Professional Documents
Culture Documents
DSM 2022/2023
Decyzje dystrybucyjne
Grzegorz Karasiewicz
Katedra Marketingu
Wydział Zarządzania
Uniwersytet Warszawski
1
Agenda
1. System dystrybucji – wprowadzenie
2. Projektowanie systemu dystrybucji
3. Określenie liczby kanałów dystrybucji
4. Ustalenie typu dystrybucji
5. Ustalenie długości kanału dystrybucji
6. Wyznaczenie szerokości kanału dystrybucji
7. Ustalenie stopnia powiązań integracyjnych
w kanale dystrybucji
8. Systemy dystrybucji na wybranych rynkach
produktowych
2
1. System dystrybucji – wprowadzenie
3
Przyczyny funkcjonowania dystrybucji
w systemie rynkowym
• Zmniejszenie dysproporcji między podażą
a popytem
• Funkcjonowanie zasady specjalizacji
i podziału pracy
• Zwiększenie efektywności sprzedaży
Pośrednik Finalny
Producent
handlowy nabywca
• Ilościowe
• Nabywcy finalni oczekują możliwości zakupu ilości produktów dostosowanej do swoich potrzeb
• Czasowe
• Nabywcy finalni oczekują krótkiego oczekiwania na produkt – użyteczność czasu
• Przestrzenne
• Nabywcy finalni oczekują dogodności przestrzennej przy zakupie produktów – użyteczność miejsca
• Informacyjne
• Nabywcy finalni oczekują informacji o ofercie różnych dostawców na rynku (większa przejrzystość oferty)
• Usługowe
• Nabywcy finalni oczekują różnego zakresu usług dodatkowych (kredyt, dostawa, instalacja, serwis, itd.)
Źródło: A. Smith (1954). Badania nad naturą i przyczyną bogactwa narodów. PWN, Warszawa
1954, s.10-11.
6
Efektywność sprzedaży
Sprzedaż bezpośrednia Sprzedaż pośrednia Efektywność
Liczba transakcji 9 6
Sytuacja sprzedaży Koszt transakcji 100 100
Łączne koszty 900 600 66,7
bezpośredniej
Sytuacja sprzedaży pośredniej
S1 K1 S1 K1
S2 K2 S2 PH K2
S3 K3 S3 K3
10
Podmioty w systemie dystrybucji
• producenci
• dostawcy
• pośrednicy handlowi
• Hurtownicy
• Detaliści
• nabywcy
• organizacje ułatwiające działalność dystrybucyjną
• Przedsiębiorstwa transportowe
• Przedsiębiorstwa składowe (magazyny)
• Przedsiębiorstwa merchandisingowe
• Instytucje finansowe
• Agencje marketingowe
12
Projektowanie systemu dystrybucji
Określenie liczby kanałów 1. jednokanałowy
dystrybucji 2. wielokanałowy
Źródło: opracowanie własne na podstawi: R. Głowacki, G. Karasiewicz (2010). Marketing, [w:] J. Bogdanienko (red), Organizacja i
zarządzanie w zarysie, Wyd. Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa, s. 193.
13
Determinanty i efekty wyboru kanałów
dystrybucji
Charakter Nabywcy
produktu finalni
Wybór
kanałów
dystrybucji
Wartość oferty
Poziom kontroli
Koszty
15
Określenie liczby kanałów dystrybucji
Jednokanałowy system Wielokanałowy system
dystrybucji dystrybucji
Producent Producent odzieży
odzieży
Finalni nabywcy
Finalni
nabywcy
Źródło: Opracowanie własne.
16
Wielokanałowy system dystrybucji jest
preferowany, gdy występuje:
Produktowe: Klientowskie:
• większe zróżnicowanie
• wielość zastosowań produktu nabywców (wiele segmentów
rynku)
• większa liczba potencjalnych
klientów
• większa rozproszenie
przestrzenne nabywców
19
Wielokanałowy system dystrybucji –
Coca-Cola (przykład)
Coca-Cola
Coca-Cola Bottlers
20
Źródło: Opracowanie własne.
4. Ustalenie typu dystrybucji
21
Typ dystrybucji Sprzedaż
stacjonarna
Sprzedaż
wysyłkowa
tradycyjna
Dystrybucja
offline
Sprzedaż
bezpośrednia
Sprzedaż przez
automaty
Dystrybucja
Własna strona
www
Dystrybucja
Sklepy
internetowe
e-commerce
Dystrybucja Własna platforma
m-commerce
online sprzedażowa
Aukcje Platformy open-source
internetowe Platformy SaaS
22
Dystrybucja offline jest preferowana, gdy
występuje:
Produktowe: Klientowskie:
• niski stopień dostępu do
• produkt ma charakter Internetu klientów
materialny
niski stopień wykorzystywania e-
• wyższa jednostkowa wartość commercu / m-commercu przez
produktu klientów
• bardziej złożony funkcjonalnie • wysoka częstotliwość zakupu
produkt produktu
przez nabywców
• skrócony proces podejmowania
decyzji zakupu (decyzja
rutynowa)
26
Ustalenie długości kanału dystrybucji
Dystrybucja Dystrybucja
bezpośrednia
pośrednia
Producent
Producent
Hurtownicy
Finalni Detaliści
nabywcy
Finalni nabywcy
Źródło: opracowanie własne na podstawie: K. Podstawka (2008). Marketing menedżerski. Standardy, procedury, strategie. Wydawnictwo Naukowe
Wydziału Zarządzania UW, Warszawa, s. 164; G. Karasiewicz (2001). System dystrybucji artykułów rolno-spożywczych na rynku polskim. Wyd.
Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa, s. 27. 30
Dystrybucja bezpośrednia
Zalety
• informacja o zapasach towarów w ostatnim ogniwie sprzedaży, mającym bezpośredni
kontakt z finalnymi nabywcami
• większy stopień kontroli producenta nad sprzedażą produktów, cenami, poziomem
świadczonych usług finalnym nabywcom, działalnością promocyjną
• możliwość szybszego dostosowania oferty rynkowej do zmian
w otoczeniu
• możliwość nawiązania trwalszych więzi z nabywcami finalnymi
• szybszy i bezpośredni przepływ informacji rynkowych między producentem a jego
finalnymi nabywcami
• szybszy czas przepływu produktów od producentów do finalnych nabywców
• relatywnie szybszy przepływ płatności za zakupione produkty
• realizacja przez producenta pełnego zysku z tytułu sprzedaży produktów
• mniejsza konfliktogenność
31
Dystrybucja pośrednia
Zalety:
• większe możliwości penetracji rynku
• łatwiejsza i szybsza ekspansja na nowe rynki geograficzne
i produktowe
• mniejsza liczba transakcji (kontaktów) producenta z klientami
• mniejszy zakres inwestycji producenta w infrastrukturę dystrybucyjną
• możliwość realizowania korzyści wynikających ze specjalizacji i
wykonywania jednorodnych czynności na dużą skalę
• mniejsze ryzyko sprzedaży w wyniku dzielenia go
z pośrednikami handlowymi
• mniejszy zakres funkcji dystrybucyjnych realizowanych
przez producenta
32
Dystrybucja bezpośrednia
i pośrednia - koszty
koszty
12
10
6 Dystrybucja pośrednia
Dystrybucja bezpośrednia
4
0 sprzedaż - wolumen
5 10 15 20 25
34
Szerokość kanału dystrybucji
Szeroki kanał Wąski kanał
Producent Producent
PS
PS1 PS2 PS3 PS4 PS n
Finalni nabywcy
Finalni nabywcy
Źródło: G. Karasiewicz (2001). System dystrybucji artykułów rolno-spożywczych na rynku polskim. Wyd. Naukowe
Wydziału Zarządzania UW, Warszawa, s. 31-32.
37
Wąski kanał dystrybucji
Zalety
• wysoki poziom kontroli działań marketingowych
• wyższy poziom wsparcia marketingowego
w punktach sprzedaży detalicznej i hurtowej
• eliminacja wewnętrznej konkurencji między produktami
(markami) tego samego dostawcy
Źródło G. Karasiewicz (2001). System dystrybucji artykułów rolno-spożywczych na rynku polskim. Wyd.
Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa, s. 31.
38
Szeroki kanał dystrybucji
Zalety
• wysoki poziom intensywności działań dystrybucyjnych, umożliwiający
dotarcie do dużej liczby rozproszonych geograficznie nabywców
• kreowanie wyższej użyteczności miejsca i czasu dla finalnych nabywców
• nie występuje zagrożenie związane z potencjalnym uzależnieniem się od
pośrednika handlowego
• nie występują problemy związane z wyborem pośredników handlowych
(partnerów w kanale dystrybucji)
Źródło: G. Karasiewicz (2001). System dystrybucji artykułów rolno-spożywczych na rynku polskim. Wyd.
Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa, s. 32.
39
7. Ustalenie stopnia powiązań
integracyjnych w kanale dystrybucji
40
Ustalenie stopnia powiązań
integracyjnych
Zintegrowane
Konwencjonalne kanały dystrybucji
kanały dystrybucji
Producent
Producent
Hurtownicy Hurt
Detal
Detaliści
Finalni nabywcy
Finalni nabywcy
41
Źródło: Opracowanie własne.
Zintegrowany kanał dystrybucji
występuje, gdy:
Przedsiębiorstwo dąży
do zwiększenia stopnia
kontroli
Źródło: G. Karasiewicz (2001). System dystrybucji artykułów rolno-spożywczych na rynku polskim. Wyd. Naukowe
Wydziału Zarządzania UW, Warszawa, s. 35.
42
Konwencjonalne kanały dystrybucji
Zalety:
• niezależność prawna i rynkowa podmiotów (duża swoboda
działań marketingowych)
• zdolność do szybkiego reagowania na zmiany rynkowe
• mniejsza liczba konfliktów w kanale dystrybucji
• brak dodatkowych kosztów związanych
z tworzeniem i funkcjonowaniem zintegrowanych kanałów
dystrybucji
Źródło: G. Karasiewicz (2001). System dystrybucji artykułów rolno-spożywczych na rynku polskim. Wyd.
Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa, s. 35.
43
Zintegrowane kanały dystrybucji
Zalety:
• ustabilizowanie sytuacji w kanale dystrybucji
• zredukowanie kosztów marketingowych
• usprawnienie przepływu informacji rynkowej
• ujednolicenie działań marketingowych wszystkich
podmiotów
• wzrost konkurencyjności poprzez oferowanie finalnym
nabywcom relatywnie większych korzyści
• zwiększenie siły przetargowej
Źródło: G. Karasiewicz (2001). System dystrybucji artykułów rolno-spożywczych na rynku polskim. Wyd.
Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa, s. 35.
44
Formy integracji w kanałach dystrybucji
Kontraktowa Kooperacja
Licencjonowanie
Franchising
Zarządzanie zlecone
Nieformalna
Mieszana Stoisko firmowe i patronackie funkcjonujące
w ramach przedsiębiorstwa jego pośrednika
Składy konsygnacyjne produktów producenta
Salony ekspozycyjne i biura informacji
technicznej
Źródło: K. Podstawka (2008). Marketing menedżerski – standardy, procedury, strategie, Wyd. Naukowe
Wydziału Zarządzania UW, Warszawa, s. 167-169.
45
Integracja kapitałowa
• Przejęcie
– przedsiębiorstwo mająca silniejszą pozycję finansową dokonuje zakupu
(często jest to zakup pakietu kontrolnego akcji) przedsiębiorstwa
handlowego
• Fuzja
– jest to równoprawne połączenie dwóch lub większej liczby organizacji:
producenta i jego dotychczasowych pośredników handlowych –
tworzące nową firmę produkcyjno-handlową
• Spółki typu „wspólne przedsięwzięcie”
– jest to stworzenie całkiem nowej organizacji (najczęściej spółki) z
udziałem producenta i jego pośrednika handlowego do wspólnego
prowadzenia obrotu towarami danego producenta
Rodzaje:
• Stoisko firmowe i patronackie funkcjonujące
w ramach przedsiębiorstwa jego pośrednika
• Składy konsygnacyjne produktów producenta, prowadzone
przez jego partnera handlowego
• Salony ekspozycyjne i biura informacji technicznej –
prowadzone przez firmę handlową na rzecz produktów danego
dostawcy
49
Kanały dystrybucji – rynek farmaceutyczny
Producenci Importerzy
Składy celne
Hurtownie
Pacjenci
Dealerzy
Agenci
Agenci
Wspólne biuro
zakupów
51
Kanały dystrybucji – samochody
osobowe (nowe)
Producenci / importerzy
Własne punkty
sprzedaży
Dealerzy
52
Kanały dystrybucji – usługi
ubezpieczeniowe (rynek B2C)
Towarzystwa ubezpieczeniowe
Bezpośrednia
Telefoniczna
Internetowa
Mobilna
Brokerzy
Klienci indywidualni
53
Kanały dystrybucji – piwo
Browary
Hurt
integracja producent
Hurt Hurtownicy
integracja detal
Sieci handlowe
Hipermarkety
Supermarkety Sklepy spożywcze – małe
Sklepy dyskontowe Sklepy specjalistyczne Gastronomia
Sklepy wygodne
Klienci indywidualni
54
Warto przeczytać …..
• Gregor, B., Kalińska-Kula, M. (2018). Rozwój handlu internetowego i
jego uwarunkowania –perspektywa oferenta i nabywcy. Handel
Wewnętrzny, Vol. 64, nr. 4 (365), lipiec – sierpień.
• Grzesiuk, A. (2008). Rozwój handlu w Polsce w świetle wybranych
teorii konfliktu, Marketing i Rynek. Nr 11.
• Karasiewicz, G., Trojanowski , M. (2016). Transformacja w polskim
handlu detalicznym – identyfikacja i analiza faz transformacji,
Handel Wewnętrzny, Vol. 62, nr. 2 (361), marzec-kwiecień.
• Murzyn, K. (2015). Wielokanałowe dotarcie do klienta, Harvard
Business Review Polska, Nr 114, Luty.
• Polasik, M. Wiśniewska, A. (2007). Przyczyny
i cele wykorzystania Internetu w dystrybucji usług bankowych,
Marketing i Rynek. Nr 4.
55