हे त्याच्या अपयशाचे एक कारण होते.
उठावाची केंद्रे ः पेशावर, लाहोर, कराची, मुझफ्फरनगर, दिल्ली, मीरत, मथुरा, बरे ली, लखनौ, कानपूर, सागर, महू,
इंदौर, अहमदाबाद इ.
Spread of the revott of 1857 was mainly limited to North India. This is one of the reason of its failure.
Centres of revolt : Peshawar, Lahore, Karachi, Muzaffarnagar, Delhi, Meerut, Mathura, Bareilly. Lucknow
Kanpur, Sagar, Mahu, Indore, Ahmedabad etc.
39
राष्ट्रीय काँग्रेसच्या स्थापनेच्या पार्श्‍वभूमीवर पुढील विधान विचारात घ्या व योग्य पर्याय निवडा.
लॉर्ड डफरिनच्या मते स्थापन होऊ घातलेल्या राष्ट्रीय संघटनेने ............

(अ) इं ग्लं डच्या पार्लमें टमध्ये विरोधी पक्ष जसा कार्य करतो तसे कार्य करावे .
(ब) ब्रिटिश शासनाच्या कारभारातील दोष उघडकीस आणावे त.
(क) लोकां च्या राजकीय भावना शासनाच्या कानावर घालाव्यात.
On the background of the formation of National congress, consider the following statement & Choose
correct option.
According to lord Dufferin, the national organisation going to be established.....
(a) Should work like the opposition party works in British parliament.
(b) Should expose the defects in the British administration.
(c) Should tell people's political sentiments to government.

Options
फक्त क
Only c
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
None of these.
a c
Explanation
उत्तर - 3
ह्यमू ह्या ब्रिटिश अधिकार्‍याने राष्ट् रीय सं घटना स्थापन करण्यासाठी पु ढाकार घे तला. या कामी ह्यम
ू लॉर्ड डफरिनला
भे टावयास गे ल्यावर डफरिनने उपरोक्त अपे क्षा व्यक्त केल्या.
A British officer Hume took initiative to form a national organisation. For this work, when Hume went to
meet Dufferin. Dufferin expressed above expectations.
40
पढ
ु ीलपैकी कोणी राष्ट्रीय काँग्रेसचे वर्णन “ कोल्ह्या-कावळ्यांच्या रडगाण्यापेक्षा अधिक नाही” असे केले?
Who from the following described the Congress as "No more than the cries of Jackals and crows?"
Options
महात्मा फुले
Mahatma Phule
रामास्वामी नायकर
Ramaswamy Naikar
सय्यद अहमदखाँ
Sayyad Ahmed Khan
लॉर्ड कर्झन
Lord Curzon.
a c
Explanation
उत्तर - 3
राष्ट्रीय काँग्रेस ही हिंदब
ू हुल पार्टी आहे असे सय्यद अहमदखाँ यांचे मत होते. त्यामुळे त्यांनी मुस्लिमांना
काँग्रेसपासून दरू राहण्याचा सल्ला दिला.
Sayyad Ahmed khan was of the view that the Congress is a Hindu majority party. Therefore, he advised
muslims to stay away from congress.
41
(अ) लॉर्ड रिपन - व्हर्नाक्यु लर प्रेस अ‍ॅक्ट रद्द केला.
(ब) मिरात-उल-अखबार - परवाना नियमन 1823 मु ळे बं द पडले ले वृ त्तपत्र.
(क) मिरात-उल-अखबार - राजा राममोहन रॉय यांचे वृ त्तपत्र.
Choose the correct pair
(a) Lord Ripon - Abolished vernacular press act.

(b) Mirt-ul-Akhbar - closed newspaper due to license regulations 1823.
(c) Mirat-ul-Akhbar - Newspaper of Raja Rammohan Roy
Options
फक्त अ
Only a
अ, ब
a, b
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
c d
Explanation
उत्तर - 4
व्हर्नाक्युलर प्रेस अ‍
ॅक्ट लॉर्ड लिटनने 1878 साली लागू केला. हा कायदा रिपनने 1882 साली रद्द केला.
परवाना नियमन जॉन अ‍ॅडम्स या गव्हर्नर जनरलने 1823 साली लागू केला. या नियमनामु ळे राजा राममोहन रॉय
यांचे मिरात-उल-अखबार हे वृ त्तपत्र बं द पडले .
In 1878, Lord Lytton enforced the vernacular press act. This act was repealed by Ripon in 1882. License
regulations was enforced by Governor General John Adams in 1823. Due to these regulations, Mirat-ul-
Akhbar news paper of Raja Rammohan Roy was closed.
42
लॉर्ड डलहौसी हा गव्हर्नर जनरल त्याच्या साम्राज्यवादी धोरणासाठी प्रसिद्ध होता. ही पार्श्‍वभूमी विचारात घेऊन लॉर्ड
डलहौसीबद्दल योग्य विधान निवडा.
(अ) त्याने दक्षिण ब्रह्मदे श ब्रिटिश भारतास जोडला.

(ब) त्याने दत्तक वारसा नामं जुरीचे कारण दाखवून सातारा सं स्थान खालसा केले .
(क) त्याने कुर्ग राज्य खालसा केले .
Lord Dal-housie was famous for his imperialist policies. On this background Choose the correct
statement/s about Lord Dal-housie.
(a) He joined south Burma to the British India.
(b) He annexed Satara province by showing the reason of Doctrine of Lapse.
(c) He annexed the Coorg state.
Options
फक्त ब
Only b
b
अ, ब
a, b
ब, क
b, c
अ, ब, क
a, b, c
d b
Explanation
उत्तर - 2
डलहौसीच्या महत्त्वाकांक्षी विस्तारीकरणाच्या धोरणामळ

ु े भारतीय दःु खी झाले. परं तु कुर्ग संस्थानचे विलीनीकरण
त्याचा पर्वी
ू चा गव्हर्नर जनरल विल्यम बेंटिक याने केले. डलहौसीने 1852 साली झालेल्या दस
ु र्‍या ब्रिटिश-ब्राह्मी
यद्ध
ु ानंतर दक्षिण ब्रह्मदे श ब्रिटिश भारतात विलीन झाला.
Indians became sad due to the Dalhousie's ambitious expansionist policy. But the merging of Coorg
province was done by Governor General Wiliam Bentick before him. Dalhousie merged South Burma
into British India after the second Anglo-Burmese war of 1852.
43
(अ) साँ ग ऑफ आईस अँ ड फायर - जॉर्ज आर. आर. मार्टिन
(ब) द हॉबिट - जॉन आर. आर. टॉल्कीन
(क) द क् रॉनिकल्स ऑफ नार्निया - जे . के. रोलिं ग
(ड) द जं गल बु क - रुडयार्ड किपलिं ग
Select the correct pairs
(a) Song of Ice and Fire - George R. R. Martin

(b) The Hobbit - John R. R. Tolkien
(c) The chronicles of Narnia - J. K. Rolling
(d) The jungle book - Rudyard Kipling
Options
अ, ब, ड
a, b, d
ब, क, ड
b, c, d
c
अ, क, ड
a, c, d
a, b, c and d
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
द क्रॉनिकल्स ऑफ नार्निया ही कादं बरीची मालिका जी. एस. लेविस यांनी लिहिली आहे . जे. के. रोलिंग त्यांच्या ‘हॅरी
पॉटर’ कादं बरीमालिकेसाठी प्रसिद्ध आहे त.
The series of the novel, 'The chronicles of Narnia,' was written by C. S. Lewis. J. K. Rolling is famous for
this series of novel. 'Harry Potter.'
44
जेसिडं ा आर्डेर्न हे नाव काही कारणामुळे चर्चेत होते. जेसिडं ा या कोण आहे त?
Recently Jacind Ardern was in news for some reason. Who is she?
Options
क्रोएशियाच्या राष्ट्राध्यक्ष
President of Croatia
न्यूझीलंडच्या पंतप्रधान
Prime Minister of New Zealand
हॉलीवड
ू मध्ये ‘मीटू’ चळवळ सरू
ु करणारी अभिनेत्री.
Hollywood Actress who started the #Me too Movement.
द इकॉनॉमिस्ट’ या जगप्रसिद्ध नियतकालिकाची पहिली महिला संपादक.

First female editor of well known magazine ‘The Economist’.
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
जेसिडं ा अर्डेर्न या न्यझ

ू ीलंडच्या 40 व्या पंतप्रधान आहे त. ला. डेम शिपले व हे लन क्लार्क यांच्यानंतरच्या
न्यूझीलंडच्या तिसर्‍या महिला पंतप्रधान आहे त.
Kolinda Graber Kitarovic या सध्या क् रोएशियाच्या राष्ट् राध्यक्ष आहे त.
Alyssa Milano नामक अभिने तर् ीने कामाच्या ठिकाणच्या लैं गिक छळविरोधात # Metoo ट् रेंड 2017 साली
ट्विटरवर वापरला.
Susan Zanny Minton Beddose या द इकॉनॉमिस्टच्या पहिल्या महिला सं पादक आहे त.
Jacinda Ardem is 40th Prime Minister of New Zealand. She is third female Prime Minister of New
Zealand after Dame Shipley & Helen Clarke.
Kolinda Graber Kitarovic is current president of Croatia.
Actress Alussa Milano used #Metoo trend on twitter against sexual misconduct at workplace. Susan
Zanny Minton Beddose is first editor of the economist.
45
योग्य जोड्या जळ
ु वा.
दे श गु प्तचर सं स्था
(अ) इस्राईल (i) एमआयडी
(ब) रशिया (ii) मोसाद
(क) इं ग्लं ड (iii) मु खबरात
(ड) इराक (iv) एमआय 6
Match the pairs.
Country Intelligence agency

(a) Israel (i) MID
(b) Russia (ii) Mossad
(c) England (iii) Mukhabarat
(d) Iraq (iv) MI6
Options
अ-ii ब-i क-iv ड-iii
a-ii b-i c-iv d-iii
अ-ii ब-iv क-i ड-iii
a-ii b-iv c-i d-iii
c
अ-iii ब-i क-iv ड-iii
a-iii b-i c-iv d-ii
अ-i ब-iv क-ii ड-iii
a-i b-iv c-ii d-i
a a
Explanation
उत्तर - 1
46
काळ्या निलगिरी माकडाबाबत अयोग्य विधान निवडा.
(अ) ते आययूसीएनच्या (IUCN) यादीत स्खलनक्षम वर्गात (vulnerable) समाविष्ट होतात.
(ब) ते कर्नाटक, तमिळनाडू , केरळ राज्यांत आढळते .

(क) या माकडाची शिकार केली जाते .
Choose the incorrect statement about the black Nilgiri Langur.
(a) It is included in the vulnerable category of IUCN list.
(b) It is found in the Karnataka, Tamilnadu, Kerala states.
(c) This monkey is hunted.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
फक्त क
Only c
None of these
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
निलगिरी माकडाबाबत तिन्ही विधाने बरोबर असून त्याची मांसासाठी शिकार केली जाते.
All the three statements about Nilgiri Langur are correct and it is hunted for meat.
47
कांचनगंगा हे ................
(अ) राष्ट् रीय उद्यान आहे .
(ब) जै वविविधता राखीव क्षे तर् आहे .
(क) मिश्र जागतिक वारसास्थळ आहे .
(ड) व्याघ्र राखीव क्षे तर् आहे .
Kanchenjunga is .....
(a) National park
(b) Biodiversity reserve area.
(c) Mixed world Heritage site

(d) Tiger reserve area.
Options
अ, ब
a, b
अ, ब, क
a, b, c
अ, क, ड
a, c, d
a, b, c and d
d b
Explanation
उत्तर - 2
कांचनगंगा राष्ट्रीय उद्यानास 2016 साली मिश्र जागतिक वारसास्थळाचा दर्जा (यन
ु ेस्को) दे ण्यात आला. हे उद्यान
सिक्कीममध्ये आहे . हे व्याघ्र राखीव क्षेत्र नाही.
In 2016, mixed world heritage site status (UNESCO) was given to Kanchenjunga national park. This park
is in Sikkim. It is not tiger reserve area.
48
व्याघ्रगणनेविषयी योग्य विधान निवडा.
(अ) ही गणना दर चार वर्षांनी होते .
(ब) 2018 च्या गणने त भारताने ने पाळ, भूतान व बां ग्लादे शला सामावून घे तले .
(क) गे ल्या दोन्ही व्याघ्रगणने त वाघांची सं ख्या वाढल्याचे आढळले आहे .
Choose the correct statement is about Tiger census.
(a) This census is carried every four years.
(b) India has included the Nepal, Bhutan and Bangladesh in the 2018 census.
(c) Tiger number found increased in the last two tiger census.
Options
फक्त अ
Only a
अ, ब
a, b
c
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
c d
Explanation
उत्तर - 4
2018 च्या व्याघ्रगणने ची माहिती 2019 च्या सु रुवातीला जाहीर केली जाईल. सीमाक्षे तर् ातील वाघांची गणना दोन
वे ळा होऊ नये म्हणून भारताने ने पाळ, भूतान, बां ग्लादे शला त्या गणने त सामील करून घे तले .
गणनानिहाय व्याघ्रसंख्या-
2006 - 1411
2010 - 1706
2014 - 2226
The information of 2018 tiger census will be published in the start of 2019. To avoid the double count of
tigers in the border area, India has included Nepal, Bhutan, Bangladesh in census. Census wise tiger
population.
2006 - 1411
2010 - 1706
2014 - 2226
49
जोड्या जुळवा.
गट ‘अ’ गट ‘ब’
अभयारण्य विभाग
(अ) अं बाबरवा (i) औरं गाबाद
(ब) फणसाड (ii) नागपूर

(क) मानसिं हदे व (iii) अमरावती
(ड) नायगाव (iv) कोकण
Match the pairs.
Group A Group B
Sanctuary Division
(a) Amba Barva (i) Aurangabad
(b) Phansad (ii) Nagpur
(c) Mansingh Deo (iii) Amravati

(d) Naygaon (iv) Kokan
Options
a-i b-ii c-iii d-iv
अ-ii ब-i क-iii ड-iv
a-ii b-i c-iii d-iv
अ-iii ब-iv क-ii ड-i
a-iii b-iv c-ii d-i
d
अ-iv ब-iii क-i ड-ii
a-iv b-iii c-i d-ii
c c
Explanation
उत्तर - 3
- नायगाव (मयूर) - बीड - औरं गाबाद विभाग - मोरांसाठी प्रसिद्ध.
- फणसाड (मुरुड, रोहा) - रायगड - कोकण विभाग - सांबर, रानडुक्कर, तरसासाठी प्रसिद्ध.
- मानसिंघदे व - नागपूर - ताडोबा, पें च, नागझिरा व मेळघाटच्या बरोबर मधोमध वसलेले.
- अंबाबरवा - बुलढाणा - अमरावती विभाग.
Naygaon (Mayur) - Beed - Aurangabad division famous for peacock.
Phansad (Murud, Roha) - Raigad - Kokan division - famous for sambar, wildpig, Heyna.
Mansingh - Deo - Nagpu - situated at the centre of Tadoba, Pench, nagzira, Melghat
Amba Barva - Buldhana - Amravati division.
50
किं ग कोब्राबाबत पुढील विधाने विचारात घ्या.

(अ) हा भारताचा राष्ट् रीय सरपटणारा प्राणी आहे .
(ब) हा जगातील सर्वांत लांब विषारी साप आहे .
(क) या प्राण्याचा IUCN च्या यादीत स्खलनक्षम गटात समावे श होतो.
(ड) किंग कोब्राला मारणार्‍या व्यक्तीस वन्यजीव सं रक्षण कायद्यांतर्गत कैद होऊ शकते .
Consider the following statement about King Cobra Snake?
(a) It is national Reptile of India.
(b) It is longest Venomous snake in the world.
(c) It classified as Vulnerable in IUCN list.
(d) A person guilty killing of King Cobra can be imprisoned.

Options
अ, ब, क बरोबर
a, b, c correct
अ, क, ड बरोबर
a, c, d correct
अ, ड बरोबर
a, d correct
अ, ब, क, ड बरोबर
a, b, c, d correct
a d
Explanation
उत्तर - 4
किंग कोब्रा हा भारताचा राष्ट् रीय सरपटणारा प्राणी (National Reptile) आहे . आययूसीएनच्या यादीत
Vulnerable गटात किंग कोब्राचा समावे श होतो. वन्यजीव सं रक्षण कायदा 1972 नु सार किंग कोब्राला मारणार्‍या
व्यक्तीस 6 वर्षापर्यं त कैद होऊ शकते .
King kobra is the national reptile of India.
King kobra is included in the Vulnerable group of IUCN list.
As per the provision of Wildlife Protection Act 1972, person guilty of killing King Cobra can be
imprisoned for upto 6 years.
51
पुढीलपैकी कोणत्या बाबतीत वित्त आयोग राष्ट्रपतीला शिफारशी करतो?
(अ) केंद्र व राज्यांमध्ये उपलब्ध करमहसूलाचे वाटप करणे .
(ब) भारताच्या सं चित निधीमधून राज्यांना दे ण्यात ये णार्‍या अनु दानाची तत्त्वे निश्‍चित करणे .
(क) सार्वजनिक वित्त सं दर्भात राष्ट् रपतींनी ने मन
ू दिले ले काम.
Under which of the following items, the finance commission makes recommendations to the president?
(a) The distribution between the Union and states of net proceeds of tax.
(b) The principles which should govern the grants-in-aid of revenues of the states out of consolidated
fund of India.
(c) Any other matter referred to it by the President of India.
Options
फक्त अ व ब
a and b
फक्त ब व क
b and c
अवक
a and c
अ, ब व क
a, b and c
d d
Explanation
उत्तर - 4
वित्त आयोग (Finance Commission) -
घटनात्मक दर्जा
कलम 280 अन्वये राष्ट्रपतीकडून स्थापना.
Constitutional Status
Established under article 280 of the Constitution.

52
भारतीय राज्यघटनेतील तरतुदी आणि त्यांचे स्रोेत या संदर्भात पुढीलपैकी अयोग्य जोडी निवडा.
Choose the incorrect pair regarding the provisions of Indian Constitution and their sources.
Options
व्यापार व वाणिज्य स्वातंत्र्य - ऑस्ट्रे लिया
Freedom of trade and commerce - Australia
संसद सभागह
ृ ाची संयुक्त बैठक - ऑस्ट्रे लिया
Joint sitting of parliament house - Australia
राज्यपालाचे पद - 1935 चा भारत सरकारचा कायदा

Post of Governor - Government of India Act, 1935
None of these
a d
Explanation
उत्तर - 4
इतर तरतुदी व स्रोत -
संसदीय राज्यपद्धती, कायद्याचे राज्य, संसदीय विशेषाधिकार - ब्रिटन.
प्रबळ केंद्र असणारे संघराज्य, न्यायाधीश बडतर्फी, राज्यपाल केंद्राचा प्रतिनिधी - कॅनडा
तिन्ही सूची, संसदे ची संयुक्त बैठक - ऑस्ट्रे लिया
घटनादरु
ु स्ती, राज्यसभा निवडणूक - दक्षिण आफ्रिका
Other provisions and source

Parliamentary system, rule of law,
Parliamentary privileges - Britain
Federation with strong centre, removal of judges, governor representative of centre - Canada
Three lists, joint sitting of parliament - Australia
Constitutional amendment, election of Rajya Sabha - South Africa
53
पढ
ु ीलपैकी कोणत्या मार्गाने एखादी व्यक्ती भारताची नागरिक बनू शकते?
(अ) जन्माने
(ब) नोंदणीकृत
(क) नागरिकीकरणाने
(ड) वं शाने
(इ) भूपर् दे श एकीकरणाने
By which of the following way can any person become an Indian citizen?
(a) By birth
(b) By registration
(c) By naturalisation
(d) By Descent
(d) By incorporation of territory
Options
a
फक्त अ व ब
Only a and b
अ, ब व क
a, b anc c
a, b, c and d
अ, ब, क, ड व इ
a, b, c, d and e
d d
Explanation
उत्तर - 4
भारतात पाच प्रकारे नागरीकत्त्व मिळू शकते .
जन्म - 26 जानेवारी 1950 या दिवशी किं वा त्यानंतर परं तु 1 जुलै 1987 पर्वी
ू जन्मलेल्या व्यक्ती. 1 जुलै 1987 व
त्यानंतर जन्मलेल्या अशा व्यक्ती ज्यांच्या पालकापैकी एकजण भारताचा नागरिक आहे .
वंश - 26 जानेवारी 1950 रोजी किं वा त्यानंतर परं तु 10 डिसेंबर 1992 पर्वी
ू भारताबाहे र जन्मलेल्या अशा व्यक्ती
ज्यांचे वडील भारतीय आहे त.
नोंदणीकृत - बेकायदे शीर मार्गाने भारतात स्थलांतरीत न झालेली व्यक्ती नागरी कल्यासाठी केंद्र शासनाकडे अर्ज
करू शकते.
नैसर्गिकरीत्या - केंद्रशासन विविध निकषांच्या पूर्तीनंतर नैसर्गिकीकरण प्रमाणपत्र दे ऊ शकते.
भप्र
ू दे श एकीकरण - जर एखादा परकीय भभ
ू ाग भारताचा भाग बनला तर त्या भभ
ू ागातील कोणत्या व्यक्ती भारतीय
नागरीक असतील हे भारत शासन निश्‍चित करते.
There are 5 ways of acquiring citizenship in India.
By Birth - A person born in India on or after 26th Jan 1950 but before 1st July 1987 is a citizen of India on
or after 1st July 1987 considered as a citizen of India only if either of his/her parents is a citizen of India.
By Descent - A person born outside India on or after 26th January 1950 but before 10th December 1992
is citizen of India by descent, if his father was citizen of India.
By Registration - The central government may on an application register as a citizen of India any person
(not being an illegal migrant).
By Naturalization - The central govt. may on an application grant a certificate of Naturalization to any
person, if he posseses certain qualification.
If any foreign territory becomes a part of India govt. specifies.
54
भारतीय राज्यघटनेचे कलम 17 अस्पश्ृ यतेचे उच्चाटन करण्याची तरतद

ू करते. या संदर्भात पढ
ु ील विधाने विचारात
घ्या.
(अ) भारतीय राज्यघटने त कुठे ही ‘अस्पृ श्यता’ या शब्दाची व्याख्या दे ण्यात आली नाही.
(ब) सार्वजनिक करमणूकीची ठिकाणे , दुकाने , हॉटे ल या ठिकाणी ये ण्यापासून रोखणे हा अस्पृ श्यते चा भाग आहे .
Article 17 of the Indian constitution has the provision of abolition of untouchability. Consider the
following statements regarding this.
(a) The defination of the word untouchability has not given anywhere in the Indian constitution.
(b) Prohibition of access to person at public entertainment, shops & hotels is kind of untouchability.
Options
फक्त अ बरोबर
Only a correct
फक्त ब बरोबर
Only b correct
दोन्ही बरोबर
Both correct
दोन्ही चूक
Both incorrect
c c
Explanation
उत्तर - 3
राज्यघटने त अस्पृ श्यते ची व्याख्या दे ण्यात आली नसून पारं पारिकरित्या असणार्‍या अस्पृ श्यते ला प्रतिबं ध केला
आहे .
1955 च्या अस्पृ श्यता (गु न्हे ) कायद्यातील काही तरतु दींमध्ये बदल करण्यात आला असून 1976 साली त्याचे नाव
‘नागरी हक्क सं रक्षण कायदा’ असे करण्यात आले . या कायद्यानु सार अस्पृ श्यता गु न्ह्यामध्ये दोषी ठरले ल्या
व्यक्तीला 6 महिने कारावास किंवा 500 रुपये दं ड किंवा दोन्ही अशी शिक्षा दिली जाते .
Though untouchability is not defined this article prohibits all kinds of traditional untouchability.
Changes has been made in some provisions of untouchability act (crime), 1955, and it is renamed
in 1976 as 'civil rights protection act.' According to this act, if person found guilty under untouchability
crime, he is entitled to the punishment of 6 months jail or 500 rupees fine or both.
55
पुढीलपैकी कोणते मार्गदर्शक तत्त्व 42 व्या घटनादरु

ु स्ती कायद्यान्वये राज्यघटनेत समाविष्ट करण्यात आले
नाही?
Which of the following directive principle is not included in the Constitution by the 42nd constitutional
amendment act?
Options
a
सर्व व्यक्तींना समान न्यायाची हमी दे णे.
To promote equal justice.
उत्पन्न, दर्जा, सवि

ु धा व संधी यांतील विषमता कमी करणे.
To minimise inequalities in income, status, facilities and opportunities.
पर्यावरण सुधारणे व त्याचे संरक्षण करणे.
To protect and improve the environment.
कामगारांना व्यवस्थापनात सहभाग मिळावा, यासाठी प्रयत्न करणे.
To take steps to secure the participation of workers in the management.
a b
Explanation
उत्तर - 2
उत्पन्न, दर्जा, सुविधा, संधी यातील विषमता कमी करणे हे तत्त्व 44 व्या घटनादरु
ु स्ती कायद्यान्वये समाविष्ट
करण्यात आले आहे .
The directive principle to minimise inequalities in income status, facilities and opportunities,' is included
by 44th constitutional amendment act.
56
मूलभूत कर्तव्याबाबत पुढील विधाने विचारात घ्या.
(अ) राज्यघटने त मूलभूत कर्तव्यांचा समावे श 42 व्या घटनादुरुस्ती कायद्यान्वये करण्यात आला.
(ब) मतदान करणे , कर भरणे आणि सार्वजनिक सं पत्तीचे रक्षण करणे ही नागरिकांची मूलभूत कर्तव्ये नाहीत.
Consider the following statements about fundamental duties.
(a) Fundamental duties were included in the Constitution by 42nd amendment act.
(b) To vote, pay tax and to protect public property are not fundamental duties of citizens.
Options
Only a correct
Only b correct
Both correct
Both incorrect.
a a
Explanation
उत्तर - 1
- सार्वजनिक सं पत्तीचे रक्षण करणे हे मूलभूत कर्तव्य आहे .
- मतदान करणे व कर भरणे ही मूलभूत कर्तव्ये नाहीत.
- कर भरणे हे मूलभूत कर्तव्य म्हणून समाविष्ट करावे अशी शिफारस स्वर्णसिं ग समितीने केली होती परं तु ती
स्वीकारण्यात आली नाही.
- To protect public properly is the fundamental duty.
- To vote and to pay tax are not fundamental duties.
- Swaransingh committee recommended the inclusion of 'to pay tax' as fundamental duty but it was not
accepted.
57
राष्ट्रीय न्यायिक नियुक्ती आयोगाबाबत (NJAC) पुढील विधाने विचारात घ्या.

(अ) 99 व्या घटनादुरुस्ती कायद्यान्वये या आयोगाची स्थापना करण्यात आली.
(ब) सध्या उच्च व सर्वोच्च न्यायालयातील न्यायाधीशां च्या नियु क्त्या हा आयोग करतो.
Consider the following statements about the National Judicial Appointments Commission.
(a) This commission was formed by the 99th constitutional amendment.
(b) Presently, this commission makes appointment of judges of High court and Supreme court.
Options
Only a correct
Only b correct.
Both correct
दोन्ही चक
ू
Both incorrect.
a d
Explanation
उत्तर - 4
99 व्या घटनादरु
ु स्ती कायद्यान्वये (2014) उच्च व सर्वोच्च न्यायालयातील न्यायाधीशांच्या नेमणुकीसंदर्भातील
घटनात्मक तरतद
ु ी (उदा. कलम 124) बदलण्यात आल्या. NJAC ची स्थापना 99 वा घटनादरु
ु स्ती कायदा व NJAC
कायदा 2013 या कायद्यान्वये करण्यात आली आहे . 2015 साली सर्वोच्च न्यायालयाने हे दोन्ही कायदे रद्द घोषित
करून न्यायाधीशांच्या नेमणुकीबाबतची पर्वी
ू ची न्यायवंद
ृ (कोलॅ जियम) पद्धत सुरू ठे वली.
By the 99th constitutional amendment act (2014).

Constitutional provisions regarding the appointments of high court and supreme court judges has been
changed. NIAC has been established by the separate act, NIAC Act 2013.
In 2015, supreme court declared the repeal of these two acts and continued the earlier collegium
method regarding the appointments of judges.
58
पढ
ु ील राज्यांचा त्यांच्या निर्मितीनस
ु ार कालानक्र
ु म लावा.
(अ) नागालँ ड
(ब) हरियाणा
(क) मिझोराम
(ड) छत्तीसगड
Arrange the following states according to the chronological order of their formation.
(a) Nagaland
(b) Haryana
(c) Mizoram
(d) Chattisgarh
Options
अ-ब-क-ड
a-b-c-d
अ-क-ब-ड
a-c-b-d
c
ब-अ-क-ड
b-a-c-d
ब-क-अ-ड
b-c-a-d
a a
Explanation
उत्तर - 1
नागालँ ड - 1963 (16 वे)
हरियाणा - 1966 (17 वे)
मिझोराम - 1987 (23 वे)
छत्तीसगढ - 2000 (26 वे)
Nagaland - 1963 (16th)
Haryana - 1966 (17th)

Mizoram - 1987 (23rd)
Chattisgarh - 2000 (26 th)
59
राष्ट्रपतीच्या निवडणक
ु ीत कोण मतदान करू शकते?
(अ) राज्यसभे चे निर्वाचित सदस्य
(ब) राज्यसभे चे नियु क्त केले ले सदस्य
(क) विधानसभा सदस्य
Who can vote in the election to the office of president?
(a) Elected members of Rajya Sabha

(b) Nominated members of Rajya Sabha.
(c) Members of state assembly.
Options
फक्त क
Only c
अ, क
a, c
फक्त अ
Only a
अ, ब, क
a,b,c
b b
Explanation
उत्तर - 2
राष्ट्रपतीच्या निवडणुकीत संसदे च्या दोन्ही सभागह

ृ ांचे निर्वाचित सदस्य व राज्यांच्या विधानसभांचे निर्वाचित
सदस्य मतदान करू शकतात.
Elected members of both the houses of parliament and elected members of state legislative assemblies
can vote in the election of President.
60
ब्रिटनसंदर्भात पुढीलपैकी अयोग्य पर्याय निवडा.
(अ) अलिखित राज्यघटना
(ब) सं सद सर्वोच्च
(क) प्रजासत्ताक
(ड) लोकशाही स्वरूप
Choose the incorrect option about Britain from following.
(a) Unwritten constitution
(b) Supreme parliament.
(c) Republic
(d) Democratic form
Options
फक्त अ
Only a
फक्त क
Only c
बवक
b and c
कवड
c and d
b b
Explanation
उत्तर - 2
ब्रिटन प्रजासत्ताक नसून राजसत्ताक आहे . कारण राष्ट् रप्रमु ख हा ठरावीक घराण्यातून निवडला जातो.
Britain is not republic but a monarchy. Because head of the state is selected from a particular family.
61
योग्य विधान निवडा.
(अ) सं सदे चे विशे षाधिकार राष्ट् रपतींना लागू होतात.
(ब) सं सदे च्या विशे षाधिकारानु सार सभागृ हातील वादविवाद व कार्यवृ त्त यांचे प्रसिद्धीकरण रोखता ये ते.
Choose the correct statement/s
(a) parliamentary privileges applies to the President.
(b) According to the parliamentary privileges, press release of debate and minute in the house can be
stopped.
Options
a
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
अ, ब
a, b
None of theses
b b
Explanation
उत्तर - 2
संसदे मध्ये राष्ट्रपतींचा समावेश होत असला तरी विशेषाधिकार फक्त दोन्ही सभागह
ृ े , त्यांचे सदस्य व संसदीय
समित्यांना लागू होतात.
Though, President is included in the parliament, the privileges are applied only to both houses, their
members and parlimentary committees.
62
पुढील संस्था/कायदा व त्यांची स्थापना वर्षे याबाबत अयोग्य जोडी निवडा.
Choose the incorrect pair of agency/act and it’s establishment year.
Options
केंद्रीय अन्वेषण विभाग (CBI) - 1963
Central Bureau of Investigation - 1963
दिल्ली विशेष पोलीस आस्थापना कायदा (DSPEA) - 1942

Delhi special Police Establishment Act - 1942
भ्रष्टाचार प्रतिबंध कायदा - 1947
Prevention of corruption Act - 1947
केंद्रीय दक्षता आयोग (CVC) -1964
Central Vigilance Commission - 1964
c c
Explanation
उत्तर - 3
दिल्ली विशेष पोलीस आस्थापनेचा कायदा 1946 सालचा आहे .
The Delhi special police establishment is of year 1946.
63
..... समितीचे अध्यक्ष पं तप्रधान नसतात.

..... is not chaired by Prime minister.
Options
राजकीय व्यवहार समिती
Political Affairs Committee
नियक्
ु ती समिती
Appointment Committee
संसदीय व्यवहार समिती
Parliament Affairs Committee
d
आर्थिक व्यवहार समिती
Economic Affairs Committee
d b
Explanation
उत्तर - 2
संसदीय व्यवहार समितीचे अध्यक्ष केंद्रीय गह

ृ मंत्री असतात.
Union Home minister is chairman of Parliamentary affair committee.
64
10 व्या पं चवार्षिक योजने संदर्भात अयोग्य विधान निवडा.
Choose the incorrect statement about the Tenth Five Year Plan.
Options
a
2002 ते 2007 कालावधी असणार्‍या या योजनाकाळात कृषीसाठी 4% विकासदराचे उद्दिष्ट ठे वण्यात आले .
During the period of this Five Year Plan, which was for the duration of 2002-2007, there was a target of
achieving 4% growth rate in agriculture.
या योजनाकाळात राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजनेची सुरुवात करण्यात आली.
During the period of this plan, National Rural Employment Guarantee scheme was started
या योजनेपासून राज्यांशी चर्चा करून राज्यनिहाय उद्दिष्टे ठरवण्यास सुरुवात झाली.
During this plan, determination of state wise targets was started after discussing with states.
None of these.
b d
Explanation
उत्तर - 4
साध्य दर
कृषी - 2.13%
सेवा - 9.3%
उद्योग - 8.9%
Achieved rate
Agriculture - 2. 13%
Service - 9.3%
Industry - 3.9%
65
शहरी सुविधांचा ग्रामीण भागात पुरवठा (PURA) प्रारूपाबद्दल पुढील विधाने विचारात घ्या.
ू कलाम यांनी केली.
(अ) या प्रारूपाची रचना माजी राष्ट् रपती ए. जी. जे . अब्दल
(ब) या प्रारूपांतर्गत गावामध्ये अथवा गावसमूहामध्ये सार्वजनिक-खासगी भागीदारी (PPP) शहरी प्रकारच्या
सु विधा निर्माण केल्या जातील.
Consider following statements regarding Providing Urban Amenities in Rural Area (PURA) Model.
(a) This Model was proposed by former President A. P. J. Abdul Kalam.
(b) Under this Model through PPP, Urban Amenities will be provided in village or group of villages.
Options
Only a is correct
b
Only b is correct
Both are correct
Both are incorrect
c c
Explanation
उत्तर - 3
66
अग्रणी बँकेसंदर्भात अयोग्य विधान निवडा.

Choose the incorrect statement about the Lead Bank.
Options
यामध्ये एक जिल्हा एका बँकेला दत्तक दे ण्यात येतो व त्या जिल्ह्यासाठी संबंधित बँक अग्रणी बँक म्हणून काम
करते.
In this, one district is assigned to one bank and the bank works as lead bank for that respective district.
अग्रणी बँकेची रचना एफ. के. नरिमन यांच्या अध्यक्षतेखालील समितीने केली.
The structure of lead bank was made by the committee under the chairmanship of F. K. Nariman.
अग्रणी बँक ही त्या जिल्ह्यामधील इतर बँकांमध्ये समन्वय ठे वण्याचे काम करते.
Lead bank maintains co-ordination between the other banks of that district.
d
None of these.
a d
Explanation
उत्तर - 4
अग्रणी बँकेची सरु

ु वात सरु
ु वात 1969 मध्ये.
केंद्रशासनाच्या धनंजय गाडगीळ समितीकडून क्षेत्रीय दृष्टिकोन स्वीकारण्याची शिफारस.
RBI च्या नरिमन समितीकडू न अं तिम स्वरूप.
SBI कडू न सर्वाधिक जिल्हे दत्तक.
Started in 1969.
Dhananjay Gadgil committee recommended the adoption of area approach.
Final format by Nariman committee appointed by RBI.
Highest districts adopted by SBI.

67
इस्लामिक बँकिंगसंदर्भात पुढील विधाने विचारात घ्या.
(अ) ‘व्याजमु क्त बँ किंग’ हे इस्लामिक बँकिंगचे मु ख्य स्वरूप आहे .
(ब) RBI ने पारं परिक बँ कांमध्ये इस्लामिक विभाग (Islamic window) सु रू करण्याची सूचना केली आहे .
Consider the following statements about the Islamic banking.
(a) 'Interest free banking' is the main form of Islamic banking.
(b) The RBI has proposed opening of Islamic window in conventional banks for gradual introduction
sharia compliant or interest free banking.
Options
a
Only a correct
Only b correct
Both correct
Both incorrect.
a c
Explanation
उत्तर - 3
शरियानुसार इस्लाममध्ये व्याज घेण्यास बंदी आहे . व्याजमुक्त बँकिंग स्वरूपाचे इस्लामिक बँकिंग वित्तीय
समावेशनासाठी आवश्यक असल्याने RBI ने तशी शिफारस केली आहे .
According to shariya, there is a ban on taking interest in Islam. For the financial inclusion, islamic
banking of the form interest free banking is required, therefore RBI has made such recommendation.
68
पढ
ु ीलपैकी कोणी वित्त आयोगाचे अध्यक्षपद भष
ू वले नाही?
(अ) एन. के. पी. साळवे
(ब) वाय. बी. चव्हाण
(क) विजय केळकर
(ड) माँटेकसिं ग अहलु वालिया
Who of the following has not presided over as a Chairman of Finance commission?
(a) N. K. P. Salve
(b) Y. B. Chavan
(c) Vijay Kelkar
(d) Monteksingh Ahluwaliya
Options
ब, क
b, c
अ, ब, क
a, b, c
ब, क, ड
b, c, d
a, b, c and d
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
वाय. बी. चव्हाण - आठवा वित्त आयोग (1983)
एन. के. पी. साळवे - नववा वित्त आयोग (1987)
विजय केळकर - तेरावा वित्त आयोग (2007)
Y.B. Chavan - Eighth finance commission (1983).
N.K. P. Salve - Ninth finance commission (1987).
Vijay Kelkar - Thirteenth finance commission (2007).
69
ग्राहक किं मत निर्देशांक (CPI) मोजण्याच्या नवीन पद्धतीत कोणत्या वस्तू विचारात घेतल्या जातात?
(अ) अन्नवस्तू व पे ये
(ब) पान व तं बाखू
(क) इं धन
(ड) घर
(इ) कपडे
Which of the following commodities are considered in the new method of calculation of consumer Price
Index (CPI)?
(a) Food products and drinks
(b) Pan and Tobacco

(c) Fuel
(d) House
(e) Clothes.
Options
अ, क व ड
a, c and d
अ, क, ड व इ
a, c, d and e
अ, क व इ
a, c and e
अ, ब, क, ड व इ
a, b, c, d, e
b d
Explanation
उत्तर - 4
70
अतिरिक्त चलननिर्मिती करून शासनाने तुटीचा अर्थभरणा केल्यास पुढीलपैकी कोणते परिणाम संभवतात?
(अ) पायाभूत पै शात वाढ
(ब) पै शाच्या पु रवठ्यात वाढ
(क) बाजारपे ठेतील तरलते त घट

Which of the following effects occur if the government makes deficit financing by printing notes
additionally?
(a) Increase in base money
(b) Increase in money supply.
(c) Decrease in liquidity of market
Options
अवब
a and b
बवक
b and c
c
अवक
a and c
अ, ब व क
a, b and c
a a
Explanation
उत्तर - 1
नोटांची अतिरिक्त छपाई केल्यामळ

ु े बाजारपेठेतील तरलतेत वाढ होईल व महागाईचा धोका उद्भवेल.
If notes are printed additionally, then there will increase in liquidity of market and the risk of inflation
will arise.
71
पुढील विधाने विचारात घ्या.
(अ) परकीय चलनाची बचत करणे , हे आयात पर्यायीकरणाचे एक उद्दिष्ट आहे .

(ब) आयात पर्यायीकरण ही कृती जागतिकीकरणाच्या तत्त्वाशी विसं गत आहे .
(a) Saving foreign currency is the objective of import substitution.
(b) The act of import substitution is not relevant with the globalisation.
Options
Only a correct
Only b correct
Both correct
दोन्ही चक
ू
Both incorrect
c c
Explanation
उत्तर - 3
परदे शातून वस्तू आयात करण्याऐवजी दे शातच त्यांची निर्मिती करणे याला आयात पर्यायीकरण म्हणतात. परकीय
चलनाची बचत आणि स्वयंपर्ण
ू ता ही त्याची उद्दिष्ट्ये आहे त. आयात पर्यायीकरण हे मक्
ु त व्यापाराला बाधा
पोहचवणारे तत्त्व असून जागतिकीकरणाच्या विरोधात आहे .
Instead of importing goods from foreign country, manufacturing it in country is known as import
substitution. Saving of foreign currency and self sufficiency are its objectives. The principle of import
substitution is obstructive to free trade and it is against the globalisation.
72
राष्ट्रीय अन्नसुरक्षा अभियानासंदर्भात पुढीलपैकी अयोग्य पर्याय निवडा.
Choose the incorrect option regarding National Food Security Mission.
Options
अभियानाची सुरूवात 2007 साली झाली.
Mission was launched in 2007.
अभियानाचे महत्त्वाचे यश म्हणजे जमिनीचा पोत पाहून पिके घेतल्याने नापीकीवर काही प्रमाणात मात करण्यात
आली.
The major outcome of the mission was treating area with soil ameliorates to restore fertility.
गहू, तांदळ
ू आणि डाळी उत्पादनवाढ हे अभियानाचे मुख्य उद्दिष्ट होते.
Increase in Wheat, rice and pulses production was the major objective of the mission.
d
None of these.
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
2007 ला सु रूवात.
उद्दिष्ट -
तांदळ
ू - 10 दशलक्ष टन
गहू - 8 दशलक्ष टन
डाळी - 2 दशलक्ष टन
सर्व उद्दिष्टे गाठण्यात यश.
Launched in 2007.
Objective -
Rice - 10 million tonnes.
Wheat - 8 million tonnes.
Pulses - 2 million tonnes.
73
पुढीलपैकी कोणता घटक RBI च्या मौद्रिक धोरणाचे संख्यात्मक साधन नाही?
Which among the following is not a quantitative tool of RBI’s Monetary Policy.
Options
बँक दर
Bank Rate
रे पो दर
Repo Rate
कर्जाचे रे शनिंग
Rationing of credit
राखीव रोखता प्रमाण
Cash Reserve Ratio
a c
Explanation
उत्तर - 3
कर्जाचे रे शनिंग नैतिक समजावणी व कारवाई ही गण

ु ात्मक साधने आहे त.
Rationing of credit, moral suasion and direct action are qualitative tools.
74
सुरेश तें डुलकर तज्ज्ञ गटासंदर्भात अयोग्य पर्याय निवडा.

Choose the incorrecct option about the Suresh Tendukar expert group.
Options
2005 मध्ये स्थापना व 2009 मध्ये अहवाल.
Formed in 2005 and report in 2009.
कॅलरीचा निकष वापरण्याच्या पद्धतीला बगल.
Dodged the method of using calorie as criteria.
अन्न, आरोग्य व शिक्षणाचा खर्च हा निकष म्हणून स्वीकार.
Accepted food, health and education expenditure as a criteria.
d
None of these.
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
तें डूलकर समितीने अन्न घटकाबरोबरच आरोग्य आणि शिक्षणाच्या खर्चाचा दे खील विचार केला आहे .
75
हरित राष्ट्रीय उत्पन्नामध्ये (Green National Income - GNI) पुढीलपैकी कोणता घटक गह
ृ ीत धरला जात नाही?
Which of the following factor is not taken into consideration in the Green National Income (GNI) ?
Options
राष्ट्रीय उत्पन्न
National income
नैसर्गिक संसाधनांमध्ये घट
Decrease in natural resources
पर्यावरणीय र्‍हास
Environmental degradation
None of these
a d
Explanation
उत्तर - 4
राष्ट् रीय उत्पन्न निश्‍चित करताना पर्यावरणीय र्‍हास व नै सर्गिक सं साधनात होणारी घट पै शाच्या स्वरूपात
मोजली जाते व राष्ट् रीय उत्पन्नातून ते वढी रक्कम वजा केली जाते . उर्वरित रक्कम GNI समजला जातो.
While determining national income, environmental degradation and decrease in natural resources are
calculated in the form of money and that much amount is subtracted from national income. Remainder
amount is considered the GNI.
76
22 डिसें बर या आयन दिनाची खालीलपै की कोणती वै शिष्ट्ये आहे त?
(अ) या दिवशी उत्तर गोलार्धात सर्वात लहान रात्र असते .
(ब) या दिवशी दक्षिण गोलार्धात सर्वात मोठा दिवस असतो.
(क) या दिवशी विषु ववृ त्तावर 12 तासांचा दिवस असतो.
Which of the following are the features of 22 December solstice day?
(a) On this day, shortest night occurs in northern hemisphere.

(b) On this day, longest day occurs in southern hemisphere.
(c) On this day, day on equator is of 12 hours.
Options
फक्त अ, ब
Only a, b
फक्त ब, क
Only b, c
फक्त अ, क
Only a, c
d
वरील सर्व
All of the above
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
22 डिसें बर या आयन दिनाची वै शिष्ट्ये -
- उत्तर गोलार्धात सर्वात लहान दिवस असतो.
- उत्तर गोलार्धात सर्वात मोठी रात्र असते .
- दक्षिण गोलार्धात सर्वात मोठा दिवस असतो.
- दक्षिण गोलार्धात सर्वात लहान रात्र असते .
- विषु ववृ त्तावर 12 तासांचा दिवस असतो.
21 जून :
- उत्तर गोलार्धातील वर्षातला सर्वात मोठा दिवस.

- दक्षिण गोलार्धातील वर्षातला सर्वात लहान दिवस.
Features of 22 December solstice day.
Shortest day in northern hemisphere.
Longest night in northern hemisphere.
Shortest night in southern hemisphere.
12 hours day on equator.
21 June -
The biggest day of the year in the Northern Hemisphere.
The smallest day of the year in the southern Hemisphere.
77
‘उत्कृष्ट सं सदपटू ’ पु रस्काराबाबत योग्य जोड्या लावा.
‘अ’ गट ‘ब’ गट
(अ) 2014 (i) गु लाम नबी आझाद
(ब) 2015 (ii) भातृ हरी महताब
(क) 2016 (iii) दिने श त्रिवे दी
(ड) 2017 (iv) हुकुमदे व यादव
Match the pairs for Best Parliamentarian Award.
Group A Group B
Year Parliamentarian
(a) 2014 (i) Gulab Nabi Azad
(b) 2015 (ii) Bhatruhari Mehtab

(c) 2016 (iii) Dinesh Trivedi
(d) 2017 (iv) Hukumdev Yadav
Options
अ-i ब-iv क-iii ड-ii
a-i b-iv c-iii d-ii
अ-iv ब-i क-ii ड-iii
a-iv b-i c-ii d-iii

a-i b-ii c-iii d-iv
अ-iv ब-i क-iii ड-ii
a-iv b-i c-iii d-ii
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
उत्कृष्ट संसदपटू परु स्कार -
1991 ते 1996 या कालावधीत शिवराज पाटील लोकसभे चे सभापती होते . त्यांनी 1992 मध्ये या पु रस्काराची
सु रूवात केली.
ऑगस्ट 2018 मध्ये राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांच्या हस्ते पाच संसद सदस्यांचा या परु स्काराने गौरव करण्यात
आला.
काही परु स्कारार्थी - इंद्रजीत गप्ु ता (1992), अटलबिहारी वाजपेयी (1994), शरद पवार (2003).
Best Parliamentarian Award -

Shivraj Patil was the Chairman of Loksabha for the period of 1991 to 1996. He started the award in
1992.
Five parliamentarians awarded in August 2018 by President Ramnath Kovind.
Some Awardees : Indrajit Gupta (1992), Atalbihari Vajpayee (1994), Sharad Pawar (2003).
78
अयोग्य जोडी ओळखा.
(अ) बे रिंग सी - रशिया व उत्तर जपान यां च्यादरम्यानचा भाग
(ब) दक्षिण चीन सागर - तै वान व दक्षिण चीनदरम्यानचा भाग
(क) टास्मानिया समु दर् - ऑस्ट् रेलिया व न्यूझीलँ डदरम्यानचा भाग
(ड) जपानचा सागर - रशिया, उत्तर कोरिया, दक्षिण कोरिया व जपानदरम्यान
Identify the incorrect pair

(a) Bering sea - Region between the Russia and North Japan.
(b) South China sea - Region between Taiwan to South China.
(c) Tasmania sea - Region between Australia and New Zeland.
(d) Sea of Japan - Between Russia, North Korea, South Korea and Japan.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
c
फक्त क, ड
Only c, d
None of these
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
बेरिग
ं सी हा पॅसिफिक महासागराचा उपसागर आहे . हा रशिया व अलास्का दरम्यान पसरलेला आहे .
Bering sea is a Bay of Pacific ocean. It is spread between Russia and Alaska.
79
भारतातील कोणत्या राज्याची भू-सीमा म्यानमार व बांग्लादे श या दे शांना लागून आहे ?
(अ) नागालँ ड
(ब) आसाम
(क) मिझोराम
(ड) त्रिपु रा
Which of the following Indian states land-border is adjacent to the countries Myanmar and Bangladesh?
(a) Nagaland
(b) Assam
(c) Mizoram
(d) Tripura
Options
फक्त अ
Only a
फक्त क
Only c
फक्त ब, ड
Only b, d
Only c, d
b b
Explanation
उत्तर - 2
• म्यानमार, बांग्लादे श या दोन्ही दे शांना मिझोरामची भू-सीमा लागन

ू आहे .
• भारताची सर्वाधिक भ-ू सीमा बांग्लादे श (27%) लागन

ू आहे .
Land-border of Mizoram is adjacent to both the countries. Myanmar, Bangladesh.
India's largest part of land-border is adjacent to Bangladesh.
80
हिमालयीन नैसर्गिक वनसंपत्तीविषयी विधानांचा विचार करा.
(अ) भारताच्या एकू ण जं गलाखालील क्षे तर् ापै की जवळपास 40% जं गलाचे क्षे तर् हिमालयात आहे .
(ब) उष्णकटिबं धीय सदाहरित वर्षावने मध्य हिमालयाच्या पायथ्याशी टे कड्यांपुरती मर्यादित आहे त.
Consider the statements about the Himalayan natural forest.
(a) Out of the total forest area of India, nearly 40% forest area is in Himalaya.
(b) Tropical evergreen rainforests are limited to the hills at the foot of Himalaya.
Options
विधान अ व ब दोन्ही बरोबर आहे त
Statements a and b both are correct.
विधान अ व ब दोन्ही चूक आहे त.
Statements a and b both are incorrect.
विधान अ बरोबर तर ब चक
ू आहे .
Statement a is correct but b is incorrect.
विधान अ चूक तर ब बरोबर आहे .

Statement a is incorrect but b is correct.
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
भारताच्या एकूण जंगलाखालील क्षेत्रापैकी 52% जंगलाचे क्षेत्र हिमालयात आहे . हिमालयीन वनस्पतींचे प्रामुख्याने 4
प्रकार आहे त. उष्णकटिबंधीय, उपोष्णकटिबंधीय, समशीतोष्ण आणि पर्वतीय.
Out of India's total area under forest cover, 52% forest area is in Himalaya. Himalaya plants has 4 major
types. Tropical, sub-tropical, Temperate, Montane.
81
गंगेच्या मैदानाविषयी अयोग्य विधान/ने ओळखा.
(अ) भारताच्या एकू ण क्षे तर् ापै की 15% भाग या मै दानी प्रदे शाने व्यापले ला आहे .
(ब) भारताच्या एकू ण लोकसं ख्ये पैकी 31% लोकसं ख्या या मै दानी प्रदे शात आहे .
(क) सन 2011 च्या जनगणने नुसार या मै दानी प्रदे शाची सरासरी लोकसं ख्ये ची घनता 1050 आहे .
Identify the incorrect statement/s about Ganga plains.
(a) 15% area of the total area of India is occupied by this plain region.
(b) 31% of the total population of India is in this plain region.
(c) According to the 2011 census, the average population density of this plain region is 1050.
Options
.फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
फक्त क
Only c
All of the above
a d
Explanation
उत्तर - 4
जगातील अतिघनतेच्या प्रदे शापैकी एक असलेल्या गंगेच्या मैदानी प्रदे शाने भारताच्या एकूण क्षेत्रापैकी 9% भाग
व्यापला आहे . येथील लोकसंख्या दे शाच्या 23% आहे . सन 2011 च्या जनगणनेनुसार मैदानी प्रदे शाची सरासरी
घनता दर चौ.कि.मी.ला 931 आहे .
Gangetic plain region, which is one of the most dense region of the world, has occupied the 9% of the
total region of India. Population here is the 23% of the country's population. According to 2011 census,
average density of plain region is 931 per sq. k.m.
82
भारतातील उर्दू भाषेविषयी योग्य विधान/ने ओळखा.

(अ) है दराबाद हे दक्षिणे कडील उर्दू भाषे चे केंद्र आहे .
(ब) भारतामध्ये उत्तर प्रदे श राज्याने उर्दू भाषे ला अधिकृत भाषे चा दर्जा दिला आहे .
(क) उर्दू ही पाकिस्तानची राष्ट् रभाषा असून, ती भारतातील एक नोंदणीकृत भाषा आहे .
Identify the correct statement/s about the Urdu language in India.
(a) Hyderabad is the center of Urdu language of South.
(b) In India, Uttar Pradesh state has given the official language status to Urdu language.
(c) While Urdu is the national language of Pakistan, it is a registered language in India.
Options
a
Only a, b
Only b, c
Only a, c
All of the above
a d
Explanation
उत्तर - 4
जम्मू-काश्मीर, तेलंगणा, उत्तर प्रदे श, बिहार, झारखंड आणि पश्‍चिम बंगाल या राज्यांसह दिल्ली या केंद्रशासित
प्रदे शात उर्दूला अधिकृत भाषेचा दर्जा दिलेला आहे . भारतीय संविधानामध्ये मान्यता असलेल्या 22 अधिकृत
भाषांपैकी उर्दू ही एक आहे .
Urdu has been given the official language status in the states of Jammu-Kashmir, Telangana, Uttar
Pradesh, Bihar, Jharkhand and West Bengal and in the Union territory of Delhi Urdu is one of the
language of the 22 official languages recognised in the Indian constitution.
83
मद
ृ े च्या भौतिक गुणधर्मामध्ये खालीलपैकी कशाचा समावेश होतो?
(अ) मृ देचा पोत
(ब) मृ देची रचना
(क) मृ देतील हवे चे प्रमाण
(ड) मृ देचा रं ग
Which of the following is included in the physical properties of soil?

(a) Soil texture
(b) structure of soil
(c) Proportion of air in soil
(d) colour of soil
Options
Only b, d
Only c, d
c
फक्त अ, क, ड
Only a, c, d
All of the above
d d
Explanation
उत्तर - 4
मद
ृ े चे भौतिक गण
ु धर्म.
मद
ृ े चा पोत, मद
ृ े ची रचना, मद
ृ े तील हवेचे प्रमाण, मद
ृ े तील पाण्याचे प्रमाण, मद
ृ े तील पाण्याचा निचरा, मद
ृ े चा रं ग,
मद
ृ े चा छे द (profile).
Physical properties of soil.
Soil texture, structure of soil, proportion of air in soil, proportion of water in soil, draining of water in
soil, colour of soil, soil profile.
84

विधान (अ) ः पथ्
ृ वीवरील एकूण भभ
ू ागापैकी 40% भभ
ू ाग वाळवंटाने व्यापलेला आहे .
विधान (ब) ः पथ्

ृ वीवरील वाळवंटाच्या एकूण क्षेत्रापैकी उष्ण वाळवंटापेक्षा शीत वाळवंटाने सर्वाधिक क्षेत्र व्यापले
आहे .
Statement (A) : Out of the total land on earth, 40% of the land is occupied by the desert.
Statement (B) : Out of the total desert area on the earth, cold desert has occupied highest area than
the hot desert.
Options
विधान अ व ब दोन्ही बरोबर आहे त
Statement A and B both are correct.
b
विधान अ व ब दोन्ही चक
ू आहे त.
Statements A and B both are incorrect.
विधान अ बरोबर तर ब चूक आहे .
Statement A is correct but B is incorrect.
Statement A is incorrect but B is correct.
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
पथ्
ृ वीवरील एकूण भभ
ू ागापैकी 34% भभ
ू ाग वाळवंटाने व्यापलेला आहे . यापैकी उष्ण वाळवंटांनी 18% भभ
ू ाग, तर
शीत वाळवंटांनी 16% भूभाग व्यापलेला आहे .
Out of the total land on earth, 34% land is occupied by the desert. Out of this, hot desert has occupied
18% land and cold desert has occupied 16% land.
85
वातावरणातील नायट्रोजन वायूविषयी योग्य विधान/ने ओळखा.
(अ) नायट् रोजन हा निष्क्रिय वायू आहे .
(ब) वातावरणातील नायट् रोजनच्या अस्तित्वामु ळे ऑक्सिजनची तीव्रता कमी होण्यास मदत होते .
(क) नायट् रोजनमु ळे झाडाच्या पे शी कमकुवत होतात.
Identify the correct statemet/s about the Nitrogen gas in atmosphere
(a) Nitrogen is a inactive gas.
(b) Existence of Nitrogen in atmosphere helps in reducing the intensity of oxygen.

(c) Plant cells become weak due to Nitrogen.
Options
फक्त अ
Only a
Only a, b
Only b, c
All of the above

b b
Explanation
उत्तर - 2
नायट्रोजन हा वातावरणातील सर्वाधिक प्रमाण (78%) असलेला प्रमुख वायू आहे . झाडाच्या पेशी मजबूत होण्यास
नायट्रोजनची गरज असते.
Nitrogen is the prominent gas in the atmosphere having highest proportion (78%). Nitrogen is necessary
for the plant cells to become stronger.
86
दव (Dew) निर्माण होण्यासाठी कोणती परिस्थिती आवश्यक असते?
(अ) आकाश निरभ्र असावे .
(ब) हवे ची सापे क्ष आर्द्रता कमी असावी.
(क) रात्रीमान मोठे असावे .
Which condition/s is/are required for the New formation?

(a) Sky should be clear/cloudless.
(b) Relative humidity of air should be less.
(c) Long nights
Options
फक्त अ
Only a
Only a, b
Only a, c
All of the above
b c
Explanation
उत्तर - 3
दव निर्माण होण्यासाठी आवश्यक परिस्थिती-
आकाश निरभ्र असावे, त्यामुळे उष्णतेचे उत्सर्जन सहज होते. हवेची सापेक्ष आर्द्रता जास्त असावी. हवा शांत असावी.
रात्रमान मोठे असावे, अशी परिस्थिती हिवाळ्यात असते. भप
ू ष्ृ ठानजीकच्या हवेचे तापमान शन्
ू यावर असल्यास
दवांची निर्मिती होते.
Conditions required for dew formation.
Sky should be clear, there of heat commission occurs easily. Relative humidity of air should be high. Air
should be calm. Night should be longer, such situation is in winter. Dew forms if the temperature of air
near the surface is zero.
87
खालील विधाने कोणत्या नदीसंदर्भात आहे त?

(अ) ही नदी प्रामु ख्याने ब्राझीलमधून वाहते .
(ब) ही जगातील सर्वाधिक पाणी वाहन

ू ने णारी नदी आहे .
Following statements are regarding to which river?
(a) This river mainly flows through Brazil.
(b) This is the world's highest water carrying river.
Options
अ‍
ॅमेझॉन नदी
Amzaon river
b
नाईल नदी
Nile river
यांगत्से नदी
Yangtse river
मिसिसिपी नदी
Mississippi river
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
अ‍ॅमे झॉन ही दक्षिण अमे रिकेतील सर्वात लांब नदी आहे . जगातील विस्तीर्ण नदीखोरे ह्या नदीचे आहे . ही नदी
प्रामु ख्याने ब्राझीलमधून वाहते . जगातील 20% वाहते पाणी एकट्या अ‍ॅमे झॉन नदीमध्ये आढळते . ही जगातील
सर्वाधिक पाणी वाहन ू ने णारी नदी आहे .
Amazon is the longest river in South America. World's wide spread river basin is of this river. This river
flows through Brazil mainly. World's 20% flowing water is found in Amazon river only. It is the world's
highest water carrying river.
88
योग्य जोड्या लावा.
गट ‘अ’ गट ‘ब’
(अ) पं जाब हिमालय (i) सतलज व काली नदी दरम्यान
(ब) कुमाऊँ हिमालय (ii) तिस्ता व दिहां ग नदी दरम्यान
(क) ने पाळ हिमालय (iii) सिं धू व सतलज नदी दरम्यान
(ड) आसाम हिमालय (iv) काली व तिस्ता नदी दरम्यान
Match the correct pairs.
Group A Group B
(a) Punjab Himalaya (i) Between rivers Satlej and Kali
(b) Kimaon Himalaya (ii) Between rivers Teesta and Dihang
(c) Nepal Himalaya (iii) Between rivers Indus and Satlej
(d) Assam Himalaya (iv) Between rivers Kali and Teesta.
Options
अ-ii ब-iv क-iii ड-i
a-ii b-iv c-iii d-i
अ-iii ब-i क-ii ड-iv
a-iii b-i c-ii d-iv

c
अ-ii ब-iii क-iv ड-i
a-ii b-iii c-iv d-i
अ-iii ब-i क-iv ड-ii
a-iii b-i c-iv d-ii
d d
Explanation
उत्तर - 4
89
‘कॅस्पियन समु दर् करार’ कोणत्या दे शांमध्ये झाला आहे ?
(अ) रशिया
(ब) अझरबै जान
(क) इराण
(ड) कझाकिस्तान
'Caspean sea agreement' occured between which countries?
(a) Russia
(b) Azerbaijan
(c) Iran
(d) Kazakhastan
Options
a
Only b, d
Only a, c
फक्त ब, क, ड
Only b, c, d
All of the above
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
रशिया, अझरबैजान, इराण, कझाकिस्तान आणि तुर्क मेनिस्तान दे शांमध्ये कॅस्पियन समुद्राच्या कायदे शीर
वाटपासंदर्भात 12 ऑगस्ट 2018 रोजी अकातु, कझाकिस्तान येथे करार करण्यात आला. रशियाच्या विघटनानंतर
निर्माण झालेल्या दे शांमध्ये कॅस्पियन समुद्राच्या वापरासंदर्भात वाद निर्माण झाला व त्याच्या निवारणासाठी हा
करार करण्यात आला आहे .
On 12 August, 2018 an agreement regarding the legal distribution of Caspean sea has occured at Akatu,
Kazakhstan between the countries, Russia, Azerbaijan, Iran, Kazakhstan and Turkmenistan. Dispute has
created among the countries formed after the disingration of Russia about the use of Caspean sea and
this agreement happened for its redressal.
90
महादयी नदी विवाद भारतातील कोणत्या राज्यांमध्ये आहे ?
Mahadayi water disputes in between which Indian states?
Options
महाराष्ट्र-केरळ
Maharashtra-kerala
कर्नाटक-तमिळनाडू
Karnataka-Tamilnadu
c
महाराष्ट्र-गोवा
Maharashtra-Goa
कर्नाटक-केरळ
Karnataka-Kerala
b c
Explanation
उत्तर - 3
महादयी नदी लवादाने आपला अं तिम अहवाल 14 ऑगस्ट 2018 रोजी जाहीर केला. महादयी (मांडवी)
पाणीवाटपाच्या गोवा, कर्नाटक व महाराष्ट् रातील विवादासाठी नोव्हें बर 2010 रोजी महादयी लवाद स्थापन केला
होता.
91
आंतरराष्ट्रीय सौर सहकार्य (International Solar Alliance) विषयी बरोबर विधान/ने ओळखा.
(अ) भारत व फ् रान्सद्वारे सन 2016 मध्ये स्थापना करण्यात आली.

(ब) मु ख्यालय गु रुग्राम (भारत) ये थे आहे .
Select the correct sentence/sentences about international solar Alliance.
(a) In the year 2016 founded by India & France.
(b) Headquarter is in Gurugram (India).
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
c
अ व ब दोन्ही
Only a and b
None of the above
c b
Explanation
उत्तर - 2
- आं तरराष्ट् रीय सौर सहकार्यची स्थापना सन 2015 मध्ये भारत व फ् रान्सद्वारे करण्यात आली.
- मु ख्यालय हरियाणा राज्यात गु रूग्राम ये थे आहे .
- सौरऊर्जे च्या वापरास प्रोत्साहन दे ण्यासाठी वाहन

ू घे तले ली आघाडी आहे .
- International solar alliance (ISA) was founded by India & France in the year 2015.
- Headquarter of ISA is at Gurugram in Hariyana district.

- This alliance is commited to promote the solar energy.
92
विधान (अ) ः जु लै 2017 मध्ये माँटेग्यू-चे म्सफोर्ड अहवालाला 100 वर्षे पूर्ण झाली.
विधान (ब) ः माँटेग्यू-चे म्सफोर्ड कायदा हा आधु निक भारताचा मॅ ग्नाकार्टा मानला जातो.
Statement (A) : In 2017, Montegu Chelmsford report has completed 100 years.
Statement (B) : Montegu-Chelmsford act is considered as the Magna-carta of modern India.
Options
a
विधान अ व ब दोन्ही बरोबर आहे त.
Statement A and B both are correct
विधान अ व ब दोन्ही चूक आहे त.
Statements A and B both are incorrect.
विधान अ बरोबर तर ब चूक आहे .
Statement A is correct but B is incorrect
Statement A is incorrect but B is correct.
b d
Explanation
उत्तर - 4
जल
ु ै 2018 रोजी माँटेग्य-ू चेम्सफोर्ड अहवालाला 100 वर्षे पर्ण
ू झाली. 1919 चा माँटेग्य-ू चेम्सफोर्ड कायदा हा आधनि
ु क
भारताचा मॅग्नाकार्टा मानला जातो. या कायद्यामध्ये जबाबदार शासन, स्वयंशासन व संघराज्य व्यवस्थेची बीजे
रोवलेली आढळतात.
In July 2018, Montegu-Chelmsfort report has completed 100 years. Montegu-Chelmsford act of 1919 is
considered as Magna-carta of modero India. The seeds of responsible government, self-government and
federal system found sowed in this act.
93
योग्य विधान/ने ओळखा.
(अ) पु णे जिल्ह्यातील भोर तालु का हा महाराष्ट् रातील पहिला हायटे क तालु का ठरला आहे .
(ब) भोर तालु क्यातील सर्व ग्रामपं चायती डिजिटल झाल्या आहे त.
Identify the correct statement/s.
(a) Bhor taluka in Pune district has became the first hightech taluka in Maharashtra.
(b) All Grampanchayats in Bor taluka has became digital.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
Only a and b
None of these
c d
Explanation
उत्तर - 4
पुणे जिल्ह्यातील खेड तालुका हा महाराष्ट्रातील पहिला हायटे क तालुका ठरला आहे . खेड तालुक्यातील सर्व 162
ग्रामपंचायती डिजिटल झाल्या आहे त.
Khed taluka in Pune district has become the first high-tech taluka in Maharashtra. All 162
Grampanchayats in Khed taluka has became digital.
94
जागतिक लोकसंख्या दिनाविषयी विधानांचा विचार करा.
(अ) सं युक्त राष्ट् र सं घटने द्वारे 1 जु लै हा दिवस जागतिक लोकसं ख्या दिवस म्हणून साजरा केला जातो.
(ब) सन 2018 चा विषय ‘कुटु ं ब नियोजन हा मानवी हक्क’ असा आहे .
Consider the statements regarding the world population Day.

(a) 1 July is celebrated as the World Population Day by united Nations.
(b) The subject of 2018 is 'Family Planning is a human right.'
Options
फक्त विधान अ बरोबर
Only statement a is correct
फक्त विधान ब बरोबर
Only statement b is correct.
विधान अ व ब दोन्ही बरोबर
Both statements a and b are correct

d
विधान अ व ब दोन्ही चूक
Both statements a and b are incorect.
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
संयक्
ु त राष्ट्रसंघटनेद्वारे दरवर्षी 11 जल
ु ै हा दिवस ‘जागतिक लोकसंख्या दिवस’ म्हणन
ू साजरा केला जातो.
वाढत्या जागतिक लोकसंख्या समस्येवर उपाय शोधणे व या संदर्भात जागतिक स्तरावर चर्चा घडून येण्यासाठी हा
दिवस साजरा केला जातो.
11 July is celebrated as 'World Population Day' every year by United Nations.
To organise the discussion at global level on the problem of increasing global population and its
solution, this day is deserved.
95
भारतामध्ये ‘पराक्रम पर्व’ कोणत्या दिनाचे औचित्य साधून साजरे करण्यात आले?
In India ‘prowess fiasta’ was celebrate in commomeration of which day?
Options
सर्जिकल स्ट्राईक दिन
Surgical strike day
विजय दिन
Victory day
नौदल दिन
Naval day
d
सरदार वल्लभभाई पटे ल जन्मदिन
Sardar Vallabhbai patel birthday
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
- 29-30 सप्टें बर 2018 रोजी सर्जिकल स्ट्राईक दिन/पराक्रम पर्व साजरे करण्यात आले. जोधपूर येथे पंतप्रधान नरें द्र
मोदी यांनी याचे उद्धाटन केले.
- विजय दिन : 16 डिसेंबर
- नौदल दिन : 4 डिसेंबर
- सरदार वल्लभाई पटे ल : जन्म दिन - 31 ऑक्टोबर 1875.
- Surgical strike day/prowess Fiasta was celebrated on 29-30 september 2018.
- Prime minister Narendra Modi inaugurated it in Jodhpur.
- Victory day : 16 December.
- Naval day : 4 December
- Sardar Vallabhhai Patel birthday - 31 October 1875.
96
केंद्रीय मंत्रिमंडळाने जुलै 2018 मध्ये घेतलेल्या निर्णयानुसार दत्तक विधान परवान्याचा अधिकार कोणाला दे ण्यात
आला आहे ?
(अ) जिल्हा न्यायालय
(ब) जिल्हाधिकारी
(क) तहसीलदार
(ड) महिला व बालकल्याण अधिकारी
According to the decision taken by Union cabinet on July 2018, who has been given the authority of
adoption license?
(a) District court
(b) District collector
(c) Tehsildar
(d) Woman and Child welfare officer
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
Only c, d
Only b, d
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
दत्तक विधानाला परवानगी दे ण्यासाठी न्यायालयाऐवजी जिल्हाधिकार्‍यांना अधिकार दे ण्यास 18 जुलै 2018 रोजी
केंद्रीय मंत्रिमंडळाने मंजुरी दिली.
On 18 July 2018, Union cabined has given its approval to give authority to district collector of permitting
adoption instead of court.
97
2017 मधील सं गीत नाटक अकादमी पु रस्कार खालीलपै की कोणाला मिळाला आहे ?
(अ) अभिराम भडकमकर
(ब) सु नील शानबाग
(क) प्रकाश खांडगे

(ड) डॉ. सं ध्या पु रेचा
Who of the following has been awarded with the sangeet natak Academy award of 2017?
(a) Abhiram Bhadkamkar
(b) Sunil Shanbag
(c) Prakash Khandge
(d) Dr. Sandhya Purecha
Options
फक्त क
Only C
b
फक्त अ, ड
Only a, d
फक्त ब, क, ड
Only b, c, d
All of the above
b d
Explanation
उत्तर - 4
प्रसिद्ध नाट्यले खक अभिराम भडकमकर, नाट्यदिग्दर्शक सु नील शानबाग, लोककले चे अभ्यासक डॉ. प्रकाश
खांडगे , ज्ये ष्ठ नृ त्यां गना डॉ. सं ध्या पु रेचा आणि तबलावादक योगे श सामसी या महाराष्ट् रातील कलाकारांना वर्ष
2017 चा सं गीत नाटक अकादमी पु रस्कार मिळाला आहे .
Famous theatrologis Abhiram Bhadkamkar, theatre director Sunil shanbag, folkart scholar Dr. Prakash
Khandge, dancer Dr, Sandhya Purecha and Tabla player Yogesh Samsi, these artists of Maharashtra has
got the Sangeet Natak Academy award of 2017.
98
अयोग्य जोडी ओळखा.
(अ) मनू भाकर - ने मबाज
(ब) आर. प्रागनानं दा - टे निस
(क) दीपा कर्माकर - जिम्नॅ स्टिक
(ड) एरॉन फिंच - क्रिकेट
Identify the incorrect pair.
(a) Manu Bhakar - Shooter

(b) R. Praganananda - Tennis
(c) Dipa Karmakar - Gymnastic
(d) Aron Finch - cricket
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
Only b, d
None of these
b b
Explanation
उत्तर - 2
आर. प्रागनानंदा हा भारताचा बुद्धिबळ खेळाडू आहे . तोे जगातील दस

ु रा तर भारतातील पहिला सर्वात लहान
ग्रँडमास्टर झाला आहे .
R . Pragnananda is a chess player of India. He has become the world's second and India's first youngest
grandmaster.
99
21 व्या फिफा विश्‍वचषक फुटबॉल स्पर्धेविषयी बरोबर विधान/ने ओळखा.
(अ) सन 2018 मध्ये या स्पर्धेचे आयोजन ब्राझीलमध्ये झाले होते .
(ब) या स्पर्धेच्या विजे त्या सं घाचा कर्णधार लु का मॉड्रिक होता.

Identify correct statement/s about the 21st FIFA football world tournament.
(a) In 2018, This tournament was organised in Brazil.
(b) Luka Modric was the captain of the winner team of this tournament.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
Both a and b
None of these.
b d
Explanation
उत्तर - 4
रशियाने 21 व्या फिफा विश्‍वचषक स्पर्धेचे आयोजन केले होते. या स्पर्धेचे विजेतेपद फ्रान्सने क्रोएशियाचा पराभव
करून मिळवले. विजेत्या फ्रान्स संघाचा कर्णधार हुगो लॉरिस तर उपविजेत्या क्रोएशिया संघाचा कर्णधार लुका
मॉड्रिक होता.
Russia has organised the 21st FIFA world cup tournament. France has won this tournament by defeating
Croatia. Captain of the winner Finance team was Hugo Lloris and the captain of runner-up croatia team
was Luka Modric.
100
सुमतीबाई सुकळीकर उद्योगिनी महिला सक्षमीकरण योजनेसंबंधी योग्य विधान/ने ओळखा.
(अ) महाराष्ट् र शासनाने बचतगटांना 4% व्याजदराने कर्ज उपलब्ध करून दे ण्यासाठी ही योजना सु रू केली.
(ब) बचतगटांना केंद्र शासनाच्या व्याजावरील अनु दानाचा फायदा होतो.
Identify the correct statement/s about the Sumatibai Sukalikar Udyogini Mahila Sakshimikaran Yojana.
(a) Maharashtra government has started this Scheme to make available loan to self help groups at 4%
interest rate.
(b) Self help groups benefit from Central Government's interest subsidy.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
Both a and b
None of these
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
महाराष्ट्र शासनाने बचतगटांना शन्

ू य टक्के व्याजाने कर्ज दे ण्यासाठी सम
ु तीबाई सक
ु ळीकर उद्योगिनी महिला
सक्षमीकरण योजना सुरू केली आहे . जे गट नियमित कर्ज परतफेड करतात, त्यांना केंद्र शासनाच्या व्याजावरील
अनुदान व राज्य शासनाच्या सुमतीबाई सुकळीकर उद्योगिनी महिला सक्षमीकरण योजनेअंतर्गत व्याजावरील
अनद
ु ान प्राप्त होते व त्या गटांना प्रभावी शन्
ू य टक्के दराने कर्ज उपलब्ध होते.
Maharastra government has started Sumatibai Sukalikar Udyogini Mahila Sakshimikaran Yojana to offer
loans at zero percent interest to self help groups. The groups which repay loans regularly, gets central
government's interest subsidy and interest subsidy under the state governments Sumatibai Sukalikar
Udyogini Mahila Sakshimikaran Yojana and these groups get loan at effective zero percent interest.
About Us
The Unique Academy is a leading Institue empowering the civil services aspirants to realise their dreams.
Contact Us
Email : info@theuniqueacademy.co.in
Contact : 7620 44 66 44
Social Media :
Quick Links
About Us
Contact Us
Terms and Conditions
Privacy Policy
Refund Policy
Disclaimer Policy

MPSC Test 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

MPSC Test 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Gmail Sunil Andhare <sunil.andhare01@gmail.

Sunil Andhare <sunil1.andhare@gmail.com> Sun, Jan 27, 2019 at 1:28 PM

Your Test Results

Student Name Sunil andhare Rank 60

GS-1 TEST- 07 GS 02:00:00 200.00 26 37 Attempted : 63

Not Attempted : 37 52.00 24.42 27.58 13.79 %

Test Information in Detail

Question No. Question Your Answer Correct Answer

विद्युतधारे च्या संदर्भात खालील विधाने विचारात घ्या.

Consider the following statements about electric current.

दोन्ही विधाने बरोबर

Both statements are incorrect.

वाहकातील फक्त मुक्त इलेक्ट्रॉन्स हे प्रभाराचे वाहक असतात.?

मूळ विद्युतधारे पेक्षा 50% जास्त विद्युतधारा निर्माण होईल.

Electric current will be formed equal to the original electric current.

None of the above.

जीवनसत्त्व ‘क’ चा शोध कोणी लावला?

Who achieved the discovery of ‘Vitamin C’?

Edward Adelbert Doisy & Henrik Dom

संशोधक शोध लावलेले जीवनसत्त्व

(1) एडवर्ड अल्बर्ट डोजी आणि हे नर् ीक डाम - क

(2) जॉर्ज वाल्ड - अ

(3) रिचर्ड कुन - बी 2 आणि बी 6

Scientist Invented Vitamin

(1) Edward Adelbert Doisy & Henrik Dom - K

(2) Gorge Walt - A

(3) Richard Kuhn - B2 & B6.

चुंबकीय बलरे षांच्या गुणधर्मासंदर्भात खालील विधाने विचारात घ्या.

दोन्ही विधाने बरोबर

Both statements are incorrect.

(क) अ‍ॅमीटर, व्होल्टमीटर आदी उपकरणांमध्ये कायम चुं बक वापरतात.

वरील विधानांपैकी अयोग्य विधान/ने निवडा.

(c) Permanent magnet is used in instruments like Ammeter, Voltmeter.

Choose the incorrect statement is from above statements.

None of the above.

मायक्रोफोन, विजेवर चालणारी घड्याळे , स्पीडोमीटर या उपकरणांमध्ये कायम चुंबक वापरतात.

Permanent magnet is used in instruments like microphone, electric watches, speedometer.

खालील विधाने विचारात घ्या.

Consider the following statements.

(b) In electric motor, magnet is placed in armature coil for power.

दोन्ही विधाने बरोबर

Both statements are correct

Both statements are incorrect

- वाहक चुं बकीय क्षे तर् ाशी लं ब दिशे त असतो.

- Conductor is in perpendicular direction to the magnetic field.

If the power of a remedial lens is 5 dioptre, then calculate is focal length.

दोन्ही विधाने बरोबर

Both statements are correct

दोन्ही विधाने चूक

Both statements are incorrect

निकटदृष्टिता अंतर्वक्र भिंगामुळे निकटदृष्टिता दोष नाहीसा होतो.

अपवर्तनाच्या संदर्भात खालील विधाने विचारात घ्या.

(अ) अल्कोहोलचा अपवर्तनांक केरोसिनपे क्षा कमी असतो.

(ब) केरोसिनचा अपवर्तनांक कार्बनडायऑक्साइडच्या अपवर्तनांकापे क्षा कमी आहे .

वरील विधानांपैकी योग्य विधाने निवडा.

Consider the following statements about refraction.

(a) Refractive index of alcohol is less than kerosene.

(c) Refractive index of carbon dioxide is more than air.

Choose correct statements from the above statements.

खालील विधाने विचारात घ्या.

(ब) प्रिझममध्ये जां भळ्या रं गाचे विचलन सर्वात जास्त होते .

Consider the following statements.

(b) In prism, violet colour has the more deviation.